Hoe vroeger de wezen op Walcheren
werden verzorgd»
©ie
Sommige weesjongens brachten het ver
in de wereld.
„Economische politiek -
bewegelijk en slagvaardig.''
De winterdienstregeling der
Spoorwegen.
Nederlandse industrie zal zoveel
mogelijk worden ingeschakeld»
BSSj
voor
verpakte
biscuits!
WEK DE GAL
IN UW LEVER OP
Teelt van uien belangrijk
ingekrompen.
Grepen uit de begroting voor
0, K. en W.
West-Uuusianas economie
herstelde zich.
tr
$icfifre£§ WL&bwuit
~J)
nLit-J I overmaken van winsten op buitenlands
Engeland bleef achter op de
andere landen.
Wotnsdag 26 September 1951
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 3
Pleegouders mochten „met mate" kastijden.
In de uitgebreide notulen van de kerkeraadsvergaderingen der 17e en 18e
eeuw komt herhaaldelijk de verzorging der wezen ter sprake. Er waren toen
veel wezen, zowel in de steden als 8p het platteland. De gemiddelde levens
duur ui as veel lager dan thans. Vele ouders stierven op betrekkelijk jeugdige
leeftijd. De geneeskunde stond niet op een hoog peil. De hygiënische toestand
was bedroevend, zodat vaak allerlei besmettelijke ziekten heersten. Vooral
de arme arbeidersbevolking leed veel ontbering. Veel vrouwen stierven inhet
kraambed, zowel m de arme als meer gegoede gezinnen. Vaak huwden de
weduwnaars voordele 3e maal. Zo zijn de bekende admiraals M. A. de Ruyter,
M. H. Tromp, Js. de Moor en Witte de With driemaal getrouwd geweest.
Op elk dorp, vroeger veel kleiner dan thans, had de diaconie jaarlijks voor
15 d 20 wezen te zorgen. In de stede waren er ook veel. In Middelburg b.v.
waren er zelfs meer dan 350, die in die weeshuizen werden verzorgd. Am
sterdam telde een dozijn van die inrichtingen.
In dit artikel zullen wij het alleen hebben over de verzorging van de wezen
op het platteland, voornamelijk op Walcheren.
Op een dorp waren te weinig wezen
om een weeshuis te stichten. De kos
ten hiervoor zouden ook boven de
draagkracht van de diaconie gaan.
Daarom werden de wezen jaarlijks
uitbesteed, doorgaans op de tweede
Pinksterdag, na afloop van de kerk
dienst.
De kleine oude consistoriekamer
gaf geen voldoende ruimte om samen
te komen, want behalve de kerkeraad
en het publiek waren ook de wezen
aanwezig, opdat na de toeslag ieder
zijn „contentement" in ontvangst kon
nemen. De besteding had daarom
plaats in de dorpsherberg.
Zo'n uitbesteding leek wel wat op
een openbare verkoping van slaven
met dit verschil, dat voor jonge kin
deren niet het hoogste bod, maar het
laagste de beslissing gaf aan wie de
wees voor één jaar werd toegewezen.
Helaas stond zowel bij de diaconie
als bij de a.s. pleegouders vaak het
geldelijke belang meer op de voor
grond dan een liefderijke christelijke
verzorging. Als de jongens en de meis
jes wat groot waren, zodat de eersten
op het land en de laatsten in 't gezin
konden meewerken, dan moest niet de
diaconie, maar de verzorger betalen.
De kerkeraad van Koudekerke
maakte nog in 'tjaar 1818 de beste
ding van arme kinderen bekend door
een advertentie in de courant met de
toevoeging „bekwaam voor werk
meiden".
Als een jongen ongeveer 10 jaar
was en een meisje 12 jaar, zodat bei
den vooral in de zomer wat werk
konden verrichten, dan werd hij of
zij uitbesteed „voor den blooten kost".
De schoolmeester las de
condities voor.
V oordat tot de uitbesteding werd
overgegaan, werden eerst de condities
voorgelezen. Dit deed doorgaans de
schoolmeester, die tevens koster was.
Eén der bepalingen was, dat elke
wees voor rekening van de diaconie
voldoende van kledingstukken en
klompen zou worden voorzien. In de
laatste helft der 18e eeuw kwam hier
bij ook een paar schoenen. De kleren
moesten voldoende gewassen en ver
steld worden. Ook bij ziekte moest
het kind goed verzorgd worden. De
kerkeraad had altijd het recht de
wezen bij de pleegouders weg te halen
als na herhaalde waarschuwing de
verzorging niet goed was. Helaas kwam
het wel eens voor, dat de uil meer
slagen kreeg dan eten.
