Kampvechter op kerkelijk en sociaal
terrein.
Kerk en kloosters te Goes.
Het ontbrekende woord
ADAAtSON
Ds J. C. Sikkel en de toren van flyiaard.
AKKERTJES'
Nederlandse regering zond
wederom nota's aan Indo
nesische regering en U.N.G.I.
Sociale medezeggenschap
voor Bankpersoneel.
KORTE BERICHTEN
Öp weg naar het vaderland
Regering wil waarborgen
stellen voor K.N.I.L.-personeel
Tegemoetkoming aan K.L.M.
voor geleden verliezen.
Dat hangt recht.
Kamerleden zijn ontstemd
over stopzetting binnenlands
luchtnet.
Stichting Cniturele
Samenwerking.
Maandag 3 Juli 1950
PROTESTANTS CHRISTELIJK DAGBLAD
Pagina 2
op ds J. C. Sikkel, die haar hier
in een halve eeuw geleden al is
voorgegaan.
Een warm hart.
Meer en meer gaat men nu de
betekenis van ds Sikkel inzien.
Vooral op sociaal terrein; maar
pok In de kerk en daarin speci
aal weer in de sociale sector. De
ideeën, die Sikkel had ten aanzien
van de diaconale taak, schijnen
wanneer men ze jaren nadat ze
geuit werden onder ogen krijgt
uit deze tijd te stammen.
Een profeet is een vechters
baas. De Bijbel verstrekt ons
daar de nodige voorbeelden van.
Profeten moesten soms alleen
}iun mannetje staan tegenover de
prssa. Daardoor werden ze ge
hard; het waren doorgaans geen
pensen, die vriendelijk glim
lachend door het leven gingen.
Ik heb Sikkel nooit gekend
maar wat ik over hem las en
1 orde vertellen gaf mij de in
druk, dat hij die oudtestamen
tische profeten wel enigszins
poet hebben benaderd. Deze man
Jvas een kampvechter. Zijn leven
.Werd gekenmerkt door strijd.
Toch moet er onder de vecht
jas van Sikkel een warm hart ge
klopt hebben. Hij kende de bete
kenis van het tegenwoordig zo
dikwijls gebruikte woord „bewo
genheid". Daarvan getuigen in
zonderheid zijn daden op sociaal
terrein. Hier zij zijn activiteit ge-
hoemd voor de verpleging van
T.B.C.-patiënten. Toen de vereni
ging werd opgericht waarvan
thans het sanatorium „Sonne-
vanck" te Harderwijk uitgaat,
De speciale correspondent van
het A.N.P. in Indonesië ver
neemt uit zeer betrouwbare
bron, dat de Nederlandse rege
ring n.a.v. de motie-Romme in
de Tweede Kamer wederom
nota's gezonden heeft aan de
regering der R.I.S. endeU.N.C.I.
betreffende het zelfbeschikkings
recht in het licht van de be
palingen der Rondetafelconfe
rentie.
De U.N.C.I. heeft reeds op de
nota geantwoord en toegegeven,
dat zij inderdaad bepaalde ver
antwoordelijkheid heeft t.a.v.
het zelfbeschikkingsrecht. Zij
verklaart tevens, dat zij het in
het licht der omstandigheden in
opportuun achtte hierover be
paalde stappen te doen.
kwam hij aanstonds in 't bestuur.
Later diende hij de vereniging
die thans gepresideerd wordt
door zijn zoon als voorzitter.
Wil men het bewijs hebben dat
Sikkel ten diepste niet een hard
maar een gevoelig man was, dan
moet men eens zijn verslag lezen
over de laatste dagen van de
staatsman mr L. W. C. Keuche-
nius. Vooral de passage waarin de
(Van onze speciale verslaggever)
Tot de belangrijke mannen, die christelijk Nederland de laatste
eeuw heeft gekend, behoort ook Johannes Cornells Sikkel (1855-
1920), uitblinker op twee terreinen, namelijk in de kerk en in
het sociale leven. Voor wat het laatste betreft zjj herinnerd aan
een uitspraak van M. Ruppert, voorzitter van het C.N.V.; Sikkel,
beweerde hij, heeft ons oog geopend voor de gemeenschap in be
roep en bedr(jf.
