IN DE LIBANON VOLGT MEN
EGYPTE'S VOORBEELD
Restauratie van kerk te Tholen maakt
goede voortgang
Een Rijn- of
Elbe-linie 7
Spionnenkoorts in Nederlands
legerkamp*
Delegatie der volkskamer wil
spreken over Duitse eenheid
teding
PROTESTANTS CHRISTELIJK BLAD VOOR ZEELAND
De mens van
morgen
Een tweede Naguib in 't Midden-Oosten
Het land leed al lang onder ongelofelijke
misstanden
Fabriek te Groningen
door brand verwoest
„Ik heb nog nooit een Rus met zo'n grote
snor gezien."
Baron v. d. Feltz weer in
de Tweede Kamer
Gesprek met een architect
Gevonden mummies zullen weer aan het
verleden worden teruggegeven
■■I
Theo v. d. Pas gaf Chopin-
avond te Middelburg
glna 4
mteerde Sta
id zal op
ctober 1952,
Middelburg,
13, worden
steed:
ener verbete
rt bij de ge-
irland en Nis-
erhoud zijnd#
zijtak naar de
enpolder-Ove-
ld ged. en 21f
ertiair wegen-
ongeveer 1023
t van tenmin-
vóór de dag
ing ter lezing
de Griffie te
)am 6, en bij
genieur-Direc-
loofdingenieur
in le Water-
cheidenlijk te
Condense kaal
Oostsingel 92,
:hnisch hoofd-
die dienst te
:kt 18.
gelijk tijdstip,
lorraad strekt,
le Griffie ver-
r ƒ4.
er plaatse vol-
n inlichtingen
insdag 8 Octo-
ter inzage bij
nieur en in af-
de Technisch
lar voornoemd.
16 Sept. 1952.
Uitgave
Stichting „Zeeuwsch" Dagblad".
Hoofdkantoor Goes, L. Vorststr.
90, Tel. 2438, bij geen gehoor voor
advertenties 2970, voor redactie
2435. Giro 274289. Kantoren
Vlissingen: Lammen.'traat 17,
Telef. 2754, Middelburg: Korte
Noordstraat 35. Tel. administratie
2009, Tel. redactie 2347; Ter-
neuzen Dijkstraat 2628.
ZEEUWSCH DAGBLAD
8e JAARGANG No. 2280
ZATERDAG 20 SEPT. 1952
Abonnementsprijs j 0.44 per week,
1.85 p. maand, 5.45 p. kwartaal
Losse nummers 13 cent
Advertentieprijs 20 cent per m.m.
Rubriek Kabouters 10 ct. per woord
HoofdredacteurJ. D. TROOSTHEIDE Directeur: JACQ DE SMIT
Medewerkers: Ds W. C. v. Burgeier, Kruiningen; A. I. Catsman, Aardenburg; Mr W. F. E. Baron v. d. Feltz, Mid
delburg; Ds A. Gruppen, Biezelinge; Ds J. S. Hartjes, Vlissingen; J. S. Hoek, Middelburg; J. Hommes, Nieuwdorp;
J. Huijssen, Terneuzen; Ds J. Karelse, Goes; Drs J. Kwekkeboom, Goes; J. Laport, Goes; Ds B. G. A. v. d. Wiel,
Tholen; R. Zuidema, Goes.
Op- en ondergang van
Zon en Maan.
Zondag: Zon op 6.24 u., onder
18.42 u. Maan op 9.00 u., onder
18.49 u.
Hoogwater Zondag 21 September:
Vlisingen: 3.01 u. 2.10 m., 15.08
u. 2.07 m. Terneuzen: 3.25 u. 2.26
m., 15.36 u. 2.21 m. Wemeldinge:
4.48 u. 1.81 m., 17.01 u. 1.68 m.
Zierikzee: 4.39 u. 1.54 m., 16.45
u. 1.42 m.
