DE OUDE JACHTER Ditmaal móeten ook de mannen dit lezen Vrijdag 17 Juli 1953 T ZEEUWSCH WEEKEND Pagina 2 Je ken nog al is lezen teugeswoor- dig dat ter zoveul problemen bin. Je ken lezen van kommissies voor studie van allerhande vraegstikken, wat de opvoeding betreft, wat angaet onze vrieje tied besteding, ons vermaek, hoe dat ons die verkansie mot deur- bringen, over allerlei jeugdproblemen enz. Der is geen ende van. Noe vraeg ik mezelvers wel is af, of dat ons bie al die dingen niet een voorname, meschien wel de voor- naemste faktor over t' ood zien. Ik bedoel: ons gezinsleven. Ons ken alles promberen om de zaek vo me- kaer te houwen, mae as 't gezin nie meewerkt, dan is 't net as bie 't over stroomde gebied. Je ken op ieleke on- derd meter een sterke pomp zetten van ik weet nie oeveul paerden- kracht, mae as 't gat in de diek eerst nie dicht gemaekt wordt, elpt al ons pompen geen zier. As 't gezin nie goed is, dan elpt al dat aere geen steek. Ik wier daer van de weke weer is bie bepaeld, toen 'k bie 't sterfbed zat van een ouwe man van bekant tachentig jaer. Die z'n leven eit een sièraed eweest vo de kerk en vo z'n gezin, en noe leit ie kalm z'n 'ood néér. Want ook dat is waer, dat de mens sterft zoas tie geleefd eit. Die man is in al z'n eenvoudigheid een kind van God eweest. En die had geen problemen. Ie levende bie de eenvoudigheid van Gods Woord en dan worden der eel wat vraegstik ken van zeivers uut d'n weg geruumd. Zo was 't ook bie m'n eigen vaeder, die al jaeren dood is. Ik weet me nog goed te erinneren, dat toen ik nog een kleine jongen was, ik is met z'n deur een stad wandelde waerdat ze net bezig wasse met 't bouwen van een grote nieuwe bioskoop. Ik vroeg toen an z'n, wat voor gebouw ze daer an 't maeken wasse, en toen was 't enige wat dat ie zee: daer bouwen ze een tent der goddeloosheid, daer oOrt ons nie te kommen, m'n jongen. Dat eenvoudige woord bin ik nooit van z'n leven vergeten. Vo zien was met dit eenvoudige woord het hele probleem van de zgn. kuituur opgelost. En zo was 't met alles. In z'n huse- lik leven, z'n gebed, in al wat ie zee en dee, 'twas allegaer opgebouwd uut één stiel. En daervan kriegen de kin- ders een stempel in der ziele gedrukt, datte ze der hele leven nie meer kwiet raeken. 'tls een grote zegen zukke ouwers te magge hebben. Noe komt 't ter vanzelvers op an dat de daden van de ouwers nie in stried kommen ONS KORT VERHAAL De oude Christiaan Botes zit in de schaduw van zijn huis te kijken naar 't veld dat blinkt onder de middagzon. Het is winter, het gras is wit als stro en het blauw van de lucht is bleker Hun in de zomer. Een paar kleine wolk jes drijven in de grote blauwe strak heid en maken die tot een wijde rust Al geruime tijd zit ou-Christiaan daar te roken en zijn ogen blijven vaak lang in een richting. Hij is al oud. Men spreekt er onder elkaar van dat oom Christiaan zo oud ie en toch nog zo sterk. Maar Christiaan zelf denkt niet dat hij nog lang leven zaL Waarom zal hij? Er is niets meer te verlangen, er is niets meer voor hem te doen. En hij voelt zich ook alleen. Zijn oude vrouw ie dood, en zijn jachtmaats van vroe ger zijn dood. Om hem en bij hem wo nen zijn kinderen maar die kunnen hem toch geen liefde voor het leven geven. Hij heeft alles geleefd wat er te leven is; wat hij verlangd heeft te zien heeft hij gezien. Hij is getrouwd geweest, heeft kinderen, heeft een goede boer derij, was in oorlogen en