S|OUK VAN HOLDINGE
Van cen professor, die nooit lachte.
K. L. M. gaat met
helicopters vliegen»
Onderwijskrachten uit de gehele
wereld te Zeist bijeen*
Ia Oost-Duitsland zou alge
hele onteigening worden
voorbereid.
tSport j en soel
Hoe de clubs er voorstaan.
Drijvend Dierenpark" kwam
in ons land aan.
KERK
Verhaal uit de tijd der Kerkhervorming.
VAN MARKT
Dfnsdag 5 Augustus f952
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina I
Waardevolle biografie
Doedes t de grote vijand van luie dominé's»
(Van een onzer redacteuren.)
„De afrekening met de negentiende eeuw is te snel gegaan. Hoe verder
u/ij voortschrijden in de twintigste eeuw, des te meer komen wij tot de
ontdekking, dat wij slechts schijnbaar de vorige achter ons gelaten hebben."
Deze opmerking heeft dr A. F. N. Lekkerkerker gemaakt in een artikel
over de verhouding Gunning-Kuyper, dat laatst van zijn hand verscheen.
Menigeen heeft met dit oordeel ingestemd. Diverse personen en systemen
in de kerkelijke wereld in Nederland van de vorige eeuw zijn te vlug gepas
seerd.
Eén dier stiefmoederlijk behandelde
figuren is professor dr Jacobus Isaac
Doedes, die van 1859 tot 1888 hoog
leraar in de theologie te Utrecht was.
Zijn naam heeft nog wel bekendheid,
daar men hem doorgaans in een adem
noemt met Van Oosterzee, Nederlands
grootste kanselredenaar, welke eerst
samen met Doedes predikant te Bot
terdam was, om hem daarna te volgen
naar de Stiehtse academie.
Thans heeft de Hervormde studen
te predikant te Wageningen, dr P. L.
Schram, zijn dissertatie gewijd aast J.
I. Doedes, waardoor wij via de uit
geverij H. Veenman Zonen te Wa
geningen de beschikking hebben
gekregen over een waardevolle bio
grafie van de eens zo vooraanstaande
hoogleraar.
Aan het eind van zijn boek conclu
deert de schrijver, dat de betekenis
van Doedes voor onze tijd slechts
gering is. Hij moet onderdoen voor fi
guren als Scholten, Kohlbrugge, Gun
ning, Kuyper e.a., wier optreden ver
der reikt dan hun eigen tijd.
WAARDE VOOR DE NED.
HERV. KERK.
Desondanks heeft Doedes tijdens zijn
leven een belangrijke rol gespeeld.
Dat blijkt wanneer men beseft in welk
vaarwater de Hervormde Kerk in de
19e eeuw verzeild was geraakt. Het
modernisme maakt opgang. De bezet
ting van de theologische leerstoelen
aan de universiteiten gaf aanleiding
tot grote bezorgdheid over het opko
mend geslacht van predikanten.
In deze periode doceerden Doedes
en Van Oosterzee, weliswaar mannen
met een andere instelling als hun grote
calvinistische voorganger Voetius aan
de 1fde academie, maar toch besliste
Ch -'suisbslijders.
Ongetwijfeld zijn door de invloed
van Doedes en Van Oosterzee predi
kanten, die anders in het modernisme
terecht gekomen zouden zijn, voor de
orthodoxie in de Nederlandse Her
vormde Kerk behouden gebleven,
schrijft dr Schram. En hij voegt er aan
toe: Deze twee hoogleraren hebben in
een tijd, toen de intellectuelen steeds
meer de Christus der Schriften loslie
ten, moedig de geest der eeuw getrot
seerd. In samenwerking met de Ré
veilkringen hebben zij aan de kerk
durven zeggen, dat deze alleen be
staansrecht had als zij Bijbel en belij
denis vasthield.
Mede door de arbeid van Doedes is
een geslacht van predikanten gevormd
dat voor de kerk waarde heeft ge
had, vooral toen er na de doleantie zo
veel mannen nodig waren die een re
organisatie van de Hervormde Kerk
moesten voorbereiden.
STROEF UITERLIJK,
WARM HART.
Ziet men een portret van Doedes,
dan valt het stroeve uiterlijk van de
professor onmiddellijk op. Men krijgt
de indruk, dat met deze man niet te
spotten viel.
Inderdaad! Dr Schram verhaalt hoe
er studenten geweest zijn, die prof.
Doedes nooit hebben zien lachen. Op
de colleges was hij een gevreesd man.
Hij vergde van de studenten het uiter
ste en kon hen soms treffen met een
striemend sarcasme.
