e loupe
ictijk*
Televisie nam na een maand haar
plaats in naast de radio*
MAROKKAANS INCIDENT.
BIBLIOTHEEK BERGT EEN
KOSTELIJKE SCHAT.
aV.nfW«n
1
m
Hoe Engeland stormenderhand werd veroverd»
„Burgerlijke stand" van millioen fiches als getuige van
een bewogen geloofsstrijd.
Pagina 2
EN PRINCIPE
et mes gezet in zijn
>mier van het Ver-
■n in dat van zijn
aan menigeen een
tlokt en de scham-
ij zal zonder sala-
utmen komen!" In-
behoort wel niet
rijken maar hij
mierschap niet be-
aaraan verbonden
ten van zijn minis-
aandeel ook wel
Zaterdag 3 November 1951
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 3
l geloven dat er in
magogisch schuilt,
ewone man te im-
ïeloven niet dat dit
igogie is. Door dit
an zichzelf en zijn
pgeven van enkele
is toch altijd een
rijk is!) heeft hij
n geven. Hij heeft
tonen, dat de re
in het betrachten
aaraan roil hij het
traks aan het volk
rheid op te leggen.
ie politicus weet
t alleen het goede
n!
regering heeft ook
van ons volk ge-
)ok van overtuigd,
ïgheid moet voor-
die overtuiging
T niets: er is niets
men. Herhaalde-
de Kamer daarop
kt en in antwoord
imer uitgenodigd
amissie" in te stel-
Mk niets van te-
r*welk kamerlid is
nderdeel van het
dmenten en op de
:n van overheids-
rdelen, dat hij kan
gr bezuinigd moet
alleen de mensen
lijks in zitten, die
kunnen bekijken.
Uiniging nooit van
gaan maar van
ar ooit toe komen?
overheerst van de
alles moet rege-
ritroleren, zo lang
|cht komen. Dan is
van bezuiniging
1iet de mogelijk-
td worden die
haid: daar bezui-
pe. Een dergelijke
|ai zal ook in Ne-
fcc zijn om tot
■en te komen.
door de Engelsen
Sngelse comman-
Een commissie
praten, waarbij hij
Ivreden te stellen
eld, gelijk aan Vi
lokken. Dit bedrag
kon echter niet
5oor het vertrek
karnen de klokken
trde tot de brand
111 voor ook dit
ging.
jt in 1914 in de
heeft geen his-
grd voor het eerst
van dat jaar. Op
de klokken ver-
Je Duitsers,
-een nieuwe klok-
tieldestad
icrcf,
Josch,
an ambtsdragers
biding stond van
fes te Hilversum
en. De ouderlin-
veiden, en daar-
nen. Het geldt
icse leven, maar
Fat de Spreuken
j om het aange-
kennen, zet het
|ar toch nog wei
gemeenten! Dat
fisbezoek, als er
is. Er moet een
lling zijn. Chris-
(kwijls kwam hij
verband tussen
lek moet daarin
In wordt over de
Bit houdt niet in,
|e eritiek op een
bezoek ontaarde
ber allerlei vra-
|haar algemeen
maar toch be-
opdat de leden
van het huisbe-
aan. Het is goed
tevoren over-
de orde moet
niet onaange-
Imoet aanwezig
ran het huisbe-
mooi met ge-
beginnen. Het
|e Here te vra-
kunnen spre-
fcht als er eerst
(dingen gepraat
huisbezoek te
Is het goed, dat
1 begin van een
pekt, wat aan
ader onjuist is
Avondmaals-
J enz. te nemen,
(rd. Dan is be
lwerk over het
110 geboden als
Jers regel der
assend spreekt
|r ieder gebod.
sprake! Aan-
ebben we hier
|olitie heeft op
|llof (Beieren)
te Tsjechische
I had een acte-
die doorzeefd
bch is aan de
overgeleverd.
Critisch schrijven van mt Cals.
De televisie is een maand geleden in Nederland gestart. Velen zjjn reeds in de
gelegenheid geweest de programma's van de N.C.R.V., K.R.O., A.V.R.O. en
V.A.R.A. te bewonderen. Deze programma's, die toch nog altijd een experimen
teel karakter droegen, hebben reeds critlsche reacties uitgelokt. In enkele dag
bladen verschenen reeds televisie-recensies en ook van de zjjde van de regering
heeft men reeds een commentaar geleverd op de eerste uitzendingen. Zo heeft
de staatssecretaris van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, mr C. Cals,
in een schrijven de Nederlandse Televisie Stichting laten weten, dat een aantal
punten onvoldoende zijn geregeld.
