de loupe
NIEUW ONTSLAGRECHT
schuldig aan hoogverraad"
„Niet
DERMA
Nieuwe gouverneur van Nieuw-
Guinea weet wat hij wiL
A.P.R.A.
Troost en vertrouwen
brengt grote verbeteringen in de arbeidsverhoudingen.
Arbeid is geen
koopwaar meer!
J
Sultan Hamid II voor zijn rechters
was nodig om de grondwet te beschermen
Opdracht tot het doden van sultan van Djocja
in dolle bui gegeven
FEUILLETON
UdoA, teewb
Wat dr van Baal
van plan is
J
Vrijdag 27 Februari 1953
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 5
Onder
De woorden, die Zeelands Commis
saris der Koningin tot de Pro
vinciale Staten en in hen tot het gehele
Zeeuwse volk heeft gericht, zullen ve
len goed gedaan hebben. ,Om twee re
denen. In de eerste plaats, cmdat geen
poging werd ondernomen de treuren
den te troosten met goedkope woorden,
maar omdat zonder enige restrictie ge
wezen werd op Cod, Die de enige
Trooster is in zoveel nood en pijn.
Zeeland mag zich gelukig prijzen dat
het een Commissaris bezit, die zich
deze belijdenis niet schaamt en die in
zijn rede ook zo duidelijk uitdrukking
gaf aan onze diepe afhankelijkheid van
God. Die in het gebeurde een zware
beproeving Gods ziet, maar die ook
hoopt, dat dit een loutering zal blijken
te zijn.
De tweede reden, waarom het
Zeeuwse volk deze rede op zo
hoge prijs zal stellen, is het vertrouwen
in de toekomst. Een vertrouwen, dat
niet rust in enige menselijke prestatie,
maar in het geloof, dat God ons de
wijsheid en de kracht zal geven om
op te bouwen wat verloren ging. Het
is goed, dat dit duidelijk werd gezegd.
Reeds nu en straks nog veel meer zul
len wij in de gesprekken, die wij voe
ren, druk praten over ingenieurs en
dijkwerkers, over zandzuigers en
zinkstukken, kortom over alles dat op
het herstel van onze dijken betrekking
heeft. Dat mag niet alleen, maar dat
moet! Als wij één ding dan maar niet
vergeten, n 1., dat al deze mensen en
al deze moderne middelen slechts
werktuigen zijn in de hand van God,
Die ermee kan doen wat Hij wil. Wij
weten, dat in honderden Zeeuwse ge
zinnen in en buiten onze provincies het
gebed opstijgt tot God, dat Hij allen,
die nu zulk een zware verantwoorde
lijkheid te draffan hebben, zegene. Zo'n
gebed is voor hen, die het in eigen
kracht proberen, een lachwekkende
dwaasheid, voor anderen een ergernis.
Maar voor hen, die iets hebben begre
pen van de kracht van het gebed, is
het een behoefte en tegelijk een vaste
zekerheid, dat het zonder dit gebed
niet zal gelukken.
De vergadering, waarin de Commis
saris der Koningin zijn rede uit
sprak, was een waarlijk historische.
Iloevele eeuwen hebben de Zeeuwse
Staten al niet in deze omgeving, waar
alles spreekt van Zeelands glorie hun
besprekingen gevoerd en hun beslis
singen genomen? Als er rampen wa
ren in ons gewest, dan werden hier,
in dit hoogste bestuurscollege, de
doden herdacht en de maatregelen tot
herstel besproken. Zeelands geschiede
nis is één voortdurende aaneenschake
ling van gevechten tegen de erfvijand,
het water. Als er overwinningen wet
den behaald, dan was er vreugde en
dankbaarheid in de vergadering der
Staten. Als er tegenspoed was, dan
was er droefheid, maar ook de onver
zettelijke wil de zee haar prooi niet te
laten. Zoals het in voorbije dagen was,
zo is het ook nu.