Een zeer goede bepaling was, dat
de weeskinderen minstens drie maan
den in de winter ter school moesten
gaan. Voor hen mocht de meester
geen schoolgeld vragen, want jaarlijks
kreeg hij uit de kas van de diaconie
een vaste som om uitbestede wezen
en de kinderen van bedeelde ouders
gratis te onderwijzen. Als de wezen
oud genoeg waren, moesten zij des
Zondags minstens éénmaal ter kerk
gaan.
Het is te begrijpen, dat de uitgaven
voor de uitbestede wezen aanmerke
lijk hoger waren dan de inkomsten
De kerkelijke armverzorgers hadden
helaas niet altijd een hoge opvatting
van hun taak, hetgeen b.v. blijkt uit
een aantekening in de notulen na de
mededeling, dat een weeskind was
overleden, „waardoor den armen van
een merkelijken last ontslagen was
Onwillige wezen
Natuurlijk waren alle wezen niet
altijd heilige boontjes. Als op hun
gedrag of werk wat aan te merken
was, mochten de pleegouders hem
„met mate" kastijden. Dit deed de
meester ook op school met ondeu
gende leerlingen. In de stadsweeshui
zen werden onwillige wezen gegeseld.
Soms moesten zij een blok met -ket
ting aan hun been een tijdlang mee
slepen.
Als er tenslotte geen land meer mee
te bereiken was, en als de wees
jongen oud genoeg was, dan werd hij
als matroos op 's lands vloot 'gebracht
of moest hij dienst nemen bij de
Oostindische Compagnie. Een deel van
zijn gage werd door de diaconie be
waard, tot hij meerderjarig was.
Menigmaal is gebleken, dat de
weesjongen nu ging oppassen en door
zijn ijver en gedrag het nog ver bracht
in de wereld. Was de bekende Van
Speyk ook geen Amsterdamse wees
jongen geweest?
vereniging opgericht tot verbetering
van de wezenverpleging op Noord-en
Zuid-Beveland, die veel goed heeft
gedaan. Ook daar werd gelet op de
maatschappelijke en geestelijke belan
gen der wezen. Toen ongeveer 15
jaar geleden geen wezen meer ter
verpleging waren, werd de vereniging
geliquideerd en het stamkapitaal ge
schonken aan de Vereniging „Kinder-
zorg" te Middelburg.
B. J. d. M.
Minister van den Brink:
„De economische politiek dient
thans niet slechts bewegelijk, doch
evenzeer in sterke mate slagvaardig
te zijn. De huidige paraatheidsecono
mie kan de situatie te zien geven, dat
zich in bepaalde sectoren van het
economische leven afzetcrises voor
doen, zodat de teugel moet worden
gevierd, terwijl elders schaarstever-
schijnselen worden geconstateerd, die
de snelle uitvaardiging en effectieve
controle van passende maatregelen
vragen."
„Op liberalisatie blijft de politiek
der regering onafgebroken gericht.
Vrijmaking van de internationale
handel ziet zij niet slechts als een
Europees, maar ook als een groot
Nederlands belang. Het plan Schu-
man, ziet de regering als een reële
bijdrage tot de politieke en econo
mische integratie van Europa".
„Het belangrijkste probleem, dat t.a.v.
de middenstand op korte termijn de
aandacht vraagt, bestaat ln de liqui
diteitsmoeilijkheden, die in vele onder
nemingen, voornamelijk als gevolg van
de prijsstijging, zijn ontstaan. Overleg
met het georganiseerde bedrijfsleven
over dit gecompliceerde vraagstuk dat
onderscheidene departementen raakt,
is gaande". Dat heeft minister v.d.
Brink verteld in zijn memorie van toe
lichting op de begroting van Ec. zaken
voor 1952.
(Ingez. mededeling, adv.)
Een dankbare weesjongen.
