Zeeuwse hofjes worden vernieuwd.
MÏÏ
m
VL/m
Buitenlandse bouwkundigen bezochten
Middelburg.
ZWAHTKOP lij
Met ontbrekende woord
liddenstandsbelangen in het gedrang?
APAmON
Twee hofjes in Middelburg, één in Vlissingen.
Zeeuwse Wandelingen
Geen tehuis voor pensioengerechtigde officieren
Lezers grijpen naar
de pen
cxxvn.
Hartelijke ontvangst door provinciaal en gemeentebestuur.
f is de flacon haast teeg?
Ioon nieuwe haienll
Q Shampodor WJ
KORTE BERICHTEN
Beraad over lonen en prijzen onvolledig.
Windsterkte 6-8-10.
Oommunistisclie professoren.
Donderdag 7 September 1950
PROTESTANTS CHRISTELIJK DAGBLAD
Pagina 2
Op het ogenblik is men bezig twee Zeeuwse hofjes, één in Vlis
singen en. één in Middelburg te vernieuwen en dit heeft me op de
gedachte gebracht eens de „wandeling" langs de hofjes te maken.
Een hofje is eigenlijk een com
plex meestal kleine, eenvoudige
huisjes, heel vaak gebouwd rond
»en binnenplaatsje. Vanaf de
gtraat met het drukke verkeer
Is er dikwijls weinig van te zien
gn de gehaaste voorbijganger be
merkt er niets van. Daartoe moet
men eerst een poortje door om
dan vol bewondering stil te staan
bij dit stukje afgesloten wereld.
En als dit binnenpleintje dan be
plant is met bomen of enkel
maar een bleekveld en met bloe
men is afgezet, met in het midden
soms nog een antieke pomp,
wordt de rust van zo'n stukje
stadsleven er nog groter door.
De oudste hofjes zijn wel de
begijnhoven met de woningen der
begijnen, vrouwen die zich ver
enigd hebben in een soort wereld
lijke vrouwenvereniging. Geen
nonnen dus, ze hebben wel de be
lofte van kuisheid en gehoorzaam
heid afgelegd, maar kunnen in de
wereld terugkeren wanneer ze
willen. Ieder begijnhof heeft (had)
een kapelletje. Door handwerken
(kantklossen b.v.) weten deze be
gijntjes in haar weinig-eisen^ on
derhoud te voorzien.
Heel wat Zeeuwen zijn wel eens
in Brugge geweest en hebben
daar misschien ook wel het Ba-
gtjnhof bezocht, een van de mooi
ste plekjes van dit oude Vlaamse
stadje, ontelbare malen reeds ge
fotografeerd en geschilderd. Ook
het Bagijnhof te Amsterdam, vlak
bij de drukke Kaiverstraat, waar
in de kapel de alledag-kerk wordt
gehouden, is bekend. En wie in
Breda komt, moet ook daar eens
proberen het Bagiinhof te vinden.
PTA DE HEKVORMING.
De meeste hofjes uit ons land
dateren uit de 17e eeuw, onze
Gouden eeuw. Er werd toen veel
geld verdiend, er was welvaart en
voorspoed en onze voorvaderen
konden ook wat missen voor hen,
die minder rijk met aardse goe
deren bedeeld waren. Ze bouw
den wat eenvoudige huisjes, twin
tig tot dertig bij elkaar soms,
waar arme mensen, gewoonlijk
weduwen of oude vrijsters, rustig
haar laatste levensjaren konden
slijten. Ze hadden er vrij wonen
en uit de rente van een beschik
baar gestelde geldsom kregen ze
in sommige gevallen ook nog wel
een wekelijkse kleine uitkering
om van te kunnen leven.
Een nletrfte versmaden eer was,
dat het"nofje naar de stichter
werd genoemd, soms stond zijn
naam in steen gebeiteld boven de
toegangspoort of, was hier een
versje aangebracht, waarin zijn
naam en het doel van de stich
ting voor het nageslacht in gra
niet waren geconserveerd.
Op het ogenblik hebben we in
ons land nog ruim 200 hofjes,
waarvan Amsterdam er het vier
de deel voor zijn rekening neemt.
De andere treffen we vooral aan
In de Hollandse steden Haarlem,
Leiden, Alkmaar, Den Haag, Dor
drecht, maar ook buiten Holland
is hier en daar nog wel wat te
vinden. Zo zijn er in Zeeland
voor zover me bekend is ten
minste nog 3 hofjes over, in
Middelburg twee en in Vlissingen
één, en die gaan we nu even be
kijken.
LANGS DE ZEEUWSE
HOFJES.
