S|OUK VAN HOLDINOE
Belgisch rapport over het
drama Mei 1940.
Kostbare verzamelingen van
het Boek der Boeken.
De film in dienst van de
kerkelijke arbeid*
Reglement voor visserij
AKKERTJES
Het Rotterdamse Kamerorkest
komt naar Middelburg*
Grofe strategische werken in
Z. 0. Turkije.
-o- Verhaal uit de tijd der Kerkhervorming.
SIBE VAN AANGIUM
Pagina 2
Maandag 25 Augustus 1952
..üUWSCH DAGBLAD
Pagina 3
jan. „Ja, ik
overal bo-
ny-motoren.
:reden door
zoals onza
-t en Karei
ills ook Jan
(twee man-
len vinden,
!dat de ver-
linister van
et Ais ver
doopt da
land, da
|nde te Ber-
rdjÊ-te vie
ste het
heer L. van
Lnderwijs te
pen de kada
Je heer H.
Stse, om da
te bevrij-
eentehuls
stuur van
alsmede
Amster-
sprektng
Zaterdag
fier leiding
SHootegem.
ferestaureer-
gn door da
Zeeland*
leden van
tegenwoor-
Onder-
kppen.
rvordt een
uitgevoerd
_jspel „Da
gn toneel-
verlenen
(riilg en het
Sluis. Ook
aanwezig
Inrit heeft
pstraan uit
man aan
viel dat hij
dding naar
est worden
»J
[IS 1952,
kvRO: 7.00
7,50 Dag-
„'8.15 Gram.
Km.; 9.30 De
Aden; 9.40
f; 11.00 Voor
12.00 Amu-
.1 tuinbouw-
t platteland;
iNieuws; 13.
B.25 Orkest-
ropera;
F caus.; 15.00
iital; 16.00
17.00 Volks-
uziek; 17.50
tuws; 18.15
Saaiborn
Ijkende lite-
lorische ro
tan Lennep
fospel; 19.13
|00 Nieuws;
[en solisten;
hoorspel;
gels militair
„De Ame-
causerie;
jcht; 23.20—
IKRO: 7.00
■7.30 Gram.;
pche kalen-
8.15 Gram.
de huis
paken; 10.00
V 11.00 Voor
(12.00 Ange-
[1- en tuin-
fam.; 12.53
Katholiek
(3.25 Metro-
Irara.; 15.30
i de zieken;
jeugd; 17.
dr. M. H.
Jiina; 18.00
■8.20 Sport-
„Hier vrij
|„Dit is le-
0.00 Nieuws
man; 20.15
Lzern-F esti-
iauserie; 22.
1 en liturgi-
[23.15 Sport;
11.45 Gram.
amse liede-
17; 14.00 Ka-
I Hammond-
liziek; 16.30
Ews; 17-19
17.30 Wals-
lo Klassieke
laten; 19-00
Iserie; 20.00
bziek; 21.30
f22.15—23.30
MNG.
k- 2. Weer-
■ng"; Pau-
Iedev een eigen strategie
Generaal Weygand kon de verwarde situatie
niet meer overzien.
Een commissie van vier Belgische
generaals heelt een diepgaand onder
zoek Ingesteld naar de militaire ge
beurtenissen in Mei 1940, waarbij men
zich In het bijzonder baseerde op de
gedenkschriften van de Franse gene
raals Weygand en Gatnélin, alsmede op
die van de Engelse eerste minister,
Winston Churchill en de gewezen Fran
se eerste minister Paul Beynaud.
De commissie komt In haar rap
port tot de conclusie, dat het drama,
dat zich in de Meidagen van 1940
afspeelde, in niet geringe mate toe
te schrijven was aan de onverwachte
benoeming vn generaal Weygand tot
opperbevelhebber der geallieerde
strijdkrachten. Deze moest zich hier
door in 48 uur tijd op de hoogte stel
len van uiterst ingewikkelde militai
re problemen en zag zich plotseling
verplaatst in een situatie, die zeer
verward was en nog leder uur wijzi
ging onderging.
