teraire Ueiliye. maiÈe.'iacU ytpdoAUmen Maarten Karpcrlszccn Srcmp Vrijdag 30 October 1953 koapen. Mae zo is 't toch nie, een krant verkoopt geestelike waer, ofdat 't noe een zogenaemde neutrale krant of een christelike krant is. 't Bin gees telike dingen die je in huuze haelt. Een krant geeft meer as de nieuwtjes van de dag. 'n Krante geeft ook gees telike leiding in 't gezin, 'n Krante geeft een levensbeschouwing, 't neemt een standpunt in omtrent de Zondags heiliging, omtrent -onze gedragingen teugenover wat we doen met de dag des Heren, met de kerke, met ons so ciaal en maetschappelik bestaen, het neemt een standpunt in tegenover de waereldse diengen rpndom ons heen. Dat ken je al zien allenig al as je mae is de advertenties leest. Ik vind 't al toos een gruwel dat ter ook bie mien an de deure advertentieblaedjes ge- brocht worden, waerdat je ieleke weke in ken lezen over bioscopen, over danszaelen, of over aere waereldlike diengen, daer een christen nie an be hoort te doen. Ik hope mae dat 't bie julder net gaet as bie mien, die rom- mei lezen we niet en gaet zo de kachel in. Ik wil me kinders nie vergiftigd hebben met die vule rommel. Der bin nog altied mensen, die dat kwaed niet zien. Mae ik heb dat is een doomnie horen uutleggen. Hie zee: kiek dat is met die neutraele kranten en met die advertentieblaedjes noe net as met iemand die de kraen in z'n huus laet openstaen zodat de hele boel onder waeter loopt en dan an 't dwielen gaet om de vloere droog te kriegen. Mae ie laet de kraen ma open staen. Noe julder kennen begriepen asdat je dan je hele leven wel an 't dwielen ken bluven, zonder dat je opschiet. Die doomnie zee, waerom laete die ortho dokse en die kerkelike -mensen de doomnies en de ouderliengen kommen as 't in 't gezin mis gaet? Dan motte de ambtsdraegers kommen om de vloere an te dwielen, dan motte de kinders vermaend worden as ze ver keerd willen en nae de bioskoop lopen en nae de danshuuzen gaen. En straks mot de kerkeraed kommen om je jon gen te vermaenen as tie naer een anti- kerkelike vereniging gaet en as tie nae het voetbalveld wil op Zondag in plekke van nae de kerke te gaen. Dan bin de doomnie en de ouderliengen goed genogt om de vloere bie je te kommen opdwielen, mae je laet zei vers het kraentje' van de neutrale krante en van de advertentieblaedjes mae rustig openstaen en lopen en de boel bie je over de vloer vuul mae- ken. Strakkies gaen je kinders, zodra ze mae kennen naar de vieze biosko- pen, twaelf moorden en een echtbreuk en ander schandael vo een paer kwartjies op een avend. En dan mag de doomnie weer kommen om de vloere bie je op te dwielen. Mae je kind weet uut je eigen neutraele krant of uut het advertentieblad waer dat je de dansgelegenheden en de adres sen vo de bioskopen ken vinden. En strakkies klaeg je over de grote onkunde die er onder je eigen kerk volk heerst aangaende de zaeken van het kerkelike leven, van de christelike school en van wat er in de christelike waereld gaende is. Ze weten niks meer af van de schoolstried, van de chris telike sociale aktie en dan mot ook mae weer de doomnie en de ouder liengen er an te pas kommen om de vloere op te dwielen, mae je hebt zei vers je eigen nooit geabonneerd op 'n christelike krant, waerdat je voorlich ting uut kriegen kon en die je je kin ders in handen kon geven. Kiek, as ik die diengen weer is gaen bedinken, dan neem ik de pen mae weer op -om naer mien bescheije krachten ook een steentje bie te drae gen om nog wat vo de christelike krant te doen. Wanneer de redaksie van de krante noe mae zurgt dat ie voor zien deel zurg draegt dat 't waer- lik een christelike krant bluuft, niet allenig netuurlik om er de verkeerde advertenties uut te weren, wat