qjs
380 jaar geleden schudde Vlissingen het
Spaanse juk van zich.
VORSTELIJKE TOCHT LANGS DE
OEVERS VAN DE HUDSON.
Groot enthousiasme voor onze Koninoin.
PHILADELPHIA, centrum van
handel en industrie.
agina
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 1
Op April zes
„Een volk, rad ter hand en geneigd het doen
aan het dreigen te knopen
Zeeuwse Wandelingen
LEESTAFEL
Zondagsrust op Hijde Park
Diepe indruk
Voor een stapeltje
schuldbekentenissen.
iH335I
|l!l|lllllll!l!l|
CANADA
kiIXOSTON
stroma
Route qp Zstsrdlw.5 April 1952
ATLANTISCHE,
Kingston r&v
Hyde-F^rk»
WestpoimiJll
ELEN
mogen
Neder-
uitge-
:cht ge
le ver-
■t meer
wegens
inkrijk.
:ld, zo
lag een
indie-
•oenten
stelling
ekerke,
een
van dr
aygens,
He, teL
in W.-
middag
door:
1195—
nszand,
luiden,
Dijk te
:ant J.
duinen
jper te
nchem.
W.
naar
trecht;
e Kol-
:ant te
-15, per
eide i>er
53idem
KÖÖI-
Uien
Gewone
lek; 3,60.
en 78;
6; 562
kg.
7 kg.
ipioma
ei Mz.,
:iuk, J.
Cten, J.
Sta ve
en W.
penisse
üjk.
tegen-
anaant
l. van
tegen-
ivud-
ep van
Ver
school
werd
Adrie
Stoel,
1, Uien
e Vos,
ievens.
yen de
wer-
ng der
tai di-
tn van
lagere
oonnjk
efenci-
neente
de tiet
ipioma
uitge-
en op-
Kijks-
15254
155
a
11054
141
/4
1754
A
■m
■OA
m
•A
7554
it
3444
►4
1+54
+4
45+4
79+4
4
4254
54
<?4
+4
39
'/2
iiu+4
54
2055
74+4
55
73+4
54
11554
+4
8354
■A
48+4
19+4
H
64
20+4
19J4
Zaterdag 5 April 1952
Op April zesverloor Alva zijn Fles", volgens het bekende
rijmpje, dat echter heel wat minder bekend is dan wat er aan vooraf
gaat: „Op de eerste April verloor Alva zijn Bril".
De verovering van Den Briel op 1 April 1572 is algemeen bekend,
maar de meeste geschiedenisboeken zwijgen over wat er op de zesde
April gebeurde: Alva's verlies van Vlissingen, waarvan het wapen
een fles is. Daarom wil ik deze geschiedenis in onze Zeeuwse krant
eens vertellen.
Vlissingen was de tweede stad, die zich
niet langer wilde onderwerpen aan de
tirannie van Alva, die de rechten en pri
vilegiën verkrachtte, de burgers ondraag
lijke financiële lasten oplegde, meedogen
loos de Bloedraad liet vonnissen en de
ketters vervolgde. Maar Vlissingen was
de eerste stad in Zeeland en van groot
belang voor het verdere verloop van de
pas begonnen strijd door zijn ligging bij
de Scheldemond, die ook in 1944 nog zo
belangrijk was, dat hiervoor zelfs Wal
cheren onder water gezet moest worden.
Bovendien had hier de bevrijding plaats
door de burgerij, zonder hulp van buiten.
Vooral sinds 1567 was de ontevreden
heid onder de bevolking toegenomen.
Toen was er n.L een aanslag op Walche
ren gedaan, aan welks hoofd Jan van
Marnix, heer van Toulouse stond, de
broer van de bekende Marnix van Sint
Aldegonde. Bij deze aanslag was ook be
trokken Pleter Haeck, eens baljuw van
Middelburg, maar wegens aanhang van
de nieuwe leer afgezet. De aanval werd
echter afgeslagen.