Weygand kon op 21 Mei niet lang
genoeg in Ieperen vertoeven om daar
Lord Gort, de bevelhebber van het
Engelse expeditieleger te ontmoeten en
besprekingen op hoger niveau over een
gezamenlijke verdediging der Frans-En
gels-Belgische strijdkrachten konden
dus niet worden gehouden. Een onge
val, dat het leven kostte aan generaal
Bllotte, de bevelhebber der FranBe
Onder Amerikaanse 1 eiding zijn
werkzaamheden gaande om de Baai
van Alexandrette (Iskenderoen) in
Zuid-Oost-Turkijè geschikt te maken
voor dienst als Turks-Amerikaanse
marinebasis. Voorts wordt gewerkt
aan een strategische weg, die van
Alexandrette naar Kars bij de Turks-
Russische grens loopt, een afstand van
circa 1100 km. Deze twee grote mili
taire werken staan onder leiding van
de Amerikaanse militaire en burger
lijke missie in Turkije. De grootst mo
gelijke geheimhouding wordt over de
werkzaamheden in acht genomen. De
Amerikaanse staf van circa 50 man
werkt in het gebied waar de tempera
tuur veelal oploopt tot boven de 100
eraden, geheel afgesloten van de bui
tenwereld. Verwacht wordt, dat de in
October 1951 begonnen werkzaamhe
den twee jaar zullen vergen.
Alexandrette wordt omringd door
bergen van bijna duizend meter hoog
te en ziet uit op een door land om
ringde golf met een uitgestrekte rede,
die bijna het gehele jaar door gebruikt
kan worden.
troepen in het Noorden, droeg nog bij
tot de algemene verwarring. Het gevolg
van een en ander was, dat het Engelse
expeditieleger, bjj ontstentenis van
richtlijnen, zijn eigen strategie vast
stelde en het Belgische leger aan zijn
lot werd overgelaten.
Vanaf 24 Mei had generaal Weygand
dan ook geen invloed meer op het geheel
der krijgsverrichtingen. Na 25 Mei ver
nam het Belgische opperbevel niets
meer van de Fransen en de Engelsen
en daar geen enkele steun uit de lucht
werd ontvangen, was het lot van de
Belgische strijdkrachten van toen af
bezegeld.
In het rapport van de commissie
wordt nog opgemerkt, dat tassen 22
en 27 Mei het Belgische opperbevel
geen enkele keer werd uitgenodigd tot
de Intergeaüleerde besprekingen, hoe
wel de 20 Belgische divisies 40 procent
uitmaakten van de in het Noorden af
gesneden geallieerde strijdkrachten.
Engelse delegatie voor de Europese
steenkolen- en staalgemeenschap
In een door het Britse ministerie
van buitenlandse zaken uitgegeven
Communique is de samenstelling be
kend gemaakt van de Britse delegatie,
die zich naar Luxemburg zal begeven
voor het vestigen van een basis voor
een nauwe en duurzame samenwer
king tussen Groot-Brittannië en de
Europese steenkolen- en staalgemeen-
gchap. De delegatie staat onder leiding
van Sir Cecil Weir, van 1946 tot 1949
economisch raadgever van de Britse
hoge commissaris in West-Duitsland
Ingezonden Mededeling (adv.).
De Bijbel in de loop der eeuwen.
Een zeldzaam exemplaar* de „Breeches" (broek) Bijbel.
Op zekere dag snuffelde een student in Boston wat rond in een boeken
stalletje en vond er een oude bijbel die zijn belangstelling trok. Omdat het
boe ker erg verfomfaaid uitzag kon hij het voor een dollar meenemen. Toen
hij thuis deze bijbel eens nader bekeek ontdekte hij dat het een zogenaamde
„Breeches"-bijbel was, een uitgave die onder vzrzamelaars zeer gezocht is.
(In deze uitgave staat in Gen. 37 „breeches" (broek) i.p.v. „aprons"
(lendenschort).
Door deze gelukkige vondst werd de jongeman een verwoed verzamelaar
van boeken en daar hij zeer godsdienstig was, legde hij zich in het bijzonder
toe op het verzamelen van bijbels. Thans is deze verzameling van wijlen
Dr William B. Bizzell, die gedurende 16 jaar president-curator was van
de Universiteit van Oklahoma in de universiteits-bibliotheek ondergebracht
als de „Bizzel-verzamélïng" en wordt zij beschouwd als een van de belang
rijkste particuliere bijbelverzamelingen ter wereld.
Adviezen van deskundige waren zeer welkom.
Fit het jaarverslag van de Stichting
Filmcentrum, die deze zomer haar eer
ste lustrum vierde, blijkt dat in steeds
toenemende mate gebruik wordt ge
maakt van de diensten van de fllmdes-
kundige van de Ned. Herv. Ker.
Behalve van het gebruik, dat ds S.
H. Spanjaard te Groningen en ds W. G.
Overbosch te Amsterdam van de film
maken bjj hnn werk onder buitenker
kelijken, worden door ds D. Lamberts
te Drachten geregeld bepaalde films in
de bioscoop aldaar vertoond.