III. Andere methode.
IN GEREFORMEERDE KRING hoort
men op gezette tijden de klacht
uiten, dat onze vaderen moeite noch
kosten gespaard hebben om een eigen
universiteit op te bouwen en dat men
ook heden ten dage nog financieel
krachtig bijdraagt maar dat men er
zo weinig resultaten van ziet in die
zin, dat deze instelling de principiële
voorvechters aflevert voor allerlei le
vensterrein. Naar ons gevoelen is die
klacht wel wat overdreven want de
namen van vele voormannen bewijzen
het tegendeel. Die klacht is slechts in
haar algemeenheid juist, nl. dat de in
tellectueel zich gewoonlijk minder met
het christelijke organisatieleven inlaat
dan de „gewone man". De meeste in
tellectuelen leven meer in een isole
ment; hun werk (dikwijls belangrijk
werk) en hun eigen levenskring ne
men hen dusdanig in beslag dat zij het
deelnemen aan allerlei werk schuwen,
laat staan dat zij er een vooraanstaan
de plaats in bekleden. Soms wordt dat
voor een „zich te hoog voelen" aan
gezien, maar dit lijkt ons in de meeste
gevallen onjuist. Men dient het meer
zo te verklaren, dat zij leven in een
andere sfeer, die moeilijk aansluiting
vindt bij die van allerlei min of meer
populaire vergaderingen (waarbij men
vooral niet moet denken, dat wij met
dat populair iets kwaads bedoelen!)
Dit gegeven verwerkend in de pro
bleemstelling die wjj in onze vorige
artikelen aansneden, moet men consta
teren dat ook de min of meer intellec
tuele jeugd de jeugdverenigingen
Schuwt. Dat- is niet van vandaag of
gisteren: het is al tien, twintig, dertig
jaren zo dat de jongeren die de H.B.S.
of het gymnasium bezoeken, slechts
zeiden lid waren van een jeugdvereni
ging. Men had er in de eerste plaats
weinig tijd voor en bovendien weinig
lust om zich ook nog eens in de „vak
ken" te verdiepen, die in zo'n vereni
ging aan de orde kwamen; men kent
waarschijnlijk het lijstje nog wel: ge
loofsbelijdenis, maatschappelijke on
derwerpen (we hebben eens een refe
raat geleverd over het „mercantilisme
van de 18de eeuw" het kan trou
wens ook een andere eeuw geweest
zijn!), politieke beginselprogramma's,
enz., enz. Het was er niet minder een
school dan de school die zij overdag
bezochten en er werd ook behoorlijk
huiswerk gevraagd!
IJ IEROVER kan men kort praten en
lang praten, men kan deze jeugd
slapheid verwijten en gebrek aan be
langstelling voor het geestelijke
men verandert er het verschijnsel niet
mee en naarmate meer jongeren moei
lijk onderwijs gaan volgen, zal dit ver-
Schijnsel zich nog uitbreiden. Men
bindt de jeugd met deze methoden niet
meer!
Wat dan? Moet men dit alles dan
maar op zijn beloop laten en de jeugd
verenigingen dan maar zo'n beetje be
schouwen als de avondschool voor de
niet-lerende jeugd? Dat nooit! Giste
ren wezen we er op, dat het wegvallen
der jeugdverenigingen dat wat nog
van het christelijk stempel op ons
volksleven is overgebleven, zal uitwis
sen en daarom moet dit veranderen!
Vraag nu niet van ons, dat wij een
nieuwe methode, kant en klaar uitge
werkt, aan de hand zullen doen. Wat
wij kunen is aan de hand van de in
onze artikelen gemaakte analyses sug
gesties doen. Waarmee we hopen dat
zij die verantwoordelijk zijn er hun
voordeel mee willen doen.
Systematisch ingedeeld komen we
dan tot het volgende:
a. Het aantal jongeren dat scholen en
avondcursusen bezoekt wordt steeds
groter, omdat het maatschappelijk
leven steeds meer eisen stelt. Die
eisen te laten vallen is een onmoge
lijkheid want men kan de tijd niet
terugzetten. Daarom zal de school
meer dan vroeger bij de principiële
vorming moeten worden ingescha
keld.
