teraire
Ueiliye. maiÈe.'iacU
ytpdoAUmen
Maarten Karpcrlszccn Srcmp
Vrijdag 30 October 1953
koapen. Mae zo is 't toch nie, een
krant verkoopt geestelike waer, ofdat
't noe een zogenaemde neutrale krant
of een christelike krant is. 't Bin gees
telike dingen die je in huuze haelt.
Een krant geeft meer as de nieuwtjes
van de dag. 'n Krante geeft ook gees
telike leiding in 't gezin, 'n Krante
geeft een levensbeschouwing, 't neemt
een standpunt in omtrent de Zondags
heiliging, omtrent -onze gedragingen
teugenover wat we doen met de dag
des Heren, met de kerke, met ons so
ciaal en maetschappelik bestaen, het
neemt een standpunt in tegenover de
waereldse diengen rpndom ons heen.
Dat ken je al zien allenig al as je mae
is de advertenties leest. Ik vind 't al
toos een gruwel dat ter ook bie mien
an de deure advertentieblaedjes ge-
brocht worden, waerdat je ieleke weke
in ken lezen over bioscopen, over
danszaelen, of over aere waereldlike
diengen, daer een christen nie an be
hoort te doen. Ik hope mae dat 't bie
julder net gaet as bie mien, die rom-
mei lezen we niet en gaet zo de kachel
in. Ik wil me kinders nie vergiftigd
hebben met die vule rommel. Der bin
nog altied mensen, die dat kwaed niet
zien. Mae ik heb dat is een doomnie
horen uutleggen. Hie zee: kiek dat is
met die neutraele kranten en met die
advertentieblaedjes noe net as met
iemand die de kraen in z'n huus laet
openstaen zodat de hele boel onder
waeter loopt en dan an 't dwielen gaet
om de vloere droog te kriegen. Mae
ie laet de kraen ma open staen. Noe
julder kennen begriepen asdat je dan
je hele leven wel an 't dwielen ken
bluven, zonder dat je opschiet. Die
doomnie zee, waerom laete die ortho
dokse en die kerkelike -mensen de
doomnies en de ouderliengen kommen
as 't in 't gezin mis gaet? Dan motte
de ambtsdraegers kommen om de
vloere an te dwielen, dan motte de
kinders vermaend worden as ze ver
keerd willen en nae de bioskoop lopen
en nae de danshuuzen gaen. En straks
mot de kerkeraed kommen om je jon
gen te vermaenen as tie naer een anti-
kerkelike vereniging gaet en as tie nae
het voetbalveld wil op Zondag in
plekke van nae de kerke te gaen. Dan
bin de doomnie en de ouderliengen
goed genogt om de vloere bie je te
kommen opdwielen, mae je laet zei
vers het kraentje' van de neutrale
krante en van de advertentieblaedjes
mae rustig openstaen en lopen en de
boel bie je over de vloer vuul mae-
ken. Strakkies gaen je kinders, zodra
ze mae kennen naar de vieze biosko-
pen, twaelf moorden en een echtbreuk
en ander schandael vo een paer
kwartjies op een avend. En dan mag
de doomnie weer kommen om de
vloere bie je op te dwielen. Mae je
kind weet uut je eigen neutraele krant
of uut het advertentieblad waer dat
je de dansgelegenheden en de adres
sen vo de bioskopen ken vinden.
En strakkies klaeg je over de grote
onkunde die er onder je eigen kerk
volk heerst aangaende de zaeken van
het kerkelike leven, van de christelike
school en van wat er in de christelike
waereld gaende is. Ze weten niks meer
af van de schoolstried, van de chris
telike sociale aktie en dan mot ook
mae weer de doomnie en de ouder
liengen er an te pas kommen om de
vloere op te dwielen, mae je hebt zei
vers je eigen nooit geabonneerd op 'n
christelike krant, waerdat je voorlich
ting uut kriegen kon en die je je kin
ders in handen kon geven.
Kiek, as ik die diengen weer is gaen
bedinken, dan neem ik de pen mae
weer op -om naer mien bescheije
krachten ook een steentje bie te drae
gen om nog wat vo de christelike
krant te doen. Wanneer de redaksie
van de krante noe mae zurgt dat ie
voor zien deel zurg draegt dat 't waer-
lik een christelike krant bluuft, niet
allenig netuurlik om er de verkeerde
advertenties uut te weren, wat dat een
uutgever van een christelik dagblad
allenig al duzende guldes kost, mae
ook om in z'n berichtgeving en in z'n
artikels een positief christelik geluud
te laeten horen, waerdat de sprake van
Gods Woord in terug te vinden is, dan
kennen we in ons landje dankbaer
wezen dat we nog de zegen van een
christelike pers magge hebben, want
ik heb al dikkuls horen zeggen, dat
geen enkel land op de hele waereld
niet, dat heit.
