„WE MOGEN dat alles zo is afgelopen" BLU ZIJH, „GEEN REDEN TOT KLAGEN, er zijn goede zaken gedaan" stRijö om het w&t€R tegen het w&teR Bloedend uit vele wonden, maar Als een inktzwarte wolk is de ramp over ons gekomen - langzaam echter wordt de blauwe lucht weer zichtbaar. en de boeA fdj, pto-exj.de. iwo-ït Ir J. öORSt OV€R UnöBOuw- en veeteeLt Maar de vette jaren van na de oorlog zijn voorbij 6rs m. C. V6RBURQ OV6R möustRieLc BebRijviqheiö Meer aandacht zal worden geschonken aan de interne bedrijfsvoering „We komen met de indirecte schade in de knoei!" „Nog twee zulke jaren en ik ben er!" Administratieve j rompslomp j Donderdag 31 December 1953 ZEEUWSCH DAGBLAD ZEELAND HERSTELT ZICH. GOES, December. Een man, die in het agrarisch leven van Zee land een belangrijke rol speelt, is ir J. D. Dorst, provinciaal voedsel- commissaris, directeur van de N.A.K.-Zeeland en secretaris van de Stichting Proefboerderijen. Wij vonden hem bereid met ons in kort bestek het agrarisch leven in het afgelopen jaar de revue te laten passeren. Zoals te verwachten was, staat ook bij hem de watersnood, die ons land in Februari heeft getroffen, vooraan in zijn gedachten. Want de ramp heeft het agrarisch le ven in Zeeland volkomen beheerst waar immers het grootste bezit, de grond, volkomen werd verwoest. Gronden, die ook bij vorige inundaties werden over stroomd, zoals Kruiningen, dat voor de vierde keer door het water werd over spoeld. „Zeeland" aldus ir Dorst„is een van de provincies, die de laatste 15 jaar de meeste klappen hebben ge kregen. Nu dit jaareinde is genaderd, mogen we vaststellen, dat we blij mo gen zijn, dat dit alles zo is afgelopen, hoe vreselijk het ook was en hoeveel mensenlevens, vooral uit de agrarische sector, verloren zijn gegaan. Rustig leefden wij achter onze dijken en nie mand kon zich maar even voorstellen, dat zoiets zou kunnen gebeuren. Zelfs op de plaatsen, die droog bleven, is de toestand zeer, zeer critiek geweest. Ik geloof, dat, wanneer deze ramp een halve eeuw eerder had plaats gevon den, niet zoveel gered had kunnen worden als thans het geval is. En dat is een lichtpunt'. Nog een lichtpunt. Ir Dorst ziet nóg een lichtpunt. En dat is, dat men de vergoeding in het algemeen redelijk kan noemen. De in stanties, die met deze regelingen zijn bel-st, weken uitstekend samen en ver wacht kan worden, dat het herstel van de watersnoodsehade sneller afgewik keld zal worden dan de oorlogsschade. te beseffen. Doch er blijven vele pro blemen. Neemt men alleen de dijkver zwaring eens. Nodig natuurlijk! Maar wie zal het betalen? Dat men t.a.v. het drle-eilandenplan stappen heeft gedaan, die ons nader tot de werkelijkheid kun nen brengen, acht hij een geluk. De behaalde resultaten. Het gevoerde landbouwbeleid gaf geen redenen tot klagen. Wat de bedrijven betreft, die konden blijven werken heeft het weer wel gunstig gewerkt. Het voorjaar was droog, evenals de oogst- periode en gedurende de periode van de topdrukte. De neerslag was over het algemeen voldoende. Dit goede weer was ook oorzaak, dat, ondanks het feit /t I lAT ZULLEN WIJ, denkend aan Zeeland, schrijven over dit jaar 1953? Moeten wij, teruggrijpend naar die vre selijke nachten en dagen, opnieuw die angstkreet in Uw oren laten klinken, die toen werd uitgeschreeuwd door dit ge teisterde volk? En moeten wij opnieuw de heldendaden, de moed en de opofferingsgezindheid bezingefi van hen die zich van die eerste bange nacht a[ gegeven hebben aan het reddingswerk en later aan het moeizame herstel van onze dijken? Wij zouden het willen, maar wij geloven niet dat het goed zou zijn. En wij geloven ook niet dat het nodig is. Gaan Uw ge dachten op deze Oudejaarsdag niet terug, naar dit alles. En dan niet in de stijl, die de onze zou moeten zijn: het algemene, maar in het zeer persoonlijke, leder van ons heeft zijn eigen herinneringen en die alle samen vormen het ware verhaal van dit jaar 1953, dit rampjaar. Wij zijn niet bij machte dit ware verhaal te vertellen. En daarom ook zijn wij afgeweken van de tot dusverre in onze oude jaarskranten gevolgde methode. Niet de belevenissen, het verhaal van de ramp en van het herstel, zult U in