dat een uutgever van een christelik dagblad allenig al duzende guldes kost, mae ook om in z'n berichtgeving en in z'n artikels een positief christelik geluud te laeten horen, waerdat de sprake van Gods Woord in terug te vinden is, dan kennen we in ons landje dankbaer wezen dat we nog de zegen van een christelike pers magge hebben, want ik heb al dikkuls horen zeggen, dat geen enkel land op de hele waereld niet, dat heit. Bel noe, toen ik an al die diengen zo is zat te dienken, zee ik tegen me eigen: Flip, geeft die kaerels van de krante dan mae weer is derlui zin en as je handen niet al te veul beven van het hanteren van de schop of de rieke as 't avend is, griept dan mae weer is nae de pen en draeg je bescheije steentje mae weer bie. En zo bin ik ter weer. En as julder noe somtieds mien ook is wat te vertellen hebben, kom dan maer gerust los. We bin as een voudige plattelands-mense onder me- kaere. Hoor ik is wat? Julder FLIP BRAMSE. 1 door Olov Hartman, uitgave van De Fontein te Utrecht. Verta ling van E. H. Grolle. Het gebeurt niet vaak dat een uit gever de attentie heeft een boek, dat bij hem uitkomt, reeds vóór het aan de markt gebracht wordt, ter bespre king aan de pers toe te zenden. Toch is het niet alleen dit vriendelijke ge baar dat ons noopt, reeds vóór de ver schijning (2 November) op dit boek de aandacht van onze lezers te vestigen. We hebben hier te doen met een zeer bizonder boek. Een werk, dat zeer zeker een Zweeds karakter draagt en allereerst over Zweedse kerkelijke toestanden handelt en hier tegen een dringende waarschuwing richt. Maar dit boek reikt over de grenzen van Zweden heen. Het heeft een bood schap voor alle landen en voor alle volken, waar er ook maar een chris telijke kerk gevonden wordt. Want deze auteur heeft inderdaad iets te zeggen, en het is goed naar hem te luisteren. Het gaat in dit boek over een predi kant, die een gespleten leven leidt, die wel herder héét maar het niet is, die een zondig leven leidt, een leven van brute zelfhandhaving, een leven van het voortdurende compromis met zich- zelve, die altijd door, dag en nacht, tot in de slaapkamer bij zijn vrouw, het masker draagt en ditzelf niet eens weet. Dit boek is geschreven in de ik vorm. Het is de vrouw van deze do- miné die haar dagboek schrijft. Ze komt zelf uit een ongelovige omge ving, maar toetst in stipte rechtvaar digheidszin en in een zoeken naar de waarheid het leven van haar man aan zijn leer en komt dan dag aan dag tot de beschamende ontdekking, dat dit in geen enkel opzicht klopt. Haar man loopt met een masker, hij is niet wie hij schijnt te zijn en wie hij voor de mensen ook wil zijn. En het dagelijks verkeer met zulk een man wordt haar tot een obsessie. Ze kan dat niet ver werken en tenslotte komt ze er ook bjj om. En volgt in de slotpagina's van dit boek een kort „commentaar" van de predikant zélf, op de nagelaten aante keningen van zijn vrouw, die hij na haar sterven heeft gevonden. Dit commentaar is een meesterlijke vinding van de auteur. Want hierin wordt het masker van 's mans aange zicht afgerukt. Hij doet dat zelf, maar niet in boetedoening, nu zijn vrouw hem in haar aantekeningen een spiegel voorhoudt, zodat hij tot de ontdekking komt wat en wié hij eigenlijk voor Gods aangezicht is. Volstrekt niet, in zijn commentaar doet hij niets anders dan wanhopige en vergeefse pogingen om het masker nog beter voor zijn aangezicht te binden. Hij bedriegt an deren, maar ook zichzelf. Hij komt niet meer tot de zelfkennis en daardoor tot de zelfvervloeking. Dit leven ligt on der het oordeel der verharding. We hebben de indruk, dat dit boek geschreven is uit sterke reminicensies. Hier is iemand aan het woord, die in zijn kerkelijk