De toerist heert het goedt maar de Britse
huismoeder is minder opgetogen*
BAAYENS UW OPTICIEN
I
DUITSLAND EN HET WESTEN.
f
©ie fricAfrelft oiKeAuunt
Zo is het in Engeland.
Weinig nylons en een sigaar is onbetaalbaar.
TELEVISIE VRIJ ALGEMEEN VERBREID
H. M. DE KONINGIN IN DE NIEUWE KERK TE AMSTERDAM
WEK DE GAL
IN UW LEVER OP
Precies 400 jaar geleden verscheen
de Kroniek van Reijgersbergh*
ONS FEUILLETON.
Zaterdag 15 September 1951
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagfna 3
nuttig geconstrueerde toonkasten uit
De toerist, die in de loop van dit seizoen Engeland, en met name Londen,
heeft bezocht, zal er een indruk van hebben medegenomen welke niet geheel
en al als maatgevend beschouwd kan worden voor de normale levensomstan
digheden. Voor degene, die gemeend had te komen in een land van behoefte,
speciaal wat de voedselvoorziening aangaat, moet hetgeen hem in de goede
hotels geboden werd, een alleszins aangename ..ontnuchtering'' zijn geweest.
De toerist in het Verenigd Koninkrijk komt niets te kort, aldus menen de
Nederlandse journalisten, die enkele weken de gast van de Britse regering
zijijn geweest, wel te mogen vaststellen. Er mag dan al weinig vleeskost op
het menu prijken en slechts een schaars eitje worden geserveerd, maar met
gevogelte, vooral kuikens en vis wordt dit tekort ruimschoots aangevuld. De
eierschaarste staat natuurlijk met de grote slachting onder de kuikens in
nauw verband.
Van ile Britse huismoeder, voor wie het inkomen van het gezin de begren
zing der mogelijkheden vormt, kan men een minder opgetogen geluid ver
nemen. Ken aanzienlijk en onevenredig groot deel van haar weekgeld moet
worden geofferd in het bijzonder aan groente en fruit. Ook het gerantsoeneerde
vlees is niet goedkoop. Koffie is niet gerantsoeneerd doeh dit valt juist te
verklaren uit het feit, dat de Britten over het algemeen thee- en geen koffie
drinkers zijn. De sigaar is in Engeland een vrijwel onbetaalbare luxe en de
prjjs van sigaretten is gemiddeld zeker tweemaal zo hoog als in Nederland.
De prijzen van de textielgoederen in de étalages geven bjj vergelijking met die
in Nederland geen ongunstig beeld. Schoenwerk ligt iets hoger. De Neder
landse dames, die nylonkousen reeds als een normale levensbehoefte z(jn gaan
beschouwen en dit product VI'ij in de winkels kunnen kopen, doet het vreemd
aan te horen, dat in Engeland moeilijk nylons te krijgen zijn.
Overigens trekke men niet de con- tentoonstelling te Brussel van voor de
clusie, dat de levensomstandigheden in
het Verenigd Koninkrijk „slecht" zou
den zijn. Men aanschouwe slechts de
opmerkelijk vele televisie-antennes, die
juist in de woonwijken van arbeiders
en middenstanders de daken „sieren".
De prijs van een T.V.-toestel is
enkele goedkopere merken daargelaten
ongeveer gelijk aan die van het Ne
derlandse product. Natuurlijk is het
ook hier het systeem van koop op af
betaling, dat voor velen de aanschaf
fing van een dergelijk duur apparaat
mogelijk maakt.
In dit verband kan gewezen worden
op het feit, dat volgens de mening
onder vakbondsleiders de levensstan
daard van de Britse arbeider thans
aanzienlijk hoger is dan voor de oor
log. Hierbij moet niet alleen gezien
worden naar de ontwikkeling in de
verhouding tussen index van nominale
lonen en prijzen de loonindex blijkt
namelijk minder te zijn opgelopen dan
die van de prijzen doch ook reke
ning worden gehouden met de nieuwe
sociale voorzieningen zoals het oor
spronkelijk van Lord Beveridge stam
mende systeem van nationale verzeke
ring van wieg-tot-graf, aldus werd
nader aangeduid.
