liliiil
■BODEM
DIE NOG KOMEN MOET
vu~aö e&nó
Di woiiMUs
UIT DE CAMERA
Van een handwerktentoonstelling
Vlissingen
Zaterdag 3 October 1953
T ZEEUWSCH WEEKEND
Pagina 2
het huwelijk verstaan noch nakomen enz.
Een opvallend ding in de Amerikaanse
litteratuur is, te zien hoe het Amerikaanse
leven in een goede halve eeuw is verwor
den. Men leze b.v. eens de boeken over de
Amerikaanse pioniers, die er ook in massa
zijn uitgegeven. Stoer, gezond, sterk naar
lichaam en ziel waren die mensen. Hun hu
welijk was hun heilig. De vrouwen waren
de kameraden hunner mannen, werkten met
hen mede aan de opbouw van hun huis en
hun bestaan, baarden vele en gezonde kin
deren en hebben Amerika binnen zeer korte
tijd gemaakt tot een machtig rijk land. Maar
kijkt nu naar het derde en vierde geslacht.
De litteratuur geeft er een duidelijk beeld
van: egoïstische, genotzuchtige, wufte en
vaak lamlendige schepselen, met verworden
huwelijken, mislukte gezinnen, kinderen die
geen opvoeding krijgen, stikkend in de
Een tentoonstelling bekijken, die er nog
niet is, dat is een kunst apart, dat zult ge
moeten toegeven. Nu, dat heb ik vanmid
dag klaargespeeld. Of liever een halve ten
toonstelling bekijken, die er echter óók nog
niét was.
Laat ik niet langer in raadsels schrijven,
maar eens gaan vertellen, dat de Bond van
Christen Boerinnen. Boerendochters, Plat
telandsvrouwen en -meisjes in Nederland
e«n Handwerktentoonstelling heeft georga
niseerd in de „Prins van Oranje" Nieuw-
straat te Goes, welke Dinsdagmorgen 6 Oc
tober door Mevrouw Baronesse De Ca-
sembroot officieel zal worden geopend. Bij
die landelijke tentoonstelling komt een grote
afdeling van Zeeland bij, en van dat echt
Zeeuwse deel heb ik vanmiddag een koste
lijk voorproefje gehad, in de gastvrije wo
ning van Mevrouw Rouw.
Men zegt weieens dat de jongen in de
man nooit te loor gaat, maar vanmiddag
dacht ik, het meisje, dat met poppen speelt,
verdwijnt ook nooit helemaal in de vrouw,
want we begonnen direct met poppen, ge
kleed in Zeeuwse drachten. Prachtig ge
kleed, ook het ondergoed stipt volgens de
oude regelen der dracht. Daarvan kon ik
niet genoeg krijgen. Er was een pop in het
Noord-Bevelands. één in het Zuid-Beve-
lands en twee poppen uit het land van Axel,
welke laatste toch onderling weer verschil
den. Die beukjes in fijn kralenwerk van die
Axelse poppen waren kunststukjes op zich
zelf. Ware het niet, dat zoveel anders be
keken moest worden, ik had lang met de
poppen op mijn schoot gezeten. Van de
poppen in dracht was het een klein stapje
naar de gehandwerkte kledingstukken, die
bij de dracht der mensen behoren. Weer
waren het de beuken der Axelsen, die grote
bewondering afdwongen. Er waren er bij,
ragfijn kralenwerk, die zeer kunstzinnig wa
ren uitgevoerd. Er waren ook stukjes kra-
sexuele problemen, met een godsdienst, die
er nog slechts als een dun vernisje bovenop
ligt.
Ook deze roman legt er getuigenis van
af. En het is ongetwijfeld een der besten,
die van de Amerikaanse boekenmarkt ko
men. Legt men dit boek b.v. naast dat van
Risseeuw, die onlangs zijn roman schreef
over de Pioniers in Amerika en ge hebt
twee waardige representanten van het eer
ste en het vierde geslacht der Amerikanen.
Als zodanig valt deze roman dan ook ze
ker te waarderen. Het verhaal is ook psy
chologisch goed opgebouwd, de conceptie is
streng gehouden en ook de vertaling is
goed.