Ter toelichting diene dit: er is een
streven merkbaar in onderwijskringen
om de school meer op het practische
leven in te stellen. Het rapport over de
onderwijsvernieuwing sprak over uren,
«i v°l§ens eeP rooster zijn inge
deeld, maar waarin de leerkrachten
naar eigen verkiezing stof kunnen kip-
zen. Op de ene school zal men mis
schien muziek willen gaan beoefenen,
op de andere zal men in die uren een
schaakcompetitie op touw zeten (zeer
bevorderlijk voor het logisch denken)
en op een derde zal men culturele
mms willen aantrekken. Verdient het
geen overweging op onze
christelijke scholen jeugdclubs te vor
men, die zich met de principiële le
vensvragen bezighouden? Hoe men die
clubs moet noemen en of ze zich bij
een of andere bond moeten aansluiten
is minder belangrijk hoofdzaak is
nat men gaat beseffen wat de Bijbel
at Sewone leven te zeggen
b. De mentaliteit van de jeugd is in
die zin veranderd, dat men niet
meer bereid is alles maar voor zoe
te koek aan te nemen, wat ouderen
hun voorzetten, hetzij door rede
voeringen, hetzij door leidraden.
Men wil zelf onderzoeken on men
wil met andersdenkenden in con
tact komen. Men wil worstelend tot
de waarheid komen. Daarom ver
dient het wellicht aanbeveling om
naast de gewone jeugdverenigingen
„debating clubs" in het leven te
roepen, kringen van jongeren van
allerlei aard en van allerlei denk
wijze, waar de dagelijkse proble
men besproken worden.
Ook hier een kleine toelichting. Zo
nu en dan leest men van jeugdge-
eenteraden, jeugdparlementen en
'fs meer zij. Deze methode van
lm htenwisseling blijkt overal een
™cï ?ucces,te ziJn- Hetzelfde kan men
"s a eren blJ het werk van volksho
gescholen en ook, zij het dat men daar
minder verschillende groepen aantrekt,
tijdens jeugdweekends in diverse te-
P1.t,werk zal veel en veel meer
van de leiders eisen, dan tot dusverre
(Van onfe correspondent Alfred van Sprang)
BEIROET (Libanon) September 1952
De nachtportier van het deftige Semiramis Hotel in Cairo buigt zich
vertrouwelijk over de balie van zijn loge.
„De politie is vannacht weer geweest
Hij fluistert alsof hij zich ervoor geneert, dat dergelijke banale dingen
in het hotel gebeuren.
„Wie hebben ze nu gearresteerd
„Twee leiders van de Wafd
Het zijn voorvallen waarover men zich langzamerhand in Cairo niet
meer druk maakt. Men is er min of meer aan gewend om in de kranten
te lezen, dat er weer een van de eens machtige en onaantastbare figuren
uit het openbare leven aangehouden is. En vele Egyptenaren vrezen in
stilte, dat op een kwade nacht de mannen van de wet ook bij hen zullen
aankloppen om verantwoording voor het een of ander te eisen. En de
kans daarop stijgt naarmate het verhoor vordert van degenen, die zich
in hechtenis bevinden.
De portier haalt het register van ver
trekkende gasten te voorschijn.
„Waar gaat u heen
„Beiroet
„Met Air Liban.
„Nee, Misrair
Cairo slaapt nog als de taxi in snelle
vaart door de verlaten straten raast.
Maar voor het kantoor van de Egypti
sche luchtvaartmaatschappij Misrair
staan de krantenjongens al met de
ochtendbladen.
„Mister, Egyptian Gazette..7"
„Progrès, m'sieur.
„Journal d'Egypte.
Het maakt weinig uit welke krant
men koopt. Op de voorpagina van alle
bladen prijkt in deze dagen de ver
trouwde kop van generaal Naguib met
de pet diep in de ogen. En zijn naam
staat in vette letters bijgedrukt. Alles
wat hij doet en zegt is nog steeds
nieuws. En het publiek kan er niet ge
noeg van krijgen.
