SLUIMERENDE
GEPLAAGDE
ONRUST
TRIEST
IN HET
DEZE
WERELD
v&n ö&q tot ö&q
i
de louue
Het geloof aan „Europa"- in verdrukking
geboren en door verdrukking gevoed.
r
J
Bij en in
Zuid-Slavië (I)
D
BERIA
de gezochte
V
Misverstand
Achtergrond
Samengaan
Oorlogsschepen en troepenconcen
traties verstoorden het feest
van de nazomer.
Polen protesteren bij
Amerikanen in Korea»
Vrijdag 25 September 1953
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 3
Onder
De leden van de A.R. Kiesvereni
ging „Voor Nederland en Oranje" te
Goes hebben dezer dagen een convo
catie in hun bievenbus gevonden,
waarin o.m. is aangekondigd, dat Drs
M. W. Rombout naar aanleiding van
diens bezoek aan het internationaal
Calvinisten-congres te Montpellier,
Maandag a.s. enige indrukken zal ge
ven over wat daar besproken is be
treffende de verwereldlijking van het
sociaal-economische en het politieke
leven. Lezers van ons blad, die een
week geleden in onze kolommen aan
gekondigd hebben gezien, dat de heer
Rombout op 5 October in het Schut
tershof te Goes over hetzelfde onder
werp zal spreken, zullen zich met enige
verwondering hebben afgevraagd hoe
het mogelijk is, dat dezelfde lezing op
twee achtereenvolgende Maandagen te
Goes zal worden gehouden.
Dit alles is ook een misverstand.
De feiten liggen zo, dat Drs Rombout
wél op 28 September voor de kies
vereniging zal spreken maar niét over
Montpellier. Dat onderwerp Is voor
lezers van ons blad en belangstellen
den gereserveerd. Zij kunnen op
Maandag 5 October, 's avonds om 8
uur deze belangwekkende causerie in
het Schuttershof beluisteren. Noteert
TJ dat.
En de leden van de Goese A.R. kies
vereniging kunnen dan a.s. Maandag
ook de heer Rombout horen, zij het
over een ander ,ons niet bekend on
derwerp.
Op gevaar af, dat men boos op ons
zal worden, moet ons thans iets van
het hart. En wij willen voorop stellen,
dat wij dat schrijven in het belang van
het gehele» christelijke politieke en
maatschappelijke leven in ons land.
Andere motieven zijn er niet.
Aan hetgeen in Montpellier bespro
ken is tijdens het internationaal Cal
vinisten-congres hechten wij zeer veel
waarde. Daarom hebben wij de reis
van de heer Rombout financieel mo
gelijk gemaakt, hebben wij aan de
verslagen veel ruimte gegeven en be
leggen wij nu ook een speciale Mont
pellier-avond. Maar wij vragen ons af
of een anti-revolutionnaire kiesvere
niging juist nü dit onderwerp moet
kiezen ter opening van het winter
seizoen. Denk U in wat er op het
ogenblik in de politiek omgaat: het
gehele, tot dusverre gevoerde econo
mische en sociale beleid staat' op. de
helling. Gaan we door met een politiek
van sterke leiding aan het economische
leven een politiek waarbij de staat
veel neemt aan belastingen en aan de
andere zijde veel teruggeeft via soci
ale voorzieningen en duizend-en-een
subsidies of komt er een keer? Hoe
zal het gaan met het welvaartspeil van
het Nederlandse volk? De dagbladen
staan vol van deze vragen maar een
kiesvereniging negeert ze totaal. Ter
wijl er toch heus wel financiële des
kundigen en ook wel grotere werkge
vers en vooraanstaande mensen uit de
vakbonden in onze gelederen schuilen.
Waarom toch negeert men dat? En
durft men dit niet aan welnu in de
afgelopen zomer is met spoed het ver
drag op de Europese Verdedigingsge
meenschap door ons parlement goed
gekeurd. Een verdrag dat voor ons
land van enorme politieke betekenis
is is het niet de moeite waard daar
aan aandacht te besteden?
