DE OUDE
JACHTER
Ditmaal móeten ook de
mannen dit lezen
Vrijdag 17 Juli 1953
T ZEEUWSCH WEEKEND
Pagina 2
Je ken nog al is lezen teugeswoor-
dig dat ter zoveul problemen bin. Je
ken lezen van kommissies voor studie
van allerhande vraegstikken, wat de
opvoeding betreft, wat angaet onze
vrieje tied besteding, ons vermaek,
hoe dat ons die verkansie mot deur-
bringen, over allerlei jeugdproblemen
enz. Der is geen ende van.
Noe vraeg ik mezelvers wel is af,
of dat ons bie al die dingen niet een
voorname, meschien wel de voor-
naemste faktor over t' ood zien. Ik
bedoel: ons gezinsleven. Ons ken
alles promberen om de zaek vo me-
kaer te houwen, mae as 't gezin nie
meewerkt, dan is 't net as bie 't over
stroomde gebied. Je ken op ieleke on-
derd meter een sterke pomp zetten
van ik weet nie oeveul paerden-
kracht, mae as 't gat in de diek eerst
nie dicht gemaekt wordt, elpt al ons
pompen geen zier. As 't gezin nie goed
is, dan elpt al dat aere geen steek.
Ik wier daer van de weke weer
is bie bepaeld, toen 'k bie 't sterfbed
zat van een ouwe man van bekant
tachentig jaer. Die z'n leven eit een
sièraed eweest vo de kerk en vo z'n
gezin, en noe leit ie kalm z'n 'ood
néér. Want ook dat is waer, dat de
mens sterft zoas tie geleefd eit. Die
man is in al z'n eenvoudigheid een
kind van God eweest. En die had
geen problemen. Ie levende bie de
eenvoudigheid van Gods Woord en
dan worden der eel wat vraegstik
ken van zeivers uut d'n weg geruumd.
Zo was 't ook bie m'n eigen vaeder,
die al jaeren dood is. Ik weet me nog
goed te erinneren, dat toen ik nog
een kleine jongen was, ik is met z'n
deur een stad wandelde waerdat ze
net bezig wasse met 't bouwen van
een grote nieuwe bioskoop. Ik vroeg
toen an z'n, wat voor gebouw ze daer
an 't maeken wasse, en toen was 't
enige wat dat ie zee: daer bouwen
ze een tent der goddeloosheid, daer
oOrt ons nie te kommen, m'n jongen.
Dat eenvoudige woord bin ik nooit
van z'n leven vergeten. Vo zien was
met dit eenvoudige woord het hele
probleem van de zgn. kuituur opgelost.
En zo was 't met alles. In z'n huse-
lik leven, z'n gebed, in al wat ie zee
en dee, 'twas allegaer opgebouwd uut
één stiel. En daervan kriegen de kin-
ders een stempel in der ziele gedrukt,
datte ze der hele leven nie meer kwiet
raeken. 'tls een grote zegen zukke
ouwers te magge hebben. Noe komt
't ter vanzelvers op an dat de daden
van de ouwers nie in stried kommen
ONS KORT VERHAAL
De oude Christiaan Botes zit in de
schaduw van zijn huis te kijken naar
't veld dat blinkt onder de middagzon.
Het is winter, het gras is wit als stro
en het blauw van de lucht is bleker
Hun in de zomer. Een paar kleine wolk
jes drijven in de grote blauwe strak
heid en maken die tot een wijde rust
Al geruime tijd zit ou-Christiaan
daar te roken en zijn ogen blijven vaak
lang in een richting.
Hij is al oud. Men spreekt er onder
elkaar van dat oom Christiaan zo oud
ie en toch nog zo sterk.
Maar Christiaan zelf denkt niet dat
hij nog lang leven zaL Waarom zal hij?
Er is niets meer te verlangen, er
is niets meer voor hem te doen. En hij
voelt zich ook alleen. Zijn oude vrouw
ie dood, en zijn jachtmaats van vroe
ger zijn dood. Om hem en bij hem wo
nen zijn kinderen maar die kunnen hem
toch geen liefde voor het leven geven.