leven gedesillusioneerd is, die de kerk de rug heeft toegekeerd en nu zijn vloekende haat uitspreekt over wat hjj noemt een „heilige mas kerade" (Heiig Maskerad). Sommige pagina's doen denken aan Multatuli's banvloek over de Droog stoppels, die in koffie doen. Moeten wij deswege dit boek ongelezen laten? Ik geloof het niet. Liever ware het ons geweest, dat deze stof behandeld was geworden door iemand, die ondanks de ontrouw, en de zelfhandhaving en zelfverblinding van de valse herders der kerk, die kerk zélve toch waren blijven liefhebben. Dan zou dit boek zeker anders geschreven zijn. Maar toch heeft via deze pen dit boek een boodschap voor ons allen. Want deze auteur haat niet omdat hij atheïst is, zoals Douwes Dekker eens gehaat heeft. Het is met deze schrijver als met iemand, die twijfelt aan het christen-t dom, maar juist dat christendom nódig heeft om te kunnen twijfelen. Deze man polemiseert met de kerk, omdat hij de kerk nodig heeft voor zijn po lemiek. Met andere woorden: hij is er niet los van, hij is alleen maar geko men tot een grote desillusie vanwege wat hij ondervonden heeft van kerke lijke ambtsdragers. En wanneer wij 't zo zien, gaat er tot ons allen een drin gend getuigenis uit van dit boek. We zien dan welk een verwoestingen een gespleten leven van kerkelijke ambts dragers in het leven van de kerkmen sen, en ook in eigen gezinsleven aan richt. Hier komt ons onwillekeurig het waarschuwend woord van de Heiland in gedachten: Wee degenen die eén van deze kleinen ergert (d.w.z.: tot een struikelblok is) het ware hem be ter, dat een molensteen om zijn hals gebonden ware en hij in de diepte der zee geworpen werd. (Matth. 18 6.) Dit boek dringt ons allen aan tot zelfonderzoek, maar speciaal zij, die tot het kerkelijk ambt geroepen zijn. Ambtsdragers, die in zelfhandhaving leven, hun boezemzonden blijven koesteren, die niet te vinden zijn voor de voetwassing, niet de minste willen zijn, die hard zijn voor de schapen en lammeren der kudde, die aan hun zor gen werden toevertrouwd, die altijd met het masker lopen waarachter zij hun werkelijke wezen verborgen hou den, zij kunnen zich confronteren met de figuur van dominé Albert Svens- son, die, omdat hij het masker niet wenst af te leggen, zijn huwelijk ver woest en zijn gemeente vernietigt en zich zelf aan de eeuwige vervloeking prijs geeft. Een aangrijpend boek. Er zijn rozenkwekers, de zich meer met de bladluis bezig houden dan met de rozen. Een slechte roman maakt de zinnen wak ker; een goede roman het geweten. De vader verdient een fortuin, de zoon vermeerdert het, de kleinzoon verkwist het Om bondig te schrijven moet men over veel woorden beschikken. De zorg neemt toe met het geld. ONDER DE STREEP i. 10 Sept. j.l. was het 300 jaar geleden, dat deze beroemde zeeheld sneuvelde bij Terheiden. Daarom willen we een en an der vertellen uit zijn veel bewogen leven. Zijn vader heette Harpert Maartenszoon Tromp; in het gewone leven werd hij Maar ten Tromp genoemd. Hij was in Delft ge boren en van huis weg gelopen om op de vloot te gaan dienen. Hij behoorde tot die onverschrokken mannen, die jarenlang een eentonig leven leidden van convooieren, op zee kruisen en jacht maken op Duinkerker kapers. In 1597 was Maarten getrouwd en had hij zich in Brielle gevestigd. Hier werd het volgende jaar hun zoon Maarten ge boren. Zijn volledige naam was Maarten Harpertszoon Tromp. Harpert Tromp verhuisde later naar Rot terdam. Toen Maarten 9 jaar oud was, besloot zijn vader zelf zijn opvoeding ter hand te nemen. Hij was kapitein van een klein oorlogsschip en nam zijn zoontje als scheepsjongen aan boord. Veel schoolon derwijs heeft Maarten dus niet genoten. Hij kon wat lezen, schrijven en rekenen, toen