Werkloosheid drukt haar stempel op Troonrede en millioenennota Defensie-inspanning, betalingsbalans en werkgelegenheids politiek versomberen Nederlands economisch beeld Prinsjesdag 1952, een feest van kleur en gratie PROTESTANTS CHRISTELIJK BLAD VOOR ZEELAND Verdeel en heers! 1 Het is weer Prinsjesdag geweest INKOMSTEN 1953 UITGAVEN Meer ambtenaren 15000 bezoekers op de Hajuto Minister v. d. Kieft weinig optimistisch DE TROONREDE Nationale schuld vermindert Ultgav® s Stichting „Zeeuwsch Dagblad". Hoofdkantoor Goes, L. Vorststr. 90, Tel 2438, bij geen gehoor voor advertenties 2970, voor redactie 2435. Giro 274289. Kantoren Vlissingen: Lammens traat 17, Telef. 2754, Middelburg: Korte Noordstraat 35. Tel. administratie 2009, Tel. redactie 2347; Ter- neuzen Dijkstraat 2628. ZEEUWSCH DAGBLAD 8o JAARGANG No. 2277 WOENSDAG 17 SEPT. 1952 Abonnementsprijs j 0.44 per week, ƒ1.85 p. maand, ƒ5.45 p. kwartaal Losse nummers 13 cent Advertentieprijs 20 cent per mm. Rubriek Kabouters 10 ct. per woord Hoofdredacteur: J. D. TROOSTHEIDE Directeur: JACQ DE SMIT Medewerkers: Ds W. C. v. Burgeier, Kruinlngen; A. I. Catsman, Aardenburg; Mr W. F. E. Baron v. d. Feltz, Mid delburg; Ds A. Gruppen, Biezelinge; Ds J. S. Hartjes, Vlissingen; J. S. Hoek, Middelburg; J. Hommes, Nieuwdorp; J. Huijssen, Terneuzen; Ds J. Karelse, Goes; Drs J. Kwekkeboom, Goes; J. Laport, Goes; Ds B. G. A. v. d. Wiel, Tholen; R. Zuiaema, Goes. Op- en ondergang van Zon en Maan Donderdag: Zon op 6.19 u., onder 18.50 u. Maan op 5.21 u., onder 18.17 u, Hoogwater Donderdag 18 Sept.; Vlissingen: 1.42 u. 1.86 m., 13.46 u. 1.79 m. Terneuzen: 2.07 u. 2.04 m., 14.15 u. 1.97 m. Wemeldinge: з.17 u. 1.67 m., 15.30 u. 1.50 m. Zierikzee: 3.06 u. 1.44 m., 15.14 1.26 m. DE TROONREDE, die H. M. de Ko ningin roteren heeft voorgelezen ter opening en inleiding van het nieu we parlementaire jaar, bevat één zin, die ons meer dan alle andere heeft be zig gehouden, ons heeft geprikkeld zelfs, omdat v.ij de betekenis ervan niet hebben kunen doorgronden. Deze zin: „Nog moeilijker is het tegenover de vraagstukken van deze tijd afstand te bewaren en aandacht te schenken aan verdieping van eigen inzicht". Wat is er toch met deze woorden bedoeld? In een zo gewichtig staats stuk als de Troonrede zet men niet maar een zin neer zonder dat die een betekenis een achtergrond heeft. Elk woord is overdacht, gewikt en gewo gen. Voor deze zin moet ook een reden zijn. Maar welke? Bevatten deze woorden zo heb ben wij ons afgevraagd een aanspo ring een aanmoediging tot meer prin cipieel denken? Tot een scherper toet sen van de problemen aan de beginse len die men belijdt als het goed is met mond en met hart? Ofligt er juist een verwijt in, dat men te star, te principieel denkt, zo star, dat men niet meer naar eigen inzicht, eigen gezond verstand oordeelt, maar zich laat lei den door in leuzen omgezette partij- doctrines? Wordt met die woorden: verdieping van het eigen inzicht soms bedoeld, dat men zich losser moet gaan maken van de partijdiscipline? Dat het tot-één-partij-behoren niet noodzake lijk met zich mee behoeft te brengen, dat men ook gelijkelijk stemt? Wordt in deze woorden soms de gedachte uit gedrukt, dat men het gemakkelijkst heerst door de tegenstanders te verde len? Als dat zo is, als de ministers die dit staatsstuk opstelden, inderdaad on ze Koningin deze woorden hebben la ten zeggen in deze geest, dan heeft naar ons gevoelen deze nieuwe rege ring wel direct een schandelijke beurt gemaakt. S ER AANLEIDING TOE dit te ge loven? Helaas, naar ons gevoelen jai Daarvoor is een aandachtige beschou wing van de geest van deze Troonrede noodzakelijk. De