HET SAARLAND IS WELVAREND
ONDANKS DE OORLOGSWONDEN
gang en op sociaal
aan de spits
De opbouw is in volle
gebied staat het
0-e qAote, u^eAu
Vergelijking met
Nederland
Storm en onweer
boven Frankrijk
2te Radio-
Is er een basis voor wereldeenheid (IV)
fciwql oni g|
Brussels trampersoneel
in staking
FEUILLETON.
Zaterdag 4 Juli 1953
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 4
SAARBRUCKEN, Juni, Wat me bij aankomst in deze stad over
komen is, is me nog maar zelden overkomen: ik heb meer dan een uur
moeten zoeken voor ik een geschikt hotel had. En toch ben ik niet
anders dan de meeste Nederlandse mannen, die het eerste hotel dat
ze zien binnenstappen, tenzij het er of te vuil of te chic uitziet!
De schuld voor deze wandeling-met-koffer ligt niet bij de gastvrije
stad Saarbrücken, want het aantal hotels mag tengevolge van de ver
woestingen dan niet groot zijn, er zijn er toch genoeg. De schuld ligt
ook niet bij de Nederlandse Bank, want naarmate de verarming van ons
volk zich sterker doet gevoelen, wordt deze instelling guller met devie
zen. Waarschijnlijk omdat er toch maar weinig Nederlanders in staat
zijn het volle bedrag, dat hun is toegestaan, op te nemen. Althans niet
voor een vacantiereis
Waar de schuld dan wel ligt? Eenvoudig hierin dat de gemiddelde
arbeider in het Saarland 500 tot 650 gulden per maand verdient, dus
twee en een half tot driemaal zoveel als zijn Nederlandse collega. Dat
betekent uiteraard dat de prijzen ook hoger zijnen dat het zoeken
van een hotel dat past bij een Nederlandse beurs geen sinecure is!
Ik ben na een uur onder dak gekomen. In een kleine kamer op de
vierde étage. Meubilair: een eenpersoonsbed, vaste wastafel en een
klein tafeltje dat naast een stoel tegen de muur geschoven stond. Kosten:
10.per nacht plus 2.50 voor ontbijt (een kan koffie en twee
broodjes met een heel klein beetje boter en een heel klein beetje jam)
plus 15 pet fooi!
zien staan. Maar de noodwinkeltjes
treft men er in niet minder groter ge
tale!
Zo maar wat cijfers.
En dan is Saarbrücken heus nog
niet de meest geteisterde stad van het
Saarland. Neem bv. Saarlouis: voor de
oorlog telde dit stadje 5670 woonhui
zen in 1945 stonden er nog onge
veer 2200 overeind; een verlies van
61 pet!
Andere getallen: Voor de oorlog
stonden er in 't Saarland 376 kerken
er bleven er 114 onbeschadigd; er wa
ren 613 scholen slechts 219 bleven
gespaard; 56 ziekenhuizen 14 over;
8 musea 2 over; 276 fabrieken
101 over!
Neen, het spook van verwoesting
kennen de Saarlanders beter nog dan
de Nederlanders. Toen de Duitsers
hun wanhoopsoffensief in de Arden
nen begonnen, heeft het hier bommen
en granaten geregend. En het heeft
heel wat mensen het leven gekost!
Maar men is er niet by de pakken
biyven neerzitten. In de jaren 1048 tot
1951 zyn, door de regering 20.680 wo
ningen gebouwd, terwyi zy daarnaast
aan mensen die zeil wilden bouwen zo
omstreeks 100 millioen gulden heeft ge
geven of geleend. Bekent men dat de
bevolking van dit gebied zo ongeveer
een tiende is van de Nederlandse, dan
ligt de krachtsinspanning en hetgeen
bereikt is eerder hoger dan lager ver
geleken bij ons land.
Sociaal aan de spits.
Mijn nationale trots, al wat gedeukt
door 't feit, dat men daar in het Saar-
land het huizenprobleem zeker zo ste
vig heeft aangepakt als bij ons, heeft
een nog gevoeliger knauw gekregen!
Want och, er wordt in Nederland wel
geklaagd dat de sociale lasten zo hoog
zijn, maar in ons hart zijn we er toch
allemaal trots op als we horen hoe het
buitenland ons in dat opzicht roemt.
