In deze EXTRA-Uitgave
van Zeeuwsch Dagblad
wordt U verteld
Trots - maar bovenal zijn
wij dankbaar
TERUGKEER DER BEWONERS
en zo snel als maar mogelijk is.
Een boom
en
Onmiddellijk na het droogvallen
zal met het herstel der woningen
worden begonnen.
Dank God
♦♦en werk
Zo de Here het huis niet bouwt
voor
Schouwen eo Duiveland
Z. E. mr J. ALGERA,
Eerste zorg van Zeelands eerste burger
Gisteren was het zon
dag", zo begonnen wij ons
hoofdartikel in de krant van
Maandag 2 Februari, de eerste
krant na de verschrikking, de ang
sten, de droefheid en de rouw,
waarin twee nachten en een dag
ons hadden ondergedompeld.
Hoe die eerste krant tot stand ge
komen is? elders op deze blad
zijden kunt U er iets van lezen. Het
zij U genoeg te weten, dat hiervoor
bittere tranen geschreid zijn. Want
bij deze ramp, zo tastbaar in ieders
onmiddellijke omgeving, was dat
nuchtere beoordelingsvermogen, die
ogenschijnlijke onaandoenlijkheid,
die onlosmakelijk met journalistiek
werk verbonden is en moet zijn,
welhaast uit ieders geest wegge
vaagd. Het was 'n alarmstemming!
In die stemming is het hoofdar
tikel geboren met de eerste regel
die wij hierboven aanhaalden en
dat tot opschrift droeg: „Bid en
Werk!" Bidden, ja, dat stond ons
allen glashelder voor de geest. Bid
den zonder ophouden en pleiten op
Gods erbarming. Maar ook: wer
ken. Werken zonder ophouden. Om
dat er nog honderden in levensge
vaar verkeerden. En omdat duizen
den anderen onze hulp, hetzij
rechtstreeks hetzij via het Natio
naal Rampenfonds of het Rode
Kruis, dringend nodig hadden.
Morgen is het weer zon
dag. Veertig weken schei
den ons van die dag van verschrik
king. Veertig weken waarin ontzag
lijk veel gebeurd is. Waarin veel
gebeden is, gemeenschappelijk en
in de stilte van de binnenkamer, en
waarin hard gewerkt is.
Ieder heeft dat werk gedaan op
zijn eigen wijze. In het begin heb
ben honderden, duizenden, hun
krachten gegeven voor het red-
dingsswerk en voor het voorlopig
herstel der dijken dikwijls met
het eigen leven als inzet. En ande
ren hebben gegeven, van hun geld
en hun goederen, sommigen meer
dan ze eigenlijk konden missen. Ne
derlanders en mensen uit den
vreemde, zij hebben het Rode Kruis
in staat gesteld het niet genoeg te
waarderen hulpwerk te verrichten
en zij hebben van het Nationaal
Rampenfonds een internationaal
monument gemaakt, een blijk van
eensgezindheid waarvan duizenden
geprofiteerd hebben en nog profi
teren en waarvan honderden ook in
de toekomst steun zullen ontvan
gen, honderden die het anders heel
en heel moeilijk gehad zouden heb
ben!
En later zijn de specialisten aan
het werk gegaan. De mannen van
het dijkleger, van de hoofdinge
nieurs af tot de jongmaatjes toe. Zij
hebben een strijd gestreden die
wellicht enig is in de wereldge
schiedenis en zij hebben -een
overwinning behaald, die niet al
leen hen maar ook ons allen met de
grootste trots mag vervullen.
Nu is dan, in Ouwerkerk, de
kroon op het werk gezet. En mor
gen is het weer Zondag. Wij weten
dat in welhaast alle kerken van ons
vaderland en ook daarbuiten de
dank aan God zal worden uitge
sproken en uitgezongen. Dank, om
dat Hij ons bidden heeft verhoord.
Dank, omdat Hij het werk onzer
handen heeft willen zegenen.