„Pech met zijn motor".
De Haagse politie heeft aangehouden
de 24-jarige kantoorbediende W. J. van
R. Hij was vorig jaar uit Indonesië ge
komen en wat aan lager wal geraakt.
Met zijn motorfiets maakte hij een
tocht door Nederland, zocht oud-kamp
genoten op en vroeg hun geld voor een
reparatie aan zijn motor, die naar zijn
zeggen f 60,bedroeg In 64 gevallen
lukte het hem bedragen van f5,tot
f 30,los te krijgen, in totaal bijna
f1000,Eergisteren heeft een oude
oude relatie hem aan de politie aan
gewezen.
kinderuurtje
Mr Cals meent, dat de uitzendingen
met een politiek karakter zoveel mo
gelijk achterwege moeten blijven, om
dat het publiek slechts het program
ma van één zender kan volgen en dus
gedwongen is naar iets te luisteren en
te kijken, waar het in het geheel niet
mee eens is. Over programma's met
een godsdienstig karakter heeft de
staats-secretaris in zijn brief niet ge
schreven. Ook maakt mr Cals bezwaar
tegen het feit, dat de omroepvereni
gingen haar zendtijd soms een half
uur en langer overschreden. Ook hield
men zich niet aan de afspraak om bij
de inleiding van het programma te
vermelden, dat het een uitzending was
van de Nederlandse Televisie Stichting
en dat het verzorgd werd door een
omroepvereniging.
Zo heeft de televisie in haar expe
rimenteel stadium reeds haar plaats
naast de radio veroverd en is ze reeds
een object van discussie geworden in
meer dan één opzicht. De televisie is
bezig Nederland te veroveren. Het
lijkt ons daarom nuttig om eens te
zien naar een land waar de televisie
reeds ten volle haar intrede heeft ge
daan. Dit land is Engeland, waar 13
jaar geleden de eerste uitzendingen
plaats hadden.
VEROVERING.
In Juni 1946 waren daar reeds 1300
ontvangtoestellen. Twee en half jaar
later waren er 240.000 nu loopt het
aantal tegen de millioen. De verwach
tingen van de B.B.C. zijn, dat er bin
nen het jaar nog één a twee millioen
toestellen bijkomen.
De drie zenders in Engeland bestre
ken een gebied waar circa 30 millioen
mensen wonen. Van vijf tot zes kun
nen de kinderen van het kinderuurtje
genieten. Vaak wordt er een poppen
kast vertoond en de ouderen kunnen
genieten van een cowboy-film.
Des avonds om acht uur beginnen
de eigenlijke uitzendingen. Eerst ziet
men een korte actuele nieuwsfilm.
Dan begint het programma met een
toneelstuk, een verslag van sportge
beuren of een populaire lezing over
een onderwerp, dat iedereen moet in
teresseren. Ongeveer twee keer per
week wordt een variété-show gegeven
of een avond in de geest van „Vrij en
Blij". He uitzending eindigt ongeveer
half elf met het nieuws en de weer
berichten.
THUIS.
De televisie heeft in Engeland ten
gevolge gehad, dat men veel minder
uitgaat. Het huisgezin wacht 's avonds
nu rustig totdat het acht uur is en vlijt
zich dan in een paar gemakkelijke
stoelen voor 't toestel. De huiskamer
lamp gaat uit en een of meer schemer-
(Ingez. mededeling, advert)
Acht kleuren, één prijs28 cent
Duitse atoomgeleerden in de
Sowjet-Unie.
De geleerde, die aan de universiteit
van Göttingen (West-Duitsland) en
aan de Max-Planckstichting ter bevor
dering van de wetenschap zijn ver
bonden, hebben verklaard, dat de in de
Sowjet-Unie woonachtige Duitse ge
leerden waarschijnlijk niet een beslis
sende rol hebben gespeeld bij de ont-
wikkelinig van de Russische atoom
wetenschap.