Dit kwam omdat Doedes beheerst
werd door een grote drift: jonge man
nen op te leiden tot degelijke dienaren
des Woords. Hij gaf hen, gelijk een
zijner leerlingen getuigde, een exege
tisch geweten mee. Niets ergerde hem
meer dan dat men van een tekst „maar
wat maakte". De exegese moest aan
de hoogste eisen voldoen.
Daarbij is Doedes, volgens dr Schram,
wel tekortgeschoten in zijn waardering
voor het werk van de Heilige Geest.
Bij Doedes, aldus ds Schram, is niet
het geestelijk inzicht maar scherpzin
nigheid en kritisch vermogen de enige
weg om tot exegese te komen.
Dit neemt niet weg dat Doedes hulde
verdient voor de manier waarop hij
zijn studenten met hun neuzen boven
de Schrift drukte, hen aldus aanspo
rende tot de uiterste nauwgezetheid
bij het maken van de preek.
Ook detailhandel in staatshanden,
Volgens vluchtelingen uit Oost-
Duiisland bereidt de Oostduitse (rode)
S.E.D. een algehele nationalisatie voor
van handel, industrie, landbouw, ker
kelijke bezittingen en gezondheids
dienst, een en ander volgens de be
ginselen van de „volksdemocratie".
Op de boeren zou men bijvoorbeeld
druk gaan uitoefenen door te verkla
ren, dat him land niet goed bewerkt
wordt, zodat onteigening gerecht
vaardigd zou zijn en het land over
gedragen zou kunnen worden aan
collectieve groepen. "Dit zelfde stelsel
zou ook ten aanzien van kerkelijke
landerijen worden toegepast.
Een andere methode tegen particu
liere boeren zou er uit bestaan de
leveringsplicht te verhogen en cre-
dieten te weigeren.
De bedrijven zouden gedwongen
worden zich aan te sluiten bij een
combinatie in handen van de staat.
Zij zouden dan regeringsorders moe
ten uitvoeren tegen vastgestelde
Prijzen.
De detailhandel zou volgens het
plan ook in staatshanden overgaan.
Men zou beginnen slechts aan
staatsbedrijven goederen te leveren,
zodat de particuliere zaken gedwon
gen zouden worden als agenten voor
de staat op te treden.
De sociale verzekering zou slechts
voor staatsziekenhuizen werken, geen
fondsen zouden beschikbaar komen
voor confessionele ziekenhuizen en
^verpleeginrichtingen" zouden de ker
kelijke gezondheidsdiensten vervan
gen.
Hij kon toornen tegen luie predikan
ten als geen ander. Het houden van
oude preken vond In hem geen voor
stander. Dr Schram schrijft: Hij kon
dan sarcastisch zeggen: „Ziel, gij hebt
vele preken, die opgelegd zijn voor
vele jaren, neem rust."
Menige leerling van Doedes heeft
later, bij het maken van de preek, al
leen al bij de gedachte aan Doedes, alle
gemakzucht laten varen!
Achter het stroeve uiterlijk van de
professor en achter zijn gevoel voor
rechtvaardigheid dat hem gevreesd
maakte, verborg zich evenwel een
warm hart. Dit hart zat metterdaad
diep verborgen. Doedes wist zijn gevoe
lens te beheersen, ook wanneer het
leed hem trof.
Zijn colleges hadden iets droogs
behalve wanneer het ging over de
Opstanding van Christus; dan kwam
hij in vuur. Doedes leefde in diepe
eerbied voor God. Toen hij eens als de
beroemde professor in een dorps
kerkje preken zou, trof men hem voor
het begin van de dienst biddend voor
een stoel geknield.
Zonder opsmuk heeft Doedes veel
gedaan voor flnanciël weinig draag
krachtige studenten en voor filantropi
sche Inrichtingen. Hjj stierf plotseling
in 1897, op tachtigjarige leeftijd. Nog
voor het einde van de 19e eeuw, waarin
hjj de studie van dr Schram
een zo gewichtige plaats in kerkelijk
Nederland heeft ingenomen.
Voor binnenlands verkeer.
De K.L.M. bestudeert thans mo
gelijkheden van het gebruik van
hefschroefvliegtuigen, aldus heeft
dr Plesman gisterochtend op Schip
hol medegedeeld. „Eind 1953 hopen
wij twee helicopters S 55, maar met
andere motoren dan de Amerikaan
se, in gebruik te nemen", zo zei de
president-directeur van de K.L.M.
naar wiens mening het hefschroef-
vliegtuig in 1960 economisch bruik
baar zal zijn.
Desgevraagd vertelde dr Plesman,
dat de helicopters bestemd zullen
zijn voor het Burgerluchtverkeer in
Nederland.
Dr Plesman deed deze uitlating op
Schiphol, nadat hij de twee Sikor
sky's 55 hefschroefvliegtuigen van de
Amerikaanse militaire luchtvervoers-
dienst, die als eerste helicopters in de
luchtvaartgeschiedenis de Atlantische
Oceaan zijn overgestoken, had be
zichtigd.