Bel noe, toen ik an al die diengen
zo is zat te dienken, zee ik tegen me
eigen: Flip, geeft die kaerels van de
krante dan mae weer is derlui zin en
as je handen niet al te veul beven van
het hanteren van de schop of de rieke
as 't avend is, griept dan mae weer
is nae de pen en draeg je bescheije
steentje mae weer bie. En zo bin ik ter
weer. En as julder noe somtieds mien
ook is wat te vertellen hebben, kom
dan maer gerust los. We bin as een
voudige plattelands-mense onder me-
kaere. Hoor ik is wat?
Julder FLIP BRAMSE.
1
door Olov Hartman, uitgave van
De Fontein te Utrecht. Verta
ling van E. H. Grolle.
Het gebeurt niet vaak dat een uit
gever de attentie heeft een boek, dat
bij hem uitkomt, reeds vóór het aan
de markt gebracht wordt, ter bespre
king aan de pers toe te zenden. Toch
is het niet alleen dit vriendelijke ge
baar dat ons noopt, reeds vóór de ver
schijning (2 November) op dit boek de
aandacht van onze lezers te vestigen.
We hebben hier te doen met een
zeer bizonder boek. Een werk, dat
zeer zeker een Zweeds karakter
draagt en allereerst over Zweedse
kerkelijke toestanden handelt en hier
tegen een dringende waarschuwing
richt.
Maar dit boek reikt over de grenzen
van Zweden heen. Het heeft een bood
schap voor alle landen en voor alle
volken, waar er ook maar een chris
telijke kerk gevonden wordt.
Want deze auteur heeft inderdaad
iets te zeggen, en het is goed naar hem
te luisteren.
Het gaat in dit boek over een predi
kant, die een gespleten leven leidt, die
wel herder héét maar het niet is, die
een zondig leven leidt, een leven van
brute zelfhandhaving, een leven van
het voortdurende compromis met zich-
zelve, die altijd door, dag en nacht,
tot in de slaapkamer bij zijn vrouw,
het masker draagt en ditzelf niet eens
weet.
Dit boek is geschreven in de ik
vorm. Het is de vrouw van deze do-
miné die haar dagboek schrijft. Ze
komt zelf uit een ongelovige omge
ving, maar toetst in stipte rechtvaar
digheidszin en in een zoeken naar de
waarheid het leven van haar man aan
zijn leer en komt dan dag aan dag tot
de beschamende ontdekking, dat dit in
geen enkel opzicht klopt. Haar man
loopt met een masker, hij is niet wie
hij schijnt te zijn en wie hij voor de
mensen ook wil zijn. En het dagelijks
verkeer met zulk een man wordt haar
tot een obsessie. Ze kan dat niet ver
werken en tenslotte komt ze er ook
bjj om.
En volgt in de slotpagina's van dit
boek een kort „commentaar" van de
predikant zélf, op de nagelaten aante
keningen van zijn vrouw, die hij na
haar sterven heeft gevonden.
Dit commentaar is een meesterlijke
vinding van de auteur. Want hierin
wordt het masker van 's mans aange
zicht afgerukt. Hij doet dat zelf, maar
niet in boetedoening, nu zijn vrouw
hem in haar aantekeningen een spiegel
voorhoudt, zodat hij tot de ontdekking
komt wat en wié hij eigenlijk voor
Gods aangezicht is. Volstrekt niet, in
zijn commentaar doet hij niets anders
dan wanhopige en vergeefse pogingen
om het masker nog beter voor zijn
aangezicht te binden. Hij bedriegt an
deren, maar ook zichzelf. Hij komt niet
meer tot de zelfkennis en daardoor tot
de zelfvervloeking. Dit leven ligt on
der het oordeel der verharding.
We hebben de indruk, dat dit boek
geschreven is uit sterke reminicensies.
Hier is iemand aan het woord, die in
zijn kerkelijk leven gedesillusioneerd
is, die de kerk de rug heeft toegekeerd
en nu zijn vloekende haat uitspreekt
over wat hjj noemt een „heilige mas
kerade" (Heiig Maskerad).