Niet altijd heeft de christelijk
sociale beweging plezierig over
ds Sikkel gedacht. Vooral niet
toen deze in 1903, op een landdag
van de werkgeversorganisatie
„Boaz" betoogde dat de zoge
naamde christelijke vakbeweging
uit den boze was. Achteraf kwam
vast te staan, dat de predikant
zich in het geheel niet tegen de
nog jonge christelijk sociale be
weging wenste te keren maar te
gen de socialistische opvattingen
omtrent vakorganisatie. Ook een
door christenen gevormde orga
nisatie op deze grondslag achtte
hij verwerpelijk.
Een zeer ongelukkig woordge
bruik in de stellingen van ds Sik
kel op de landdag van „Boaz"
bracht het misverstand in de we
reld. Toen de nevels opgeklaard
waren, bespeurde men dat Sikkel
heel wat anders voorstond dan 'n
ogenblik werd gevreesd. Stellig
heeft hij onder de indruk van de
Stakingen in 1903 zulke felle uit
latingen gedaan. Wanneer de ar
beiders zich alleen maar vereni
gen terwllle van zich zelf, kunnen
zij het eigenlijk wel nalaten. Wie
deelneemt aan christelijke orga
nisatie moet voornemens zijn
mede te werken aan de reforma
tie der maatschappij. Deze ge
dachte bewoog Sikkel om reeds
in 1903 te pleiten voor de be
drijfsorganisatie.
Wanneer de christelijk sociale
beweging beweert, dat de tot
standkoming van publiekrechte
lijke bedrijfsorganisatie een van
haar Idealen was, mag zij wijzen
PROTESTANTSE
BEDEVAARTEN
XL
stervende Keuchenius de hand
van ds Sikkel aan zijn hart
brengt om te laten voelen hoe dat
hart klopt voor Jezus, is aan
grijpend.
De Friese jaren.
Met dat al heb ik tot nog toe
Sikkel'! strijd op kerkelijk terrein
onbesproken gelaten. Nadat hij
eerst tot onderwijzer was opge
leid, koos Sikkel later voor het
predikambt, dat hö In 1883 aan
vaardde bij de Hervormde ge
meente van Biezeiinge in Zeeland.
Twee jaar later toog hij naar Hij-
laard, een dorpje ten Zuid-Westen
van Leeuwarden. Daar. heeft Sik-
k.l de doleantie meegemaakt en
mede geleid. Slechts drie jaar
bracht Sikkel in Hijlaard door
maar het ls niet onjuist om te
zeggen dat die Friese jaren hem
gevormd hebben. Later zou hij de
gereformeerde kerken in Den
Haag en Amsterdam dienen.
Er heeft zich in Hijlaard heel
wat afgespeeld. Al de ellende van
het reglement van 1816, waarvan
(Van onze Utrechtse
correspondent).
Eén dezer dagen is te Amster
dam een collectieve arbeidsover
eenkomst ondertekend voor het
bankbedrijf. Dit simpele gebeuren
verdient wel enige aandacht.
Naar de heer A. Borstlap,
secretaris van de Ned. Ver. van
Chr. Kantoor- en Handelsbedien
den ons vertelde, werd aan deze
C.A.O. al vier jaar gewerkt.
In Augustus 1946 rezen er
moeilijkheden in het bankbedrijf,
welke haar oorsprong vonden in
de wens van het personeel om tot
herziening te komen van de des
tijds geldende salarisregeling.
Hen begon te onderhandelen en
binnen het jaar kon een nieuwe
regeling worden afgekondigd.
Deze was evenwel alleen van
kracht voor het administratieve
personeel; de kas- en wissellopers,
portiers e.d. moesten toen nog 'n
jaar geduld hebben aleer ook Voor
hen een betere regeling tot stand
was gebracht.
De besprekingen over de C.A.
O. begonnen (nadat men al twee
jaar eerder over de wenselijkheid
daarvan had gepraat) in Juli '48.
Weer een jaar later was overeen
stemming bereikt. De devaluatie
leidde echter tot het opnieuw on
der de loupe nemen van de sala
rissen.