HET FESTIVAL.
Dit voert met een zijsprong naar
een ander onderwerp, dat mede de
grond vormt voor de inleidende opmer
king van deze algemene schets: het
„Festival of Britain", de grote factor,
die in dit seizoen de aanblik van Lon
den vooral beïnvloed heeft. Dit festi
val, nationaal georganiseerd met ten
toonstellingsterreinen, concerten e.d.,
was oorspronkelijk opgezet als feeste
lijk sluitstuk voor de na-oorlogse
krachtsinspanning, waardoor de natio
nale welstand volgens de gedane be
rekening weer op peil zou zijn gebracht.
De herbewapening, opgevat naar aan
leiding van de toespitsing der interna
tionale verhoudingen in de laatste jaren
en de ontbranding van de strijd in
Korea, gaf echter een onverwachte
draai aan de economische ontwikke
ling, waardoor de oorspronkelijke be
tekenis van het festival in het gedrang
kwam.
Degenen, die in Londen iets dach
ten te zullen zien zoals de wereld-
Ir.g.-z. mededeling, adv.)
U zult 's morgens „kiplekker"
uit bed springen.
Elke dag moet uw lever een liter gal
in uw ingewanden doen stromen, anders
verteert uw voedsel niet, het bederft.
U raakt verstopt, wordt humeurig en
loom. Neem de plantaardige CARTER'S
LEVERPILiLEtJES om die liter gal
op te wekken en uw spijsvertering en
stoelgang op natuurlijke wijze te regelen.
Een plantaardig zacht middel, onover
troffen om de gal te doen stromen.
Eist Carter's Leveroilletjes.
HET RIJK KRIJGT EEN
AANMANING.
De Kamer van Koophandel en Fa
brieken voor Amsterdam is van plan
aan de voorzitter van de Ministerraad
een adres te zenden, waarin verzocht
wordt te bevorderen, dat Kijk, provin
cies en gemeenten op zo kort mogelijke
termijn aan hun financiële verplichtin
gen tegenover particuliere bedrijven
zullen voldoen.
Doordat de overheid op voorheen on
gekende schaal als opdrachtgeefster
optreedt gewezen behoeft slechts te
worden op de omvangrijke openbare
werken en de woningbouw spelen
de geldelijke aanspraken op haar een
grote rol in de financiering der bedrij
ven. De bezwaren, welke voor het be
drijfsleven hieruit voortvloeien, zijn aan
deze uitgebreide overheidsbemoeiing
evenredig en laten niet nu hun uitwer
king over het gehele gebied van handel
en nijverheid te doen gevoelen. Immers,
de crediteuren der overheid, wier aan
spraken niet met voldoende spoed wor
den gehonoreerd, zien zich op hun beurt
verplicht hun betalingen aan hun
schuldeisers uit te stellen de zeer
beperkte liquiditeit, waarmede vele za
ken heden ten dage worstelen, noopt
hen daartoe en dit uitstel stelt die
schuldeisers dan weer voor financiële
problemen, enz.
Versperringen tussen Oost- en
West-Berlijn.
Van de 190 doorgangsplaatsen tus
sen Oost- en West-Berlijn zijn er 178
thans voor het wegverkeer gesloten.
De meeste hebben aan beide zijden
slechts een nauwe doorgang voor
voetgangers. De Oostberlijnse politie
heeft Donderdag een Westberlijns
politie-inspecteur gearresteerd, toen
hij één van de versperringen onder
zocht.
