DE DOMINE, DIE ALLES WIST
Jacob Cats, stadsadvocaat van Middelburg,
Haar avontuur
Maar in de duivel geloofde
hij niet.
Lezers grijpen naar
de pen
Hij woonde in de Lange Noordstraat,
Zeeuwse Wandelingen
Ook nu positie der leiders buiten gevaar
Vrijdag 9 Februari 1951
PROTESTANTS CHRISTELIJK DAGBLAD
Pagina 4
(Van een bijzondere medewerker)
Er leefde In de 19e eeuw een doopsgezinde dominee, die werke
lijk van alle markten thuis was. Als predikant oogstte hij geen
groot succes (indien men dat woord gebruiken mag), want h(j
diende slechts de gemeenten van Tjalleberd en Veendam. Maar
als man van wetenschap genoot hij vermaardheid. Men kon deze
dominee wel een wandelende encyclopaedic noemen. HIJ heette dan
ook YVlnkler Prins!
Ja, dat zou u niet denken, maar
de encyclopaedic van deze naam
is tot stand gekomen door de
noeste nijver van een predikant.
Van 1868 tot 1881, dus dertien
jaar achtereen, arbeidde ds An
tony Winkler Prins aan dit enor
me werk. Hij had wel een paar
medewerkers maar verreweg het
grootste gedeelte van de encyclo
paedic schreef hij zelf.
Men kan over het redigeren van
zulk een werk niet gauw te zwaar
denken. Woord voor woord opzoe
ken, de literatuur erover naslaan,
een samenvatting geven; en dan
nog de arbeid die zit in het ver
zenden en de correctie en de
briefwisseling met medewerkers.
Dertien jaar lang vrijwel geen
dag zonder werkzaamheden in
verband met de encyclopaedic
wie dat presteert moet wel over
een buitengewone energie be
schikken!
En dit is wel het voornaamste
maar niet het enige wat ds Wink
ler Prins deed verschijnen. Kort
voordat hij zich aan de gigan
tische taak van de encyclopaedie
zette, werkte hij aan allerlei boe
ken tegelijk. In een brief aan een
vriend meldt hij: „Eerlang komt
er 'n vertaling van Bohners Kos
mos (70 vellen) Overigens heb ik
het geweldig druk met andere
vertalingen: een van Natuurstu
diën van Mosius, en een van Geo
logy for common readers van Pa
ge. Daarenboven heb ik dezer
dagen 'n beschrijving van Schier
monnikoog voltooid en steeds
gaat het drukken voort met het
Handboek der Aardrijkskunde
voor 't Nut, terwijl ook een twee
de editie der aardrijkskunde van
Von Seitlitz ter perse gaat. Hier
bij de redactie van het Practisch
Volksboek en het wekelijks schrij
ven van een hoofdartikel voor de
Twentsche Courant, dan zult ge
zien dat ik waarlijk niet veel tijd
heb. In het najaar komt nog een
studie over Alexander von Hum
boldt van mij uit, verder vertaal
ik Schöedlers Boek der Natuur.
Dat worden twee deelen van
ruim 100 bladzijden. En dan staat
nog een biographie van onze
grootste industrieel, van Willem
Albert Scholten, op het plan".
HONDERD BOEKEN.
Bij elkaar schreef de doopsge
zinde predikant van Veendam on
geveer 39.000 pagina's druk, wat
neerkomt op honderd boeken! Dit
alles schreef hij met de hand.
Had ds Winkler Prins zo'n ont
zaglijk genoegen in die schrijve
rij? In zeker opzicht wel; het be
oefenen van de wetenschap gaf
hem voldoening. Maar aan de an
dere kant wist hij, dat vooral het
samenstellen van de encyclopae
die meer uit noodzaak dan uit
liefhebberij geschiedde.
Hierover lezen wij in een brief
van hem: „Sedert tien jaren werk
ik aan een reuzen compilatie. Ik
ben er door in staat gesteld voor
een behoorlijke opvoeding onzer
kinderen te zorgen, hetgeen an
ders onmogelijk zou wezen. Voor
studiekosten te Groningen, Arn
hem en Leiden is meer dan tien
duizend gulden nodig, en deze
moet ik zoveel mogelijk uit de
Inktkoker zien te halen. Daarvoor
zit ik dag op dag voor mijn
schrijflessenaar, zonder mij aan
liefhebberijwerk te kunnen wij
den, maar 't doel wordt bereikt".
Ds Winkler Prins leefde van
1817 tot 1908. Hij bereikte dus
een hoge leeftijd en hij heeft zijn
tijd uitgekocht! De zwaarste be
proeving van zijn ouderdom was,
dat zijn rechterhand ging beven,
waardoor het schrijven hem moei
lijk viel.