In Middelburg zijn we gauw
Uitgekeken. Op de Molenberg
staat vlak aan de straat een tien
tal kleine huisjes, het Armhofje,
dat in 1682 gesticht is door de
erven van Jacomina de Weert,
Weduwe van Johan van Reygers-
berch. De huisjes zien er erg ver
vallen uit en worden niet meer
bewoond. En ais we door het
poortje gaan naar de binnenplaats
ilan we daar geen fleurig tafe
reel van groen en bloemen, maar
een grote hoop eierkolen,
zeker door een kolenhandelaar
daar opgeslagen tegen naderende
winterkoude!
(Ingez. mededeling, advert.)
1
Het andere hofje staat in het
St. Antheunisstraatje, dat tot
vóór enkele jaren St. Jorisstraatje
heette. De acht huisjes staan om
een binnenplaatsje. Men is juist
met de verbouwing klaar geko
men, men heeft er 6 huisjes van
gemaakt, dÉfc geveltjes zijn wit
geschilderd vm dit St. Antheunis-
hofje ziet er na deze verjongings
kuur weer netjes uit.
Het enige nog bestaande hofje
in Vlissingen is op 't ogenblik nog
in reparatie. We moeten het zoe
ken in een smal steegje, de Korte
Zelke, het werd in 1643 gesticht
door Cornelia Quack als woon
oord voor arme mensen, zoals we
kunnen lezen in een ingemetselde
steen van.de toegangspoort:
„Dit huis heeft gesticht Cornelia
Quack, weduwe van Karei Nijs
salicher.
Spaersaemheyt is goet
Den armen geven is zoet
Maer van Godt komt den
overvloet
Die den armen wil gedencken
Godt wilt hem zijn hemelrijek
schencken".
Dit poortje met de wapens van
Zeeland en Vlissingen wordt nog
niet gerestaureerd, dat zal later
gebeuren door Rijksmonumenten
zorg.
Dit Cornelia Quack's hofje werd
juist 3 eeuwen geleden (1650)
door de eigenaars overgedragen
aan de diaconie der Ned. Herv.
gemeente, die het in 1786 over
droeg aan de Zeemans- en" Vis-
sersbeurs, sinds laatstgenoemd
jaar wordt het dan ook Zeemans
erve genoemd.
De laatste jaren waren de huis
jes erg vervallen en de oorlog
heeft er nog een schepje opge
gooid, zodat ze niet meA- te be
wonen waren. De verbetering
door de gemeente geschiedt dan
ook radicaal: de voorgevels zijn
weggebroken en inwendig wordt
er ook heel wat veranderd, de
bedsteden worden er uit gewerkt,
ieder huisje krijgt waterleiding en
afvoer van water (voorheen on
bekende geneugten) en een
eigen W.C. Voordien stonden op
de binnenplaats enkele houten
huisjes, die als gemeenschappe
lijke toiletten dienst deden en
door de volksmond typisch „de
tempel" werden genoemd (immers
de plaats der offeranden!).
Zo was het bij meer hofjes, we
lezen van een hofje in Den Haag
eveneens van „een heimelijk ge
mak of gemeen secreet tot gerief
van de inwonende lieden".
Vier van de kleinste huisjes
worden tot twee omgebouwd, zo
dat na de restauratie van de 24
huisjes er 22 zullen overblijven.
Vóór de laatste oorlog had Vlis
singen nog een hofje „het Oude
Gasthuis", dat echter door de
bombardementen zo geleden heeft
dat het opgeruimd is.
L. v. W.
Een groot gezelschap buiten
landse bouwkundigen heeft, zoals
kort gemeld, Dinsdag een bezoek
gebracht aan Middelburg. Vorige
week is ln Amsterdam het con
gres gehouden voor Internatio
nale Volkshuisvesting en Stede-
bouwkunde. Bouwkundigen uit 27
landen woonden dit congres bij.
Van de deelnemers bleven er 77
vier dagen langer om verschillen
de steden in Nederland te bezoe
ken.
Dinsdag waren zij naar Mid
delburg gekomen. De bouwkundi
gen, die Walcheren bezoeken, zijn
o.a. afkomstig uit Japan, Joego
slavië, Portugal, Engeland, Ame
rika, Frankrijk, België, Denemar
ken en Zwitserland.
Ze werden Dinsdagmiddag in
het tijdelijk gemeentehuis aan de
Wagenaarstraat door de burge
meester, Mr Dr N. Bolkestein
ontvangen. In de v.m. raadszaal
werden enkele toespraken gehou
den zowel door de burgemeester
als door een der deelnemers, een
professor uit Kopenhagen. Er
werd voorts een uiteenzetting ge
geven van de uitbreiding van de
stad, aan de hand van het uit
breidingsplan. Na afloop van deze
bijeenkomst werd een rit door de
stad en de nieuwe wijken ge
maakt. Zo werd een bezoek ge
bracht aan de montagewoningen
aan de Veerseweg en aan het
complex middenstandswoningen
aan de Griffioen. Vooral dit laat
ste had de grootste belangstel
ling en bewondering van de bouw
kundigen. Ook Zanddorp werd
met een bezoek vereerd en van
daar ging het via de woonwijken
aan 't Zand naar de Rouaanse-
kaai. Vervolgens werd daar uitge
stapt, waarna het gezelschap zich
te voet door de Kuiperspoort en
over de Dam naar het Abdijcom
plex begaf om tenslotte het exte
rieur der kerken in ogenschouw
te nemen.