zijn schooljaren eindigden. Zijn vader was van mening, dat een jongen, die zee man worden moest, zo spoedig mogelijk moest gaan varen. Maarten verontschul digde zich later, dat hij „in de letteren niet bedreven was. maar in dat ongestadig ele ment is opgevoed." Nu moet ge niet denken, dat Maarten Tromp een halve analfabeet was. Niets is minder waar. Hij schreef goed Nederlands en kende de Franse en de Engelse taal. Dit feit bewijst, dat vader Tromp de ver dere opvoeding van zijn zoon geenszins verwaarloosd heeft. Aan de andere kant vragen we ons af, of het verantwoordelijk is voor een vader, een kind van 9 jaren in oorlogstijd op een oorlogsschip te ne men. Dat kwam hetzelfde jaar nog aan het licht. De Spanjaarden rustten in Gibraltar een vloot uit, om daarmede de Nederlan ders uit Indië te gaan verjagen. Jakob van Heemskerk werd uitgezonden om dit te beletten. Onversaagd viel hij de vloot aan. Zelf tastte hij het schip van de Spaanse admiraal d'Avila aan. Hij stond in volle wapenrusting op de campagne en werd reeds door het tweede vijandelijke schot getroffen. Stervende gaf hij de raad, zijn dood geheim te houden totdat de strijd ge ëindigd zou zijn. Dit geschiedde. Men vocht dapper door en de overwinning werd be haald. Harpert Tromp heeft niet meegevochten. Hij had tot taak in de baai te kruisen en vluchtende Spaanse schepen tegen te hou den. Zo hebben hij en zijn zoon Maarten niet veel van de strijd gezien. Een dicht gordijn van rook en kruitdamp belemmerde het gezicht. Na de slag kreeg hij de eervolle op dracht, om twee proviandschepen met ge wonden en het gebalsemde lijk van Heems kerk aan boord naar het vaderland te be geleiden. Verder moest hij het door de Zeeuwse vice-admiraal Jacobsz. Alteras opgestelde rapport van de slag aan de Staten-Generaal overhandigen. Als belo ning voor dit werk kreeg hij honderd daalders en een gouden bootmansfluit. In 1609 werd het Twaalfjarig bestand gesloten, doch de Duinkerker kapers en andere piraten bleven hun bedrijf uitoefe nen. Zij stoorden zich niet aan de wapen stilstand. Toch verleende men Harpert Tromp ontslag op de vloot en bood men hem een betrekking aan de wal aan. Tromp was met hart en ziel een zeerot en die nieuwe betrekking leek hem niet Hij wilde blijven varen en nam ontslag. Hij richtte zelf een koopvaardijschip in en ging handel drijven op Guinea (West- Afrika). Een winstgevend, doch gevaarlijk bedrijf. Dat zou hij ondervinden. In de buurt van Kaap Verdi werd hij door een rover overvallen. Hij had wel een paar kanonnen aan boord, doch het roversschip was beter bemand en zwaarder bewapend dan het zijne. Toch dacht hij niet aan wij ken. Hij werd gewond, doch zittende op de voorplecht gaf hij zijn bevelen. Kort daarop maakte een kanonskogel een eind aan zijn leven. Hierop wilden zijn man nen vluchten. Doch de elfjarige Maarten weerhield hen hiervan en riep hun toe: „Zult gij mijns vaders dood niet wreken?" Doch de overmacht was te groöt. Het schip werd geënterd en nu was de strijd beslist. Ze moesten zich overgeven. Tegen wil en dank werd Maarten kajuitsjongen van de kaperkapitein. Een paar jaar heeft de knaap dit harde leven moeten leiden. Toen kwam hij vrij en wist hij Nederland te bereiken. In Rotter dam trof hij* zijn moeder, die in armoedige omstandigheden en grote onzekerheid om trent haar man en zoontje verkeerde. Nu was de grootste nood geleden. Hoe be droefd ze ook was om de dood van haar man, zij verheugde zich in het behoud Vrijdag 30 October 1953 r ZEEUWSCH WEE NEND Pagina 3 Het voor- en najaar zijn toch altijd maar emotievolle tijden voor ons, vrouwen. Eerst heb je dan de schoon maak (groot in het voorjaar en matig in het najaar), maar daar heb ik vo rige week al