Ook ging een wees wel eens vrij
willig in zeedienst. Hij wilde wat
meer van de wereld zien dan zijn
dorpje. Zo was Jakvbus Claays
als wees te Waterlandkerkje
opgevoed. Nadat hij belijdenis des
geloofs had gedaan nam hij van zijn
pleegouders en vrienden afscheid en
koos het zeegat. Door zijn ijver en
gedrag bracht hij het tot zeekapitein
in dienst van de O.I. Compagnie. In
de loop der jaren verwierf hij een
groot fortuin. Daar hij ongehuwd was,
schonk hij in 1763 bij testamentaire
beschikking aan de kerk te Water
land (toen de officiële naam) die voor
zijn opvoeding had gezorgd, het der
de deel van zijn nalatenschap, groot
f 25.910. Jammer, dat later in de ru
moerige Franse tijd een groot deel
van dit kapitaal is verdwenen. Ook
schonk hij grote bedragen aan zijn
vroegere vrienden.
In 't midden der vorige eeuw begon
het aantal wezen te verminderen. Voor
vele plattelandsgemeenten was het
een uitkomst, toen in 1863 de beken
de weesinrichting Neerbosch werd ge
sticht
Op Zuid-Beveland werd toen een
Bijna geheel gelijk aan zomer-
dienstregeling.
In de nieuwe reisgids, die 7 Oct.
a.s. van kracht wordt en waarmede
de winterdienstregeling wordt inge
voerd, zal de reiziger het eerst op
vallen, dat boven een aantal tabel
len is opgenomen de vermelding: „Al
leen geldig tot nadere aankondiging"
Dit houdt verband met het in de loop
van de winter in electrische exploi
tatie nemen van het baanuak Amers
foortZwolle v.v.
Hierdoor zal de dienstregeling op
de lijnen AmersfoortZwolle, Zwolle
Groningen, ZwolleLeeuwarden,
Harlingen—Nieuweschans, Zuidbroek
—Stadskanaal, GroningenDelfzijl
en GroningenRoodeschool tussen
tijds worden gewijzigd. Ook de tabel
len van de treinenloop op het baan
vak Den HaagRotterdamUtrecht
—Amersfoort zullen dan worden ver
nieuwd, evenals die van een aantal
trajecten, waar aansluitingstijden
dan anders komen te liggen.
De uit het nieuwste, in lichte
kleur geschilderde, getrokken door-
gangsmaterieel samengestelde trei
nen zullen hun intrede doen op de
baanvakken AmsterdamHaarlem
Rotterdam (de „oude lijn") richting
Eindhoven (Maastricht) en Zwolle
NijmegenRoermond. Vooral op
laatstgenoemde lijn zal deze verbe
tering met instemming worden be
groet.
De reizigerstreindienst tussen Ter-
neuzen en Hulst wordt per 7 Octo
ber gestaakt. De Belgische Spoorwe
gen zullen een dienst blijven onder
houden tussen Hulst en De Klinge
(St. Niklaas). De beslissing van de
regering over dit staken van de rei-
zigersdienst kwam af, nadat de bin
nenlandse- reisgids ter perse was.
Hetgeen hierover is opgenomen, geldt
dus niet.
Verhoging inkomen van Koningin
en Prins.
In de Tweede Kamer is een wetsont
werp ingediend om het inkomen van
Koningin Juliana van f 1.000.000 te ver
hogen tot f 1.500.000 en dat van de
Prins van f 200.000 tot f 300.000, Het
bedrag voor het onderhoud van de pa
leizen zal van f 100.000 moeten worden
gebracht op f 350.000.
Wereld-tabak-organisatie op komst
Het inmiddels gesloten wereldcon
gres voor tabak heeft een resolutie
aangenomen, waarin alle landen wordt
gevraagd stappen te nemen om in de
kortst mogelijke tijd een wereld-tabak-
organisatie te stichten, waarvoor de
statuten door het congres werden goed
gekeurd. Er werd een interim comité
benoemd bestaande uit vertegenwoordi
gers van 16 landen, waaronder Neder
land, dat een algemene vergadering zal
bijeenroepen om de wereld-tabak-orga
nisatie te stichten zodra ten minste 20
landen hun goedkeuring aan de statu
ten hebben gehecht.
Arabië meent nog in oorlog met
Israël te zijn.
Israël heeft de Ver. Naties medege
deeld, dat het wegens „de Arabische
weigering" om vredesverdragen te slui
ten niet in staat is troepen ter beschik
king te stellen van de Ver. Naties ten
gebruike bij eventuele agressie in de
toekomst.
In het Israëlische antwoord wordt
voorts gezegd, dat een essentieel aspect
van de huidige toestand wordt gevormd
door de officiële verklaringen der Ara
bische regeringen, dat zij zich nog in
staat van oorlog met Israël achten.
