Mensenlevens hebben niet veel waarde
onder de Kikoejoe's.
SLEM
Genadeloos optreden tegen hen, die de
Mau Mau steunen.
tentoonstelling, waar het beste voetje
wordt voorgezet.
i-
2te Radio*
Ook op Spitsbergen lopen ze op
schoenen uit Brabants Langstraat.
- Westerling. -
bienqt oni
Ontdekkingstocht door Afrika (XII)
„SCHOENENLAND SPROOKJESLAND"
Woensdag 26 Augustus 1953
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 4
De bescherming van de loyale Kikoejoe's tegen de terreur van de Mau Mau komt voor
eeit belangrijk deel neer op de eigen burgerwacht: mannen zoals deze, voornamelijk be
wapend met speren en grote messen.
FORT HALL (Kenya), Augustus 1953.
De groene jeep stopt in een stofwolk.
Een Europeaan in een khaki uniform en een stengun over de schou
der springt eruit en loopt met grote stappen het kantoor van de Britse
districts-ambtenaar binnen. Met een revolver voor zich op de schrijf
tafel zit deze over een stapel paperassen gebogen.
„Weet je het al van Thigoeroe
„Nee, wat is er met hem
„De Mau Mau heeft hem vermoord .1"
De bestuursambtenaar staat met een ruk op.
„Waar is dat gebeurd
„Op de weg even buiten Mununga
„In een hinderlaag zeker .1"
„Ja, een bende van vijftig man
„De schoften
Thigoeroe was een van de loyale leiders van de Kikoejoestam. Hij
stond in hoog aanzien bij zijn eigen stamgenoten en bij het Britse be
stuur. Dat maakte hem natuurlijk een doodsvijand van de Mau Mau.
Verschillende malen had men al getracht hem uit de weg te ruimen.
Het was telkens mislukt. Maar vanmorgen heeft men hem in een
hinderlaag weten te lokken. Toen hij met zes Kikoejoe-burgerwachters
een in aanbouw zijnde politiepost ging inspecteren werd hij in een bocht
van de weg plotseling van twee kanten beschoten. De burgerwachters
sloegen meteen in paniek op de vlucht. Thigoeroe werd door de bende
gegrepen en onder wild gekrijs levend in tientallen stukken gehakt.
De verslagenheid is groot.
Overal in de streek bespreekt men de
laffe moord. En er worden ernstige be
schuldigingen aan het adres van Mununga
gericht. Mununga is een klein dorp een paar
kilometer van het oerwoud. In dat oerwoud
verschuilen de Mau Mau benden zich. Daar
er echter niets eetbaars groeit moeten zij nu
en dan tevoorschijn komen om levens
middelen te fourageren. Daarvoor maken
zij dikwijls gebruik van Mununga.
Vele inwoners van het dorp zijn hen
behulpzaam bij het verzamelen van vee,
maismeel, groenten en aardappelen. Soms
dragen zij het zelfs naar de rand van het
oerwoud waar de benden het later onder
bescherming van de nacht komen weghalen.
Er zijn in Mununga ook practisch geen
tannen die deelnemen aan de burgerwacht,
n er komen vandaar ook nooit inlichtingen
over bewegingen van de benden binnen. Er
is dan ook weinig twijfel aan dat de be
volking van Mununga met de Mau Mau
sympathiseert. De moord op Thigoeroe
hèert dat nog eens bevestigd. Tientallen
mensen wisten van de hinderlaag af. Zij
waren er langs gekomen toen zij eerder in
de morgen naar dezelfde politiepost ge
gaan waren om er te werken. Enkelen van
hen hadden zelfs met de bendeleden ge
sproken. Maar niemand heeft de politie of
het leger gewaarschuwd. Daarom eist men
krachtige vergeldingsmaatregelen. De bur
gerwacht is vooral geladen. Thigoeroe was
de tweede zoon van het oude Kikoejoe
stamhoofd Nglri. Deze heeft een uitgebreide
familie waarvan de meeste mannelijke leden
bij de burgerwacht zijn.