In Leiden werden Liebe '47 en Nacht-
wache ingeleid en besproken onder lei
ding van ds P. Kloek. Ds M. L. M.
Schoch te Rotterdam hield filmvoorstel
lingen voor middelbare schooljeugd met
gedachtenwisseling. Een combinatie dus
van filmvertoning en prediking. Naar
aanleiding van de film Simson en Delila
hield ds P. Lugtigheid in een Haagse
kerkgebouw twee zeer druk bezochte
samenkomsten bezocht door een over
wegend niet kerkelijk publiek. In de
Pieterskerk te Utrecht werd door ds
A. Dronkers een bespreking van Nacht-
wache gehouden mbet gelegenheid tot
vragen stellen waarvan zeer druk
gebruik werd gemaakt. Een der thea
ters in deze stad vertoonde op een Zon
dagmorgen Himlaspelet, welke film
door ds Dronkers werd ingeleid. Een
zeer merkwaardige vorm van „Visua
l'Aid" gecombineerd met prediking
paste ds H. Bardeloos in zijn gemeente
Lutten toe. Een kerstgroep was opge
steld, waarachter een groot filmdoek
In het Staatsblad Is opgenomen een
Kon. Besluit van 26 Juli IX, houdende
vaststelling van een visserijreglement
voor de territoriale wateren.
Daarin wordt bepaald, dat ter be
scherming van de schelpdierenvisserij
gedeelten van de territoriale wateren,
waarin of in de omgeving waarvan zich
natuurlijke banken bevinden, voor de
visserij worden gesloten. Onder natuur
lijke bank wordt verstaan Iedere niet
in uitsluitend gebruik gegeven plaat*
waar schelpdieren van nature zijn ge
vallen. Het is verboden te vissen op de
hiervoor bedoelde gedeelten gedurende
de tijd, dat zij voor de visserij zijn ge
sloten, tenzij men voorzien is van een
daartoe strekkende schriftelijke verkla
ring van het districtshoofd, zijnde het
hoofd van de dienst der visserij-Inspec
tie in het eeTSte district.
Ter bevordering van de teelt van
schelpdieren kunnen gedeelten van de
territoriale wateren aan de openbare
visserij worden onttrokken en op de
door de minister van landbouw, visse
rij en voedselvoorziening te stellen voor
waarden tijdelijk in uitsluitend gebruik
worden uitgegeven voor de teelt van
Schelpdieren. Het is verboden op een in
uitsluitend gebruik gegeven plaats te
vissen met een kor of schelpdieren te
rapen tussen een half uur na zonson
dergang en een half uur voor zonsop
gang. Voorts is het verboden tijdens
mist te vissen met een kor. Eveneens
is het verboden op een in uitsluitend
gebruik gegeven plaats enig vistuig bij
zich te hebben, tenzij degene, die het
vistuig bij zich heeft op eerste vorde
ring kan aantonen, dat hij op die plaats
tot vissen met dat vistuig bevoegd is.
De minister kan tijdelijke afwijking
van de bepalingen van het besluit toe
staan.
POLDERBENOEMINGEN
IN ZEELAND
Bjj Kon. Besluit zijn benoemd in de
Provincie Zeeland: tot dijkgraaf van
het Waterschap Sint Maartensdijk A.
P Geluk te Sint Maartensdijk.
Tot gezworene van de Karelpolder
J. Nagelkerke, Krabbendijke, m.i.v. 1 Aug
1952; tot gezworene van het Water
schap Stavenisse J. C. Roojj te Stave-
nisse.
De oudste inwoner van Urk, de heer
G. Post is op ruim 96-jarige leeftijd
overleden. De heer Post is vrijwel tot
oo laatste dag van zijn leven goed ge
zond geweest.
Amerika aal Zuid-Korea ruim 35 milli
oen dollar betalen ter delging van Zuid-
Koreaanse voorschotten in plaatselijk
geld aan eenheden der Amerikaanse
strijdkrachten.
IJsland heeft
twee luchtvaartmaatschappijen
IJsland is waarschijnlijk het land,
dat naar verhouding de meeste lucht
vaartmaatschappijen bezit. Er zijn er
n.l. twee in dit land van 150.000 inwo
ners, wat dus betekent, dat er op elke
75.000 IJslanders een luchtlijn is.
Verwonderlijk is dit overigens niet
als men weet, dat er maar weinig en
slechte wegen zijn op dit Noordelijk
eiland en dat een vliegreisje van de
hoofdstad Reykjavik naar de Oostkust
goedkoper is dan een reis per bus. Als
men met dit laatste vervoermiddel
gaat, zo vertelde ons Njall Simonarson,
de persagent van de Flugfelag Islands
(de IJslands luchtvaartmaatschappij)
moet men n.l. via de Noordkust en
daar een nacht logeren in een hotel
om de volgende dag de reis voort te
zetten. Een ideaal land dus voor lucht
verkeer en dit verklaart dan ook de
twee luchtvaartmaatschappijen.