De Tsjccho-Slowaakse trein, die op
illegale wijze door de grenspost naar
Duitsland is gereden, is thans aan de
Tsjecho-Slowaakse autoriteiten aan de
grens overgedragen. 77 reizigers reden
mee, die terug wensten te keren.
oorlog, werden teleurgesteld. Sommigen
achtten het karakter van de tentoon
stelling ietwat tweeslachtig: niet uit
gesproken Brits en niet wereldomvat
tend. Wat in elk geval geboden wordt
en dit geldt voornamelijk voor de
inhoud van de „koepel der ontdekkin
gen", de wonderlijke reuzenpadden-
stoel van staal en beton is een uit
gebreide kijk op de Britse bijdrage aan
de wereldbeschaving door de eeuwen.
De meest uiteenlopende onderwerpen
betreffende mens, dier en het rijk der
de doeken gedaan.
Een andere trekpleister van de ten
toonstelling is het televisiegebouw,
waar de Britse vorderingen op het ge
bied van dit nieuwste „speelgoed" voor
het publiek worden getoond. Bij bin
nenkomst van de hall der teleeinema
ziet men zichzelf, tussen de anderen,
op het scherm van een gewone T.V.-
ontvanger; terstond daarop ontdekt
men ter/.ijilc het opnametoestel. De
meoesten reageren op dezelfde wijze
met een lach en gebaar van verrassing.
Een halve minuut later, de zaal betre
dend, bemerkt ge pas, dat het daar
reeds aanwezige publiek zojuist harte
lijk om uw gebaren heeft zitten lachen,
want hier wordt de scène op een film
doek van normale afmeting geprojec
teerd.
De droge Britse humor viert vooral
hoogtij in het paviljoen van de „leeuw
en de eenhoorn" waar a-rationele din
gen als het ontwerp voor een „rook-
vermalingsmachine" de aandacht vra
gen.
TOEKOMST.
Over de toekomstige bestemming
van de gebouwen der tentoonstelling
uitgezonderd de als permanent concert
gebouw opgetrokken „Royal festival
hall" is nog geen beslissing geno
men. Het Londense gemeentebestuur
overweegt herplaatsing van de „koepel
der ontdekkingen" op de plaats van
het Crystal Palace.
Verder is er een plan om voor te
stellen, het terrein van de huidige ten
toonstelling in te richten voor hef-
schroefvliegtuigen, die de verbinding
tussen de vliegvelden aan de rand van
Londen en het centrum van de stad
zouden moeten verzorgen.
OP 15 SEPTEMBER 1551.
Naast vele gebreken ook vele verdiensten.
Juist 400 jaar geleden verscheen de kroniek van Reijgersbergh, de eerste
kroniek van enige omvang, die uitsluitend aan Zeeland was gewijd. Om het
precies te zeggen: op 15 September 1551 zag „Dye Cronycke van Zeelandt"
het licht. Omdat er in die tijd in Zeeland geen drukkers of uitgevers
woonden, die een dergelijk werk konden uitgeven, moest de schrijver
buiten Zeeland iemand zoeken. Hij kwam in Antwerpen terecht bij de
weduwe van Hendrik Petersen, die daar een drukkerij had.
De volledige naam van de schrijver
was Jan Jansen Reijgersbergh, die om
streeks 1510 te Kortgene werd geboren.
Door de grote overstromingen van 1530
en 1532 liep niet alleen Kortgene, maar
geheel Noord-Beveland onder water.
Het heeft tot het eind van die eeuw
geduurd, voordat men weer begon het
eiland droog te leggen. Deze overstro
mingen hebben ook doen ontstaan wat
men tegenwoordig het Verdronken land
van Zuid-Beveland noemt en zijn het
begin geweest van de ondergang van
Reimerswaal.
Reijgersbergh was dus verplicht zijn
geboorteplaats te verlaten. Hij ging in
Veere wonen, waar hij zich als apothe
ker vestigde. In 1532 werd hij als
burger aangenomen.
Jan Reijgersbergh was Rooms, wat
ons niet verwondert, als we letten op
de tijd, waarin hij leefde, slechts kort
na de Kerkhervorming, toen er nog
maar weinig „ketters" in ons land
waren.
Zijn oudste zoon Jan was echter „de
nieuwe leer" toegedaan en vluchtte
daarom bij de komst van Alva in 1567
naar het buitenland. Zijn vader, de
kroniekschrijver dus, was toen reeds
een paar jaar dood.