„Beiroet, sir....?"
„Ja...."
„De bus staat klaar".
Nationale held
De man van Misrair controleert de
passagierslijst. Een sheik uit Saudi-
Arabië met een paar volgelingen. Drie
man van een Egyptische band met hun
instrumenten. Een Franse pater in een
warm, zwart pak. Een chique Egyp
tisch echtpaar. En wat andere Arabie
ren. De bus vertrekt als er ergens een
klok slaat. In het park op het Ibrahim
Pashaplein staan militairen aangetre
den voor het ochtendappèl. Waar eens
het historische Shepheard's Hotel was
torent nu een hoge schutting met kleu
rige reclames er op. Onwillekeurig
zoeken mijn ogen naar de plaats van
waar Ik op die zwarte Zaterdag de
woedende menigte brandstichters zag
naderen. Er is echter niets meer van
het hele gebouw over. De laatste brok
ken muur zijn omgehaald en het puin
is verwijderd. Een kale vlakte strekt
zich uit. In de krant staat toevallig een
groot stuk over de man, die er van
Vrijdagavond is in een defensiedebc',
van de commissie van algemene zaken
van de Raad van Europa van Deense,
Nederlandse en West-Duitse zijde de
vrees geuit, dat Europa ingeval van
een Russische aanval verdedigd zal
worden aan de Rijn en niet aan de
Elbe. Parlementsleden uit deze drie
landen stelden voor de raadgevende
vergadering een resolutie voor te leg
gen, die er op aandringt, dat de strategi
sche plannen van de NAVO rekening
moeten houden met de verdediging
van het gebied van alle landen van het
Atlantisch verdrag.
Alle landen, die de noodzakelijke op
offeringen aanvaarden, aldus deze re
solutie, hebben evenveel recht op ver
dediging van hun grondgebied. De
resolutie verzoekt voorts het comité
van ministers van Buitenlandse Zaken
er naar te streven, dat dit beginsel in
de besluiten van de NAVO, zowel op
politiek als militair gebied, tot uiting
komt.
het geval is geweest, maar zij dienen
te beseffen, dat de jeugd zich nu een
maal meer ontwikkelt in intellectuele
zin en dat zij „bij" moeten blijven.
Het voordeel van een maandelijkse de
batingclub kan zijn, dat velen die daar
komen ook aan het gewone jeugdwerk
mee willen doen om daar de nodige
scholing te krijgen voor het debat.
c. De intellectuele jeugd groeit steeds
verder van de arbeidersjeugd af en
het resultaat hiervan ziet men op
allerlei levensterrein. Daarom zal
het de taak van het jeugdwerk zijn
deze groepen nader tot elkaar te
brengen. Ook hiertoe kan de deba
tingclub een uitstekend middel zijn,
terwijl men verder door het organi
seren van weekends deze contacten
moet trachten te leggen.
7 OALS GEZEGD, dit zijn slechts
suggesties, die om nadere uitwer
king vragen. Misschien zijn ze niet he
lemaal of zelfs helemaal niet te ver
wezenlijken. Maar een oplossing moet
gevonden worden. De jeugd van heden
is de generatie van morgen en ook op
deze generatie zal de taak rusten Gods
naam uit te dragen in de wereld en
dienstbaar te zijn in kerk, staat en
maatschappij'. Tot eer van God en tot
heil van de wereld. En daartoe moet
de generatie van heden hen brengen.
Anders hebben wij onze plicht ver
zaakt!
beschuldigd is de onlusten in Januari
georganiseerd en geleid te hebben. Hij
tracht zich nu ineens als een soort na
tionale held op te werpen met het ar
gument, dat hij zich eerder dan iemand
anders tegen de corruptie van het oude
regiem heeft durven verzetten en
eigenlijk de stoot tot de grote omwen
teling gegeven heeft. Maar zover is
men nog niet. De politie staat ook nog
steeds met de geweren aan de voet op
de hoeken van straten. Militaire pa
trouilles blijven regelmatig door de
stad circuleren. En voor het Algemeen
Hoofdkwartier (waar generaal Naguib
weinig meer komt nu hij minister-pre
sident is) wachten altijd nog twee
dreigende tanks.