Alva had streng gevonnist: de baljuws
Rollema uit Middelburg en Johan Ypens
uit Vlissingen werden afgezet, tal van
voorname kooplieden werden afgezet, tal
van voorname kooplieden en geestelijken
verbannen, velen terechtgesteld en hun
bezittingen verbeurd verklaard. Maar de
uitgedrevenen hielden In het geheim
briefwisseling met de vrienden, die hier
waren achtergebleven, en gemeenschap
pelijk zon men op wraak.
Dit wist Alva heel goed. En hij be
greep ook, dat Vlissingen een voornaam
punt was doordat het de Scheldemond
beheerste. Het was maar een klein zee
stadje met zevenhonderd woningen en
vier a vijfduizend inwoners, kleiner en
ook armer dan Middelburg. Volgens de
geschiedschrijver Hooft waren de Vlis-
singers „een volk, opgewassen in vrijheid
en luttel te verbeuren hebbende, voor
namelijk scheepsgrauw, hetwelk altijd
oplopend placht te zijn, rad ter hand en
geneigd het doen aan het dreigen te kno
pen".
Vlissingen wordt versterkt.
Deze zeehaven met zijn wallen en mu
ren zal Alva nu maken tot een onneem
bare vesting, tot de sleutel der Wester-
schelde. Daarom moet Vlissingen nog
beter versterkt worden en zoals hij bij
meer andere plaatsen gedaan had (o.a.
Antwerpen, Utrecht), liet hij ook hier
een kasteel bouwen, tenminste hij begon
er mee. De Italiaanse vestingbouwkundi
ge Scipio Hampi, een trouw dienaar van
hem, had de leiding. Behalve tot bouwen
kreeg deze ook nog de opdracht het stads
bestuur en de burgerij voor de plannen
des konings gunstig te stemmenl
Zo'n kasteel kon een dubbele dienst
verrichten. Allereerst diende het tot ver
dediging der stad, maar het kon ook een
goed middel zijn om van hier uit op
roerige burgers in bedwang te houden;
dat kon voor de Vlissingers wel eens
nodig zijn, want Alva vertrouwde ze niet.
Toen de muren nog slechts vier voet
hoog waren, viel de winter in, zodat het
werk gestaakt moest worden, maar in
het voorjaar van 1572 zou het met volle
kracht hervat worden.
Bovendien lagen er al ruim een jaar
twee vendels (compagnieën) Walen onder
bevel van de Heer van Beauvois in de
stad, ongeveer 300 man, die Vlissingen
onderdak moest geven. Gewoonlijk wa
ren zulke huurtroepen van het minste
allooi en als we dan weten, dat ze ook
nog een sleep vrouwen en kinderen mee
brachten, kunnen we ons wel enigszins
de stemming der Vlissingers indenken.
En dan komt daar het gerucht bij, dat
er bovendien nog drie vendels Spanjaar
den in de stad zullen komen, een gerucht
dat waar blijkt te zijn: een paar dagen
geleden zijn er kwartiermakers in d?
stad gekomen om alles voor de inkwar
tiering gereed te maken.
Onder zulke omstandigheden
breekt Pasen aan, de zesde April.
Een gewichtige dag voor de
Scheldestad met als resultaat: geen
opbouw van het kasteel, geen
Spaans krijgsvolk in de stad, maar
vrijheid van Alva's dwangjuk.
Daarover de volgende keer.
L. v. W.
Vlissingse strand wordt verbeterd.
Reeds lang baart de vermindering van
het Vlissingse strand de gemeentelijke en
waterstaatsinstanties ernstige zorgen. Ge
dacht is reeds aan het vernieuwen van
het paalhoofd ter plaatse, waarvoor ook
reeds op de gemeentebegroting gelden
zijn uitgetrokken. Thans zijn de plannen
in een vergevorderd stadium om te ko
men tot een andere oplossing. De be
doeling is het vermagerde talud nabij de
laagwaterlijn op te hogen tot een strek
dam van speciale constructie en de hier
door ontstane inlage tussen Dam en Bou
levard vol te spuiten met zand, zodat het
huidige strand belangrijk wordt ver
breed,
„DE WITTE VROUW" door.
Jan Mens N.V. Uitg. Mij „Kos-
rrios", Amsterdam.