Troonrede is een door ministers opgesteld stuk. Sinds enkele weken treedt er in Nederland een pleuw Kabinet op, een vier-partij en- kabinet, waarin vele nieuwe ministers zitting hebben. Deze nieuwelingen zul len nog niet ten volle zijn ingewerkt daarvoor is de tijd te kort geweest. Hun begrotingen zijn opgesteld door hun voorgangers en de passage die iedere minister in de Troonrede aan zijn eigen afdeling wijdt, is steeds eerder be schouwend dan een programma van werkzaamheden biedend, wat toch oor spronkelijk de bedoeling van deze rede is. Zeker, er worden ook nu tal van maatregelen aangekondigd, maar deze waren voor een deel al bij het oude Kabinet in voorbereiding. Dit alles heeft ertoe geleid, dat in deze Troonrede meer samenhang te constateren is, dan dikwijls het geval is geweest. Typerend is b.v. dat de mi nister van Oorlog en Marine in het ge heel niet aan het woord gekomen is, hoewel hij in dit tijdsgewricht toch een belangrijk man genoemd mag worden. Wat hij te zeggen gehad kon hebben is echter al door het hele stuk verweven. Men onderkent de hand van één maker en het is niet on waarschijnlijk, dat dit de hand van dr Drees is en dat deze Troonrede voor een deel het regeringsprogram bevat dat door deze destijds bij zijn eerste poging een Kabinet te formeren is op gesteld en dat daarna door de volgen de formateurs is overgenomen. Pt AARUIT zou te verklaren zijn, dat men zo hier en daar in deze rede passages aantreft, die meesterstukjes zijn van vaagheid, ja, waarmee men alle kanten uitkan. Men leze b.v. de passages over Indonesië en Nieuw- Guinea. De regering wil de besprekin gen met Indonesië heropenen om „een nieuwe basis voor de wederzijdse be trekkingen te leggen". In welke rich ting zoekt men die basis? Geen woord hierover. Heeft men dan zelf geen ideeën? Laat men alles maar afhangen van de Uniepartner? Natuurlijk heeft men ideeën maar men wacht zich wel die uit te spreken, want dan zou al aanstonds het verschil van opvat tingen in de ministerraad aan de dag treden. En Nieuw-Guinea men kan zich verheugen over het feit, dat er zo spoedig mogelijk een ontwikkelings plan voor dit gebied zal worden opge steld, maar maakt men zich dan niet blij met een dode mus? Is het zeker dat Nederland ook inderdaad in Nieuw Guinea blijft? Of stelt men dat plan alleen maar op, omdat het handvest der Ver. Naties dat voorschrijft het Js een verplichting, waarvan we ont slagen zijn op het ogenblik, dat we dit gebied aan Indonesië hebben overge dragen! Want zo kan men het ook op vatten! En eenzelfde geluid kan men beluis teren in de financieel-economische passages. Het lijkt wel of de socialist cn de anti-revolutionnair hier om de beurt een zinnetje hebben mogen dic teren. Samen zijn ze het er over eens, dat de werkgelegenheidspolitiek als het centrale punt beschouwd moet worden in het sociaal-economische be leid. Dan zegt de a.r. minister: „Pri mair is de ontwikkeling van het nor male bedrijfsleven!" Waarop de socia list repliceert: „Ik ben het er mee eens, dat het normale bedrijfsleven voorrang verdient en dat we de mogelijkheid van voldoende investeringen moeten bevorderen maar als de omstandig heden daartoe nopen is het toch de overheid, die zelf die investeringen ter band moet nemen!" In het midden o f i u e- vraag °P welke wijze de mo gelijkheid tot voldoende investeringen bevorderd moet worden. Gaat er bij de ocialist meer waardering doorbreken oor de particuliere ondernemer en oor de waarde van het kapitaal? In et midden blijft ook de vraag welke °ie omstandigheden zijn, die de over- fid nopen zelf de taak der particulie- en over te nemen. Zou het niet zo Jn' "at