Op 30 en 31 Augustus wordt te Oud-
Poelgeest bij Leiden de jaarlijkse con
ferentie gehouden van „In dienst der
Kerk". Dr van Leusden spreekt over
opvoeding in het gezin en ds Groene-
woud over opvoeding in en door de
school.
gespannen. Van de galerij af sprak de
predikant via een microfoon.
Na de lezing van het kerstevangelie
naar Lucas werd een schijnwerper ge
richt op de kerkgroep. De korte toe
spraak-fragmenten werden onderbroken
door filmvertoningen van b.v. overstro
mingen In de Po-vlakte, bet vluchtelin
genprobleem, ondertekening van bet
Atlantisch Pact en Korea. Telkens
wanneer een dergelijk filmfragment
vertoond was, werd de schijnwerper ge
richt op de kerstgroep. De dienst werd
besloten met een liturgie der gebeden.
In alle provincies zijn filmconsuls en
filmeorrespondenten aangesteld, die
contact leggen en onderhouden tussen
de plaatselijke gemeenten en filmcen
trum. Het aantal filmvoorstellingen, dat
door de filmdienst verzorgd werd in de
afgelopen jaren neemt steeds toe.
Millioen dollar geboden
voor een Bijbel
Een zeer oud exemplaar van de Bij
bel, door Bedoeïnen in de woestijn ge
vonden en gekocht door ex-koning Fa-
roek van Egypte, is ontdekt bij de in
ventarisatie in de koninklijke paleizen
in Egypte. Van Israëlische zijde zou
er eens een bod van een millioen dol
lar op gedaan zijn, dat echter door
Faroek werd afgeslagen.
Het Egyptische ministerie van onder
wijs heeft nu verscheidene deskundi
gen uitgenodigd de waarde van deze
Bijbel te schatten en de ouderdom vast
te stellen.
Ingezonden Mededeling (adv.).
vmse
Die pijnen op gezette tijden...verdrijf ze! De
moderne vrouw blijft ook in die dagen
monter enfit:zij neemt een AKKERTJE!/j
helpen direct
Het nieuwe seizoen nadert.
Het Residentieorkest concerteert 24 April 1953.
De werkgroep-Middelburg van de
Zeeuwse Volksuniversiteit heeft een
uitstekend programma voor het nieu
we seizoen samengesteld. Twee grote
concerten zullen In na- en voorjaar de
hoogtepunten vormen. Wat de recitals
betreft, mag men voor de winter 1952
'53 rekenen op Iets bijzonders.
Op Donderdag 25 September a.s. zal
ln de concert- en gehoorzaal te Mid
delburg concerteren het Rotterdams
Kamerorkest olv. Plet Ketting. Er
worden werken van Schubert, Beetho
ven en Lalo uitgevoerd. Als solist treedt
op de bekende pianist Gerard Henge-
veld.
Het orkest komt op uitnodiging van
het provinciaal bestuur en wordt geor
ganiseerd door de Z.V.U. De prijzen
zijn uitzonderlijk laag gesteld.
Het tweede concert zal op Vrijdag
24 April 1953 worden gegeven. Dan
komt het Residentieorkest o.I.v. Wil
lem van Otterloo naar de Zeeuwse
hoofdstad om we kunnen niet an
ders veronderstellen opnieuw lauwe
ren te oogsten zoals ln 1951. Als solist
zal vermoedelijk optreden Herman
Schey. 0.m. wordt uitgevoerd de Kln-
dertotenlieder van Gustav Mahler.
RECITALS.
Voorts staan drie recitals op het pro
gramma. Op Dinsdag 4 November a.s.
zal het Nieuw Hollands Strijkkwartet
een concert geven. Het kwartet bestaat bevatte arsenicum.
uit Nap de Klijn, le viool; Johan van
Helden, 2e viool; Paul Godwin, altviool
en Carel van Leeuwen Boomkamp, cel
lo. Dit Nederlandse kwartet verwierf
reeds tijdens het eerste optreden een
groot succes en heeft zich ln korte tijd
geplaatst ln de rij van Internationaal
vermaarde ensembles.