Volgens hen zou Duitsland aan het
einde van de oorlog slechts één atoom
zuil hebben gehad. Aangenomen wordt
dat talrijke Duitse geleerden de Rus
sen op het gebied van kernenergie bij
staan. Onder hen bevindt zich o.a. de
Nobelprijswinnaar, prof. dr Gustav
Hertz.
lampen aan en voor de komende uren
is iedereen „zoet". Wanneer men het
toestel pas heeft, kijkt men avond aan
avond. Na een tijdje gaan sommigen
van het gezin zich voor bepaalde pro
gramma's minder interesseren en
willen de huiskamerlamp weer aan
hebben om andere dingen te doen. Na
een half jaar is men. ongeveer zo ver,
dat er enkel wordt gekeken naar de
programma's, die men tevoren uit de
gids uitgezocht heeft.
Engelsen houden veel van program
ma's met een leerzame strekking. Zo
doende krijgt men vaak een uitzen
ding te zien van iemand die een be
paald onderwerp behandelt. Zo sprak
men onlangs een uur lang over het
onderwerp „thee". En een uur lang
stak heel theedrinkend Engeland al
lerlei bijzonderheden op over de thee
en leerde men de verschillende soor
ten thee en de rol van deze drank in
de geschiedenis kennen.
De B.B.C. weet dat op haar
schouders een grote verantwoorde
lijkheid rust, want ze weet dat het
publiek door middel van het tele
visiescherm gemakkelijk is te be
ïnvloeden. En dat is niet alleen bij
het Engelse publiek het geval...
Nipo-proefverkiezing:
Hoe Nederland thans zou stemmen.
Volgend jaar Juni vinden, zoals be
kend, in ons land weer verkiezingen
plaats. Het Nederlands Instituut voor
de Publieke Opinie bereidt thans reeds
de verkiezings-enquêtes voor.
Wanneer er op 't ogenblik een ver
kiezing zou worden gehouden, zou dit
de uitslag zijn, althans volgens een
Nipo-onderzoek: 33 K.V.P., 27
P.v.d.A., 12 A.R., 10 C.H., 8
V.V.D., 6 C.P.N., 2 S.G.P., 0
Weiter, 2 andere partijen.
Betrekkingen tussen Griekenland en
Turkije zullen verbeteren.
Generaal Piastiras, die de nieuwe
progressief-liberale coalitie lmeft ge
vormd, heeft voorspeld, dat de betrek
kingen tussen Griekenland en Turkije
zich zullen verbeteren, nu beide lan
den in het Atlantische Pact opgeno
men zijn.
Toen één der afgevaardigden vroeg,
waarom de kwestie-Cyprus niet in
het regeringsprogram opgenomen was,
antwoordde hij, dat de regering, ge
zien de uitermate vriendschappelijke
betrekkingen met Engeland, zulks
niet nodig had geoordeeld.
De gezant van Tsjecho-Slowakije
in Den Haag heeft medegedeeld, dat
hij nog geen commentaar kan geven
op de berichten over Tsjechische
spionnageactiviteit in ons land. Hij
wacht nadere instructies van zijn
regering.
De Ver. Staten hebben tot heden
in Korea 95.592 verliezen geleden,
waaronder 16.146 doden.
Door een ontploffing in een steen
koolmijn te Kayford (West-Virginia)
zijn twaalf mijnwerkers om het leven
gekomen.
(Ingez. mededeling, advert
TK VRAAG alle vrije landen onze
politiek in Marokko te steunen en
zich niet te verbergen achter een voor
zichtige neutraliteit en evenmin voe
ling te houden met onze ergste vijan
den daar, die niet louter nationalisten
zijn maar wilde, religieuze fanatici!"
Met deze gedenkwaardige woorden be
sloot generaal Guillaume, de Franse
resident-generaal in Marokko, zijn ta
felrede, uitgesproken tijdens een pers-
lunch in Parijs. En korte tijd later wist
men in Engeland, in Amerika en over
al elders ter wereld, dat deze woorden
gesproken waren.
Wilt U de draagwijdte van deze
woorden weten? Welnu: twee jonge
mannen zijn door hechte vriendschaps
banden met elkaar verbonden; door
dik en door dun trekken ze met elkaar
op, zoals jongens van zo omstreeks
twintig dat kunnen doen. Maar dan
maken ze samen kennis met een meis
je, een allerliefst meisje, waaraan ze
beiden hun hart verliezen. Het meisje
speelt wat met hen: ze mag de een
graag en ze is ook van de ander niet
afkerig. Dan komt er, aanvankelijk nog
niet openlijk, een verwijdering tussen
die twee jongelieden. Tot het ogenblik
dat de een tot de ander zegt: ,Jk vraag
je je terug te trekken. Van jou is het
een spelletje, van mij is het ernst. Door
je terug te trekken help je haar en
mij!" Een spannend ogenblik nietwaar?