Er wordt zoveel geklaagd over het
gebrek aan belangstelling voor onze
kiesvereniging is dat niet voor eer,
deel eigen schuld? Pak de vragen van
de dag bij de kop en licht die prin
cipieel toe. Alleen maar principieel ts
praten en de toepassing achterwege te
laten wij geloven niet dat onz
mensen daarmee en daarvan gedic
zijnl
Op die vergadering van de kiesver
eniging komt ook het punt: verkie
zingen Prov. Staten 1954 aan de orde
Het gaat dan over de candidaats
stelling.
Reeds nu kondigen wij aan, dat wij
op deze vergadering een motie aan het
Proviciaal Comité zullen voorstellen
met deze strekking dat vóór de vast
stelling der candidaten een diepgaand
contact zal worden opgenomen met de
verantwoordelijke besturen van de
Christelijke Historische Unie en de
Staatkundig Gereformeerde Partij om,
indien maar enigszins mogelijk, te
komen tot een verbinding der lijsten,
zoals dat in Goes b.v. ook bij de ge
meenteraadsverkiezingen het geval is
geweest en met succes.
Wjj weten dat zowel bij de A.R.P.
als bij de C.H.U. vele vooraanstaande
figuren krachtige voorstanders zijn
van een dergelijk samengaan. Het sa
menbundelen der krachten is meer
dan ooit noodzakelijk en, zoals her
haaldelijk gebleken is, ook succesvol.
Wij hopen van harte dat in vele
kiesverenigingen der drie partijen een
dergelijk voorstel aan de orde zal ko
men en dat de daaruit gevolgde samen-
gprekingen succes zullen hebben. Op
dat wij ons roeping te beter kunnen
volvoeren
In de nauwe straatjes van de ach
terbuurten, waar de oude Middel
eeuwse huizen fluisterend een ge
schiedenis vertellen zonder jaartal
len en feiten, wordt het spel ge
speeld van licht en schaduw, een
spel dat aan dit nazomerfeest een
bijzondere bekoring geeft.
Knaapjes, met de hel blauwe of hel
bruine ogen, zwermen om me heen
en wiljen gefotografeerd worden in
een hoekje van een oud plein waar
het w-
nit de ramen hangt.
TRIEST, A-Zone, September. De rede van Triëst is omzoomd
door golvende bergen, die wondermooi contrasteren met het licht
blauwe water, waar witte strepen door lopen. Ongemerkt gaat het
nauwelijks rimpelende water over in de teer-blauwe lucht door het
nevelig wit. Alleen zwarte vlekjes, die vissersscheepjes moeten zijn,
verraden dat zee is, wat reeds lucht schijnt.
De stad ligt te blakeren in de Septemberzon. Op de Piazzi dell'Uni-
ta trippelen de duifjes, die broodkruimels pikken uit kinderhandjes.
Op de banken zitten vaders hun kleinen te knuffelen en ze schamê'n
zich niet als de lanterfanterende toeristen erom lachen; die toeristen,
die elkaar voor de magistrale gebouwen kieken alsof zij nog gewich
tiger zijn, dan dit imposante plein van deze voorname oude stad.
Triëst bruist van leven. Op de trottoirs van de zonovergoten straten
paraderen in deze morgenuren de dames in eenvoudige kleren. Maar
ze gaan o zo charmant gekleed. En de heren, zij weten, dat kleren de
man maken. Trams rijden af en aan en de Italiaanse scooters beheersen
het straatbeeld.
Dit alles geeft de boulevards en de winkelstraten een feestelijke aan
blik. Het feest van de nazomer wordt gevierd. En niet alleen daar
waar de pantoffelparade wordt gehouden
„Thank you", zeggen ze als de foto
voorstelling is afgelopen en dat be
tekent zoveel als „Krijgen we die
lires nu nog?" Jong geleerd, oud ge
daan: Verder op zitten hun leermees
ters, die hun handen ophouden.
Arm zijn hier de mensen. De stra
ten zijn niet zindelijk en ook de ra
men zijn niet helder. Maar wat geeft
het. Het nazomerfeest is er niet min
der om. Boven uit een raam klinkt 'n
mannenstem, die met overgave 'n aria
uit de Rigoletto vertolkt en heel jonge
moedertjes staan niet onaantrekkelijk,
trots met hun kleintjes, in de deur
openingen.
Triëst, dat daar tegen de bergen
aan de Adriatische zee is gestrooid,
viert het feest van de nazomer.