Sommige pagina's doen denken aan
Multatuli's banvloek over de Droog
stoppels, die in koffie doen. Moeten
wij deswege dit boek ongelezen laten?
Ik geloof het niet. Liever ware het ons
geweest, dat deze stof behandeld was
geworden door iemand, die ondanks
de ontrouw, en de zelfhandhaving en
zelfverblinding van de valse herders
der kerk, die kerk zélve toch waren
blijven liefhebben. Dan zou dit boek
zeker anders geschreven zijn. Maar
toch heeft via deze pen dit boek een
boodschap voor ons allen. Want deze
auteur haat niet omdat hij atheïst is,
zoals Douwes Dekker eens gehaat
heeft. Het is met deze schrijver als met
iemand, die twijfelt aan het christen-t
dom, maar juist dat christendom nódig
heeft om te kunnen twijfelen. Deze
man polemiseert met de kerk, omdat
hij de kerk nodig heeft voor zijn po
lemiek. Met andere woorden: hij is er
niet los van, hij is alleen maar geko
men tot een grote desillusie vanwege
wat hij ondervonden heeft van kerke
lijke ambtsdragers. En wanneer wij 't
zo zien, gaat er tot ons allen een drin
gend getuigenis uit van dit boek. We
zien dan welk een verwoestingen een
gespleten leven van kerkelijke ambts
dragers in het leven van de kerkmen
sen, en ook in eigen gezinsleven aan
richt. Hier komt ons onwillekeurig het
waarschuwend woord van de Heiland
in gedachten: Wee degenen die eén
van deze kleinen ergert (d.w.z.: tot
een struikelblok is) het ware hem be
ter, dat een molensteen om zijn hals
gebonden ware en hij in de diepte der
zee geworpen werd. (Matth. 18 6.)
Dit boek dringt ons allen aan tot
zelfonderzoek, maar speciaal zij, die
tot het kerkelijk ambt geroepen zijn.
Ambtsdragers, die in zelfhandhaving
leven, hun boezemzonden blijven
koesteren, die niet te vinden zijn voor
de voetwassing, niet de minste willen
zijn, die hard zijn voor de schapen en
lammeren der kudde, die aan hun zor
gen werden toevertrouwd, die altijd
met het masker lopen waarachter zij
hun werkelijke wezen verborgen hou
den, zij kunnen zich confronteren met
de figuur van dominé Albert Svens-
son, die, omdat hij het masker niet
wenst af te leggen, zijn huwelijk ver
woest en zijn gemeente vernietigt en
zich zelf aan de eeuwige vervloeking
prijs geeft.
Een aangrijpend boek.
Er zijn rozenkwekers, de zich meer met
de bladluis bezig houden dan met de rozen.
Een slechte roman maakt de zinnen wak
ker; een goede roman het geweten.
De vader verdient een fortuin, de zoon
vermeerdert het, de kleinzoon verkwist het
Om bondig te schrijven moet men over
veel woorden beschikken.
De zorg neemt toe met het geld.
ONDER DE STREEP
i.
10 Sept. j.l. was het 300 jaar geleden,
dat deze beroemde zeeheld sneuvelde bij
Terheiden. Daarom willen we een en an
der vertellen uit zijn veel bewogen leven.
Zijn vader heette Harpert Maartenszoon
Tromp; in het gewone leven werd hij Maar
ten Tromp genoemd. Hij was in Delft ge
boren en van huis weg gelopen om op de
vloot te gaan dienen. Hij behoorde tot die
onverschrokken mannen, die jarenlang een
eentonig leven leidden van convooieren, op
zee kruisen en jacht maken op Duinkerker
kapers.
In 1597 was Maarten getrouwd en had
hij zich in Brielle gevestigd. Hier werd
het volgende jaar hun zoon Maarten ge
boren. Zijn volledige naam was Maarten
Harpertszoon Tromp.
Harpert Tromp verhuisde later naar Rot
terdam. Toen Maarten 9 jaar oud was,
besloot zijn vader zelf zijn opvoeding ter
hand te nemen. Hij was kapitein van een
klein oorlogsschip en nam zijn zoontje als
scheepsjongen aan boord. Veel schoolon
derwijs heeft Maarten dus niet genoten.
Hij kon wat lezen, schrijven en rekenen,
toen zijn schooljaren eindigden. Zijn vader
was van mening, dat een jongen, die zee
man worden moest, zo spoedig mogelijk
moest gaan varen. Maarten verontschul
digde zich later, dat hij „in de letteren niet
bedreven was. maar in dat ongestadig ele
ment is opgevoed."