In Maart j.l. was er overeen
stemming, althans voor het admi
nistratieve personeel. Voor de an
deren kwam het in Mei zover.
Thans hebben de organisaties van
werkgevers en werknemers elkaar
definitief gevonden.
Belanghebbend zijn alle perso
nen (ongeveer 20.000), werkzaam
in het bankbedrijf, met dien ver
stande, dat uitsluitend handels
banken bedoeld worden; hypo
theek-, spaar- en boerenleenban
ken vallen er buiten.
De totstandkoming van deze
C.A.O., aldus de heer Borstlap, is
vooral van principiële betekenis.
Hierin gaat zij ver uit boven de
materiële voordelen.
Waarom? Wel, omdat de ar
beidsvoorwaarden door werkge
vers- en werknemersorganisaties
geregeld zijn, is het recht van de
werknemers om over arbeids
voorwaarden via hun organisatie
te spreken, erkend.
de Ned. Herv. Kerk thans af is,
werd in dat dorp doorgemaakt.
Geweld, machtsmisbruik, brood
roof en plagerijen waren er, het
gevolg van toen ds Sikkel en zijn
kerkeraad meenden niet langer
de synodale organisatie der Ned.
Herv. Kerk te mogen erkennen.
Het dient nergens toe om al die
dingen op te rakelen maar ik
moest er wel aan denken toen ik
onlangs het dorp Hijlaard binnen-
fietste om wat rond te kijken in
het plaatsje waar Sikkel het
eerst als kampvechter op kerke
lijk terrein optrad.
Reeds van ver had ik de toren
van het dorp in het oog gekre
gen, 'n fraai bouwwerk, gekroond
met het in Friesland zo vaak
voorkomende zadeldak. Hijlaard
is erg klein, eigenlijk bestaat het
uit wat verspreid liggende huizen
rond een kerk. Echt een dorp
voor een jong predikant.
Aanzien doet gedenken.
In de mooie oude kerk heeft
Sikkel dus gepreekt. Ik kreeg
niet de indruk dat er erg veel
veranderd is. Het kleedkamertje
van de predikant bevat een elec-
triseh kacheltje. Dat zal er des
tijds niet gestaan hebben. Maar
verder kon alles wel in de oude
toestand gelaten zijn.
Had Sikkel belangstelling voor
dit oude bedehuis? Ik weet het
niet. Sommige predikanten kun
nen maar heel weinig interesse
opbrengen voor een historisch
monument. Doch die heerlijke
toren van Hijlaard moet hem toch
wel geboeid hebben.
Sikkel met zijn vurig tempera
ment verliet de vaderlandse kerk
niet in een opvlieging. Het heeft
hem gesmart, dat blijkt ook uit
de ontroering die zich van hem
meester maakte toen hij op het
kerkelijk congres te Amsterdam
(1887) het slotgebed uitsprak, ge
schokt wegens de ontreddering
door een bestuursorganisatie in
de oude kerk der reformatie te
weeggebracht.
In een nota aan de Joego
slavische zaakgelastigde te Sofia
heeft de Bulgaarse regering
Vrijdag het grensaccoord tussen
beide landen opgezegd.
Argentinië heeft Vrijdag offi
ciéél zijn volledige steun aan
de Ver. Staten beloofd in de
Koreaanse kwestie.
Truman heeft de aftreding
aanvaard van Willard L Thorp,
vice-minister van economische
zaken, als vertegenwoordiger
van de Ver. Staten in de eco
nomische en sociale raad van de
Ver. Naties.
In de westelijke buitenwijken
van Santa Maria heeft zich Vrij
dag een zware explosie voor
gedaan, in de raffinaderij van de
„Sun Ray Oil Cy", tengevolge
waarvan een hevige brand uit
brak, die acht uur later nog niet
bedwongen kon worden.
De Belgische Kamer van
volksvertegenwoordigers heeft
met 108 (C.V.P.) tegen W
Stemmen (socialisten, liberalen
en communisten) bij één ont
houding (de liberaal La Haye)
haar vertrouwen uitgesproken
in de nieuwe homogeen-katho
lieke regering.
Dr J. H. van Royen, die de
afgelopen drie jaar Nederlands
ambassadeur in Canada is ge
weest, is met de „Nieuw-Am-
sterdam" naar Nederland ver
trokken.