de socialist dat moment al eei gauw aangebroken meent, zodat Een nieuwe, ongenode gpst heeft zich aan de tafel gezet van het Nederlandse volk en schranst duchtig mee uit de etenspot. Die gast heet werkloosheid. Minister van der Kieft heeft bij het opstellen van zijn eerste millioenennota duchtig met hem rekening moeten houden en het resultaat is dan ook, dat de thans ingediende begroting weliswaar een zekere reden tot blijdschap geeft, omdat de moeilijkheden met de betalingsbalans, die het vorige jaar hun stem pel op de begroting drukten, thans in veel mindere mate aanwezig zijn, maar dat er toch nog allerminst reden is tot juichen. In zijn slotbeschouwing komt de minister van Financiën dan ook tot deze slotzin: „De conclusie lijkt gewettigd, dat het misplaatst zou zijn op grond vein de in het recente verleden bereikte verbetering van de betalingsbalans te optimistische verwachtingen te koesteren ten aanzien van de ont wikkeling in de naaste toekomst. Bij het bepalen van het budgetaire beleid dient met name ten aanzien van INKOMSTEN* BELASTING LOONBELASTING VENNOOTSCHAPS- 690 BELASTING OMZETBELASTING 1 INVOERRECHTEN J£5 EN ACCIJNZEN OVERIGE BELASTINGEN NIET-BELASTING- «25 INKOMSTEN voorstellen, die zouden leiden tot hogere uitgaven dan wel lagere inkomsten, mede met dit perspectief rekening gehouden te worden!" Beschouwt men de begroting, dan kan men de pessimistische gedachtengang van de nieuwe be windsman volkomen billijken. Omstreeks 26 pet van ons nationale inkomen wordt door de staat uitge geven en desondanks sluit de begroting met een te kort van f 492 millioen. Men kan hiertegen aanvoe ren, dat de lopende uitgaven en inkomsten toch een overschot opleveren zelfs als het tekort van het Landbouwegalisatiefonds hiervan is afgetrokken, en dat een tekort op de kapitaaldienst niets abnormaals is, maar als men de grootte van onze nationale schuld beschouwt, dan kan men het standpunt van de mi nister dat de staat zo min mogelijk een beroep, op de kapitaalmarkt moet doen, alleszins billijken. Een globaal overzicht van de cijfers krijgt men uit de hieronder afgedrukte tekening. 1500 DEFENSIE 619 SQC.VQQRZIENINGEN EMIGRATIE, V0LKSGEZ0NDK EN VOLKSHUISVESTING In 1953 zullen meer ambtena ren in dienst worden gesteld van het Rijk dan dit jaar. Deze stij ging wordt in hoofdzaak ver oorzaakt door de militaire in spanning, zo wordt er meteen bijverteld. Op de niet-militaire departe menten werkten in vaste en tijde lijke dienst op 1 Januari 1946 in totaal 29.478 ambtenaren. Op 1 Ja nuari van dit jaar 48.832. Op 31 Juli 50.328. De begrotingssterk te voor 1952 bedraagt 54.296 en voor het volgende jaar 57.636. Op arbeids-overeenkomst werkten resp. 93.348 personen, 25.475, 24.040, 22.469 en 19.887 personen. Bij Oorlog en Marine werkten in vaste dienst op 1 Januari 1946 1966 ambtenaren, op 1 Januari van dit jaar 6241, op 31 Juli 7.156. De begrotingssterkte voor deze departementen bedroeg voor 1952: 9.427 en voor 1953: 11.101. Personeel op arbeidsovereen komst resp. 6.226, 15.077, 15.911, 13.112 en 13.739. In totaal geven dus beide departementen een stijging te zien van 1952 op 1953 van 99.304 ambtenaren tot 102.363 ambtenaren. Zoals ook in de vo rige millioenennota's is geschied is het personeel, werkzaam bij de staatsbedrijven in de hierboven staande getallenreeks niet opge nomen. Bussen en treinen werden bestormd Bussen en treinen werden bestormd toen gisteravond duizenden bezoekers na een kijkje op de Hajuto huiswaarts keerden. Het aantal bezoekers heeft de 15.000 gisteren overschreden. Om pre cies te zijn, er kwamen er 15.002. In de stad was het gezellig druk. Euphonia" maakte