mee afgerekend. Daar praten we dus niet meer over. Maar dan komt natuurlijk ook de kwestie van de garderobe aan de beurt. Ook al zo emotie-vol. Tenminste dat zou den de heren (het zijn meestal man nen, die ons op kosten jagen) mode ontwerpers wel willen. Het valt met onze emotie op dit gebied wel mee, geloof ik, de grote mode-mannen ten spijt. Wel worden we tegenwoordig genoeg in verleiding gebracht, waar of niet. Het is al mode-show wat de klok slaat. Maar daar zeg ik geen kwaad van hoor. Er is in deze tijd immers verschil tussen een mode-show en een mode-show. Vroeger hielden alleen de heel grote modehuizen, die veel con tact hadden met het voorname mode centrum Parijs een mode-show. En in de gewaden daar vertoond zullen niet velen onzer zich hebben gehuld, van wege de aparterigheid, zowel in snit als in prijs. Tegenwoordig brengen veel zaken, waarvan de „baas" ener giek genoeg is, op een show hun mo dellen onder onze aandacht, maar dat zijn dan „jurkjes" en mantels en hoed jes, die we allemaal met pleizier, ook vanwege snit en prijs kunnen dragen. Bovendien krijg je op zo'n show in derdaad veel goede wenken, voor het gehele assemblé wat we nodig hebben, om er verzorgd uit te zien. Daarom geen kwaad van mode-shows. Of ik weer op een show geweest ben? Nee dit keer niet, want er staat toch geen grote inkoop op het program, maar daarom lees ik toch wel wat er al zo te koop is op dat gebied. Zo kwam ik te weten, dat een der voornaamste Franse modehuizen geprobeerd heeft ons vrouwen een „kool te stoven", om dit huisvrouwelijke beeld maar eens te gebruiken. Daar doelde ik al op, toen ik in het begin van mijn praatje schreef, dat de wisseling der seizoenen altijd veel emotie voor ons brengt. Het Franse modehuis Dior deed een aan slag op onze gemoedsrust, door te pro clameren, dat de rokken korter zou den worden. Kort na de oorlog, kregen we de lange rokkenmode, die vanwe ge de totale ommekeer, welke er in ons uiterlijk beeld kwam, de naam kreeg van „New Look". En nu wil het Franse huis ons doen geloven, dat we onze moeizaam ver kregen langere garderobe weer moe ten inkortenVolgens het blad „De Linie" schijnt dit decreet van een modekoning toch wel indruk te maken, want in Engeland noemt men Dior's verkorte garderobe de „Shock- Look". Ter geruststelling wil ik wel dade lijk verklaren, dat ik de „schok", goed te boven ben gekomen, misschien wel daardoor zo gemakkelijk, omdat voor lopig, (ge ziet, ik zeg het voorzichtig) voorlopig dus nog geen andere mode dictator Dior's voorbeeld gevolgd heeft. Bovendien vind ik, dat men, toen direct na de oorlog, waar alles nog zo moeilijk verkrijgbaar was, die nieuwe mode beter „shock Look" kon noemen, want de vereiste hoeveelhe den stof voor een nieuw japonnetje bezorgde je in die tijd wel hoofdbre kens genoeg. Maar nu.... stel, dat Dior zijn zin krijgt, welnu dan naaien we voorzichtigheidshalve een breder zoompje in onze rokken en klaar is kees, zonder een cent te kosten. Na tuurlijk geen centimeter afknippen. We hebben genoeg leergeld betaald, je kunt er geen reepje aan laten groeien als de grillige modemannen het weer in hun hoofd halen om alles weer radicaal te veranderen. Of ik dan, als de rokken korter wor den, weer zo maar een, twee, drie met de mode meega. Nee, natuurlijk niet. Dat doen wij geen van allen. En we zeggen allemaal eerst eensgezind, dat we het dit keer niet zullen doen en ook nog dat we die korte mode eigen lijk afschuwelijk vinden. En we me nen het echt! Maar na een poosje.... Dan doen we allemaal mee, en we krijgen hier voor (niet kwaadaardig) maar een beetje spottend op ons nek van al wat mannelijk is. Hierbij verzucht ik en ik verzoek u allemaal mee te zuchten, wat is het leven toch