Dank god.... en werk!"
is dat niet een vreemd
opschrift? Toch niet! Want wie
meent dat het werk klaar is nu het
laatste dijkgat is gesloten, die ver
gist zich deerlijk. We zijn nog lang
niet klaar met de ramp! Daar zijn
nog de honderden evacué's die hun
kerend naar terugkeer uitzien.
En ook aan onze dijken is men
nog lang niet klaar met de ramp.
Een dichting als nu geschied is, be
tekent nog niet dat er nu ook een
dijk ligt.
Maar zelfs als dat klaar is, zijn
we er nog niet. De ramp heeft zo
veel nieuwe problemen opgeroepen
en de stoot gegeven tot zoveel nieu
we plannen. Een Delta-commissie
bestudeert de mogelijkheid de zee
armen af te sluiten en aldus een
groter veiligheid te verschaffen en,
dusdoende, ook nieuw land te win
nen. Een herverkavelingscommis
sie zoekt naar een nieuwe, billijke
verdeling van de beschikbare land
bouwgronden in vele delen van
Zeeland. Mogelijk zijn reeds lang
gekoesterde plannen dichter bij
verwezenlijking dan ze ooit zijn ge
weest.
Werk! Opdat er voor onze kinde
ren en voor onze kindskinderen in
deze provincie een toekomst zij. Zo
God het wil een toekomst vrij van
zorgen en vrij van rampen ook. Ons
aller blijvende krachtinspanning is
daarvoor nodig. Ook na deze dag,
Victorie-dag!
Dank God.... voor Zijn uit
komst. En werk.... voor de toe
komst!
zijn. Ik doe een dringend beroep op
de leden zich hun verantwoorde
lijkheid ten volle bewust te zijn.
Dat is een absolute voorwaarde om
de herverkaveling in goede sfeer te
doen verlopen", aldus jhr de Ca-
sembroot.
De verbindingen met Schouwen
en Duiveland vormen ook in dit ge
sprek een apart punt. De Commis
saris is blij, dat tussen Zijpe en An
na Jacoba Polder nu een schip met
koplading gaat varen. Daardoor
zullen de tot heden zeer beperkte
ontwikkelingsmogelijkheden van 't
eiland belangrijk groter worden.
Toont begrip!
En wat de verbindingen met
overig Zeeland betreft zegt jhr. de
Casembroot: „Het Provinciaal Be
stuur verwacht, dat de bevolking
begrip toont voor de moeilijkheden.
Wij sparen kosten noch moeite om
de verbinding met Schouwen zo
goed mogelijk te onderhouden.
Sommigen schijnen het als opzet te
beschouwen, dat de „Ooster-Schel-
de" niet vaart. Dat is per sé niet
waar. Het is technisch onmogelijk,
dat dit schip bij laag water in de
Zierikzeese haven zwaait".
„En met zo'n groot schip achter
uit varen is helemaal onverant
woord. Zelfs een politieboot heeft
nog moeite om zijn weg te vinden
door het gekrioel van de vele sche
pen. Waar nog bijkomt, dat de
„Ooster-Schelde" bij Oostenwind
bijna niet in staat is de haven bin
nen te komen. Daarom geeft het
Prov. Bestuur liever een zekere
verbinding met een kleinere boot.
De „Emma" is voor de passagiers
minstens even goed en het gebrek
aan auto-capaciteit wordt opgevan
gen door de „Zandkreek", die zo
veel mogelijk vaarten maakt. En
tenslotte wordt er ook 's nachts ge
varen. Van deze mogelijkheid wordt
een druk gebruik gemaakt."
De polders.
Het laatste onderwerp, dat wij
aansnijden, is dat van de concentra
tie der polders en waterschappen
op het eiland. Ged. Staten hebben
enige tijd geleden al een informa
tieve bespreking met de polder
besturen gehad en het is bekend,
dat concrete plannen serieus wor
den bekeken. De Commissaris acht
het logisch, dat deze zaak nu tegê»
lijk met de herverkaveling aan da
orde wordt gesteld en hij verwacht
dat binnen niet al te lange tijd op
dit punt wel beslissingen zullen
vallen.