De Israëlische strijdkrachten waren
daarom geheel nodig voor de verdedi
ging van het land.
(Ingez. mededeling, advert.)
Begroting departement van Oorlog.
De landmacht streeft naar 60 pCt. beroepspersoneel.
Volgens de Memorie van Toelichting op de Begroting van het departement
van Oorlog zy'n er wijzigingen gebracht in de opzet van de defensie-opbouw.
Het totale eindcijfer bedraagt f 1.500.000.000. De begroting moet gezien worden
als een schakel tussen het door de vorige regering ingenomen standpunt met
betrekking tot de opzet van de defensie en het thans aanvaardde defensie-plan
van zes milliard gulden.
De Nederlandse industrie zal, waar
mogelijk, ingeschakeld worden in de
voorziening van de materiaalbehoefte.
De leveringsmogelijkheden van de Ame
rikaanse industrie van onmisbare en
dikwijls schaarse grondstoffen maakt
Nederland afhankelijk van het inter
nationaal overleg. Deze inschakeling
van de Nederlandse industrie heeft het
voordeel, dat de reeds overbelaste Ame
rikaanse industrie kan worden ontlast.
Er zal ook een beroep gedaan worden
op de industriële capaciteiten van an
dere landen, wanneer dit uit financieel
oogpunt wenselijk ls.
De regering van de Ver. Staten heeft
begrip getoond voor de moeilijke finan
ciële omstandigheden van Nederland en
heeft naast militaire ook economische
hulp toegezegd.
De Ver. Staten stellen dan ter be
schikking o.m. wapens, speciale mili
taire voertuigen, speciale soorten mu
nitie, militaire verbindingsmiddelen,
groot genie materieel, vliegtuigen en
schepen. Nederland heeft zich verplicht
tot de aanschaffing voor al het overige
materieel nodig voor de opbouw van 't
leger, waarvan de uitgaven voor een
groot deel vallen binnen het f 6 mil
liard-plafond.
Bezwaren Centrale Stichting Landbouw
Emigratie-centralen niet op gelijke
plaats met rijksdiensten.
Het bestuur van de Centrale Stich
ting Landbouw Emigratie heeft, in
overleg met de samenwerkende emigra-
tiecentralen, een adres gericht aan de
minister van Sociale Zaken en de le
den der Tweede Kamer, waarin bezwa
ren worden aangevoerd tegen het wets
ontwerp betreffende de organisatie der
emigratie in Nederland.
In dit adres wordt met instemming
melding gemaakt van het door de rege
ring omschreven doel. Echter is er,
naar de mening van de C.S.L.E., een
kennelijke tegenstelling tussen de Me
morie van Toelichting en de tekst van
de voorgestelde wet.
Het werk der drie emigratie-centra
len wordt wel door de regering met
waardering gememoreerd, doch vindt
niet voldoende uitdrukking in de wet.
De hoop, dat in overeenstemming met
het rapport van de commissie-Schilt-
huis, de erkende emigratie-centralen,
gedragen door centrale stands- en vak
organisaties, een gelijkwaardige plaats
zou worden geboden als de Rijksdien
sten en deze twee als samenstellende
delen een gecoördineerde dienst zouden
vormen, waarbij beleid en uitvoering
wel nauw verbonden, doch niet in één
hand worden gelegd, is niet in vervul
ling gegaan.
Een aantal wijzigingen van de voor
naamste artikelen wordt voorgesteld.
TENTOONSTELLINGEN.
De minister is van plan op daartoe
geschikte momenten tentoonstellingen
te organiseren van die producten, waar
aan het militaire apparaat behoefte
heeft, waardoor de onbekendheid
met de behoeften van de strijdkrach
ten wordt verminderd.
Ten aanzien van de materiële voor
zieningen voor volgende jaren zal ge
werkt moeten worden in het kader van
het, in de nota inzake het defensiebe
leid weergegeven en aanvaardde, meer
jarenplan. Toch zal door de steeds wis
selende prijzen steeds een aanpassing
moeten worden gezocht aan het finan
ciële defensieplafond.
HET PERSONEEL.
Naarmate de opleidingen een meer
technisch karakter krijgen en daardoor
langere tyd vergen en de militair meer
verantwoordelijkheid krijgt door de
hem gebruikte goederen dient bij de op
bouw van de strijdkrachten het zwaar
tepunt van de dienstplichtigen naar het
beroepspersoneel worden verschoven.