was lange tijd een jachter op groot wild. Er is geen dier, van een klipspringer en een steenbok af tot een renoster en olifant toe, dat hij niet vele malen geschoten heeft Wat blijft er nog te verlangen met der woorden. Een kind ziet scherp en eit gauw in de gaeten of dat er goedkope praetjes verkocht worden, dan of het bie een ouwer bloedige ernst is bie al wat ze zeggen en doen. Een kind eit 't gauw deur en het zal er op ankommen ofdat een ouwer deur z'n leven laet zien, dat ie met art en ziele achter z'n woorden staet En waer dat zo is, worden der van zelvers veul problemen uut de weeg geruumd, die aeres in het leven van onze jonge mensen bluven staen. Mae waerdat niet zo is, daer ken 't leven van een ouwer een verwoesting in het leven van onze jonge mensen an- bringen. Zo kreeg ik van de weke een brief van een jonge man, die mien schreef, dat ie een tiedje ge- leje een vrind ontmoette die 'm in vertrouwen had genomen omdat ie met z'n eigen leven geen raed meer wist. Die jongen vertelde 'm dat zijn vader en moeder verschrikkelijk hels met mekaere leefden n dat z'n vader in z'n gezin een beest was. Wat ie vertelde was geweun om van te ril len, maer diezelfde vaeder was voor zitter van een kiesvereniging en ouwerling in de kerk, een gezien en geëerd figuur in allerlei verenigings werk. De moeder van die jongen kwam al in geen vuuf jaer meer in de kerke en die zweeg, omdat ze der man, mede terwille van de kinders, niet in opspraek wilde bringen. Kiek, as je zulke dingen te lezen kriegt, dan verwondert 't je nie meer dat ter zoveul problemen in onze kringen bin en dat de jeugd geen raed weet met wat ze te doen en te laeten ebben. 'tMag nog een wonder heten as ze in zuk een omgeving nog het rechte pad ouwen, en an de kerke nie radi- kaal de rug toekeren. En as ter zukke praktieken onder ons bin, dan ken ons de pompe op d'n diek an 't maelen bringen en dag en nacht water uut de polder pompen, mae as 't gat ter bluuft, elpt 't allemael geen zier. 'tZal der op an komme, dat de ouwers in woord en daed beleven wat dat ze zeggen. En aeres is 't 'n gruwel in Gods oog. Een goed christelik gezins leven, dat is de grondpeiler van eel onze samenleving. Daer uut mot de kerke gebouwd worde, zo goed as de ele maetschappie. Ik bin wel is be- zurgd, dat ons dat teugesworig teveul uut 't oog verliezen. Der bin een oop ouwers die der wel bezurgd maeken vo de tiedelike welvaert van der kin ders. Der wordt alle zurg besteed an goed onderwies. As 't enigszins meu- over, hij heeft het leven gezien en hij is verzadigd. Hij is tevreden. Hij wenst niets meer te doen, hij heeft genoeg gedaan. Alles kent hij nu en alles vermoeit hem nu door de voortdurende wederkering. Er is niets nieuws voor hem. Het nieuwe is als het oude. Ge zichten van nieuwe vreemde mensen zijn als gezichten van oude lang ge kende mensen. Veranderingen van al lerlei aard blijken toch weer te zijn zo als het vroegere. Hij is dankbaar voor de tijd die hij op aarde heeft mogen doorbrengen, maar nu is er niets meer wat hem langer tot leven noodt Hij ziet naar de horizon en denkt aan zijn oude jachtmaats die dood zijn. En in het blauw van de hemel en bo ven het veld komen achter elkaar de dingen die hij op zijn lange winterjach- ten zag.Het is in de morgen; de zon is nog niet lang uit en de schadu wen zijn nog lang. Op enige afstand van elkaar rijden ze door het veld, rondspeurend naar wild. Nu eens zijn ze met hun