ie»o w
,vena<en
Veertig jaar Nederlandse Luchtmacht
De fatale vergissing der
Zuid-Koreanen.
Vmenee*
De „Brik" van Marinus van Meel (100 km per uur)
werd de tien maal zo snelle „Hunter" van thans
Constante
Kwaliteit
Epos van moedvolharding en heldendom
Commentaar van deze 73-jarige:
„ER IS VEEL VERANDERD!"
„Hilversum ontvangt'
Geestelijke verzorging onder de koopvaardij
is slecht.
Overstromingen in
Zuid-Korea
Dinsdag 7 Juli 1953
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 3
CENT
(Van onze speciale verslaggever).
NIJMEGEN, Juli „Tja, als ik die ouwe Brik van mij vergelijk met de
moderne machines, is er in die veertig jaar heel wat veranderd", zegt Ma
rinus van Meel en staart dan nadenkend naar de blauwe lucht, waar een
squadron straaljagers in tomeloze vaart gierend voortraast. Boe snel? Zes-,
zeven-, achthonderd kilometer per uur? Of nog sneller? „Nee, mijn Brik
deed het kalmer aan", peinst van Meel en doet een stevige haal aan zijn si
gaar, „Als ik uit die 50 paardekrachten van het motortje honderd kilome
ter haalde, was het veel, 'n Reel verschil met tegenwoordig
Ja inderdaad, een heel verschil. Veertig jaren bestaat nu de Koninklijke Ne
derlandse Luchtmacht, die op 1 Juli 1913 als L.V.A. (Luchtvaartafdeling) te
Soesterberg werd geboren en toen zegge en schrjjve één vliegtuig rijk was: de
legendarische „Brik" van Marinus van Meel. Het hele personeel bestond toen
uit één commandant, die de rang van kapitein had, drie luitenants-vlieger en
één sergeant-majoor-administrateur. En nu veertig jaren later? Nu staat er
een generaal aan het hoofd (luitenant-generaal I. A. Aler), nu zetelt de lucht
machtstaf boven vijf aparte Commando's; nu z(jn er honderden straaljagers
gestationneerd op een half dozijn vliegvelden, die met hun kilometers lange
betonnen startbanen weinig herinneren aan dat stukje hobbelige Soesterbergse
hel; nu is er een uitgebreide militaire luchtvaart-organisatie, bestaande uit
vele duizenden mannen (en zefs vrouwen) goed geoefend personeel. Nu is de
de feitelijke situatie zé, dat gemiddeld voor één man in de lucht vijftig mensen
op de grond in actie zijn. De heer van Meel heeft wel gelijk: een heel verschil.
Hij heeft aan de wieg gestaan van die
prille Nederlandse luchtmacht een
vrleg, die hij eigenhandig vervaardigd
had. Want hij bouwde zijn Brik een
tweedekker naar het idee van de
Franse vliegtuigmaker Farman, zelf:
een naar onze begrippen wankel geval
letje van spanten en latten en staal
draad, met een veel te zwakke motor.
Maar het dingetje vloog en déér ging
het om'.
Marinus van Meel.
We hebben met deze nu 73-jarige
pio bier een praatje gemaakt op een
zonnig Nijmeegs caféterrasje, dichtbij
de Luchvaarttentoonstelling, waar het
publiek met ontzag de Thunderjets en
Meteors bekeek. En hier, naast het he
den, vertelde hij ons iets over het ver
leden, over dat simpele begin in de
jaren rond 1910.
Hoe hü, de zoon van een Rotterdam
se meelfabrikant, er toe gekomen is te
gaan vliegen? Och, dat weet hij eigen
lijk niet. Zo maar, uit liefhebberij en
omdat de vliegsport hem aantrok. In
1909 (van Meel was toen 29 jaar) ging
hij naar Frankrijk en haalde daar zijn
brevet op een Farman, die hij voor
eigen rekening kocht. Dat was de
eerste Brik en in 1911 nam hij. ermee
deel aan de grote Europese rondvlucht.