19e EEUWER.
Met het opsommen van al deze
hoedanigheden, hebben we heus
niet alles over de talenten van ds
Winkler Prins gezegd. Op het
graf van A. Wildervanck, de 17e
eeuwse pionier in de Groninger
veenkolonieën, leest men: „De
naam van Wildervanck blijft
eeuwig in het veen". Dit geldt
ook voor Winkler Prins, aan
wiens onvermoeide activiteit
Veendam mede zijn bloei te dan
ken heeft.
Voorts heeft de dominee naam
gemaakt als literator. Aanvanke
lijk studeerde hij te Utrecht na
tuurkunde en letteren. Financiële
moeilijkheden thuis dwongen hem
om te zwaaien naar de theologie.
Zelfs in het huishouden had hij
bekwaamheden. Wanneer zijn
vrouw haar verstelwerk niet net
jes genoeg naar zijn zin had ver
richt, nam dominee naald en
draad over en verbeterde het
haar
Deze gegevens zijn ontleend aan
een kortgeleden uitgekomen boek
van H. A. Lunshof „Leven zonder
demon" (Elsevier, Amsterdam
Brussel). Dit boek is de biogra
fie van Antony Winkler Prins. De
titel wijst er reeds op, dat er
naast de kundigheden van de pre
dikant nog een facet van zijn le
ven is, waarover wij totnogtoe
zwegen. Dominee Winkler Prins
leefde zonder demon, dat wil zeg
gen: hij geloofde niet aan het be
staan van de duivel. En daarin is
hij een typische 19e eeuwer.
ZONDER DUIVEL, ZONDER
GOD.
De waarde van Lunshof's boek
ligt niet zozeer in het op de voet
volgen van Winkler Prins' levens
gang. Dat gebeurt trouwens niet.
Zijn studententijd te Utrecht en
Amsterdam, zijn predikantsjaren
te Tjalleberd en Veendam, ze
worden maar in het voorbijgaan-
genoemd.
Maar over datgene wat Wink
ler Prins eigenlijk bewoog, wordt
voortdurend gehandeld. Deze
doopsgezinde dominee leerde, in
overeenstemming met zoveel theo
logen uit zijn tijd, dat het bestaan
van de duivel een overwonnen
standpunt was.
Doch als de demon geen plaats
had In het leven van YVinkler
Prins, dan kende hij ook het won
der niet. Leven zonder duivel,
schrijft Lunshof, is leven zonder
God.
En dit moeten wij als het waar
devolle zien in bedoeld boek. De
schrijver gaat niet op in zijn
„held". Onder de indruk van des
mans kundigheden, hekelt hij
nochtans in felle bewoordingen de
geest der 19e eeuw, waar Winkler
Prins zo mee dweepte.
Wie de levensbeschouwing van
ds Winkler Prins afwijst, accep
teert de geest van mannen als
Bilderdijk, Da Costa, Groen van
Prinsterer, Maar dezen werden in
hun tijd verguisd. „Ds De Cock,
die in Ulrum opnieuw de vaan van
het calvinisme trachtte op te hef
fen, stuurden wij, die de vrijheid
zo luide prezen, huzaren in huis
als laatste argument", merkt
Lunshof op.
In tegenstelling met de mens
van onze tijd, leefden de 19e
eeuwers als echte optimisten. Het
ging immers goed. Winkler Prins
verwachtte alles van de steeds
verstandiger wordende mens. „De
oorlog zal verdwijnen; de 20ste
eeuw zal geen oorlogen meer zien.
De volkeren gevoelen meer en
meer dat zij door wederzijdse ver
nieling zelf verliezen. De aanzien
lijke verbetering en de snelle uit
breiding der middelen van ver
keer versterken de broederband
tussen de mensen".
Winkler Prins, de dominee die
alles wist maar niet in de duivel
geloofde, heeft het jaar 1914
waarin de lampen van de oude
wereld uitgingen niet meer be
leefd. Hij heeft de demon van de
oorlog niet gezien. Hij stierf ge
lukkig omdat hij zijn leven nuttig
achtte.
Het is wellicht juist wat Luns
hof aan het eind van zijn boek op
merkt: „Voor de geschiedenis van
de vorige eeuw in ons land is geen
„Medische nood in Tropen-
land" weer verschenen.