En toch
En toch, wie scherp waarneemt kan
het niet ontgaan. Er is iets aan de
hand. Het is alsof men elkaar op
straat anders aankijkt, niet zo blij -
lachend, maar wat vragend. Een on
bestemd gevoel heeft zich van velen
meester gemaakt.
Op de Markt, waar de kranten zijn
uitgehangen, staan mannen met strak
ke gezichten te lezen. In de koppen
over de gehele pagina staan de naam
van de stad en vanTito. Met ge
fronst voorhoofd leest men de berich
ten en loopt men weg zonder iets te
zeggen. Soms staan groepjes mensen
te praten daar hoort men het ver
tellen.
Tito was gisteren in Triëst en heeft
een rede gehouden; Italië moet maar
wat inbinden en eraan denken, dat
Zuid-Slavië nog veel troepen achter
de hand heeft.
De kranten weiden er breed
uit.
Oorlogsschepen en troepen?!
Nog zijn de gemoederen niet in be
weging gebracht. Maar aan het sta
tion heerst reeds een geest van om
rust. Daar is men geagiteerd. De in
ternationale treinen lopen binnen.
„Italiaanse troepen bewegen zich naar
de grens", vertellen de reizigers.
Een trein uit Zuid-Slavië arriveert.
Dan wordt verteld: „Zagreb zit vol
met troepen". Anderen verhalen weer,
dat in de B-zóne van Triëst, het ge
deelte dat door Zuid-Slavië wordt be
zet, de troepen van Tito zeer paraat
zijn.
Ja, men heeft zelfs een tiental ge
vechtswagens bij de demarcatielijn
tussen de A- en B-zóne waargenomen.
Ook de haven is een haard van
onrust. Iedereen weet het en ziet het.
In de vroege morgen waren ver op
de rede Italiaanse oorlogsschepen
gezien. In de haven kruist een
vrachtschip met een grote rode ster
op de pijp. Een bewapend Zuidslavisch
schip, zegt men, en men wijst de
Hoog boven de u.J.ea van de oude
stad op de berghelling aan de kust
domineert de Faro della Vittoria of
wel populair gezegd de vuurtoren van
de victorie. De aanvankelijke symbo
liek van dit trotse „bouwwerk" is in
deze tijd verloren gegaan en menig
Triester hoopt in stilte dat deze vuur
toren de victorie van de vrede in zich
zal belichamen.
Wie Triëst bezoekt, moet haast
wel de Piazza Goldom passeren,
het karakteristieke oude plein,
waar de majestueuze oude gebou
wen getuigen van goede oude tjj-
den van welvaart, voorspoed en
vrede, maar waar ook het razen
de moderne verkeer de bezoeker
geen ogenblik van mijmering gunt
en hem haast wreed herinnert aan
het geplaagde Tries; van vandaag,
dat niets liever wil dan met rust
gelaten te worden en de oude wel
vaart herwinnen.
kanonnen aan.
Als een -teken van imponerende rust
ligt langs de kade 'n geallieerde krui
ser gemeerd. Dit schip heeft iets ge
meen met de witte bobbies van Triest
de politieagenten die in de afgelopen
jaren voor hetere vuren hebben g
staan. Zij glimlachen maar wat, spre
ken een kalm en rustig woord en knip
ogen tegen de Engelse en Amerikaanse
soldaten, die in hun jeeps en drieton
ners af en aan rijden.
Dood in de pot.
Links staat het grote gebouw van
de Triëster Loyd. Het lijkt wel of
men daar in lange rust gedommeld is.
Zolang deze mooie natuurlijke haven
fel begeerd wordt door Italië en Zuid-
Slavië is de dood in de pot, de dood
die wordt veroorzaakt door een ang
stige dreiging van komende onlusten.
Zolang daar dat bewapende Zuid-
slavische vrachtschip dreigt en zo
lang Italiaanse oorlogsschepen bij
voorkeur buitengaats voor Triëst zo
genaamd oefenen, zolang zijn het
hoogstens schepen van een of andere
lijndienst, die de haven binnenlopen.