Weer terug in Nederland gaf hij
als een Nederlandse Jan Olieslagers
tegen betaling overal vliegdemon-
straties, die flink publiek trokken.
Totdat het misliep en de Brik bij
het Brabantse dorp Mill verongelukte.
Geen nood. Van Meel bouwde rap een
tweede Brik, nu naar eigen ontwerp
en later in Tiel ook nog een water
vliegtuig, de Hydro. Maar die Brik
werd de glorie van de Nederlandse
militaire luchtvaart.
De kalender wjjst dan 1913 en de
toenmalige chef van de generale staf,
de latere opperbevelhebber van Land-,
en Zeemacht, generaal C. J. Snijders,
bad met z(jn vooruitziende blik de gro
te stoot gegeven tot de oprichting van
een Luchtvaartafdeling. Maar vliegtui
gen waren er niet in Nederland al
leen van Meel bezat zijn Brik. Goed,
prompt huurde de regering het toe
stelletje en kocht het wat later defini
tief voorf 4300,(Het originele
contract is op de Nijmeegse tentoon
stelling te zien). Kom daar nou ereis
omEen moderne straaljager kost
meer dan het honderdvoudige en er is
een hele fabriek voor nodig om zo'n
machine te bouwen. Maar van Meel
deed het zelf!
Ontwikkeling.
Gedurende de mobilisatie is hij als
vaandrig bij de L.V.A. gebleven, maar
na 1918 ging hij terug naar de zaken
wereld, waarin hij, ondanks zijn hoge
leeftijd, nog steeds actief is, nl. in een
kolengroothandel. Maar de vliegerij
hield de liefde van zijn hart en er kan
geen luchtvaaftgebeurtenis van enig
belang zijn, of van Meel is van de
partij. Bang is hij nooit geweest, niet
in de oude Brik en evenmin in de mo
derne machines. Nog onlangs maakte
hij een vlucht met de S. 14 straaltrai-
ner en hij vond het heerlijk!
Nu bestaat de Nederlandse Lucht
macht veertig jaren en de jongeren
van thans kunnen zich nauwelijks
voorstellen, hoe moeilijk het in die
eerste jaren geweest-is om „een voet
aan de grond te krijgen". Hoe men ge
tobd en geworsteld, gevlogen en ge-
experimenteerd heeft met die eerste
toestelletjes, de Brik, de Farmans, de
(Nederlandse) Spijker-Trompenburg
kisten en de Koolhovens.
Toen kwam Fokker met zijn befaam
de jagers en verkenners naar voren
en dat was een reuze verbetering. Met
hun Fokker D, 7's waren het vijf Ne-
was de toekenning van de Militaire
Willemsorde 4e klas aan het Lucnv-
wapen.
Tijdens de oorlog zetten de Neder
landers in Engeland de strijd in de
lucht onverdroten voort. Bijna 1000
landgenoten dienden bij de R.A.F.
van de 520 mannen die operationeel
aan de vluchten deelnamen, liet de
helft het leven voor onze vrijheid
En nuHunter!
En na de oorlog is de Nederlandse
Luchtmacht glorieus herboren. In het
kader van het Noord-Atlantisch Pact
is onze lucht-str|jdmacht uitgebouwd
tot een modern en geducht wapen,
dat zo nodig zijn aandeel zal leveren
in de verdediging van het eigen grond
gebied en van West-Europa. Dank zij
de Amerikaanse steun is het materi
aal up to date en we moeten maar niet
te hard mopperen als het gieren van
de Meteors de stilte stuk scheurt of
als we schrikken van het donderend
geraas der Thunderjets. Onze vliegers
moeten nu eenmaal paraat zijn en dat
kan alleen als er geducht geoefend
wordt.
Die Meteors zijn trouwens alweer
ouderwets". Binnenkort krijgt de
Koninklijke Luchtmacht (dat praedi-
caat siert haar sinds 27 Maart 1953)
de beschikking over de super-sonische
„Hawker Hunter", een Engelse één
persoons-straaljager, die mede door
de Fokkerfabrieken wordt gebouwd.