Later kwam Jan terug en vestigde
zich ook in Veere als apotheker. Zijn
tweede zoon Pieter is vele jaren burge
meester van Veere geweest. Diens
dochter is de bekende Maria van Reij
gersbergh, die in 1608 met Hugo de
Groot is getrouwd, de vropw van de
boekenkist, waarin zij haar man uit het
slot Loevestein liet ontsnappen. Uit de
schrijfwijze van haar naam ziet u, dat
de kleinkinderen begonnen „van" voor
de achternaam te schrijven.
Zijn collega-kroniekschrijver Smalle-
gange beweert, dat Reijgersbergh ge
sproten is uit „een gans oude en zeer
adelijke Duitse stam" uit Beieren. Voor
deze bewering bestaat geen enkele
grond en ze zal vermoedelijk wel op
fantasie van de schrijver berusten.
OVER DE KRONIEK.
Reijgersbergh droeg zijn kroniek op
aan Maximiliaan van Bourgondië, heer
van Veere. Door zijn betrekking tot hem
zal hij vermoedelijk wel toegang gehad
hebben tot het archief van het kasteel
Zandenburg (waar Maximiliaan woon
de), waaruit hij tal van bijzonderheden
kon putten.
Met oude kronieken moeten we voor
zichtig zijn. Niet alle gegevens kunnen
we als evangelie aannemen. De schrij
vers geven soms onwaarschijnlijke ver
halen, die ze ontleend hebben aan
onbetrouwbare bronnen.
De latere bewerker Boschorn zegt
van het werk van Reijgersbergh: „de
kroniek is gans gebrekkelijk, maar ver
dient toch niet het schamprig en spijtig
oordeel", dat sommige schrijvers over
de kroniek hebben uitgesproken.
De kroniek heeft ook veel verdien
sten. Naast geschiedkundige feiten be
vat ze hoofdstukken over bedijkingen,
overstromingen, de opkomst der steden,
handel en visserij, kleding, gewoonten,
spijs en drank van de oude Zeeuwen.
In 1634 verscheen een tweede druk,
vermeerderd met de figuren van de
graven van Zeeland. Verder was er
weinig in veranderd.
DE KRONIEK VAN BOXHORN.
In 1644 verschijnt er opnieuw een
herdruk van de kroniek, bewerkt door
Boxhorn. Daarom wordt dit boek
meestal genoemd de kroniek van
Boxhorn. Het is echter de oorspronke
lijke kroniek van Reijgersbergh, waar
Boxhorn bij de verschillende hoofd
stukken zijn eigen toelichting en uit
breiding geeft, „bijvoegsels" noemt hij
ze. In het boek, dat hier voor me ligt,
is het oorspronkelijke gedrukt in oude
Gothische letters (de z.g. Bijbeldruk) en
de bijvoegsels in nieuwe prent. Het is
gedrukt „tot Middelburg bij Zacharias
en de Michiel Roman, boekverkopers,
Wonende op de Burcht in de vergulde
Bijbel" (het uithangbord van, de zaak).
Boxhorn's grootvader, Ds Jacobus
Zueris, was getrouwd met Anna
Boxhorn, zijn vader nam beide namen
aan (Ds Henricus Zueris Boxhorn) en
bij de kroniekschrijver Marcus Zueris
(Ingez. mededeling, advert.)
LANGE VORSTSTRAAT 106
GOES
TEL. 2159
H.M. Koningin Juliana heeft
Donderdagmiddag in de Nieuwe
Kerk te Amsterdam de herden
kingsbijeenkomst ter gelegen
heid van het 50-jarig bestaan
van de Centrale Bond voor In
wendige Zending en Christelijk
Maatschappelijk Werk bijge
woond.