Hij heeft alles geleefd wat er te leven
is; wat hij verlangd heeft te zien heeft
hij gezien. Hij is getrouwd geweest,
heeft kinderen, heeft een goede boer
derij, was in oorlogen en was lange
tijd een jachter op groot wild. Er is
geen dier, van een klipspringer en een
steenbok af tot een renoster en olifant
toe, dat hij niet vele malen geschoten
heeft Wat blijft er nog te verlangen
met der woorden. Een kind ziet scherp
en eit gauw in de gaeten of dat er
goedkope praetjes verkocht worden,
dan of het bie een ouwer bloedige
ernst is bie al wat ze zeggen en doen.
Een kind eit 't gauw deur en het zal
er op ankommen ofdat een ouwer
deur z'n leven laet zien, dat ie met
art en ziele achter z'n woorden staet
En waer dat zo is, worden der van
zelvers veul problemen uut de weeg
geruumd, die aeres in het leven van
onze jonge mensen bluven staen. Mae
waerdat niet zo is, daer ken 't leven
van een ouwer een verwoesting in het
leven van onze jonge mensen an-
bringen. Zo kreeg ik van de weke
een brief van een jonge man, die
mien schreef, dat ie een tiedje ge-
leje een vrind ontmoette die 'm in
vertrouwen had genomen omdat ie
met z'n eigen leven geen raed meer
wist. Die jongen vertelde 'm dat zijn
vader en moeder verschrikkelijk hels
met mekaere leefden n dat z'n vader
in z'n gezin een beest was. Wat ie
vertelde was geweun om van te ril
len, maer diezelfde vaeder was voor
zitter van een kiesvereniging en
ouwerling in de kerk, een gezien en
geëerd figuur in allerlei verenigings
werk. De moeder van die jongen
kwam al in geen vuuf jaer meer in
de kerke en die zweeg, omdat ze der
man, mede terwille van de kinders,
niet in opspraek wilde bringen. Kiek,
as je zulke dingen te lezen kriegt,
dan verwondert 't je nie meer dat ter
zoveul problemen in onze kringen bin
en dat de jeugd geen raed weet met
wat ze te doen en te laeten ebben.
'tMag nog een wonder heten as ze
in zuk een omgeving nog het rechte
pad ouwen, en an de kerke nie radi-
kaal de rug toekeren. En as ter zukke
praktieken onder ons bin, dan ken ons
de pompe op d'n diek an 't maelen
bringen en dag en nacht water uut
de polder pompen, mae as 't gat ter
bluuft, elpt 't allemael geen zier. 'tZal
der op an komme, dat de ouwers in
woord en daed beleven wat dat ze
zeggen. En aeres is 't 'n gruwel in
Gods oog. Een goed christelik gezins
leven, dat is de grondpeiler van eel
onze samenleving. Daer uut mot de
kerke gebouwd worde, zo goed as de
ele maetschappie. Ik bin wel is be-
zurgd, dat ons dat teugesworig teveul
uut 't oog verliezen. Der bin een oop
ouwers die der wel bezurgd maeken
vo de tiedelike welvaert van der kin
ders. Der wordt alle zurg besteed an
goed onderwies. As 't enigszins meu-
over, hij heeft het leven gezien en hij
is verzadigd. Hij is tevreden. Hij wenst
niets meer te doen, hij heeft genoeg
gedaan. Alles kent hij nu en alles
vermoeit hem nu door de voortdurende
wederkering. Er is niets nieuws voor
hem. Het nieuwe is als het oude. Ge
zichten van nieuwe vreemde mensen
zijn als gezichten van oude lang ge
kende mensen. Veranderingen van al
lerlei aard blijken toch weer te zijn zo
als het vroegere. Hij is dankbaar voor
de tijd die hij op aarde heeft mogen
doorbrengen, maar nu is er niets meer
wat hem langer tot leven noodt
Hij ziet naar de horizon en denkt
aan zijn oude jachtmaats die dood zijn.
En in het blauw van de hemel en bo
ven het veld komen achter elkaar de
dingen die hij op zijn lange winterjach-
ten zag.Het is in de morgen; de
zon is nog niet lang uit en de schadu
wen zijn nog lang. Op enige afstand
van elkaar rijden ze door het veld,
rondspeurend naar wild. Nu eens zijn
ze met hun drieën en dan weer vier.