De Sikorsky S-55 kan een maxi
mumsnelheid bereiken van ongeveer
tweehonderd kilometer per uur, de
kruissnelheid bedraagt circa honderd
vijftig kilometer per uur.
De S-55 heeft een vliegbereik van
meer dan driehonderdvijftig kilo
meter. Met dit toestel kunnen tien
passagiers en een bemanning van
twee personen worden vervoerd.
300.000ste bezoeker. In het Oranje
kwartier te Breda het uit karton
en andere hulpmiddelen opgetrokken
historische plekje in de 700-jarige
stad is reeds de 300.000ste bezoe
ker begroet. Het was mevrouw A. M.
Maree te Utrecht. Zij bezocht samen
met haar echgenoot, die als 299.999ste
werd genoteerd, de Oranjestad. Het
echtpaar werd gehuldigd en kreeg
verscheidene geschenken.
Actie van de Unesco.
Actieve onderwijsmethoden tot het vormen van
wereldburgerschap.
Het Unesco Seminair op Woudschoten te Zeist, waar meer dan 80 onderwijs
krachten uit de gehele wereld zich zullen beraden over actieve onderwijs
methoden tot Tiet vormen van wereldburgerschap, werd gisterochtend ge
opend door de directeur-generaal der Unesco, dr Jaime Torres Bodet.
Ingezonden Mededeling (adv.)
Te Breda slaagde voor het examen
Nijverheidsacte N IV werktuigkunde,
de heer A. Koper te Vlissingen.
Te Den Haag slaagde voor het exa
men Nijverheidsonderwijs acte N B
(timmeren) de heer P. B. van Velt-
hoven te Zierikzee.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Overlangbroek, voor
bijstand in het pastoraat, N. Bergstra
te Leeuwarden, voorheen pred. bij de
Prot. kerk in Indonesië.
Aangenomen naar Wellige-Langerak,
J. v. d. Schee, cand. te Rotterdam, die
bedankte voor Jaarsveld.
Bedankt voor Oldebroek, H. Talsma
te Den Haag; voor Nieuwe Tonge en
voor Putten, G. M. van Dieren te Ede.
Geref. Gemeenten.
Bedankt voor Patterson (U.S.A.), J.
W. Kersten te Genemuiden.
DE MEEST GEROOKTE SIGARET BANK ZIJ DE CONSTANTE KWALITEIT
KORFBAL.
Nu 30 Augustus a.s. het tweede deel
der korfbalcompetitie wordt afgewerkt,
geven wij hieronder de eindstanden van
19 Juli 1952.
Ie Klasse:
Hij noemde deze bijeenkomst een
gebeurtenis, die van groot belang kan
zijn voor de toekomst van het onder
wijs. Men is thans op zoek naar me
thoden om de jeugd te vormen tot
burgers, die bereid zijn in een wereld
gemeenschap te leven, waarin de be
ginselen van de universele verklaring
van de rechten van de mens en de
verplichtingen om de vrede te helpen
handhaven, worden geëerbiedigd en
toegepast.
De bedoeling is geenszins de mens
zijn nationale loyaliteit te doen verlie-
Kota Inten vervoerde ruim 17000
dieren.
„Mijn dierenpark" zo sprak kapi
tein B. Blok uit Den Haag, gezag
voerder van het m.s. „Kota Inten"
van de Koninklijke Rotterdamse
Lloyd, dat uit Indonesië in ons land
is gearriveerd. En het was niet te
verwonderen, dat de kapitein van
„dierenpark" sprak, want zijn schip
vervoerde niet minder dan ruim 17.000
dieren.
Bjj de lading bevonden zich 13.500
rijstvogeltjes, 3400 Javaspreeuwen,
50 Lonchuara's, 20 buffelpikkers, 18
parkieten, 18 boomeenden, 10 kaka-
toe's, 8 Indonesische hoenders, 6
Lampongsapen, 6 goudbuik-buul-buuls,
4 geelbuikbuul-buuls, 4 driekleur-
spreeuwen, 80 papagaaien en 2 geel-
kuifkakatoes. Deze dieren zijn be
stemd voor de Brusselse dierentuin
en voor handelaren in Krimpen aan
de Lek, Tilburg en Helmond. De
Haagse dierenvanger Henk van Geuns
ving voor diergaarde Blijdorp een
tijger, 56 Sumatra-apen, 4 Gibbons,
3 pythons, 5 argusfazanten en 2 orang-
oetans, die eveneens met de „Kota
Inten" meekwamen.