V JJ
Voor wie nog steeds niet weten
mocht, dat het Westen zijn eigen gang
gaat en de Sowj et-Unie links laat
liggen, is het door enige gebeurtenis
sen van de afgelopen week nu wel
duidelijk geworden, dat de breuk
volledig en definitief is: Japan kreeg
een vredesverdrag en de toekomst
van West-Duitsland wordt door de
Grote Drie bepaald.
Het „grootmoedige en edelmoedige"
verdrag met Japan werd niet door
Rusland, Polen en Tsjecho-Slowakije
ondertekend. Vele andere landen zijn
over hun bezwaren heengestapt en
tekenden, om maar niet de schijn te
wekken, dat zij aan de kant der Rus
sen stonden. Zo werd het verdrag ge
dicteerd door de machtsstrijd in het
Verre Oosten. Feitelijk verandert er
niet veel. De Amerikaanse troepen
blijven en Japan zal steeds meer tot
een anti-communistisch bolwerk wor
den gemaakt. Het verdrag is een
overwinning van het democratische
Westen, maar een overwinning, die
voor de toekomst grote gevaren in
zich bergt.
Dat Rusland met betrekking tot de
toekomst van Duitsland nu volledig
is uitgeschakeld, bewijzen de bespre
kingen in Washington tussen de mi
nisters van Buitenlandse Zaken van
Amerika, Engeland en Frankrijk.
Niet alleen Duitsland is daar aan de
orde geweest, maar ook Korea, Italië
en nog meer onderwerpen. Maar
Duitsland was toch wel een zeer be
langrijk onderwerp. De drie landen
zijn het nu volkomen eens over de
toekomstige gemeenschappelijke poli-
litiek, die zij t.a.v. W.-Duitsland zul
len voeren. Ook en vooral wat de in
schakeling in de verdediging van het
Westen aangaat. Eigenlijk werd reeds
een jaar geleden hiertoe in principe
Boxhorn zien we ook de dubbele ach
ternaam. Hij was getrouwd met Su-
zanna Duvelaar, de dochter van een
Middelburgse burgemeester en van zijn
21e jaar tot zijn dood in 1653 (hij was
toen nog maar 41 jaar) was hij Profes
sor in de welsprekendheid en geschiede
nis te Leiden.
Boxhorn was geen Zeeuw van ge
boorte (uit Bergen op Zoom), maar
door zijn huwelijk met een Zeeuwse
vrouw had hij hier veel vrienden. Hier
van moet vooral genoemd worden de
Dichter-Burgemeester van Zierikzee,
Adriaan Hoffer, die hem hielp met het
corrigeren der druKproeven.
In zijn bijvoegsels laat de Calvinist
Boxhorn duidelijk uitkomen, dat hij
het niet altoos eens is met de meningen
van de Roomse Reijgersbergh, die nogal
goedgelovig is ten opzichte ven oude
oorkonden. Boxhorn zet hier meerma
len een vraagteken en hij moet niets
hebben van wat uit de kloosters komt
en wat de monniken geschreven hebben.
Ook de z.g. mirakelen van heiligen ver
werpt hij. Hij laat geen gelegenheid
voorbijgaan om aan te tonen, dat hij
vrij is van het Roomse bijgeloof.
besloten. Maar het heeft lang ge
duurd, voordat er overeenstemming
werd bereikt over de vraag, hoe dat
in zijn werk moest gaan. Een apart
Duits leger wilde Frankrijk in geen
geval en minister Pleven lanceerde
zijn plan voor een Europees leger.
Oorspronkelijk voelde Engeland daar
niets voor, maar de laatste tijd is
Londen bijgedraaid. En Eisenhower
heeft onlangs verklaard de vorming
van een Europees leger van ganser
harte toe te juichen.
Dat Frankrijk de militaire inscha
keling van West-Duitsland afhanke
lijk stelt van de vorming van dit Eu-
X
KORTE ^IOERELDKRONIEK
ropese leger is licht te begrijpen.