onbillijk voor ons vrouwen. Want heel die modege schiedenis, met alle periodieke veran deringen, welke zich daarin afspelen en waaraan we op een afstandje dan meedoen is de schuld van. de mannen. Eerst al, ontwerpen de mannen de mode. Hierover hoef ik verder niets te zeggen, maar dan. ik zal u mijn ervaring, onder geheimhouding, mee delen, opdat ge, wanneer ge weer wordt aangevallen, u kunt verdedigen. Nu dan, mijn eigen heer en meester besteedt niet veel aandacht aan mode wisselingen en wat dies meer zij, maar ik heb het ook nog nooit gewaagd om er al te exotisch of al te oudmodisch uit te zien. Deswege krijg ik over dat onderwerp zeer weinig te horen. Maar op een keerwe wandelden samen, in druk gesprek gewikkeld, in een vreemde stad. Het was ten tijde toen we zo ongeveer een goed jaar „ge New Looked" waren. Al wat vrouwelijk was, liep tenminste in een gewaad van behoorlijke lengte. Nu dan, we wan delden, hevig ge-interesseerd in het onderwerp, dat we bespraken. Er kwam ons een ander paar tegemoet. Naar gelaat en manieren te oordelen „nette mensen", maar de dame had 'n nauw rokje aan nog nét de knieën reikend. Natuurlijk zie je zoiets als vrouw, ook al bespreek je het meest interessante onderwerp. Maar al zie je zo iets, daarom behoef je daarover niets te zeggen. Ik verstoorde tenmin ste niet de loop van het gesprek, maar opeens tot mijn grenzeloze verbazing zeide mijn gemaal op een toon van uiterste minachting: „Wat ziet dat mens er raar uit", hiermede blijk ge vend totaal vergeten te zijn dat zijn eigen dierbare wederhelft, mitsgaders al wat vrouwelijk was, tot voor een goed jaar evenzo uitgedost over de markt des levens liep. O die woorden en die toon! Ik kreeg er koude rillin gen van, want je moet je toch maar eens indenken, dat zulk een vernieti gend vonnis, door dié lippen gespro ken over je eigen uiterlijk geveld werd. Ik moet er niet aan denken. Zo iets moet voorkomen worden. Daarom doen we, natuurlijk kalmpjes aan, toch wel mee, want niemand wil van zijn man, verloofde of goede vriend zo be oordeeld worden. Heb ik dus gelijk of niet, toen ik schreef, dat al onze mo- dekuren op rekening van de mannen komen. Maar probeer ze dat eens aan hun verstand te brengen. Wie het ge lukt "is, moet mij dan maar eens hel pen, door de wijze van behandeling te verklaren. Tot wederdienst bereid. In tussen wacht ik nog even. Er is geen enkele centimeter van mijn rokken in gekort. De „Shock Look" laat me das nog ongeschokt. Mijn beste nichtjes en neven, Nu wil ik deze keer heel wat in ons hoekje hebben, daarom maak ik mijn praatje met allemaal maar heel erg kort. Eigenlijk ga ik alleen maar ver tellen, dat Oleander te Grjjpskerke, met de prijs van deze keer aan de haal gaat. En nu verder allemaal massa's groeten van jullie tante TRUUS. Oranjebloempje te Serooskerke. Ik ben op dezelfde tentoonstelling geweest als je Moedgr, dat is ook aardig. En ik heb de inzending van jullie school gezien. Dat was best werk hoor. Nee ik zit niet in de schoonmaakdrukte. Jullie zijn nu toch zeker ook al klaar. Hoe maak je de jurk voor je zelf? En welke stof heb je ervoor gekozen? Weet je al wie de prijs voor het opstel op school gewonnen heeft in jullie klas Dank je voor je raadsel. Kolibrie te GrUpskerke. Wat gezellig zo'n brief met een plaatje. Fijn dat de nieuwe juf frouw zo aardig is. Dan ben je er wel gauw aan gewend ook. Ik ben dit jaar al jarig geweest en als ik het nu al vertellen ga voor het nieuwe jaar ben je het tegen die tijd alweer vergeten. Wat leuk, dat Gillesje zo op zijn eigen manier meebabbelt. Is het kalendertje al af. Goudvisje te Serooskerke. Ik heb ook een fijn uurtje op die tentoon stelling doorgebracht. Geen wonder, want er waren zulke