r
J
Sett land,
In Veere is de ergste schade
al hersteld*
Dijk tussen Veere en
V rouwenpolder
groeit weer*
Jk breng er vijf mee
Herstel der Vlissingse boulevards
vordert uitstekend*
Strand van Oostkapelle een onge
lofelijke chaos*
Werk aan Westkappelse zeedijk
gaat ononderbroken door*
Oranjezon wordt leeggepompt
Het had veel erger kunnen zijn",
zeggen de Ritthemers*
FEUILLETON
Vijftig hulpploegen
staan gereed.
Donderdag 12 Februari 1953
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 3
Walcheren herstelt zich van de slagen
Balans ziet er niet onverdeeld gunstig uit.
ln de damwand van de kade is een lelijke
scheur ontstaan.
VEERE'S BURGEMEESTER, jhr I. F. den Beer Poortugael, was druk met
zijn wethouders aan het confereren. Maar een paar minuten konden er toch
wel af om een verslaggever in te lichten omtrent de toestand in Veere.
De balans is opgemaakt. Zij ziet er niet onverdeeld gunstig uit, maar
het had veel erger gekund! De schade aan gemeentelijke eigendommen is
gering, maar de stroppen, die vele particulieren hebben opgelopen, lopen
met elkaar in de tienduizenden. Slagers zagen hun vleesmachines onder
water lopen, middenstanders kregen veel schade aan hun waren en winkel
inventaris en huismoeders bemerkten, dat stofzuigers en naaimachines onder
het water verdwenen. Maar dat is tenslotte het ergste niet. Het ergste is,
dat het water twee slachtoffers heeft gemaakt, een oud echtpaar....
Twee huizen zijn totaal vernietigd, genomen. Aan het begin van de toe
drie andere woningen zijn, hoewel zwaar
beschadigd, wellicht nog te herstellen.
Het huis van de heer Schippers heeft
het zwaar te verduren gehad, de houten
woning van mijnmeester Everaers is rijp
voor afbraak. De mensen ,die zonder
huis kwamen te zitten, konden vlug
en gemakkelijk onder dak worden ge
bracht.
De straten in Veere Liggen er weer
goed bij. Met man en macht is, zodra
het water verdwenen was, aan het her
stel begonnen door aannemer Geldof
van Serooskerke met zijn personeel.
Het was een hele opgave, want geen
steen lag meer op zijn plaats. Grote
partijen stenen zijn verdwenenmaar
nu is iedere straat, behalve de Capelle-
straat, die er wel zeer zwaar aan toe
is en waar karrevrachten zand in ge
reden zijn, goed begaanbaa,
iS KADE.
De ernstige sc-neur in ae damwand
van de kade, op het lage gedeelte, ver
vult het gemeentbestuur momenteel
wel met de grootste zorg. Het gevaar
lijke gedeelte is met touwen afgezet en
het zware verkeer wordt er angstvallig
geweerd. De Rijkswaterstaatsmensen
hebben de zaak al serieus bekeken en
zij vermoeden, dat de kade hier door
het water is ondergraven, welke me
ning bevestigd wordt door het feit, dat
de kelders der huizen aan de kade on
der water zijn gelopen. Voorlopig kan
er weinig aan gedaan worden: men
moet de zaak even met rust laten en
in de gaten houden, waarna door ge
regelde onderzoekingen straks blijken
zal wat er precies gebeuren moet. Het
geen nu geschiedt, is maar provisorisch.
Ter beveiliging van de huizen aaa de
kade en om te voorkomen, dat bjj een
volgende vloed het water de fundamen
ten verder zou ondergraven, gaat de
Rijkswaterstaat een dambekisting van
blei maken op de kade, waar die het
meest wordt bedreigd. De hoogte zal
dan in totaal 4 meter plus N.A.P. zijn.
Tegen het giertij van 16 Februari a.s.
worden nog meer speciale maatregelen
Midden in de blubber.
In de blubber van het al aardig op
gevulde gat in en achter de dijk tus
sen Veere en Vrouwenpolder staan de
gehele dag manen in lieslaarzen te
zwoegen. Vrachtauto's brengen met de
regelmaat van de klok grote happen
klei, gewonnen uit een braakliggend
stuk grond verderop, naar het punt,
waar de bewoners van Vrouwenpol
der tot en met Vrijdag dag en nacht
een verbeten gevecht hebben geleverd
om de dijk te behouden en het water
een halt toe te roepen.