Op 11 December a.s. komen de be
roemde Roemeense violiste Lola Bo-
besco en haar echtgenoot Jacques Gen-
ty, die haar accompagneert op de pla
no, een recital geven. Dit duo ls één
van de beste, die men momenteel op
het Europese continent vindt.
Tenslotte komt ook Janlne Dacosta
weer. Dat het gelukt ls deze jonge
Franse pianiste^ die reeds tweemaal
voor de Z.V.U. optrad, te engageren,
zal alle muziekliefhebbers genoegen
doen. Het verheugt de Z.V.U. de ko
mende winter zij speelt op Donder
dag 15 Januari 1953 ln de Concertzaal
aan de herhaaldelijk geuite wensen
om Janine Dacosta opnieuw te laten
optreden, te kunnen voldoen.
Wanneer men het geheel overziet,
dan valt er voor de muziekliefhebbers
van Middelburg e.o. in het komende
seizoen veel te genlteen. Het is te ho
pen, dat een en ander ook tot uiting
komt ln het bezoek, waarin de concer
ten en recitals zich mogen verheugen,
Bij ongeveer honderd inwoners van
Capriglio in het gebied van Asti (Ita
lië) zijn vergiftigingsverschijnselen
waargenomen. Het brood dat zij aten
31
Sjouk zeide niets. Het stond haar
tegen, dat deze priester een bijbel
tekst gebruikte om zijn wijndrinken
te vergoelijken. Want Heer Ulbe
stond bekend als iemand, die te
graag de wijn lustte. Sijbrig had de
kruik hier niet moeten laten staan.
Want nu had de priester zeker al weer
te veel gedronken. Zijn kleine oogjes
schitterden fel.
„Mijn dochter", begon hij na een
poosje op zalvende toon, „ik mis u
in kerk."
„Maar ik kom geregeld bij de pas
toor, heer Cornelius Everhardi", ant
woordde Sjouk.
„Zo", zei heer Ulbe, terwijl zich
even een boze flikkering in zijn ogen
vertoonde. „Maar vroeger bezocht gij
toch ook de kapel met het altaar van
Onze Lieve Vrouwe Maria. Ge hebt
me beloofd een altaarkleed te bewer
ken."
„Dat is bijna gereed", zei Sjouk. Ze
was blij, dat ze het gesprek een an
dere wending kon geven. „Ik zal het
U eens tonen."
Een goed jaar geleden had ze in
derdaad aan heer Ulbe voor het al
taar in de kapel een kleed beloofd.
Ze was reeds flink gevorderd. Doch er
laatste tijd had ze er weinig meer
aan gedaan. Ze had het echter be
loofd en daarom had ze zich voorge
nomen, het af te maken. Ze begaf
zich naar haar kamer. Enkele ogen
blikken later kwam ze terug met een
groot pak onder haar arm. Voor de
blikken van heer Ulbe spreidde ze
het kleed uit. Het was een pracht
stuk arbeid. Sjouk was zeer bedreven
met de naald. Op hemelsblauwe ach
tergrond stond in gouden letten een
latijnse spreuk.
Heer Ulbe keek er met welgevallen
naar. „Het is prachtig, mijn dochter",
sprak hij. „Heerlijk is het voor de
Moeder Gods te mogen werken. Zij
zal het gewis ten goede rekenen en
uw voorspraak wezen bij Haren Zoon".
Sjouk antwoordde niet Zij wilde
geen twistgesprek uitlokken.
„Ge zult het nu wel spoedig afma
ken", zei heer Ulbe. Ik wil het dan
plechtig inwijden op de dag van de
DOOR
Heilige Jacobus en Philippus. Dat
duurt nog ongeveer drie weken."
„Ik hoop, dat ik het tegen die tijd
gereed heb", antwoordde Sjouk.
„En zult ge dan ook geregeld weer
in de kapel komen?" vroeg de pries
ter.
Sjouk sloeg de ogen neer. Ze was
niet van plan weer bij heer Ulbe te
komen. Maar dat durfde ze niet zeg
gen. „Ik bezoek geregeld de kerk, als
onze goede pastoor dienst doet", ant
woordde ze ontwijkend.
„Zo?" De stem van de priesteT klonk
wantrouwend. „Gister bediende de
Vicarius Mis en Communie, maar gij
hebt niet aan de Communie deelge
nomen. En waarom niet, mijn doch
ter?"
Het bleef een ogenblik stil. Dan zei
Sjouk beslist: „Omdat ik niet geloof,
dat, wat de hear Vicarius leert,
juist is."