Het percentage van het beroepsperso
neel bij de zeemacht blijft 75, terwijl
naar een percentage van 60 b(j de land
macht zal worden gestreefd.
Bij gunstige studieresultaten heeft de
benoeming tot sergeant voor hen, die
het M.U.L.O.-diploma bezitten, plaats
na twee jaar. De ambachtsscholieren
kunnen eerst na drie jaar voor een be
noeming in aanmerking komen.
Voor reserve-officieren bestaat gele
genheid voor een dienstverband voor
langere tijd. Voor sommige groepen van
lagere technische werkkrachten is bij
een vrijwillig langer verblijf in werke
lijke dienst een premie in uitzicht ge
steld. Aan studenten, die zich voor lan
gere tijd verbinden, zullen de reeds ge
maakte of nog te maken studiekosten
worden vergoed.
Ten aanzien van het dienstplichtige
personeel heeft de regering, daarbij
voortbouwende op de in de tweede no
ta inzake het defensiebeleid uitgestip
pelde beginselen, het nodig geoordeeld
de eerste oefentijd tot 20 maanden te
verlengen.
Door de verlenging zal het mogelijk
zyn medio 1958 te beschikken over een
parate divisie met een deel van de daar
bij behorende legerkorpstroepen. Nu
hierdoor op een zo groot contingent
jongelieden veel langer beslag wordt
gelegd dan aanvankelijk het geval was,
zijn verschillende maatregelen in voor
bereiding om, waar zulks de uitoefe
ning van de dienst niet belemmert of
in de weg staat, zeer bijzondere zorg te
wijden aan de vrije tijdsbesteding. Waar
enigszins mogelijk zal vakkennis en stu
diezin verder worden ontwikkeld.
Reeds ln de voorliggende begroting
zijn tot dit doel de nodige credleten
aangevraagd.
Geraamd is zo een subsidie van
ff80.000 aan de Ned. Mil. Bond „Pro
Rege" ten behoeve van alle protestante
militaire tehuizen en f 80.000 aan ka
tholieke militaire tehuizen.
Terzake van het algemene personeels
beleid acht de minister het dienstig te
dezer plaatse melding te maken van 'n
drietal in een vergevorderd stadium
van voorbereiding verkerende maat
regelen.
Zij hebben betrekking op:
a. De bevordering van hoofdofficieren
tot de rang van generaal-majoor, waar
toe ln navolging van de gang van za
ken bjj de zeemacht, de minister zich in
den vervolge zal laten voorlichten door
een uit een aantal generaals bestaande
raad van opperofficieren.
b. De oprichting van een Defensie-
Studiecentrum, dat ten doel zal hebben
om daarvoor in aanmerking komende
officieren en hogere ambtenaren die bij
zondere voorbereiding te geven, welke
voor hen by de vervulling van zeer ho
ge en daarmede zeer verantwoordelyke
functies ln het defensie-apparaat on
misbaar wordt geacht.
De minister heeft zich by zyn voor
nemens te dezen aanzien laten voorlich
ten over de resultaten, welke in dit op
zicht reeds zyn bereikt by het Imperial
Defence College ln Engeland en over
eenkomstige instituten in Amerika, Ca
nada, Frankryk en Zweden. Aan deze
instituten is tijdens de tweede wereld
oorlog een grote behoefte gebleken en
in de na-oorlogse omstandigheden bly-
ven zy van overwegend belang voor de
vorming van de hoogste leidinggevende
functionarissen.
c. Het openen Van de mogelijkheid om
tot officier te worden benoemd van ad
judanten-onderofficier, die daarvoor op
grond van kennis, begaafdheid en
diensttijd in aanmerking komen.
UITGAVEN.
Op de gewone dienst is f LOM.340.000,op de
buitengewone dienst I f 936.600,— en op de buiten
gewone dienst II f 112,664.800.begroot.
De totale defensie-uitgaven zijn:
Hoofdstuk XHI a. Oorlog f 1.127.941.400, hoofd
stuk XIII b. Marine f 347.200.000, hoofdstuk 2
V Binnenlandse zaken, uitgaven t.b.v. de bur
gerlijke verdediging f 24.526.960, hoofdstuk 2 VII
financiën, uitgaven t.b.v. het bureau controle
kostwinnersvergoedingen f 201.640, hoofdstuk IX
a. Wederopbouw en volkshuisvesting, uitgaven
van de rijksgebouwendienst ten behoeve van
het ministerie van Oorlog f 130.000. Totaal
f 1.500.000.000.