Nu moet ge niet denken, dat Maarten
Tromp een halve analfabeet was. Niets is
minder waar. Hij schreef goed Nederlands
en kende de Franse en de Engelse taal.
Dit feit bewijst, dat vader Tromp de ver
dere opvoeding van zijn zoon geenszins
verwaarloosd heeft. Aan de andere kant
vragen we ons af, of het verantwoordelijk
is voor een vader, een kind van 9 jaren
in oorlogstijd op een oorlogsschip te ne
men.
Dat kwam hetzelfde jaar nog aan het
licht. De Spanjaarden rustten in Gibraltar
een vloot uit, om daarmede de Nederlan
ders uit Indië te gaan verjagen. Jakob van
Heemskerk werd uitgezonden om dit te
beletten. Onversaagd viel hij de vloot aan.
Zelf tastte hij het schip van de Spaanse
admiraal d'Avila aan. Hij stond in volle
wapenrusting op de campagne en werd
reeds door het tweede vijandelijke schot
getroffen. Stervende gaf hij de raad, zijn
dood geheim te houden totdat de strijd ge
ëindigd zou zijn. Dit geschiedde. Men vocht
dapper door en de overwinning werd be
haald.
Harpert Tromp heeft niet meegevochten.
Hij had tot taak in de baai te kruisen en
vluchtende Spaanse schepen tegen te hou
den. Zo hebben hij en zijn zoon Maarten
niet veel van de strijd gezien. Een dicht
gordijn van rook en kruitdamp belemmerde
het gezicht.
Na de slag kreeg hij de eervolle op
dracht, om twee proviandschepen met ge
wonden en het gebalsemde lijk van Heems
kerk aan boord naar het vaderland te be
geleiden. Verder moest hij het door de
Zeeuwse vice-admiraal Jacobsz. Alteras
opgestelde rapport van de slag aan de
Staten-Generaal overhandigen. Als belo
ning voor dit werk kreeg hij honderd
daalders en een gouden bootmansfluit.
In 1609 werd het Twaalfjarig bestand
gesloten, doch de Duinkerker kapers en
andere piraten bleven hun bedrijf uitoefe
nen. Zij stoorden zich niet aan de wapen
stilstand. Toch verleende men Harpert
Tromp ontslag op de vloot en bood men
hem een betrekking aan de wal aan. Tromp
was met hart en ziel een zeerot en die
nieuwe betrekking leek hem niet Hij wilde
blijven varen en nam ontslag.
Hij richtte zelf een koopvaardijschip in
en ging handel drijven op Guinea (West-
Afrika). Een winstgevend, doch gevaarlijk
bedrijf. Dat zou hij ondervinden. In de
buurt van Kaap Verdi werd hij door een
rover overvallen. Hij had wel een paar
kanonnen aan boord, doch het roversschip
was beter bemand en zwaarder bewapend
dan het zijne. Toch dacht hij niet aan wij
ken. Hij werd gewond, doch zittende op
de voorplecht gaf hij zijn bevelen. Kort
daarop maakte een kanonskogel een eind
aan zijn leven. Hierop wilden zijn man
nen vluchten. Doch de elfjarige Maarten
weerhield hen hiervan en riep hun toe:
„Zult gij mijns vaders dood niet wreken?"
Doch de overmacht was te groöt. Het
schip werd geënterd en nu was de strijd
beslist. Ze moesten zich overgeven. Tegen
wil en dank werd Maarten kajuitsjongen
van de kaperkapitein.