Twee ontvangsten.
Om ongeveer vier uur werden
de gasten in de Burgerzaal van
het Stadhuis ontvangen, waar
burgemeester Bolkestein hen een
en ander vertelde over het Stad
huis, de verwoesting, restauratie
en in gebruikneming. Hij sprak
daarbij de wens uit, dat men vele
goede herinneringen aan Middel
burg zou bewaren. De wethouder
van Sheffield dankte de burge
meester voor zijn woorden en
voor de rondleiding door de stad.
Voor de voorlichting tijdens de
rondgang door de stad werd voorts
nog gezorgd door de heren M. D.
A. Glerum, hoofdingenieur-direc
teur van de Prov. Volkshuisves
ting, A. J, W. Matthijssen en W.
H. M. Bleyenberg, resp. directeur
en wnd. directeur van Gemeente
werken, terwijl ook de wnd. ge
meentesecretaris de -heer W. F.
van Riet aanwezig was. De ont
vangst in de Burgerzaal werd
ook bijgewoond door de wethou
ders en een tweetal raadsleden.
In de Statenzaal.
Dinsdagavond werden de congres
sisten in de Statenzaal officieel
door het Prov. Bestuur ontvangen.
Mr A. J. v. d. Weel, wnd. Com
missaris der Koningin, riep de
aanwezigen een hartelijk welkom
toe en sprak zijn waardering uit
voor het belangrijke werk van de
organisatie op het gebied van
stedebouw. Hij herinnerde aan de
grote moeilijkheden, waarvoor
Zeeland stond en nog staat ten
gevolge van de oorlogsverwoestin
gen.
Daarna sprak Ir M. de Vink,
dir. van de Prov. Planol. Dienst,
over diverse Walcherse vraagstuk
ken. Hij herinnerde aan de inun
datie, de herstelvraagstukken, de
landbouwproblemen, de herverka
veling, het vertrek van boeren
naar de Noord-Oost-Polder, de
diverse badplaatsen, de uitbrei
dingsplannen van Vlissingen, de
herbouw- en uitbreidingsplannen
van de Walcherse dorpen enz.
Zijn in het Engels uitgesproken
rede werd na ieder onderdeel in
bet Frans vertaald.
Aan de muren van de Staten
zaal was een groot aantal kaar
ten en tekeningen opgehangen
van Walcheren en de diverse uit
breidingsplannen, terwijl op enke
le tafels foto's en maquettes een
en ander nog duidelijker demon
streerden.
Gisteren ging het gezelschap
Walcheren rond. In Veere werd
het stadhuis bezichtigd. Over de
dijk ging men naar Vrouwepol
der en vervolgens naar Oostka-
pelle. In Domburg werd thee ge
dronken. In de omgeving van
Westkapelle-Aagtekerke werd een
aantal percelen bezichtigd, die
reeds herverkaveld zijn en hun
definitieve vorm hebben verkre
gen. In Vlissingen werd gegeten
en daarna ging men naar Delft.
(Ingez. mededeling, advertentie.)
Instelling van Defensieraad.
De minister van Oorlog heeft
meegedeeld, dat hij voornemens
is voor het verkrijgen van een
grotere eenheid in het defensie
beleid, binnenkort over te gaan
tot het instellen van een defen
sieraad, welke onder voorzitter
schap van de minister zal bestaan
uit de staatssecretarissen van
oorlog en marine, de chefs van
staven van de krijgsmachtonder
delen en waaraan een secretaris
wordt toegevoegd.
Deze defensieraad zal op gere
gelde tijden samenkomen ter be
spreking van de aanhangige pro
blemen.
Gratificaties militaire
ambtsjubilea.
Aan beroepsmilitairen beneden
de rang van tweede-luitenant
wordt na 24- resp. 36-jarige trou
we dienst op plechtige wijze een
zilveren, resp. verguld zilveren
medaille uitgereikt. De minister
van Oorlog overweegt deze uit
reiking vergezeld te doen gaan
van een gratificatie.
Het aantal aangegeven radio
ontvangtoestellen in Nederland
bedroeg op 1 September 1.439.202
tegen 1.432.266 op 1 Augustus j.l.