Want als daarin krachtige Duitse een
heden zijn opgenomen, voorkomt dat
het ontstaan van een eigen leger en
het gevaar van opleving van het Prui
sische militairisme is dan v el ge
ringer. In feite wordt daarmede dus
de Duitse herbewapening geneutrali
seerd en gecamoufleerd. Amerika
maakt zich over een mogelijke her
leving van het militairisme niet zo
bevreesd. Het gaat er in Washington
voor alles om van heel West-Europa
een bolwerk tegen het communisme
te maken. Maar voor West-Europa
zelf; dat de Duitse terreur nog niet
vergeten is, komt daar nog wat bij
De rol, die Engeland speelt, is ook
nu weer halfslachtig. Want Londen
gaat wel accoord met de idee van een
Europees leger, doch zal niet daad
werkelijk aan de verwezenlijking
daarvan medewerken. Het is voor de
Engelsen n.L „politiek en psycholo
gisch niet aanvaardbaar", dat een
boven-nationaal lichaam (zoals voor
zien in het planPleven) toezicht
zou uitoefenen. Bovendien maken de
betrekkingen met het Gemenebest
deelneming onmogelijk. Engeland zal
dus geen troepen leveren.
Het planPleven komt in grote
trekken hierop neer: elk deelnemend
land levert een bepaald contingent
troepen, die even groot zullen zijn,
vermoedelijk 10.000 man. De voor
delen zijn: eenheid in opleiding en
bewapening, één systeem van op
bouw en gelijke diensttijd. De vorming
van dit leger moet komen te ressor
teren onder een Europese minis
ter of commissaris. (Let wel: de vor
ming, niet de aanvoering, die daar
van los staat en waarin is voorzien
door de benoeming van Eisenhower
tot opperbevelhebber van alle gealli
eerde troepen in Europa). Ook de op
leiding zou in één hand komen. Ver
der voorziet het planPleven in de
opstelling van één Europees defen
siebudget en een centrale materieël-
voorziening. De bevoegdheden van de
afzonderlijke ministers van Defensie
der deelnemende landen zullen uit
eindelijk verdwijnen. Men ziet: een
Ze zijn nog zo jong, woorden zeggen
nog zo weinig. De hemel lijkt ver
trouwd en dichtbij in het dagelijkse
leven. Maar als de dood iemand weg
neemt, die zij goed gekend hebben is
het vreemd en verschrikkelijk. Daar
helpen de woorden van de volwasse
nen niet aan.
En Geert rilt, deze vroege, koude
winterochtend. Het kan niet waar
zijn: Jannie, met wie hij zo vaak stil
letjes speelde, die als een eigen zusje
voor hem was, nu dood. Hij wil zich
indenken, dat zij straks hem weer
toe zal roepen, als hij voorbij komt
op weg naar school. Maar verder ko
men zijn gedachten niet. Ze is dood.
Het wordt een sombere dag in het
gezin van Slot. Allen zijn onder de in
druk van dit sterven.
„Geef toch, dat wijzelf ééns in vrede
mogen heengaan en troost de be
droefde ouders", bidt vader Slot aan
tafel.
En na het eten gaat moeder Slot
weer naar het buurhuis. Vrouw De
Vries ligt nog op bed. Een zuster van
haar, die in alle haast over is geko
men, scharrelt beneden wat rond.
„Rustig laten liggen, tot zij uit
zichzelf ergens naar vraagt", heeft de
dokter geadviseerd en die raad wordt
opgevolgd. Ze laten haar rustig lig
gen in haar verdriet, dat- nog geen
uitweg en geen tranen kent.
Om half 3 wordt er gebeld. Vrouw
Slot maakt open. Meertens staat op
de stoep.
„Zo, ik ben blij, dat uw buurvrouw
niet zelf open doet, want ik heb geen
mooi bericht", begint hij.
Moeder Slot schrikt. Komen er nog
meer onheilen?
„Vertel het mij maar, Meertens",
Nog gelukkig, anders had het wel
weken kunnen duren eer we hadden
geweten waar hij was. Maar hoe
moet het aan die vrouw gezegd wor
den? Wat een ellende bij elkaar! En
dominé is vandaag uit, anders zou hij
wel gekomen zijn om het te vertel
len."