Een paar jaar heeft de knaap dit harde
leven moeten leiden. Toen kwam hij vrij en
wist hij Nederland te bereiken. In Rotter
dam trof hij* zijn moeder, die in armoedige
omstandigheden en grote onzekerheid om
trent haar man en zoontje verkeerde. Nu
was de grootste nood geleden. Hoe be
droefd ze ook was om de dood van haar
man, zij verheugde zich in het behoud
Vrijdag 30 October 1953
r ZEEUWSCH WEE NEND
Pagina 3
Het voor- en najaar zijn toch altijd
maar emotievolle tijden voor ons,
vrouwen. Eerst heb je dan de schoon
maak (groot in het voorjaar en matig
in het najaar), maar daar heb ik vo
rige week al mee afgerekend. Daar
praten we dus niet meer over. Maar
dan komt natuurlijk ook de kwestie
van de garderobe aan de beurt. Ook
al zo emotie-vol. Tenminste dat zou
den de heren (het zijn meestal man
nen, die ons op kosten jagen) mode
ontwerpers wel willen. Het valt met
onze emotie op dit gebied wel mee,
geloof ik, de grote mode-mannen ten
spijt. Wel worden we tegenwoordig
genoeg in verleiding gebracht, waar of
niet. Het is al mode-show wat de klok
slaat. Maar daar zeg ik geen kwaad
van hoor. Er is in deze tijd immers
verschil tussen een mode-show en een
mode-show. Vroeger hielden alleen de
heel grote modehuizen, die veel con
tact hadden met het voorname mode
centrum Parijs een mode-show. En in
de gewaden daar vertoond zullen niet
velen onzer zich hebben gehuld, van
wege de aparterigheid, zowel in snit
als in prijs. Tegenwoordig brengen
veel zaken, waarvan de „baas" ener
giek genoeg is, op een show hun mo
dellen onder onze aandacht, maar dat
zijn dan „jurkjes" en mantels en hoed
jes, die we allemaal met pleizier, ook
vanwege snit en prijs kunnen dragen.
Bovendien krijg je op zo'n show in
derdaad veel goede wenken, voor het
gehele assemblé wat we nodig hebben,
om er verzorgd uit te zien. Daarom
geen kwaad van mode-shows. Of ik
weer op een show geweest ben? Nee
dit keer niet, want er staat toch geen
grote inkoop op het program, maar
daarom lees ik toch wel wat er al
zo te koop is op dat gebied. Zo kwam
ik te weten, dat een der voornaamste
Franse modehuizen geprobeerd heeft
ons vrouwen een „kool te stoven", om
dit huisvrouwelijke beeld maar eens te
gebruiken. Daar doelde ik al op, toen
ik in het begin van mijn praatje
schreef, dat de wisseling der seizoenen
altijd veel emotie voor ons brengt. Het
Franse modehuis Dior deed een aan
slag op onze gemoedsrust, door te pro
clameren, dat de rokken korter zou
den worden. Kort na de oorlog, kregen
we de lange rokkenmode, die vanwe
ge de totale ommekeer, welke er in
ons uiterlijk beeld kwam, de naam
kreeg van „New Look".
En nu wil het Franse huis ons doen
geloven, dat we onze moeizaam ver
kregen langere garderobe weer moe
ten inkortenVolgens het blad „De
Linie" schijnt dit decreet van een
modekoning toch wel indruk te
maken, want in Engeland noemt men
Dior's verkorte garderobe de „Shock-
Look".
Ter geruststelling wil ik wel dade
lijk verklaren, dat ik de „schok", goed
te boven ben gekomen, misschien wel
daardoor zo gemakkelijk, omdat voor
lopig, (ge ziet, ik zeg het voorzichtig)
voorlopig dus nog geen andere mode
dictator Dior's voorbeeld gevolgd
heeft. Bovendien vind ik, dat men,
toen direct na de oorlog, waar alles
nog zo moeilijk verkrijgbaar was, die
nieuwe mode beter „shock Look" kon
noemen, want de vereiste hoeveelhe
den stof voor een nieuw japonnetje
bezorgde je in die tijd wel hoofdbre
kens genoeg. Maar nu.... stel, dat
Dior zijn zin krijgt, welnu dan naaien
we voorzichtigheidshalve een breder
zoompje in onze rokken en klaar is
kees, zonder een cent te kosten. Na
tuurlijk geen centimeter afknippen.
We hebben genoeg leergeld betaald,
je kunt er geen reepje aan laten
groeien als de grillige modemannen
het weer in hun hoofd halen om
alles weer radicaal te veranderen.
Of ik dan, als de rokken korter wor
den, weer zo maar een, twee, drie met
de mode meega. Nee, natuurlijk niet.
Dat doen wij geen van allen. En we
zeggen allemaal eerst eensgezind, dat
we het dit keer niet zullen doen en
ook nog dat we die korte mode eigen
lijk afschuwelijk vinden. En we me
nen het echt!
Maar na een poosje.... Dan doen
we allemaal mee, en we krijgen hier
voor (niet kwaadaardig) maar een
beetje spottend op ons nek van al wat
mannelijk is. Hierbij verzucht ik en
ik verzoek u allemaal mee te zuchten,
wat is het leven toch onbillijk voor
ons vrouwen. Want heel die modege
schiedenis, met alle periodieke veran
deringen, welke zich daarin afspelen
en waaraan we op een afstandje
dan meedoen is de schuld van.
de mannen.