Als „beeld"-roman. maar dan in een an
dere zin, als wij daar gewoonlijk aan hech
ten, gaarne aanbevolen.
lenwerk, die wel voor versiering van beu
ken gebruikt worden, maar die evenmin
zouden misstaan als corsage op een kost
baar, gekleed modern japonnetje. Een uit
gebreide collectie strikken met lange linten
er aan, ook behorend bij de Axelse dracht
was een ware ogenlust door de fijnheid van
patroon en juiste kleurencombinatie.
Mijn gastvrouw vertelde, dat er genoeg
inzendingen waren om een „oud hoekje" te
maken. Ik zou zeggen, dan spits je de oren,
maar in dit geval, hoefde ik niet veel te
luisteren en enkel maar te kijken naar het
bewijsmateriaal, dat Mevrouw Rouw aan
sleepte voor het „oude hoekje". Natuurlijk
zijn daar die kostelijke oude schilderijen bij
in kruissteek uitgevoerd, een weekje, waar
in onze grootmoeders bedreven waren en
waarin ze soms blijk gaven van meer dan
middelmatige artistisiteit. In dat „oude
hoekje" komen ook oude hemden van eigen
gesponnen linnen met versiering langs de
hals. Prachtig linnen, met ragfijne steekjes
versierd. Dat er verder in dit hoekje ook
tal van die oude gezellige merklappen een
plaatsje zal vinden is vanzelfsprekend. Ik
denk. dat vooral bij de ouderen onder ons,
die dit hoekje bekijken, er vele herinnerin
gen boven zullen komen, aan die oude tijd,
toen ieder nog tijd en lust had voor glit ge-
noegelijke werk. Dat echter die kruissteek
niet alleen voor de oude tijd gereserveerd
moet blijven, maar ook tegenwoordig nog
vele beoefenaarsters vindt, blijkt wel uit
zeer vele inzendingen in deze handwerk
techniek. Eén inzending was bepaald ver
rassend te noemen. Een klein schilderijtje
dat sprekend een ouderwets silhouetje lijkt,
is ook geheel in kruissteek gewerkt. Alles
met zeer fijne kruisjes gedaan. Een paar
moderne wandkleden op jute gewerkt ook
in de kruissteek gaven een beeld van de
twaalf maanden. Je zou lust krijgen het na
te maken voor je eigen gang.
Wat was er verder nog veel te zien.
Handwerk in allerlei handwerktechnieken.
Smyrnawerk, appliquéwerk, doorstopwerk,
haakwerk, ja er is geen handwerk waarin
onze Zeeuwse vrouwen, geen mooi stukje
hebben vervaardigd.
Ik zal enkel maar even opnoemen, wat
er al in die Zeeuwse afdeling te vinden
zal zijn. Beschrijven gaat eenvoudig niet,
want dan slokte ik het hele Weekend al
leen al op. Er waren kussens op alle ma
nieren bewerkt, ook vloerkleedjes op ver
schillende manieren gecreëerd. Heel wat
prachtig geborduurde tafelkleden, kleinere
en grotere gehaakte en gebreide kleedjes,
die soms aan kantwerk doen denken.
Lakens en slopen met echte handge
knoopte kant zijn natuurlijk voor elke
vrouw die prijs stelt op kostelijk verzorgd
lihnengoed, een verrukking voor het oog.
Maar ook zonder dat kostbare versiersel
kunnen we toch wel mooi linnengoed heb
ben met gehaakte banden er in. Ook wer
kelijk een begerenswaardig bezit. Een grote
gebreide onderdeken, moge dan al niet tot
de z.g.n. fijne handwerken gerekend wor
den, in ieder geval getuigt zo'n werkstuk
wel van de volharding van de vervaardig-
ster.
Nu moet ik toch ook nog even vertellen,
dat er een wandkleed is voor de kinder
kamer, dat menig kind .n verrukking zal
brengen, omdat de negertjes, die met hun
glundere kraaloogjes daar zó levendig op
afgebeeld staan, dat je er met pleizier een
tijd naar kijken blijft, ook al ben je de zeer
jeugdige leeftijd al voorbij.
Mevrouw Rouw vertelde, dat geheel Zee
land, voor zover dit nu, na de ramp van
1 Februari mogelijk was, inzendingen voor
deze tentoonstelling heeft gezonden. Ieder
kan begrijpen, dat Schouwen en Duiveland,
waar de meesten nog ver van huis en haard
vertoeven, geen medewerking kon verlenen,
maar Noord-Beveland. polders in Zeeuwsch
Vlaanderen, en ook delen van Zuid-Beve-
land, welke ook hun trieste deel van de
ramp hadden te verdragen, bleven nu niet
achter, maar zonden opmerkelijk veel in.