„Hoe, mijne dochter? Zo durft gü
spreken over een gezalfde priester!
Ach", vervolgde hij in smartelijke
verbazing, „wat tijd beleven wij, dat
jeugdigen durven oordelen over de
leer der Kerk?! Foei, Sjouk, je weet
niet, wat je zegt."
„Tk weet het maar al te goed, heer
Ulbe", antwoordde Sjouk. Nu het be
slissende woord er uit was, voelde ze
zich driester. „Vader Cornells Ever
hardi...."
„Ik heb met pastoor Cornelis Ever
hardi niets te maken", viel de pries
ter haar kwaad in de rede. Dan be
heerste hij zich. „Ik wil gaarne aan
nemen", vervolgde hij kalmer, „dat de
pastoor het goed bedoelt. Maar hij
heeft dan wel niet de juiste methode
om de leer der kerk uit te leggen. En
wat zou er tegen de leer van de heer
Vicaris te zeggen wezen?"
„Alles", antwoordde Sjouk. „Het is
niet waar, dat het Misoffer Iets tot
stand brengt. Het Heilig Sacrament
is een teken en een zegel
„Maar dat is zuivere ketterij!" viel
de priester haar in de rede. „Wat ik
u bidden mag mijn dochter, keer
terug! Ik zal doen alsof ik niets ge
hoord heb. Het zou al te erg wezen,
als uw trouwe vader moest vernemen,
dat zijn dochter ketterse gevoelens
aanhing. Mijn dochter, ge moet voorl
zichtig zijn. Terwille van uw vader
zal ik zwijgen. Maar gij moogt zo niet
oordelen. Eilieve, zeg me eens leest
ge veel?"
„Nog al", antwoordde Sjouk tame
lijk stug.
(Wordt vervolgd.)
Afgezien van alle andere superlatie
ven is de Bijbel ook het boek dat bij
bibliophielen het meest in trek is. Uit
gebreide en bescheiden particuliere
verzamelingen zijn er legio en er be
staan ongetwijfeld nog talloze onbe
kende verzamelingen of collecties die
alleen maar in beperkte kring bekend
heid verworven hebben. Bovendien
zijn er prachtige verzamelingen in de
grote bibliotheken, de musea en bij de
Bijbelgenootschappen.
ZELDZ EERSTE
DRUKKEN
Uit de wjjd verspreide belangstelling,
die er bestaat voor het verzamelen van
bijbels, blijkt eens te meer de liefde en
dankbaarheid, welke dit Boek der Boe
ken Inboezemt, het Boek dat tallozen
zo oneindig veel geschonken beeft.
De uitgebreide collecte begint met
bijbels die lang voor de uitvinding van
de boekdrukkunst werden gemaakt
en omvat gedeelten en facsimiles van
vermaarde oude codices en van de
zeldzame en rijkversierde Middel
eeuwse handschriften. Voorts zoveel
mogelijk exemplaren van de eerste
gedrukte bijbels: de eerste uitgave met
een datum (1462), de eerste Duitse
bijbel van Mentel (1466), de eerste ge
drukte Hebreeuwse Bijbel (1485
1488), enz.
Deze eerste drukken zijn zeer zeld
zaam en slechts in het bezit van be
kende verzamelaars of beroemde bi
bliotheken en musea. De 42-regelige
Gutenberg bijbel (14521454) behoort
tot de kostbaarste in zijn soort.
DE JEFFERSON BIJBEL
Meertalige bijbels vormen een be
langrijk onderdeel van de meeste ver
zamelingen; deze zijn veelal afkomstig
uit de 16de en 17de eeuw. Dit zijn
bijbels en psalmboeken in drie of meer
talen, die gewoonlijk in naast elkaar
staande kolommen zijn ingedeeld.
Van bijzonder belang voor de Ame
rikanen is in deze groep het boek, dat
bekend staat onder de naam „Thomas
Jefferson Bijbel". De volledige titel
luidt: „Het leven en de zedeleer van
Jezus van Nazareth, samengesteld uit
de teksten van de Evangeliën in het
Grieks, Latijn, Frans en Engels". De
samensteller van dit boek was de op
steller van de Amerikaanse „Onafhan
kelijkheidsverklaring".
Het leeuwendeel van de Amerikaan
se verzamelingen bestaat natuurlijk uit
Engelse bijbels. De eerste bijbel daarin
is meestal de „Lollard" of Wyclif bij
bel en de verzamelingen geven dan de
geschiedenis weer van de vertalingen
en edities via de King James Bijbel of
de Engelse vertaling van 1611 tot en
met de allerlaatste uitgaven. Wij vin
den er „eerste drukken" en bijzon
dere uitgaven zoals de Quaker Bijbel
(1764).