We horen nu eenmaal graag onze
naastenliefde, ons sociaal gevoel, prij
zen.
In Saarbrücken echter heeft men my
verteld dat zij wat sociale voorzieningen
betreft, aan de spits staan van de
Europese landen en waarschijnlijk van
heel de wereld. En dat is niet zo maar
een uitspraak van de een of andere
chauvinistische Saarlander een in
ternationale commissie heeft dat vast
gesteld.
Nederland heeft zijn oorlogsslacht
offers, helaas! Maar ieder zal begrij
pen, dat het in het Saargebied nog
heel wat erger is. De hele oerlog door
heeft dit land als deel van „das Reich"
Hitler soldaten moeten leveren en zo
is het aantal oorlogsinvaliden, oor
logsweduwen en -wezen en het aantal
mensen dat materieel door de oorlog
is geruïneerd naar verhouding vele en
vele malen groter dan in Nederland.
Waarbij dan nog het probleem kwam
(en nog altijd komt) van de terug
kerende krijgsgevangenen, die weer
van het nodige voorzien dienden te
worden en weer in het arbeidsproces
dienden te worden opgenomen.
Hier ligt een economisch probleem
dat voor het eerst nog niet opgelost zal
zijn. Iedere Nederlander die op reis
gaat heeft er mee te maken: hij zal
ervaren dat Nederland een eiland van
goedkoopte is in Europa en 't zal hem
niet meer verbazen, dat ons land zo in
trek is bij buitenlanders. En hij zal
ook ervaren, dat de Nederlandse lonen
lager zijn dan in welk ander Europees
land ook.
Nu behoeft men geen econonoom
te zijn om te begrijpen dat er ver
band is tussen lonen en prijzen. Het
feit dat in het Saargebied de lonen
bijna driemaal zo hoog zijn als in
Nederland, zegt op zichzelf niets. De
vraag is maar hoe de verhouding is
tussen de Nederlandse prijzen en die
in het Saarland. Dan pas kan men
een welvaartscijfer vaststellen. Wel
nu, naar mijn schatting liggen de
prijzen zeker niet meer dan dubbel
zo hoog als in ons land. Wat wil zeg
gen, oat de Saarlandse huisvaders
en -moeders er meestal heel wat be
ter voofstaan dan wij hier in Neder
land'
Er is veel verwoest.
Nu kan men beginnen met te wijzen
op de schuld van Nederlands armoede
op het ogenblik: de jongste wereld
oorlog, waaraan wij zo'n zware tol
hebben moeten betalen. Men kan wij
zen op de berooide, zeg maar gerust
uitgeplunderde situatie, waarin de
Duitse bezetters ons land hebben ach
tergelaten. Men kan wijzen op onze
verwoeste steden en dorpen, die slechts
opgebouwd konden worden door een
financiële krachtsinspanning van het
gehele Nederlandse volk. Men kan
wijzen op de enorme verplichtingen,
die ons volk heeft ten opzichte van de
oorlogsslachtoffers (ook al is er dan
ook nog maar een gedeelte betaald
van hetgeen volgens de wet op de ma
teriële oorlogsschade betaald moet
worden!). Dat alles is volkomen waar
en niemand zal het willen ontkennen
of er iets aan willen afdoen.
Laat ik U nu echter eens meenemen
naar een van de hellingen, die Saar
brücken omsluiten. Naarmate U verder
loopt hoort U het ruisen van water:
het is een beekje dat langs die helling
loopt en zich straks met de Saar ver
bindt. Dat ruisen wordt krachtiger, het
is een waterval. Maar geen natuurlijke
waterval: als ik er dichtbij ben denk
ik ineens terug aan de verwoeste rots
kust van Bretagne. Alleen.-.hier slaat
het water niet tegen de rotsen maar
tegen enorme stukken puin, die hun
grillige uitsteeksels naar de hemel
verheffen.
Saarbrücken heeft van de oorlog ge
leden zoals Rotterdam en Arnhem ge
leden hebben. Met dit verschil dat
Rotterdam is geëgaliseerd, terwijl men
in Saarbrücken nog overal de wrak
stukken van huizen en kantoren kan
PANORAMA VAN EEN VERWOESTE
STAD, WAAR MEN KOORTSACH
TIG BOUWT AAN EEN NIEUWE
TOEKOMST.