Voor zoveel meeleven en kordaatheid moet
je toch respect hebben.
Maar nog ander meeleven verdient ver
teld te worden. Een vrouw van bijna vijf
en zeventig jaren, maakté een keurig kleed
met allerlei open nadenwerk. Nu ieder, die
wat aan handwerken deeJ, weet wel, wat
een priegelwerk dit is. De Zeeuwse afdeling
brengt dus wel in beeld wat onze vaardige
vrouwenhanden kunnen te voorschijn to
veren met naald en draad. Van dit Zeeuwse
voorproefje heb ik een paar uur lang echt
genoten, zoals alleen 'n vrouw genieten kan,
van het zien van zoveel mooie handwerken.
En nü was dit maar een halve, of beter
een deeltje van de tentoonstelling. Voor de
rest hoop ik op volgende week, Dinsdag
morgen. En daarvan verwacht ik ook heel
wat, want als nu onze Zeeuwse vrouwen al
zulk een belangrijk aandeel bijeenbrachten,
wat kan dat worden als van heel ons land
de handwerkende vrouwen hun voortbreng
selen door ons laten bewonderen.
Annonce
Jonge man die op het punt staat te
trouwen zoekt ervaren heer die hem
dit uit het hoofd praat.
Op mijn tafel ligt een boek, n buitenge
woon formaat, een albumformaat. Een» so
bere, bruine band met goudopdruk, dat te
lezen geeft: „Gedenkboek van de Waters
nood in Oost-Zuid-Beveland, 1953". De
uitgever van dit boek is C. van Velzen te
Krabbendijket Een boek op kunstdruk, ge
vuld met vele foto's en verder voorzien van
een droef verhaal. We richten dus ditmaal
onze camera op een boek, waarin vele ca
mera's reeds hun werk hebben gedaan. En
dat wij dit doen heeft zijn reden. Want dit
boek heeft ons getroffen.
Er is al heel wat in de pers over de ramp
van 1 Februari j.l. verschenen. In boek en
krant hebben we er van kunnen lezen en er
de foto's van kunnen zien. Maar nog geen
boek heeft ons getroffen zoals dit. Wij vin
den dit een waardig boek, vrij van sen
satie, sober, eenvoudig, gedocumenteerd,
feiten registrerend met angstvallige nauw
keurigheid. De Uitgeyer zegt voorin dit
boek: „Ieder, die zich enigermate interes
seert voor wat in het verleden in onze pro
vincie op het gebied van waterrampen is
voorgevallen, moet dikwijls tot zijn teleur
stelling ervaren, hoe gering het aantal ge
detailleerde gegevens daaromtrent is. Wel
iswaar zijn er voor dit gemis verzachtende
omstandigheden aan te voeren, maar toch
kan men zich niet aan de indruk onttrekken,
dat in vroeger tijden, aan het verzamelen
van belangwekkende gegevens van water-
rampen voor het nageslacht niet veel zorg
is besteed
Dit is juist. En deze uitgever deed een
goed werk thans, voor wat betreft het ge
deelte van het Zeeuwse rampgebied, waar
in hij woonachtig is, zorg te dragen, dat
het nagesacht deze klacht niet slaken kan.
Men kan niet zonder diepe ontroering
deze album inzien. Na een kort, duidelijk
en verantwoord historisch overzicht van
watervloeden, welke Oost Zuid-Beveland
geteisterd hebben, geschreven door C. Phi-
lipse, geeft L. N. Huysman^-Griep een be
schrijving: „Wat er in Rilland-Bath gebeur
de". Dit is een sober, zakelijk en gedocu
menteerd verslag van de droeve feiten wel
ke zich daar hebben voorgedaan. We lezen
van het ongeluk, dat de burgemeester van
Rilland-Bath trof. van de verwoestingen,
die de dijkdoorbraak veroorzaakten. We zien
de tekst verduidelijkt met foto's van de
overstroming, stallen met verdronken vee,
ineengestorte huizen, vernielde dijken, het
bezoek van de Koningin, de hulp van buiten
landers en van onze „eigen jongens" uit het
leger, het evacueren van het zwaar geteis
terde dorp. Vervolgens geeft H. Bos een
beschrijving van „Krabbendijke en de
ramp", waarbij natuurlijk speciaal het ver
schrikkelijk getroffen buurtschap Oostdijk
een beurt krijgt. Het fotomateriaal, dat hier
bij <Je tekst ondersteunt, is diep aangrijpend.