Op 1 Augustus waren er 486.379
aangeslotenenop het rijksradio-
distributienet tegen 488.412 op 1
Juli.
Een jonge timmerman te
Straatsburg at een stuk taart
met een levende wesp er in. Hij
werd in zijn keel gestoken en
stikte binnen enkele minuten.
De gemeenteraad van Charleroi
heeft besloten een gedenkteken
op te "richten ter ere van de
prins-regent als erkentelijkheid
vo^-r de diensten, die hij het land
bewezen heeft.
De Canadese regering heeft be
sloten aan de landen van het At
lantisch Pact gratis oorlogsmate
riaal en wapens van Canadese
fabricage, ten bedrage van 300
millioen dollar te geven.
Gevolg gevend aan een verzoek
van de regering hebben de elc-
triciens van een atoomfabriek bij
Schenectady, in de staat New
York, een staking om loonsver
hoging afgelast enkele uren na
dat zij was uitgebroken.
Ten minste 14 personen hebben
verwondingen opgelopen tenge
volge van aardschokken, die zich
Dinsdag tegen het aanbreken van
de dag in midden-Italië hebben
voorgedaan.
Volgens berichten van vluchte
lingen uit de Sowjet-zone van
Duitsland worden momenteel in
Sternbuchholz bij Schwerin, Wul-
kow, Toepchin, Gnaschwitz, Tor-
gau, Schönebeck, Erkner en Pri
merburg, alle in de Sowjet-zone
gelegen, munitie voor artillerie,
luchtdoelgeschut, tankgesohut en
andere soorten ammunitie ver
vaardigd, alsmede springstoffen
en bommen.
De Franse regering heeft op
dracht gegeven tot het bestuderen
van de mogelijkheid van vorming
van een Europese landbouwpool
in de geest van de fusie der
steenkool- en staalindustrieën.
De laatste groep Britse mari
niers met bestemming voor Korea
is per vliegtuig uit Londen naar
het Verre Oosten vertrokken.
Over enkele weken zal een Bel
gische filmmaatschappij een 16
16 mm documentaire op de markt
brengen, die gewijd zal zijn aan
het geval van MeegerenVer
meer.
De Westduitse bondsregering
heeft tot consul in Den Haag be
noemd de heer Karl Dumont. De
heer Dumont, wiens voorouders
Hugenoten waren, heeft tussen
1920 en 1935 als secretaris en als
ambassaderaad gewerkt op de
Duitse ambassade te Parijs.
De minister van buitenlandse
zaken, mr D. U. Stikker, is per
vliegtuig naar Parijs vertrokken,
waar hij enkele dagen zal vertoe
ven. Daarna gaat hij naar Ame
rika.
De eerste internationale confe
rentie over de geschiedenis van
de tweede wereldoorlog, die dank
zij het initiatief van het Rijksin
stituut voor oorlogsdocumentatie
in het I.C.C. te Amsterdam wordt
gehouden, is Dinsdag geopend.
Tegen het eind van deze week
zuilen de eerste vrijwilligers voor
Korea onder de wapenen worden
geroepen. Zij zullen in de nieuwe
Alexanderkazerne aan de van
Alkemadelaan te 's-Gravenhage
worden gehuisvest.
Zaterdagmorgen 16 September
a.s. zal op de van Alkemadelaan
hoek Stevinstraat te 's-Gravenha
ge, het verzetsmonument „Oran
jehotel" door de Koningin worden
onthuld.
FEUILLETON.
door
O. F. WALTON.
85) o—
Een lakei had ook bij de open
deur gestaan met een dienblad
in zijn handen om de graaf te
bedienen op last dér verpleeg
sters. Hij hoorde wat door de
graaf werd gezegd en 't be
hoeft nauwelijks gezegd zo
verspreidde zich het grote
nieuws onmiddellijk door het
kasteel. In de kamer der dienst
boden werd het geval ijverig be
sproken en de deftige huis
knecht, die spoedig daarna de
bibliotheek binnentrad, waar
Kenneth vertoefde, was de
eerste, die Kenneth toesprak met
de titel, die hem toekwam en
die hem vijf en twintig jaren
onthouden was.
„Het diner is opgediend in de
eetkamer, mylord!"
HOOFDSTUK XXVII.
Weer een hoofdstuk
afgesloten.
Maanden waren voorbij ge
gaan sinds die Kerstavond waar
op Lord Derwentwater zijn zoon
Sn erfgenaam had erkend, en
lenneth zat weer eens in zijn
kleine achterkamer onder het
dak van juffrouw Halls woning
in Birmingham.