Een is er altijd bij, Koos van der Walt
met zijn koolzwarte baard. Om hen
schuiven de bomen voorbij en voor
hen openen ze ingangen die hen door
laten. Zij zien scherp rond, als van
zelf bijna zonder er naar te zien de
takken mijdende en de gaten in de
gentlik is motte ze allegaer naer de
middelbare schole en der wordt druk
gepraet over de exames en over der
rapporten. Mae waer bluuft 't ge
sprek over de geestelike dingen?
Wanneer der nog een toekomst zal
wezen vo ons christelik openbaer
leven op elk terrein, dan zal 't er
op ankommen, dat dit in orde is.
Aeres elpt al 't andere geen zier. Ik
hoop asdat julder dat met me seens
bin.
En noe gaet ons weekend, zoas ik
van de krantelui orende weer vo een
week of wat met verkansie. Ik wens
julder 't beste. Ik dink datter een oop
bin onder mien lezers, die nog wel
wat aeres te doen ebben as met ver-
QicfaleAAchap en Tho-ftetie.
door Rudolf van Rest. Uitg.
Oosterbaan Le Cointre N.V.,
Goes.
Ik wilde wel, dat ieder, die zich wel
eens met de belletrie inlaat, de inlei
ding van dit boek tot zijn geestelijk
eigendom maakte. We kunnen er ons
zelf en de opgroeiende kinderen niet
genoeg van doordringen, dat de kunst
er niet is om de kunst; maar dat ach
ter elk kunstwerk een mens staat, die
iets zéggen wil tot zijn lezers. Die dat
zegt vanuit zijn hart een hart, dat
óf van Christus is vervuld, óf niet. En
dat het kunstwerk nu eenmaal de spo
ren moet dragen van het religieuze
uitgangspunt van de schrijver.
Wanneer we dat eenmaal goed heb
ben doorzien, dan kunnen we elkaar
duidelijk maken, dat het oordeel naar
Schrift en Belijdenis over de predi
king, dat is over de profetie van een
bepaald werk, uiteindelijk beslissen
moet over het aanvaarden van heel
dat werk.
Natuurlijk is dat geen nieuw geluid.
Van Beest beroept zich op wijlen Dr
Dam b.v. Maar toch: we kunnen het
elkander niet genoeg op het hart bin
den, want onze praktijk is zo geheel
anders. We oordelen nog zo vaak: een
mooi boeiend boek, al is het dan ook
niet helemaal zuiverZelfs Rudolf
van Reest spreekt zo nog van „een
juweeltje"! Een oordeel, dat toch aan
vechtbaar is, wanneer we onze keur
toespitsen op wat het meest directe
is, op de profetie van het werk.
Het stramien, waarop „Dichterschap
en Profetie" is opgezet, is dus juist. En
grond.
Voor de oude trippen een paar hoen
ders voorbij. Ze trekken even zijn aan
dacht, terwijl hij er naar ziet, maar
toch is vaag achter die hoenders en de
grond nog het bosveld. Door de vogels
heen ziet hij het hoge gras tot aan de
buiken der paarden.
Op eens moest hij lachen om diezelf
de Koos van der Walt, half hardop, en
even rukt dat zijn eigen geluid hem
weg uit zijn gedroom, dan herinnert
hij zich verder. Ze waren met zn
drieën gaan slapen, naast elkaar met
de voeten naar het vuur en niemand
hield wacht, want het vuur zou de
leeuwen wel op een afstand houden,
dachten ze. Koos sliep in het midden.
Zij hadden er lang over geschertst wie
in 't midden liggen zou, want alle drie
beweerden bang voor de leeuwen te
zijn, maar Koos was een snaakse man,
hij was te grappig, men kon tegen hem
niet op bij zulke dingen. Toen ze slie
pen kwam er een leeuw, die greep juist
Koos van der Walt Ze lagen alle drie
afzonderlijk in hun eigen deken gewik
keld, maar dat pak was te dik voor de
leeuw en hij legde Koos even neer om
te vervatten, maar zij schoten toen en
de leeuw vluchtte. Na die tijd wou
Koos nooit meer in 't midden slapen.