Dr van Royen zal korte tijd
in Nederland vertoeven voor
dat hij zijn nieuwe functie van
Nederlands ambassadeur in de
V.S. zal aanvaarden.
Binnen afzienbare tijd is de
benoeming te verwachten van
mr J. J. B. Bosch Ridder van
Rosenthal, thans Ned. gezant te
Bern, tot onze gezant bij het
Deense hof.
De Tweede Kamer zal op
Dinsdag 11 Juli, om 13 uur bij
eenkomen. Aan de orde is o.a.
wetsontwerp wijziging kinder
bijslagwet.
Met het troepentransportschip
.General W. C. Langfitt", dat
vermoedelijk 12 Juli in A'dam
aankomt, keren de volgfende
Zeeuwen huiswaarts:
Sergt E. L. C. Kalle, West-
dorpe; korp. H. P. F. M. Meijer,
Hans weert; sold. I M. B. Gouds
waard, Kortgene; sold. P. J. de
Kam, Kamperland; sold. P. Schip
per, 's-H, H. kinderen; sold. J. H.
Verbrugge, Terneuzen; sold. J,
Vermue, Kwadendamme; sergt.
W. C. J. Wasser, Goes; sold. D.
Wielen, Brouwershaven; sold. J,
van Baaien, Helnkenszand; korp
A. L van Gelderen, Vlisslngen;
korp. J. Kloet, St. Maartensdijk:
2e lult. L. J. Nieuwenhuyzen
Wolphaartsd(jk.
Met de „Atlantis", die vermoe
delijk 10 Juli in Amsterdam arri
veert, komen mee:
Korp. J. J. Kooman, S. Koo-
man en W. M. Kooman, allen te
Middelburg; J. Niemantsverdrlei
en gezin, Poortvliet; sergt B.
Schaalje en gezin, Goes; C. D.
Zembsch en W. G. Zembsch, Goes.
De „Sibajak", die vermoedelijk
5 Juli in R'dam aankomt, brengt
terug:
•stents
wakkert door PiinflSi
Pijn die U wakker houdt ontneemt U
het beste geneesmiddel: DE SLAAP!
Zorg voor een goede nachtrust; neem
één of twee AKKERTJES" ais U wakker
ligt van de pijn en 's-morgens voelt
ge U uitgerust en daardoor beter dan
de dag te voren. "AKKERTJES* werken
rechtstreeks op de pijnhaard, rijn on
schadelijk en gemakkelijk in te nemen.
helpen direct
Jammer, dat de kerk van Goes
niet beter tot haar recht komt
de westelijke helft staat geheel
vrjj en van die kant heeft men
een goed gezicht op de oude ka
thedraal, maar het gedeelte aan
de Oostkant ls helemaal Inge
sloten door de hulzen van de
Kerkstraat.
Waneer deze huizen weg waren
en dit deel van de kerk eveneens
vrjj stond, zou men eerst goed
kunnen zien, welk een prachtig
gebouw Goes bezit.
Het is niet precies te zeggen,
wanneer de kerk gebouwd werd,
maar in 1410 bestond" ze reeds,
tenminste het Oostelijk gedeelte.
We lezen n.l. dat in genoemd jaar
Jacobus Ridder, vicaris van de
bisschop van Utrecht, aflaat (is
vergeving van zonden) belooft aan
ieder, die een geschenk aan de
kerk geeft, haar in zijn testament
een legaat toezegt of een of an
dere plechtigheid in het bedehuis
verricht.
In 1423 wordt de kerk ingewijd
door vicaris Matthias, dan schijnt
dus ook de Westelijke helft klaar
geweest te zijn. Dat het Oostelijk
gedeelte (de tegenwoordige preek-
kerk) iets ouder is kan ook hier
uit blijken, dat er een tijd ge
weest is dat men dit deel de oude
kerk noemde en de later voltooi
de Westkant de nieuwe kerk.
Deze inwijding geschiedde „ter
ere van de Almachtige God, van
Maria en van Maria Magdalena"
en aan de gelovigen werden bij
goede werken weer nieuwe afla
ten beloofd.
DE BRAND VAN 1618.