drieën en dan weer vier. Een is er altijd bij, Koos van der Walt met zijn koolzwarte baard. Om hen schuiven de bomen voorbij en voor hen openen ze ingangen die hen door laten. Zij zien scherp rond, als van zelf bijna zonder er naar te zien de takken mijdende en de gaten in de gentlik is motte ze allegaer naer de middelbare schole en der wordt druk gepraet over de exames en over der rapporten. Mae waer bluuft 't ge sprek over de geestelike dingen? Wanneer der nog een toekomst zal wezen vo ons christelik openbaer leven op elk terrein, dan zal 't er op ankommen, dat dit in orde is. Aeres elpt al 't andere geen zier. Ik hoop asdat julder dat met me seens bin. En noe gaet ons weekend, zoas ik van de krantelui orende weer vo een week of wat met verkansie. Ik wens julder 't beste. Ik dink datter een oop bin onder mien lezers, die nog wel wat aeres te doen ebben as met ver- QicfaleAAchap en Tho-ftetie. door Rudolf van Rest. Uitg. Oosterbaan Le Cointre N.V., Goes. Ik wilde wel, dat ieder, die zich wel eens met de belletrie inlaat, de inlei ding van dit boek tot zijn geestelijk eigendom maakte. We kunnen er ons zelf en de opgroeiende kinderen niet genoeg van doordringen, dat de kunst er niet is om de kunst; maar dat ach ter elk kunstwerk een mens staat, die iets zéggen wil tot zijn lezers. Die dat zegt vanuit zijn hart een hart, dat óf van Christus is vervuld, óf niet. En dat het kunstwerk nu eenmaal de spo ren moet dragen van het religieuze uitgangspunt van de schrijver. Wanneer we dat eenmaal goed heb ben doorzien, dan kunnen we elkaar duidelijk maken, dat het oordeel naar Schrift en Belijdenis over de predi king, dat is over de profetie van een bepaald werk, uiteindelijk beslissen moet over het aanvaarden van heel dat werk. Natuurlijk is dat geen nieuw geluid. Van Beest beroept zich op wijlen Dr Dam b.v. Maar toch: we kunnen het elkander niet genoeg op het hart bin den, want onze praktijk is zo geheel anders. We oordelen nog zo vaak: een mooi boeiend boek, al is het dan ook niet helemaal zuiverZelfs Rudolf van Reest spreekt zo nog van „een juweeltje"! Een oordeel, dat toch aan vechtbaar is, wanneer we onze keur toespitsen op wat het meest directe is, op de profetie van het werk. Het stramien, waarop „Dichterschap en Profetie" is opgezet, is dus juist. En grond. Voor de oude trippen een paar hoen ders voorbij. Ze trekken even zijn aan dacht, terwijl hij er naar ziet, maar toch is vaag achter die hoenders en de grond nog het bosveld. Door de vogels heen ziet hij het hoge gras tot aan de buiken der paarden. Op eens moest hij lachen om diezelf de Koos van der Walt, half hardop, en even rukt dat zijn eigen geluid hem weg uit zijn gedroom, dan herinnert hij zich verder. Ze waren met zn drieën gaan slapen, naast elkaar met de voeten naar het vuur en niemand hield wacht, want het vuur zou de leeuwen wel op een afstand houden, dachten ze. Koos sliep in het midden. Zij hadden er lang over geschertst wie in 't midden liggen zou, want alle drie beweerden bang voor de leeuwen te zijn, maar Koos was een snaakse man, hij was te grappig, men kon tegen hem niet op bij zulke dingen. Toen ze slie pen kwam er een leeuw, die greep juist Koos van der Walt Ze lagen alle drie afzonderlijk in hun eigen deken gewik keld, maar dat pak was te dik voor de leeuw en hij legde Koos even neer om te vervatten, maar zij schoten toen en de leeuw vluchtte. Na die tijd wou Koos nooit meer in 't midden