De uitgaven van de Genees- en Tandheelkun
dige Verzorging wordt geraamd op f 2.129.800.
van de Koninklijke Marechaussee op f 8.577.500,
van muziekinstrumenten op f 25.100.van de
wervingscampagnes f 251.000.van kostwinners
vergoedingen f 8.850.000.—, van het Ned. deta
chement op Korea f 15.808.600.en van de wer
vingscampagnes 1251.000.
(Ingez. mededeling, advert.)
*8
ifli
ft************************ I
(Ingez, mededeling, adv.)
U zult 's morgens „kiplekker"
uit bed springen.
Elke dag moet uw lever een liter gal
ln uw ingewanden doen stromen, anders
verteert uw voedsel niet, het bederft.
U raakt verstopt, wordt humeurig en
loom. Neem de plantaardige CARTER'S
LEVERPILLETJES om die liter gal
op te wekken en uw spijsvertering en
stoelgang op natuurlijke wijze te regelen.
Een plantaardig zacht middel, onover
troffen om de gal te doen stromen.
Eist Carter's Leverpilletjes.
Is er een tekort te vrezen?
De landbouwers in Zeeland en Zuid-
Holland zijn druk bezig de uienoogst
binnen te halen. Door het optreden van
de valse meeldauw is op de percelen
veel schade aangericht. De opbrengst
per H.A. is belangrijk minder dan vo
rig jaar. Het percentage z.g. boutuien,
dat men op het land ziet liggen, is zeer
groot.
Voegt men daarbij het feit, dat door
de slechte uitkomsten van vorig jaar,
vele landbouwers hun uienareaal be
langrijk hebben ingekrompen of zelfs in
het geheel niet hebben gezaaid, dan be
grijpt men, dat de prijzen willig zijn en
blijven, want de landbouwer, die nog
niet direct verkopen moet, wacht nog
even af.
Vooral in Zeeland is de teelt van uien
ingekrompen, van ca. 2400 tot ca. 1850
H.A. In Zuid-Holland was in 1950 de
oppervlakte 2400 H.A. thans 2075 H.A.
Ook in de andere provincies werden
minder uien geteeld, zodat de totale
opbrengst niet groter zal zijn dan ca.
150 millioen kg. Trekt men hiervan de
binnenlandse consumptie af en het per
centage, dat des winters door vorst,
koprot enz. verloren gaat, dan zou, uit
gaande van de exportcijfers van vorig
jaar, een uientekort niet denkbeeldig
zijn.
Onze voornaamste afnemers waren
vorig jaar Engeland en Duitsland. Naar
deze landen werd toen 150 millioen kg
geëxporteerd.
Bekend is echter, dat de Duitse uien-
telers in eigen land vorig jaar zeer
krachtig tegen de invoer van Neder
landse uien hebben geprotesteerd.
Mocht dit jaar aan die protesten door
de Duitse regering worden tegemoet
gekomen, dan zou dit op de export na
tuurlijk van invloed zijn. Van een uien-
tekort is dan geen sprake.
De toekomst voor de uienmarkt is
dus onzeker, al mag worden gezegd,
dat een prijs van 15 cent per kg mo
menteel voor de teler bevredigend is.
Studiebeurzen worden verhoogd.
Daar de studiebeurzen niet al te boog
zyn en de kosten van het levensonder
houd aanzienlijk zijn verhoogd, zullen
deze in 1952 met f 2000 verhoogd wor
den. Voor de uoodzakelyksto gevallen
heeft de minister ln zyn Toelichting op
de Begroting van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen nog een verhoging
van f 1000 voorgesteld.
Ook aan de studenten, die willen pro
moveren is gedacht. Aan het drukken
van een proefschrift is zo een groot be
drag verbonden, dat het promoveren er
ernstig door wordt bemoeilijkt, zodat
de Nederlandse wetenschap hier schade
van ondervindt. De minister heeft dan
ook voorgesteld aan gegadigden een
renteloos voorschot te verstrekken.
In de loop van de jaren is gebleken,
dat organisaties, die belangrijk, jeugd
werk verrichtten, niet voor steun van
het Rijk in aanmerking kwamen. Daar
om wordt voor een nieuw type jeugd
werk een bedrag uitgetrokken, hoewel
dit aanvankelijk de bedoeling was.