Het antwoord van de fractieleiders
in de Provinciale Staten was
waardig. Van critiek hield ieder zich
verre. Overwegend was de grote waar
dering voor hetgeen de Commissaris
en met hem de leden van Ged. Staten
in de moeilijkste dagen voor Zeeland
hebben gedaan. Vanzelfsprekend was
het nog niet mogelijk nu reeds over
allerlei concrete zaken van herstel en
opbouw te spreken. Er is zelfs nog niet
bjj benadering een over-icht te geven
van de schade, die particulieren, ge
meenten, polders en provincie hebben
geleden. Maar er was wel de unanieme
toezegging van vertrouwen in het da
gelijks bestuur der provincie en van
steun bij het herstel. De saamhorigheid
en de eendracht van het Zeeuwse volk,
die in de afgelopen weken zo duidelijk
naar voren zijn gekomen, waren ook
aanwezig in de Statenvergadering,
waar anders zo vaak de discussies wor
den vertroebeld door klein-politieke
overwegingen. Deze saamhorigheid,
ontstaan in de nood, is waard behou
den te worden. Zij is niet alleen nu,
nog onder de indruk van het gebeurde,
noodzakelijk, maar ook, ja vooral,
straks, wanneer beslissingen genomen
zullen moeten worden, die naar men
selijk oordeel Zeelands gang in de ko
mende eeuwen zullen bepalen. T.
Na een zwaar juridisch debat
heeft de Tweede Kamer verleden
week het wetsontwerp aanvaard,
dat een wijziging van het ontslag
recht beoogt. Een ontwerp, dat
voor alle loontrekkenden in ons
land van belang is. Het driedaags
debat werd een succes voor minis
ter Donker, al werd hem slechts
door een drievoudige vergissing
een motie bespaard, die hij waar
schijnlijk niet zou hebben willen
inv
Verdachten van doodslag op
vrije voeten.
Naar wij van de Officier van Ju
stitie te Utrecht vernemen zijn geen
termen aanwezig geacht de twee in
dertijd in arrest gestelde inwoners
van Woerden, verdacht van doodslag
op de Woerdense agent van politie
van Eek, nog langer vast te houden.
In overleg met het parket zijn de bei
de verdachten, de 36-jarige plaatwerker
K. V. en de 31-jarige oud-politieman
D. van H. op vrije voeten gesteld.
Sneltrein BrusselAmsterdam
ontspoord.
De sneltrein Brussel-Amsterdam is
Woensdagmiddag omstreeks half vier
in het station te Schaerbeek ontspoord.
De locomotief en het voorste wielen-
stel van een wagon zijn ontspoord en
in het grint vastgelopen. Persoonlijke
ongevallen deden zich niet voor doch
het treinverkeer werd enigszins ge
stoord.
Mr. L. A. DUNft.i-.Li
liet N.V.V. in de steek....
De belangrijkste maatregelen van
dit ontwen waren:
1. Geen ontslag wegens ziekte,
voordat men twee jaar ziek is;
2. Geen ontslag wegens militaire
dienst.
3. De termijn van opzegging
wordt gebonden aan de diensttijd.
De maximumopzeggingstermijn be
draagt voor de werkgever .13 we
ken en voor de werknemer 6 weken;
4. De rechter kan verplichten de
dienstbetrekking te "herstellen wan
neer het ontslag „kennelijk onrede
lijk" is;
5. Wordt de dienstbetrekking
toch niet hersteld, dan kan hij een
afkoopsom bepalen.
Het grote goed van dit ontwerp is
ongetwijfeld, dat er een einde wordt
gemaakt aan dt mogelykhei-i dat arbeid
als koopwaar kan worden beschouwd.
Bij „ltennelyk onredelijk" ontslag kan
men Immers een beroep doen op de
rechter, die in het ontwerp verschil
lende bepalingen vindt over de vraag
wat precies onder „onredelijk ontslag"
moet worden verstaan. Dat is een groot
winstpunt. Zo groot, dat er geen en
kel Kamerlid was, die zijn bezwaren
tegen de verdere gang van zaken zwaar
der wilde doen tellen dan de voorde
len, die dit ontwerp biedt.
WAT TE DOEN MET HET B.B.A.Ï
Wat waren die bezwaren In de
eerste plaats (en daar liep het drie
daagse debat over) wat is de verhou
ding tussen de huidige ontslagregeling,
neergelegd in het Buitengewoon Be
sluit Arbeidsverhoudingen, en dit ont
werp? Krachtens het BJ3.A. (Buiten
gewoon Besluit Arbeidsverhoudingen)
wordt de ontslagregeling in handen ge
legd van de directeur van het Gewes
telijk Arbeidsbureau, die werkt met een
vergunningssyisteem. Het grote voor
deel springt onmiddellijk in het oog.