„Medische nood in Tropen-
land", het officieel orgaan van
de bekende vereniging „Sima-
vi" is weer verschenen. Het is
min of meer uit nood herrezen,
omdat velen zich afvragen of
het werk van „Simavi" onder de
veranderde politieke omstandig
heden nog wel zin heeft. Omdat
het hoofdbestuur echter unaniem
van mening is, dat het niet al
leen zin heeft, doch bovendien
zelfs dringend noodzakelijk is,
heeft men dit maandblad weer
laten verschijnen om het Neder
landse volk op de hoogte te hou
den van hetgeen er door de ver
eniging gedaan wordt.
Om een idee te geven van Si-
mavi's hulp aan Oost en West,
diene, dat in 1950 voor een be
drag van f 300.000 aan genees
middelen, Instrumenten enz.
naar Suriname, Indonesië en
Nieuw-Guinea verzonden werd.
Voor f 725 per vliegtuig naar
Canada.
In samenwerking met de Stich
ting Landverhuizing Nederland,
de instelling die ten behoeve van
emigranten vliegtuigen chartert,
zullen binnenkort wederom emi-
grantenvluchten naar Canada
worden uitgevoerd.
Het aandeel in de charterprijs
voor emigranten, die per K.L.M.
naar Canada vliegen, bedraagt
thans 725 gulden voor personen
boven de 10 jaar. Voor kinderen
van 6 tot en met 9 jaar bedraagt
bovenbedoeld aandeel 545 gulden,
van 2 tot en met 5 jaar 365 gul
den en beneden de 2 jaar 75 gul
den. De emigrantenvluchten naar
Canada zijn vastgesteld op 4, 11
18 en 25 Maart a.s. en voorts
voorlopig op iedere volgende Zon
dag tot omstreeks begin Juli a.s.
betere representant te vinden dan
Winkler Prins". Voor ons als
christenen ligt er echter in 't le
ven van deze „geslaagde" domine
'n tragiek. De tragiek van elk le
ven, dat zichzelf zoekt en niet de
Vader van Christus.
„Brood, van luie aard en heb ik nooit gegeten."
Na zijn studie en promotie in
Orleans vestigde Jacob Cats zich
als advocaat in Den Haag:
,Toen ging ik naar Den Haag,
[daar ging ik straks beginnen,
Te plegen enig werk om eer en
[goed te winnen".
Nog jong en onervaren had hij
veel steun van de bekwame
rechtsgeleerde Cornelis van der
Pol, van wiens pleidooien hij
veel geleerd heeft.
Ik hoorde voor een tijd hos
[deze lieden spraken,
En zoog het beste merg uit veler-
[hande zaken:
Totdat ik in het werk allengs-
[kens verder kwam,
En na een wijle tijds het pleiten
[ondernam."
Spoedig kende hij ook het
klappen van de zweep en zijn
naam werd bekend, doordat hij
een paar vrouwen uit Goeree en
Schiedam, van toverij beschul
digd, wist vrij te pleiten.
Nu meende hij de tijd geko
men om te gaan trouwen.
„En ziet, ik vond een maagd, die
[aan mijn domme ziel,
Om haar bevallig oog, ten
[hoogste wel beviel."
Alles was voor mekaar, ze
had haar jawoord gegeven, toen
er plotseling een kink in de
kabel kwam:
„Want God die blaast er in en
['t voorstel is belet."
HIJ YVORDT ZIEK.
Die verhindering in de trouw
plannen kwam door
„Een koorts, een felle plaag, die
[na de derde dag
Mij staag vah nieuws bevocht en
[op mijn harte lag."
De dokter schreef hem, nadat
hij zeven maanden drankjes ge
slikt had zonder resultaat, ver
andering van lucht voor, een
veel toegepast geneesmiddel in
die dagen. Cats ging naar Enge
land en bleef daar de hele zo
mer. Hij bezocht de bekende
universiteiten van Oxford en
Cambridge en maakte ook ken
nis met de professor in de theo
logie William Perkins, een be
kend piëtist. Hij werd zelfs be
handeld door Butler, de lijfarts
van koningin Elisabeth.
maar desalniettemin
Vernam ik, dat de koorts bleef
[als in haar begin."
142.
Het werd najaar. In sommige
Engelse steden brak de pest uit
en daarom besloot hij naar het
vaderland terug te keren. Hij
hoopte onderweg eens flink zee
ziek te worden.
„Op hope dat de zee of wind
[of sture locht
Door 't roeren van de maag, mijn
[kwaal genezen mocht.
Het wordt van ouds geloofd, dat
[veel en krachtig braken
Een ingeworteld kwaad ismach-
tig vrij te maken."
De zee was echter kalm en
even ziek kwam hij in ons land
terug.