Zij staan er op een straf-expeditie te
gen Mununga te ondernemen. Het Britse
bestuur wil er natuurlijk officieel niets
van weten, maar men doet niets om de
Op een grote koffie-plantage aan de
rand van het Mau Mau-gebied werkt
een jonge Nederlander, die zijn hele
leven in Indonesië gewoond heelt.
Was Indonesië te rustig
vraag ik hem.
„Nee, te onrustig juist
„En daarom ben je naar Kenya ge-
gekomen
Hij lacht.
„Weet je wie we hier moesten
hebben
„Nour
„Westerling met een paar honderd
Ambonezen",
Het valt niet te ontkennen, dat men
voor het vernietigen van een terrorist
tenbeweging als de Mau Mau niets
ontziende mensen nodig heeft. Er
opereert hier al een ruwe Australiër
(een ex-lijfwacht van Al Capone), die
gezworen heeft de terroristenleider
Dedan Kimathi uit de weg te ruimen.
Er Is een Deense planter op hen aan
het jagen. En een stuk of wat andere
avonturiers, die min of meer een par
ticuliere oorlog voeren. Het oerwoud
is echter groot genoeg om ruimte voor
Westerling te laten. En een Neder
lander heeft niet eens een uisum nodig
om in Kenya te komen
burgerwacht tegen te houden. En de vol
gende morgen trekt deze erop uit.
Oorlogsbuit
Mununga ligt in de heuvels.
Een kronkelende weg van roodbruine
aarde slingert zich er in wijde lussen heen.
Het is een mooie streek. Alles is fris-groen.
De mais staat er goed bij. In een riviertje
zijn Kikoejoevrouwen met grote-trossen me
talen ringen in haar oren bezig blikken te
vullen. Een practisch-naakt neger joch waakt
over een troep vuile schapen. Het ziet er
allemaal even rustig en vreedzaam uit.
Maar in deze zelfde groene heuvels en
dalen met de zwarte hutten als padde
stoelen in het gras regeert de Mau Mau.
Als het donker is trekken de benden er
rond. Mensen worden afgeslacht en bezit
tingen gestolen of verwoest. En iedereen
leeft in angst en vrees voor de terreur van
de eigen stamgenoten.
„Zie je dat..." wijst de chauffeur van de
leger-jeep.
„Wat..."?
„Daar in het dal../'
We komen uit een van de ontelbare
bochten en kijken precies in een dal. Be
neden kringelt de rook uit de smeulende
resten van een groep hutten. Er is niets
over dan wat blauw-grijze as. Verderop
zijn meer van deze ruïnes. De burgerwacht
heeft blijkbaar korte metten gemaakt. Even
later stuiten we op een grote kudde koeien
midden op de weg. Leden van de burger
wacht met witte banden om de arm en ge
wapend met speren en kapmessen drijven
hen voor zich uit.
„Jambo, bwana..." zeggen ze.
„Jambo..." groeten we terug.
Ze gaan op de berm van de weg staan
en nemen eerbiedig hun oude gleufhoeden
af.
„Mzuri...?"
„Ja, alles in orde, bwana..." bevestigen
ze.
Ze komen uit Mununga. Het vee
vormt de oorlogsbuit. Het wordt later
onder de leden van de burgerwacht ver
deeld. Het is de enige beloning welke zij
voor hun diensten ontvangen.
Uitgemoord.
We rijden verder.
Mununga ligt rechts voor ons. Het is er
stil en verlaten. Het rijtje winkels staat als
levenloze soldaten in het gelid. Sommige
zijn gesloten of het Zondag is. Maar er is
binnen niets van waarde. De vloeren zijn
bezaaid met gebroken flessen en stukge
trapte meubels. Kledingstukken slingeren
overal rond. Een tafel met gebroken poten
steekt door een van de vensters. Het gras
om de winkels ziet wit van de losgerukte
bladen uit kasboeken en schoolschriften.
Onder een hoom liggen de twee leven
loze lichamen van jonge Kikoejoe's. Ze
vertonen geen sporen van verminking
zoals de slachtoffers van de Mau Mau.