Het GAB. beslist over een ontslag
aanvraag op het moment, dat het ont
slag nog niet gegeven is. De rechter
is altijd genoodzaakt „na te kaarten".
Het was geen wonder, dat de Kamer
leden er niet voor voelden om het
B.B.A. geheel terzijde te schuiven.
Practisch was dat ook onmogelijk, om
dat de rechter op dit moment nog on
voldoende gespecialiseerd is m arbeids
zaken. Bovendien neemt de procedure
bij de rechter meestal te veel tijd in
beslag. Er was dus alle aanleiding om
het B.B.A. te laten bestaan. „Maar",
zo rijst dan de vraag, „is het wel juist
om twee soorten ontslagregelingen
naast elkaar te laten voortbestaan?
Eén waarin het G.A.B. alles te zeggen
heeft en één waarbij de rechter be
voegdheden krijgt?" Minister Donker
stelde zich op het standpunt, dat de
samenloop van deze twee regelingen
„zo gek nog niet was". Faalt het
G.A.B. dan kan de rechter altijd nog
uitspreken, dat een ontslag „kennelijk
onredelijk" is. Dit was een stelling, die
door de socialistische fractie werd on
derschreven. De P.v.cLA. zweert bij het
BiA, omdat het door deze regeling
mogelijk is de arbeidsmarkt te beheer
sen. De confessionele en de liberale
fracties waren bevreesd, dat een lan
ger ongewijzigd voortbestaan van het
B.B.A. een aantasting zou opleveren
van de persoonlijke vrijheid van de ar
beider, Slechts in hoge uitzonderingen
zal het G.AJ3. ontslagen uit overwegin
gen van algemeen belang mogen wei
geren. Een voorbeeld daarvan is mo
menteel het rampgebied.
Vandaar dat de meerderheid in de
Kamer aan minister Donker vroeg om
het B.B.A aan te passen aan dit wets
ontwerp. Daardoor zou het goede van
het B.BA. (destijds een noodmaatre
gel) en het ontwerp gecombineerd kun
nen worden.
BEDRIJFSRECHTSPRAAK.
Er waren echter ook weer afgevaar
digden, die van een herziening van het
B.B.A., of van het geven van wettelijke
status aan dit besluit, niets wilden we
ten. Dat waren allereerst de socialis
ten. Maar ook de heer Stapelkamp
(A.R.) gaf daar blijk van. Niet, zoals
de socialisten, omdat hij de Staat op dit
terrein een grote verantwoordelijkheid
wil geven, maar wel, omdat hij vreesde
dat de verwezenlijking van de bedrjjfs-
A. ftïAPELKAMP
bedrijfsrecht-
spraaic
rechtspraak daardoor nog verder ach
terop zou komen.
Het was een
goed debat dat
door de oud
voorzitter van
het C.N.V. werd
gevoerd met mi
nister Donker.
De heer Stapel
kamp toonde
aan, dat de be-
drijfsrecht-
spraak op mars
is. Naar zijn
mening ligt de
bedrijfsrecht-
spraak in het
verlengde van
de PH.O„ die op zichzelf geen eind
paal mag zijn. De heer Stapelkamp
die later bij een stemming gesteund
werd door zijn partijgenoot van Baal
(AJL) en de heer v. d. Feltz (CH.)
wist best, dat dit ideaal niet te berei
ken Is zonder grondwetswijziging. Want
in onze hoogste wet staat dat de rech
ter door de Koning wordt aangesteld.
Eén der peilers van de bedrijfsreeht-
spraak zal echter zijn, dat de organi
saties de rechters aantrekken. Verwon
derlijker dan het verlangen van de heer
Stapelkamp was het optreden van mi
nister Donker. Deze socialistische be
windman gaf geen antwoord op de
vraag of hij bereid was dit vraagstuk
aan de grondwetscommissie voor te leg
gen en bovendien verklaarde hij nog als
minister van Justitie meer prijs te stel
len op de rechtspraak door de Over-
heidsrechter. Een geluid, dat zijn N.V.
V.-partijgenoten maar matig zullen
waarderen! De zo progressieve P. v. d.