Hier ging hij naar Brouwers
haven, naar zijn broer Cornelis,
waar een alchimist (eigenlijk een
goudmaker, een soort kwakzal
ver waarschijnlijk) hem wist te
genezen door een eenvoudig
middel: een beker rinse wijn
met wat rood poeder er in.
De grootste eer komt niet toe
aan deze man, maar
„God zij uoor eeuwig dank, die
[mij zo heeft verlost",
Van de trouwplannen horen
we niet meer; was het bij de
jonge advocaat geweest: uit het
oog uit het hart?
NAAK MIDDELBURG.
Nu hij genezen is, wilde hij
weer naar Den Haag gaan om
daar zijn praktijk, door zijn lang
durige ziekte verwaarloosd, weer
op te nemen.
Het was in 1603, Jacob Cats
was bijna 26 jaar oud, toen een
Middelburgse vriend, Apolomus
Schotte, pensionaris der stad,
hem de raad gaf Holland te ver
laten en hier te komen wonen.
„Ik vond zijn voorstel goed en
[heb zijn raad gedaan,
En ging tot Middelburg mijn
[woonplaats nederslaan."
Er was veel werk. Middelburg
was in die tijd een belangrijke
handelsstad:
„Men zag de Zeeuwse vlag met
[alle winden zweven"
en de scheepvaart, vooral de
kaapvaart gaf aanleiding tot vele
geschillen, die behandeld moes
ten worden, door het admirali
teitscollege, Er waren vele pro
cedures, maar te weinig advo
caten, zodat er voor Cats heel
wat te doen was, Terecht kon
hij zeggen:
„Brood van luie aard en heb ik
[nooit gegeten".
Hij was echter onbekend met
handelsrecht en zeezaken en
daarom bracht Schotte, een oud
studievriend uit Leiden, hem in
aanraking met de voornaamste
kooplieden der stad, o.a, met
Pieter de Moucheron, een broer
van de bekende Zuid-Nederlan
der Balthasar, die hier ook ge
woond had, maar in 1599 Mid
delburg had verlaten wegens
achteruitgang van zaken en nu
in Veere woonde. Cats was bij
Pieter de Moucheron in de kost
in het huis in de Noordstraat,
naast de tegenwoordige Rijks
kweekschool, Later heeft hij het
gekocht en met vrouw en kin
deren bewoond tot zijn vertrek
uit de stad. Een steen in de
gevel: „Woonhuis van Jacob
Cats 16031623" herinnert aan
de Middelburgse jaren.
Lang heeft hij niet bij De
Moucheron gewoond, want en
kele maanden na zijn aankomst
ging de firma failliet en de fa
milie verliet Middelburg.
In ditzelfde jaar 1603 werd
Cats ook benoemd tot stads
advocaat, waardoor zijn arbeid
weer toenam.
L. v. W.
FEUILLETON
door G. P. BAKKER.
15) o—
En dan oorlogen om het
geloof?"
„Mijn lieve freule, het blijit
allemaal hetzelfde. De protes
tanten vechten thans voor hun
geloof, maar de kern der
zaak is toch het bezit: hun
kerken, hun kerkelijke goede
ren en hun landerijen. De Ka
tholieken redeneren: het rijn
oorspronkelijk Katholieke goe
deren. Zij moeten aan ons te
rugkomen. De protestanten: het
zijn onze goederen, en blijven
het, al zijn wij protestant ge
worden."
„Voor u is het gemakkelijk
genoeg; hogere opvattingen kent
u niet. Een huurling, die voor
geld vecht, laat alles koud". Zij
verborg haar minachting niet.
Als handwerk is het even
goed als elk ander, alleen iets
gevaarlijker en daardoor aan
trekkelijker voor een avontu
rier."
„En wat doet u nu?" vroeg ze.
„Ik ben zo'n beetje voor Wal-
lenstein aan het rondneuzen. Hij
wacht na zijn ontslag rustig in
zijn prachtig paleis te Praag de
komende dingen af."
„Dus u bent een spion?"
„Inderdaad, Marion, en nu
aarzelde hij niet haar naam uit
te spreken. „Maar ook een spion
kan soms iets goeds doen."
„U hebt mij tenminste het le
ven gered", maar ofschoon zij
hem daarvoor dankbaar wa3,
onderdrukte zij haar minachting
niet.
Zij wilde het zich zelf niet
bekennen, hoe gaarne zij in hem
inplaats van een verachtelijke
spion een edele redder gezien
had. Dat hij zich voor zijn le
venswijze in het geheel niet
scheen te schamen, was nog het
allerergste. Zijn moraal lag bui
ten haar bevattingsvermogen.