Vrouw Slot staat na te denken.
*17
door WIJMIE FIJN VAN DRAAT.
a. jrdt ze. „Buurvrouw ligt boven.
Ze begrijpt nog niets van haar ver
driet. De stakker, straks als ze goed
bij komt, dan zal het wat worden".
„Ja. En het is nog veel erger. Er
is bericht gekomen van de politie uit
Rotterdam. De Vries heeft in een
café gevochten en ligt nu in het zie
kenhuis. Hij schijnt gestoken te zijn."
Vrouw Slot moet zich aan de deur
post vasthouden, eer ze dit verwerken
kan. De Vries in een café! En dan
gevochten? Het klinkt ongelooflijk.
„Kan het geen vergissing zijn..?",
begint ze aarzelend. „Er zijn er zo
veel van die naam."
„Onmogelijk", antwoordt Meertens
stellig. „Hij had een brief in zijn zak,
waar zijn naam en adres op stond.
Zelf zou ze het niet durven vertellen.
Die vrouw had toch al genoeg te dra
gen. En nu dit„Vraag het aan
meester Tuinder", zegt ze ineens.
„Die zal het wel willen doen. En hij is
ouderling, dus het ligt op zijn weg".
Meertens is het met dit plan eens. Hij
gaat meteen naar meester toe en
vrouw Slot gaat het nieuws aan haar
man vertellen. Verslagen zitten ze in
de kleine werkplaats bij elkaar. Het
is teveel om ineens te verwerken.
Twee dagen geleden was alles bij de
buren nog goed. En nu
Meester Tuinder is meteen bereid
om te gaan, maar eerst wil hij van
de dokter weten, of vrouw De Vries
deze tijding kan dragen. „Ze zal toch
naar hem vragen. We kunnen er moei
lijk omheen draaien", zegt hij. „U
moet het maar vertellen. Ik kom van
avond nog wel eens langs."
Laat in de middag ontwaakt vrouw
De Vries uit haar verdoving. „Waar
is mijn man? Is mijn man nog niet
thuis?" vraagt ze aan haar zuster die
in de kamer is.
„Neeantwoordt zij aarzelend.
„Wat is er toch? Jullie verzwijgen
wat. Ilc wil het weten.." De vreuw
wordt onrustig. Ze wil er af komen
Een wurgend angstig voorgevoel van
nog meer onheil komt over haar.
„Blijf nu rustig liggen. Je hoort het
meteen wel." Haar zuster duwt haar
weer in bed. Dan haalt ze meester
Tuinder.
In weinig woorden vertelt de mees
ter wat hij weet. Het zijn ook maar
enkele bijzonderheden die bekend
zijn. En hij verzacht die zoveel moge
lijk.
Vrouw De Vries begrijpt het niet.
„Mijn man gewond. Maar hoe dan?
Waar was hij dan? Hij had toch hier
moeten zijn? Jannie is gestorven. Hij
had er toch bij moeten zijn? Waar
was hij dan vannacht? Hij had hier
moeten zijn", ze herhaalt deze woor
den telkens weer in een pijnigend
rhythme. 'n Donkere dreun, 'n zinne
loos herhalen van dezelfde vraag,
waar haar gedachten op vast zitten.
Jannie is gestorven en zij is alleen ge
weest. Haar man was ver weg.
(Wordt vervolgd.)
pracht conceptie op papier. Maar
onmiddellijk rijzen er vragen. Wie
benoemt die minister of commissaris?
De afzonderlijke parlementen? En
aan welk lichaam is deze man ver
antwoording schuldig? Momenteel is
er zelfs nog geen orgaan. De Raad
van Europa in Straatsburg kan (nog)
niet als een parlement in de gebrui
kelijke zin van het woord worden
beschouwd. En hoe wordt verder de
bijdrage der deelnemende landen ge
regeld? Ziehier enige vragen, die nog
heel wat stof zullen doen opwaaien.