Die maanden waren rijk ge
weest aan gebeurtenissen, rijk
ook aan voorvallen en gesprek
ken die het hart raakten. Hij
kon nauwelijks geloven dat het
alles in een paar maanden was
afgelopen. Nu was hij in Bir
mingham om in te pakken, wat
het zijne was en ook om een
laatste onderhoud te hebben met
de verzekeringsmaatschappij, die
hem node zag vertrekken, nadat
ze hem eerst een tijd van ver
lof had gegeven, die hij aan het
ziekbed van zijn vader had
doorgebracht.
't Was hem niet mogelijk ge
weest Eagleton Castle eerder te
veriaten; zijn vader wilde hem
niet uit zijn nabijheid missen,
zelfs geen dag. Al de liefde die
hem gedurende het vierde van
een eeuw was ontzegd, scheen
bewaard te zijn om over hem
uitgegoten te worden in de
korte tijd, die ze samen hier op
aarde nog zouden doorbrenger-
De graaf kostte het werkelijk
moeite" hem gedurende een uur
niet te zien, en Kenneth wijdde
zich geheel aan zijn vader. Zo
was hij de oude man tot grote
troost en verlichting, maar bo
venal tot geestelijke zegen.
Kenneth zag met innige vreug
de, dat zijn vader leefde in de
tollenaarsstemming: O God,
wees mij zondaar genadig! en
ook dat hij met kinderlijk ver
trouwen zich vastklemde aan de
trouw ep de rechtvaardigheid
van de Zaligmaker van zonda
ren. Al zijn hoop rustte op het
volbrachte werk van Christus.
Drie weken geleden, terwijl
hij Kenneths land omklemd had,
was hij zacht de eeuwigheid in
gegaan. Zijn laatste woorden
waren: „Getrouw en rechtvaar -
dig om onze zonden te verge
ven."
Maar de eerste veertien dagen,
die Kenneth in het huis zijner
voorvaderen had doorgebracht,
waren bijzonder stormachtig ge
weest. Lord Kenmore was op
het toneel verschenen, zodra hij
een brief had ontvangen, waarin
de graaf hem had medegedeeld,
dat zijn eigen zoon aan zijn
ziekbed zat. Die komst had on
rust gebracht. Zijn gehele leven
had Kenmore zich beschouwd
als de erfgenaam van Derwent
water. Zijn oudere broer was ge
huwd geweest, nu ja, maar hij
had geen kinderen en hij zag
dus in het verschiet niets teF
wereld dat hem zou beletten of
belemmeren eenmaal zelf Lord
Derwentwater te worden. Aan
Lady Earlswood had hij meege
deeld, wat zijn vooruitzichten
waren en op grond daarvan had
zij toestemming gegeven tot zjju
verloving met haar dochter. De
villa, die hij van zijn moeder
had geërfd, was betrekkelijk
klein, zijn inkomen eigenlijk een
bagatel vergeleken met dat van
Eagleton.
En nu, juist toen Lady Violet
hersteld was van de kwetsuren,
toen de datum van haar huwe
lijk opnieuw was vastgesteld,
en al de beschikkingen v/aren
gemaakt, was die brief van de
graaf gekomen, met de ontstel
lende mededeling, dat de graaf
een zoon had, die, hoewel zo vele
jaren verloochend en verstoten,
nu was ontvangen en verwel
komd als de erfgenaam van de
titel en bezittingen.
Het gehele verhaal scheen
Lord Kenmore ongelooflijk toe;
hij kon zichzelf althans er niet
toe brengen te geloven, dat het
op feiten berustte. Zo'n be
lachelijke verklaring wilde hij
zelfs voor geen ogenblik als
waar aannemen, al lag ze daar
voor hem in het handschrift van
de graaf zelf. De herhaalde hart-
aandoeningen van zijn broer, die
zijn leven zo onzeker maakten,
hadden hem, geheelnatuurlijk,
doen rekenen op de spoedige
aanvaarding der heerlijkheden
van Eagleton Castle. Zou het
dan te verwachten zijn,_ dat hij
zich gemoedelijk zou onderwer
pen aan zijn onterving?
(Wordt vervolgd
De Nationale Reserve
Jong kader wordt opgeleid.
Naar aanleidiug van in de afd.
der Tweede Kamer gemaakte op
merkingen, zegt de minister van
Oorlog in zijn M.v.A. betreffende
de begroting, dat het geenszins in
de bedoeling ligt de Nationale
Reserve te doen zijn een tehuis
van officieren, die de pensioen
gerechtigde leeftijd naderen of
hebben overschreden.
Reeds thans bestaat het voor
nemen ook bij de N.R. jonge of
ficieren in te delen, die hun. ver
blijf daarbij zullen moeten be
schouwen als een phase van hun
militaire loopbaan. Zulks zal ui
teraard eveneens gelden voor de
beroepsonderofficieren. Jong ka
der wordt opgeleid.
Ten behoeve van de instructie
wordt jong dienstplichtig kader,
Zieke en invalide militairen.