Voor het herstel van door oorlogsge
weld verwoeste kerkgebouwen is in '52
f 750.000 uitgetrokken. De minister had
gedacht een aanzienlijk hoger bedrag ta
kunnen besteden aan de restauratie van
monumenten. Volstaan moet worden
met een verhoging van f 200.000.
Maar er zijn. nog gevaarlijke
tekorten op de betalingsbalans»
West-Duitsland heeft zich sedert de
oorlog in opmerkelijke mate hersteld,
maar. de financiële en monetaire stabi
liteit van dit jand wordt nog steeds be
dreigd door ernstige economische en po
litieke hinderpalen. De voornaamste
struikelblokken zijn de chronische grote
tekorten op de betalingsbalans, de
strenge deviezencontróle, de inflatoire
druk, veroorzaakt door credietexpansie
en goederentekorten, een zwakke fis
cale positie, die ten dele liet gevolg is
van veelvuldige belastingontduikingen,
schaarste aan kapitaal voor beleggin
gen op lange termijn en het feit, dat het
buitenland niet genegen is tot nieuwe
beleggingen in Duitsland.
De tekorten aan grondstof ten en de
Wanneer je een krant leest enkel ^ePerking van de industriële productie
maar om de dagelijkse berichten bij door de geallieerden, alsmede het de-
te houden, zou je vaak de griezels te.re1^1 van V001 de ,e^"
krijgen, gelijk deze jonge man. stelbetahngen hebben het onmogelijk
Een christelijk dagblad ademt Ser"aakt> dat de uitvoer van fabrieks-
echter nooit de geest van het defai- 5^er!5.voldoende ™ate steeê om
tisme. Het komt altijd weer boven de benodigde invoer te financieren,
de donkere dingen dezer dagen uit. De betalingsbalanspositie wordt nog
Voor Zeeland doet dit het christe-
lijk dagblad
ZEEUWSCH DAGBLAD.
Het luchtvaartverdrag tussen Neder
land en Australië, dat reeds was gepa
rafeerd, ls thans getekend.
ONS FEUILLETON.
Hoe ver is nu de kweekschool! Hoe
ver is Harmen en het jaar, dat vóór
hem ligt! Hier zit hij in de vrije na
tuur, roodgebrand door de zon, warm
van het werken en heel wat rijker
dan toen hy hier vanmorgen kwam.
Juist wil hij eens gaan natellen,
wat hij heeft gevangen, als er weer
bezoekers komen. Dan straks maar,
denkt hij. Ja, hij zal nog moeten
wachten, want het loopt weer aardig
druk. Maar tegen vijf uur wordt het
aanmerkelijk stiller.
,Nu kunnen Trijn en ik het verder
samen wel af", zegt Ruiter, die zich
herinnert, dat Geert met het avond
eten thuis wil zijn.
De jongen gaat in het kamertje
achter het buffet, trekt zijn kellners-
jasje uit en leegt de zijzak. Dubbel
tjes, kwartjes, centen, en ook een
paar guldens. Een blinkende verza
meling stalt hij uit op het tafelblad.
Het lijkt enorm veel. Nee, 't kan niet
zoveel zijn. Hij telt, hij telt nog eens.
Ja, het is toch zo: vijftien gulden en
tachtig cent heeft hij vandaag ver
diend. Bijna zestien gulden! Het is
haast niet te geloven! Zoveel ver
dient zijn vader maar zelden op één
dag. En Harmen nooit. Hy kan wel
springen van vreugde.
„Nou", vraagt Jan, die binnenkomt,
ben je nog ai tevreden?"
„Geweldig!" jubelt Geert. „Bijna
zestien guldens heb ik verdiend!"
„Ja, ja", zegt Jan, „Ik had je al
gezegd dat er aardig wat afvalt. Maar
er zijn ook dagen met slecht weer
en dan is 't heel wat minder."
„Dat kan dan ook best", verklaart
Geert. „Want elke dag zó zou haast
teveel worden!"
doodop, want het is een vermoeiende
dag geweest. Maar het valt hem niet
gemakkelijk de slaap te vatten.
Voortdurend, hoort hij nog het ge
roep om koffie, thee, chocolade, li
monade en wat er meer te krijgen is
bij „De Viersprong". En hij ziet dub
beltjes en kwartjes voor zijn ogen
dansen. Hij droomt van rijkdom, van
S3
36.
door WIJMIE FIJN VAN DRAAT.