Sinds enkele dagen zijn de aanne
mers Geldof uit Serooskerke en Dek
ker uit Veere met ongeveer 30 man
bezig het gat (24 meter lang en 3 me
ter onder het maaiveld) verder op te
vullen. De eerste stoot werd opgevan
gen door een slordige 15000 zandzak
ken. De glooiing zat er gelukkig nog
voor een groot gedeelte in. Wat ver
dween, wordt nu aangevuld. Dinsdag
was de nieuwe dijk al gedeeltelijk op
goede hoogte. De Kattenpolder achter
het gat staat al geruime tijd droog.
Door het doorsteken van een dam is
het gelukt het water spoedig te spuien.
Het Molenpoldertje staat nog onder
water, maar het is mogelijk de ge
bouwen te bereiken. De Bierdijk, een
eind terug, die de achterliggende pol
der tegen de zee moet verdedigen,
heeft het gehouden. Dat was echter op
het nippertje, want op sommige plaat
sen is het dijkslichaam voor meer dan
de helft weggeslagen.
gangsstraten vanaf de kade naar het
stadje, o.m. naar de Markt, zullen barri
cades van zandzakken worden opgewor
pen. Daarmede zal de zaak zó worden
geblokkeerd, dat men een waterstand
kan afwachten, die 75 cm hoger dan
normaal is.
OPERATIEBASIS.
Het is sedert het begin van de vorige
week in Veere buitengewoon druk ge
weest met gaande en komende schepen.
Veere was en is n.l. operatiebasis of
doorvoerhaven voor de noodgebieden.
Tientallen schepen, w.o. de eigen vissers
vloot, de reddingsboten, het betonnings-
vaartuig, en vele schepen uit andere
plaatsen hebben grote voorraden levens
middelen, goederen en materialen (met
het nodige personeel) naar Noord-Beve
land en naar Schouwen en Duiveland
gebracht. Dinsdag was in de Schotse
Huizen nog een groep dames bezig met
het sorteren van goederen, die een schip
voor de getroffenen had aangevoerd. De
stijlvolle kamers van het huis waren tot
de nok gevuld.
Een radio-telefonisch gesprek
van een dijkwerker uit Slie-
drecht, die op Goeree-Over-
flakkee aan de dijken werkt,
met zijn vrouw:
„Ben jij daar Ali?"
„Ja Bram".
„Alles goed?"
„Jawel".
„Ik kom thuis. Ik breng er
vijf mee".
„Wat vijf?"
„Vijf evacué's".
„Goed. hoor Bram. Hoe oud
zijn ze?"
„Vijf jaar tot vijf maanden".
Zulke gezinnen heeft Neder
land.
(Het Vrije Volk).
EVACUE'S IN EIGEN MILIEU.
Als onderdeel van het Rijksevacuatie-
centrum voor Noord-Brabant is een com
missie ingesteld ter behartiging van de
kerkelijke aangelegenheden van de eva
cuatie. Deze commissie wordt gevormd
door vertegenwoordigers van de Herv.,
Geref. en Katholieke gezindten.
Uitgaande van het standpunt, dat de
beste wijze van evacueren is, om de men
sen te huisvesten in eigen sfeer en milieu,
zijn bij de nu tot stand gekomen evacua
ties enkele correcties noodzakelijk geble
ken. Men probeert thans niet alleen zo
veel mogelijk de protestantse gezinnen
bij protestanten onder te brengen, doch
men zal tevens trachten om gezinnen, die
in een niet eigen milieu zijn gehuisvest
te plaatsen in een meer voor hen passen
de omgeving.
„Flying Boxcar" neergestort.
Een transportvliegtuig van het type
„Flying Boxcar" van de Amerikaanse
luchtmacht is Dinsdag in de omgeving
van Bitburg in het Eifelgebergte neerge
stort. Alle vijf Inzittenden kwamen om
het leven.
Metselaars aan de rand van de afgrond.
Straatmakers zijn volop
in actie.