Wil men enkele cijfers? Het acht
ste deel van de gehele bevolking
(112.000) bevond zich aan het einde
van de oorlog in krijgsgevangen
schap. Bij hun terugkeer kregen
deze mensen als zij dat althans
nodig hadden kleding en schoei
sel en een bedrag van f100.in
eens. Op het ogenblik worden nog
meer dan 12.000 mannen vermist.
Hun vrouwen en kinderen, eventu
eel hun ouders, worden door de
Staat onderhouden!
En wilt U het aantal weten van
de oorlogsinvaliden (de lichte ge
vallen buiten beschouwing gelaten)?
Het zijn er bijna 13.000. Daarnaast
zijn er nog ruim 8000 die voor 25
pet tot 40 pet arbeidsgeschikt zijn.
Voeg daarbij het aantal oorlogswe
duwen en -wezen (meer dan 68.000)
dan komt men tot de ontstellende
conclusie dat rond het tiende deel
van de bevolking als oorlogsslacht
offer te boek staat en meer of min
der recht kan laten gelden op
staatsuitkeringen.
Wie moest dat betalen? De verze
keringskassen? Hitler was in de oor
log begonnen met een milliard marken
te „lenen" van deze kassen voor de
opbouw van de oorlogsindustrie. Die
zijn uiteraard nooit teruggekomen. En
toen men weer aan de opbouw van het
verzekeringsapparaat wilde beginnen,
bleek er weinig anders over te zijn
dan schulden en verwoeste bezittingen.
Loop vandaag echter eens door de
straten van Saarbrücken: er staan
heel wat grote, splinternieuwe kan
toorgebouwen en in vele gevallen ziet
men dat er een verzekeringsmaat
schappij, of wat wij zouden noemen
een Raad van Arbeid, is gehuisvest. En
die gebouwen staan er niet voor niets:
bij de verzekeringsmaatschappij voor
invaliden komen iedere maand 19.000
invaliden hun geld halen, 13.000 wedu
wen en 17.000 wezen. De ambtenaren-
verzekeringsmij betaalt pensioen aan
5400 ouden van dagen, terwijl zij ook
de zorg heeft voor 5200 weduwen en
4000 wezen. En zo zou ik door kunnen
gaan met de getallen van het fonds
voor mijnwerkers, met de Spoorwe
gen-Verzekeringsmaatschappij, enz.
Laat het U genoeg zyn als ik vertel
dat er in 1952 meer dan 170 millioen
gulden aan oorlogsgetroffenen en aan
pensioen is uitbetaald en dat dit de
Staat 56 pet van het totale inkomen
heeft gekost. Welk ander land kan
daarop bogen?
En denk nu niet dat men in Saar
brücken precies gaat uitzoeken of
iemand, die van de staat een pensioen
krijgt, er zelf nog een paar centen bij
verdient. Iedereen krijgt betaald waar
op hij of zij volgens de sociale wetge
ving recht heeft. Er zijn heel wat oor
logsweduwen die hun vader en moe
der bij zich in huis hebben. Zij krijgt
haar uitkering voor zich en de kin
deren en vader en moeder krijgen hun
pensioen. Omdat moeder op de kin
deren kan passen heeft zij tijd om
hier of daar te gaan werken. Vader
scharrelt er ook nog wat bij en zo
heeft men samen een zeer behoorlijk
inkomen. En er komt geen ambtena
die dat alles eens precies gaat nareke
nen en dan beslist dat de uitkeringen
met zo- en zoveel verminderd moeten
worden. De bij ons zo hoog geroemde
noodwet-Drees, reclamestunt der so
cialisten, kent men in 't Saarland ge
lukkig niet!
Vreemd te moede.
Het wordt de Nederlander, die dit
alles hoort en ziet, vreemd te moede.
In dit land, dat zo'n zware tol aan de
oorlog betaald heeft, heerst meer wel
vaart dan bij ons, omdat de verhou
ding tussen lonen en prijzen er gunsti
ger is. In dit land wordt voor de we
deropbouw naar verhouding minstens
zoveel geld uitgegeven als bij ons. In
dit land zijn de sociale voorzieningen
beter dan bij ons ondanks het feit,
dat er veel en veel meer sociale nood te
lenigen valt. Hoe kan dat toch?