slapen. Ach, grappige dingen hebben ze be leefd, een aangenaam leven toch Door de maanbelichte avond rijdt de ossewagen op het pad naar huis, vol vlees en huiden en tevreden over de jacht en blijde om het huis dat hen wacht rijden ze op hun paarden voor kansie te gaen. Mae verkansie of geen verkansie, laet ons één ding in ge dacht ouwen: de duvel neemt nooit van z'n leven verkansie en wat dat betreft motten we dus in onze geeste like stried ook maer nooit van z'n leven verkansie nemen, want as ons dat gaen doeë, dan kon 't wel is ge beuren asdat 't met ons net as met David gong, die op een keer, toen 't tied was dat de koningen uuttrok- ken om te strieje, zeivers met ver kansie op 't dak van z'n uus gong zitten en julder weten wat dat er toen van terecht kwam. As altied julder FLIP BRAMSE. ik hoop zeer, dat dit boek, dat als serie-boek zeker in vele van onze ge zinnen komen zal, de ogen van Vaders en moeders openen zal voor het ont zaglijke gevaar, dat er juist in de lec tuur schuilt. Onbegrijpelijk is het, dat de ogen daarvoor dikwijls zo gesloten zijn. Wanneer U wist, welk een moei zaam bestaan de enkele Christelijke leeszalen en bibliotheken leiden, zou 't U zeker benauwen, dat de vijand in de poort blijkbaar de laatste veertig jaar niet is onderkend. We kunnen er daarom niet blij ge noeg om wezen, dat een belezen man met een vaardige pen nu dit probleem eens met nadruk op onze huistafels poneert. Van Reest doet dat aan de hand van de Middeleeuwse litteratuur. Dat be tekent een bijzondere moeilijkheid. Want de oudste litteratuur van ons land is voor de gewone lezers een ge sloten boek. Leerlingen van Middel bare Scholen krijgen er een kleinig heidje van. Ze vinden het moeilijk, de verhalen kennen ze vaak al uit een of ander kinderboeken wèg zakt de belangstelling voor het gehele ver dere leven. En wie er door geen leraar met de neus bovenop wordt gedrukt, begint helemaal niet aan deze lectuur, die een voortdurend gebruik van com mentaren vraagt. Hier ligt een grote, bijna onoverko melijke moeilijkheid, wanneer men een populair boek voor de grote me nigte van het kerkvolk schrijven wil. De Middeleeuwse letterkunde is een vakspecialiteit geworden en daardoor wordt het zo ontzettend moeilijk om begrijpelijk te blijven, om te spreken en te schrijven zó, dat ieder het betoog volgen en verwerken kan. Daar is een de wagen uitVoor hem uit snelt over het kale zandige veld een struis vogel en hij jaagt om hem bij te ko men, het is zijn paard Vrede, het beste schietpaard dat hij ooit had. Iets van de spanning van die ogenblikken komt weer in hem en hij zit rechter op zijn stoel en zijn ogen zien scherp naar de horizon waar hij dat alles weer ziet. Tussen bijna lege plekken komen herinneringen, vaag en veel en zonder samenhang, en het is in een mooi zacht licht van dankbaarheid om al het aangename dat hij toen heeft beleefd. Ook het zware en moeilijke en de te leurstellingen, het wordt alles goed en past bij het geheel van jarenlang onbezorgd avontuurlijk bestaan. Gaandeweg wordt alles stil in hem, de herinnering zwijgt en een grote rust blijft over als bij iemand die pret tig heeft gewerkt en nu moede aange naam rust.... Uit de deur komt een meisje van een jaar of achttien; ze brengt hem koffie. Hij neemt zijn pijp uit de mond en neemt de koffie aan. Op eens voelt hij een lichte huivering alsof hij in de zon zat en een wolk overdreef. Hij ziet langzaam rond. Het