Bootsman A. A. Gebuys uit Delft
en timmerman P. C. Ligtenberg uit
Rotterdam hebben de dieren gedu
rende de reis verzorgd. Een der ka-
katoes sloot een hechte vriendschap
met de bootsman en het dier was niet
eerder tevreden, dan wanneer de
„boots" bij hem was. Dan kakelde de
kakatoe van plezier. Dat kakelen had
het dier geleerd van de kippen, waar
mee het in Indonesië in één hok had
gezeten. Het schreeuwen was niet van
de lucht, als de bootsman weer aan
zijn werk ging.
De familie Sumatra-apm heeft ge
durende de reis de ooievaar op be
zoek gehad, want na Port Said wa
ren er twee babies bijgekomen.
„Het is middernacht,
Dr. Schweitzer"
Omstreeks Kerstmis zal te Amster
dam de première voor Nederland wor
den vertoond van de film „Het is mid
dernacht, Dr Schweitzer", die ls ver
vaardigd naar het gelijknamige toneel
stuk van Gilbert Oesbron. Deze rolprent
over het leven en werk van dr Albert
Schweitzer ls met volledige medewer
king van de musicus en medicus deels
opgenomen In Lambarene In Afrika en
deels ln de geboorteplaats van Scwelt -
zer in de Elzas. Zojuist ls de film te
Parijs voltooid en zal thans ln roulatie
worden gebracht. De régie voerde An-
dré Haguet en de muziek is gecompo
neerd door M. P. Guillot, bekend door
„La symphlnle fantasique". In de film
is uiteraard veel muziek van J. S. Bach
verwerkt, die door één van Schweltsers
leerlingen voor de film ls gespeeld.
De opbrengsten van deze film komen
gedeeltelijk ten goede aan het werk van
dr Sehwettzer.
zen, maar om hem te leren om paast
zijn nationale verplichtingen ook de
internationale te kennen en te ge
hoorzamen, aldus dr Bodet.
De actie van de Unesco, die alle
geloven en confessies respecteert,
moet rusten op het beginsel, dat ln
elk land iedere Instelling en ieder
gezin zijn eigen opvatting en levens
overtuigingen mag hebben. Thans is
de vraag, welke actieve methoden men
moet toepassen om de mensheid in
deze zin op te voeden. Dit is een der
hoekstenen, waarop het huidige tijds
gewricht zal moeten steunen.
Sedert de Ver. Naties in 1945 zijn
opgericht, gaat het niet meer om vage
pacifistische aspiraties, maar om een
algemene orde, die geconsolideerd, ge
perfectioneerd en verdedigd moet
worden.
De Unesco verzoekt de deelnemer
zich op deze vragen te bezinnen, om
tot uitspraken in concrete en practi-
sche zin te komen.
Twee gevaren dreigen: enerzijds de
propaganda, anderzijds een teveel aan
woorden. De Unesco wenst geen ten
dentieuze verspreiding van meer of
minder geslaagde slogans en evenmin
wenst zij de jeugd te laten inslapen
met uitsluitend woorden: gemeen
schapszin wordt door daden onder
wezen. Het is niet verstandig om te
„spelen" met begrippen als collectieve
veiligheid of de rechten van de mens.
Een belangrijk punt is bovendien,
dat de opvoeding, welke tot doel heeft
het leren te leven in een internatio
nale samenleving, een nationale op
voeding moet zijn. Zij moet, voor alles,
worden aangepast aan de omstandig
heden van het eigen milieu.
Swift I
IQ
10
0
0
20
Scampolo I
8
7
0
1
14
Togo I
10
6
0
4
12
Tjoba I
10
4
0
4
8
Zeelandia I
8
3
1
4
7
Seolto
9
3
1
5
7
S.S.S. I
10
2
1
7
5
Vios
9
0
1
8
1
2e Klasse:
Olympia I
11
10
0
1
20
Vitesse
12
6
2
4
14
Swift n
8
6
0
2
12
Eendracht
8
4
0
4
6*
De Poel
8
2
0
6
4
Togo 11
8
2
1
5
3
Swift in
9
0
1
8
1
2 punten
in mindering
wegens
n.o.
3e Klasse A:
T.O.P.
9
8
0
1
16
B.K.C.
9
6
2
1
14
Stormvogels
9
5
1
3
11
V.K.V. I
9
4
1
4
9
Swift rv
8
4
0
4
8
Zuidwesters
8
1
1
6
3
K.V.L. I
8
1
2
5
2*
S-V.G.
8
0
3
5
1'
2 punten
in mindering
wegens
n. o.
3e Klasse B:
Madjoe
10
10
0
0
20
Atlas
11
9
1
1
19
A.K.C.
12
9
1
2
19
Animo
12
5
1
6
11
Fortuna
9
3
1
5
7
Swift V
9
3
0
6
6
K.V.L. H
6
0
0
6
0
Swift VI
9
0
0
9
0
v.K.v. n
6
1
0
5
0"
2 punten
ln mindering
wegens
n. o.