M. A. Allewijn schrijft over: „Waarde ging
onder.v... maar niet voorgoed!" Ook hier
weer treft de soberheid en accuratesse van
het droef relaas, maar zoals de titel reeds
aangeeft van dit fragment: het wordt door
alle leed heen gedragen door een sterke on
dertoon van het vaste geloof in het herstel
en de wederopbouw, waarvan dit verhaal
dan ook moedgevende staaltjes vertelt. Ten
slotte komt Kruiningen aan1 de beurt, be
schreven doör W. A. Verbeek, die tot titel
koos: „Het noodlot van Kruiningen" een
titel die we niet juist achten. Er bestaat
geen „noodlot". Goddank niet! Want in dat
ONS KORT VERHAAL
Het verhaal dat „De Nieuwe Ploeg" (het
boekennieuws v. d. Wereldbibliotheek) ver
telt, begint als een sprookje, maar ditmaal
is het echt gebeurd. De bekende schrijver
Attilio Gatti vertelt het in zijn boek over
„Mensen en Dieren in Afrika".
Het gebeurde in de Congo, onder de Sul
tan M'bio genaamd, die een wreed man was
en hardnekkig tegen elke Europese inmen
ging gekant bleef. Hij begreep wat de z.g.
„blanke bescherming" van zijn ras inhield
voor hem en de zwarte rasgenoten.
Terwijl zijn legers de vooruitgang van de
uit het Noorden oprukkende Engelse regi
menten probeerden tegen te houden, liet bij
in het Zuiden een gezant van de koning der
Belgen, reeds maanden lang op een audiën
tie wachten.
De afgezant, Kapitein Paulis ijsbeerde in
zijn tent op en neer, bestudeerde landkaar
ten en kalender. Hij trachtte te berekenen
wanneer de Engelsen vermoedelijk M'bio's
hoofdstad zouden bereiken en hoe hij met
zijn eigen belachelijk „leger" hun vóór zou
kunnen zijn en schaakmat zou kunnen zet
ten toen een klein gedrukt teken in een
almanak hem plots op een schitterend idee
bracht.
Hij nam onmiddellijk een besluit en gaf
het bevel om op te breken. Enkele uren
later kwam hij in contact met de legers van
M'bio. Na een behendig geleverd gevecht,
waarbij zoveel mogelijk lawaai werd ge
maakt en zo weinig mogelijk bloed vergo
ten, viel Paulis met zijn troepen in handen
van Basongoda, één van M'bio's talrijke
zonen, die, trots op zijn gemakkelijke over
winning hen dadelijk onder gewapend ge
leide naar zijn vader zond.
Eindelijk was Paulis dan toch in M'bio's
hoofdstad, weliswaar als gevangene en niet
als gast en als gezant Van zijn koning.
Maar hij was er, en nog wel precies op tijd.
Er waren daar talrijke sultans, opperhoof
den, generaals en andere notabelen van de
Mangtebu en de Azande bijeengekomen,
alsof zij verwachtten dat weldra een of an
dere beslissing van vitaal belang zou wor
den getroffen. Gelukkig voor hem, wist
Paulis dat M'bio, behalve een meedogen
loos tiran, ook een geboren speler was, vre
selijk bijgelovig en gewend bengne te maken,
om de voortekens over het lot van zijn ge
vangenen te laten beslissen. Maar Paulis
had dit voorzien en er zich op voorbereid.
„Wat voor een sultan ben jij!" schreeuw
de hij tegen M'bio. „Ik dacht dat jij een te
wijze en te grote koning was, om een ellen
dige kip voor jou te laten beslissen. Ik,
bijvoorbeeld, maak alleen bengne met de
maan!"
Een algemeen gemompel van verrassing
en ongeloof verspreidde zich door de nacht.
Hier en daar gingen verbolgen stemmen op.
M'bio zelf was zo verontwaardigd en
nieuwsgierig tegelijk, dat hij gewoon spra
keloos bleef.