Er is weinig bekend over het leven
van Wendelmoet Klaasdochter van
Monnikendam, de eerste vrouw in
Nederland, die om haar geloofsover
tuiging de brandstapel opging in da
eerste helft van de zestiende eeuw en
waarover Jan Mens thans zijn roman
„De Witte Vrouw" heeft geschreven.
Als de schrijver het tekort aan his
torische gegevens aanvult met eigen
fantasie, is dat niet zo heel erg. Hij
tracht in zijn roman namelijk alleen
maar de beweegredenen te schetsen,
die haar de dood op de brandstapel
deden verkiezen.
Wie dit boek gelezen heeft, zal
moeten erkennen, dat de schrijver
daarin uitstekend is geslaagd. Als een
heldin des geloofs, maar ook als een
doodgewoon levend mens, die beeft
voor God, wordt deze vrouw uitge
beeld. En hoe mooi is zij getekend in
haar hunkering naar het goede, dat
het leven haar kan bieden.
Nog een andere figuur speelt in de
ze roman een rol; de schout Reyer
Jans een man, die zijn overtuiging
en zelfs zijn liefde voor Wendelmoet
laat varen voor zijn rijkdom en hoge
ambt. Tegenover de figuur van deze
vrouw personifeert hij als „halve
mens" onze eigen zwakheid. Onge
twijfeld de beste roman, die Mens
ooit heeft geschreven.
„Die verhaal van Jan van Rie-
beeck", getekend en in het
Zuid-Afrikaans verteld door
Piet Worm en aangeboden door
de Nederlandse Bank voor Zuid-
Afrika N.V.
Dit boekje in zijn oranje-blanje-
bleu kleurig bandje is pretentieloos,
maar alleraardigst. Het is een ge
schenk van de Ned. Bank voor Zuid-
Afrika N.V. en bedoeld om „U enige
genoeglijke ogenblikken te bezorgen
en daarnaast de culturele en commer
ciële banden te versterken". Voor die
genoeglijke ogenblikken heeft Piet
Worm ongetwijfeld gezorgd door zijn
geestige tekeningen. En de versteve-
ging van de banden tussen beide lan
den moge meer zijn dan een commer
ciële wens!
Het mooiste gezicht op het mo
derne Philadelphia met haar
trotse wolkenkrabbers heeft men
in het park. Achter dit park ligt
Oud-Philadelphia, de wijk met
beroemde historische bouwwer
ken, waar nu nog volgens vele
Amerikanen het hart van de
natie klopt.
Uk
Na de rede van Koningin Juliana
Bij de congresleden en in geheel Was
hington heeft de rede van Hare Majesteit
Koningin Juliana in het Amerikaanse
Congres een zeker goede indruk gemaakt.
Talrijke leden verzekerden ons, diep ge
troffen te zijn door de intensieve wijze,
waarop de Koningin zich bezig houdt met
de bestaande internationale spanningen,
en, wat meer is, zelf naar middelen zoekt
deze te doen verminderen.
Haar woorden, dat zij niet zo kortzich
tig wenst te zijn om de congresleden te
vragen in het bijzonder de belangen van
Nederland in het oog te houden, zelfs
niet die van Europa, doch de belangen
van de gehele wereld, hebben de leden
door de oprechtheid die er uit klonk,
zeer getroffen.
Een congreslid zeide: „Wij houden nu
eenmaal van mensen, die ons komen ver
tellen, dat zij bereid zijn voor de voile
honderd procent hun aandeel in de lasten
te dragen. Dat heeft uw Koningin ons
letterlijk medegedeeld. Wij geloven dit
en derhalve zal Nederland na dit bezoek
nog meer onze sympathie hebben, dan
dit thans reeds het geval is".
Brand in korenmolen te Wissekerke
Terwijl de brandweer Donderdagmid
dag de riolering aan het doorspuiten was
bemerkten enige brandweerlieden brand
in de korenmolen van de heer M. Ver-
hage.
Enkele brandweerlieden renden ter
stond om handblusapparaten en wisten,
ondanks de verstikkende rook, de vuur
haard, die zich bü de electromotor be
vond, te vinden en de brand te blussen.