3e Klasse O:
Elto I
9
8
1
0
17
Scampolo n
9
7
0
2
14
V.O.P.O.
10
6
1
3
13
Dios
11
5
1
5
11
Volharding
10
4
0
6
8
Zeelandia n
10
2
2
6
6
O.D.S.
9
2
1
6
5
Scampolo in
8
1
0
7
0*
n 2 punten
in mindering
wegens
n. o.
3e Klasse D:
Kats
9
7
1
1
15
Olympia II
9
6
2
1
14
Elto n
8
5
1
2
11
W.K.V.
10
4
1
5
7»
Tjoba n
6
1
2
3
4
s.s.s. n
6
0
0
6
0
V.Z.O.D.
8
1
1
6
0**
2 punten in mindering wegens n. o.
VOETBAL.
NoormannenZeelandia 5—2.
Zaterdagavond werd te Westkapelle een
voetbalwedstrijd gespeeld tussen de Noor
mannen en een Zeelandia-combinatie ten
bate van het ontspanningsfonds van het
Zeehospitium Zonneveld te Oostkapelle.
De inzet was een door de heer A. Moggré
te Domburg beschikbaar gestelde me
daille.
Door de slechte weersomstandigheden
was er slechts weinig publiek. Een bij
drage uit de kas van de Noormannen
zorgde er echter voor, dat het ontspan
ningsfonds er toch nog wel bij voer.
Burgemeester Tydeman van Westkapel
le verrichtte de aftrap. Al spoedig wist de
middenvoor van de Noormannen zijn
club de leiding te bezorgen, maar een 2.27.
blunder van de Westkapelse doelman, die
de zwakste man van de ploeg was, stelde
de Ruiter in de gelegenheid om de par
tijen op gelijke voet te brengen (1D
Met deze stand kwam de rust.
Na de thee waren de Middelburgers
overwegend sterker. Nadat zij door Dage
vos de leiding hadden genomen (12),
verhoogden v. d. Weele en Simons (2 x)
de stand tot 15. Nadat de thuisclub nog
een penalty had gemist, werd de eind
stand kort voor het eind op 25 gebracht.
Voetballers verloren van
handballers.
In navolging van de onlangs in Mid
delburg gehouden wedstrijd speelde Ma
rathon een handbalwedstrijd tegen de
voetbalclub Vlissingen. De Vhssingse
voetoaiiers hebben net kunststukje van
de Middelburgers, die toen hun partij
wonnen, niet weten te herhalen, want
Marathon bleef met 97 de baas. Reeds
bij de rust hadden de handballers een
52 voorsprong. In de tweede helft kwa
men de voetballers fel opzetten en zij
waren nu heel wat productiever. Vijf
maal gaven zij de Marathon-doelman het
nakijken. Marathon stelde hier echter
vier doelpunten tegenover, zodat het 9
7 werd.
Een aardige wedstrijd, welke zeker
voor herhaling in aanmerking komt.
ZWEMMEN.
Zeeuwse zwemcompelitie.
- Een met vlaggen versierd zwembad,
lustig klinkende melodiën en grote pu-
biiene belangstelling gaven Sluis Zater
dag een feestelijk aanzien bij de eerste
Zeeuwse zwemcompetitiedag. Met en
thousiasme hebben de jeugdige deelne
mers eikaar de eerste plaatsen betwist,
onder luide aanmoedigingen van het pu
bliek, vooral wanneer de Sluizenaren aan
bod waren- De Sluisse prestaties waren
hoopgevend, al speelde het gemis aan
wedstrijdroutine de Sluizenaren parten,
hetgeen vaak disqualificatie opleverde.
Toch begmt de traming reeds resultaten
op te leveren. Bijzondere strijd gaf het
nummer 100 m. vrije slag heren tussen
Verbeek, Sampon en Wagenaar.
Na afloop werden nog enkele waterpo
lowedstrijden gespeeld ondanks de hevige
regenbuien, welke deze sport geen pari ;i
speelden.
Burgemeester van Hooteghem. verricht
te de opening. De uitslagen waren;
25 m. rugsiag jongens 12 en 13 j.: 1. F.
van Giezen, Luctor, 22.2. W. de Vries,
Bruinvis, 23.2; 3. J. Dirckx, Luctor, 24 4,
4. C. Donze, Bruinvis, 25.5. R. Samijn,
Bruinvis, 26.6.
25 m. vrije slag meisjes: 1. E.Kolff, Zee
hond, 16.—; 2. M. Hubrechtse, S.Z.V., 16.8
3. L. Boers, Schelde, 16.9; 4. G. de Bruin,
Scheldestroom, 18.9; 5. R. de Wit, Bruinvis
19.—.