De stilte werd drukkend. De
kleine vleug van opgewektheid
was totaal verdwenen. De kri
tieke toestand versomberde
alles.
Saxon gevoelde een groot me
delijden met haar en zocht naar
een middel om haar minder
triest te stemmen. Hij wist bij
ondervinding, dat de stemming
de omstandigheden beheerst.
„Als ik uw losprijs verdienen
wil, waar moet ik u dan brsn-
gen?" vroeg hij.
Zij bedacht zich even.
„Bij de koning van Zweden,
Gustaaf Adolf", antwoordde zij.
„In zijn kamp."
Het kamp ligt thans niet ver
van Berlijn. Het is een lange
weg. Het zal niet gemakkelijk
z[jn een groot gedeelte door
vijandelijk gebiedmaar ik
neem het aan, al lijkt het op
het ogenblik moeilijk. Ik zal
mijn best doen u er te bren
gen."
„Als wij maar eerst buiten
de stad waren", zeide ze moe
deloos. „Het zal ons wel niet
lukken."
„In elk geval", meende Saxon,
„zal het beste zijn nu te gaan
slapen. De eerste voorwaarde is
kracht. Wij maken voor u hier
een lager gereed. Ik ga aan de
andere zijde mijn kwartier in
richten. Achter deze zware deur
zal ik rustig van verdere avon
turen droihen", vervolgde hij
met een-lachje.
Aldus gèschiedde. Op warme
toon wenste Saxon Marion goe
den nacht en hoorde, hoe zij de
deur achter hem grendelde.
Voor hem was de rust nog
niet gekomen. Zekerheidshalve
deed hij nog eerst de ronde en
begaf zich dan weer naar de
kelder. Juist was hij begonnen
de zware ruiterlaarzen uit te
trekken, toen hij Marion op de
deur hoorde kloppen. Angstig
riep ze hem toe:
„Mag ik de deur openen. Ik
hoor geluiden."
„Zeker, schuift u de grendel
maar terug."
Bevend stond Marion voor hem
met vertrokken doodsbleek ge
laat. De flikkerende, bijna af
gebrande kaarsen wierpen een
fantastisch licht door het ge
welf de sprookjeskelder, zoals
zij hem noemde en speelden
een wonderlijk spel van grillig
bewegende schaduwen op de
muren. Alles wat zij de laatste
dagen had doorgemaakt, had
haar volkomen uitgeput en liet
geluid, waaraan zij zich in ge
wone omstandigheden weinig
zou hebben gestoord deed haar
thans alle zelfbeheersing verlie-
zea.
Zo zacht mogelijk liep Saxon
naar de plek, welke zij angstig
aanwees. In de hoek hoorde hij
een rat knagen op hout. De hoek
was verborgen achter een groot,
recht opstaand eiken fust, dat
er uitzag alsof het daar eeuwen
gestaan had.
Gespannen luisterde hij en
keek Marion aan, de vinger op
de mond. Nu hij bij haar was,
werd ze weer wat kalmer. De
rat scheen eindelijk zijn weg
gevonden te hebben. Saxon be
proefde het vat opzij te duwen,
echter zonder resultaat. Verwon
derd keek hij Marion aan en
haalde de schouders op. De rat
begon weer te knagen. Marion
was bij Saxon blijven staan en
probeerde hem te helpen, maar
het fust bewoog zich niet.
(Wordt vervolgd.)
Gereformeerd Soc.
Economisch Verband.
In het gebouw vo„r K. en W.
te Utrecht hield het in 1950 op
gerichte Gereformeerd Sociaal-
Economisch Verband een druk
bezochte bijeenkomst onder
voorzitterschap van de heer P.
Groen uit Rotterdam. Nadat de
voorzitter over het doel en de
plannen van het verband had
gesproken, zijn na uitvoerige
discussie in de namiddagverga
dering de statuten van het Ver
band vastgesteld. Het Verband
zal zich bezig houden met het
zich bezinnen op sociale en eco
nomische vraagstukken, waarbij
als norm wordt aangenomen de
Heilige Schrift en de drie for
mulieren van Enigheid. Als voor
zitter van het voorlopig bestuur
werd bij acclamatie de heer
Groen definitief aangewezen. De
vergadering machtigde dit be
stuur zichzelf met twee leden uit
te breiden. Voorts werd een
commissie benoemd om de mo
gelijkheden te onderzoeken tot
het stichten van een Gerefor
meerd Maatschappelijk Verbond
voor het verrichten van arbeid
op practisch terrein.
Weer benzine-bonnen voor
toeristen in Italië.