Ach, grappige dingen hebben ze be
leefd, een aangenaam leven toch
Door de maanbelichte avond rijdt de
ossewagen op het pad naar huis, vol
vlees en huiden en tevreden over de
jacht en blijde om het huis dat hen
wacht rijden ze op hun paarden voor
kansie te gaen. Mae verkansie of geen
verkansie, laet ons één ding in ge
dacht ouwen: de duvel neemt nooit
van z'n leven verkansie en wat dat
betreft motten we dus in onze geeste
like stried ook maer nooit van z'n
leven verkansie nemen, want as ons
dat gaen doeë, dan kon 't wel is ge
beuren asdat 't met ons net as met
David gong, die op een keer, toen
't tied was dat de koningen uuttrok-
ken om te strieje, zeivers met ver
kansie op 't dak van z'n uus gong
zitten en julder weten wat dat er toen
van terecht kwam.
As altied julder
FLIP BRAMSE.
ik hoop zeer, dat dit boek, dat als
serie-boek zeker in vele van onze ge
zinnen komen zal, de ogen van Vaders
en moeders openen zal voor het ont
zaglijke gevaar, dat er juist in de lec
tuur schuilt. Onbegrijpelijk is het, dat
de ogen daarvoor dikwijls zo gesloten
zijn. Wanneer U wist, welk een moei
zaam bestaan de enkele Christelijke
leeszalen en bibliotheken leiden, zou
't U zeker benauwen, dat de vijand in
de poort blijkbaar de laatste veertig
jaar niet is onderkend.
We kunnen er daarom niet blij ge
noeg om wezen, dat een belezen man
met een vaardige pen nu dit probleem
eens met nadruk op onze huistafels
poneert.
Van Reest doet dat aan de hand van
de Middeleeuwse litteratuur. Dat be
tekent een bijzondere moeilijkheid.
Want de oudste litteratuur van ons
land is voor de gewone lezers een ge
sloten boek. Leerlingen van Middel
bare Scholen krijgen er een kleinig
heidje van. Ze vinden het moeilijk, de
verhalen kennen ze vaak al uit een
of ander kinderboeken wèg zakt
de belangstelling voor het gehele ver
dere leven. En wie er door geen leraar
met de neus bovenop wordt gedrukt,
begint helemaal niet aan deze lectuur,
die een voortdurend gebruik van com
mentaren vraagt.
Hier ligt een grote, bijna onoverko
melijke moeilijkheid, wanneer men
een populair boek voor de grote me
nigte van het kerkvolk schrijven wil.
De Middeleeuwse letterkunde is een
vakspecialiteit geworden en daardoor
wordt het zo ontzettend moeilijk om
begrijpelijk te blijven, om te spreken
en te schrijven zó, dat ieder het betoog
volgen en verwerken kan. Daar is een
de wagen uitVoor hem uit snelt
over het kale zandige veld een struis
vogel en hij jaagt om hem bij te ko
men, het is zijn paard Vrede, het beste
schietpaard dat hij ooit had. Iets
van de spanning van die ogenblikken
komt weer in hem en hij zit rechter
op zijn stoel en zijn ogen zien scherp
naar de horizon waar hij dat alles weer
ziet.
Tussen bijna lege plekken komen
herinneringen, vaag en veel en zonder
samenhang, en het is in een mooi
zacht licht van dankbaarheid om al het
aangename dat hij toen heeft beleefd.
Ook het zware en moeilijke en de te
leurstellingen, het wordt alles goed
en past bij het geheel van jarenlang
onbezorgd avontuurlijk bestaan.
Gaandeweg wordt alles stil in hem,
de herinnering zwijgt en een grote
rust blijft over als bij iemand die pret
tig heeft gewerkt en nu moede aange
naam rust.... Uit de deur komt een
meisje van een jaar of achttien; ze
brengt hem koffie.