Zolang zal die geagiteerde stemming
aan de haven blijven heersen en zo
lang zullen de inwoners na een hoop
volle blik geslagen te hebben op dat
geallieerde oorlogsschip, dat daar als
een vredesgarantie ligt, de haven van
Triëst de rug toekeren en zich terug
trekken uit dat benauwend gedoe.
Alleen de politieke heethoofden
Er is in die acht jaren na de
oorlog al veel rumoer geweest
om Triëst, de mooie havenstad
aan de Adriatische Zee. Italië
noch Zuid-Slavië zijn van zins
van hun vermeende rechten af
stand te doen. Soms sluimert deze
kwestie, komt de naam Triëst
niet voor in de wereldpers en
dan worden ineens weer dreigen
de woorden gesproken en lijkt
het of dit twistpunt ieder ogen
blik een nieuwe wereldoorlog zal
kunnen doen ontbranden.
Zo was het ook enige dagen
geleden, toen Tito zijn rede hield
en er geruchten waren over op
rukkende troepen. En juist in die
tijd vertoefde één onzer redac
teuren in Triëst. Door facilitei
ten, verleend door de Touring-
club Holland te Lunteren, die
regelmatig uitstekend verzorgde
autobusreizen naar Zuid-Slavië
organiseert, was hij in de gelegen
heid indrukken op te doen in de
A- en B-zöne van Triëst en in
Slovenië en Croatië in Zuid-Sla
vië. In bijgaand artikel treft U
zijn eerste beschouwingen over
Triëst aan.
kunnen hier en daar aan het station,
waar maar al te graag sterke ver
halen worden verteld, hun harten op
halen.
Maar, zo is de doorsnee Triëster
met zijn typische eigen instelling niet.
Hij houdt daar niet van. Hij wil rust
en met volle teugen genieten van dit
prachtige nazomerse weer, hij moet
er niets van hebben al is hij van oor
sprong Italiaan, Slovenier, Croatier of
wat al niet. Hij is Triëster en dat
betekent voor hem een ongestoord
blij leven in 'ijn mooie stad, overdag
werkend en paraderend en 's avonds
genietend in de kroegen, café's of
hotels (al naar zijn vermogen groot
is) van de heerlijke inlandse dranken
of de Amerikaanse en Engelse import
dranken. Rust wil hij
Is Tito vervelend?
Ik wandel door de Via Giosuè Car-
ducci. Aan het eind van de boulevard
tekent zich de glooiende bergrug
langs de gevels van de huizen. In
een krantenhalletje vraag ik: „Wat is
er toch aan de hand" en ik wijs op
de schreeuwende krantenkoppen.
De man heeft mijn Frans verstaan
en zegt kwaad „Niets". Dat is niet
veel. Het lijkt of het door mij schuch
ter begonnen gesprek al afgelopen is.
Maar een tweede poging wordt ge
waagd.
„Is Tito wat vervelend?" De man
schrikt van deze naam. Er gaat een
schok door hem heen. Het is een
vreesachtige schrik die me nu even
doet huiveren. Later op mijn reis door
Zuid-Slavië zal ik deze sensatie vaker
opdoen en er aan gewoon raken.
„Is Tito wat vervelend?" Even aar
zelt de man nog na zijn schrik. „Waar
komt U vandaan?" „Holland".
Dan barst hij los, terwijl hij achter
over tegen het krantenrek leunt: „Nee
Tito is niet vervelend, tenminste niet
vervelender dan de Italiaanse premier
Pella. Allebei willen ze Triëst. Alleen
maar om er beter van te worden. Ze
doen voor elkaar niets onder. Gunnen
ze ons dan geen paar jaar rust?"
Dan vertelt de man de geschiedenis
van de stad Triëst van ,'e laatste
jaren. Ik hoor, hoe na de oorlog de
troepen van Tito het eerst de stad
bereikten, hoe kort daarop de Nw.-
7 elandse troepen de stad binnen ruk
ten; hoe als door een wonder botsin
gen uitbleven; hoe in allerijl een
bestuurslichaam in het leven werd
geroepen, dat de vrede wist te be
waren.
Dan volgde de geschiedenis van de
verdeling in de zones, de A-zóne,
waarin Triëst ligt en dat voor 90 pet
een Italiaanse bevolking heeft en de
B-zöne, waar hoofdzakelijk Slove-
niers v onen.
Het toverwoord.