deze pagina's vinden, doch de invloed die de ramp heeft gehad op allerlei sectoren van ons leven. Enkele vooraanstaande figuren hebben wij gevraagd hun mening hierover te geven in de vorm van korte interviews en het resultaat vindt U op deze en de volgende bladzijde. En daarnaast hebben we steeds „de kleine man" gevraagd naar zijn oordeel, opdat U de zaak steeds van twee kanten belicht zult kunnen zien. En onze conclusie? Wij hebben die hierboven in één enkele zin weergegeven: „Langzaamaan wordt de blauwe lucht weer zicht baar!" Geve God dat dit juist gezien is. Hij behoede ons voor een nieuwe ramp en Hij zegene alles wat ondernomen wordt om herstel in geestelijk en materieel opzicht te bevorderen.... MIDDELBURG, 31 December. Het is natuurlijk nog te vroeg om een antwoord te kunnen geven, op de vraag hoe het jaar 1953 voor elk onderdeel van het Zeeuwse industriële bedrijfsleven is ge weest. Men zou daarvoor de beschikking moeten hebben over de jaar verslagen van de ondernemingen. Maar aangezien die pas in het begin van het volgende jaar verschijnen moet wanneer men er toch wat van wil zeggen -worden volstaan met enkele zeer algemene indruk ken, die voor sommige bedrijfstakken niet helemaal zullen opgaan. Zo gesteld wilde de directeur van het Economisch Technologisch In stituut voor Zeeland, drs M. C, Verburg, zijn voorlopige mening wel geven. En zijn conclusie was, dat het voor de Zeeuwse industriële bedrijven een vrij behoorlijk jaar is geweest en dat -met het nodige voorbehoud werd het gezegd de financiële resultaten in het alge meen bevredigend zijn. In vele branches zijn behoorlijke zaken gedaan en reden tot klagen zal er niet zijn. wel het sterkst. Men kent Zeeland on voldoende en dat leidt ertoe, dat men Drs Verburg wees er (om enkele voorbeelden te noemen) op, dat het ln de vlasnijverheid dit jaar goed is ge gaan en dat de textielmarkt zich na een Inzinking heeft hersteld. De meeste textielfabrikanten zitten goed ln hun orders. Da scheepvaartindustrie heeft zich in 't algemeen ook goed gehouden. Het bedrijf in Temeuzen b.v. had aar de hier liggende mogelijkheden niet na gaat. De productiviteit. Een ander aspect van het Zeeuwse industriële leven is de opvoering van de productiviteit. Het is vaak moeilijk na te gaan, of een bepaald Zeeuws be- drijf in staat is met soortgelijke onder nemingen buiten Zeeland te concurre ren. Het staat echter wel vast, dat aan de productiviteitsverhoging van het kleine en middelgrote bedrijf nog meer aandacht zal moeten worden besteed. Want een hogere productiviteit bete kent een kostprijsverlaging en daarme de vergroot men zijn concurrentiemoge lijkheden. Ook het E.T.I. zal aan deze zaak nog meer aandacht besteden en ln dit verband is het wel van belang mede te delen, dat er in 1954 een Nijverheids- zal worden georganiseerd door de Opvoering Productiviteit, in nauwe samenwerking met het E.T.I, Industriële credieten. En dit zegt de boer: En dit zegt Houtman, meubelfabrikant ,,'k Heb dit jaar niet gek geboerd. Mijn om zet was flink groter dan het vorige jaar". Meu belfabrikant Houtman zei het met voldoening in zijn stem. Wij wisten, dat hij begin '53 zich nogal zorgen had ge maakt over de scherpe concurrentie van colle ga's, die „revolutie meubelen" tegen onmo gelijk lage prijzen op de markt gooiden. Hout man had zich toen hel der gerealiseerd, dat z'n enige reclame de kwali teit van zijn meubelen was en dat hij op de lange duur zou winnen, als hij de kitsch uit zijn productie zou blijven weren. Een paar nieuwe machines hadden hem veel geld gekost, maar als er nog twee zulke jaren zouden komen, dan zouden zij dubbel en dwars zijn betaald. Nee, Houtman was erg tevreden. Ook met zijn personeel. Zeven man had hü nu in dienst. Ze waren niet allemaal even best, maar de meesten hadden toch hart voor de zaak. 