Naar Beiroet.
Beiroet is niet ver.
Na anderhalf uur vliegen landen we
op het vliegveld aan de zee. De forma
liteiten nemen weinig tijd in beslag.
Enige dagen geleden was een staking
uitgebroken tegq,n de politieke comip
tie in het land.
Alle winkels waren gesloten. Het
leek alsof het Zondag was. De ijzeren
rolluiken waren omlaag en de winke
liers zaten ergens voor trictac te spe
len. Slechts de apotheken en de eet-
gelegenheden waren open. Andere uit-
Een zware brand heeft gisteren de
oliefabrleken van de N.V. P. R. Roelf-
sema te Hoogkerk by Groningen ver
woest.
De brand begon op de vierde verdie
ping van het fabriekscomplex, waar de
z.g.n. schilferafdeling was gevestigd
Het vuur concentreerde zich in een
liftkoker en stortte zich toen naar bui
ten, waardoor het hele fabriekcomplex
met zijn zeer brandbare inhoud een
vlammenzee werd.
Roelfsema's Oliefabrieken vervaerdi-
gen olie uit lijnzaad en z.g.n. schilfers,
een oliehoudend veevoederproduct.
Nadat een uur lang 16 stralen op het
vuur gericht waren geweest is men er
in geslaagd de brand te bedwingen. De
olietank aan de aangrenzende graan
silo liepen toen geen gevaar meer.
Honderdduizenden balen schilfers, zijn
verloren gegaan. De Groninger brand
weer heeft met twee motorspuiten en
de mistbluswagen en tenslotte met een
waterkanon duizenden liters water per
minuut in de enorme vuurzee gewor
pen. Over de oorzaak van de brand, is
niets bekend. De directeur van de fa
briek was uitstedig.
zonderingen waren er niet. Het was
een opvallende demonstratie van
eensgezindheid. De regering had wel
beloofd dat alle schade vergoed zou
worden aan degenen, die lmn zaken
openden en door stakers aangevallen
werden. De belofte vond echter geen
weerklank. De stad was dood en ook
in de haven lag het werk stil. Politie
stond op de hoeken van de straten en
trucks met gewapende militairen pa
trouilleerden. Het leek wel Cairo.
Er was veel publiek op de been, spe
ciaal in de Arabische wijken. Er heers
te een ietwat gespannen sfeer ook al
hadden er geen demonstraties en be
togingen plaats. Op een gegeven ogen
blik brachten opgeschoten jongens een
tram tot stilstand. De passagiers moes
ten uitstappen en met stokken en ste
nen Sloegen ze de ruiten stuk. Zo was
het ook in Cairo begonnen. Het bleef
gelukkig bij dit ene incident.
Er was echter heel weinig nodig om
het vuur tot ontbranding te brengen
Het volk was aan het einde van zijn
geduld. De corruptie nam in Libanon
(Voor vervolg zie pag. 7).
DRIE RUSSISCHE VETO'S.
De Sowjet-Unie heeft Vrijdag in de
Veiligheidsraad haar veto uitgespro
ken tegen de lidmaatschapsaanvragen
van de Indochinese staten Laos, Cam
bodja en Vietnam. Het aantal Sowjet
veto's steeg daarmee tot 56.
De Sowjet-afgevaardigde Jacob Ma-
iik noemde deze landen marionetten
van Frankrijk. Hij drong daarentegen
aan op toelating van de communisti
sche regering van Vietnam, de Viet-
minh. Dit voorstel werd met alleen
Rusland vóór verworpen.
K.L.M.-LUCHTNET IN NIEUW GUINEA
Sedert 1 September j.l. heeft de K.L.M.
het interne luchtnet op Nieuw Guinea,
dat voor kort in charter voor het gou
vernement werd gevlogen, in eigen ex
ploitatie genomen. Het gehele luchtnet
heeft een lengte van ongeveer 25.00 km.