Met hartstocht vertelt hij hoe voor
het probleem geen oplossing mogelijk
is. Aansluiting bij Italië gaat niet: de
Sloveniers zouden het niet kunnen
verkroppen; aansluiting bij Zuid-Sla
vin willen de Italianen in de stad niet.
Dan blijft nog de oplossing van het
stichten van een vrijstaat en dan
spreekt de man met afschuw over het
lot van Danzig. Van de drie kwaden
is de laatste oplossing het beste.
Maar de man gaat verder. Het woord
„Europa" valt, een staatkundig ge
ïntegreerd Europa. „Ik wil een Europa,
dat helemaal één is. Triëst moet een
Europese stad worden, zoalszo
als Amsterdam ook een Europese stad
moet worden". Met hartstocht heeft
de man gesproken, zoals men met
hartstocht over een utopie kan spre
ken.
Het wordt vol in het krantenhalle
tje nu het middaguur is aangebroken.
Ons gesprek wordt even onverwachts
afgebroken als het is begonneni
„Europa", het schijnt hier een to
verwoord te zijn, 'n toverwoord waar
in men gelooft, door de nood gedron
gen. 's Avonds zit ik cassetta assorti
te drinken. Het is gezellig op het ter
rasje. De begindronk wordt uitge
bracht op Europa. Nee, het is geen for
mele beleefdheidsgeste over en weer.
De Triësters aan het tafeltje menen
het, menen het meer dan ik. Bedaard,
maar met een zekere passie zeggen zij
het: „Europa".
's Avonds wandel ik weer langs de
haven van Triëst. De haven, die doods
is gebleven, ook nadat Triëst 17 Febr.
1947 tot vrij gebied werd verklaard,
klaard.
De haven, die doods zal blijven als
Triëst bij Italië wordt gevoegd, want
dan valt het Sloveens achterland weg
en die doods zal blijven air Triëst bij
Zuid-Slavië wordt ingelijfd, want dan
bestaat het Italiaanse achterland voor
de haven niet meer.
Vrij snel valt de duisternis over de
stad. De bergen worden nu bezaaid
met lichtjes. Ik loop te piekeren
over deze mooie stad en haar inwo
ners. Triëst, de stad die toch bruist
van leven, heeft inwoners die vrij en
onafhankelijk willen zijn en die voor
al met rust wensen te worden gelaten.
Geplaagd zijn zij vele jaren, en nu
grijpt men zich vast aan de idee van
deze tijd, het verenigd Europa, meer
dan wij doen.
Het is gewaagd om nu al een con
clusie te trekken, maar is het Ver
enigd Europa voor de Italianen in
deze stad haast geen confessie gewor
den, een confessie in verdrukking be
leden? Zou het waar zijn, dat de be
woners hier intuïtief, helemaal niet
nader omschreven, in het geheel niet
omlijnd, de oplossing van het gecom
pliceerde probleem aanvoelen?
Ginds, verder aan de Istrische
kust, ligt de B-zöne, waar voor een
groot deel de Sloveniers wonen, de
onderdanen van Tito, de dictator.
Daar lig't de B-zöne waar Tito troe
pen zou hebben samengetrokken.
Wat voor mensen wonen daar, hoe
denken zij er over, wat voor ver
langens hebben zij, verlangens
misschien, die hetzelfde zijn als die
van de Triësters?
De volgende dag sta ik bij de
Britse douane aan de haven. Aan
de kade ligt de boot, die me naar
Kopar zal brengen, het plaatsje in
de B-zöne, waar Tito heerst.
HONGKONG, 24 September. Dc
Poolse delegatie bij de neutrale com
missie van toezicht heeft op 20 Septem
ber bij de Amerikaanse militaire auto
riteiten in Korea een protest ingediend,
naar aanleiding van een vliegongeluk
waarbij vier leden van de Poolse dele
gatie zijn gewond, aldus heeft het Chi
nese communistische persbureau „Nieuw
China" Donderdag bekend gemaakt.