Zo spannend ligt het ook tussen Frank
rijk en Amerika in de kwestie-Ma
rokko.
DE BANDEN, die Frankrijk en
Marokko samen binden zijn nog
niet oud. Vóór het jaar 1912 was dat
sultanaat in de Noord-Westhoek van
Afrika nog een onbekend gebied. De
bevolking was arm en vrijwel analfa
beet en landbouw en veeteelt waren
de voornaamste middelen van bestaan.
De sultans baadden zich in weelde in
hun paleizen in Fez, de toenmalige
hoofdstad, en leefden het leven van
alle Arabische heersers. Een prachtig
land voor romantisch avonturiers,
maar een tranendal voor verreweg de
meesten der bewoners. In dat jaar 1912
landde er de Franse generaal Lyau-
tey. Hij stelde er orde op zaken, voer
de verbeteringen in waar dat mogelijk
was en schakelde het land zo in in de
Franse economie en daarmee in de
wereldeconomie. Vanzelfsprekend
stuitte hij op verzet: de krijgslustige
Berbers kwamen in opstand onder
aanvoering van Abd el Krim. Vijf jaar
woedde er een guerilla tegen de Fran
sen en de Spanjaarden (die ook een
stuk van Marokko onder hun bewind
hebben) tot in 1926 de onlangs over
leden maarschalk Pétain er een einde
aan maakte en Abd el Krim in bal
lingschap werd gezonden.
Voor zover 't in een Arabisch land
rustig kan zijn is het er sindsdien rus
tig geweest: de Fransen deden er be
hoorlijk werk en ondervonden daarbij
eerder mee- dan tegenwerking van de
in 1927 aan het bewind gekomen sul
tan Sidi Mohammed ben Youssef, thans
een man van omstreeks 40 jaar. In we
reldoorlog II is het land een uitgangs
punt geweest voor de geallieerde legers
in hun strijd tegen Rommels Afrika
corps en heeft de bevolking zich loyaal
Aan een stil pleintje in Leiden
(Van een onzer verslaggevers)
Wie door de oudste gedeelten van Leiden dwaalt, ontdekt ergens op een
stil pleintje een gebouw, dat het opschrift bibliothèque Wallone" draagt.
Wie het gebouw binnengaat, zal een ruime zaal vinden vol boekenrekken en
als hij er in rondneust, zal hij duizenden merendeels in het FTans geschreven
theologische werken aantreffen. Daaronder bevinden zich enkele interessante
bijbeluitgaven en zeer oude afschriften van de geloofsbelijdenis van Guido de
Brés. Deze boekenverzameling is het eigendom van de Waalse gemeenten in
Amsterdam. Als collectie is zij uniek maar toch is deze verzameling niet de
belangrijkste van de Bibliothèque Wallone.
Binnen is nog een groot vertrek met tientallen grote kasten langs
de muur. En in deze kasten bevindt zich een kostelijke schat van de
Waalse Gemeenten n.l. een collectie afschriften van doop-, trouw- en
overlijdensacten van de Réfugiés, die in 1685, toen het Edict van
Nantes werd herroepen, naar Nederland uitweken om daar vrijheid
van godsdienst te vinden. Wat deze bibliotheek eigenlijk bewaart, is
een kostbare burgerlijke stand, waarvan de omvang niet gering is. De
collectie, die tot 1811 is bijgehouden, bestaat uit één millioen twee
honderdduizend langwerpige fiches, die waardevolle gegevens van be
langrijke en onbelangrijke personen vermelden.
Grote invloed hebben de Waalse
Gemeenten in Nederland niet meer.
Er bestaan er nu nog zestien (Gronin
gen, Zwolle, Utrecht, Amsterdam,
Haarlem, Leiden, Den Haag, Delft,
Rotterdam, Dordrecht, Breda, Middel
burg, Den Bosch, Arnhem, Nijmegen
en Maastricht). Van deze zestien lei
den er slechts enkele een redelijk be
staan; het merendeel telt maar enige
tientallen leden.