Er zijn waarschijnlijk vele oor
zaken aan te wijzen. Er zijn er twee
die mij opvallen. In de eerste plaats
mist men op het lijstje van de oor
zaken van Nederlands armoede,
dat ik hierboven gaf, de grote
militaire inspanning die Nederland
zich moet getroosten. Die post komt
op de begroting van de Saarlandse
regering niet voor. Men heeft nog
niet eens 1000 man politie in dienst
en van een leger is helemaal geen
sprake. Misschien zal dat nog wel
eens anders worden en zal ook het
Saarland zijn deel te dragen krijgen
van ons aller inspanning die nu
eenmaal nodig is om een eventuele
vijand af te schrikken. Maar de ge
dachte komt toch op: hoeveel wel-
PARIJS, 2 Juli Voor de derde achter
eenvolgende dag worden verscheidene ge
bieden in Frankrijk door stormen en on-
weders geteisterd. Donderdag 2ijn vier per
sonen dodelijk getroffen door de bliksem.
In het plaatsje Bailleul, nabij Rijssel, wer
den 2500 eenden en 1500 jonge ganzen door
de bliksem geroosterd. Op vele plaatsen
is het land overstroomd en is schade toege
bracht aan telefoonverbindingen, electrische
installaties, en gasbedrijven. De schade
wordt op millioenen francs geschat.
BRUSSEL, 2 Juli Gevolg gevend aan
een oproep van de socialistische vakbond
heeft het Brussels trampersoneel gisteren
voor de tweede kee?*in één maand het werk
voor 24 uur neergelegd. De katholieke vak
bond had zijn leden verzocht niet aan de
waarschuwingsstaking deel te nemen. Daar
door rijden op de grote boulevards nog en
kele trams. Het personeel eist een verho
ging van de Ionen met drie procent, zoals
dit enkele tijd geleden ook is geschied te
Antwerpen. De vakbonden zijn van bordeel,
dat deze verhoging alleszins gerechtvaar
digd is, daar de financiële toestand van de
Brusselse tramwegen na de laatste tarief-
verhogingen een aanzienlijke verbetering
heeft ondergaan. De directie houdt echter
vast aan haar opvatting, dat de lonen, wel
ke op grond van een collectieve overeen
komst gekoppeld zijn aan het indexcijfer der
kleinhandelsprijzen, slechts verhoogd mo
gen worden, indien dit gewettigd wordt
door een stijging van bedoeld indexcijfer
boven 415.
Eremedaille voor inwoner van
Sas van Gent
's-GRAVENHAGE, 3 Juli. Bij K.B. is
verleend de ere-médaille, verbonden
aan de Orde van Oranje-Nassau, in zil
ver, aan J. W. F. Schroeder, brandmees
ter bij de vrijwillige brandweer te Sas
van Gent.
varender zou de wereld zijn als er
eens werkelijk vrede was! Welk een
kapitalen zouden er vrijkomen als
men het aanmaken van oorlogstuig
eens achterwege kon laten!
En dan is er nog iets. Ik heb U al
verteld van de armelijke ontvangst
daar in de Schillerstrasse waar de re
gering van het Saargebied gehuisvest
is. Ik geloof niet dat het staatsappa
raat hier veel geld kost. Nu weet ik,
dat dit Saarland geen echte staat is,
dat het geen buitenlandse vertegen
woordigers heeft, dat het maar vier
ministers telt, enz. enz. Maar ik weet
ook, dat men hier het aantal ambte
naren zo klein mogelijk houdt en
als ik zo klein mogelijk schrijf, dan
bedoel ik ook zo klein mogelijk!
Misschien, heel misschien zou Neder
land daaraan eens een voorbeeld kun
nen nemen. En misschien, heel mis
schien hoef ik dan een volgende keer
niet meer zo lang naar 'n hotel te zoe
ken, omdat dan de Nederlander niet
meer zo erg opvallend de „arme jongen''
van Europa is.
Tr.
ZONDAG 5 JULI 1953.