MANNETJE NAAST MANNETJE
staan de metselaars, gehuld in oliejas-
sen, aan het uiterste randje van de
Vlissingse boulevard, te metselen aan
de muur, die over ettelijke tientallen
meters in de beruchte stormnacht fi
naal werd weggeslagen. Een afgrond
van vele meters gaapt aan hun zijde,
de wind komt met sterke vlagen op
hen af,' maar van dat alles trekken
zij zich niets aan. Zij zijn gekomen om
te metselen en daarmee basta. Voor
iemand met hoogtevrees is het om van
te rillen, zo'n basaltglooiing met brok
ken steen erop vlak naast zich te we
ten, maar voor deze mannen lijkt het
dagelijks werk.
Intussen verrijst de muur van met
selsteen, naast de lagere betonnen
muur, die helemaal gereed is, ziender
ogen. Het water heeft hier op een fan
tastische manier huisgehouden. De
boulevard, bestaande uit een zes me
ter hoge gemetselde muur van 1.20
meter dikte boven de grond en een
even diepe fundering van 1.50 meter
dikte, bovendien bekroond door een
gemetselde zware balustrade, die bijna
een meter hoog is, is op enkele plaat
sen gewoon in stukken gebroken door
de hoge vloed en de enorme golfslag,
Grote klompen steen werden weer te
ruggezogen en met geweld tegen de
boulevardmuur geslagen. Maar wie de
ravage van de eerste dagen vergelijkt
met de toestand op dit ogenblik ziet
(gelukkig) een hemelsbrêed verschil.
Met man en macht wordt gewerkt om
voor de komende stormvloed de zaak
voor elkaar te hebben.
VOOR HET WOOLDHUIS.
Dat is ook het geval aan de andere
punten op de boulevard, waar vernie
lingen werden aangericht. Het grote
gat b.v. van 65 meter breed bij het
Wooldhuis is helemaal dicht. Dinsdag
waren de straatmakers al bezig om,
zodra een stuk van de boulevard op
hoogte was, de stenen aan te bren
gen.
De noodvulling van de zandzakken
heeft een zwaar kleilichaam op zich
gekregen; over een paar dagen zal van
het gebeurde weinig meer te zien zijn!
Vlissingen is hier wel door het oog van
een naald gekropen. De boulevard was
n.l. tot drie meter voor het Wooldhuis
volkomen verdwenen. Gelukkig heeft
men, met schier bovenmenselijke
krachtsinspanning de zaak weten te
redden en gelukkig is het fundament
van het gebouw niet ondermijnd.
Op het badstrand liggen grote hopen
puin van de boulevard en de glooiing,
die met drie tractors daarheen zijn ge
sleept om ruimte te hebben voor het
leggen van klei- of zandzakken. Een
merkwaardig gezicht: landbouwtrac-
tors op het strand.
Ook het grote gat bij het z.g. Ha
ventje van Meijer is ver dicht. Enor
me hoeveelheden zand en klei zjjn
hier van de boulevard zelf onder het
wegdek uit en aan de binnenzijde van
de boulevard weggespoeld. Vlak naast
de leeuwentrap, die gespaard bleef, is
het gat, waardoor het zeewater in
stromen de Badhuisweg op stroomde,
goeddeels gedicht.
Bunker zal afstorten, levensgevaarlijk."
Burgemeester Sprenger luidt de noodklok.
„BUNKER ZAL AFSTORTEN. LE- duinbeplanting, nu er dagen lang zout
VENSGEVAARLIJK!" staat met koei
en van letters op de enorme bunker,
die jarenlang, als een herinnering aan
Duitse dwinglandij, op de duinen aan
het eind van de Duinweg van Oost
kapelle heeft gestaan. De man, die
deze woorden erop heeft gekalkt, zal
waarschijnlijk nooit vermoed hebben,
dat zijn voorspelling op de le Februari
1953 werkelijkheid zou worden en ze
ker niet, dat dit door een zó woeden
de zee zou gebeuren. Nu ligt het
enorme gevaarte, aan de achterzijde
als een strohalm afgeknapt, met de
kop in het zand. De rest hangt nog zo'n
beetje tegen het duin. De dikke be
plantingslaag zit er nog bovenop.