Op 11 September 1618 werd 'n
deel van de oude kruiskerk, nu
bij de Hervormden in gebruik,
door brand verwoest, door on
voorzichtigheid van loodgieters.
Hans de Schailledecker liet n.l.
het vuur „om sijne ijsers heet te
maecken", branden, met 't nood
lottig gevolg. Deze overigens bra
ve ambachtslieden hebben zon
der opzet heel wat kerk- en
torenbranden op hun geweten!
Het Westelijk gewelf met het
torentje stortte in, van het Oos
telijk deel werd het dak bescha-
kerk herbouwd, mooier dan ze
geweest was. De bekende kro
niekschrijver Smallegange, een
Goesenaar, zegt ervan „dat dier
gelijke kerk, nochte van grootte,
noehte van doorluchtigheid, in
Zeeland nauwelijks te zien is".
De wederopbouw had 21.000 a
22.000 ponden Vlaams gekost, de
voor die tijd aanzienlijke som van
ongeveer 130.000 gulden.
HET ORGEL.
In 1641 werd aan de orgelma
ker Willem Diaken uit Haarlem
opgedragen een nieuw orgel te
bouwen, dat in 1643 gereed was.
Kort na de Hervorming werden
de orgels in de kerk niet gebruikt
ter begeleiding van het psalmge
zang der gemeente, dat leek te
veel op de oude Roomse gewoon
te. Ze werden toen bespeeld na
afloop van de kerkdienst en op
avonden in de week. Zo is er een
tijd geweest, dat de Goesenaars
iedere avond van 6 tot 7 uur kon
den genieten van kerkorgelmu-
ziek, later werd dit ingekrompen
tot driemaal per week, tot ook
dit werd afgeschaft en het orgel
bespeeld werd tijdens de gemeen
tezang onder de godsdienstoefe
ning.
In 1711 werd het binnenwerk
van het orgel verbeterd en wer
den er deuren aan gemaakt ze
zijn er nog), beschilderd door de
Dordtse kunstschilder A. Bis
schop.
HET CARILLON.
De oude kerk vóór de brand
had maar een klein houten toren
tje met een uurwerk en een luid-
klolc. Bij de herbouw wordt de
toren iets groter (geweldig is hij
nog niet! 56 meter hoog) en er
werd een carillon in aangebracht,
dat zijn klanken over het oude
stadje liet dalen op marktdagen,
de laatste dag in April en op Ou
dejaarsavond van 12 tot 1 uur.
In de Oudejaarsnacht van 1761
hoorden de Goesenaars voor het
digd. Maar 3 jaar later was de laatst de klanken uit de toren: de
(Ineez. mededeling, advert.)
per rol
De grootste en de beste!
FEUILLETON.
door
O. F. WALTON.
27) o_
Na zijn twaalfuurtje zat hij
bij de schouw in de koffiekamer
een courant van twee dagen oud
te lezen en z'ch nu en dan af te
vragen, hoe hij de lange, een
zame avond zou ten einde kry-
fen, toen de kellner binnen-
wam en hem een brief overhan
digde. Hij kwam van mevrouw
Douglas, die hem uitnodigde de
avond op „Fernbank" te komen
doorbrengen en hem verzekerde,
dat hij zodoende de "amilie een
grote dienst en grote eer zou be
wijzen, daar zy des winters zó
van de wereld afgezonderd leef
den, dat zy :elden het genoegen
hadden iemand te ontmoeten
buiten hun kleine kring van,
vrienden in Borowdale. De uit
nodiging was zó kies gesteld,
waar de eer en het genoegen al
leen aan de zyde van de familie
Douglas waren, dat hij niet an
ders kon doen dan een beves
tigend antwoord zenden, al moet,
om de waarheid gestand te doen,
dan ook gezegd, dat hij niet
gaarne een ander zou hebben ge
geven.
Dus tegen vyf uur liep hij
weer over de brug en klom de
heuvel op in de richting van
„Fernbank".