Een hevige typhoon heeft op het eiland Wake, in de Stille Zuidzee, alle
huizen vernield, en bijna het gehele eiland onder water gezet. Persoonlijke
ongelukken gebeurden niet, omdat de bevolking was gewaarschuwd, en een
toevlucht had gezocht in de oude Japanse bunkers uit de oorlog. Alle be
woners van het eiland, zuilen per vliegtuig naar elders worden geëvacueerd.
Het eiland had 'n inwonertal van 600 a 700. Radiografisch overgebrachte foto.
Ongewenste gasten bij Hold Fast"
SPIONNENKOORTS heerst in het Nederlandse legerkamp nu in het 5000 vier-
kante kilometer grote gebied waarin zich de legeroefening „Hold fast* afspeelt,
enkele malen Russische officieren zijn gesignaleerd. j
De verschijning van deze Russen, die naar men aanneemt behoren tot do
Russische militaire missie in West-Duitsland, kwam niet onverwaoht. Reeds hu
vroegere geallieerde oefeningen in West-Duitsland hadden de Russen van bun
belangstelling blijk gegeven. Aangezien zij echter niet waren uitgenodigd om de
oefening b(j te wonen, werden zij steeds als ongenode gasten behandeld.
da
OOSTDUIT SE COMMUNISTEN IN BONN
De voorstellen vormen geen oplossing van het probleem
In de West-Duitse hoofdstad Bonn is gisteren een delegatie uit Oost-Duits-
land aangekomen. De delegatie bestaat uit een vijftal leden van de zgn.
volkskamer. Aan het hoofd staat de vice-premier Otto Nuschke. De delegatie
wil spreken over de hereniging van Duitsland, doch in het Westen voelt men
niets voor de communistische denkbeelden over dit probleem. Enkele leden
van de West-Duitse Bondsdag hebben een onderhoud met de delegatie ge
had en daaruit is reeds duidelijk gebleken, dat de communisten onverrichter-
zake weer achter het ijzeren gordijn zullen verdwijnen.
In een toespraak voor een aantal
studenten heeft Nuschke de gelegen
heid aangegrepen om iets van de voor
stellen van de delegatie te vertellen.
Hij zei, dat drie commissies van de
Grote Vier gelijktijdig zich zullen moe
ten bezig houden met de volgende
vraagstukken: 1. een Duits vredesver
drag; 2. de Duitse eenheid en 3. ver
kiezingen in geheel Duitsland. Hij be
schouwde dit als een weg om uit de
impasse van het zoeken naar een op
lossing van deze kwestie te komen.
Een der delegatieleden had tevoren
tegenover een jonge Duitse verklaard,
dat de hereniging van Duitsland kon
plaats vinden, doch uiteraard onder
het eigen (communistisch) regiem, dat
het enig goede is. De commissie mag
twee dagen in Bonn blijven.
De Egyptische regering heeft aan
Engeland verzocht het embargo op de
leverantie van wapens aan Egypte op
te heffen.
Naar wij vernemen heeft mr W. F.
E. baron v. d. Feltz zijn benoeming tot
lid van de Tweede Kamer aanvaard.
Daarmee is dus toch nog een Zeeuw in
de Tweede Kamer gekomen, ondanks
het feit, dat het er bedenkelijk heeft
uitgezien.
Daar de Kamer niet wordt uitge
breid was de kans groot, dat Zeeland
geen enkele vertegenwoordiger meer
in de Kamer zou hebben.
Baron v. d. Feltz, die Kamerlid is
voor de C.H. keert terug in de Kamer,
omdatmr H. Mulderije, die benoemd
was in de vac. van ir. C. Staf, de mi
nister van Oorlog en Marine, heeft be
dankt. De heer v. d. Feltz is sinds 4
Juni 1946 lid van de Tweede Kamer.
H(j werd onlangs 70 jaar.
Men is in Leiden nog steeds bezig met het onderzoek van de mummies,
die men gevonden heeft bij de restauratiewerkzaamheden van de Ned. Herv.