De Walen vormen een onderdeel van
de Ned. Herv. Kerk. De nieuwe kerk
orde gaf de Gemeenten de rechten
van classis. Volgens het oude regle
ment hadden zfj het recht een eigen
provinciaal kerkressort te vormen.
MOEDERKERK.
De betekenis, die de gemeenten
vroeger hebben gehad is niet gering.
De Waalse Gemeenten zijn eigenlijk
de moederkerken van de Hervormde
Gemeenten geweest! De laatsten heb
ben de geloofsbelijdenis en ook de
kerkvorm van de Walen overgenomen.
Bij de komst van Alva waren er
reeds Zuidnederlanders van reforma
torische huize, die de wijk namen naar
de Noordelijke Nederlanden. De stroom
vluchtelingen nam toe na de verove
ring van Den Briel. In 1574 ontstond de
oudste Waalse gemeente van Neder
land in Middelburg. Twee jaar nadien
werd te Dordrecht een gemeente ge
sticht en in 1578 institueerde men de
gemeente van Amsterdam. Toen de val
van Antwerpen in 1585 aanleiding
werd tot de scheiding van Zuid- en
Noord-Nederland, gaf Parma gelegen
heid aan Waalse- en Vlaamse protes
tanten om te vertrekken. Hiervan
maakten niet minder dan 300.000 per
sonen gebruik. Zij vestigden zich voor
namelijk te Middelburg, Leiden, Haar
lem en Amsterdam, welke steden zij
tot ongekende bloei hebben gebracht.
Deze Walen en Vlamingen zijn een
belangrijke steun geweest voor de
Hervormde Kerk hier te lande, die
toen haar wordingsgeschiedenis be
leefde.
Men zou de Waalse Gemeente
de moeder van de Ned. Herv. Kerk
kunnen noemen! Het lutherianisme
kon in ons land nauwelijks ingang
vinden. Maar het calvinisme schoot
hier wortel. En dat calvinisme werd
hier gebracht door de geestverwan
ten van Guido de Brés, Waals pre
dikant te Doornik en zijn ambtge
noot Petrus Dathenus.
Prins Willem van Oranje was lid
van de Waalse Kerk (hij zat in de
godsdienstoefening ter Franse Kerk in
Delft toen hem het bericht van Leidens
ontzet werd gebracht). Verder zijn alle
stadhouders, prinsen, prinsessen en ko
ningen lid van de Waalse Gemeenten
geweest tot en met Koning Willem III.
De Waalse Gemeenten kregen in
1685 aanzienlijke versterking doordat
de Hugenoten uit Frankrijk hierheen
kwamen. In totaal waren het er toen
100.000. De Walen, die destijds 43 ge
meenten hadden, zagen het getal hun
ner kerken tot 82 klimmen. Niet min
der dan 363 Frans sprekende gemeen
ten bedienden in het eind der 17e
eeuw de Waalse Gemeenten.
Een groep Waldenzer vluchtelingen
vulde de gemeenten nog aan. Pas in
de 18e eeuw begonnen de kleine ge
meenten (zoals er o.a. waren te Aar
denburg, Cadzand, Groede, Vianen,
Brielle) te tanen. In die plaatsen
mengden de nakomelingen der Réfu
giés zich met de Nederlandse bevol
king en ook met de Hervormde Kerk.
Het aantal gemeenten slonk toen tot
49 en daalde in het begin van de 19e
eeuw tot 17; sedertdien verdween in
1889 de gemeente van Leeuwarden
nog.
De Waalse en Hugenotenfamilies,
die hier te lande onderdak vonden,
hebben haar nakomelingen zien ver
trekken naar alle delen van de we
reld. Veel zijn er in Nederland ge
bleven, waar tal van nazaten nu nog
leven.
Wie deze bewogen geschiedenis kent,
zal nu begrijpen van welke onschat
bare waarde deze verzameling „fami
liepapieren" in de Bibliothèque Wal
lone te Leiden is. Deze collectie is
dan ook niet voor niets over de hele
wereld bekend. Uit alle delen van de
wereld komen in Leiden aanvragen
om gegevens binnen.
Zo heeft verleden jaar een vertegen
woordiger van de Mormonen uit Salt
Lake City in N.-Amerika (hoofdstad
der Mormonen) de hele collectie uit
treksel in Leiden gefotografeerd. Hy
werkte er twintig uur per week aan en
had 'n halfjaar nodig voordat hij fiche
voor fiche had behandeld. Al deze ge
gevens worden mét de gegevens uit
andere archieven in Europa bijeen
gebracht in de enorme genealogische
verzameling, die te Salt Lake City
aanwezig is.