Het gehele strand voor Oostkapelle
is één ongelofelijke chaos van kapotte
bunkers, losse betonblokken, steen
klompen enz. Wie, met de grauwe
Noordzee aan zijn éne zijde en de door
de 30 tot 40 meter grote afslag steil
oprijzende duinen aan zijn andere zij
de, over het strand wandelt, krijgt een
beklemmend gevoel. Hoe heeft het wa
ter hier zijn vernielende werking ge
daanOver een afstand van vele
honderden me' irs. En hoe moet dit nog
ooit goed komen?
ALARM
Burgemeester Sprenger van Oostka
pelle luidt niet ten onrechte de nood
klok. „Ais hier niet iets doeltreffends
gebeurt en dan zo snel mogelijk, wordt
de toestand onhoudbaar. Het strand
houden we wel, maar wat doet de
Ondanks sneeuw en regen
Militairen en burgerarbeiders staan zij aan zij.
Sneeuw noch regen
kunnen de Westkappe-
laars, de militairen en
de andere werklieden,
die aan de kapotte dijk
tussen Westkapelle en
Domburg werken, ervan
weerhouden rustig door
te werken. De oude
armstoel, die met de
voorkant naar de zee op
de heel gebleven glooi
ing is neergepoot, wacht
tevergeefs op de man,
die even een tukje wil
doen. Het zou met dit
weer ook niet bepaald
gemakkelijk zijn in
slaap te komen!
Toen wij een bezoek
aan de dijk brachten,
waren militairen en
burgerarbeiders druk
bezig met vullen van
kleizakken, die daarna
via een transportband
n het eat nan 300 m.
lengte werden neergela
ten. Van een gat kan
men eigenlijk niet meer
spreken, want de dijk is
al aardig aan het groei
en. De kruin, die geheel
werd weggeslagen wordt
nu weer tot een hoog
te van 10 meter plus
N.A.P. opgetrokken. Dit
is provisorisch. Maar
men wil voor de komen
de springvloed geen
enkel risico nemen en
daarom moet de zaak
zo snel mogelijk worden
geconsolideerd.
De dichting van het
andere gat (of beter ge
zegd de diverse gaten
naast elkaar) is defini
tief. De genie heeft
hier een houten dam
wand van 3 meter
hoogt* gezet. Daar
achter komt een klei-
bekisting. Het geheel
wordt afgedekt met te
gels, die 70 kg wegen.
Dit geschiedt over een
lengte van 250 meter.
De kruin krijgt een
hoogte van 12 meter
plus N.A.P.
De C.O.A.K.-manschap-
pen, die reeds vanaf
Maandag 2 Februari
hun beste krachten aan
de dijkdichting hebben
gegeven, worden van
daag teruggenomen. Zij
moeten de lessen weer
gaan volgen. Ongeveer
30 man van het 3e Re.
giment Genietroepen uit
Wezep, die hier reeds
enige tijd werken, kre
gen steun van 140 ka
meraden, die in het
Jeugdcentrum te Dom
burg zijn ondergebracht.
Zij beschikken over 10
zgn. Diamond-cipper*
van 4b tot S ton,
BIJ ZOUTELANDE IS MEN DE
TOESTAND MEESTER.
In Zoutelande is men de toestand
volkomen meester. Gelukkig heeft de
stromvloed hier geen doorbraken ver
oorzaakt. Op één punt, vlak voor de
Dorpsstraat, scheelde het maar een
haar. Daar nam het water een flinke
hap uit de duinen, vlak naast een
bunkertje. Het zand was hier al weg
geslagen tot aan de laatste tegel van
het wandelpad. Met enkele duizenden
zandzakken kon men het hier redden.
Daaroverheen zal een kleibedekking
worden aangebracht. In de glooiing te
gen de duinen zijn hier en daar wat
basaltblokken weggeslagen. De glooi
ing zelf, waarachter veel zand is weg
gespoeld, is grotendeels hersteld. De
duinafslag verderop en ook onder
Biggekerke en Koudekerke is enorm.
Bunkertjes zijn naar beneden komen
glijden en de beplanting is op vele
plaatsen verdwenen.
Domburgs Toko nu één chaos
van beton, steen en planken.