A liet tijdens deze driedaagse debatten
meer dan één steek vallen. Hoe fel
werd de heer Burger niet door de heer
Romme afgestraft, omdat hij had dur
ven beweren, dat iedereen die voor aan
passing van het B.B.A. aan het ontwerp
was, getuigde van een werkgeversmen
taliteit? Een redenering, die nergens
naar lijkt. Want van welke mentaliteit
het getuigt om de rechtspraak van het
G.A.B. te stellen boven de rechtspraak
van de onafhankelijke rechter, waar
door de combinatie van deze twee on
mogelijk wordt gemaakt, is nog dui
delijker. De Kamer zou eerst dan van
een werkgeversmentaliteit hebben blijk-
gegeven wanneer zij zich had verzet
tegen de bevoegdheid van de rechter
hij „kennelijk onredelijk ontslag". Geen
Kamerlid was echter daartoe bereid.
Vraaggesprek met dr v. Baal.
Zijn taak zal echter niet gemakkelijk zijn.
(van onze parlementaire redacteur)
In het gebouw van de Tweede Kamer ontmoetten we
gisteren de pas benoemde gouverneur van Nieuw-Guinea,
<ir 3. v. Baal. De man, die nauweljjks het lang niet
prettige klimaat van dit gebiedsdeel had verlaten om
het land in een andere functie, als Kamerlid, te gaan
dienen. Sinds 14 October van het verleden jaar maakt
hij deel uit van de A.R.-Tweede Kamerclub. En hoewel
hij nog maar één redevoering heeft uitgesproken is het
duidelijk, dat zijn vertrek uit de Kamer van Honderd
niet alleen een verlies is voor de A.R.-fractie, maar voor
heei het Parlement. Hjj was de enige afgevaardigde!
die uit eigen ervaring over Nieuw-Guinea kon spreken
en bovendien kon bjj gelden ais een uitnemend kenner
van Indonesië, waar hjj eveneens verschillende jaren
heeft gewerkt.
Des te groter kan echter de waarde
ring voor de benoeming zijn. De nieuwe
gouverneur is er zich van bewust, dat
zijn taak niet gemakkelijk is. Zonder
zich te willen uitspreken over zijn plan
nen is het duidelijk, dat twee vraag
stukken hem. na aan het hart liggen:
de lntegratis van het platteland en de
voortzetting van de wetenschappelijke
exploratie. Wat dit eerste betreft, daar
weet de heer v. Baal van mee te pra
ten. Hij is ethnoloog van beroep. Zijn
belangstelling voor de bevolkingspoli
tiek ls daarom niet verwonderlijk. In
1934 promoveerde hjj tot doctor in de
letteren en de wijsbegeerte op een
proefschrift: „Godsdienst en samen
leving in Nederlands-Zuld-Nleuw-Gui-
uea". Van 19361938 was hjj contro
leur in Merauke en naar aanleiding van
zif 'ondervindingen in deze betrekking
heeft hif een studie geschreven over de
aanpassing van de Inheemse bevolking
aan de Westerse wereld. Nadat hij zijD
werk als secretaris van de Nederlands-
Indonesische Nieuw-Guinea-comiuissle
had verricht, bleef hij in Nieuw-Guinea
achter als hoofd van het kantoor voor
bevolkingszaken. Dit kantoor had een
tweeledige taak, het was een advies
instantie en moest tevens wetenschap
pelijke onderzoekingen doen.
.Jielaas van dit laatste is niets terecht
gekomen", zo verzachtte dr. v. Baal. „en
ik geloof niet, dat ik in deze nieuwe func
tie aan deze wetenschappelijke arbeid zal
toekomen". Het grote bevolkingsprobleem
in Nieuw-Guinea is. zo vervolgde hij, dat
de oorspronkelijke bevolking daar leeft in
een onwezenlijke wereld. En komen zij
in Hollandia met de werkelijke wereld
wet in aanraking, dan worden zij eigentijk
als koelies gebruikt. Dit is een sociaal
vraagstuk van de eerste orde. Maar het
.is moeilijk op te lossen.