- een dikke, zware broekzak
loopt hij naar huis. Hij zou wel wil
len rennen, om zijn vader en moe
der .deelgenoot van zijn geluk te ma
ken. Maar dan bedenkt hij, dat hij
zijn mond moet houden, omdat hij
immers de verrassing tot het eind van
de vacantie wil bewaren. Dat zal
hem niet gemakkelijk vallen. Toch
moet het.
„Zo, jongen, heb je je vermaakt
vandaag?" vraagt zijn moeder, als
Geert thuiskomt.
„Dat ging best, moeder", zegt hij.
Nu niets verraden, heel gewoon
doen! Gelukkig merkt moeder niets,
en vader evenmin.
Geert gaat vroeg naar bed. Hy is
gouden bergen. Nee, zegt een stem
in hem, niet doen! Wel doen, zegt een
andere stem, want het is allemaal
voor vader en moeder. Ze hebben nu
al zo lang voor hen gezorgd en
breed hebben ze het ook niet. Hij
mag ook wel eens iets voor hen doen.
Als hij eindelijk is ingeslapen, ligt
er een gelukkige glimlach op zijn
gezicht. Zo heeft Geert Slot er nog
nooit in de slaap uitgezien. Het lijkt
wel alsof zijn levensweg nu verder
met rozen bestrooid zal zijn. Dat ge
voel heeft hij tenminste in zijn dro
men en het leeft nog in hem, als hij
de volgende morgen wakker wordt.
Opnieuw is een stralende dag aan
gebroken.
verergerd door het verlies van de bui
tenlandse activa. Het wordt niet waar
schijnlijk geacht, dat in de naaste toe
komst voorzien zal worden in Duits-
lands behoefte aan buitenlands kapi
taal, zulks wegens de onzekere econo
mische en politieke structuur van het
De vacantiedagen snellen voorbijI iand' Zij" llgging in "^yheid van
Vacantie in de eiaenliike betekenis gevarenzone van Oost-Europa, zyn
g ?f: ,f", drastische deviezencontróle, die het
kapitaal verbiedt, en de onzekerheid
VEERTIENDE HOOFDSTUK
immers hard. Maar vacantie is het
ook weer wel, omdat hij zo helemaal
uit zijn gewone doen is. Zijn oude
bestaan van min of meer mislukte
kweekschoolleerling lijkt wel heel ver
achter hem te liggen.
Hy heeft plezier in zijn werk. Het
is geen belangrijk werk, volstrekt niet.
Maar zijn „bazen" zijn aardige men
sen; hij is de hele dag in de frisse
buitenlucht, en wat het belangrijkste
is: het blijft fooien regenen.
Hij heeft in een hoek van de kast
op zijn kamer een oud trommeltje
gevonden. Daar stopt hij elke avond
zijn oogst in. Als dat zo doorgaat,
wordt het trommeltje nog te klein,
want dat kleine geld neemt heel wat
ruimte in beslag. Maar het gaat niet
altijd zo door. Er komen Jan Rui
ter heeft het al gezegd ook stillere
aangaande de regeling van Duitslands
voor-oorlogse schuld.
De Europese staalproductie.
De Economische Commissie voor jw
ropa van de Ver. Naties heeft mede
gedeeld, dat Engeland het enige Euro
pese land is, dat z|jn staalproductie niet
heeft vergroot.
De totale Europese staalproductie
stoeg met ongeveer 10 procent in ver
gelijking met het vorige jaar. De stij
gende tendens is vooral merkbaar ln
dagen. Dan is het ook prettig daar- België, Denemarken, Luxemburg, bet
buiten, maar op een andere manier. I Saargebied en Itaiië, waar de productie
De grijze regenluchten hangen laag ongeveer 25 procent groter was dan het
boven de eindeloze heidevlakte. De vorige jaar.
wind jaagt door de kruinen der De staalproductie is in de eerste 6
berken en het heidekruid. Af en toe maanden van 1951 het meest gestegen
is de horizon bijna volkomen ver- in: België tot 2.514.000 ton of een sly-
duisterd door een neerzwiepende re- ging van 33 procent, het Saargebied tot
genbui. Als een gordijn hangt het 1.264.000 ol 33 procent, Italië tot
water boven de aarde. 1.458.000 ton of 23 procent, Luxemburg
(Wordt vervolgt) i 1.509.000 ton ol 23 procent.