is alles het oude al zo vaak gezien, alles is hetzelfde van voor zeventig jaren. Daar lopen ossen pas uitgespannen, haasten om. te vreten, ginds gaat zijn zoon en doet zijn werk. De wilgebomen zijn kaal zo als alle winters en daar loopt zijn dochter met de grote kap op waardoor men niets van haar gelaat kan zien, Vrijdag 17 Juli 1953 T ZEEUWSCH WEEKEND Pagina 3 I Miill llili ui. mi lij [tlli i ii.itiiill I] lliii £te fiijkt dw-aai Hij zag met glinsterogen zijn vele goed'ren aan, W Zijn velden rijk beladen met het goudgeel graan, I Hij zag zijn oude schuren voor deze oogst te klein, j§ en sprak „Ik zal, Ik zal". Het is een oud rejrein! J Hij koesterde zijn ziel in rijkdom en genot W en had zich zelf omhelsd, zijn schat was ook zijn God. Ik zag zijn kromme vingers liefkozend in het geld, Mijn ziel gij hebt voor jaren MaarGod had meegeteld! Hij sprak: Gij dwaas; voor wien hebt Gij bereid? j§ De dood is al op pad, 't Is voor U sluitenstijd. In deze nacht eist hij Uw ziel, komt aan Uw legerstee, Voor Wie is dan die rijkdom? Geen penning mag er mee! f 5 Toen zag ik in gedachten 't gerimpeld grauw gezicht, B Zó sprakeloos verstarren, bij 't walmend olielicht, f dat ik de strijd aanschouwde, waardoor hij was verkleurd. h Zijn ziel moest van da rijkdom en 't lichaam losgescheurd. W POOT Jr. I "Kllllll""""!!!!!!!»IIIHIH1"'i|||||ll grote mate van zelfinperking voor no dig. Ook van Reest heeft deze klip niet steeds kunnen vermijden, en in de „Beschrankung" niet steeds een „Meis- terschaft" getoond. Weet elke gewone lezer zo maar, wat een Battement is, of een Facteur? Wie kan zich bij de naam Gerson aan de sfeer van Vroom Dreesman ontworstelen, omdat hij wéét, welk een belangrijke figuur uit de Middeleeuwen met deze naam is aangeduid? En mij persoonlijk gaat het zelfs zo, dat het mij weinig interes seert, dat een onbekend en verder on besproken schrijver een even onbe kend en onbesproken werk heeft ge schreven. Zo is, naar mijn smaak, iets te vaak de voor geleerden gewone en interessante vakkennis doorgedrongen in dit boek, dat toch voor het „leec- volck" is bedoeld. Zoals ook de zins- houw van R. v. R. op sommige plaat sen een te boog opgevoerd arbeids- tempo verraadt. Dat ook uitkomt in de ongelijkheid van het soms vertalen, soms slechts met een enkel woord ver duidelijken van de oud-Nederlandse tekst, zonder dat er voor het gewone oog veel gradatie in de moeilijkheid is. Het zou goed zijn bij een vervolg deel of een tweede druk deze factoren de nodige aandacht te geven. Een oriëntering in de geestelijke achter gronden kan de volledigheid van een handboek missen. Niet de „weetjes", maar het punt, waar R. v. R. zijn betoog op toespitst, maakt zijn boek de lezing overwaard. Hij tekent met heldere lijnen en laat het ook zien aan de aangehaalde voor beelden, hoe heel deze litteratuur ge vangen zit onder de greep van de mys tiek met haar drie trappen: het actief naar God zich richtend, en door steeds grotere gelijkenis (de Imitatio het Nadoen!) op Hem zich voorbereidend deugdleven dat dus in de grond een verwerping is van het sola fide en sola gratia beide! het intens God- begerend en dan passief Zijn aanra king ervarend inwendig leven dat dus zijn blijdschap niet vindt in de zekerheid van de beloften en woorden Gods en (ten derde) het psycholo gisch vergroeid-zijn van goddelijk en menselijk leven in het God-schouwen de en God-genietende leven waar bij de grenzen