Hij neemt zijn pijp uit de mond en
neemt de koffie aan. Op eens voelt
hij een lichte huivering alsof hij in de
zon zat en een wolk overdreef. Hij ziet
langzaam rond. Het is alles het oude
al zo vaak gezien, alles is hetzelfde
van voor zeventig jaren. Daar lopen
ossen pas uitgespannen, haasten om. te
vreten, ginds gaat zijn zoon en doet
zijn werk. De wilgebomen zijn kaal zo
als alle winters en daar loopt zijn
dochter met de grote kap op waardoor
men niets van haar gelaat kan zien,
Vrijdag 17 Juli 1953
T ZEEUWSCH WEEKEND
Pagina 3
I Miill llili ui. mi lij [tlli i ii.itiiill I] lliii
£te fiijkt dw-aai
Hij zag met glinsterogen zijn vele goed'ren aan, W
Zijn velden rijk beladen met het goudgeel graan, I
Hij zag zijn oude schuren voor deze oogst te klein, j§
en sprak „Ik zal, Ik zal". Het is een oud rejrein! J
Hij koesterde zijn ziel in rijkdom en genot W
en had zich zelf omhelsd, zijn schat was ook zijn God.
Ik zag zijn kromme vingers liefkozend in het geld,
Mijn ziel gij hebt voor jaren MaarGod had meegeteld!
Hij sprak: Gij dwaas; voor wien hebt Gij bereid? j§
De dood is al op pad, 't Is voor U sluitenstijd.
In deze nacht eist hij Uw ziel, komt aan Uw legerstee,
Voor Wie is dan die rijkdom? Geen penning mag er mee! f
5
Toen zag ik in gedachten 't gerimpeld grauw gezicht, B
Zó sprakeloos verstarren, bij 't walmend olielicht, f
dat ik de strijd aanschouwde, waardoor hij was verkleurd. h
Zijn ziel moest van da rijkdom en 't lichaam losgescheurd. W
POOT Jr. I
"Kllllll""""!!!!!!!»IIIHIH1"'i|||||ll
grote mate van zelfinperking voor no
dig. Ook van Reest heeft deze klip niet
steeds kunnen vermijden, en in de
„Beschrankung" niet steeds een „Meis-
terschaft" getoond. Weet elke gewone
lezer zo maar, wat een Battement is,
of een Facteur? Wie kan zich bij de
naam Gerson aan de sfeer van Vroom
Dreesman ontworstelen, omdat hij
wéét, welk een belangrijke figuur uit
de Middeleeuwen met deze naam is
aangeduid? En mij persoonlijk gaat het
zelfs zo, dat het mij weinig interes
seert, dat een onbekend en verder on
besproken schrijver een even onbe
kend en onbesproken werk heeft ge
schreven. Zo is, naar mijn smaak, iets
te vaak de voor geleerden gewone en
interessante vakkennis doorgedrongen
in dit boek, dat toch voor het „leec-
volck" is bedoeld. Zoals ook de zins-
houw van R. v. R. op sommige plaat
sen een te boog opgevoerd arbeids-
tempo verraadt. Dat ook uitkomt in
de ongelijkheid van het soms vertalen,
soms slechts met een enkel woord ver
duidelijken van de oud-Nederlandse
tekst, zonder dat er voor het gewone
oog veel gradatie in de moeilijkheid is.
Het zou goed zijn bij een vervolg
deel of een tweede druk deze factoren
de nodige aandacht te geven. Een
oriëntering in de geestelijke achter
gronden kan de volledigheid van een
handboek missen.
Niet de „weetjes", maar het punt,
waar R. v. R. zijn betoog op toespitst,
maakt zijn boek de lezing overwaard.
Hij tekent met heldere lijnen en laat
het ook zien aan de aangehaalde voor
beelden, hoe heel deze litteratuur ge
vangen zit onder de greep van de mys
tiek met haar drie trappen: het actief
naar God zich richtend, en door steeds
grotere gelijkenis (de Imitatio het
Nadoen!) op Hem zich voorbereidend
deugdleven dat dus in de grond een
verwerping is van het sola fide en
sola gratia beide! het intens God-
begerend en dan passief Zijn aanra
king ervarend inwendig leven dat
dus zijn blijdschap niet vindt in de
zekerheid van de beloften en woorden
Gods en (ten derde) het psycholo
gisch vergroeid-zijn van goddelijk en
menselijk leven in het God-schouwen
de en God-genietende leven waar
bij de grenzen tussen Schepper en
creatuur een ogenblik wegvallen.