De minister van Oorlog deelt
aan de Tweede Kamer mede, dat
het grote aantal zieken onder de
militairen slechts voor een klein
deel het gevolg is van de actie in
Indonesië. Wel houdt het aantal
zieken verband met het verblijf
van de militairen in Indonesië,
b.v. het vrij grote aantal t.b.c.-
gevallen.
Zo zijn er in het jaar 1949 uit
Indonesië naar Nederland ver
voerd c.a. 1000 zieke militairen,
waarvan 1/4 lijdende was aan t.
b. c. en 1/4 gerekend moet wor
den tot de chirurgische patiënten,
terwijl ruim 5 pet. lijdende was
aan een psychische aandoening.
Het aantal invaliden, dat als
gevolg van de actie Indonesië een
invaliditeitspensioen krijgt, be
draagt thans ongeveer 350, het
gemiddeld bedrag van de pensioe
nen bedraagt f900 per jaar.
Dit lage gemiddelde wordt ver
klaard door het feit, dat in de
overgrote meerderheid der geval
len wegens een gering percentage
invaliditeit met een gering pen
sioen mocht worden volstaan.
B.M.W.-dief lichtte ook een
modemagazijn op.
De onlangs wegens verduiste
ring van een B. M. W.-automo-
biel in arrest gestelde W. van E.
blijkt nog meer op zijn kerfstok
te hebben. Hij is n.l. enige tijd
geleden met de door hem ver
duisterde wagen naar een heren
modemagazijn aan de Veenestraat
in Den Haag gereden. Op naam
van een Haagse familie, die daar
klant was, kocht van W. twee
overhemden en een das en ver
zocht de rekening bij bovenge
noemde familie te willen presen
teren. Toen later de nota werd
aangeboden, kwam de oplichting
aan het licht.
hetwelk zich daarvoor beschik
baar stelt in het raam van de N.
R. gebruikt.
Met betrekking tot de aange
geven sterkte van 12.500 man
wordt opgemerkt, dat dit getal
een streefgetal is voor het voor
jaar 1951.
Indien blijkt, dat de vrijwillige
dienstneming dit getal zou over
schrijden, zullen, de vrijwilligers
dankbaar worden aanvaard en de
organisatie aan dit hoge getal
vrijwilligers worden aangepast.
Nederlandse professor
construeert een nieuw orgel.
Prof. dr A. D. Fokker, curator
van het physisch kabinet van
„Teyler's Stichting" te Haarlem,
houdt zich sinds jaren bezig met
de kwestie der stemming van de
muziek, d.w.z. met de onderlinge
verhouding van de tonen.
In samenwerking met de orgel
bouwers Pels uit Alkmaar heeft
hij een orgel geconstrueerd, waar
op alle tonen kunnen worden
weergegeven volgens de stemming
berekend door de zeventiende
eeuwse physicus Christiran Huy-
gens. Deze weergave vergt niet
zoals bij de gelijkzwevende tem
peratuur twaalf toetsen, doch 31
per octaaf. Prof. Fokker en de
Alkmaarse orgelbouwers menen
een oplossing gevonden te hebben
door het orgel van bijzondere kla
vieren te voorzien. Deze zullen
naar hun inzicht het mogelijk
maken in alle toonsoorten met
veel groter zuiverheid te spelen
dan op gewone orgels mogelijk is.
Het instrument biedt bovendien
mogelijkheden voor de weergave
van nieuwe en exotische harmo-,
nieën.
Prof. Fokker zal Vrijdag in het
Teyler museum te Haarlem een
demonstratie van het nieuwe in
strument geven.
Sir Thomas Beecham werd
boos.
De 70-jarige dirigent Sir
Thomas Beecham, riep eergister
avond tot het meer dan enthou
siaste publiek op het internatio
nale festival te Edinburgh: „Stil
te!"
Toen het publiek te vroeg be
gon te applaudiseren voor de zan
geres Ilse Hollweg, siste Beecham
nadat de bijvalsbetuigingen ge
luwd waren, over zijn schouder
de aanwezigen het woord „barba
ren" toe.
Ilse Hollweg zong Strauss'
„Aridane auf Naxos", dat de
strijdlustige dirigent 40 jaar ge
leden in Groot-Brittannië intro
duceerde.
Het applaus brak los, voordat
de zangeres met zingen had op
gehouden.
Het Hoofdbestuur van liet Ned.
Verbond van Middenstandsvereni
gingen Heeft aan de ministerraad
meegedeeld, dat het tot zijn mis
noegen moet vaststellen, dat het
huidige beraad over de te nemen
maatregelen inzake lonen en prjj-
zen onvolledig was, daar het Ned.