een mars door de stad en duizenden verdrongen zich op de kade waar de mandolinevereniging „Excelsior" uit Kruiningen weer voor vrolijke muziek zorgde. Was het 's middags reeds behoorlijk druk op de tentoonstelling, 's avonds nam de aanloop regelmatig toe. Mevr. Hoogland uit Wemeldinge was da 11.000ste bezoekster, mevr. J. Hage uit Colijnsplaat de 12.000ste, mej. J. Din- gemanse uit Goes de 13.000ste en mevr. Landman uit Kapelle stapte als de 14.000ste langs de controle. Zij allen kregen een waardebon van f 10.De heer A. Remijnse uit Goes maakte de 15.000 vol. Ook hij werd weer overladen met geschenken. Nog vier dagen wachten de Hajuto. Vier dagen nog van licht en vrolijk heid in de Ganzestad. OPENING CHR. MIL. TEHUIS TE MIDELBURG. Gisteren is te Middelburg het nieuwa Chr. Mil. Tehuis geopend. 'Tijdens een bijeenkomst in de Concertzaal is het beheer overgedragen aan het plaatse lijk bestuur van de Ned. Mil. Bond „Pro Rege". Tal van geschenken wer den aangeboden. Plaatsgebrek noopt ons zeer tot onze spijt, het verslag van de opening te laten over staan tot morgen. NATIONALE SCHULD £11 ONDERWIJS EN CULTUUR HERSTEL VAN OORLOGSSCHADE WATERSTAAT EN VERKEER 218 POLITIE EN JUSTITIE OVERIGE Reeds uit dit overzicht zal het duide lijk zijn, dat de begroting onder in vloed staat van deze drie factoren: de defensie-inspanning, het blijven stre ven naar een gunstige betalingsbalans en de werkgelegenheid. Tussen de defensie-inspanningen en de betalingsbalans is een zeker ver band. Minister van der Kieft wijst er op, dat onze betalingsbalans er op het ogenblik wel heel gunstig uitziet (een goud en deviezenvoorraad van ruim 3 milliard tegen een jaar daarvoor min der dan 900 millioen), maar daar staat tegenover, dat de militaire uitgaven eigenlijk nog moeten beginnen. Die betalingsbalanspositie is trou wens ook op zichzelf maar wankel: in het afgelopen jaar ij de industriële po sitie met 21/2 pet teruggelopen en het aantal werklozen met 43.000 vermeer derd, terwijl voorts aandacht verdient de kwetsbaarheid van onze exportpo sitie. Men denke hierbij aan de geringe geografische spreiding en de opkomen de concurrentie van andere landen. De minister gelooft dan ook niet, dat blijvend gerekend mag worden op een zo gunstige positie als in de afgelopen maanden het geval was. En nu is dan de werkloosheid de derde factor waarmee ernstig rekening moet worden gehouden. Uiteraard is het moeilijk in ronde cijfers uit te drukken, wat deze zorg ons kost, maar in alle, in de sociaal-economische sec tor liggende begrotingen is zij terug te vinden: economische en sociale zaken natuurlijk maar ook de begroting van waterstaat, van verkeer, van landbouw, van volkshuisvesting dragen er het stempel van. Zelfs in de onderwijsbe groting werkt deze zorg door, daar immers bestrijding van werkloosheid al moet beginnen bij de school. Neen, een prettig gevoel geven deze zijn waardering toch niet zo heel erg groot is? 1T\ IT KABINET wij wezen er al op ■L-/ toen het werd samengesteld en uit deze Troonrede blijkt het weer zal eerder vallen door gebrek aan eenheid dan door gebrek aan steun uit de volksvertegenwoordiging. Maar men kent het streven der socialisten: toen zij twee zetels wonnen hebben zij ge juicht, dat het moment van de door braak toch was gekomen en zij zullen alles doen om deze stelling, hoe on waar die ook is, uit te buiten en te propageren. Hun streven is er op ge richt de andere, confessionele partijen als het ware te splijten in een progres sief en een conservatief deel. Door die verdeeldheid immers zullen zij zich kunen handhaven in hun heersers positie. Wij weten niet of met die woorden: verdiep