Door een desbetreffend be
sluit, dat bij de aanvang van
dit jaar van kracht is geworden,
hebben de Italiaanse autoritei
ten de uitgifte van de ben
zine-bonnen voor toeristen, die
zich per auto of per motorfiets
naar Italië begeven, hervat.
In afwachting van nadere be
palingen aangaande de verkoop
modaliteiten dezer bonnen in
Nederland, zullen de Nederland
se toeristen de mogelijkheid
hebben deze bonnen bij het
overschrijden der Italiaanse
grens te kopen, n.l. bij de bu
reaux ENIT of ACI, welke bij
elke grensovergang geopend
zijn.
De Unie „Een school met de
Bijbel".
Het Unie-comité schrijft:
Dinsdag 27 Febr. a.s. om 7.a0
uur hoopt in het Chr. Lyceum te
Goes de heer N. Heukels uit
Amsterdam te komen spreken
spreken over de „Unie, een
School met de Bijbel". In ver
band met de versterking van de
betrekking tussen school en huis
die hier en daar te veel losge
weekt is tot schade van net
kind en op de duur tot inzinking
van het Christelijk onderwijs
leiden moet, is dringend nodig,
dat bestuursleden, onderwij
zend personeel en alle belang
stellenden in het Christelijk on
derwijs in al zijn geledingen
(Fröbel-, Buitengewoon Lager,
Lager, U.L.O., M.O., enz.) zich
samen beraden, wat er gedaan
moet worden, om de scholen die
steun te bieden, die levensvoor
waarde is voor het voortbestaan
en de bloei.
Het comité verwacht, dat alle
medewerkers aan en voorstan
ders van het Protestants Chris
telijk onderwijs, van welke ker
kelijke formatie ook, zullen ko
men. Speciaal de dames, van
wier werk- en werfkracht in de
propaganda in vorige tijden zo
grote bezieling uitging, zullen
gaarne geziene gasten zijn. Zij
er speciaal bij de jongeren grote
trouw voor deze zaak, die de
toekomst van ons Christenvolk
aangaat!
weinig sensationele wedstrijd te
Zaamslag het 2e elftal van deze
vereniging ongetwijfeld de over
winning zal behalen.
STANDENLIJST.
ZATERDAGMIDDAGVOETBAL
Hoewel er enkele spannende wedstrijden te verwachten ziin kan
met grote zekerheid worden aangenomen dat er echter deze week
gen voetbalkronen op het spel staan. De leiders kunnen derhalve
hun posities behouden, ofschoon zij er allemaal nog rekening mee
moeten houden nog niet op het fluweel te zitten. Er kan nog van
alles gebouren en de laatste weken hebben ons geleerd dat er ver
rassingen genoeg z[jn. De spanningen blijven dus, zodat de belang
stelling nog wel piet zal verminderen.
Ie KLASSE: Kapelle I—V.C.K.
I; Kloetinge IKrabbendjjke I;
Nieuwdorp IYV'emeldlnge I; Ril-
landia IYY'olphaartsdijk I.
In Nieuwdorp zal men de pracht
plaats wel niet in gevaar wensen
te brengen door Wemeldinge en
zal deze laatste de punten beslist
niet meenemen. Ook V.C.K. zal de
eer aan de gastheren moeten la
ten evenals Wolphaartsdijk dat
bij Rillandia op bezoek gaat. Zal
Kloetinge zijn inzinking nog niet
te boven zijn? Op eigen terrein
kunnen zij Krabbendijke verslaan
wanneer zij hun tegenstanders
niet onderschatten.
2e KLASSE A: Serooskerke I
Kats I; YY'issekerke I—S.V.D. I;
Veere I's-H. Hendrikskinderen.
Kats zal in Serooskerke in zijn
gastheren de meerdere moeten
erkennen, terwijl het goed opge
klommen Veere voor 's-H. Hen
drikskinderen geduchte tegen
standers zullen zijn, en daarom
een kans voor de 2e plaats heb
ben. Wissekerke, dat zo vaak in
het klassement op en neer ge
deind heeft, is in de middenmoot
blijven hangen, doch kan door een
overwinning op S.V.D. weer en
kele plaatsen naar boven klim
men.
2e KLASSE B: Krabbendijke II
Colijnpl. Boys II; Wemeldinge
IIKloetinge II; Wolphaartsdijk
IIRillandia II; Bevelanders II
Veere II.
Ook Kloetinge zal zijn positie
in Wemeldinge beslist niet in ge
vaar wensen te brengen en kan
ook nu zijn ongeslagen record be
houden. De reserves van Colijnpl.