Paulis maakte van de verwarring handig
gebruik om zijn doel te bereiken. Met een
dramatisch gebaar wees hij naar de maan.
„Zien jullie de maan?" vroeg hij. „Wel
nu", sprak hij, „zodra deze woorden uit
mijn mond zijn, zal ik de maan een lang
zame dood laten sterven. En op dezelfde
wijze zal M'bio sterven, namelijk een lang
zame dood, waarvan geen macht ter wereld
hem zal kunnen redden. Maar," ging hij
voort, te midden van een angstige stilte,
„indien M'bio zich onmiddellijk aan mijn
koning wil onderwerpen en mijn bloeds
broeder worden, zal ik hem redden. En ik
zal ook de maan doen herleven".
Patdis kende natuurlijk alleen maar het
juiste ogenblik van de maaneklips, die hij in
de alamanak had aangekondigd gezien. En
hij had het juiste ogenblik voor zijn toe
spraak zo goed gekozen, dat hij nauwelijks
was uitgesproken toen de maan begon te
verduisteren.
In korte tijd was het dorp in een akelige
vrees en verslagenheid aangegrepen en
M'bio zelf was razend van angst. In deze
magische duisternis was de sultan bereid
alles te aanvaarden wat Paulis van hem
verlangde. En zo werd aan het koloniale
rijk van koning Leopold II een nieuwe pro
vincie toegevoegd.
Wat deze geschiedenis voor mij zo boei
end maakt, is wel het feit dat ze niet hon
derden jaren geleden, maar eerst in 1905
plaats greep. En ze werd mij verteld door
een ooggetuige, die heden nog in het volle
bezit is van zijn verstand en van zijn krach
ten. Hij had zijn negende geboortedag be
reikt, alvorens ooit een blanke zijn streek
was binnengedrongen. Hij was veertien
jaar en reeds een krijger toen in 1895,
de Mangbetu's van andere reeds onderwor
pen sultans, tegen de „vriendschap" van de
Belgen waren opgestaan en vier van hen,
alsmede honderden van hun inheemse sol
daten, hadden vermoord. Hij was vier en
twintig jaar en goed en wel getrouwd, toen
hij Paulis zijn trucje zag uithalen.
Zaterdag 3 October 1953
T ZEEUWSCH WEEKEND
Pagina 3
geval zou er niet de minste reden zijn nog
enig optimistisch geluid te laten horen in
dit overigens zo goede werk. Geen „nood
lot", maar God bestuurt alle dingen. Ove
rigens is ook het verhaal van Kruiningen
sober en zakelijk, oriënterend. Wat ons bij
dit fotomateriaal het meest getroffen heeft
is de „Evacuatie van Kruiningen", zware
Zeeuwse paarden die de wagens in een
lange droeve stoet door het bruisende
water, over de hoofdweg trekken, wagens
beladen met huisraad en met vluchtende
mensen. Het boek eindigt met een foto van
het kerkinterieur van de kathedraal van
Goes, waarin de slachtoffers van Kruinin
gen liggen opgebaard, plus de lijst van de
slachtoffers van het rampgebied, waar dit
boek verslag van geeft. We telden 77 na
men. Het boek besluit met een duidelijke
kaart met chronologisch overzicht van de
stormrampen na de Allerheiligenvloed van
1570.
Dit boek behoeft geen aanbeveling. Het
zal zijn weg vinden naar de huiskamers en
bij velen, die de ramp meemaakten, de her
inneringen weer wakker roepen en straks
zal het ook het nageslacht blijven boeien.
Een boek dat somber zou stemmen, wan
neer er niet in doorklonk de sterke, onver
woestbare geest, die de Evacuees is blij
ven bezielen en dat zijn vertolking vindt in
het vers, dat de auteur van het verslag van
Kruiningen deze ontheemden in het hart en
op de lippen legt:
Zo leven wij, verstrooid, nu verder,
Een volk, dat werd verjaagd
Door zee en storm, waardoor ons dorp
Zo hevig is belaagd.
Veel leed, veel rouw bracht deze ramp;
Doch, zouden we versagen?
Wij, die in 't Zeeuwse wapen toch,
Het Luctor et Emergo dragen?