Drie jaar lang heeft Sultan Hamid U van Pontianak, eens minister in het
kabinet van de Ver. Staten van Indonesië, gevangen gezeten thans is eindelijk
het proces tegen hem begonnen. Een proces waarvan de strengste straf wel de
inzet moet vormen, want het gaat om niets minder dan hoogverraad. Sultan
Hamid wordt ervan beschuldigd tezamen met kapitein Westerling een aanval
te hebben gepleegd op de eenheid van de strijdmacht van de republiek Indonesia,
die gestationneerd was in Bandoeng en dat hij getracht heeft, als commandant
van de AJJRA. (de strijdmacht van Westerling) de stad Bandoeng en/of het
parlement te bezetten. Het tweede punt van beschuldiging is, dat hij Westerling
en diens helper Najoan tijdens een bespreking zon hebben overgehaald het Indo
nesisch parlementsgebouw te overvallen tijdens de zitting van 34 Januari 1950,
de ministers gevangen te nemen en daarbij de sultan van Djocja, de stafchef
van het leger generaal-majoor Simatoepang en de secretaris-generaal van Defensie
All Boediardjo te doden. De soldaten van Westerling hadden hemzelf in de voet
moeten schieten opdat er geen verdenking op hem zou kunnen vallen. Ten slotte
zou hij gepoogd hebben de gegevens te verkrijgen welke voor de opstand nodig
waren.
De drie gevangenisjaren waren de sul- van het Hooggerechtshof te Djakarta be-
J. U li Knrfnlm'rl r\ enn nnfi lr/4 tïo« rj n mill.
tan niet aan te zien toen hij het gebouw
(Ingez. mededeling, adv.)
SPECIAAL VOOR DE HANDEN
Prijzen sterk verlaagd!
Grote tube thans 95 ct.
trad, begeleid door een lid van de mili
taire politie. Achter de U-vormige tafel
zaten de drie rechters en de griffier. Aan
klager is mr Husein Tirtaatmidjaja, ver
dediger van de sultan is mr Surjadi. De
publieke tribune was geheel bezet
men kon slechts binnenkomen als men
een speciale kaart had. Achter de pers
tafel zaten uitsluitend vertegenwoordi
gers van de in Djakarta verschijnende
Indonesische, Nederlandse en Chinese
bladen en van de persbureaux Aneta en
Antara. De correspondenten van Neder
landse bladen en van wereldpersbureaux
hadden geen toegangskaarten gekregen.
11 O—
Ais Nel naar boven is gaat Hans
nog even rustig met moeder praten.
Moeder vraagt hem wie dat meisje is
dat zijn bruid zal worden en dan ver
telt hij moeder, dat hij hoopt dat Nel
dit wordt, want al lijkt het gauw, hij
houdt van haar en gelooft ook hierin
in Gods leiding. Hij vraagt of moeder
denkt, dat Nel iets voor hem voelt,
maar moeder heeft haar blozen ge
zien en begrepen, dat ze stil is gewor
den na het gesprek over Hans bruid.
De volgende dag is Nel erg down en
ziet bleek, als mevrouw onder het ont
bijt naar de reden vraagt vertelt ze die
nacht heel weinig geslapen te hebben,
daarom voelt ze zich erg moe. Hans
kijkt haar eens aan en gelijk vliegt
die akelige blos weer over haar wan
gen. Ze is blij van tafel te kunnen op
staan en druk aan 'twerk te kunnen
gaan en onderwijl het eten te koken.
Wat is het toch een voorrecht je
werk te mogen doen, .je kunt je daarin
tegen alles verzetten. Hans gaat de
hele morgen weg, hij heeft allerlei bood
schappen te doen en gaat tevens zijn
oude patroon een bezoek brengen, daar
deze vóór hij naar Indonesië ging bij
het afscheid gezegd heeft: „Mocht het
je daar niet bevallen en je naar hier
terug komen, dan valt er met mij al
tijd te praten jongen, daar ik weet wat
ik aan je heb."
Nel kan onder haar werk door de
gedachte aan Hans maar niet van zich
afzetten, enfin denkt ze, als hij eerst
maar een goede baan heeft zal hij wel
spoedig trouwen en als dat eerst maar
achter de rug is, zal ik wel rustiger
worden, gek anders dat zij, die nog
nooit echt van iemand gehouden heeft,
nu zo spoedig uit baar evenwicht is,
maar Hans is ook een bijzondere jon
gen!