Eerst al, ontwerpen de mannen de
mode. Hierover hoef ik verder niets
te zeggen, maar dan. ik zal u mijn
ervaring, onder geheimhouding, mee
delen, opdat ge, wanneer ge weer
wordt aangevallen, u kunt verdedigen.
Nu dan, mijn eigen heer en meester
besteedt niet veel aandacht aan mode
wisselingen en wat dies meer zij, maar
ik heb het ook nog nooit gewaagd om
er al te exotisch of al te oudmodisch
uit te zien. Deswege krijg ik over dat
onderwerp zeer weinig te horen. Maar
op een keerwe wandelden samen,
in druk gesprek gewikkeld, in een
vreemde stad. Het was ten tijde toen
we zo ongeveer een goed jaar „ge New
Looked" waren. Al wat vrouwelijk
was, liep tenminste in een gewaad van
behoorlijke lengte. Nu dan, we wan
delden, hevig ge-interesseerd in het
onderwerp, dat we bespraken. Er
kwam ons een ander paar tegemoet.
Naar gelaat en manieren te oordelen
„nette mensen", maar de dame had 'n
nauw rokje aan nog nét de knieën
reikend. Natuurlijk zie je zoiets als
vrouw, ook al bespreek je het meest
interessante onderwerp. Maar al zie je
zo iets, daarom behoef je daarover
niets te zeggen. Ik verstoorde tenmin
ste niet de loop van het gesprek, maar
opeens tot mijn grenzeloze verbazing
zeide mijn gemaal op een toon van
uiterste minachting: „Wat ziet dat
mens er raar uit", hiermede blijk ge
vend totaal vergeten te zijn dat zijn
eigen dierbare wederhelft, mitsgaders
al wat vrouwelijk was, tot voor een
goed jaar evenzo uitgedost over de
markt des levens liep. O die woorden
en die toon! Ik kreeg er koude rillin
gen van, want je moet je toch maar
eens indenken, dat zulk een vernieti
gend vonnis, door dié lippen gespro
ken over je eigen uiterlijk geveld
werd. Ik moet er niet aan denken. Zo
iets moet voorkomen worden. Daarom
doen we, natuurlijk kalmpjes aan, toch
wel mee, want niemand wil van zijn
man, verloofde of goede vriend zo be
oordeeld worden. Heb ik dus gelijk of
niet, toen ik schreef, dat al onze mo-
dekuren op rekening van de mannen
komen. Maar probeer ze dat eens aan
hun verstand te brengen. Wie het ge
lukt "is, moet mij dan maar eens hel
pen, door de wijze van behandeling te
verklaren. Tot wederdienst bereid. In
tussen wacht ik nog even. Er is geen
enkele centimeter van mijn rokken in
gekort. De „Shock Look" laat me das
nog ongeschokt.
Mijn beste nichtjes en neven,
Nu wil ik deze keer heel wat in ons
hoekje hebben, daarom maak ik mijn
praatje met allemaal maar heel erg
kort. Eigenlijk ga ik alleen maar ver
tellen, dat Oleander te Grjjpskerke, met
de prijs van deze keer aan de haal gaat.
En nu verder allemaal massa's groeten
van jullie tante TRUUS.
Oranjebloempje te Serooskerke. Ik
ben op dezelfde tentoonstelling geweest
als je Moedgr, dat is ook aardig. En
ik heb de inzending van jullie school
gezien. Dat was best werk hoor. Nee
ik zit niet in de schoonmaakdrukte.
Jullie zijn nu toch zeker ook al klaar.
Hoe maak je de jurk voor je zelf? En
welke stof heb je ervoor gekozen?
Weet je al wie de prijs voor het opstel
op school gewonnen heeft in jullie klas
Dank je voor je raadsel. Kolibrie te
GrUpskerke. Wat gezellig zo'n brief met
een plaatje. Fijn dat de nieuwe juf
frouw zo aardig is. Dan ben je er wel
gauw aan gewend ook. Ik ben dit jaar
al jarig geweest en als ik het nu al
vertellen ga voor het nieuwe jaar ben
je het tegen die tijd alweer vergeten.