Deze Hunter F. 1 is razend snel: met
meer dan 1000 km per uur jaagt de
machine door de lucht.
Onwillekeurig denken we dan, mèt
Marinus van Meel, nog even terug
aan die goeie Brik van veertig jaar
geleden, die daar op de Soesterbergse
hei voorthuppelde en met zijn 100 km
een ongekende prestatie leverde. Er
is wel veel veranderd.
Dit was het simpele begin .van
de Luchtvaartafdeling op Soes
terberg: een tgindwijzer op een
woonhuis en enkele schuren als
hangars.
derlandse vliegers, die op 1 Juli 1923
op een vliegfeest in Gothenburg met
de eerste prijs in het escadrille-vliegen
gingen strijken en nog spreekt men in
luchtvaartkringen vol trots over deze
glorie van kapitein Vesteegh en zijn
mannen als „de vijf vingers aan één
hand".
Denk ook eens aan de Indxë-vluch-
ten van van "Weerden Poelman en Kop
pen, die de naam van het kleine Ne
derland in de lucht groot maakten!
Heldendom,
De techniek schreedt voort en aan
't eind van de dertiger jaren nam de
oorlogsdreiging toe, maar in Neder
land (waar op 1 November 1938 de
L.V.A. omgezet was in een apart wa
pen, de Luchtvaartbrigade) was de
défaitistische geest oorzaak dat het
materiaal niet tijdig vernieuwd werd.
En toen het te Iaat was, wreekte zich
die achterstand. Dat was In de Mei
dagen van '40, toen onze vliegers in hun
verouderde machines voor een hopeloze
taak stonden tegenover de sterke en
uiterst moderne Luftwaffe. En toch
hebben deze dapperen geen moment ge
aarzeld om met hun langzame, slecht
bewapende kisten de lucht In te gaan...
z|j hebben zich letterlijk doodgevochten.
Na die tragische vijf dagen was er
vrijwel geen Nederlands gevechts
vliegtuig meer over, maar dat de
Luftwaffe in deze korte strijd rond
500 machines, waaronder ruim 200 ja
gers en bommenwerpers verloor,
zegt genoeg over het heldendom van
onze vliegers. Hun gemeenschappelijke
beloning „voor moed beleid en trouw"
HI1LVERSUM, 6 Juli. - Rondom de
festiviteiten, die in de maand Augustus
worden gehouden onder de titel „Hilversum
ontvangt op het stadserf" is men doende
talrijke andere gebeurtenissen voor te be
reiden. In het plantsoen tegenover het mo
derne raadhuis zal een Italiaans stadje ver
rijzen. Carel Briels zal op het „stadserf" di
verse feestelijkheden organiseren. Van de
zijde der Nederlandse Radio Unie, die in
Hilversum haar domicilie heeft, wordt hier
aan ook medewerking verleend door een
reeks concerten, die „op het stadserf" wor
den gegeven door vele radio-orkesten en die
vandaar zullen worden uitgezonden. Daar
naast heeft burgemeester Boot o.a., in sa
menwerking met de Beweging van Euro
pese Federalisten, het initiatief genomen om
in de week van 24 tot 29 Augustus te Hil-
versurh een internationale ontmoeting te or
ganiseren, waarbij voorstanders van
Europese eenwording met dc burgemeesters
van enige grote steden uit het buitenland
bijeen zullen komen. Reeds zijn een twaalf
tal landen In Europa uitgenodigd.
Handboek K.N;A.C. - 1953.