HILVERSUM I. (402 m.) KRO: 8.00
Nws. 8.15 Gram. 8.25 Hoogmis. NCRV:
9.30 Nws en waterst. 9.45 Gram. IKOR:
10.00 „In de open deur", caus. 10.30 Kerk
dienst. NCRV: 12.00 Gram. KRO: 12.15
Apologie. 12,35 Gram. 12.55 Zonnewijzer.
13.00 Nws en Kath. nws. 13.10 Lunchconc.
13.40 Boekbespr. 13.55 Gram. 14.00 Kamer-
ork. en solist. (14.2514.35 „Fries op
school", caus.). 15.00 Holland Festival:
„La Vida Breve", opera. 16.10 Katholiek
Thuisfront Overal! 16.15 Sport. 16.30 Ka
merkoor. NCRV: 17.00 Geref. Kerkdienst.
18.30 Gram. 19.00. Geestelijke liederen.
19.30 „Gelooft U dat?, caus. KRO: 19.45
Nws. 20.00 Plechtig Pontificaal lof. 20.30
„Monsieur de St Yves", hoorsp. 21.15 Gev.
muz. 22.00 „Mensen zoals wij". 22.15
Grinzingklanken. 22.30 Act. 22.40 Gram.
22.45 Avondgebed en lit. kalender. 23.00
Nws. 23.1524.00 Gram.
HILVERSUM n. (298 m.) VARA: 8.00
Nws, weerber. en postduivenber. 8.20
Gram. 8.30 Orgel, harp, viool en zang.
.55 Postduivenber. 9.00 „Wat er groeit
en bloeit", caus. 9.10 Gram. met toelicht.
9.45 „Geestelijk leven", caus. 10.00 Strijk-
ensemble. 10.30 Met en zonder omslag.
11.00 Cabaret. 11.30 Politiekapel. AVRO:
12.00 Opening Jubileumweek. 12.05 Amus.
muz. 12.35 Even afrekenen, Heren! 12.45
Oosterse muz. 13.00 Nws. 13.05 Med. en
evt. postduivenber. 13.10 Gev. muz. 14.00
Boekbespr. 14.20 Blaaskwintet. 14.50 Film
praatje. 15.05 Twee piano's. 15.25 Kamer-
ork. en solist. 16.30 Sportrevue. VARA:
17.00 Gram. 17.30 Voor de jeugd. 17.50
Sportjourn. 18.15 Nws en sportuitsl. VP
KO: 18.30 Korte Kerkdienst. IKOR: 19.00
Jeugddienst. 19.35 Bijbelvertelling. AV
RO: 20.00 Nws. 20.05 Gev. muz. 21.25 Ju
bileumprijsvraag. 21.45 Sopraan en piano.
22.15 Gram. 22.20 Ronde van Frankrijk.
22.30 Jubileum-bal. 23.00 Nws. 23.15 Re
portages of gram. 23.2524.00 Jubileum
bal.
MAANDAG 6 JULI 1953.
HILVERSUM I. (402 m.) NCRV: 7.00
Nws. 7.10 Gram. 7.15 Gym. 7.30 Gram. 7.45
Een woord voor de dag. 8.00 Nws en
weerber. 8.10 Sportuitsl. 8.23 Gewijde
muz. 8.45 Gram. 9.00 Voor de zieken. 9.30
Voor de vrouw. 9.35 Gram. 10.30 Morgen
dienst. 11.00 Gram. 11.30 Herhaling Vos
senjacht. 12.25 Voor boer en tuinder.
12.30 Land- en tuinb. med. 12.33 Orgel-
conc. 12.59 Klokgelui. 13.00 Nws. 13.13
Gev. muz. 13.35 Gram. 14.00 Schoolradio.
14.30 Gram. 14.45 Voor de vrouw. 15.15
Gram. 15.30 Clavecimbelrecital. 16.00 Bij
bellezing. 16.30 Vocaal ens. 16.50 Gram.
17.00 Voor de kleuters. 17.15 Gram. 17.30
Voor de jeugd. 17.45 Regeringsuitz.: R. B.
van Ravenswaaij Claassen: „Politiewerk
in Nieuw Guinea". 18.00 Gemengd koor.