DE BIJBEL IN ANDERE TALEN
De in 1660 in Amerika door Eliot
verzorgde bijbeluitgave voor Indianen
en de Duitse Bijbel van Christopher
Saur in Germanstown, Pa. (1743
1776) zjjn bijzonder gezocht.
Sommige verzamelingen, en speciaal
die van de bijbelgenootschappen, be
vatten ook bijbels en gedeelten ervan
in de z.g. „zendings"- of „missie"-ta-
len, deze zijn echter vrij zeldzaam.
Een bijzondere hobby, die op dit ge
bied wel wat vreemd aandoet, is het
verzamelen van bijbels, waarin be
paalde drukfouten voorkomen. De
ernstige verzamelaar is echter meer
geneigd zijn aandacht te besteden aan
edities van historische waarde of uit
gaven die uitmunten door typografi
sche verzorging en de andere alleen
maar als curiositeiten te bewaren.
Een bekende uitgave van de laat
ste soort is de „Leda"-Bijbel uit het
jaar 1572. De drukker gebruikte
hierin als initiaal een houtsnede, die
hij ook gebruikt had in een editie
van de Metamorphosen van Ovidius
en die Jupiter voorstelt, terwijl hij
als zwaan vermomd Leda het hof
maakt.
De reeds eerder genoemde „Bree
ches" Bijbel, ls gedrukt naar het hand
schrift uit de jaren 13801384 en ont
leent zjjn naam aan het feit dat daarin
gezegd wordt dat Adam en Eva zich uit
vijgebladen „Breeches" (broekjes) in
plaats van „aprons" (lendeschorten)
maakten en alle in Genève gedrukte
bijbels zijn ook „Breeches" Bijbels. Elk
bijbelverzamelaar tracht althans één
der VToege drukken hiervan te bemach
tigen.
Tal van zeldzame bijbels in de be
kende collecties zijn thans zo schaars
geworden, dat verzamelaars genoegen
moeten nemen met facsmile-uitgaven
of, zo mogelijk, met enkele originele
bladzijden.
De meeste bijbelse handschriften,
codices en boeken van onschatbare
waarde zijn veilig opgeborgen in de
bekende bijbelverzamelingen van het
Britse Museum, de John Rylands Bi
bliotheek in Manchester, de Bodleian,
Bibliotheek in Oxford, de bibliothèque
Nationale te Parijs, de Pierpont Mor
gan Bibliotheek in New York en de
Congresbibliotheek te Washington.
Er is ook een zeer uitgebreide col
lectie aanwezig in het Bible House te
Londen, de zetel van het Britse en
Buitenlands Bijbelgenootschap. Daar
kan men de Schrift in meer dan 1000
talen aantreffen. Verder bevinden zich
daar enkele zeldzame en belangwek
kende oude manuscripten, vele eerste
drukken en een volledige serie bijbel3
in het Duits. Het Amerikaanse Bijbel
genootschap te New York bezit een
kostbare verzameling van 18.575 bijbels
in 959 talen, waarvan een groot aan
tal in de „zending" of „missie" talen.
Ook bij de uitgevers van Bijbels,
vooral „Oxford" en „Cambridge", be
vinden zich belangwekkende verzame
lingen, die vaak door de eigenaars uit
particuliere middelen bijeen zijn ge
bracht. Natuurlijk worden ook in de
bibliotheken van seminaries en theolo
gische hogescholen waardevolle exem
plaren bewaard.
Een bezoek aan deze waardevolle
collectie ls vooral voor de student
in de theologie van groot belang.
De eerbied en de godsvrucht, die
de mensen er toe hebben gebracht
zulke praebtige verzamelingen van
het Boek der Boeken bijeen te
brengen, spreken tot ons uit een
grijs verleden en hebben in de loop
der tijden geenszins aan kracht in
geboet.
HIJSKRAAN OMGEVALLEN
Op het terrein van de N.V. machine
fabriek en constructiewerkplaatsen J.
C. «van Rijswijk aan de Waalhaven te
Rotterdam is een z.g. topkraan, waar
aan een hijs ijzeren balken van onge
veer 3800 kg hing, topzwaar geworden
en omgevallen. De kraan kwam met
de kop op een fabrieksgebouw terecht*
waardoor ernstige schade werd toege
bracht. In de cabine van de kraan zat
de 31-jarige kraanmachinist J. Klap,
Hij liep een hoofdwond en een hersen
schudding op en moest naar het Zui
derziekenhuis worden vervoerd.