Hy werd ontvangen in een
kleine zijkamer, eenvoudig ge
meubileerd, maar met zorg en
smaak. Een porceleinen bak met
varenachtig mos stond op de ta
fel en uit dat mos staken overal
sneeuwklokjes hun tere kopjes
omhoog, als waren ze daarin ge
groeid. Een bloementafel vol
hyacinthen van onderscheiden
kleur stond bij 't venster en zond
haaf edele, frisse geuren door
het vertrek. In een hoek van
't vertrek groeide klimop uit een
grote pot en slingerde haar ran
ken omhoog langs de schoorsteen
en liet ze in sierlijke festons
langs de spiegel neerhangen. De
schoorsteenmantel droeg vazen
vol tere spirea japonica en jas
mijn.
De dames verwelkomden hem
allen hartelijk en deden hem ge
voelen, dat zijn bezoek haar aan
genaam was. De stormvogel
werd behandeld als ware hij een
brenger van goede tijding ge
weest. Kenneth had menige
avond in aangenaam gezelschap
doorgebracht, maar de hartelijk
heid en gezelligheid van deze
huiselijke kring in het verre
Cumberland stelde ze alle ln de
schaduw.
De oprechte vriendelijkheid
van zijn gastvrouw en haar
dochters, de smaakvolle inrich
ting der gehele kamer en van
de tafel en de eenvoudige, maar
keurig toebereide en opgediende
spijzen het werkte alles samen
om hem die avond te doen her
inneren in later jaren, als hij
soms eenzaam zat en plotseling
dit intieme beeld zich weer met
overweldigende kracht aan hem
opdrong.
„Ik geloof, dat je wat soeze
rig bent, Phyllis", zei Marjorie
lachend, „je had met mij moeten
meegaan naar Seatoller; 't was
verrukkelijk buiten vandaag."
„Waarom zou ik uitgaan, al3
het toch nergens de moeite
waard is om heen te gaan? En
bovendien, ik had genoeg te le
zen. Ik wou eerst het boek uit
hebben, dat Louis me bracht. Ik
kan toch niet ophouden, als Ik
midden in een verhaal ben?"
Mevrouw Douglas lachte, half
verlegen, half vergoelijkend.
„Phyllis heeft soms last van
doofheid, als 'tzo uitkomt, mijn
heer Fortescue, maar als ze
leest, ja, dan ls ze stokdoof."
Leila was ook aan tafel geko
men en de kleine Carl, een aar
dig kereltje van drie jaar, met
blonde haren en blauwe ogen,
zat op een hoog stoeltje naast
haar. Zy zag er ziekelijk en neer
slachtig uit en sprak weinig,
maar het kind was levendig
voor twee en vermaakte het ge
zelschap met zijn kinderlijk ge
babbel.
Na de thee vergastte Phyllis,
die zeer goed zong en speelde,
hen op muziek en zang. Zij leek
in 't geheel niet op haar zuster
Marjorie. Ze was veel mooier,
zeiden de mensen, maar indien
'tzo was, dacht Kenneth, dan
muntte zij uit door schoonheid
van lijn, die hem altijd koud
aandeed, niet door de schoon
heid van uitdrukking der ziel.
Hij meende zelfs ontevreden
heid, onvoldaanheid op dat ge
laat te lezen. Traag rees ze op,
als haar moeder haar vroeg Iets
te doen. 't Scheen wel alsof iedere
inspanning hoe gering ook, haar
moeite kostte.
Marjorie was de ziel van de
kring. Zij zag met één oogopslag
waaraan ieder behoefte had; zij
was elk ogenblik gereed voor
ieder op te staan en bij te sprin
gen. 'tWas Marjorie, die de
kleine Carl naar bed bracht, die
de open plekken in 't gesprek
wist aan te vullen, die moeders
kluwen opraapte telkens als het
viel, die de ogen open hield om
te zien wat zy voor anderen kon
doen.
(Wordt vervolgd.)
klokken waren versleten, som
mige gebarsten.