het eigen inzicht, een nieuwe poging in die richting is gedaan. Het Hikt er op, maar wij hopen van harte dat wij ons vergissen. De Troonrede voor eigen partijdoeleinden te misbrui ken zou op een dusdanige minachting voor de goede parlementaire zeden wijzen, dat men dat nauwelijks voor mogelijk wil houden. De slotzin waar in Gods hulp wordt ingeroepen zou daarmee tot een aanfluiting worden. drie factoren met elk hun eigen onont koombare uitgavenreeks, niet! SLAG IN DE LUCHT. Op pagina 2 geven wij een uitvoerige beschrijving van de ingediende begro ting. Men zal daaruit kunnen leren, dat de werkelijkheid dikwijls geheel anders uitvalt dan de raming. Vooral in het thans lopende jaar is dat het ge val geweest. Bovendien geldt voor deze begroting dat zij is vastgesteld door een demissionnaire regering; de nieuwe bewindslieden zullen er wel in grote lijnen r ee accoord gaan, maar reeds nu is meegedeeld dat er „in ieder geval nota's van wijzigingen zullen worden ingediend om de hoofdstukken der Rijksbegroting aan te passen aan de verschuivingen velke de departe mentale indeling zal ondergaan!" Als beoordelingsmaatstaf van het be leid der diverse ministers is dit staats stuk nog niet geschikt. Dat minister van der Kieft desondanks een zo over tuigende toelichting heeft gegeven, strekt hem tot ere. Hier is tenminste geen fantast aan het woord eweest! De troonrede, welke H. M. de Koningin gisteren heeft uitgespro ken en waarvan wij de volledige tekst afdrukken op pagina 3, bevat te, kort samengevat, de volgende punten: 1. Medewerking aan de voortschrij dende integratie van West-Europa. 2. Bereidheid om weer besprekingen met Indonesië te openen om een nieuwe basis voor de betrekkingen tussen beide landen te' leggen. 3. Voor Nieuw-Guinea wordt zo spoe dig mogelijk een ontwikkelings plan opgesteld. 4. De werkgelegenheidspolitiek wordt steeds meer als het centrale punt in het sociaal-economisch beleid ge zien. 5. In dit kader zal de uitvoering van openbare en in het bijzonder cul tuurtechnische werken worden versneld. 6. De industrialisatiepolitiek zal met kracht worden voortgezet. 7. Naar de bouw van 55.000 woningen wordt gestreefd. 8. De huishuren zullen worden ver hoogd met mogelijk een compen satie voor de minder draagkrachti- gen. 9. De onderwijsvernieuwing zal met voortvarendheid worden ter hand genomen. Afschaffing of verlaging van het schoolgeld voor de lagere school wordt overwogen. 10. Tal van sociale maatregelen zullen worden doorgevoerd; vereenvou diging van de administratie van de sociale verzekeringen en de belas tingen wordt voorbereid. DE BILT ZEGT: Toenemende bewolking. Toenemende bewolking met aan het einde van de dag in het Noorden van het land kans op regen of motregen. Matige tot vrij krachtige en later langs de Waddenkust wellicht tot krachtig toenemende wind uit Westelijke rich tingen. Weinig verandering in tempe ratuur. Blijkens het overzicht van de nationale schuld is sedert 30 Juni 1950 de totale schuld met niet minder dan 3Yz mil" liard gulden gedaald. De to- tale schuld per 30 Juni 1952 bedraagt 23.618 millioen gul den. Naar het oordeel van de minister van Financiën draagt deze ontwikkeling in belang rijke mate bij tot vergroting van de financiële stabiliteit van ons land, temeer omdat gelijktijdig een stijging in het nationale inkomen en het na tionale vermogen valt te con stateren. WAFD-PARTIJ IN EGYPTE ONTBONDEN. De voorzitter van de Egyptische Wafd-partij Nahas, heeft te Caïro de ontbinding van zijn partij bekend ge maakt. Koningin opende de Staten Genetaal Tienduizenden juichten Koningin en Prins spontaan toe (Van één onzer redacteuren). Den