Boys zullen door Krabbendijke
wel zonder punten naar huis ge
zonden worden, in tegenstelling
tot Veere dat in Kamperland de
beste kansen heeft. In Wol
phaartsdijk zal het ongetwijfeld
een spannende wedstrijd worden
zodat grote cijfers zullen uitblij
ven,
2e KLASSE C: Arnemuiden II
Serooskerke II; Meeuwen I
s-H. Arendskerke II; V.C.K. II
R.C.S. I.
De nek aan nek race zal in deze
klasse ook Zaterdag geen veran
deringen ondergaan. Zowel Arne
muiden als 's-H. Arendskerke, dat
na een wel' zeer lange rustperiode
weer gaat meespelen, zullen als
overwinnaars uit de strijd komen.
R.C.S. krijgt een moeilijke uit
wedstrijd naar Koudekerke, waar
de gastheren zich niet zonder
meer gewonnen zullen geven.
2e KLASSE D: Beren I—Drie
wegen I.
Ook deze week is er in deze
klasse maar één wedstrijd te spe
len. Voor Driewegen zal de reis
over de Wester-Schelde niet te
vergeefs zijn, omdat zij niet al
leen de overwinning kunnen be
halen, maar daardoor hun positie
aanmerkelijk kunnen verbeteren.
2e KLASSE E: Hoek II—Kloe
tinge Hl; Zaamslag IIZaamslag
III.
De derde elftallen van Kloetin
ge en Zaamslag worden het niet
gemakkelijk gemaakt, en zullen
ook Zaterdag hun puntenaantal
niet kunnen vergroten. Hoek zal
er zich tegen Kloetinge wel
meester van maken terwijl in de
le klasse.
Nieuwdorp I
13
11
1
1
23
Arnemuiden I
12
9
2
1
20
Kloetinge I
12
8
3
1
19
Kapelle I
11
4
3
4
11
Rillandia I
12
4
3
5
11
Wemeldinge I
14
3
5
6
11
Krabbendijke I
10
5
0
5
10
V.C.K. I
11
2
3
6
7
Colijnpl. Boys I
14
2
3
9
7
Wolphaartsdijk I 13
0
3 10
3
2e klasse A.
Serooskerke I
12
8
4
0
20
's-H. H.kind. I
13
5
4
4
14
Kats I
12
6
1
5
13
Veere I
11
5
2
4
12
Wissekerke I
12
4
4
4
12
Bevelanders I
13
4
4
5
12
S.V.D. I
13
4
3
6
11
Mevo I
10
3
4
3
10
Nieuwland I
14
3
0
11
6
2e klasse B.
Kloetinge II
9
9
0
0
18
Rillandia II
10
7
1
2
15
Kapelle II
11
6
1
4
13
Krabbendijke II
8
6
0
2
12
Wolphaartsd. II
13
'4
4
5
12
Colnnpi. Boys II 13
4
4
5
12
Veere II
9
2
2
5
6
Wemeldinge II
10
2
1
7
5
Bevelanders II
11
2
0
9
4
Mevo II
10
0
3
7
3
2e klasse C.
's-H A.kerke II
10
8
1
1
17
Arnemuiden II
10
8
1
1
17
R.C.S. I
7
4
2
1
10
V.C.K. II
8
4
1
3
9
Serooskerke II
9
4
1
4
9
Nieuwdorp II
10
4
0
6
8
5
V.S.C. 1
7
2
1
4
Meeuwen I
9
2
0
7
4
Nieuwland II
12
1
1 10
3
2e klasse D.
Hoek I
11
8
2
1
18
Tern. Boys I
11
8
0
3
16
Spui I
12
6
1
5
13
Zaamslag I
10
5
2
3
12
Driewegen I
11
5
2
4
12
De Beren
10
1
1
8
3
A.Z.V.V. I
11
1
0 10
1
2e klasse E.
Driewegen II
12 10
0
2
20
Spui II
13
8
1
4
17
Tern. Boys
11
7
2
2
1«
Zaamslag II
12
8
0
4
16
Hoek II
8
4
1
3
9
De Berep II
12
1
1 10
3
Zaamslag III
9
1
0
8
Kloetinge III
7
0
1
6
1
DAMMEN.
Middelburg II wint van
„De Schelde".
De uitslag van de competitie
wedstrijd voor de le klasse van ds
Zeeuwse Dambond tussen Middel
burg II en „De Schelde" te Vlis-
singen luidt:
J. BliekJ. van Strien 20; C.
P. de Vos—N. Corstanje 0—2; P,
van HemertA. de Jonge 20!
H. MeermanR. van Dalen 20]
P. van SliedrechtJ. van Riet 2
0; W. A. Semeijn—J. Prevoost
11; J. van GemertH. de Vlie
ger 11; H. OvertveldJ. Lens
02; M. J. ReijnhoutW. Koot-
stra 11; Joh. v. d. BergeR«
Bosch 11.