Het Domburgse badstrand ligt
er zielig bij. Zover 't oog naar links
en naar rechts reikt, vertonen de
duinen steile hellingen. Bij de
overgang naar het strand is het
één chaos van stukken beton,
stenen en planken met daartus
sendoor allerlei materialen, die
eertijds tot het inwendige van de
moderne toko hebben behoord.
Het zware betonnen dak van deze
toko is doormidden geknapt en
ligt dwars over het strand. Werk
lieden waren bezig brokken
beton kapot te kloppen en hout
te verzamelen. De strandcabines
zijn gesneuveld. De klinkerweg,
die toegang gaf tot het strand,
bestaat niet meer. Twee trappen
hebben zijn juctie ouergenomen.
En van die trappen moet men
eerst een dikke laag puin over
stappen om op het strand te ko
men.
De wandelweg over de duinen
is uerdioenen: men kijkt in de
diepte naast het overgebleven
duin en ziet daar brokstukken
van alles en nog wat liggen. Op
het meest bedreigde punt is het
duin met rijshout vastgelegd.
Een villa staat nog maar enkele
meters van de duinrand af. En
het brede plateau voor het
Strandhotel is een belachelijk
klein plaatsje geworden
Maar niettemin is de schilder in
de waranda van het hotel al druk
bezig met het schilderen van de
stoeltjes. Dat wil dus zeggen, dat
de Domburgers alles op alles zet
ten om, als het badseizoen be
gint, de gasten weer te kunnen
ontvangen. Nieuwe strandstoelen
moeten nog wel aangeschaft wor
den, want in de geraamtes van
stoelen, die her en der tegen het
duin liggen, zal het zitten veel
bezwaar opleveren.
water heeft gestaan? Neem maar aan,
dat vooral de houtopstanden ernstig
hebben geleden en dat veel daarvan
dood is. De wind krijgt dan nog meer
vrij spel. Een dijkje of een zanddam
als verdediging? Ik heb er weinig ver
trouwen in. En laten we eerlijk zijn:
de mensen komen naar de duinen en
niet om op een soort van dijk te gaan
zitten
„De Duinweg, die aan de zeezijde
weer meters is afgebrokkeld, heeft bij
de vloed van 1 Februari 50 tot 80 cm.
water gehad. Doordat de brandweer
tijdig de sloten kon vrijmaken en en
kele dammetjes kon doorsteken, is de
zaak nog gered. De aanleg van een
nooddijkje deed de rest. Maar ik geef
u op een briefje, dat, wanneer bij het
komende giertü het water maar tot
tachtig procent van de stand op 1 Fe
bruari zou komen, het over de Duin
weg verder zal lopen. De sloten zullen
het water dan niet meer kunnen ver
werken. In ieder geval zullen wij een
bewakingsdienst instellen.
„GERUSTSTELLING".
„Een hoge ambtenaar van Rijkswa
terstaat mag dan wel spreken van „ge
ruststelling" (ik weet niet of die gro
ter wordt naar gelang je meer tracte-
ment hebt), maar risisco's nemen wij
niet. Weet u, dat zelfs de eendenkooi
finaal onder water heeft gestaan? Dat
was door de duinen komen binnen
vloeien. Dinsdagmorgen na de storm
vloeide het zoute water nog hard uit
de duinen weg. En nu zijn er nog som
mige duinpannen, waarin water staat.
Nee, de situatie is hier, met vier gaten
in de duinen, allerminst rooskleurig.
Er zal op korte termijn iets moeten
gebeuren."
Ook spuien bij hoog water.
Elke dag gaat er een reuze slok
water de zee in uit het waterwinge
bied te Oranjezon. Dag en nacht stort
een grote pomp honderden kubieke
meters zout water uit het waterleiding
kanaal in de brede goot (die nu ver
vangen is door een buisleiding), welke
dwars door het ter plaatse lage duin
naar het strand loopt. Het voordeel is,
dat ook bij hoog water kan worden
geloosd. Maar al gaat er veel uit, de
watermassa, die nog in het kanaal en
de duinen aanwezig is, is zó groot, dat
de pomp voorlopig nog wel even in
bedrijf zal moeten blijven. In het ka
naal zelf is een betonbrug, die het
water in een groot gedeelte van het
wingebied tegenhield, gesloopt, zodat
de aanvoer naar de pomp veel groter
is geworden.