Schrijven is nu eenmaal geen emo
tioneel vak. Nu ja er wordt weieens
„mooi geschreven", maar meestal re
ken je op narigheid in de vorm van
een dikke inktmop of onleesbare krab
bels. Doch daar reken je op en het
bezorgt je geen schokken. Maar laat
ik dankbaar wezen vanmiddag, ze
doen aandoenlijk hun best. Moet je
zo'n stel zien zitten, diep gebogen over
hun schriftjes. Als je er een foto van
maakte, kon je met het volste recht er
onder zetten: „Zwoegers der aarde."
Als een doorgewinterde schooljuf
frouw weet ik natuurlijk tot in de
puntjes, wat de juiste schrijfhouding
is. Die wordt dan ook terdege door mij
gepropageerd. En met de opgave van
een nieuwe regel komt er vaak de
herinnering bij van de lessen die ik
hierover gaf, wat direct zichtbaar re
sultaat geeft, want ze verschuiven
allemaal zodanig, dat ze precies zo ko
men te zitten als vereist is totze
ernst met de zaak gaan maken, want
dan zakt Hannekes kopje veel dieper,
dan toelaatbaar is. Henks neus komt
dan ook altijd te dicht bij zijn blaadje
en Piets tong kwispelt buiten zijn
mond, maar dan is het ook menens
met zijn toewijding. Kijk nou zelf
maar eens rond. Zou ik door een fiks
vermaan ze tot orde roepen, dan
was de regel bedorven. Ik doorwandel
de rijen en zie een dragelijk resultaat
en dat nog wel met zo'n miserabele
letter als de „g". (zeg alstublieft niet
gee, maar g.)
Het is kostelijk stil en mijn kroost
zwoegt en zwoegt. Ze mogen nóg een
regel schrijven. Ik benut de gelegen
heid om mijn plantjes, die een grote
dosis najaarszon hebben genoten, met
een extra slokje te verfrissen en in
tussen denk ik, genietend van de gave
stilte en de grote ijver, „eigenlijk een
koud kunstje schooljuffrouw te zijn,
het gaat vanzelf...." Ach arme, eer
we een paar minuten verder zijn, krijg
ik kans te mediteren over de broosheid
van schooljuffrouwengeluk.
Terwijl ik voorzichtig een fuchsia
nog een scheutje water geef, hoor ik
een licht gerucht en omkijkend, zie ik
Wimpie's vinger omhoogpieken. „Juf
frouw, makassublief na achter?" Wim
pie's gezicht verraadt ten duidelijkste,
dat de nood aan de man is, dies knik
ik maar en Wim krijgt zijn kans. Even
is het moeilijk voor hem, want hij zit
met dit dilemma, dat hij moet gehoor
zamen aan onze grondwet, n.l. dat
zulke besognes onder de grootste stilte
moeten worden afgewerkt en.... de
innerlijke grote haast die dringt, wat
weieens gestommel zou kunnen ver
oorzaken. Wim verdwijnt zonder veel
stoornis en komt even later schier ge
ruisloos terug. Ik denk weer eens,
vanmiddag zijn het allemaal zulke
brave zieltjes. De jonge scribent wil
blijkbaar de verzuimde tijd inhalen,
want vol ijver buigt hij zich over zijn
schrift, al maar dieper en al maar
ernstiger. Ik geef weer een nieuwe
regel op, met veel omzichtigheid wordt
de pen in de inktpot gedoopt ze
schrijven nog maar pas met inkt
en daar rijen de g-tjes zich weer aan
een op het blanke blad. Het is nog
steeds heerlijk stil. Opeens een vinnige
tik op de deur en meteen knerpt de
deur open. Zo onverwachts komt deze
stoornis, dat mijn kroost er van schrikt
en Wim, die nog bezig was de tijd-
schade in te halen, wel zo erg, dat hij
v'l I I
lillill llillll Ik-,
er van opspringt, wat tot gevolg heeft,
dat er een dikke, zwarte inktmop zijn
witte blad bezoedelt. Wat nu volgt is
slechts een kwestie van seconden,
maar daarin kan heel wat doorleden
worden. Wimpie's reactie is een kern
achtig woord. „Wat een rotvlek1"
Hetzelfde moment, dat dit onparle
mentaire woord mijn Wimpie's mond
ontglipt, glipt de inspecteur het lokaal
binnen. Heb ik twee kanten gelijk uit
gekeken? Ik geloof, dat dit btf een
schooljuffrouw mogelijk is, zonder
scheel te zijn, want ik zie de vlek op
Wimpie's schrift en meteen ook het
verbaasde gezicht van onze hoge be
zoeker. Jammer genoeg kan ik niet
twee dingen tegelijk doen, wat eigen-
Wat heeft Vlissingen een bekende
klank. En een góede! Het was in deze
stad dat een zekere Michiel de Ruyter
het levenslicht zag. En Michiel, die als
jongen hier door de straten zwierf, er
zijn streken uithaalde, ennaar de
zee verlangde, wat is deze Michiel niet
beroemd geworden!