prachtige hand werken te zien. Jammer, dat ik er niet op dezelfde middag was als je moeder, misschien was er kans geweest om eens kennis te maken. Leuk om in een bakkerswinkel te wonen. Je gaat er zeker weieens kijken en dan ook pro beren of er lekkere koekjes in de win kel worden verkocht? Is die verstellap voor wit of voor bont goed? Cathrien L. te Serooskerke. Je hebt wel lang ge wacht met schrijven maar nu kreeg ik dan ook een brief vol gezellig nieuws. Wat al jarigen en feesten. Dat jurkje lijkt me prachtig. Het is fijn hé, als je zelf zoiets moois kunt maken. En dan nog een jurk voor jezelf. Heb je een effen kleur of een ruit gekozen voor je jurk? Het portret van Keesje is kos telijk. Is de verkoudheid van de ande ren al over? Ik had pleizier ook in je andere tekeningen. Wat kregen de ja rigen schitterende cadeaux! Robbedoes te Schcrpenisse. Allereerst dank voor je mooie kaart. Ik ben er blij mee. Moeder heeft gelijk, het was net een ziekenhuisje bij jullie. Hoe is het nu met al die patiënten? Heeft Beppie nog veel pijn aan haar voetje gehad? Blijft het zo goed gaan met het koken? Kon ik maar eens proeven. Jammer, dat ik net niet aan de wandel was, toen vader in Goes was, anders had hij mij vast direct herkend, als hij tenminste eerst mijn portret goed bestudeerd had in ons Weekend. Doe Moe de groeten terug en zeg, dat ik haar wachten zal. Girl te Goes. Van de week fietste ik langs je huis en nu begrijp ik hoe jü aan een Engelse schuilnaam komt. Krijg ik nu eens een Engelse brief van je. Dank voor je tekeningen, waarom ik heel wat pleizier gehad heb, even als over het gedicht. Vreselijk was dat ongeluk. Ik las er van in de krant. Vond je het niet heel erg om het te zien? Wat lijkt me die kleine L. een echte schat. Ga je er nog wel eens mee wandelen of wordt het te fris daarvoor? Rozenknop te Serooskerke. Zo, nu weet ik precies hoe je vest is, alleen heb je me niet verteld, welke kleur jij er voor hebt gekozen. Wat is dat grappig, dat die kleine broer direct stil wordt als er muziek wordt gemaakt. Een gemakkelijk middeltje. Kranig om zo flink aan te pakken in je vacantie. Die kleine zus krijgt vast een mooi rapport, als ze zo haar best van haar zoon. Op verlangen van zijn moeder bleef Maarten enige jaren aan wal. Doch op de duur kon hij het daar niet uit houden. De zee bleef lokken. Zo zien we hem dan in 1617 weer op de vloot. Hij begon met de rang van korporaal, doch hij wist zich op te werken, eerst tot luite nant en daarna tot kapitein. Vele jaren heeft hij de Noordzee en het Kanaal door kruist in de strijd tegen de Duinkerker ka pers. Deze waren prima zeelieden en dap pere strijders, die voor de Hollanders in bedrevenheid niet onder moesten doen. Meestal heeft men de volgende voorstel ling van hen: een troep rauwe varensgas ten, die er op eigen gelegenheid op uit voeren om de Nederlanders zoveel moge lijk afbreuk te doen. Deze voorstelling is minder juist. Parma reeds had het belang van een geordende kaapvaart ingezien en haar een uitstekende organisatie gegeven. Spinola had haar later nog verbeterd. Men had Duinkerken tot een vesting gemaakt en een sterk fort gebouwd om de haven te beschermen. Behalve Duinkerkers lagen er ook Spaanse oorlogsschepen, die zich in samenwerking met de Dunkerkers beijver den, de Nederlanders ter zee zoveel moge lijk afbreuk te doen. Onze mannen hadden de handen vol met de bestrijding van deze kapers, die ook in Oostende gestationneerd waren en een semi-oorlogsvloot vormden. In deze strijd zijn onze zeelieden gehard. Doch zij leerden niet strijden in grote ver band. Deze strijdwijze kende men trouwens in die dagen nog niet. Men vocht schip te gen schip. Ieder koos feitelijk zijn tegen stander uit. Men