Kerk te Tholen. Men heeft namelijk niet kunnen verklaren, hoe het komt,
dat deze stoffelijke overschotten zo in tact zijn gebleven. De architect, de
heer H. van der Kloot Meijburg, vond de mummies toen de vloer van de
zuiderzijbeuk werd opengebroken. Ze waren geborgen in een tiental eiken
houten kisten, die ingemetseld waren in een stenen kast van twee meter
hoogte.
De kisten waren van eikenhout en
van ongeveer dezelfde vorm. De
onderste bleken bezweken te zijn on
der het gewicht van de bovenste. In
een der kisten vond men het stoffelijk
overschot van een kind, waarbij men
verdroogde bloemen en de kleding nog
duidelijk kon onderscheiden. Van en
kele van de mummies zijn de namen
bekend, doch het staat vast, dat zij
niet tot de notabelen hebben behoord.
Waarom men hen op bovengenoemde
wijze heeft begraven is evenmin be
kend. Er is nu een kelder gebouwd
waarin de lijken zullen worden her
begraven. Deze kelder zal niet toe
gankelijk voor het publiek zijn.
BELANGRIJK MONUMENT.
De kerk in Tholen, zo vertelde de
heer Meijburg, die in de loop van zijn
carrière reeds vele kerken heeft ge
restaureerd, behoort tot de belangrijk
ste monumenten in ons land.
Zij representeert de midden-Gotische
stijl en was oorspronkelijk bestemd
voor de Rooms-Katholieke eredienst
De voorbereiding voor de restauratie
heeft jaren geduurd.
In 1928 begrootte de heer Meijburg
de restauratie van de toren op f 90.000
en die van de kerk zelf op f 400.500.
Er waren echter geen middelen en
dus moest de restauratie worden uit
gesteld.
Langzamerhand begon de situatie
echter gevaarlijk te worden. Een lucht
boog van een steunbeer stond op in
storten en het gewelf begon te scheuren.
De bovenste steunberen van de toren
weken zó af, dat zy met staaldraden
aan elkaar moesten worden gebonden.
Niemand mocht meer onder de toren
lopen.
In October 1946 was het geld bijeen
en kon men met het herstel beginnen.
De gelden werden gefourneerd door het
Rijk, de provincie, de kerkvoogdij en
het gemeentebestuur.
De prijzen waren intussen sterk
gestegen; de torenbouw kostte nu
f 2231.50O en de restauratie van de
kerk niet minder dan f 847.500. De
toren is in April 1950 gereed geko
men en nu wordt voornamelijk ge
werkt aan het dwarsschip. Wat het
herstel van het koor zal vergen is
nog niet bekend.
WERK VAN KELDERMAN?
Men vermoedt, dat de Vlaamse bouw
meester Kelderman, die ook het stad
huis in Middelburg en de Grote Kerk
te Alkmaar op zijn naam heeft staan,
bij deze bouw betrokken is geweest. In
de loop der tijden is het kerkgebouw
zeer verzwakt, daar het op een veen
laag is gebouwd. Dit was niet het geval
met de toren, die op zand staat. Tijdens
de restauratiewerkzaamheden is druk
gegraven in het kerkgebouw om de fun
damenten te onderzoeken. Daarbij stiet
men op de fundamenten van een oudere
kerk, die kleiner is geweest dan de
tegenwoordige en los van de toren
stond. Onder toezicht wordt een nader
onderzoek ingesteld naar deze verdwe
nen kerk.
Dit onderzoek is nog niet afgelopen,
omdat men het koor nog niet onder
handen heeft genomen. Het koor blijkt
in later dagen verlaagd te zijn waarbij
de kooromgang waarschijnlijk is ge
sloopt.
Zo wordt druk gewerkt aan het her
stel van Tholens' bedehuis. In het schip
en de zijbeuk, die inmiddels gerestau
reerd zijn, wordt weer kerk gehouden.