't Was al prachtig, dat hij een paar bekwame meu belmakers kon vasthou den! Als je daar een- maal mee ging sukke len, dan was de lijdens weg niet te overzien. Natuurlijk had Hout man er ook van geprofi teerd, dat na de ramp vele mensen zich op nieuw moesten inspan nen. Heel wat winke liers, die per jaar hoogs tens twee ameublemen ten bij hem bestelden, hadden het nu tot tien of twaalf weten te bren gen. Maar afgezien daarvan was zijn omzet- verhoging toch voor het grootste gedeelte door normale factoren ver oorzaakt. Er waren in de buurt nogal wat hui zenblokken gereed ge komen en af en toe wa ren er momenten ge weest, dat hij zijn af nemers een leverings tij d moest stellen. Eén ding zat Houtman niet erg prettig. Dat waren de hoge belastingen. Hij voelde zich nèt een on bezoldigd Rijksontvan ger. Een enorme admi nistratieve rompslomp bracht dat mee. 't Kost te hem een aparte boek houder en al gunde hij die man graag een bo terham, liever zou hij dit geld toch in zijn zak hebben gehouden! Maar enfin: niet geklaagd. Hij had een grotere bestel wagen kunnen aan schaffen en zijn vrouw had een bromfiets ge kregen. We spraken ook met een landbouwer over deze problemen. „Wat ik van de vergoeding denk? Dat zal wel gaan. Mijn grootste bezwaar is, dat we met de indi recte schade in de knoei komen!" De normen, die bij de vergoeding voor verloren gegane grond zijn genomen, achtte hij redelijk, d.w. z. boven de 20 ha. Maar die van 1 tot 4 en van 4 tot 10 ha regeling is zijns inziens niet in or de. Ook de herbouw le vert moeilijkheden. „Ik had een houten schuur en daarvan werd de voorkant vernield. Toen we terugkeerden, moest ik toch weer aan de slag en liet er een ste nen voorgevel in met- I Vier of vijf jaar 1 achterop selen. Daarvoor heb ik mijn spaarpot moeten aanspreken" zei hij. „Hier, voor mijn huis ligt een boomgaard, of liever heeft er gelegen. Die schuur daar is ook van my. Toen we terug kwamen dacht ik, om dat men er druk begon te rijden met auto's en kipkarren, dat ze my kwamen helpen. Maar nee hoor, ze lieten alles liggen en begonnen er zand op te slaan, 't Is jammer, ik had er zo graag een stukje wei land van gemaakt, om mijn beesten te laten grazen. Nee, ik ben nog wel vier tot vyf jaar achterop en als je dan niet meer zo jong bent, dan valt dat allemaal niet mee. Als we slech tere tijden gaan krijgen, geloof ik beslist dat we zelfs een stuk achterop zullen raken. Want geen enkele boer hier heeft voldoende weerstand". In dit Oudejaarsnummer mag zeker de strijd niet vergeten worden, die de Waterleiding Mij „Zuid-Beveland" gevoerd heeft tegen het water en ter voorziening van water. Wij denken aan het oprichten van de Baileybrug, die het water voor Zuid-Beveland veilig stelde en aan het leggen van de plastic buis, die het eerste waterleidingwater op Noord-Beveland bracht. 'J dig wat werk en ondanks alle moeilijk heden heeft ook de Zeeland-werf in Hansweert behoorlijke prestaties gele verd. Wat dit laatste bedrijf aangaat heeft drs Verburg wel vertrouwen in de toekomst. Uitbreiding. Ook in 1953 hebben enkele onderne mers kan gezien hun bedrijven uit te breiden en te moderniseren. Anderen kwamen met de voorbereiding van hun uitbreidingsplannen gereed en hopen deze het volgende jaar te realiseren. Verschillende bedrijven konden naar Zeeland worden getrokken, o.a. een meubelfabriek naar Vlissingen en een suikerwerkenfabriek naar Sint Jan steen. Van welk groot belang met name deze laatste industrie voor de werkgelegenheid is, moge blijken uit het feit, dat er ongeveer 70 mensen werken. Het ls algemeen bekend, dat vestiging van nieuwe bedrijven in Zeeland op be paalde weerstanden stuit. Zij zijn van geografische en psychologische aard. Zeeland ligt nu eenmaal excentrisch en dat schrikt de ondernemers van bulten vaak af hier industrieën te stichten. Al mag niet worden vergeten, dat de verkeersnivellerlng zich steeds meer doorzet. Het psychologische element is, wanneer men dit vraagstuk beschouwt, Activiteit van het Zeeuwse bedrijfs leven bljjkt ook duidelijk uit de aan vragen, die dit jaar zijn gedaan voor een z.g. industrieel crediet. Het waren er een negental, waarover advies werd uitgebracht. In totaal waren ln be drijven, die zo'n crediet aanvroegen, on geveer 200 personen werkzaam. Rela tief is dit cijfer van negen voor Zeeland aan de hoge kant, van groter betekenis dan voor provincies, die rijker met in dustrieën zijn bedeeld. Tot goed begrip moet worden gezegd, dat deze industri ële credieten liggen tussen