50 m. schoolslag jongens 14 en 15 j1
J. Sampon, Bruinvis, 44.2. R. Mondeel,
Luctor, 44.3. K. Paastamper, Luctor,
46.5; 4. W. Verstelie, Luctor, 47.5. E.
Vermast, Bruinvis, 47.3.
100 m. schoolslag jongens t.m. 17 j.: 1.
K. Nelen, Bruinvis 1-34; 2 K. Seijbel,
Luctor, 1.37.6; 3. K. Paauwe, S.Z.V., 1.37.8;
4. R. Mondeel, Luctor, 1.39.1; 5. J. Meer
man, Zeehond, 1.41.4.
100 m. vrije slag dames: 1. A. de Bie,
Zeehond, 1.25.3; 2. E Kolff, Zeehond, 1.27;
3. M. Hubrechtse, S.Z.V., 1.34; 4. H. Jan
sen, Schelde, 1-35; 5. N. de Lege, Schelde,
1.35.4.
100 m. vrije slag heren; 1. C. Verbeek,
Zeehond, 1.13.2; 2. A, Sampon, Bruinvis,
1.13.4; 3. C. Wagenaar, S.Z.V., 1-13.5; 4.
W. Goedbloed, Luctor, 1.16.4; 5. W. Won-
dergem, Luctor, 1.16.7.
3 x 50 m. wisselslag estafette dames: 1.
Zeehond, 2-08.3; 2. S.Z.V., 2.19.1; 3. Schel
de, 2.19.1; 4. Luctor, 2.22.2; 5. S.Z.V. II,
15.
Heer Gabbe knikte. „Ik trof hem
op Stiens. We kregen 'tover de ket
terij. 't Gesprek Lep nogal warm.
Maar ik kan 'tvan iemand als van
Geroltsma nog hebben. Doch dat een
dorper als die molenaarsknecht mij
durfde vermanen, loopt de spulgaten
uit".
„Deed hij dat?" vroeg Sjouk.
„Ja", zei heer Gabbe. „Hij wilde
niet alleen, dat ik de ketterij zou
dulden, maar zelfs begunstigen of
misschien wel invoeren. Ik moest
naar de pastorie gaan.... ja, weet ik
wat die vent al meer wilde. Ik heb
hem de waarheid gezegd en niet zui
nig ook. Maar toen begon die kwast
te huilebalken, 'tleek wel een past..
Och, neem me niet kwalijk, eer
waarde", onderbrak heer Gabbe zich
zelf. „Ik wilde u niet beledigen".
Weineen, mijn zoon". De pastoor
glimlachte fijntjes. „Ik kan me voor
stellen, dat ge de opmerkingen van
Douwe Glins minder passend hebt
gevonden. De Schrift zegt: „Modes-
tia vestra nota sit omnibus homini-
bus" 1) en dat vergeet onze brave
Douwe wel eens. Overigens is hij een
ferme knaap."
„Een oproerkraaier is hij. Omdat
hij iets meer geleerd heeft dan de
meeste dorpers, verbeeldt hij zich
met een edele op één lijn te staan."
„Hij heeft een zeer goede school
bezocht", antwoordde de pastoor.
„Zijn ouders zijn vroeg overleden.
Deze hadden hem voor geestelijke be
stemd. Tijdens zijn studie is hij in
aanraking gekomen met een leerling
van de beruchte Adriaen Adriaensz.,
de wederdoper. Hij dreigde geheel tot
1) Uwe bescheidenheid zij alle men
sen bekend. Philip. 4:5.
geestdrijverij te vervallen. Gelukkig
leerde mijn vriend Feito Ruardi van
Oosthem hem kermen. Deze heeft
een gunstige invloed op hem gehad.
Douwe heeft zijn studie moeten opge
ven. Nu is hij bij zijn oom, de oude
Jelle Joukes."
„En nu komt hij hier oproer kraaien','
zei heer Gabbe schamper. „We kun
nen zulke lui missen! Maar ik merk,
dat gij hem kent".
„Ik heb een brief gehad van mijn
vriend Feito Ruardi over hem. Hij is,
zoals ge weet, pastoor in Oosthem. Of
DOOR
SIBE VAN AANGIUM
liever", voegde Cornelius Everardi er
aan toe, „was. Want hij heeft moeten
vluchten".
„Wat?! Is hij ook al besmet met
ketteren?"
„Men beschuldigde hem althans",
antwoordde Cornelius Everardi.
„Trouwens men zegt ook, dat ik ket
terse leringen verkondig", voegde hij
er zacht aan toe.