Eén schot in het hoofd heeft een snel ein
de aan hun leven gemaakt. Verderop zijn
meer lüken. Aan de andere kant van de
weg ligt een oude man naast een dode
koe. Er is geen levende ziel in Mununga
over. Degenen die de vergelding hebben
voelen aankomen ztfn hals over kop ge
vlucht. De anderen zyn eenvoudig afge
slacht.
De Kikoejoe's staan bekend om hun
wreedheid. Velen leven van niets anders
dan melk en bloed, dat zij uit levende
dieren zuigen. Voor de Mau Mau zijn er
helemaal geen grenzen meer. Ze sluiten hun
eigen stamgenoten in hutten op en steken
die dan in brand. Ze snijden machteloze
vrouwen en kinderen in stukken. En ze eten
de rauwe ogen en hersens van hun slacht
offers op in de overtuiging daardoor met
nieuwe krachten bezield te worden.
Luguber.
Het oerwoud is vlakbij.
Een smal pad van gras loopt er recht
op aan. Het Is best mogelijk, dat de Mau
Mau ons van tussen de bamboebomen zit
te bespieden. Mununga heeft echter voor
lopig fleen waarde meer voor hen. Er zijn
geen mensen meer om hun inlichtingen te
verstrekken over de bewegingen van de po
litie en het leger en hun de namen te geven
van loyale stamgenoten. Er is ook geen
voedsel meer om mee te nemen naar de
schuilplaatsen diep in het sombere bos. De
burgerwacht heeft dat in ieder geval bereikt.
Misschien is dat ook wel zo. De
Mau Mau is een beestachtige be
weging. Teneinde die te kunnen
uitroepen moet men wel ontzettend
Generaal Erskine, de Britse opperbevel-
hebber in Kenya, in gesprek met een van
de leden van de Kikoejoe burgerwacht
wreed optreden. Waarschuwende
woorden en zelfs dreigementen
maken nu eenmaal weinig indruk in
deze primitieve samenleving.
„Zullen we gaan..."?
„Accoord..."
Het is weinig aangenaam om in deze om
geving te vertoeven. Het starten van de
jeep klinkt in deze stilte zelfs luguber. Een
kat sluipt voorzichtig van achter een dér
huizen tevoorschijn en steekt de weg over.
Een onzichtbare ezel begint te balken.
Dat klagende geluid uit het dode Mununga
blijven we horen als het dorp al ver achter
ons ligt.
Burgeroorlog.
Zo gaat het dag na dag.
Er leven een millioen Kikoejoe's in het
reservaat waar niemand anders zich mag
vestigen. Van dat millioen hebben enkele
duizenden zich afgescheiden en zijn als Mau
Mau terroristen het oerwoud ingetrokken.
De rest is loyaal gebleven aan het wettig
gezag. Deze twee groepen staan elkaar nu
naar het leven. Zij slachten elkaar op me-
dogenloze wijze af. Het is een burgeroorlog
in optima forma.
Een mensenleven heeft in dit deel van
de wereld niet veel waarde meer. Het wei
geren om wat mais aan een bende af te
staan is voldoende om met een heel gezin
uitgemoord te worden. Het verzuimen om
de overheid te waarschuwen voor de aan
wezigheid van een bende kan eveneens tot
de dood leiden. Burgerwacht, politie en le
ger mishandelen mensen tot er geen leven
meer in hun gefolterde lichamen is. Exe
cuties zijn aan de orde van de dag. En het
einde van de bloedige geschiedenis is nog
allerminst in zlchtl
(Nadruk verboden).
DONDERDAG 27 AUGUSTUS 1953.
HILVERSUM I. (402 m.) KRO: 7.00
Nws. 7.10 Gram. 7.15 Gym. 7.30 Gram.
7.45 Morgengebed en lit. kalender. 8.00
Nws en weerber. 8.15 Gram. 9.00 Voor de
huisvrouw. 9.40 Gram. NCRV: 10.00
Gram. 10.03 Gewijde muz. 10.30 Morgen
dienst. KRO: 11.00 Voor de zieken. 11.45
Gram. 11.50 „Als de ziele luistert", caus.