De brandspuit, die zich aan het andere
eind van het dorp bevond was spoedig
ter plaatse, maar door het gebruik van
twee handblusapparaten hoefde deze
geen assistentie meer te verlenen. De
zolder in de molen was reeds totaal zwart
geblakerd.
De heer Verhage, die achter in de mo
len vertoefde, had de brand niet opge
merkt.
Met buitengewoon groot enthousiasme heeft
het Amerikaanse volk ons Koninklijk Paar begroet.
Direct bij aankomst al op het vliegveld Washing-
fon, waar de reis officieel begon, was er een grote
menigte op de been en de tocht van onze Konin
gin met president Truman naar het Witte Huis
(foto boven) was een ware zegetocht. En niet
minder groot was het enthousiasme toen H. M.
haar rede uitsprak voor het Amerikaanse Con
gres. De toespraak duurde 28 minuten en moest
herhaaldelijk onderbroken worden door het applaus
en de kreten van bijval, die opstegen uit de Con
greszaal en uit de galerijen, waar de menigte dicht
opeengepakt zat. Op de onderste foto ziet men
links achter de vorstin Allen B. Barkley, de vice-
president van de Ver. Staten, en rechts de speaker
van het Huis, Mr S. Reaburn.
(De onderste foto is rechtstreeks via radio en
telefoonlijnen van Washington naar het kantoor
van Anpfoto te Amsterdam overgeseind. De
bovenste foto kwam via Londen.)
PHILADELPHIA, de plaats met meer dan 3 millioen inwoners, is
de eerste stad, die Koningin Juliana en Prins Bernhard vandaag be
zoeken. Deze stad, met haar imposante wolkenkrabbers, de deftige
winkels, de theaters en de restaurants is een centrum van handel en
industrie. Een brede waterweg, die de stad met de Atlantische Oceaan
verbindt, is haar levensader en rijke kolenlagen en vruchtbare grond
in de onmiddellijke nabijheid zijn haar bronnen van energie.
Die jaloerse Amerikanen vinden de inwoners van Fhilidelphia nog even sloom
tn conservatief als hun voorvaderen, die de stad 175 jaar geleden stichtten. Mis
schien is hier wel iets van waar al zullen alle rechtgeaarde „Philadelphians" hier
onmiddellijk tegen inbrengen dat zi) helemaal niet sloom zijn maar graag de
kat uit de hoorn kijken. We zullen met klem betogen dat zj) met hun z.g conser
vatieve ideeën toch maar heel wat gepresteerd hebben en Fhiladelphia tot de derde
Stad va nAmerika hebben gemaakt, die een leidende rol speelt op het gebied van
stad van Amerika hebben gemaakt, die epen,
zijn zif in de weer tot 's avonds tien uur,
wanneer iedereen onder de wol moet
De beroemde Engelse Quaker, William
Fenn, was de stichter van de stad. Hij
Was het, die van Karei II van Engeland
vrijwel het gehele tegenwoordige Penn
sylvania kreeg toegewezen ln ruil voor
«en stapeltje schuldbekentenissen, dat hij
in de nalatenschap van zijn vader had
aangetroffen. Snel breidde de stad zich
Uit en jarenlang was ze toonaangevend
in de V.S. Op 4 Juli 1776 kwamen de ge
delegeerden uit de dertien oorspronke
lijke koloniën bijeen om de Onafhanke
lijkheidsverklaring te ondertekenen. Phi
ladelphia was ook de stad waar ook de
Amerikaanse grondwet werd opgesteld
3n in 1788 aangenomen. Een tijdlang was
e stad zelfs de hoofdstad van de V.S.
Oude glorie.
Van deze glorie spreekt nog „Oud
Philadelphia", de vroegere stadskern,
waar nu volgens veel Amerikanen
het hart van de natie klopt Het is een
rustige wijk met vele gebouwen, die nog
aan het koloniale tijdperk herinneren.