Nu in (5e oorlogsjaren veel oude
archieven verloren zijn gegaan is
de betekenis van deze genealogi
sche collectie der Bibliothèque Wal
lone te Leiden toegenomen. En
wanneer volgend jaar de biblio
theek, zoals ze nu is, honderd jaar
bestaat, zal deze cultuurschat nog
meer bekendheid verwerven.
DAAR IS HET
VROUWTJE WEE
Bleek van ontzetting
staarden Gertjan en
Maartje naar dit angst
wekkende schouwspel en
geen van beiden kon een
woord uitbrengen. Ze be
merkten in hun wanhoop
zelfs niet eens dat door
de sterke golfslag hun
boontje langzaam maar
zeker naar de wal dobberde. O, konden ze maar helpen. Maar helaas ze
moesten machteloos toezien hoe het scheepje van de koningskinderen stuur
loos over de golven slingerde. Het zeil droop van het water en de golven
sloegen in en over de boot, zodat de angstige kinderen drijfnat werden. Plot
seling voelden Gertjan en Maartje een lichte schok. Ze waren naar de oever
gedreven en zenuwachtig legde Gertjan zijn bootje vast, vlug sprongen ze
aan wal en stonden pal tegenoverhet oude vrouwtje. „Goede morgen,
kinderen", groette ze vriendelijk. „Wat kijken jullie terneergeslagen, is er
iets ernstigs gebeurd?"
gedragen ten opzichte van het Frank
rijk van de Gaulle en de andere Wes
telijken.
jtTET DEZE OORLOG is echter ook
•"■f het ontwaken gekomen in zovele
Arabische landen en niet alleen daar.
Het Indische keizerrijk zag zijn wens
in vervulling gaan en maakte zich los
van Engeland. Birma volgde het voor
beeld, Indonesië begon haar strijd te
gen het Nederlandse „kolonialisme",
Indo-China eiste zelfstandigheid en
ook in de landen rond de Middelland
se Zee begon het te rommelen. Zo
werd ook in Marokko het verlangen
naar zelfstandigheid weer levend en in
April 1947 hield de sultan een opzien
barende rede in Tanger, waarin hij 'n
vrij Marokko eiste. De Fransen echter
waren van dezelfde geest vervuld als
de Nederlanders: wel vrijheid, maar
dan geleidelijk. Zij schonken aan Ma
rokko een beperkte mate van zelfstan
digheid: sedert 1947 is het een deel
staat van de Union Frangaise, noem
het het Franse Gemenebest. Er is een
ministerraad van 20 leden, 10 Marok
kaanse en 10 Franse. De Marokkaanse
grootvizier is voorzitter van deze raad.
De Fransen hebben o.a. de ministeries
van Financiën, Landbouw, Handel,
Volksgezondheid en Sociale Zaken in
handen, posten waartoe zij zich krach
tens hun verantwoordelijkheid ten op
zichte van de bevolking geroepen ach
ten. Maar op de hoge posten in deze
ministeries hebben zij Marokkanen ge-
plaats om zo langzaam maar zeker de
verantwoordelijkheid te kunnen over
dragen. Het moet wel langzaam gaan,
want nog altijd zijn vele Marokkanen
analfabeet en zij die over een behoor
lijke ontwikkeling beschikken voelen
gewoonlijk maar heel weinig voor
staatszaken en een ambtenarenloop-
baan. Een kader, waaruit de lagere
ambtenaren kunnen worden gerequi-
reerd, is er nauwelijks en de erva
ring in Indonesië heeft wel geleerd
hoe moeilijk 'n staats-apparaat werkt,
dat niet over betrouwbare lagere amb
tenaren kan beschikken. Neen, rijp
voor een volledige zelfstandigheid kan
men dit sultanaat allerminst noemen.
T~A ESONDANKS is er in Marokko
LA een sterk nationalistische bewe
ging, de Istiqlat, welker leider Allah
ben Fassi is. Deze man heeft onlangs 'n
reis gemaakt door de Arabische lan
den en heeft contact gezocht met de
secretaris-generaal van de Arabische
Liga, Azzam Pasja. Ongetwijfeld heeft
Abd el Krim, die asyl gevonden heeft
in Egypte, hier ook zijn woordje b(j
gedaan en het resultaat is geweest dat
Irak, lid van de Liga en ook van de
Ver. Naties, de bespreking van de
zelfstandigheid van Marokko gevraagd
heeft tijdens de Algemene Vergade
ring van de U.N.O., die in de ko
mende weken in Parijs za] worden ge
houden.