18.10 Mil. ork. 18.20 Sport. 18.30 Gev. muz.
19.00 Nws en weerber. 19.10 Oude muz.
19.30 „Volk en Staat", caus. 19.45 Lichte
muz. 20.00 Radiokrant. 20.20 Gram. 21.09
„Internationale samenwerking", ronde
tafelgesprek. 21.15 Kamerork. 21.30 Gram,
21.45 Viool, clavecimbel en viola da gam
ba. 22.15 Gram. 22.45 Avondoverdenking.
23.00 Nws en S.O.S.-ber. 23.15 Gram. 23.29
24.00 Gram.
HILVERSUM II. (298 m.) VARA: 7.00
Nws. 7.13 Gram. 8.00 Nieuws. 8.18 Quatrë
mains. 8.35 Strijksextet. 9.00 Gym. 9.1(1
Gram. (Om 9.35 Waterst.). VPRO; ÏO.ÖO
„Voor de oude dag", caus. 10.05 Morgen*
wijding. VARA: 10.20 Gram. 10.40 Voor
dracht. 11.00 Voor de zieken. 11.45 Piano
recital. 12.00 Orgel en tenor. 12.30 Land
en tuinb. med. 12.33 Voor het platteland.
12.38 Gram. 13.00 Nws. 13.15 Voor de mid
denstand. 13.20 Politiekapel. 13.50 Gram.
14.00 Voor de vrouw. 14.15 Harpspel. 14.49
„Duif en Doffer", hoorsp. 16.00 Wereld
lijke liederen, (tussen 16.20 en 18.00 Ron
de van Frankrijk). 16.20 Gram. 16.45 Vra-
genbeantw. 17.15 Gram. 17.30 Lichte muz.
17.50 Mil. comm. 18.00 Nws en comm.
18.20 Gram. 18.35 Pari. overz. 18.45 Voor
de jeugd. 19.45 Regeringsuitz.: Ir N. vaii
Vliet: „De betekenis van het landbouw
onderwijs voor de bedrijfsvoering in de
land- en tuinbouw". 20.00 Nws. 20.05 Oude
dansmuz. 20.30 „Nul uur nul", hoorsp. m.
muz. 21.00 Concertgeb. ork. en sol. 21.35
Ronde van Frankrijk. 21.45 Gram. 22.25
„Naar een nieuw Burgerlijk Wetboek",
caus. 22.40 Lichte muz. 23.00 Nws. 23.15
Orgelspel. 23.3524.00 Gram.
BRUSSEL. Vlaams (324 m.) 11.45 Gram.
12.30 Weerber. 12.34 Voor de landbouwers.
12.40 Gram. 13.00 Nws. 13.15 Gram. 14.00
Kamermuz. 15.00 Voor de zieken. 16.00
Gram. 17.00 Nws. 17.10 Lichte muz. 18.00
Franse les. 18.15 Gram. 18.25 Voor de dui-
venliefhebbers. 18.30 Voor de soldaten.
19.00 Nws. 19.40 Nederl. volksmuz. 20.00
Klass. muz. 21.00 Gram. 21.15 Filmmuz.
21.30 Omr. ork. 22.00 Nws. 22.15 Electr.
orgelspel. 22.5523.00 Nws.
Puinhopen en half ingestorte huizen zijn in Saarbrücken geen zeldzaamheid.
Niemand let er meer op. Liever kijkt men naar de nieuwe gebouwen, die
overal verrijzen.
In de Landdag van Neder-Saksen in
Hannover is de minister van Justitie
door een afgevaardigde der liberale
party geïnterpelleerd over zyn voorne
men tot het uitleveren van de Bredase
vluchteling Willem Polak, waartegen de
vrager grote bezwaren had.
door J. BRANDENBURG.
102
Maar plots dringt tot hun verbijstering tot hen door, dat dit de
SJECHINA, de HEERLIJKHEID DES HEREN is hetwelk hen om
geeft. God, de Almachtige, de Jahwe zelve is aan deze plaats. En zij
vallen ter aarde en verbergen hun aangezichten.
Dan is er de zachte, vriendelijke, geruststellende stem: „Vreest niet..."
En meteen volgt de hemelse boodschap:
„Zie, ik verkondig u grote blijdschap, die al de volke wezen zal,
dat u heden geboren is de ZALIGMAKER, welke is de CHRIS
TUS, de Here, in de stad Davids.