Zij was blij het terug te ontvangen
Op een onlangs gehouden veiling
heeft een handelaar in tweedehands
goederen te Laren (N.-H.) een partijtje
foto's, lijsten, platen enz. verkocht. Bij
bezichtiging bemerkte hij, dat zich on
der de gekochte goederen een ingelijste
foto van Koningin Juliana bevond, ge
nomen in de schoolklas toen zij elf jaar
was. Deze foto droeg het eigenhandig
door de Koningin geschreven onder
schrift: „Opgedragen aan mijn lieve
vader bij zijn terugkeer in 1920 en een
vrolijk Pasen" gevolgd door een aan
duiding, wie van de klasgenoten op de
foto zichtbaar waren. De ondertekening
luidde „Juliana en Oranje".
Aangezien de eigenaar vermoedde,
dat de Koningin wel prijs zou stellen
op deze jeugdfoto, deelde hij zijn vondst
schriftelijk aan Soestdijk mede. Reeds
de volgende dag kwam er iemand van
het paleis bij hem. Deze bekeek het
portret en nam het, na verkregen toe
stemming, mee om het de vorstin te
laten zien. Uit het schrijven van de
particuliere secretaris van H. M. ver
nam de koopman, dat de Koningin blij
was de foto weer in haar bezit te heb
ben. De plaat was op onverklaarbare
wijze op de veilir™ terecht gekomen.
BRANDKAST
VAKKUNDIG „GEKRAAKT"
Te Nijmegen is door toeval ontdekt,
dat ln de nacht van Woensdag op Don
derdag een brutale inbraak ls gepleegd
in de kantoren van de Gelderse trlplex-
handel op de Meiermarkt. De dieven
drongen de kantoren binnen vla da
ijzerhandel van de firma Voerman,
waar zij enige kleinigheden stalen. Van
daar kwamen z(j door een raam uit te
lichten in het pand van de triplexhan-
del. Hier hebben zij op vakkundige wij
ze een brandkast gekraakt, zelfs zó se
cuur, dat men er op het eerste gezicht
niets van kon zien.
Tijdelijk verhuren van apartemen»
ten niet aan prijsvoorschrift
gebonden
In de laatste tijd komt geregeld de
vraag naar voren welke prijzen gere
kend mogen Worden voor het verhuren
van apartementen als zomerverblijf of
als verblijf voor families, die tijdelijk
buiten de eigen woonplaats willen of
moeten wonen.
Herhaaldeliik worden dergelijke apar
tementen per advertentie gevraagd.
Soms worden pri^en van drie tot vier
honderd gulden per maand voor enige
kamers en slaapkamers, verwarming
en ander modern comfort aangeboden.
De huuradviescommissies hebben in
deze kwesties een moeilijke taak. Zij
kunnen, naar te Den Haag uit bevoeg
de bron wordt vernomen, niet bemid
delen, indien een huurcontract voor
korte termijn is afgesloten. Onder kor
te termijn wordt b.v. een half jaar
verstaan. Wordt echter voor langere
tijd, een jaar of meer, verhuurd, dan
verandert de situatie, omdat, ongeacht
een contract, dergelijke huurovereen
komsten onder de huurwet vallen.
Epidemische hersenontsteking
in Californië
In Californië heerst een epidemie van
een soort hersenontsteking, die de vo
rige week reeds twaalf levens heeft ge
ëist. In het geheel zijn 499 gevallen ge
rapporteerd.
De ziekte wordt overgebracht door
de vrouwelijke mug mosquito culex
tarsalis en is afkomstig van pluimvee
en andere vogels. Mensen en paarden
zijn vatbaar. De mug wordt in cen-
traal-Californië bestreden.
Zuidafrikaanse oppositieleider
tegen „ongehoorzaamheidsactie"
„Ik ben tegen de z.g. „ongehoor-
zaamheidsaetie", zoals die thans door
niet-blanken in Zuid-Afrika wordt be
dreven", verklaarde de leider der ver
enigde partü (onuasitie) c+-auss in een
dorpje in Transvaal. „De apartheids-
wetten", vervolgde Strauss „zijn op vol
komen grondwettige wijze tot stand
gekomen en zij kunnen dan ook slechts
op dezelfde wijze worden herzien. De
„ongehoorzaamheidsactie" is niet in het
be1-,r«» der niet-blanken en evenmin
in die van het land als geheel".