Verbond van Middenstandsvereni
gingen, dat deel uitmaakt van de
Stichting van de Arbeid, noch bij
het overleg betrokken, nocli in
zage heeft gekregen of op de
hoogte ls gehouden over het ver
loop der besprekingen en de ev.
te nemen maatregelen.
Het vestigt er de aandacht op,
dat een loonsverhoging zonder de
mogelijkheid van doorberekening
op het midden- en kleinbedrijf een
extra zware last zal leggen, welke
in vele gevallen ten koste van het
bestaanspeil van die groep zal
gaan en de positie van vele dezer
bedrijven, die toch dikwijls al
precair is, nog eens extra zal be
moeilijken.
Het merkt hierbij op, dat in het
midden- en kleinbedrijf, waarin
ten minste 1/3 van de arbeiders
werkzaam is, beslist geen sprake
Nog eens de ARM 20.
De heer M. Schroevers, voorz.
van de afd. van de C.F.T.-bond,
te Arnemuiden schrijft ons:
In uw blad van 2 Sept. 1950
las ik een artikel gewijd aan de
ramp van ARM 20. Nu wil ik
geen critiek uitoefenen op het
geen door het comité wordt me
degedeeld, want de houding van
fam. Marijs in dezen kan ik niet
begrijpen en ook niet goedkeu
ren. Ik kan me indenken, dat de
houding van de fam. Marijs t.o.v.
't comité, dat bedoelde de getrof
fenen te helpen, een grote te
leurstelling was. Maar er staat
in bedoeld artikel, dat „aan de
hand van achteraf verkregen in
lichtingen de familie Marijs wel
degelijk het karaktar van de
tentoonstelling Rotterdam-Ahoy
heeft gekend, want aan een 11
dagen voor de ramp van de
ARM 20 door de vissersveren,
georganiseerde reis naar Arn
hem weigerde deze familie deel
te nemen, omdat des avonds
Rotterdam-Ahoy zou worden
bezocht". Of de fam. Marijs het
karakter van Rotterdam-Ahoy
al of niet kende, weet ik niet,
maar door de vissersveren, is
nooit een reisplan naar Arnhem
besproken. Deze reis is uitge
gaan van de Christelijke Fabr.-
en Transportarbeidersbond afd.
Arnemuiden. Van de fam. Ma
rijs is alleen B. Marijs lid van
de afd. en deze heeft zich nooit
opgegeven om mede te gaan, dus
ook niet geweigerd omdat Ahoy
zou bezocht worden, want dat is
pas de laatste weken in het reis
plan opgenomen. Dus de mede
deling, die in uw blad dienaan
gaande wordt gedaan, is onjuist
of rust op valse beschuldigingen
aan «en der comitéleden gedaan.
is van het behalen van relatief
hoge ondernemerswinsten en de
mogelijkheden voor afschrijving
en reservering hier veel minder,
zelfs vaak in het geheel niet aan
wezig zijn. Het is dan ook om
deze redenen, dat beslissingen in
zake loonsverhogingen zonder de
mogelijkheid van doorberekening
wanneer blijkt, dat deze loonsver
hoging niet door het bedrijf ge
dragen kan worden.
Wat betreft de prijsstop en het
stellen van maximumprijzen
wordt opgemerkt, dat deze maat
regel te accepteren is, indien: de
beheersing van de prijzen zal ge
schieden voor alle artikelen, deze
prijsbeheersing bij de bron zal
aanvangen en niet zoals in het
verleden veelal de marktprijs
werd vrijgelaten en de prijzenstop
bij de detailhandel of grossiers
kwam te liggen.
Tijdelijke Officiersrangen.
Hieromtrent deelt de minister
van Oorlog aan de Tweede Ka
mer mede:
De beroepsofficieren, die deze
positie reeds vóór de oorlog had
den, en die op goede wijze in In
donesië in een tijdelijke officiers
rang dienst hebben verricht; zul
len voor een definitieve benoe
ming tot beroepsofficier in aan
merking worden gebracht, nadat
zij die de leeftijd van 50 jaren
nog niet hebben bereikt, met
gunstig resultaat een psychotech
nisch onderzoek zullen hebben
ondergaan. Zij, die 50 jaar of
ouder zijn, zullen van dit onder
zoek zijn vrijgesteld.
De beroepsofficieren die hier te
lande in een tijdelijke officiers
rang dienst hebben verricht, zul
len niet definitief tot officier
worden benoemd. Hun tijdelijke
benoeming is in vrijwel alle ge
vallen van zeer toevallige om
standigheden afhankelijk geweest,
zonder dat enige garantie be
stond, dat zij tot de meest ge
schikte beroepsonderofficieren be
hoorden.
Attlee's beweringen
„volkomen dwaas".