De pomp, afkomstig uit Gelderland,
kon, toen de goot er nog lag, maar op
driekwart van haar capaciteit werken,
omdat anders het water over de goot-
rand zou heenstromen. Nu de buizen
er liggen, kan 90 kub. meter per mi
nuut worden afgevoerd. Ook de sleuf
naar zee voert heel wat af.
Toen het zeewater over de duinen
heenkwam, duurde het niet lang, of
het waterpeil in het wingebied was
ongeveer twee meter gestegen. In het
pompgebouw stond het twee meter
hoog. De machinekamer kwam Dins
dag droog. Het water was hier door da
afvoergaten van de riolering, die bij
machinebreuk het water naar buiten
moeten lozen, binnengedrongen. Om
erger te voorkomen is zo snel mo -
lijk aan het einde van het waterici-
dingkanaal een houten damwand ge
slagen en zijn de afvoeropeningen in
de machinekamer dicht gemetseld.
Bij onderzoek is gebleken, dat het
bronwater nog zoet is. Maar aangezien
verwacht kan worden, dat het onttrek
ken van dit zoete water 't zoute wa
ter de gelegenheid zal geven nog ver
der door te dringen, wordt het met
rust gelaten.
Bedreiging van drie zijden.
Herstel van de zeedijken vlot goed.
t*
VAN DRIE PUNTEN UIT is Ritthem en daarmede de Zuidwatering tijdens
en na de storm van 1 Februari ernstig bedreigd, n.l. van Fort de Ruyter, de
Schone Waardin en Fort Rammekens. Maar de Ritthemers, geassisteerd door
inwoners van andere gemeenten, zagen onmiddellijk het grote gevaar en zij
hebben in een strijd, die dagen en nachten duurde, de kansen langzaam maar
zeker in hun voordeel zien keren. Zij konden niet verhinderen, dat het
water de rand van hun gemeente bereikte en een aantal huizen en boerde
rijen onder water zette, maar, zo zeggen zij: „Het had veel erger kunnen
zijn!" en burgemeester Daniëlse heeft zijn Zaanöamse collega dan ook
medegedeeld, dat hij, hoewel zeer dankbaar voor de adoptie, toch van mening
was, dat tal van andere plaatsen de geschonken goederen, die al in Vlis
singen waren gearriveerd, beter konden gebruiken.
Direct na de doorbraak bij Ramme- is hier de voet van de dijk blijven lig-
kens trokken de Ritthemers erop af om
te doen wat nodig was. Er is daar hard
gepeesd. Later kwamen de D.U.W.-
mensen. Helaas boterde het niet erg
tussen beide groepen. De Ritthemers,
die tenslotte voor hun eigen bestaan
vochten, waren van mening, dat het
werk niet mocht worden beschouwd als
een soort van werkverruimingsobject en
toen zij zich niet langer konden ver
enigen met de naar hun mening trage
manier van werken door de D.U.W.-
mensen, trokken zij zich terug. De burge
meester schreef een brief aan de Com
missaris der Koningin, waarin hij de on
prettige situatie uiteenzette. Zeer kort
daarna arriveerde reeds een ploeg van
50 militairen. Dit aantal werd later op
gevoerd tot 250 man van de Genie en
de C.O.A.K. In de gaten verdwenen on
geveer 20.000 zandzakken. Momenteel
werken bij Rammekens nog 40 D.U.W.-
mensen, die de zeeklei van de schorren
halen en die over een smalspoor (er zijn
twee locomotiefjes) in kipkarren naar
het punt in kwestie brengen. Gelukkig
98. o—
Onderweg naar huis kwam Jacob
naast Anton lopen. „Misschien hoef ik
de varkens nog niet te verkopen", zei
hij kalm. En hij voegde er aan toe:
„Anton, de Here voorziet in onze no
den".
„Ja", antwoordde Anton eenvoudig.
„Het heeft lang geduurd eer ik dat kon
beamen. Maar nu weet ik het".
Neeltje en Anna, die samen achter
aan kwamen en een wakend oog lieten
gaan over de kinderen, maakten voort-
varend plannen voor de volgende dag.