tussen Schepper en creatuur een ogenblik wegvallen. En wij kennen R. v. R. te goed om niet te weten, dat hij door deze scher pe tekening ons wil wapenen tegen 't gevaar van deze mystieke trits, de eeuwen door in onze litteratuur, en ook nu bij geestelijke macht van de huidige gnostiek. Die van een leven in het verbond naar Gods geldende wet ten niet meer weten wil, maar leeft op de hoop van een Gods-woordje, wanneer de Eeuwige inbreekt voor een ondeelbaar ogenblik in „het platte vlak" van ons mensenleven. Want juist in deze geestesstructuur achter de li teratuur ligt de eenheid, die de afval in de kerk van de Middeleeuwen af tot nu toe, door het materiaal, dat R. v. R. aanvoert, verbindt. De weigering van eenvoudige ge hoorzaamheid aan de Schrift, zoals die uitkomt in het leven bij de zekerheden van eigen hart en gemoedsbelevenis sen te gaan onderkennen als een vrucht van oude heidense boom, kan menig christenhart behouden voor de verkommering van een dolage in de lusthof van geestelijke genietingen. Hoe paradoxaal dat ook klinkt! Van Reest laat telkens weer uitko men, hoe het één-worden met God, het zich ontledigen van eigen persoon het ideaal aller mystici blijft. En daar bij moet de ambtsdrager, die de mens toch is, uiteindelijk het loodje leggen: de mysticus ontvlucht de wereld. Het is dan ook in diepste zin revolutie, die hij bij Ruusbroec, Thomas a Kempis en hun genoten aanwijst, zó dat U het zelf ziet. Waarbij hij tevens een brede en boeiende tekening geeft van het kleurige Middeleeuwse leven, met zijn nood en zijn angst. Hij laat er ons geen ogenblik onzeker over, dat het toen geenszins de „goede oude tijd" was. Maar laat de klemmende angst zien in de harten der schapen, die de kerk valse kerk wordend in hun eigen wegen dolen liet, doordat ze de predi king achterwege ging laten en de mensen vervreemden liet van het Woord van hun God. Met enkele forse Hjnen wijst hij ver der aan, hoe deze ontwikkeling in de kerk zich wreekt door het wegvallen van het ontzag voor de kerk. Hoe dan in de Renaissance een geest van indi vidualistische levensgenieting het ge bouw van de collectivistische Middel eeuwse maatschappij gaat ondermij nen, en hoe alles in de eerste helft van de zestiende eeuw zoekt naar een oriënteringspunt. Hervorming en Re- I ÏW Mi» In ons Weekend van verleden week stond boven het tweede artikeltje van de Vrouwenrubriek: „Ditmaal mogen ook de mannen dit lezen". We vin den dat voor dit artikeltje te zwak uitgedrukt, en daarom zetten we er nu een beetje bevelender boven: „Dit maal móeten ook de mannen dit lezen". Om u dit te verklaren, begin ik me aan u voor te stellen. Een man. Nog nooit heb ik dit met zoveel trots gezegd, n.L omdat ik voor een keer in deze rubriek mag schrijven. Al zal het wel bij deze ene keer blijven. Dus, lezeressen, ditmaal is eens niet in uw rubriek de elke week ge- naissance oefenen naast elkaar hun invloed in de Rederijkerskamers, tot dat de hervormingsgezinde geest door het bloedbewind van Alva wordt ge muilkorfd. Nadat de Rederijkerij ech ter veler harten had geopend voor de Lutherij! Het wonderlijke samenspel en te genspel van strijdige beginselen, dat onze eigen tijd zo beangstigend en toch ook boeiend maakt, was er ook toen. En het is goed om er zich reken schap van te geven, dat de accoorden van de strijdzang van nu, hetzelfde thema verklanken, dat toen in de late Middeleeuwen reeds werd aangesla gen. Door op deze