De directeur-generaal van de
Gravenbrothers uit Stockport,
waar belangrijke door de Sowjet-
Unie in Engeland bestelde gereed
schapswerktuigen vervaardigd
worden, heeft nogmaals de bewe
ringen van Attlee, die voor de
radio verklaarde, dat de Britse
uitvoer naar de S.U. geen weer
slag heeft op de Britse herbewa
pening en van geen strategische
waarde is, als „volkomen dwaas"
bestempeld.
De industrieel heeft verklaard,
dat deze uitvoer technische in
strumenten van grote waarde om
vat, waaraan Engeland en de be
vriende landen dringend behoefte
hebben en waarop deze landen
moeten wachten.
De New-Yorkse bio-chemicus
Ilka heeft gezegd, dat een zoete
substantie in plantaardig en dier
lijk weefsel, Inositol genaamd, de
oplossing kunnen zijn om aderver
kalking te voorkomen.
GEEN VAZAL.
We kunnen wel zeggen, det
algemeen de ogen geopend zijn
voor de gevaren die van de kant
van het Russische bolsjewisme
dreigen.
Anders dan toen Hitier c.s.
zich opmaakten geheel dc wereld
aan zich te onderwerpen en
West-Europa gelaten afwachtte
wat er zou gebeuren, worden
nu in gemeenschappelijk overleg
maatregelen genomen om het
dreigende gevaar te keren.
Ook ons land is daarbij van
de partij.
En Amerika, in plaats van af
te wachten tot de wereld in
brand staat, neemt daarbij de
leiding.
Natuurlijk liggen de kaarten
nu anders dan in 1940 en wordt
nu ook Amerika direct bedreigd,
maar toch stemt het tot voldoe
ning, dat nu van die kant van
meet af met de Westerse mo
gendheden één lijn wordt ge
trokken.
Elke tijd heeft echter zijn
eigen gevaren.
Voor ons land is er nu, naar
'tmij voorkomt het gevaar, dat
we de vazal van Amerika gaan
worden.
Amerika spreekt en wij luiste
ren. Amerika ordonneert en wij
gehoorzamen.
Als we toch iemands vazal
moeten zijn, geef ik zo nu de za
ken staan aan Amerika ver de
voorkeur.
Maar ook de barmhartigheden
der „democraten" kunnen wreed
zijn.
Daarom is het van belang niet
te vergeten de oude leuze: eigen
meester, niemands knecht.
En te denken aan het woord,
dat het verhogen niet uit het
Oosten komt, noch uit het Wes
ten. En dat God rechter is!
Geestelijke weerbaarheid.
595
De heer E. Vermeer, socialis
tisch Kamerlid, trekt te veld»
tegen de communistische profes
soren en leraren bij het ondeix
wijs en speciaal tegen de Am
sterdamse hoogleraar prof. Jaa
Romein, die de Russische agres
sie openlijk verdedigt. Hij noemt
dit optreden misdadig en deze
man, zo laat hij e. op volgen,
moet onze studenten doceren!
„Ons Noorden" noemt dit op
treden achter de feiten aan lo
pen. Immers, toen de heer Ro
mein door de Amsterdamse raad
benoemd werd, was hij niet min
der communistisch dan op dit
ogenblik.
Maar, zo vervolgt het blad, de
heer Romein is geen eenling.
Herhaaldelijk is er van verschil
lende zijden ernstig gewaar
schuwd, dat de rode meerderheid
in de Amsterdamse Raad druk
bezig was van de Amsterdamss
universiteit een soort communis
tische hogeschool te maken.
Toen minister Gielen hiervoor
nog een stokje wilde steken en
de goedkeuring van het Amster
damse raadsbesluit weigerde,
waarbij enige communistische
hoogleraren werden benoemd,
omdat hij aan dit gevaarlijke
systeem niet wilde meewerken,
ging „Het Vrije Volk" heftig te
gen deze kath. minister te keer,
maakte hem uit voor een reac
tionair en bij de kabinetsforma
tie in 1948 moest de heer Gielen
op sterke aandrang van de P. v.
d. A. verdwijnen. Voor welke
drang minister Van Schaik toen
zwichtte.
Nu echter deze communisti
sche heren benoemd zijn en op
deze invloedrijke plaatsen hun
communistische beginselen niet
onder stoelen of banken steken,
maar deze openlijk propageren
en verdedigen, nu spreken de
socialistische leiders van een
misdadig optreden, waartegen
stelling genomen moet worden.
Het is wel tragisch, vooral
voor het Ned. volk, dat de so
cialisten altijd weer eerst met
scha en met schande leren en
wijs worden.
De Nieuw-Zeclandse eerste mi
nister Sidney Holland heeft ver
klaard, dat Koning George van
Engeland heeft bevestigd, dat hy
in 1952, „onvoorziene omstandig
heden voorbehouden", een bezoek
zou brengen aan Nieuw-Zeeland.