Wat leuk, dat Gillesje zo op zijn eigen
manier meebabbelt. Is het kalendertje
al af. Goudvisje te Serooskerke. Ik
heb ook een fijn uurtje op die tentoon
stelling doorgebracht. Geen wonder,
want er waren zulke prachtige hand
werken te zien. Jammer, dat ik er niet
op dezelfde middag was als je moeder,
misschien was er kans geweest om
eens kennis te maken. Leuk om in een
bakkerswinkel te wonen. Je gaat er
zeker weieens kijken en dan ook pro
beren of er lekkere koekjes in de win
kel worden verkocht? Is die verstellap
voor wit of voor bont goed? Cathrien
L. te Serooskerke. Je hebt wel lang ge
wacht met schrijven maar nu kreeg ik
dan ook een brief vol gezellig nieuws.
Wat al jarigen en feesten. Dat jurkje
lijkt me prachtig. Het is fijn hé, als
je zelf zoiets moois kunt maken. En dan
nog een jurk voor jezelf. Heb je een
effen kleur of een ruit gekozen voor
je jurk? Het portret van Keesje is kos
telijk. Is de verkoudheid van de ande
ren al over? Ik had pleizier ook in je
andere tekeningen. Wat kregen de ja
rigen schitterende cadeaux! Robbedoes
te Schcrpenisse. Allereerst dank voor
je mooie kaart. Ik ben er blij mee.
Moeder heeft gelijk, het was net een
ziekenhuisje bij jullie. Hoe is het nu
met al die patiënten? Heeft Beppie
nog veel pijn aan haar voetje gehad?
Blijft het zo goed gaan met het koken?
Kon ik maar eens proeven. Jammer,
dat ik net niet aan de wandel was, toen
vader in Goes was, anders had hij mij
vast direct herkend, als hij tenminste
eerst mijn portret goed bestudeerd had
in ons Weekend. Doe Moe de groeten
terug en zeg, dat ik haar wachten zal.
Girl te Goes. Van de week fietste ik
langs je huis en nu begrijp ik hoe jü
aan een Engelse schuilnaam komt.
Krijg ik nu eens een Engelse brief van
je. Dank voor je tekeningen, waarom
ik heel wat pleizier gehad heb, even
als over het gedicht. Vreselijk was dat
ongeluk. Ik las er van in de krant.
Vond je het niet heel erg om het te
zien? Wat lijkt me die kleine L. een
echte schat. Ga je er nog wel eens
mee wandelen of wordt het te fris
daarvoor? Rozenknop te Serooskerke.
Zo, nu weet ik precies hoe je vest is,
alleen heb je me niet verteld, welke
kleur jij er voor hebt gekozen. Wat
is dat grappig, dat die kleine broer
direct stil wordt als er muziek wordt
gemaakt. Een gemakkelijk middeltje.
Kranig om zo flink aan te pakken in
je vacantie. Die kleine zus krijgt vast
een mooi rapport, als ze zo haar best
van haar zoon. Op verlangen van zijn
moeder bleef Maarten enige jaren aan wal.
Doch op de duur kon hij het daar niet uit
houden. De zee bleef lokken. Zo zien we
hem dan in 1617 weer op de vloot. Hij
begon met de rang van korporaal, doch
hij wist zich op te werken, eerst tot luite
nant en daarna tot kapitein. Vele jaren
heeft hij de Noordzee en het Kanaal door
kruist in de strijd tegen de Duinkerker ka
pers. Deze waren prima zeelieden en dap
pere strijders, die voor de Hollanders in
bedrevenheid niet onder moesten doen.
Meestal heeft men de volgende voorstel
ling van hen: een troep rauwe varensgas
ten, die er op eigen gelegenheid op uit
voeren om de Nederlanders zoveel moge
lijk afbreuk te doen. Deze voorstelling is
minder juist. Parma reeds had het belang
van een geordende kaapvaart ingezien en
haar een uitstekende organisatie gegeven.
Spinola had haar later nog verbeterd. Men
had Duinkerken tot een vesting gemaakt
en een sterk fort gebouwd om de haven
te beschermen. Behalve Duinkerkers lagen
er ook Spaanse oorlogsschepen, die zich in
samenwerking met de Dunkerkers beijver
den, de Nederlanders ter zee zoveel moge
lijk afbreuk te doen. Onze mannen hadden
de handen vol met de bestrijding van deze
kapers, die ook in Oostende gestationneerd
waren en een semi-oorlogsvloot vormden.
In deze strijd zijn onze zeelieden gehard.