En wij kennen R. v. R. te goed om
niet te weten, dat hij door deze scher
pe tekening ons wil wapenen tegen 't
gevaar van deze mystieke trits, de
eeuwen door in onze litteratuur, en
ook nu bij geestelijke macht van de
huidige gnostiek. Die van een leven in
het verbond naar Gods geldende wet
ten niet meer weten wil, maar leeft
op de hoop van een Gods-woordje,
wanneer de Eeuwige inbreekt voor een
ondeelbaar ogenblik in „het platte
vlak" van ons mensenleven. Want juist
in deze geestesstructuur achter de li
teratuur ligt de eenheid, die de afval
in de kerk van de Middeleeuwen af
tot nu toe, door het materiaal, dat R.
v. R. aanvoert, verbindt.
De weigering van eenvoudige ge
hoorzaamheid aan de Schrift, zoals die
uitkomt in het leven bij de zekerheden
van eigen hart en gemoedsbelevenis
sen te gaan onderkennen als een
vrucht van oude heidense boom, kan
menig christenhart behouden voor de
verkommering van een dolage in de
lusthof van geestelijke genietingen.
Hoe paradoxaal dat ook klinkt!
Van Reest laat telkens weer uitko
men, hoe het één-worden met God,
het zich ontledigen van eigen persoon
het ideaal aller mystici blijft. En daar
bij moet de ambtsdrager, die de mens
toch is, uiteindelijk het loodje leggen:
de mysticus ontvlucht de wereld. Het
is dan ook in diepste zin revolutie, die
hij bij Ruusbroec, Thomas a Kempis
en hun genoten aanwijst, zó dat U het
zelf ziet. Waarbij hij tevens een brede
en boeiende tekening geeft van het
kleurige Middeleeuwse leven, met zijn
nood en zijn angst. Hij laat er ons geen
ogenblik onzeker over, dat het toen
geenszins de „goede oude tijd" was.
Maar laat de klemmende angst zien in
de harten der schapen, die de kerk
valse kerk wordend in hun eigen
wegen dolen liet, doordat ze de predi
king achterwege ging laten en de
mensen vervreemden liet van het
Woord van hun God.
Met enkele forse Hjnen wijst hij ver
der aan, hoe deze ontwikkeling in de
kerk zich wreekt door het wegvallen
van het ontzag voor de kerk. Hoe dan
in de Renaissance een geest van indi
vidualistische levensgenieting het ge
bouw van de collectivistische Middel
eeuwse maatschappij gaat ondermij
nen, en hoe alles in de eerste helft
van de zestiende eeuw zoekt naar een
oriënteringspunt. Hervorming en Re-
I ÏW Mi»
In ons Weekend van verleden week
stond boven het tweede artikeltje van
de Vrouwenrubriek: „Ditmaal mogen
ook de mannen dit lezen". We vin
den dat voor dit artikeltje te zwak
uitgedrukt, en daarom zetten we er
nu een beetje bevelender boven: „Dit
maal móeten ook de mannen dit
lezen". Om u dit te verklaren, begin
ik me aan u voor te stellen.
Een man.
Nog nooit heb ik dit met zoveel
trots gezegd, n.L omdat ik voor een
keer in deze rubriek mag schrijven.
Al zal het wel bij deze ene keer
blijven.
Dus, lezeressen, ditmaal is eens
niet in uw rubriek de elke week ge-
naissance oefenen naast elkaar hun
invloed in de Rederijkerskamers, tot
dat de hervormingsgezinde geest door
het bloedbewind van Alva wordt ge
muilkorfd. Nadat de Rederijkerij ech
ter veler harten had geopend voor de
Lutherij!
Het wonderlijke samenspel en te
genspel van strijdige beginselen, dat
onze eigen tijd zo beangstigend en
toch ook boeiend maakt, was er ook
toen. En het is goed om er zich reken
schap van te geven, dat de accoorden
van de strijdzang van nu, hetzelfde
thema verklanken, dat toen in de late
Middeleeuwen reeds werd aangesla
gen.