Ais ze het werk en het eten klaar
heeft en de tafel dekt, zegt mevrouw,
dat ze na het eten een poos wil rus- „Als die witte zijde van je bruid is
ten, ze is dit zo gewend,, ze kan er niet
buiten.
Hans is juist thuis gekomen. Nel
hoort hem in de gang, ze kan het eten
dus opdoen.
Als ze allen smakelijk zitten te eten
prijst Hans: „Ik bewonder je kookkunst
Nel, alles is even heerlijk", en me
vrouw vindt ook dat ze het hierin met
haar getroffen hebben.
door
A. JAMOEL—HORJUS.
Na tafel gaat mevrouw naar boven
om te rusten en Nel ruimt vlug de
kamer op onderwijl met Hans pratend.
Hij vertelt haar evenals hij moeder
a] heeft gedaan, dat hij waarschijnlijk
bij zijn oude patroon terug komt.
„Nel", zegt Hans, „weet je wat ik nog
steeds niet begrijp, dat jij van al die
mooie dingen die ik uit Indonesië mee
bracht niets wou kiezen, waarom deed
je dit niet?"
Nel bloost maar zegt niets, wat moet
ze zeggen.
Hans gaat naar boven en komt met
z'n souvenirs terug, hij legt alles nog
eens op tafel en zegt: „Kom nu eens
hier Nel, zo, haal jij er nu eens uit
wat je het mooiste vindt, maar dan
moet je de zijde die voor anderen be
stemd is weg leggen" en ze begint met
de zwarte zijde van moeder, maar de
witte zijde laat hij er bij liggen.
Nel komt naast hem staan en zegt:
„Ik weet werkelijk niet wat ik moet
kiezen."
„Weet je het echt niet, Nel? Zullen
we het dan samen doen" en Hans kómt
heel dicht naast haar.
weggelegd kan ik het wel", zegt ze
met een kleur.
„Waarom kun je het niet als de zijde
er bij ligt?"
„Omdat ik dan, als ik het mooiste
eruit mag kiezen, de witte zijde van
je bruid nemen zou.'
„En wat zou jij van die zijde willen
maken?"
„Ik zou het laten liggen tot ik de
bruid werd", zegt ze en alweer die
akelige blos. Hans ziet het, kijkt haar
veelbetekenend aan, slaat z'n arm om
haar heen en vraagt: „Mag Ik je dan
die zijde geven, en wil jij dan mijn bruid
worden Nel?'
„Maar Hansik dacht dat je al
een meisje had."
„Neen Nel, dat heb ik niet, maar
het is me steeds duidelijker geworden
dat jij dit worden moet. Maar ik heb
nog geen antwoord op mijn vraag, wil
j- mijn bruid worden?"
En Nel zei met een gelukkige blik:
„Ja, Hans, niets liever dan dat
Ze is rijk met dit dubbele geschenk,
nu zal haar geluk nog volkomener wor
den. Wat heeft de Heere het óók voor
hen goed gemaakt. Als moeder na het
rusten beneden komt zijn Hans en Nel
verdwenen
Moeder, die een poosje later voor
het raam staat, kan haar ogen haast
niet geloven, twee jonge mensen die
ze beiden liefheeft hebben zich aan
elkaar gegeven in jonge spontane lief
de en hebben elkander trouw beloofd,
ze ziet hen daar aankomen, de armen
om ekaar heenen in moeders hart
is een danktoon.
Als ze binnenkomen vertelt Hans het
blijde nieuws aan moeder en moeder....
ze omhelst hen beiden, wat is ze blij
dat haar jongen zo'n meisje heeft ge
kregen en dat Nel nu ook heel écht
haar dochter is.
EINDE.
Na voorlezing van de acte van beschul
diging (wat 12 minuten In beslag nam)
stelde de president aan de sultan de
vraag of hij het ten laste gelegde beken
de. Het antwoord luidde: „Neen!" Uit
zondering maakte sultan Hamid slechts
voor het ene punt: hij bekende opdracht
te bebben gegeven de ministers te arres
teren en sommigen van hen te doden.
DE RELATIES MET WESTERLING.