Op de boulevard stonden we stil bij
het voor hem opgerichte bronzen
standbeeld, en keken omhoog naar die
rijzige figuur op het hoge voetstuk. Ze
hadden er geen betere plaats voor
kunnen uitzoeken. Hier heeft Michiel
een reuze uitzicht op de zee, het wijde
water, waaraan hij zijn hart had ver
pand.
Dit was nu onze Michiel, de Zeeuw
se held, wien ons landje zoveel dank
baarheid verschuldigd is. Want in zijn
tijd telde het vaderland nog mee on
der de volken. Toen dacht men er niet
aan de zelfstandigheid der natie prijs
te geven. Toén waren er mannen,
mannen, die in het harnas sprongen
als de een of andere vijand begerige
blikken durfde werpen naar ons dier
bare landje.
Onze blikken gleden van het gladde
bronzen beeld, en bleven rusten op dg
toren van de St. Jacobskerk, en we
maakten er onze tekenaar er opmerk
zaam op.
Is 't niks voor je? vroegen we hem.
EImoet nu de toren zijn waar Michiel
als jongen opgeklommen is, zoals ze
ons vroeger op school verteld hebben.
De tekenaar hield zich goed.
Jaazei hij langzaam, voor deze
keer kon ik de toren wei eens teke
nen, zullen we eens wat dichterbij gaan
kijken?
Dat deden we dan maar, en dus
daalden we af van de brede boulevard
naar de oude, smalle en drukke straat
jes van het hartje van Vlissingen, en
weldra stonden we op het kleine
marktpleintje, aan de voet van de
oude, grijze St. Jacobskerk.
Zou je daar niet eens óp willen,
net als Michiel toen die een jongen
was? vroeg de tekenaar ons.
Wq wel, antwoorden we, maar dan
liefst langs de normale weg.
lijk zou moeten. Natuurlijk moet ik
volgens de regelen der etiquette mijn
heer de inspecteur welkom heten en
hem ook door mijn kroost laten
begroeten, maar daar is die smerige
vlek, die ik ook graag subiet wil be
handelen. De inspecteur krijgt het
eerst de beurt, die.... o groot voor
recht, een behoorlijk gevoel voor wat
humor heeft, want, terwijl Wimpie
nog alsmaar vol afgrijzen naar die
miserabele vlek zit te staren, vraagt
een onderdanige mijnheer vol ootmoed:
„Is dat mijn schuld, juffrouw?" waar
op ik volmondig: „Ja mynheer", ant
woord, tot uiterste verbazing van
Wimpie, waarna ik de raad krijg, de
vlek maar eerst te behandelen, wat ik
terstond ga doen. Maar nog is de vlek-
kenzaak niet afgedaan, want Henkie's
vinger gaat omhoog en als ik vragend
naar deze jongeman kijk, krijg ik zeer
luid de hartelijk gemeende goede raad
de vlek af te likken, want dat deed
Henkie's vader ook altijd as die een
vlek maakte
Mijnheer de inspecteur maakt de
innig gemeende opmerking, dat een
mens nooit te oud is om te leren. Ik
heb echter inmiddels Wimpie's smart
om de ontwijding van het blanke blad,
doen ophouden door met een tover
middel de vlek bijna te doen verdwij
nen. Dan pas krijgt de hoge bezoeker
kans om ons kennen en kunnen on
der de loupe te nemen. Ze moesten
het eens weten, die aapjes, dat hun
juffrouw van binnen ook timide zich
afvraagt: „Zou het mooi genoeg we
zen.
Maar laat nou dat Wimpie een
streek over zijn steile kuif krijgen
met de verzekering, dat zijn schrift
heuselijk mooi is!
Wimpie straalt en de juffrouw zucht
van verlichting.
SeüöïïS";
De tekenaar schoot naar voren, en
wenkte dat we moesten volgen.