De klokkengieter Alexis Petit
heeft ze omgegoten en gebruikte
daartoe enkele oude stukken ge
schut, die geen dienst meer deden
en door de Goese magistraat be
schikbaar waren gesteld. Daar
door verkeerde hij in de wel wat
eigenaardige omstandigheid, dat
hij bij de aflevering geen reke
ning kon presenteren, maar nog
geld moest bijbetalen I
De klokken waren echter niet
zuiver en door de Leuvense klok
kengieterij Andreas v. d, Cheyn
zijn nieuwe geleverd, die tot 1865
hebben dienst gedaan. Toen wer
den de gebarsten klokken vervan
gen of omgegoten, de onzuivere
gestemd en hiermee zijn de Duit
sers in 1943 weggelopen. Maar
verleden jaar heeft Goes 'n nieuw
carillon gekregen en iedere Dins
dag en Zaterdag kunnen de Goe
senaars weer een half uur carll-
lonmuziek horen.
HET KLOOSTER DER
KRUISBROEDERS.
Aan de Westzijde van de Bees
tenmarkt werd in 1429 een kloos
ter gesticht, mogelijk gemaakt
o.a. door gaven van de heren Wol-
fert en Hendrik van de Maelstede,
„in der eeren Godts Sinte Marien
ende des heylighen cruyces".
De .monniken leefden naar de re
gel van Augustinus en droegen
op de arm of borst een kruis, van
daar hun naam Kruisbroeders.
Vermoedelijk was het een vrij
plaats voor personen, die per on
geluk een ander hadden gedood,
zoiets dus als de 6 vrijsteden, die
aan de Israëlieten bij hun intocht
in het Beloofde Land werden aan
gewezen.
Bij de grote brand van 1554 (of
1555) werd het bijna geheel ver
nield en toen een paar tientallen
jaren later Goes de zijde van de
Prins koos, hield 't op te bestaan.
Een gedeelte werd ais Schutters
hof gebruikt, een andere vleugel
als Latijnse school. De klooster
goederen werden aan de armen
der stad geschonken.
HET KLOOSTER DER
ZWARTE ZUSTERS.
Dit gebouw stond vlak bij de
kerk, waar de naam Zusterstraat
er nog aan herinnert. De vrouwe
lijke bewoners hielden zich voor
al bezig met ziekenverpleging. Of
dit klooster gewijd was aan St
Agnes, of dat er nog een tweede
nonnenklooster in Goes heeft ge
staan, daarover zyn de meningen
der geschiedschrijvers verdeeld.
De Hervorming in Goe3 heeft
ook aan deze geestelijke stichting
een einde gemaakt. De kapel er
van is tot de Franse tijd gebruikt
door de Waalse gemeente, daarna
nog enkele jaren als R.K. Kerk.
Een gedeelte van het gebouw
werd ingericht als Weeshuis,
waaraan onderstaand opschrift
(nu verdwenen) herinert:
,,'t Geen eertijds heeft gediend
[tot 't kloosterlijke leven,
Dat is de wezen hier tot
[woninge gegeven,
Die in him jonge jeugd van
[ouders zijn ontbloot;
De arme vindt hier hulp in zijn
[verlegen nood".
De weesinrichting bestaat niet
meer en nu zijn hier het Chr. Ly
ceum en enkele gemeentelijke in
stellingen gevestigd.
En een andere kant van het
voormalige klooster werd de laat
ste aardse woning van oude
mannen en vrouwen, zoals we nu
nog kunnen leze boven de ingang:
„Tot hulp en troost van man
[en vrouw,
Is opgericht dit nieuw gebouw,
In ruste iedere hier zyn tijd
En 't einde van zijn leven slijt".
L. v. W.
Japan zal, indien de Ver. Sta
ten daarom verzoeken, vrijwil
ligers naar het strijdtoneel in
Korea zenden.
Aan de Landbouwhogeschool
te Wageningen is geslaagd voor
het Ingenieursexamen Nederl.
Landhouw, de heer J. Walrave te
Wemeldlnge.
W. P. Brouwer en G. Brouwer
Muis, Vllssingen; R. J. Merk en
gezin, Zlerikzee; C. van Radema
ker-Dey, A. L. C. Rademaker te
Hoek.
Met de „Fair Sea", die 2 Juli
ls aangekomen, kwamen mee:
Sold. Ch. van Bendegem en ge
zin, Zaamslag; W. Broerse-Wal-
ke, Serooskerke (W.); korp. A.
Hage en gezin, St. Maartensdijk;
P. J. Schellekens en A. Schelle-
kens, Koudekerke; A. Wisse en
echtgenote, Domburg.