De sultan gaf toe met Westerling in
contact te hebben gestaan. Of bij hem
reeds van vroeger kende, vroeg de pre
sident. „Ik kende hem uit de gebeurtenis
sen op Zuid-Celebes", luidde het ant
woord. „Wat deed Westerling daar?"
luidde de volgende vraag. Sultan Hamid:
„Hij heeft daar mensen gedood. Als ik
me niet vergis 49.0001"
Uitvoerig werd daarna gevraagd over
de verhouding tussen de sultan en de
strijdmacht van Westerling, de AP.R.A
Drie voorwaarden blijkt de sultan ge
steld te hebben alvorens hij het opper
bevel over deze strijdmacht op zich wil
de nemen. Deze voorwaarden waren dat
de strijdmacht uitsluitend uit Indonesiërs
zou bestaan, dat hij volledig zou worden
ingelicht over sterkte, etc. van die strijd
macht en dat Westerling hem zou ver
tellen hoe hij dit alles financierde. Deze
voorwaarden werden door Westerling in
gewilligd, maar voordat eraan voldaan
was, was de zaak ai mislukt.
„Wist li waarvoor deze strijdmacht
moest dienen?" vroeg hierna de presi
dent. Sultan Hamid antwoordde dat des
tijds de republiek federaal van opzet
was. Naar mijn mening waren er in die
tijd tendenzen te bespeuren om de deel
staten op niet grondwettelijke wijze op
te heffen. Als minister achtte ik me ver
plicht dit tegen te gaan, daar ik dit stre
ven in strijd achtte met de grondwet. En
aangezien waarschijnlijk wapengeweld
zon worden toegepast, meende ik dat het
nodig zou zijn dit streven met wapen
geweld te keren.
„IN EEN DOLLE BUI".
De opdracht om de ministerraad te
overvallen en enkele mensen te doen
doden bad hij „in een dolle bui" gege
ven, naar hij verklaarde. Toen die bui
over was had hij al het mogelijke ge
daan om de aanval te verhinderen. Hier
voor had hij in Nederland een getuige.
Toen Westerling hem kwam vertellen,
dat hij Bandoeng had aangevalen, was
de sulltan kwaad geworden en had hij
de kapitein een half uur lang uitgeschol
den omdat hij met deze aanval niet kon
instemmen. Ook verklaarde bij, dat hij in
een vroeger stadium vice-president Hatta
reeds voor Westerling had gewaar
schuwd.
Na de ondervraging werd de zitting
tot Zaterdag verdaagd. Na afloop kreeg
de sultan gelegenheid met zijn vrouw te
spreken in de bezoekkamer van het ge
rechtsgebouw. In een glanzende limou
sine werd hij daarna naar de gevangenis
teruggebracht.
OOSTENRIJKSE REGERING
AFGETREDEN.
De Oostenrijkse regering is, naar
een officiële woordvoerder heeft mee
gedeeld, Woensdagochtend afgetreden.
De kanselier en vice-kanselier, Figl
en Schaerf, bezochten Woensdagoch
tend president Koerner om hem op de
hoogte te stellen met het besluit van
het kabinet niet af te treden voordat
het officiële rapport van de verkie
zingscommissie was ontvangen.
President Koerner gaf echter uiting
aan zijn verlangen dat het kabinet on
middellijk zou aftreden. Figl diende
daarop het ontslag in.
De president verzocht Figl en
Schaerf de regei.'.g te blijven waar
nemen tot een nieuwe regering zou
zijn gevormd.
Het kabinet, ec in coalitie van de Ka
tholieke Volkspa 1 .ij en de socialisten,
was in 1945" get |,rmd.
In zijn rededie dr van Baal 16
December j.l. in de Tweede Kamer
hield, heeft hij er vooral op gewezen
dat een deugdelijke inventarisatie
van arbeidskrachten op Nieuw-
Guinea noodzakelijk is. Verder is
het hard nodig dat een arbeidsin
spectie wordt ingesteldOok de
medische zorg van de arbeiders is
van groot belang.
Het is nodig dat een fonds wordt
gesticht waaruil de proefboerderijen
en het wetenschappelijk werk wordt
gefinancierd.
"De mijnbouw biedt mogelijkheden.
De cacao heeft kansen en de rijst
bouw in het bijzonder in het Zui
den. Jongelui van Indo-Europese af
komst hebben kansen in de mijn
bouw.