Natuurlijk is hierover achter de
schermen al heel wat te doen geweest.
Frankrijk heeft zich op het standpunt
geplaatst dat de Ver. Naties met deze
zaak niets te maken hebben en heeft
meegedeeld dat het een resolutie in
die geest zal indienen. Waarop Ame
rika heeft doen weten, dat het niets
voor dit Franse standpunt voelt en dat
het zich in het gunstigste geval van
stemming zal onthouden!
Hier komt men weer die vreemde
mengeling tegen van Amerikaanse
ideologie en eigenbelang, die we ook
kennen uit de Indonesische tijd. De
Amerikaan haat het woord „koloniaal
uit de grond van zijn hart, maar hU
heeft er nauwelijks begrip van wat
dat woord in Nederlandse, Engelse en
ook Franse mond zeggen wil. De ge
wone Amerikaan heeft er eigenlijk net
zo min notie van wat de Fransen in
Marokko gepresteerd hebben, als ze
wisten wat Nederland in Indonesië tot
stand had gebracht. „Het land wil zijn
vrijheid, welnu, dan heeft het daar
recht op!" zo is de redenering. „En als
er moeilijkheden van komen, dan zul
len wij wel bijspringen met onze hulp
programma's!" En de Amerikaanse za
kenman in Marokko wrijft in zijn han
den en stijft het State Department
nog in zijn houding, want er is geld
te verdienen in dit zich snel ontwik
kelende land.
ZO DREIGT de onenigheid tussen
vrienden. In Frankrijk worden bit
tere woorden gesproken; men wijst op
de samenwerking in de Ver. Naties, in
het Atlantisch Pact, op de gemeen
schappelijke strijd in Korea en op de
hulp die Amerika verleent in de Fran
se strijd tegen het communisme in In
do-China en men begrijpt niet waarom
de Amerikanen nu weifelen om hun
Franse bondgenoot volledig te steunen,
daar toch het vermogen van Frankrijk
om een zo groot mogelijke bijdrage te
leveren tot de gemeenschappelijke ver
dediging, afhankelijk is van zijn po
sitie in Marokko en het overige gebied
van Frankrijk in Noord-Afrika. Giste
ren is Dean Acheson, de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken, in
Parijs aangekomen en de Franse pers
heeft er geen doekjes om gewonden en
scherpe eritiek op hem doen horen.
Dat alles is jammer. De toestand in
het Midden-Oosten is al niet te best, de
Arabische landen zijn in opstand en
Rusland werkt er met de strooppot
en dat die Russische tactiek niet on
derschat vioet worden blijkt wel uit
de leuzen die in Egypte soms worden
aangeheven en ook weer uit de verkie
zingsincidenten in Cassablanca waar
van in dit nummer van ons blad mel
ding wordt gemaakt. Eensgezindheid
tussen de landen van het Atlantisch
Pact is nu meer dan ooit geboden, want
alleen een krachtige gezamenlijke po
litiek kan in deze hoek van de wereld
de vrede bewaren. Het is dan ook te
hopen dat de Fransen hun impulsiviteit
zullen kunnen onderdrukken en dat de
Amerikanen zullen willen aannemen,
dat zij in dergelijke kwesties niet de
wijsheid in pacht hebben. Anders zou
dit Marokkaans incident wel eens ern
stige gevolgen kunnen hebben.
Aandelen Javasche Bank door
Indonesische regering opgekocht.
Volgens het blad „Pedoman" heeft de
Indonesische minister van Financiën
medegedeeld, dat van de aandelen van
de Javasche Bank in totaal voor een
waarde van ongeveer f 8 millioen door
de Indonesische regering is opgekocht.
De niet-opgekoehte aandelen verte
genwoordigen nog slechts een waarde
van f 200.000,Deze zullen worden
onteigend.
De directie van de Javasche Bank
te Amsterdam noemde het bedrag van
f 8 millioen juist. De niet-opgekochte
aandelen vertegenwoordigen echter
niet een waarde van f200.000,doch
van fl,2 millioen.
i II
t
(ƒ--