Ze zouden ook gaan plukken. Moeder
Liesbet had aangeboden om op Tïnekt
te passen en tante Lucy zou bij Anna's
kinderen blijven.
Tussen de cranberrystruiken in het
moeras klonk gezang en gelach die
Maandagmorgen. Tegen de middag was
het gezang vrijwel verstomd, want bes
senplukken geeft rugpijn. Maar de ge
zichten stonden nog vrolijk, ondanks de
modder en het zweet.
Anna wreef een grote bes op totdat
hij glansde. Toen beet ze erin maar trok
een vies gezicht. „Ba, wat zuur!" lachte
ze. Maar Neeltje zei: „Niks hoor. Het
zijn de zoetste bessen, die ik ooit gezien
heb!"
Na de tweede dag in de cranberry
struiken was Anna doodop maar geluk
kig, Er was weer een crisis achter de
rug. Toen Anton laat terug kwam van
de houtzaagmolen, waar hij naar toe
was geweest om voorbereidingen te
treffen voor het zagen van hout voor
enkele houtfabrieken, waarmee hij ln
relatie was gekomen, vond hij haar zit
ten voor het vuur. De kinderen slie
pen.
Anton ging naast haar zitten en
nam haar werkhanden ln de zijne. Sa
men keken ze naar de dansende vlam
men.
„Wat zie je ln de vlammen, Anton?"
vroeg Anna na een pooeje.
Anton dacht even na en antwoord
de! „Een welvarende stad aan een
meer. Een houten huisje aan de rand
van die stad
„Een huis, zoals vader en moeder
hadden in Nederland, maar dan niet
van steen", vulde Anna aan met een
glimlach.
Anton knikte. „Compleet met een
bloemen tuin. En dan zie ik een dame
met grijs haar die niets anders
te doen heeft dan te spelen met haar
kleinkinderen
Ze keken elkaar aan en lachten.
Anna keek weer ln het vuur. „Het
dat $Jk U luifaen $al
door Marhut Schoolland
zal niet alleen een keurige stad zijn met
parken vol bloemen", zei ze, maar er
zullen mooie kerken staan en de be
woners zullen de Here dienen."
„En de kinderen zullen er naar
school gaan", vervolgde Anton. „Do
minee doet alles wat hij kan voor scho
len met de Bijbel."
„Eens zal zijn droom waarheid wor
den", zei Anna, „precies zoals hij het
zioh in Nederland al heeft voorgesteld".
Maar Anton schudde het hoofd. „Dat
was niet zomaar een droom, Anna. Dat
was een visioen; en ik geloof werke
lijk, dat het een van God gezonden vi
sioen was."
Anna knikte. „Je hebt gelijk. Maar
wat een geloof was er voor nodig om
dat visioen waar te maken! Niet al
leen dominee had een sterk geloof. Ook
de gewone mensen, ik denk aan je
moeder en vaderEn ook aan jou."
Anton schudde opnieuw het hoofd.
„Ik niet", zei hij. „Je weet niet hoe
na ik er soms aan toe was om de kolo
nie in de steek te laten."
„Maar j* hebt het niet gedaan."
„Ne*. Door Gods genade en Van
Raaltes bemoedigend voorbeeld, heb ik
het hier volgehouden."
Jaren zijn voorbijgegaanhon
derd jaren. Hadden de vlammen een
volslagen beeld gegeven van de grote
beweging, geleid door Bertus van
Raalte, dan hadden Anna en Anton zich
de ogen uitgewreven van verbazing en
ze hadden het niet geloofd. De droom-
stad is werkelijkheid geworden: Hol
land met zijn menigte straten met
keurige huizen, zijn vrolijke bloemen
tuinen, zijn christelijke scholen, zelfs
een middelbare school en een semina
rium. En in de omtrek staan welvaren
de boerderijen, waar fruit en graan
worden verbouwd. Duizenden immi
granten, die Van Raalte volgden, ves
tigden zich in omliggende steden. Over
al bouwden ze standvastig voort op de
voornaamste grondslag: de dienst van
God op ieder levensterrein. Het vlakbij
gelegen Grand Rapids heeft niet alleen
zijn talrijke kerken, die Zondag aan
Zondag vol zijn met afstammelingen
van de Nederlandse immigranten; het
heeft ook zijn christelijke scholen, een
prachtige middelbare school, een aca
demie en een seminarium, en een Bij
belinstituut, Er is een christelijk tehuis
voor bejaarden, een christelijk ge
sticht voor geestelijk gekrenkten en
een tehuis voor kinderen. Er zijn chris
telijke uitgevers en christelijke zaken
lieden in alle takken van bedrijf. Bo
vendien vindt men onder de nakome
lingen van de pioniers onderwijzers,
artsen, juristen, predikanten en zen
delingen, die uitgezworven zijn naar
Oosten en Westen, Noorden en Zui
den.