12.00 Angelus. 12.03 Metropole ork. en
solist. 12.55 Zonnewijzer. 13.00 Nws en
Katholiek nws. 13.20 Pianorecital. 13.45
Gram. NCRV: 14.00 Gram. 14.45 Voor de
vrouw. 15.15 Gram. 15.30 Pianorecital.
16.00 Bijbellezing. 16.30 Vocaal ens. 17.00
Klankb. voor de jeugd. 17.20 Gram. 17.40
Voordr. 18.00 Lichte muz. 18.30 Gram.
18.35 „Op de stelling", caus. 18.45 Gram.
19.00 Nws en weerber. 19.10 Levensvra
gen van allerei aard. 19.30 Gram. 20.00
Radiokrant. 20.20 Radio Vossenjacht. 21.15
Klankb. 21.45 Gev. muz. 22.10 Pianoreci
tal. 22.45 Avondoverdenking. 23.00 Nws.
23.15 Caus. 23.25—24.00 Gram.
HILVERSUM H. (298 m.) AVRO: 7.00
Nws. 7.10 Gram. VPRO: 7.50 Dagopening.
AVRO: 8.00 Nws. 8.15 Gram. 9.00 Mor
genwijding. 9.15 Koor en orgel. 9.30 Voor
de huisvrouw. 9.35 Waterst. 9.40 Gram.
10.47 Voor de vrouw. 10.50 Voor de kleu
ters. 11.00 Muziekshow. 12.00 Lichte muz.
12.25 In 't spionnetje. 12.30 Land- en tuin
bouw med. 12.33 Lichte müz. 12.50 „Uit
het bedrijfsleven". 13.00 Nws. 13.15 Med.
en gram. 13.30 Amus. muz. 14.00 Gram.
14.30 Clavecimbel-recital. 15.00 „In de
tuin miauwde een Siamese kat", hoorsp.
15.20 „Der Graf von Luxemburg", ope
rette *"(gr.). 16.05 Gram. 17.00 Voor de
jeugd, 17.30 Gram. 17.45 Regeringsuitz.:
J. J. v. d. Laan: „Bodemrijkdommen in
Australisch Nieuw Guinea". 18.00 Nws.
18.15 Sportproblemen. 18.25 Rep. of gram.
18.30 Jazzalbum. 19.05 Gesproken brief
uit Londen. 19.10 Gram. 19.30 Mil. ork.
20.00 Nws. 20.05 Radio Philh. ork. 21.10
„Het Proces Hamilton", hoorspel. 22.40
Viool, orgel en piano. 23.00 Nws. 23.15
Sportact. 23.3024.00 Dansmuz.
BRUSSEL. Vlaams (324 m.) 12.00 Omr.
ork. 12.30 Weerber. 12.34 Gram. 13.00
Nws. 13.15 Gram. 14.00 Omr. ork. 14.45
Symph. ork. en solist. 16.30 Gram. 17.00
Nws. 17.10 Gram. 17.15 Voor de kinderen.
18.15 Gram. 18.30 Voor de soldaten. 19.00
Nws. 19.40 Gram. 20.00 Klankbeeld. 20.30
Gram. 21.00 Voor de vrouw. 21.45 Verz.
progr. voor de vrouw. 22.00 Nws. 22.15
Kamermuz. 22.50 Gram. 22.5523.00 Nws.
Twee zusters, die twaalf dagen onder
de puinhopen van haar door aardbevin
gen verwoeste woning te Argostoli heb
ben doorgebracht, zijn Maandag bevrijd.
De beide vrouwen zijn naar een zieken
huis gebracht. In de tijd, dat zij van de
buitenwereld afgesloten waren .leefden
zij op aardappelen en water.
(Van onze correspondent Alfred van Sprang.)