Middelburg II won dus met
12-8.
Correspondentie uitsluitend te rienten aan:
J. Joosse, Eigenhaardstraat 6, Middelburg.
Een kort, maar aardig par
tijtje werd onlangs gespeeld in
de Vlissingse Schaakvereniging
door de heren G. Ruijg en P.
Vijn. Een Siciliaanse partij,
waarin beide spelers spoedig
ten aanval trekken. Wit zijn
aanval is iets sneller en gevaar
lijker. Door een aardig Loper
offer wordt de Zwarte stelling
gebroken en de Zwarte Koning
loopt mat.
Wit: G. Ruijg. Zwart: P. Vijn.
Siciliaanse partij.
1. e2e4 c7c5
2. Pgl—f3 Pb8c6
3. d2d4 c5xd4
4. Pf3Xd4 Pg8—f6
5. Pblc3 e7e6
5. Lel—g5
(alles theorie en tot heden goed
speelbaar).
6Lf8e7
7. Ddld2
(Voorbereiding voor de lange
rochade).
700
8. 0—0—0 a7—a6
(klaarmaken voor de aanval!)
9. f2—f4 b7—b5
10. e4e5
(Wit gaat eerst in het centrum
opereren, alvorens op de K.-
vleugel te beginnen.)
10Pf6d5
11. Pc3Xd5 Le7xg5
e6xd5
d7xc6
12. f4xg5
13. Pd4xc6
14. h2h4
(Wit gaat nu tot de aanval
over.)
14Lc8e6
15. h4h5 c6—c5
16. Lfl—d3!
(Wit heeft nu een goede stel
ling. (Zie diagram.). Zwart kan
tegen het openen van zijn Ko
ningsstelling niet veel begin-
nen'l6C5-C4
(op g6 volgt hg6; fg6; Lg6; Th6
en daarna Tdlhl, enz.).
17. Ld3Xh7t
(een verrassing! Zo'n offer is
verleidelijk en kansrijk, maar
het is altijd de vraag of het
^VL0:... Kg8xh7
(Zwart moet wel nemen, anders
volgt toch ook g6 of h6).
18. g5—g6t Kh7—g8
(Zwart had hier toch moeten
slaan, maar vreesde misschien
de gevolgen, nu komt hij toch
ook lastig te staan.)
19. h5—h6! f7xg6
(Op gh6 gaat het nog sneller;
Dh6, enz.)
20. h6xg7 Kg8Xg7
(anders volgt Th8t, enz.)
21. Dd2—h6f Kg-7 f7
22. Dh6—h7f Kf7—e8
23. Dh7Xg6t Le6—f7
24. Dg6—c6f Ke8—e7
25. Thl—h7!
(Dreigt Td5: en daarna Df6f,
enz.)
25Dd8—d7
(Er is niets anders. Zwart heeft
niet veel beters.)
26. Dc6—c5t, Ke7—e6
(Op Ke8 kan Wit Tfl spelen,
b.v. Tfl, Tc8, Tf7, Tc5, Td7, Tflf.
Kd2, Tf2f, Ke3, Tc2, Ta7! erf
Zwart gaat mat.)
27. Thl—h6f Ke6—e5
28. Dc5—e3t en Zwart geeft
op. Er volgt mat in 2 zetten.
En nu nog een stand. (Zia
diagram II.)
Wit: Kf4, Thl, Lb5 en Pg6;
pionnen d5 en e4.
Zwart: Kg8, Tc2, Lg2 en Pf6j
pionnen a7, b6, d6 en g7.
Wit aan zet wint.
Bekijken wij deze stand dan
zien wij, dat Wit materieel ach
ter staat, maar de stand van
zijn stukken is nogal goed. Thl
staat aangevallen en zal duS
spelen en wel als volgt:
1. Thl—h8t Kg8—f7
2. Lb5e8f! Pf6xe8
3. Kf4—g5ü
en nu is er tegen Tf8t en mat
geen parade te vinden.
Briefwisseling.
De heren uit Sanatorium
„Sonnevanck" te Harderwijk,
die mij schreven, hadden gelijk.
Inderdaad is dat zó, het was mij.
zelf ontgaan. Zó ziet U, dat niet
alleen grootmeesters niet alles
zien, maar ook schaakredacteu
ren. Hartelijk dank. Brieven vol
gen, doch even geduld.
abcdefgk
Partijstand uit de partij Ruijg-Vijn
Stand na de 16e zet van Wit Ld3!