themata opmerkzaam te maken wapent van Reest ons voor de geestelijke strijd van onze dag. En daarom zijn schoonheidsfoutjes voor de waarde van zijn boek niet zo heel erg: dat er wel eens iets te veel in staat; dat de lijnen wel eens te sim plistisch getrokken worden. Als hij b.v. steeds spreekt van de classieke filosofie, en daardoor het beeld van Plato met Plotinus vertekent. Het is niet zo erg, de hoofdlijn tekent hij goed en scherp. En hij wilde per slot ons een wapen geven voor ons arse naal. Daar mag een schoonheidsvlekje worden aanvaard. Wapens te versie ren is ook maar een nabloei van de Middeleeuwen. En ook zó vertolkt dit boek hun geest; er zijn reproducties van oude handschriften en dergelijke in aangebracht, die een verrukking zijn voor het oog. Dr A. P. MUYS. zellig koutende schrijfster aan het woord, doch een van de andere kun ne, die het lang zo gezellig niet kan. Maar toch hoopt hij bij u een beetje in de gunst te komen. Want het had zijn reden dat hij ditmaal eens anders plaats heeft in genomen. Immers, dit nummer van ons Weekend is, zoals u op een andere plaats al wel zult gelezen hebben, het laatste, dat vóór de vacantie uitkomt U zult dus enkele malen het blad moeten missen. En juist omdat dit nu h t laatste nummer is, wilde ik eens iets zeggen, dat ook voor de mannen bestemd is. Ik was namelijk bang, dat onze vrouwenrubriek-schrijfster dit laatste artikeltje weer verknoeien zou, juist zoals de vrouwen al deden toen hij klein was. Het veld en de lucht, ze zijn nog nooit anders geweest, het is alles als een lang gedragen pak kleren dat nog goed is maar dat verveelt. Doch nu gevoelt hij op eens als een vreemde, alsof hij bij de dingen niet meer past alsof hij nu naar iets anders gaan moet. Hij drinkt zijn koffie, zet dan peinzend de lege kop langs zijn stoel, strijkt de hand over het voor hoofd. Wat mankeert hem opeens Toch duidelijk, beseft hij nu, dat hij oud is. Zijn lijf is sterk en hij kan nog veel doen als hij maar wilde, maar hij is oud van hart, er is geen lust meer. Zijn vrouw is dood, zijn maters zijn dood, de oude bekenden zijn dood. Met hen zou het anders zijn, met hen zou hij nieuwe dingen kunnen doen en be denken, verder gaan naar iets nieuws, iets anders, iets beters misschien dan vroeger, maar die jonge mensen doen weer maar wat zij vroeger deden; het vermoeit hem dat alles weer over te zien. Daar is zijn kleinkind, ze wordt groot zoals zijn dochter groot is ge worden; dezelfde gesprekken, dezelfde veranderingen, dezelfde moeilijkheden. Opeens komt in zijn hoofd: En Job was oud en der dagen zat. Hij prevelt die woorden voor zich heen. Lang zat hij en denkt aan zeer wei nig, slechts voelend een diepe droef heid in hem schreien als iemand die heimwee heeft.En Job was oud en der dagen zat, prevelde hij nog eens Ou-oom Cristiaan had nog een ver langen, hij wenste voor hij stierf de plaatsen te zien waar hij vroeger zo vaak had gejaagd. En op een dag ver trok hij met de kar, en alleen een klei ne boesmanjongen was bij hem. Zij zei niet waar hij heenging, hij wilde zijn vrienden bezoeken die in 't bosveld waren had hij gezegd, maar hij wilde liever geen enkele vriend zien, hij wil de alleen zijn en wou niet dat gedach ten van anderen hem volgen zouden. Verscheidene weken bleef hij weg. Hij meed de mensen en sliep onder de sterren. Maar de reis was een teleur stelling. Langs de rivieren stonden de tenten dicht aaneen, men zag vier of vijf soms in de tijd van een uur. Over al draaiden paden uit, en de paden waren veel gereden. Het wild was wei nig en klein. 