Leden van de Kikoejoe Burgerwacht
in het reservaat omgeven hun post
met prikkeldraad om een mogelijke
aanval van de Mau Mau beter het
hoofd te kunnen bieden
Koffie en thee worden aanzienlijk
goedkoper in West-Duitsland.
FRANKFORT, 24 Augustus. Als
gevolg van ingrijpende belastingver
lagingen, die vandaag in werking zijn
getreden, zullen koffie en thee in West-
Duitsland aanzienlijk goedkoper wor
den.
De prijs van koffie, die totdusverre
30 a 36 D.M. per kg kostte, zal dalen
tot 18 a 24 D.M. per kg. Thee zal 0.90
tot 1.40 D.M. per half ons gaan kosten,
terwijl de prijs tot dusverre 2.00 tot
2.20 R.M. was.
Dc importeurs en de handel ver
wachten, dat de vraag naar koffie en
thee zodanig zal stijgen, dat de belas
tingverlaging geen vermindering van
de belastingontvangsten tengevolge
zal hebben.
(Van een speciale verslaggever)
WAALWIJK, 24 Augustus. Wie de schoen past, mag die niet
aantrekken. Althans niet in Waalwijk, zo gezegd het schoeiselhart van
Nederland, dat zojuist met Brabantse zwier zijn 650-jarig stadsbestaan
gevierd heeft. Daar mag men deze week (tot en met 31 Augustus) de
schoenen alleen maar bekijken èn bewonderen. Vooral dat laatste,
want in Waalwijk zetten de gildebroeders van Sint Crispijn hun beste
voetje voor met de S.L.E.M. Zó hebben zij hun internationale ten
toonstelling van Schoenen, Leder en Mode genoemd en we mogen ge
rust zeggen dat zij hier op grote voet voor de dag komen. Zeker is
nog nergens ter wereld ooit zo'n indrukwekkende schoenenshow ge
houden als daar in de Langstraat, die langgerekte „straat" van Bra
bant, waar bijna 60 pet. van de gehele Nederlandse schoenindustrie
geconcentreerd is.
Men zou de SLEM ook kunnen noe
men „Van koe tot schoen", of zo U
wilt „Van slang tot schoen". En wat
voor schoen? Het glazen muiltje van
Assepoes bv., waarin twee levende
zwarte visjes in de doorzichtige ruimte
onder de zool en hak als in een klein
aquarium rondzwemmen? Of loopt V
liever op een kunstig nagebootste vo
gel, waarvan de snavel de neus en de
naaldscherpe staart de puntige hak
vormt op de SLEM kunt U zo'n
wonderlijke schoen zien. En wist U dat
de goudkleurige sandalettes, die Ko
ningin Elisabeth II van Engeland bij
haar kroning droeg, in Waalwijk zijn
gemaakt? Een zusterpaar ervan staat
hier maar of de honderden ingeleg
de robijnen ook echt zijn, weten we
niet. Wèl, dat er geen betere reclame
voor het vakwerk van de Nederlandse
schoenindustrie isl
HET MOOISTE VAN 'T
BESTE.
Maar nu moet U vooral niet denken,
dat op de SLEM alleen zulke exclu
sieve, exotische en bijzondere schoen
tjes te zien zijn. Maar wel komen onze
Nederlandse schoenfabrieken met het
mooiste van het beste naar voren. Het
neusje van de (schoen)zalm, bij wijze
van spreken. Schoenen voor de och
tend, de middag en de avond, stevige
stappers voor de wandeling en voor de
sport, laarsjes en laarzen, pantoffels,
schoentjes voor de kleinen en ga zo
maar door. Ze zijn er bij duizenden, in
een oneindige variatie van vorm en
model, van kleur en tint, gracieus en
sierlijk, voornaam en eenvoudig, ele
gant en gewoontjes. En dat alles zo
geraffineerd kunstzinnig geëtaleerd,
dat men er niet genoeg van krijgt
naar al dit moois te kijken. Zelfs de
nuchtere man niet laat staan de
vrouw, die hier haar hart kan opha
len.