Nog één grote wens heeft Zee-
lands eerste burger, n.l. de inpol
dering van het Dijkwater bij Drel-
schor, de inham tussen Schouwen
en Duiveland. Afgezien van dé
landwinst zou deze Indijking bete
kenen, dat aanmerkelijk minder ki
lometers zeewering onderhouden
moeten worden, terwijl ook enkele
dure en onrendabele haventjes zou
den kunnen verdwijnen.
De laatste strijd voor het dicht
maken van 't overgebleven stroom-
gat bij Ouwerkerk is gestreden. Na
ontzaggelijke grote moeilijkheden
tegenslagen en teleurstellingen fi
het beruchte gat bij Ouwerkerk ge
sloten.
Maar nu! Thans komt men na
droogmaking weer andere proble
men te staan. Verbindingen, her
verkaveling, wederopbouw, enz.
Deze problemen zijn groot. Ook de
herbeplanting van ons -eiland; im
mers de totale bomen- en planten
groei is geheel vernield. Hiervoor
is hulp nodig en zeer veel hulp.
Beziet Walcheren, in 1944 door 't
zeewater vernield. En thans, vele
Nederlanders hebben voor de her
beplanting gezorgd. Ook Schouwen
en Duiveland moet herbeplant wor
den en dit kan, wanneer het gehele
Nederlandse volk hieraan mede
werkt. Wij doen gaarne en met
klem een beroep op het Nederland
se volk om hieraan te willen mee
werken en een „boom" op Schou
wen en Duiveland te planten, het
geen mogelijk is door een bijdrage
van f 2.50 voor elke boom, welke
men wenst te doen planten, te stor
ten op girorekening van de „Stich
ting Nieuw Schouwen-Duiveland",
Nr. 1483 of over te schrijven bij de
plaatselijke Banken te Zierikzee of
Boerenleenbanken op het eiland.
zegepraal
TWEE FOTO's - EEN GESCHIEDENIS! De bovenste foto
werd gemaakt op Woensdag 26 Augustus j.t„ toen de pogingen
om het gat bij Ouwerkerk te dichten, mislukten. Men moest 't nog
eens proberen: de dichting werd uitgesteld tot NovemberI In de
harde strijd om Zeelands behoud had het water ditmaal weer ge
zegevierd.]
De onderste foto: een luchtopname van het A.N.P. van het
plaatsen van het tweede caisson bij Ouwerkerk. Dat was Donder
dagmorgen: bijna de laatste fase van de eindelijke zegepraalt
Ligt in deze twee foto's niet de gehele geschiedenis van de
laatste twee maanden begrepen? fa, zijn deze twee foto's niet een
symbool van Zeelands ganse geschiedenis? Een voortdurende
strijd tegen de oude erfvijand: het water. Maar God zij dank toch
altijd weer de zegepraal, altijd weer ook het tweede deel van
Zeelands wapenspreuk: Luctor et emergo!
Op deze bladzijden wordt U iets van de geschiedenis van de
laatste maanden verteld; een fragmentarisch onverzicht kon het
slechts zijn, want er is zoveel gebeurd. En op deze bladzijden
wordt ook de blik op de toekomst gericht. Ook dat is nodig!
Gesprek met
Jhr A. F. C. de Casembroot
van
NOOIT HEB IK er een seconde aan getwijfeld, dat Schou
wen en Duiveland nog voor de winter dicht zou zijn. Ik
was ervan overtuigd, dat het zou lukken, ondanks de
tegenslagen. Een compliment aan al die werkers aan de dijken,
van hoog tot laag, voor al hetgeen zij gepresteerd hebben! En
wat nu eerst moet gebeuren? Alles moet erop gezet worden om
de terugkeer van de mensen naar het eiland snel mogelijk te
maken. Alle instanties, die op Schouwen en Duiveland werken,
moeten daarvan doordrongen zijn. Ik ben werkelijk bezorgd, dat
sommige gemeenten haar beste ingezetenen dreigen te verliezen,
doordat ze een baan elders hebben gevonden. Ook om die reden
zal alles op haren en snaren gezet moeten worden om de bewoners
geen dag langer dan strikt noodzakelijk is te doen wegblijven".