Het jaarlijks verschijnend Handboek
van de K.N.A.C., dat aan alle leden van
de Automobiel Club gratis wordt toege
zonden, Is dit jaar o.a. uitgebreid met een
overzichtskaart van Europa waarop men,
door het ontbreken van détails, m één
oogopslag de afstanden kan bepalen die
de grote steden in ons werelddeel, van
elkaar scheiden. Deze kaart is in drie
kleuren uitgevoerd. Verder treffen wij in
deze vraagbaak voor de automobilist de
langzamerhand gebruikelijke en handige
rubrieken aan, zoals een overzicht van
de bezienswaardigheden der belangrijkste
Nederlandse gemeenten, de betekenis der
Nationaliteitsletters, de voorschriften
voor het reizen met de auto naar het bul
tenland, verschillende routes en route
schema's voor buitenlandse reizen, een
overzicht van de Alpenpassen met de tij
den van openstelling, een opgave van de
hoogten, belangrijke gebeurtenissen in
Nederland in 1953 op het gebied van ten
toonstellingen, sport, congressen, feesten
en beurzen enz., enz. Kortom, het bijna
vierhonderd bladzijden tellende Hand
boek van de K.N.A.C. is een uitgave
waarin de automobilist op schier alle vra
gen, die het auto-toerisme betreffen, een
antwoord vinden kan.
Het aantal aangegeven radio-ontvang
toestellen in Nederland bedroeg per 1
Juli 1.791.970 tegen 1.784.166 op 1 Juni
1953. Op 1 Juni 1953 waren er 483.551
aangeslotenen op het Rijks-distributienet
tegen 483.824 op 1 Mei j.l.
CABALLER0
Plotseling werd het vuur geopend.
AMSTERDAM, 6 Juli. „Het mag een wonder heten, dat er niet meer
Nederlanders bij zijn omgekomen of gewond", zei de vlootpredikant ds J.
van den Blink, die aan boord van Hr. Ms. fregat „Johan Maurits van Nas
sau" In de Koreaanse wateren het drama op de avond van de 26ste Febru
ari j.l. van zeer nabij heeft meegemaakt. Ds van den Blink, die gedurende
zeven maanden als geestelijk verzorger aan boord van de „Johan Maurits
van Nassau" heeft vertoefd en dezer dagen per vliegtnig in ons land is
teruggekeerd, vertelde iets over zijn ervaringen op het water.
En vanzelfsprekend gingen zijn gedachten In de eerste plaats terug naar
die rampavond van 26 Februari, toen de Zuid-Koreanen het vuur openden
op een met tien Nederlanders bemande sloep, in de mening, dat zij met
de vijand hadden te doen. De telegrafist Kees van Vliet uit 's-Gravenhage
werd dodelijk getroffen, toen bij met de seinlamp de Zuidkoreaanse solda
ten van de gevaarlijke vergissing op de hoogte trachtte te brengen.
De mannen in de sloep, onder lei
ding van de luitenant-ter-zee tweede
klasse Brands, hadden opdracht ge
kregen van een der eilanden een zie
ke Zuid-Koreaan op te halen. Men
verkeerde in de mening, dat de Zuid-
Koreanen van de komst van de sloep
Er is veel veranderd: waar eerst de „Brik" van de heer van Meel moeizaam startte over een hobbelig stuk helde,
daar staan nu de glanzende Meteor-straaljagers, die hun bonderden liters brandstof inzwelgen.
op de hoogte waren. Rustig voerden
de Nederlandse jongens tussen de vele
eilanden door.
Totdat de avondstilte plotseling
werd verbroken door geweervuur uit
de hoogte der bergen op en in bet
weerloze bootje. De consternatie was
groot: Er werd geschreeuwd en ge
seind. De motor werd stil gezet en de
zich aan boord van de sloep bevin
dende Zuidkoreaanse verbindingsoffi
cier schreeuwde in zijn taal naar de
wal, waarna het vuren werd gestaakt.
Men besloot aan wal te gaan. Nau
welijks was de motor aangezet of weer
werd gevuurd. Het was bij dit twee
de salvo, dat van Vliet viel. Ook de
Zuidkoreaanse officier was geraakt:
een schot dwars door de borst. Toen
de sloep het strand op dreef, kwamen
de schutters te voorschijn. De matroos
Salampessy, een Ambonees, maakte
in de Japanse taal de soldaten him
fatale vergissing duidelijk. De sloep
kwam aan boord van Hr Ms. fregat
terug met een droeve last, zo vertel
de ds var» den Blink.