En dit zal u een teken zijn: gij zult het Kindeke vinden in doek;n
gewonden en liggende in de kribbe
Zij hebben de tijding gehoord!
Dit is de vervulling van de Verwachting!
De Messias is geboren
Ze hebben geen gelegenheid het verbijsterend nieuws te verwerken,
want hun oog wordt opeens geboeid door nog een geheel andere ver
schijning. Nauwelijks is de engel uitgesproken, of de heaael breekt boven
hun hoofden open. De donkere nacht wijkt weg, de glans der sterren
verbleekt. Een zee van het klaarste licht golft omlaag en in deze licht-
zee snellen duizenden en duizenden engelen naar beneden en zij stellen
zich op rondom de engel, die de boodschap gebracht heeft.
De verbijstering der eenvoudige herders neemt toe, alles rondom hen
valt weg, heeft geen betekenis meer. En dan heeft niejt alleen hun oog
te zien, wat geen oog ooit gezien heeft, thans krijgt ook hun oor te
horen wat geen oor ooit gehoord heeft: deze engelen gaan zingen, en
zij zingen in een spreekkoor het mooiste lied, dat zij ooit in de hemel
zullen kunnen aanheffen: het is het lied dat nooit in een mensenhart,
maar ook in geen engelenhart zou kunnen opkomen, indien de Al
machtige, de Verbonds-God, de Jahwe, de „Ik zal zijn, Die Ik zijn zal",
zelve niet de stof tct dit lied gegeven had. Het is een lied van slechts
twee strophen:
„Gode heerlijkheid in de hoogste plaatsen,
en op aarde vrede onder mensen van welbehagen
Het is een psalm, een nieuw lied, en de zang is volmaakt, het is van
de hoogste blijdschap vol, want sinds deze morgensterren, bij de aan
vangen der aarde vrolijk gezongen hebben, is hun lied niet zó vrolijk,
zó vol van enthousiaste vreugde geweest, als in deze nacht, die schoner
dan de dagen is.
Geboeid, met handen, gevouwen in aanbiddingsgebaar, staan daar
de herders. Deze duizenden engelen, ze zingen hun lied en het is won
derschoon, maar ook het oog heeft ruime stof tot de opperste verbazing.
Want het zijn hemelse heerlegers, machtige geesten, die Gods Rijks
troon schragen, militante figuren, ontzagwekkende verschijningen, krijgs
knechten Gods, die de overwinning bevechten in de zwaarste strijd, die
ooit op de aarde gestreden werd of wordt. Heerlegers van engelen,
zingende overwinnaars
Dan, even plotseling als het begonnen is, komt het weg uit hun
gezicht. Het lied is uit.
Ze hebben de woorden duidelijk gehoord in hun eigen taal, even
duidelijk als de boodschap, het heerlijk proza, ««an deze hemelse poëzie
voor afgegaan, door hen verstaan werd.
De hemel is weer gesloten.
De donkerte is zwarter dan ooit en de sterren glanzen weer, een
ieder op haar plaats.
Wie durft de stilte te verbreken? Kan nog ooit een zondige mensen
stem gehoord worden, waar engelen gesproken en gezongen hebben?
Dan is het Ben-Amos, die uitroept:
De HERE, de Jahwe, was aan deze plaats! Broeders, de Messias
is geboren en het is ons aangezegd!
Eerst is het nog stil, want nu pas dringt de overweldigende zaak tot
hen door, dat zij door de hemel «uitverkoren zijn om de boodschap te
horen en engelen te horen zingen!
Waarom zij? De verachtste lieden van Bethlehem, van gans Judea.
Eenvoudige herders. Ze kunnen het niet verwerken en ze zien naar
elkanders gestalte en trachten bij het stargeflonker de uitdrukking van
elkanders gelaat te ontcijferen.
Weer is het Ben-Amos, die spreken gaat.
Mannen, broeders! We hebben de boodschap gehoord. De Mes
sias is géboren hier vlak bij in de kribbe. Dat kan niet anders zijn dan
in de kribbe van de grot, bij Bethlehem, waar we vaak onze schapen
onder brengen. Anders zou de engel niet gesproken hebben van de
kribbe, niet waar? Komt, laat ons dan heengaan en zien hetgeen ge--^
schied is!
(Wordt vervolgd)