De vier Polen waren op 19 Septem
ber door de commissie van Koensan naar
Poesan gezonden. Hoewel de piloot voor
het vertrek aan de autoriteiten op de
vliegbasis te Koensan had gemeld, dat
de motoren van het vliegtuig niet in orde
waren, hadden de autoriteiten hem toch
opdracht gegeven te vertrekken, aldus
het persbureau. Kort na het vertrek
weigerden de motoren en de piloot
trachtte een noodlanding op een ver
keersweg te maken.
Het toestel kwam in een rijstveld te
recht en verongelukte.
E GEHELE WERELD lijdt
sinds het begin van deze
week aan een Beria-com-
plex. Sedert de Amerikaanse „San
Diego Morning Union" het bericht
de wereld ingestuurd heeft, dat de
afgezette Russische minister van
Binnenlandse Zaken kans zou heb
ben gezien uit de Sowjet-Unie en
daarmee aan de doodstraf te ont
snappen, gonzen dagelijks de wild
ste geruchten door vele landen.
Het vrij onwaarschijnlijke verhaal,
dat gisteren werd verspreid door het
Spaanse blad A.B.C. (dat Beria met een
parachute in Spanje zou zijn geland)
daargelaten, kan worden aangenomen
dat, wanneer er inderdaad sprake is
van een ontsnappen, hij zich in Zuid-
Amerika bevindt.
Hoeveel Duitse oorlogsmisdadigers
zijn kort voor de afloop van de oorlog
niet naar Zuid-Amerika ontvlucht en
hebben er zich jarenlang verborgen
kunnen houden?
Zou het mogelijk zijn, dat Beria uit
de Sowjet-Unie kon ontsnappen? Be
ria, die in zijn glorietijd er zeker niet
tegenop zag zijn tegenstanders weg te
zuiveren, moet ook wel met de kans,
dat het op een goede dag ook met hem
gedaan zou zijn, rekening hebben ge
houden. Wie weet had deze man, vóór
hij werd afgezet, niet een plan gereed
om zo mogelijk te ontkomen. Hij, als
minister van Binnenlandse Zaken en
hoofd van de politie, moet op de hoogte
zijn geweest van de wegen, die leiden
tot ontsnapping uit Rusland.
Trouwens uit de zuivering, die des
tijds heeft plaats gehad in het trans-
Kaukasische gebied, Georgië, waar zo
wel Stalin als Beria grote invloed had
den, wijst in die richting, dat de heer-
sers van het Kremlin zich er reken
schap van hebben gegeven, dat juist
van de zijde der Georgiërs pogingen
konden worden ondernomen om Beria
te helpen.
Gisteren nog kwam het bericht uit het
kleine autonome Sowjet-republiekje
Daghestan, dat de zuiveringsacties
doorgaan. Twee vice-premiers en enke
le ministers zijn ontslagen. Dit alles
duidt er toch wel op, dat men niet ge
rust is en de mogelijkheid, dat een ont
snapping via het Kaukasische gebied is
gelopen, moet dan ook niet uitgesloten
worden geacht.
Indien de berichten juist zijn, dat een
ontsnapte Beria contact zou hebben ge
zocht met Amerika om er tegen be
kendmaken van Russische diplomatieke
geheimen, asyl te kgijgen, dan kan dit
alles een ommekeer in de wereldpoli
tiek tengevolge hebben.
Beria kan immers onthullen onder
welke omstandigheden Stalin is gestor
ven. Hij kan de vrije wereld meedelen,
wat er bij het nemen van beslissingen
In het Kremlin in het achterhoofd van
de Sowjet-leiders leeft. Hij kan een
boekje opendoen over de politiek die
Rusland voert in Korea en met commu
nistisch China. Kortom, wat nu voor
velen een groot vraagteken is, kan
plotseling duidelijk worden.
De Amerikaanse geheime dienst doet
pogingen om achter de waarheid van
alle geruchten te komen. Er zal weinig
anders opzitten dan af te wachten wat
het onderzoek zal opleveren en de be
richten, die tot dat moment nog over
Beria's vlucht de ronde doen, met een
korreltje zout te nemen.
De Russische leiders in het Kremlin
hebben er tot heden het zwijgen toe
gedaan. Zij zullen waarschijnlijk nooit
erkennen, dat Beria is gevlucht. Wel
licht is het, tegelijk met de ontdekking,
dat Beria inderdaad kans heeft gezien
zich te redden, met hun spel in Moskou
snel gedaan.