Haag heeft gisteren weer Prinsjesdag gevierd en met Den Haag via radio en televisie het gehele Nederlandse volk. Prinsjesdag, het begin van het parlementaire jaar, betekent voor Den Haag de koninklijke stoet rijdend door de straten, voor de bevoorrechten in de Ridderzaal een indrukwekkende plechtigheid van de opening van de zitting van de Staten-Generaal en voor iedere Nederlander een nieuw wachten op wat de overheid tot heil van een ieder zal doen. Prinsjesdag gisteren, badend in de herfstzon, is een blij feest geworden van kleur en gratie, van vreugde en eerbied voor het Koninklijk huis. Uit alle delen van het land hebben gistermorgen vroeg treinen reeds velen naar Den Haag gebracht. Duizenden en later op de morgen tienduizenden hebben hun plaats ingenomen langs de route, die de koninklijke stoet volgt van het Paleis Noordeinde naar de Ridderzaal. Een milde herfstzon schijnt op de gezichten van allen, die zich voor een zelfde doel hebben samengedromd, nl. om een glimp op te vangen van de ceremoniële optocht, de twee hofrijtui- gen en de stralende gouden koets. Om één uur kondigt een batterij ar tillerie op het Malieveld het vertrek van de stoet van het Paleis Noordeinde aan. Dra klinkt langs de route een da verend gejuich, welke onvermoeid wordt beantwoord met een vriende lijke lach van een Vorstin, die zich weet gedragen door de liefde van haar volk. Het gejuich deint voort tot de Vorstin de trappen van de Ridderzaal betreedt. IN DE RIDDERZAAL. In de Ridderzaal heerst om twaalf uur een gemoedelijke sfeer van af wachten. De stemmig-rood gedrapeer de zaal, ruim 700 jaar geleden in ge bruik genomen door Floris V om er zijn jachtfestijnen te houden, ziet nu binnen haar muren leden van de volks vertegenwoordiging, van het corps di plomatique, waartussen de Oosterse af gevaardigden in hun zwierige tenu's afsteken, leden van het internationaal gerechtshof, van de hoge colleges van staat, van de hoge rechterlijke macht, kerkelijke vertegenwoordigers, hog® ambtenaren, vlag- en opperofficieren, andere genodigden en de weinig ge lukkigen die hun plaats op de publie ke tribune wisten te bemachtigen, zo als die familie, die binnenkort naar Nieuw-Guinea zal emigreren. Het luiden van de bel verbreekt la ter even de spanning. Over het mid denpad treedt mr J. A. Jonkman bin nen, voorzitter van de Eerste Kamer, die de verenigde vergadering zal pre sideren. Na het voorlezen van het K.B. van zijn benoeming door de griffier van de Eerste Kamer, prof. A. L. Block, verklaart hij de vergadering voor geopend. Vijf minuten voor één treden de le den van de Raad van State binnen, even later gevolgd door de leden van het nieuwe Kabinet. Zij align komen door de ingang rechts van de troon, want de statige hoofdingang is alleeft bestemd voor de vorstelijke personen, die spoedig binnen zullen treden. Buiten klinken al de commando's van de commanderende officieren van hét garde regiment „Prinses Irene" in rood ceremonieel tenue staande voor de gebouwen van de Eerste en Tweede Kamer en van het corps mariniers dat de wacht heeft voor de Ridderzaal. Het Wilhelmus wordt ingezet. Dan is het grote ogenblik aangebro ken. De stoet schrijdt binnen met voor op de ceremoniemeester, Jonkheer do Graaff, die drie keer met zijn staf op de grond stampt. Links van de Konin- (Zie voor vervolg pag. 4 kol. 6). If 1 ag v g|- 3? Voor de vijfde maal sinds zij de troon besteeg heeft H. M. Koningin Juliana Dinsdag in Den Haag de zitting van de Staten-Generaal geopend met het uitspreken van de Troonrede. De foto toont de plechtigheid in de Ridderzaal.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1952 | | pagina 1