's-Nachts was het stil als in een kamer, alleen de jakhalzen hoorde men soms. En hoe heel anders was het vroeger. Toen was het bos veld zo rijk, zo vol onverwachte ont moetingen met allerlei dieren. Maar de bokken waren geschoten, de leeuwen en tijgers waren weg, de rooibokslan- gen waren weg, de krokodillen waren weg, de wilde honden en jakhalzen waren bijna uitgestorven, aasvogels zag men bijna niet, zelfs pauwen en taren- talen waren veel minder, want tegen woordig schoot men zelfs deze arm zalige dieren. Hij gevoelde bijna spijt dat hij een van hen was geweest die dit hadden bewerkt. De bossen geleken hem doods zonder al dat dierenleven, zoals een huis zonder bewoners doet. Maar het huis was nog altijd mooi. De bomen, de struiken, het was even rijk aan afwisseling als voorheen, alleen het gras was slecht geworden nu zo weinig bokken het geregeld afgraas den. En bijwijlen kwam op hem de oude bekoring, verinnigd tot een teer enthousiasme om de vrije wilde schoonheid van het bos. Want toch kon hij nog uren rijden waar geen spoor van mensenhanden was, waar het wild nog bleef staan kijken als hij te paard voorbijreed, waar nog geen boom was gekapt en geen enkel pad zijn koers kruiste. Dan kwam een schoon genot zijn ziel omschijnen, en wijde vrede, als van iemand die iets hoogs en reins met vreugde ziet, omringde hem. En hij zag als een nieuw bosveld, dat was als het oude, waar de leeuw brult en het wild in kudden leeft, maar waar geen jach- ters zijn om die uit te roeien. Hij geloofde dat het zo weer worden zou. Waarom?Toen vermoedde hij wat voor goeds de dood hem brengen kon, en hij gevoelde zich niet oud, maar sterk en jong tot een nieuw le ven. Oom Christiaan was na zijn komst uit het bosveld snel zwak geworden en hij stond nu niet meer op. De oude predikant van Hjdenburg was met de trein gekomen om zijn oude vriend nog te zien voor deze stierf, en veel hebben ze gesproken over oude dingen en veel gezwegen samen als een van hen wat had gezegd van het nieuwe leven dat weldra voor hen beginnen zou. In de namiddag van de derde dag stierf de oude Christiaan. De zon scheen door de toppen der blauwe gombomen door het venster op het bed en in het zilveren haar van zijn hoofd en baard beefde een enkele glinstering. Hjj lag achterover met een blij gelaat voor zich heen starend. De kamer was gevuld met mensen en de oude predikant stond bij het bed. Hij legde zijn hand op het voorhoofd van de stervende. „Wat ziet mijn ouda vriend?" vroeg hij. Oom Christiaan antwoordde: „Ek sien die bosveld. Die bome is groot en mooi en die gras is groen as in die somer. Daar loop leeus en daarbij is kudde wild en dit is nie bevrees nie. En ook sien ek mij ou maters, Flip Schut en Koos van der Walt, maar hulle rij sonder geweer." „Het is de hemel, Christiaan." Een korte, diepe stilte duurde. Toen vroeg de oude dominee weer, terwijl hij zich naar zijn vriend over- boog: „Wenst gij niets meer te zeggen, broeder?" Maar ou-Christiaan antwoordde niet meer. Een tijd lang was er grote stilte. Toen half terzijde sprak de oude pre dikant: „Onze vriend is gegaan naar het land waar leeuwen en slange' en mensen zijn, maar waar vrede heerst." (Uit „Zuid-Afrikaanse Schetsen", door J. van Melle).

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1953 | | pagina 8