Maar -het allerbelangrijkste zijn de
duizenden „gewone mensen", die met
hun handen hun brood moeten verdie
nen net als hun voorouders, die blij
moedig en royaal hun gaven voor alle
werk voor Gods koninkrijk, wier ge
beden iedere dag opstijgen naar Gods
troon, en wier vreugde 'tis als christe
nen te leven, dankbaar voor de ver
lossing in Christus, hun geschonken
door hun God. Het geloof der vaderen
leeft voort
EINDE.
gen. Zelfs de perkoenpaaltjes staan er
nog.
DE SCHONE WAARDIN.
In de zeedijk bij de Schone Waardin
ontstonden drie openingen, die 't water
vrijelijk toegang gaven tot het achter
liggende poldertje, dat geheel vol liep.
De Slaperdijk, die enkele jaren gele
den door de Polder Walcheren werd
opgehoogd, maar geen beschoeiing bezit,
hield -het gelukkig. De opening bij de
weg werd zo vlug mogelijk met een
houten damwand afgesloten.
Het derde gevaarlijke punt lag b)j
Fort de Ruyter. Hier hebben de eerste
dagen, met name de 200-Schelde-men-
sen, uitstekend werk verricht. Met
zandzakken wisten zij uitbreiding van
het gat te voorkomen en langzamer
hand weer iets op te bouwen, dat op
een dijk geleek. Enkele draglines wier
pen er daarna klei op. Het gat is zo
goed als dicht.
DIJK GESPLETEN.
Wat op het ogenblik nog ernstigs
zorgen baart is de afslag van de zeedijk
aan de binnenkant, practisch over de
gehele lengte van de Schone Waardin
tot Vlissingen. De dijk is op vele plaat
sen volkomen gespleten en heeft zeer
stelle kanten. Het rijwielpad bovenop
de dijk is op meer dan één plaats vol
komen verdwenen. Deze toestand kan
niet gehandhaafd blijven. Wat er pre
cies zal gebeuren is nog niet bekend,
maar het is niet onmogelijk, dat een
zandzuiger het nodige zand zal aanvoe
ren voor het opwerpen van een dam
achter het dijkslichaam vanaf Ramme
kens. Als dit mocht doorgaan, Is het
gevaar voor een verder verval van de
dijk bezworen.
Het noodherstel aan landbouw
werktuigen.
Vijftig technische hulpploegen staan
gereed of zijn reeds uitgerukt om
hulp te gaan verlenen bij het nood-
herstel van niet minder dan vijf dui
zend tractoren en duizenden andere
landbouwmachines, waaronder zeer
vele kostbare maaidorsers.
Het centrum van deze hulpverlening
is het Bureau Inspectie Oogstvoorziening,
Ginnekenweg 44, Breda. Met alle moge
lijk middelen zullen de kostbare machines
uit het water worden gehaald. Daarbij
zal o.m. assistentie worden verleend door
de genie en de Italiaanse brandweerlie
den, die pas in Nederland zijn gearri
veerd. De genie zal daarbij o.m. gebruik
maken van speciaal geconstrueerde vlot
ten. Eigenaren zullen er goed aan doen,
de machines schoon te maken en deze zo
doende voor bederf te vrijwaren. Boven
dien zijn speciale maatregelen genomen
in verband met de grote aantallen machi
nes die op het droge zullen worden ge
bracht.
De berging van de landbouwwerktui
gen zal, voor zover de eigenaren zulks
zeil niet kunnen doen, geschieden door
de plaatselijke bureauhouder van de Pro
vinciale V oedselcommissarifl.