Bij dit herstel heeft men het is
sprekend voor deze tijd het gebouw
voorzien van een moderne brandinstal-
latie
Deze behandeling, die reeds voor
oefening „Hold fast'* was omschreven In
een geheime instructie, voorzag in een
hoffelijke maar onverbiddelijke uitwij
zing van de Russen uit het oefengebied.
Dat heeft de Nederlandse militaire poli
tie dan ook gedaan. Dit alles, gecombi
neerd met het optreden van „Groen-
landse saboteurs" achter de linies van
Blauwland, doet het oefengebied op het
ogenblik gonzen van geruchten. Als er
maar iets lijkt op sabotage, dan is de
eerste roep: „Dat hebben de Russen ge
daan". Het is vanzelfsprekend onaanne
melijk, dat Russische officieren de
Groenlandse saboteurs een handje zou
den helpen bij het plegen van sabotage
daden, maar toch heeft hun optreden tot
gevolg, dat de spionnage en beveiligings
oefening, die in „Hold fast" verwerkt ia,
aanmerkelijk aan spanning heeft gewon
nen.
Vooral onze landgenoten nemen de
veiligheidsvoorschriften zeer streng in
acht. Sinds het gerucht ging dat de Rus
sische officieren na hun ultwyzing als
journalisten vermomd in het oefengebied
zouden zyn teruggekeerd, staan onze
soldaten zeer wantrouwig tegenover
buitenlandse persvertegenwoordigers.
„lic heb nog nooit een foto gezien
van een Rus met zo'n snorwas het
commentaar van de Nederlandse
schildwacht. Deze spionnenkoorts heeft
de Belgen het minst geïnfecteerd
Iedereen en vooral de Nederlandse
journalisten werden door hen vriende
lijk ontvangen en zij beantwoorden alle
vragen zonder zelfs naar een legiti
matie te vragen.
De Engelsen en met name degenen die
bij de R.AF. dienen zijn voorzichtiger.
Zij verlangen thans naast de perskaart
voor de oefening overlegging van het
paspoort. Zelfs Nederlandse officieren
moeten zich aan deze controle onder
werpen. De leiding van de oefening is
de Russen zeer dankbaar, dat het be
langrijke onderdeel beveiliging thans zo
goed verloopt
Zij, die klassieke pianomuziek weten
te waarderen, hebben gisteravond in
de Concert- en Gehoorzaal te Middel
burg buitengewoon kunnen genieten.
Theo v. d. Pas heeft daar weer be
wezen, dat hij tot de hoogste klasse
van de Nederlandse pianisten behoort.
Het Chopin-programma, dat hij bood
stelde hem in staat zijn virtuositeit en
fantasie van reproducerend kunstenaar
volkomen uit te leven.
Hier leefde weer Chopin. De prach
tige vaak speelse melodiek, altijd weer
doortrokken van een wonderlijke wee
moed, die de muziek van de jong ge
storven Pools-Franse componist zo
kenmerken, werd door v. d. Pas mees
terlijk weergegeven. Of men nu de 24
Préludes hoorde, of de prachtige be
kende Ballade in F, (men hoort hier
werkelijk een verhaal vertellen!) of de
wondermooie tere Berceuse in B, of de
brillante Etudes in Der, cis en a; hier
hoorde men Chopin, waarachter de
meester zichzelf a.h.w. weghield, en
geen persoonlijke visie naar voren
bracht. Waren de geweldige dynami
sche effecten ons somtijds iets te na
drukkelijk, dit neemt niet weg, dat
men soms een orkestraal geluid uit de
vleugel meende te horen (Prélude in
Der), soms zelfs een orgel hoorde be
naderen (Prélude in c klein). Men
weet, dat de romantiek tegenwoordig
zwaar in discrediet is. Een avond als
deze echter, gevuld met romantische
muziek voor een bij uitstek romantisch
instrument, kan echter toch nog aan
doen als een oase in onze nuchtere za
kelijke wereld. de B.
DE BILT ZEGT:
Opklaringen.
Wisselend bewolkt met enkele buien.
Zwakke tot matige wind uit Westelijke
richtingen. Weinig verandering ia
temperatuur.