zocht elkander te enteren en zo spoedig mogelijk over te gaan tot een strijd van man tegen man. Tromp heeft, tot hij admiraal onzer vloot geworden was, de nieuwe strijdwijze toegepast: strijden in gesloten verband. Zijn onderbevelhebbers: Jan Evertsen, De Ruyter e.a. hebben deze onder hem geleerd en van hem overgeno men. Met deze nieuwe strijdwijze hebben de Spanjaarden in 1639 kennis gemaakt. We willen even langer stilstaan bij het jaar 1629. In 1629 werd Piet Hein, die het vorige jaar de zilvervloot veroverd had, aange steld tot luitenant-admiraal van Holland (toenmaals praktisch de opperbevelhebber der vloot). Deze koos Tromp als kapitein van het vlaggeschip (admiraalsschip) „De Groene Draak". „De Groene Draak" was het beste schip der vloot, dat „draaide ge lijk een tol, voer als een vis en bij het schieten zo stijf was (vast lag) als een dijk Het werd toevertrouwd aan een der beste kapiteins, waarvan Piet Hein het vol gende getuigens gegeven moet hebben: „Dat hij vele kapiteinen had gekend, doch in dezelve altijd enige misslag gevonden, maar nooit in Tromp, in wie hij alle deugden erkende, die in een zee-overste worden ver eist". Van de samenwerking van deze twee voortreffelijke mannen mocht men wat ver wachten. Doch deze hoop is helaas niet vervuld: zij hebben samen maar één tocht gemaakt. Piet Hein verliet met 6 schepen en 2 -jachten het Goereesc gat om bij de Vlaamse Banken het bevel over de blok kade-vloot over te nemen. Toen hij hoor de, dat 10 kaperschepen (Oostenders) het Kanaal onveilig maakten, besloot hij, deze op te zoeken. Hij vond ze aan de Engelse kust bij Dungenes. ten Z. van Dover, en viel ze aan. Vanaf de campagne leidde hij het gevecht, met Tromp naast zich. Een kanonskogel, die eerst Tromps schrijver doodde, trof Piet Hein aan de schouder. Het kostte hem het leven. Toen dit plaats vond, kwamen de andere schepen nog ver achteraan en konden dus niet aan de strijd deelnemen. Tromp haalde de admiraals vlag niet neer, doch vocht door alsof er niets gebeurd was. Hij hield het gevecht tegen 2 geduchte kapers vol tot de andere schepen konden deelnemen aan de strijd. Men won het gevecht. Drie Oostenders werden veroverd en de andere op de vlucht gedreven. Tromp bracht hierop het lijk van de admiraal naar Rotterdam en leverde zijn rapport over de strijd in bij de Admirali teit. Hij vond in Holland waardering voor zijn moedig gedrag. De Staten van Hol land schonken hem, om hun tevredenheid te betuigen, een gouden keten. De benoeming van Piet Hein verwekte opzien. Tot nu toe had men steeds man nen van hoge geboorte, doch van weinig ervaring tot vlootcommandant benoemd. Fred. Hendrik, die admiraal-generaal was en in die functie zeggenschap in de zeeza ken had, had gedaan weten te krijgen, dat ditmaal met deze gewoonte gebroken werd en dat een ervaren en algemeen gezien zee man tot deze hoge post werd benoemd, en wel Piet Hein. Toen Tromp het met de nieuwe luite nant-admiraal van Holland niet goed vin den kon, nam hij in 1634 ontslag. Admiraal van Dorp mocht hem "niet en heeft de trou we dienaar van het vaderland, die Tromp was, onbillijk behandeld. Tromp was nog maar 36 jaar. Een onzer beste kapteins met een schitterende staat van dienst: 17 jaar had hij met grote moed en beleid zijn taak vervuld. Menig kaper had het tegen hem af moeten leggen. „Thans zou hij, de veroveraar van vele vijandelijke schepen, als rustig burger en diaken van een der Rotterdamse kerken gaan wonen in zijn huis op de Leuvehaven, temidden zijner stadsgenoten, die zoveel jaren gewoon waren geweest bij kanonge bulder op zee tot elkander te zeggen: Dat is Maerten Harpertsz' prijs".

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1953 | | pagina 3