Want vanzelfsprekend voert het da
messchoeisel de boventoon de voet
bekleding van de man komt er eigen
lijk maar bekaaid af. Doet er niet toe;
tenslotte moeten de dames zich met
hun schoenen méér aanpassen bij de
mode dan de heren, die al gauw te
vreden zijn met hun zwarte of bruine
molières.
dus het publiek dat nu eenmaal
eist. Dat betekent uitkijken, „bij" zijn
wie achteraan komt, heeft de
(scherpe) concurrentiestrijd al bij
voorbaat verloren.
Vandaar dan ook die M in de naam
SLEM: aan de mode wordt hier zeer
veel aandacht besteed. Niet alleen op
de meer dan 200 stands in de vijf gro
te expositiehallen, waar de schoenen
te kust en te keur zijn uitgestald, maar
ook door het geven van modeshows
(zes keren per dag) door elegante
mannequins. U begrijpt zeker wel, dat
bij de fraaie toiletten de schoentjes
van de dames de nodige aandacht heb
ben.
NEDERLAND VOORAAN.
Men ziet op de SLEM echter niet
alleen de Nederlandse schoen. Nee,
ook de beste buitenlandse fabrikanten
uit heel West-Europa (er zijn 17 lan
den vertegenwoordigd) tonen hier hun
schoonste schoeisel, maar het zij
zonder enig chauvinisme gezegd o.i.
kunnen zijn niet op tegen de Neder
landers.
Die sturen bun schoenen dan ook de
hele wereld over: alleen de Waalwijk-
se fabrieken (met 8300 arbeiders, d.i.
een derde deel van alle werknemers
in de schoenindustrie) exporteerden
vorig jaar meer dan een millioen paar
en in de eerste 5 maanden van dit
jaar al 578.000 paren. Dat zegt dus
nogal wat, óók voor onze deviezenpot.
In Pakistan en in Afrika, in Argenti
nië en op Spitsbergen loopt men op
Nederlandse schoenen.
En als U nu precies wilt weten
hoe Uw schoen gemaakt wordt, dan
kan dat ook op de SLEM. Want daar
staat in de enorme machinehal een
complete moderne fabriek opge
steld, die 100 paar per uur af
levert.
Leder- en forniturenfabrikanten ko
men hier natuurlijk ook goed voor de
dag, maar de hoofdzaak blijft toch de
schoen. De schoen in al zijn schoon
heid en verscheidenheid.
„Schoenenland Sprookjesland",
staat er in grote letters op het mooie
paviljoen van de gezamenlijke fabri
kanten uit Kaatsheuvel en dat geldt
eigenlijk voor deze hele tentoonstel
ling, die leek èn vakman verbluft doet
staan. Dit is een sprookjesland in mo
derne vorm, waarin men naar harte
lust kan ronddwalen en genieten, zoals
zelfs onze Koningin vorige week ge
daan heeft. Genieten van die sierlijke
scheppingen van de Nederlandse kun
stenaars, die schoenfabrikanten heten.
Gewoon fabrikanten maar kunste
naars zijn het!
TWEE KINDEREN
VERDRONKEN.
DELFT, 25 Aug. Te Nootdorp zijn gis
terenmiddag de 7-jarige Henk Boon en
zijn zusje, de 6-jarige Ria Boon verdron
ken. De kinderen waren 's-middags van
huis gegaan en waren het laatst gezien,
toen zij op een tuindersschuit stonden en
aan het scheppen waren. Toen de kin
deren om zes uur nog niet waren thuis
gekomen, waarschuwden de ouders de
politie. In de omgeving van de schuit,
waarop de kinderen waren gesignaleerd,
werd gedregd en te omstreeks zeven uur
werden de lijkjes gevonden. Men ver
moedt, dat de kinderen tengevolge van
de sterke wind het evenwicht hebben
verloren en in het water zijn gevallen.
En die mode is voor de schoenfabri
kanten het hete hangijzer. Elk seizoen
weer moeten zü schoenen op de markt
brengen in nieuwe modellen en nieu
we tinten, omdat de grillige Mode