Doch zij leerden niet strijden in grote ver
band. Deze strijdwijze kende men trouwens
in die dagen nog niet. Men vocht schip te
gen schip. Ieder koos feitelijk zijn tegen
stander uit. Men zocht elkander te enteren
en zo spoedig mogelijk over te gaan tot
een strijd van man tegen man. Tromp heeft,
tot hij admiraal onzer vloot geworden was,
de nieuwe strijdwijze toegepast: strijden in
gesloten verband. Zijn onderbevelhebbers:
Jan Evertsen, De Ruyter e.a. hebben deze
onder hem geleerd en van hem overgeno
men. Met deze nieuwe strijdwijze hebben
de Spanjaarden in 1639 kennis gemaakt.
We willen even langer stilstaan bij het
jaar 1629.
In 1629 werd Piet Hein, die het vorige
jaar de zilvervloot veroverd had, aange
steld tot luitenant-admiraal van Holland
(toenmaals praktisch de opperbevelhebber
der vloot). Deze koos Tromp als kapitein
van het vlaggeschip (admiraalsschip) „De
Groene Draak". „De Groene Draak" was
het beste schip der vloot, dat „draaide ge
lijk een tol, voer als een vis en bij het
schieten zo stijf was (vast lag) als een
dijk Het werd toevertrouwd aan een der
beste kapiteins, waarvan Piet Hein het vol
gende getuigens gegeven moet hebben: „Dat
hij vele kapiteinen had gekend, doch in
dezelve altijd enige misslag gevonden, maar
nooit in Tromp, in wie hij alle deugden
erkende, die in een zee-overste worden ver
eist".
Van de samenwerking van deze twee
voortreffelijke mannen mocht men wat ver
wachten. Doch deze hoop is helaas niet
vervuld: zij hebben samen maar één tocht
gemaakt. Piet Hein verliet met 6 schepen
en 2 -jachten het Goereesc gat om bij de
Vlaamse Banken het bevel over de blok
kade-vloot over te nemen. Toen hij hoor
de, dat 10 kaperschepen (Oostenders) het
Kanaal onveilig maakten, besloot hij, deze
op te zoeken. Hij vond ze aan de Engelse
kust bij Dungenes. ten Z. van Dover, en
viel ze aan. Vanaf de campagne leidde hij
het gevecht, met Tromp naast zich. Een
kanonskogel, die eerst Tromps schrijver
doodde, trof Piet Hein aan de schouder.
Het kostte hem het leven. Toen dit plaats
vond, kwamen de andere schepen nog ver
achteraan en konden dus niet aan de strijd
deelnemen. Tromp haalde de admiraals
vlag niet neer, doch vocht door alsof er
niets gebeurd was. Hij hield het gevecht
tegen 2 geduchte kapers vol tot de andere
schepen konden deelnemen aan de strijd.
Men won het gevecht. Drie Oostenders
werden veroverd en de andere op de vlucht
gedreven.
Tromp bracht hierop het lijk van de
admiraal naar Rotterdam en leverde zijn
rapport over de strijd in bij de Admirali
teit. Hij vond in Holland waardering voor
zijn moedig gedrag. De Staten van Hol
land schonken hem, om hun tevredenheid
te betuigen, een gouden keten.
De benoeming van Piet Hein verwekte
opzien. Tot nu toe had men steeds man
nen van hoge geboorte, doch van weinig
ervaring tot vlootcommandant benoemd.
Fred. Hendrik, die admiraal-generaal was
en in die functie zeggenschap in de zeeza
ken had, had gedaan weten te krijgen, dat
ditmaal met deze gewoonte gebroken werd
en dat een ervaren en algemeen gezien zee
man tot deze hoge post werd benoemd, en
wel Piet Hein.
Toen Tromp het met de nieuwe luite
nant-admiraal van Holland niet goed vin
den kon, nam hij in 1634 ontslag. Admiraal
van Dorp mocht hem "niet en heeft de trou
we dienaar van het vaderland, die Tromp
was, onbillijk behandeld.
Tromp was nog maar 36 jaar. Een onzer
beste kapteins met een schitterende staat
van dienst: 17 jaar had hij met grote moed
en beleid zijn taak vervuld. Menig kaper
had het tegen hem af moeten leggen.
„Thans zou hij, de veroveraar van vele
vijandelijke schepen, als rustig burger en
diaken van een der Rotterdamse kerken
gaan wonen in zijn huis op de Leuvehaven,
temidden zijner stadsgenoten, die zoveel
jaren gewoon waren geweest bij kanonge
bulder op zee tot elkander te zeggen: Dat
is Maerten Harpertsz' prijs".