de z.g. werk- tuigcredieten (tot een bedrag van c.a. 25 mille) en de credieten van de Her- stelbank, die beginnen bij een ton. In dit verband mag ook gewezen worden op de zeer hartelijke samenwerking, die er bestaat tussen het E.T.I. en de Rjjks- ny'verheidsdienst. Een samenwerking, die voor Zeeland al mooie resultaten heeft opgeleverd! Vele rapporten en nota's. Ook in 1953 heeft het E.T.I. weer vele rapporten en nota's uitgebracht voor particulieren, gemeentebesturen en andere officiële instanties. Een grote maatschappij heeft b.v. een „abonnement" genomen, hetgeen be tekent, dat het E.T.I. telkenjare be paalde analytische gegevens verstrekt. Momenteel wordt druk gewerkt aan een nota over de gevolgen van de Franse subsidiepolitiek voor onze vlas industrie, vooral in Zeeuwsch-Vlaan- deren. (Zie slot op één der volgende pagina's) Anderzijds, zo gaf hjj ons echter toe, anderzijds staat vast, dat, hoewel in de getroffen streken de kosten voor le vensonderhoud vergoed zullen worden, deze streken achteraan zullen gaan ko men. Niet alleen de landbouwers en hun arbeiders, maar ook de middenstan ders en de diensten, die met de land bouw te maken hebben. Herverkaveling. De menselijke kant speelt echter een rol bfl alle problemen. Vooral ook by de herverkaveling. Het besluit tot herver kaveling, aldus de heer Dorst, van de 30.000 ha in Schouwen, op Tholen, Waarde en de Zak van Zuid-Beveland, is wel zeer belangrijk te noemen. De verkaveling van Kruiningen was op het ogenblik van de ramp al beëindigd, die van de Vier Bannen op Schouwen was zeer ver gevorderd, Schelphoek ver keerde in het beginstadium van uitvoe ring en die voor de polder Schouwen was aangevraagd. Kruiningen zal niet weer herver- kaveld worden, maar toch zal men zoveel mogelijk trachten de schade te herstellen. Zal de vroegere welvaart hier terug keren Het zal heel moeilijk zijn, zegt ir Dorst en het is de vraag, of volledig herstel hier mogelijk zal zijn. Het is echter wel te hopen, dat allen, die met de herverkaveling en de pro blemen, die eraan vast zitten, belast worden, de moeilijkheden van de grond gebruikers zullen begrijpen. De zeegaten. Ook over de afsluiting van de zeega ten heeft ir Dorst zijn gedachten laten gaan. Hij ziet de verdediging van het land tegen de zee als de verdediging tegen een buitenlandse vijand. Het is niet alleen een taak voor de getroffen gebieden, maar een zaak, die heel ons volk aangaat. Men schijnt dit ook wel dat vele arbeidskrachten werden weg getrokken voor dijkherstel, de land- bouwwerkzaamheden op tijd klaar kon- den komen. T.a.v. de prijzen heeft 1953 een scher pe daling laten zien van de voergraan- prjjzen, doch desalniettemin was 1953 toch een jaar van bevredigende finan ciële resultaten. Toch, zo zegt ir Dorst, zijn de vette jaren van na de oorlog voorbij. Er is een daling van het prijsniveau over de gehele lijn te constateren en een stijging van de kosten voor levensonderhond. Sprekend in de termen van een weerbe richt zou men kunnen zeggen: „Over drijvende wolkenvelden met kans op onweer." Desalniettemin is er geen aan leiding om een crisis te verwachten. De omstandigheden hebben zich, ook inter nationaal, zo gewijzigd, dat zjj geens zins gevreesd moeten worden. Ondanks mechanisatie is de belang stelling voor 't paard gebleven; de keu ringen hebben dit bewezen. Ook de uit komsten van de veehouderij waren be vredigend. Een hoogtepunt was het succes van de Gezondheidsdienst voor Dieren, dat eerder dan werd verwacht t.b.c.-vrij genoemd kon worden. Ern stige schade door ziekte kwam bij hef vee niet voor. De massale Inenting te gen mond- en klauwzeer heeft zeker voorbehoedend gewerkt. Tenslotte heeft ir Dorst zijn gedach ten laten gaan over het landbouw-, tuinbouw- en landbouwhulshoudonder- wijs, dat zich gezond heeft ontwikkeld. De jonge agrariërs kunnen nu ook over al goed vakonderwijs ontvangen. Het grote belang van landbouwvoorlichting is eveneens gebleken en de landbouw- i organisaties hebben zich op uitstekende wijze van hun belang behartigende taak gekweten. beelden uit de drooggevallen gebieden)

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1953 | | pagina 9