De andere dag gingen de vlaggen
van de schepen halfstok en die
avond had de dagsluiting voor de
scheepsomroep, die tot in alle hoe
ken van het schip kon worden ge
hoord, een bijzonder karakter:
„Midden in het leven zijn we door
de dood omvangen. De mens schiet
voorbij als een schaduwzo
klonk de stem van de predikant.
Op het erekerkhof Tanggok nabij
Pusan ligt nu behalve de „parachu
tisten-dominee" ds Timens en de lui
tenant-kolonel den Ouden, ook Kees
van Vliet begraven.
„Er gebeurt niet veel bij de marine
in Korea", zo zei ds van den Blink,
zittend in de werkkamer van zijn
woonhuis aan de Marinewerfkade te
Amsterdam, „maar de wetenschap,
dat er ieder moment iets kan gebeu
ren, brengt de grote spanning voor
de jongens tijdens de patrouilletoch-
ten van telkens drie weken met een
week rust. Dan gaan de jongens pas
sagieren. Hun gedragingen verdienen
dan alle lof".
Omstreeks Pasen bezocht de vloot
predikant de vier boordevolle hospi
talen in Tokio, waar de voortreffelijke
verzorging het onbeschrijfelijke leed
niet vermocht weg te nemen. Zijn be
zoek gold voornamelijk de zich daar
bevindende 27 zwaar gewonde Neder
landers. En als gevolg daarvan bezit
de predikant thans een groot aantal
adressen van familieleden in het
vaderland, die bezocht moeten worden.
Langzaam maar zeker komt dp
geestelijke verzorging in goede banen
onder de actieve leiding van de hoofd-
vlootpredikant, ds J. H. Sillevis Smitt,
zo vertelde ds van den Blink nog. De
jongens van de marine zijn zeer toe
gankelijk voor de hoofdzaken van het
christendom en voor de vraag of dit
christendom zin heeft om beleden te
worden. Hen daarop te wijzen is een
mooie, doch veelomvattende taak.
Veel slechter is het ge9teid met de
geestelijke verzorging van de opva
renden ter koopvaardij, zei ds van
den Blink, die op zijn reis naar Korea
voor vele Nederlandse kolonies in
Oosterse steden heeft gepreekt. Onder
meer in Singapore, in Hongkong en
Bangkok, waar in de dienst drie kin
deren zijn gedoopt. Voor deze plaatsen
is heel hard een ambulante en actie
ve predikant nodig, die de geestelijke
verzorging dezer Nederlanders van de
grote scheepvaart, handels- en bank
kantoren in die plaatsen, alsmede van
de zeelieden der koopvaardij ter hand
kan nemen. Gelukkig hebben de sy
noden der Ned. Hervormde Kerk en
der Gereformeerde Kerken op dit
punt overleg gepleegd, zodat naar
men hoopt binnen niet al te lange
tijd in dit hiaat zal worden voorzien,
gedurende enkele jaren predikant
van de Indische Kerk in Singapore Is
zo besloot ds van den Blink, die zelf
geweest en vele reizen In de omge
ving heeft gemaakt om overal hét
Woord te kunnen bedienen.
SEOEL, 6 Juni Het Zuidkoreaanse
ministerie van Binnenlandse Zaken
heeft bekend gemaakt, dat 40 personen
vermist worden en vele verdronken z\jn
door overstromingen. 3000 woningen
zjjn onder gelopen of door het water
meegevoerd. 87 bruggen zjjn verwoest
en spoorlijnen In Zuid-Korea op 140
plaatsen verbroken. Het aantal daklo-,
zen bedraagt tot dusver 10.000.
Vooral de laatste dagen heeft het in
Zuid-Korea hevig geregend. Per radio
zijn de troepen van de V.N. gewaar
schuwd voor de mogelijkheid van over
stromingen in het gebied van Seoel in
de dalen van de zijrivieren van de Han.
Een wervelstorm uit het Noord-Oos
ten van China heeft thans Korea be
reikt.