Door op deze themata opmerkzaam
te maken wapent van Reest ons voor
de geestelijke strijd van onze dag. En
daarom zijn schoonheidsfoutjes voor
de waarde van zijn boek niet zo heel
erg: dat er wel eens iets te veel in
staat; dat de lijnen wel eens te sim
plistisch getrokken worden. Als hij
b.v. steeds spreekt van de classieke
filosofie, en daardoor het beeld van
Plato met Plotinus vertekent. Het is
niet zo erg, de hoofdlijn tekent hij
goed en scherp. En hij wilde per slot
ons een wapen geven voor ons arse
naal. Daar mag een schoonheidsvlekje
worden aanvaard. Wapens te versie
ren is ook maar een nabloei van de
Middeleeuwen. En ook zó vertolkt dit
boek hun geest; er zijn reproducties
van oude handschriften en dergelijke
in aangebracht, die een verrukking
zijn voor het oog.
Dr A. P. MUYS.
zellig koutende schrijfster aan het
woord, doch een van de andere kun
ne, die het lang zo gezellig niet kan.
Maar toch hoopt hij bij u een beetje
in de gunst te komen.
Want het had zijn reden dat hij
ditmaal eens anders plaats heeft in
genomen. Immers, dit nummer van ons
Weekend is, zoals u op een andere
plaats al wel zult gelezen hebben, het
laatste, dat vóór de vacantie uitkomt
U zult dus enkele malen het blad
moeten missen. En juist omdat dit nu
h t laatste nummer is, wilde ik eens
iets zeggen, dat ook voor de mannen
bestemd is. Ik was namelijk bang, dat
onze vrouwenrubriek-schrijfster dit
laatste artikeltje weer verknoeien zou,
juist zoals de vrouwen al deden toen
hij klein was. Het veld en de lucht,
ze zijn nog nooit anders geweest, het is
alles als een lang gedragen pak kleren
dat nog goed is maar dat verveelt.
Doch nu gevoelt hij op eens als een
vreemde, alsof hij bij de dingen niet
meer past alsof hij nu naar iets anders
gaan moet. Hij drinkt zijn koffie, zet
dan peinzend de lege kop langs zijn
stoel, strijkt de hand over het voor
hoofd. Wat mankeert hem opeens Toch
duidelijk, beseft hij nu, dat hij oud is.
Zijn lijf is sterk en hij kan nog veel
doen als hij maar wilde, maar hij is
oud van hart, er is geen lust meer.
Zijn vrouw is dood, zijn maters zijn
dood, de oude bekenden zijn dood. Met
hen zou het anders zijn, met hen zou
hij nieuwe dingen kunnen doen en be
denken, verder gaan naar iets nieuws,
iets anders, iets beters misschien dan
vroeger, maar die jonge mensen doen
weer maar wat zij vroeger deden; het
vermoeit hem dat alles weer over te
zien.
Daar is zijn kleinkind, ze wordt
groot zoals zijn dochter groot is ge
worden; dezelfde gesprekken, dezelfde
veranderingen, dezelfde moeilijkheden.
Opeens komt in zijn hoofd: En Job
was oud en der dagen zat.
Hij prevelt die woorden voor zich
heen.
Lang zat hij en denkt aan zeer wei
nig, slechts voelend een diepe droef
heid in hem schreien als iemand die
heimwee heeft.En Job was oud en
der dagen zat, prevelde hij nog eens
Ou-oom Cristiaan had nog een ver
langen, hij wenste voor hij stierf de
plaatsen te zien waar hij vroeger zo
vaak had gejaagd. En op een dag ver
trok hij met de kar, en alleen een klei
ne boesmanjongen was bij hem. Zij zei
niet waar hij heenging, hij wilde zijn
vrienden bezoeken die in 't bosveld
waren had hij gezegd, maar hij wilde
liever geen enkele vriend zien, hij wil
de alleen zijn en wou niet dat gedach
ten van anderen hem volgen zouden.
Verscheidene weken bleef hij weg.