Heer Gabbe begon te lachen. „Ach
kom, heer Pastoor. Als er één brave
pastoor in Friesland is, dan is het
onze pastoor in Anjum. Wij genieten
juist veel van uw predikatiën. Ze
gaan mij wel eens wat te hoog. Maar
'tzou te wensen zijn als we er alle
maal naar leefden. Ik wil van de heer
Ulbe en van de Victaris geen kwaad
zeggen, maar ze komen mij toch rij
kelijk veel ia de herberg, Nee gij
zijt geen ketter".
„En toch beschuldigt men mij van
ketterij".
„Nou, dan is de ketterij niet zo ver
schrikkelijk als ik dacht. Als gij ten
minste een ketter zijt, dan zal het nog
wel loslopen. Maar die Douwe Glins
maakt mijn bloed aan het koken. En
het kan voor u en mogelijk ook nog
wel voor Geroltsma onschuldig we
zen aan lui als die Douwe kan men
zien, dat het gevaarlijk is. Zulke lie
den kunnen niet goed onderscheiden.
Ik ben bang, dat die nije leer de men
sen oproerig maakt".
„Is het dan beter, dat men gedwon
gen wordt iets te geloven, wat men
niet geloven kan? En de vrijheid.
„Ja", onderbrak heer Gabbe hem,
„dat vind ik ook ellendig. Wat doen
wü hier met die buitenlandse geeste
lijken! De koning moge toezien, dat
hij ons niet wil knechten. Wij willen
vrij blijven. Nou wat drommel
ik wil me ook niet met die zaak be
moeien".
De goede heer Gabbe bemerkte, dat
hij zichzelf vastpraatte.
„Drink eens uit, heer pastoor", zei
hij.
„Ik kwam anders juist over deze
dingen te spreken", zei Cornelius
Everhardi. „Ik heb n.l. een aanschrij
ving gekregen om op te geven, wie,
naar mijn inzicht, met ketterijen be
smet zijn. En ik moest mij tot de
Grietman wenden om hulp. Nu staat
de Grietman sterk onder invloed van
Worp en Ropta. Gij kunt echter
invloed uitoefenen. En gij zult toch
niet willen, dat goede Christenen hier
vervolgd worden?" (Wordt vervolgd).
en veiling
ROTTERDAM 4 AUG. Binnenlandse
granen (officieuze noteringen per 100 kg
franco Rotterdam). Tarwe - aanbod van
de nieuwe oogst nog van weinig beteke
nis. Voedergranen van de nieuwe oogst -
kalm en prijshoudend. Zomergerst 31—
32.25; Wintergerst 3031; Rogge 28—
29; Haver van de oude oogst met gering
aanbod 28.5030.50.
ROTTERDAM. Veemarkt: Aanvoer 1332
Vette koeien en ossen 916; Varkens 416.
Vette koelen 2.70—2.85; 2.50—2.70; 2.20—
2.40 Varkens (lev. gew.) .18; -16; .14.
SINT ANNALAND. 4 AUGUSTUS:
Bintjes 8.068.87; Drielingen 5.10; Bon
ken 9.10; Eigenheimers gew. 9.42992;
Gewone afw. 8.058.80; Drielingen 8.25;
Bonken 7.50; Bonken afw. 6.51; Blauwe
Eigenheimers gew. 11.34. Alles p. 100 kg
Aanvoer 44 ton.
SCHERPENISSE. 4 AUGUSTUS: Bint
jes gewone 7.598.11; Bonken 8.21; Eigen
heimers gew. 8.03—8.53; Eigenheimers
Bonken 7.40; Blauwe Eigenheimers gew.
910.20. Alles p. 100 kg. Aanvoer 34 ton
MIDDELBURG, 4 Augustus. Aard
appels: Bintjes bonken 1011, groten
8.409.40, drielingen 67, kriel 5, Do-
ré groten 810, drielingen 7, bonken
10, Koopm. blauwe groten 11, bonken
911, drielingen 67, Bi. Eigenhei
mers bonken 912, groten 11, drielin
gen 57, Eerstelingen bonken 711,
groten 8—11, drielmgen 7, kriel 6.
Fruit. Appels: Perzikrode Zomerap;
pels 519, Zigeunerinnen 813, Early
Victoria (j11, Yellow Transparant 21
22, Kroet 39. Peren: Precose 15
28, Brume Herenpeer 47, iM.iri. Suiker
peer 711, Kriekpeer 3, Kroet 323,
Tomaten kas 1649, idem natuur 30,
Perziken stuks 626, idem kg 60, Prui
men: Ontario 527, Heme Claude d'
Oullins 824, Czaarpruimen 426,
Washmgton 623, princessepruimen
67, Early Laxton 4, Occulanen 45,
Netmeloenen 3058, Suikermeloenen
2069, Groene ananas meioen 1133,
Oranje ananas meloen 48—71, Bramen
5260, Druiven 1.041.53.