Er is nog niets gezegd over het
standpunt der Duitsers zelf. Uit de
reacties in West-Duitsland blijkt wel,
dat men daar allerminst is ingeno
men met het planPleven. De Duit
sers hebben natuurlijk drommels goed
door, dat zij nu nodig zijn voor de
verdediging tegen Rusland. En dat
zij trachten uit die wetenschap munt
te slaan, kan niemand hen kwalijk
nemen. Zij willen zeker wel mee
helpen aan die verdediging, maar zij
stellen hun eigen verdediging voor
op. Dat betekent dus een apart leger
met een aparte staf, die samenwerkt
met de generale staven van andere
landen. Men moet in dit licht ook de
oprichting zien van de Bond van
Duitse soldaten, waarin enige vroe
gere Wehrmachtsgeneraals een lei
dende rol spelen. Deze Bond is niet
neo-nazistisch, maar noemt zich de
mocratisch. De vriendelijkheid, waar
mede de regeringAdenauer hem is
tegemoet getreden, kan moeilijk an
ders worden uitgelegd dan als een
bewijs, dat zij de idee van een apart
leger steunt.
Men ziet dus wel, dat er met de
Duitsers zelf nog geen overeenstem
ming is. Het zal wel op een compro
mis uitdraaien, waarna een soortge
lijke overeenkomst als met Japan ge
sloten kan worden, inhoudend een
volledig militair en politiek deelge
nootschap tussen de Westerse gealli
eerden en West-Duitsland.
Een gebeurtenis, die deze week
sterk de aandacht trok,, was het af
treden van Marshall als minister van
Defensie der Ver. Staten. Het blijkt,
dat aan dit aftreden geen bijzondere
politieke betekenis moet worden toe
gekend. Het was de persoonlijke be
slissing van een staatsman, die de
wereld aan zich heeft verplicht en
die, nu zijn levensavond al geruime
tijd is aangebroken, de fakkel in an
dere handen overgeeft. Zijn werk is
gedaan, de koers is bepaald van de
gigantische krachtsontplooiing der
vrije wereld. Maar zijn ontslagbrief
aan Truman typeert hem: als de nood
komt, zal Amerika opnieuw een be
roep op hem kunnen doen. Mét Mar
shall kunnen wij niet anders verlan
gen dan dat dit nimmer nodig zal
zijn.
Perzië leverde deze week geen
schokkend nieuws. De oppositie in de
Perzische Tweede Kamer gaat zich
steeds meer roeren. Of stil houden,
want zij boycotte de besprekingen
over het ultimatum, dat Mossadeq
aan Engeland wilde zenden, door niet
te verschijnen. Intussen is het ulti
matum toch verzonden, alleen met
toestemming van de Senaat. Er is
weinig kans, dat de Engelsen erop
zullen ingaan. Zij beschouwen de on
derhandelingen niet als geschorst,
maar als afgebroken en zij hebben
Perzië onder zware financiële druk
gezet. Het kan n.l. zijn sterlingtegoe-
den niet meer omzetten in dollars.
Deze Britse maatregelen schijnen
reeds nu hun invloed op het Perzische
economische leven uit te oefenen.
Tenslotte Griekenland. De uitslag
der verkiezingen heeft uitgewezen,
dat de bevolking genoeg heeft van
het geharrewar der politieke partijen,
die niet in staat zijn een stabiel be
wind te voeren. Zij heeft voor wat
minder dan de helft haar stem uit
gebracht op de grote, sterke man,
generaal Papagos, die, evenals de
Gaulle in Frankrijk, zijn oproep tot
eenheid en tot het voeren van een
sterke, duidelijke politiek, deed uit
gaan. Papagos is nog maar kort in
de politiek, n.l. sedert zijn breuk met
het hof en zijn ruzie met de politici.
Wat Papagos precies wil, heeft hij
niet gezegd. Zijn program is even
zwevend als dat van de Gaulle. Grie
kenland is, met Frankrijk, het voor
beeld van wat geschiedt, als de poli
tieke partijen hun kracht verliezen in
onderlinge strijd. T.