Hij meed de mensen en sliep onder de
sterren. Maar de reis was een teleur
stelling. Langs de rivieren stonden de
tenten dicht aaneen, men zag vier of
vijf soms in de tijd van een uur. Over
al draaiden paden uit, en de paden
waren veel gereden. Het wild was wei
nig en klein. 's-Nachts was het stil als
in een kamer, alleen de jakhalzen
hoorde men soms. En hoe heel anders
was het vroeger. Toen was het bos
veld zo rijk, zo vol onverwachte ont
moetingen met allerlei dieren. Maar de
bokken waren geschoten, de leeuwen
en tijgers waren weg, de rooibokslan-
gen waren weg, de krokodillen waren
weg, de wilde honden en jakhalzen
waren bijna uitgestorven, aasvogels zag
men bijna niet, zelfs pauwen en taren-
talen waren veel minder, want tegen
woordig schoot men zelfs deze arm
zalige dieren. Hij gevoelde bijna spijt
dat hij een van hen was geweest die
dit hadden bewerkt. De bossen geleken
hem doods zonder al dat dierenleven,
zoals een huis zonder bewoners doet.
Maar het huis was nog altijd mooi. De
bomen, de struiken, het was even rijk
aan afwisseling als voorheen, alleen
het gras was slecht geworden nu zo
weinig bokken het geregeld afgraas
den. En bijwijlen kwam op hem de
oude bekoring, verinnigd tot een teer
enthousiasme om de vrije wilde
schoonheid van het bos. Want toch kon
hij nog uren rijden waar geen spoor
van mensenhanden was, waar het wild
nog bleef staan kijken als hij te paard
voorbijreed, waar nog geen boom was
gekapt en geen enkel pad zijn koers
kruiste.
Dan kwam een schoon genot zijn ziel
omschijnen, en wijde vrede, als van
iemand die iets hoogs en reins met
vreugde ziet, omringde hem. En hij zag
als een nieuw bosveld, dat was als het
oude, waar de leeuw brult en het wild
in kudden leeft, maar waar geen jach-
ters zijn om die uit te roeien. Hij
geloofde dat het zo weer worden zou.
Waarom?Toen vermoedde hij
wat voor goeds de dood hem brengen
kon, en hij gevoelde zich niet oud,
maar sterk en jong tot een nieuw le
ven.
Oom Christiaan was na zijn komst
uit het bosveld snel zwak geworden
en hij stond nu niet meer op. De oude
predikant van Hjdenburg was met de
trein gekomen om zijn oude vriend
nog te zien voor deze stierf, en veel
hebben ze gesproken over oude dingen
en veel gezwegen samen als een van
hen wat had gezegd van het nieuwe
leven dat weldra voor hen beginnen
zou.
In de namiddag van de derde dag
stierf de oude Christiaan. De zon
scheen door de toppen der blauwe
gombomen door het venster op het bed
en in het zilveren haar van zijn hoofd
en baard beefde een enkele glinstering.
Hjj lag achterover met een blij gelaat
voor zich heen starend.
De kamer was gevuld met mensen
en de oude predikant stond bij het bed.
Hij legde zijn hand op het voorhoofd
van de stervende. „Wat ziet mijn ouda
vriend?" vroeg hij.
Oom Christiaan antwoordde: „Ek
sien die bosveld. Die bome is groot en
mooi en die gras is groen as in die
somer. Daar loop leeus en daarbij is
kudde wild en dit is nie bevrees nie.
En ook sien ek mij ou maters, Flip
Schut en Koos van der Walt, maar
hulle rij sonder geweer."
„Het is de hemel, Christiaan."
Een korte, diepe stilte duurde.
Toen vroeg de oude dominee weer,
terwijl hij zich naar zijn vriend over-
boog: „Wenst gij niets meer te zeggen,
broeder?"
Maar ou-Christiaan antwoordde niet
meer.
Een tijd lang was er grote stilte.
Toen half terzijde sprak de oude pre
dikant: „Onze vriend is gegaan naar
het land waar leeuwen en slange' en
mensen zijn, maar waar vrede heerst."
(Uit „Zuid-Afrikaanse Schetsen",
door J. van Melle).