Groenten: Bloemkool A 1658, B
829, C 827, Komkommers A 816,
B 8-14, C 9, Augurken 1277, Ziiver-
uien 40, Rodekooi 618, Spitskool 13
17, Savoyekool 622, Kroten kg 319,
idem bos 23, Spmazie 2334, Sla 2
5, Prei 1527, Dubbele bonen 20
60, Pronkbonen 2347, Tuinbonen 13
14, Saxa's 43, Spekbonen 3037, Uien
412, Andijvie 1123, Postelein 3
19, Bospeen 1725, peen kg 1322,
Snijbonen 1261.
KRABBeNDIJKe, 4 Augustus 1952.
Exportveumg. Précose de l'rév. A 33,
idem B 28.50, idem B/C 26.20, idem C
24.1024.60, idem I grof 2d, idem I
21.2024.60, idem li 1D.30, Zomerappel
A 30.20, ïuem B/C 18.9U, idem i 17,
idem II 11.10. Gewone veiling, pree.
de ïrev. 226, N.fi. Suikerpeer o10,
Yellow Transparant 1021, Dubbele
Boere Witte o16, Ontario y24, Was
hmgton 622, Czaar Pruim 1327,
Bramen 42.4057, Tomaten 3252.
KAPELLE, 4 Augustus 1952. Grote
veiling. Bramen 47.au48.00, Dubbele
Princessebonen I 4u, 11 38.60, Zure Mo
rellen 39. .tippels: ïeiiow Transparant
BC 26.20, 1 21, 11 lb.IU, Perzikappel A
32.2U, DC 21.0021.80, I grol 21, 1 22.10,
11 7.40, iv 11.80, Eaiiy Victoria I grof
lo.lü, i 7.30—7.90, 11 3.80, K 4.40, Cod-
nn Keswick 1 lo, Zigeunerin A 4U.55,
DC 3636.40, I 32, li 22.50, IV 14.yU
io.20. Peren: Precose de Trevoux A
30:1030.lo, BC 30—30.60, I 28.60—
29.10, II 18.6019.50, K 17.90, N. Boll.
Suikerij X 15.40, II 3.6U4.30, alles per
kg. Kleine veiling. Pruimen op bioc:
Washington II 5.20—6, Ontario li 6.40
7.20, Czaar II ö.9u(.60, Pruimen
fabriek en gescneurd 0.302.20, Onta
rio 921, Vvashington 623, Czaar 12
42, Monseigneur Baiive 1425, Belle
de Louvam 820, utility 716, Boe
ren Witte 412, Diversen: Bramen 30
72, Frambozen 11.59, Tomaten 22
46. Peren: Précose de Xrévoux 324,
N.H. Suikerij 24, Oomskinderenpeer
19, Beurré Giffard 7—17. Appels: Per
zikappels 415, Yellow Transparant 8
19, alles per kg.
GOES, 4 Augustus. Fruit voor ex
port. Perzikrode Zomerappels A 23;
BC 21, I grof 23, I 21, II 6.90—7.30,
Yellow Transp. I 19, II 12, Early Vic
toria I grof 15, I 6.10, II 3.50, Precose
de Trevoux A 31.60, BC 29.2029.50,
1 grof 28—29, I 25.80—26.80, II 17.10—
17.50, N.H. Suikerpeer I 7, II 3.20
3.80, Gewone veiling: Yellow Transp.
618, Perzikrode Zomerappels 310,
Early Victoria 15, Kroetappels 0.50
5.50, Precose de Trevoux 519, Ooms
kinderen peren 22—29, Bruine Heren
peren 6, N.H. Suikerpeer 39, Prui
men: Ontario 419.20, Washington 3.60
26, Czarpruimen 227, Utility 11
22, Witte Wijnpruimen 411, Mons.
Hative 16-27, Diverse pruimen 2
2.80, Bramen 4158, Blauwe druiven
120130 per 100 kg. Groenten: Kom
kommers 811, Kropsla 25, Bloem
kool 850, Meloenen 3754 per stuk,
Groene kool 925, Rode kool 610,
Dubb. Princessebonen 2341, Stoksnij-
bonen 2456, Stamsnijbonen 2124,
Tomaten 4357, Kroten 5, Uien 46,
Zilveruien 3643, Augurken 885,
Postelein 1922, Andijvie 2026,
Aardappelen 811, per 100 kg, Kroten
3.505.50 per 100 bos.
VEERE. Vismijn van 4 Augustus '52.
1193 kg exportgarnalen 981.98; 101
kg handelsgarnalen 8084; 19 kg schar
42; 97 kg bot 38—48; 834 kg rog 23—
59; 168 kg tong 842.48; 15 kg onge
sorteerde vis 341.33; 3 kg schol 28;
2 kg visiever 1.161.57.