Een lange, blonde jongeman kwam
het pleintje met de fiets opgereden,
en stapte af voor de ingang van de
kerk.
Het was naar deze man dat onze
tekenaar zo haastig toestapte, en met
wien hij even praatte.
't Is in orde, hoorwenkte hij.
We mogen met de beiaardier mee naar
boven.
Dat was een ongedacht buitenkansje,
en opgewekt volgden we de lange
klokkenist naar boven. Een duistere,
stenen wenteltrrp, die al nauwer en
nauwer werd naarmate we hoger kwa
men, voerde ons opwaarts.
De stenen trap werd eindelijk afge
wisseld met een laddertje, dat ons op
een verdieping bracht ter hoogte van
de eerste ommegang.
In de verte lag Middelburg, en tal
van dorpjes konden we nog zien. In
derdaad, dit was een waardig besluit
van ons bezoek aan Walcheren. Al die
dorpjes, die we de laatste tijd bezocht
hadden, kregen we nu in één oogop
slag te zien.
Vaarwel Walcheren en Walche-
renaars, we zullen steeds prettige her
inneringen aan U behouden1
Het klokkenspel begon plotseling 't
voorspel voor vier uur te spelen. Op
het torenkamertje zagen we de speel-
trommel langzaam draaien. De op de
trommel vastgeschroefde nokjes brach
ten stangetjes en draden in beweging,
die op hun beurt de klokjes aan 't
klingelen brachten, 't Was aardig om
te zien. Wat een vernuftig mechaniek
komt daar bij te pas. Daar weet de
doorsnee burger zo niet van.
De lange beiaardier klom nu naar
zijn „heiligdom", zoals hij dat noem
de, en bij uitzondering mochten wij
mee. Dat hadden we aan onze teke
naar te danken, want die was een
oude kennis van hem.
Ook wij beklommen het steile lad
dertje, en wrongen ons door een nauw
luikje naar boven.
Toen begon het concert.
We stonden verbaasd te kijken naar
het gemak waarmee de beiaardier het
carillon bediende. Wat een studie en
oefening moet daar achter zitten.
Onze verbazing groeide tot bewonde
ring, en bij onze tekenaar bijna tot
verering, vooral toen op zijn verzoek
de „Turkse mars" van Mozart werd
gespeeld.
Diep onder de indruk daalden we
af. De tekenaar zag zelfs wat bleek,
en hij stamelde nog wat woorden van
dank aan zijn oude kennis.
Zwijgend verlieten we de toren.
Ik moet de toren nog tekenen, da's
waar ook! bedacht de tekenaar zich
opeens. Ik was het bijna vergeten.
Wij hielpen ijverig mee zoeken naar
een pittoresk plekje, en al gauw von
den we een geschikt hoekje waar we
de toren goed konden zien. 't Was er
gens in de Spuistraat, geloof ik.
En behalve zien, konden we de toren
ook hóren. Hóren hoe de klokkeklan-
ken klingelden en beierden, galmden
en dartelden over de huizen en de
schepen, over de zee en over het land.
Nooit hebben we méér genoten van
een klokkenspelconcert. En nu we heb
ben gezien wat de kunst van beieren
eigenlijk is.
Toen de laatste klanken waren weg-
gezworven naar de diezige verten van
de Noordzee, had ook de tekenaar zijn
toren af.
Klaar! zei hij. De laatste Walcherse
toren is gedaan. Laten we naar huis
gaan.
En dit is het afscheid, beste lezers,
van onze Walcherse ommegang.
Vanaf de Vlissingse toren hebben we
een laatste blik geslagen op ons goede
eiland, en de klokken hebben gebeierd
een laatste groet, en een vaar wel!
Of is het misschien: tot wederzien..?
Vit het diep en troebel water
komen schone bloemen op,
eerst ziet men slechts blad en later
door de voeding uit het water
opent zich der bloemen knop.
Wie had uit dit somber duister
zulk een schoonheid nog verwacht?
Ik versta het bloem-gefluister:
Gód heeft onze witte luister
naar het oppervlak gebracht.
Geef ook uit mijn donker hart
een zo vruchtbaar groeien Heer,
dat, geheiligd door de smart
uit mijn zwak en zondig hart
lied'ren komen, V ter eer.
A. Jamoel-Horjus.