Zeelands Commissaris der Koningin, jhr mr A, F. C. de Casem
broot, geeft dit commentaar op de vraag naar hetgeen nu aller
eerst moet gebeuren op het rampeiland, dat Schouwen en Duive
land is geworden.
Hij werkt dat nader nit, als hij de wederopbouw en het herstel ter
sprake brengt. De Commissaris doet een voor de bewoners uiterst
belangrijke mededeling, als hij zegt, dat de minister van Wederopbouw
en Volkshuisvesting heeft goedgevonden onmiddellijk na de dichting
der dijken met het herstel der beschadigde woningen te beginnen, ook
al zullen de eerste maanden de bewoners nog niet zijn teruggekeerd.
„Ik ben erg blij met deze toestemming en ik vind die erg belangrijk.
Want nu kan direct worden begonnen en dat betekent, dat de terug
keer van de evacué's met enkele maanden zal worden vervroegd. Het
houdt ook in, dat de wederopbouw eerder zal kunnen starten", aldus
de Commissaris.
Bij de herbouw hebben de ge
meentebesturen een uiterst belang
rijke taak. Jhr de Casembroot zegt
met nadruk, dat zij hun medewer
king kunnen geven door een zo
spoedig mogelijke vaststelling van
de herbouwplannen en het verkrij
gen van de nodige bouwterreinen.
Snel overleg met de getroffen in
woners over de vraag, öf en zo ja
hoe die willen herbouwen, is nood
zakelijk. En wat de terreinen aan
gaat doet de Commissaris een drin
gend beroep op de herverkavelings
instanties zo vlug mogelijk een be
slissing te nemen. „Ik hoop vurig,
HET laatste dijkgat gesloten!
Een harde, voortdurende strijd is met succes bekroond, een
strijd, die wij met grote spanning hebben gevolgd.
Het was een machtige vijand, die moest worden bedwongen,
maar het is gelukt, althans voorlopig.
Ons past een woord van grote dank aan allen, die tot dit
resultaat hebben bijgedragen.
Wij mogen trots zijn op al die werkers, van hoog tot laag, die
hebben gearbeid met inspanning van al hun krachten; zij hebben
een roemruchte traditie van Nederland gehandhaafd; zij hebben
ons laten zien wat kennis, volharding, arbeidskracht en samen
werking vermag.
Trots maar bovenal zijn wij dankbaar. Het resultaat, dat
bereikt moest worden, was afhankelijk van zovele factoren, die
de mens niet in zijn macht had. En... zo de Here het huis niet
bouwt, tevergeefs arbeiden deszelfs bouwlieden daaraan.
De Here heeft ons dit doen gelukken; zo paart zich de mense
lijke trots, die er ook mag zijn, aan de dank jegens Hem, Die
het al regeert.
strijd
dat alle instanties ook wat de her
bouw betreft nauw gaan samen
werken. Gebeurt dat niet, dan zal
het bouwen veel te duur worden.
Bouw van grotere complexen hoeft
helemaal niet te betekenen, dat de
plaatselijke aannemers worden uit
gesloten".
Dc herverkaveling.
Van de noodzaak der herverkave
ling is ook de Commissaris over
tuigd. „Ik was zeer verheugd over
de woorden van minister Mansholt
en mr van der Weel bij de installa
tie der Herverkavelingscommissie,
waarin zij aandrongen op nauw
contact tussen de leden op de eilan
den en de bevolking. Zij moeten in
elk opzicht de vertrouwensmannen
Minister van Verkeer en
^Waterstaat.