Bén van de beroemdste historische bouw
werken in dit stadsgedeelte is de Inde
pendence Hall, waar nog de oude Vrij-
heidsklok hangt. Even verder staat Car-
pentier's Hall, waar de afgevaardigden
der koloniën voor het eerst bijeen kwa
men. En dan moeten we niet vergeten
het kleine huisje van Betsy Ross, die de
«erste Amerikaanse vlag vervaardigde.
Inderdaad, in dit stadsgedeelte, waar nog
tal van kerken en vergaderzalen staan,
gebouwd door de eerste emigranten, leeft
nog iets van de geest van de eerst.e pio
niers.
In het Noordwesten van de stad,
waar de fraaie Benjamin Franklin Park
way ligt, staat het Rodin-museum, het
Stedelijke Museum van Philadelphia, dat
Koningin Juliana als eregast zal ontvan
gen. Daar zal zij één van de mooiste
Amerikaanse schilderijen collecties kun
nen bewonderen.
West Point.
Dan gaat de reis van ons vorstelijk
paar verder naar West Point, waar Prins
Bernhard een onofficieel bezoek zal
brengen aan de Amerikaanse Militaire
Academie. Schitterend ligt deze krijgs
school aan de oever van de Hudson. De
oefenterreinen liggen niet ver van het
wijde hooggelegen plateau, dat in de
wandeling de „vlakte" wordt genoemd
en waar gewoonlijk de kleurige parades
worden gehouden.
Dit jaar viert West Point haar 150-
jarig bestaan en het hoogtepunt van de
feestelijkheden, die duren van Januari
tot Juli is ongetwijfeld het bezoek van
Prins Bernhard.
Het leven van de cadetten op de krijgs
school is zwaar. Een daverend kanon
schot maakt de toekomstige officieren
iedere morgen wakker en vanaf dit uur
liggen.
Kingston.
Aan de Westelijke oever van de
Hudson ligt Kingston aan de voet van
het Catskille gebergte, dat een schit
terende achtergrond vormt. In Mei
zullen overal in het stadje honderd
duizenden tulpen bloeien. Aan de
gevel van het voornaamste hotel van
Kingston wordt een groot spandoek
aangebracht met de woorden „Vrede
op aarde" en alle dienstertjes zullen
zich deze weken in Hollandse kle
derdracht steken. Dan zal de stad vol
zijn van vreugde en feestgedruis en
het hoogtepunt van de viering van
het 300-jarig bestaan zal vandaag zijn,
als Koningin Juliana het stadje be
zoekt.
„Het kan haast niet mooier", zeggen
de inwopers van het plaatsje, want bet
zijn juist Hollandse kolonisten geweest,
die in het jaar 1652 op goed geluk de
Hudson opvoerden en stroomopwaarts er
gens op de Westelijke oever Kingston
stichtten. En vandaag bezoekt Nederlands
Koningin dezelfde plaats, waar stoere
Hollanders ongeveer 300 jaar geleden zich
onder barre omstandigheden een toe
komst schiepen....
Ook dit stadje kent een bewogen ge
schiedenis. Het „Senaatsgebouw", dat
nog zo typisch Hollands aandoet, zag bin
nen zijn muren de ondertekenaars van
de grondwet van de staat New York.
Tijdens de Amerikaanse Vrijheidsoorlog
was het stadje de zetel van de staats
regering.
Rust.
Morgen brengen Koningin Juliana en
Prins Bernhard de dag in rust door op
de villa van mevrouw Roosevelt in Hyde
Park.
Hyde Park, een prachtig zomerland-
goed met golvend heuvelland en dichte
bossen is gelegen aan de Hudson ten
Noorden van New York. De villa is een
eigenaardig gebouw van hout en natuur
steen met een brede veranda. De veranda,
waaraan talloze Amerikanen dierbare
herinneringen bewaren, want hier ont
ving President Roosevelt zijn gasten en
het was deze veranda waarop hij stond
te wachten, toen zijn vrienden en buren
hem de verkiezingsuitslag kwamen mel
den.
In deze villa, waar generatie na
generatie de Roosevelts woonden,
en waarvan de ramen uitzien op
de bossen en de velden tussen het
huis en de rivier zal ons vorstelijk
paar de Zondag in verdiende rust
doorbrengen.