Waar een bevolkingsbeleid in de
eerste plaats gericht moet zijn op de
schepping van nieuwe levensvormen
en zending en missie hierbij ten
nauwste betrokken zijn, ligt het voor
de hand dat dit beleid wordt vastge
steld in overleg met deze corpora
ties. Dit geldt niet alleen voor het
onderwijs en de ziekenzorg, maar
vooral voor de economische ontslui
ting van het platteland.
Het voortzetten van de wetenschap
pelijke exploratie ziet de heer v. Baal
als een tweede belangrijke taak. Dit
zal echter met beleid moeten gebeuren.
Het aanleggen van proefbedrijven in de
landbouw dient overwogen te worden.
Op grote schaal kan dat moeilijk ge
schieden, omdat het aan ervaring ont
breekt. „Wat weten we bijv. van de
plantenziekten in verschillende gebie
den
„Ervaring en kalmpjes aan" zijn dé
richtlijnen voor het beleid van de nieu
we gouverneur. Gestreefd zal worden
naar samenwerking met de Nederland
se Universiteiten en Hogescholen, ook
op het gebied van de landbouw. Het 1»
onmogelijk om grootse projecten aan
te kondigen, want de heer van Baal is
nuchter genoeg te beseffen, dat er eerst
grote problemen overwonnen moeten
worden. Op bijna geen enkel terrein ls
de ervaring voldoende en de moeilijk
heden met vervoer en verbindingen
moeten niet gering' geacht worden.
„Honderden taken vliegen op je af."
Maar de nieuwe gouverneur weet wat
hij wil. Daarvoor kent hij het gebied
te goed. Hjj lacht om de beweringen,'
dat men op dit moment millloenen gul
dens ln Nieuw-Guinea moet investeren.
Het is een nuchter feit, zo zeide hjj,
dat het nog nooit mogelijk ls gebleken
om de begroting op te maken. Er zijn
nu eenmaal niet vaak genoeg mensen
om alle voorgewende gelden te kunnen
besteden.
IN HET HUIS VAN
MAC ARTHUR.
De nieuwe gouverneur, die omstreeks
half April hoopt te vertrekken, gaat
met goede moed zijn moeilijke functie
beginnen. De beslissing ls hem zwaar
gevallen. Sinds korte tijd kent hij weer
een normaal gezinsleven. Anderhalf
jaar lang heeft hij alleen ln Nieuw-
Guinea gewoond. Nu gaan zijn vrouw
en Twee kinderen met hem mee. Maar
zijn oudste zoon, die op het Lyceum is,
moet hy achterlaten. Hij zal gaan wo
nen in Hollandia, in het huls van Mao
Arthur. Van bulten ziet het er bouw
vallig uit. Binnen gaat het beter, al zal
er spoedig een nieuw huis-moeten ko
men. Het ls een voordeel, dat de wo
ning atr-conditlonned ls, want het kli
maat in Hollandia schijnt niet van het
allerprettigste soort te zijn.
Na vier jaar op Nieuw-Guinea
te hebben gewerkt, vertrekt dr v.
Baal weer naar dit voor velen nog
onbekende land. Hij zal daar wer
ken in stilte, want naar zijn mening
is er momenteel sprake van een
overbelichting op Nieuw-Guinea.
Zijn eerste plannen zijn om zo spoe
dig mogelijk een rondreis te maken.
Juist in die streken waar hij nog
nooit is geweest. En dan zal de be
stuurlijke taak hem volop opeisen.
Aan ervaring op dit gebied heeft
de 41-jarige gouverneur geen ge
brek. Hij is o.a. assistent-resident
op Bali en Lombok geweest en heeft
in de Nederlands-Indische dienst op
bestuursterrein nog tal van andere
functies bekleed.
Ingezonden Mededeling (Adv.l
Fabrikante: Fa. Gebr. Tjailema, Sneek
Minimumexportprijs voor appels
verhoogd.
Met ingang van heden is de mini
mumexportprijs voor appels naar W.
Duitsland verhoogd van 15 tot 22'/£
cent per kg. Appels welke beneden
deze prijs zijn gekocht op de veilingen,
mogen niet naar Duitsland geëxpor
teerd worden. Bovendien is bepaald
dat ook appels beneden 70 mm niet
geëxporteerd mogen worden. Hiervan
zijn uitgezonderd de rassen Golden
Delicious, Jonathan en Laxton.