By de Tweede Kamer is in
gediend een ontwerp van wet
tot vaststelling van zekere waar
borgen jegens bepaalde groepen
militairen en gewezen militairen
van het K.N.I.L., alsmede hun
nagelaten betrekkingen.
De regering garandeert aan
het geheele KN.I.L.-personeel,
ongeacht de aard van het dienst
verband, de voldoening van alle
rechten en aanspraken geduren
de de tijd, dat nog een dienst
verhouding bestaat bü het
K.N.I.L.
In de tweede plaats garan
deert de regering aan al het
Nederlands personeel, dat voor
afvloeiing in aanmerking komt,
de tenuitvoerlegging van be
paalde sociale voorzieningen.
In de derde plaats wenrt de
regering aan het gewezen Ne
derlandse militaire personeel
van het K.N.I.L., dat na de oor
log aan de wederopbouw van
Indonesië heeft medegewerkt,
evenals is geschied t.a.v. gewezen
burgerlijke overheidsdienaren,
de nodige garantie te verstrek
ken. Voorts wil de regering aan
het Nederlandse beroepsperso-
neel, dat in onmiddellijke aan
sluiting op zijn dienst bij het
K.N.I.L. overgaat naar de Kon.
Landmacht garanderen, dat het
later, bij dlenstbeëindiging bij
de Kon. Landmacht vast te stel
len pensioen, niet minder zal
bedragen dan hét pensioen,
waarop zij Ingevolge art. 39 van
de R.T.C.-overeenkomst bij af
vloeiing recht zouden kunnen
doen geleden.
Ook v/il de regering aan de
Nederlandse beroepsmilitairen,
aan wie de mogelijkheid tot over
gang naar de Kon. Landmacht
niet kan worden geboden, meer
te moeten garanderen dan vast
gelegd is ln de ter R.T.C. bereik
te „sociale voorzieningen".
Ten aanzien van de te ver
wachten financiële consequen
ties wijst de regering erop, dat
het niet wel mogelijk is een
betrouwbare berekening daar
van op te stellen, omdat die
consequenties afhankelijk zyn
van de vele onzekere factoren.
Kamerleden hebben ernstige
bezwaren.
In het voorlopig verslag der
Tweede Kamer over het ontwerp
van wet tot tegemoetkoming aan
de N.V. K.L.M. voor geleden ver
liezen vragen vele leden om een
uiteenzetting van de redenen,
waarom de Nederlandse volks
gemeenschap zulk een groot be
lang zou hebben bij deze N.V.,
dat daardoor zulk een millioe-
nenoffer gerechtvaardigd wordt.
Dat het verlies op de Amster
damDjakarta-route, hetwelk
dan als komende bij de kosten
van de 2de politionele actie zou
moeten worden aangemerkt, zo
als de toelichting stelt, 28,2 mil-
lioen zou bedragen, is minstens
genomen onwaarschijnlijk, als
men bedenkt, dat de gehele pro
ductie op deze lijn blijkens het
jaarverslag van de K.L.M. in
1948 f51.755.000 heeft bedragen.
Deze leden achtten het voorstel
economisch zo weinig verant
woord opgezet, dat van een ver
der storten van tientallen mll-
lioenen in deze bodemloze put
moet worden afgezien.
Vim
BELASTINGAANGIFTEN.
De minister van Financiën
heeft de heerlijke Julimaand be
stemd voor het doen van belas
tingaangiften.
Voor velen, vooral als ze hun
inkomsten uit verschillende
bronnen verkrijgen, een lastige
karwei.
Nu zyn er mensen, die zich
daarover niet druk maken. Ze
gooien er met de muts naar en
zetten dan zonder enig bezioaar
onder het „aldus naar waarheid
ingevuld", hun handtekening.
Voor de Amsterdamse recht
bank verklaarde een commissio
nair in effecten, die samen met
zyn compagnon een effecten be
zit van f 100.000 had wegge
werkt, dat in Nederland nie
mand zijn inkomen en vermo
gen behoorlijk opgeeft.
Gelukkig is dat niet waar. Al
voldoen de opgaven in vele ge
vallen niet in alle opzichten aan
de door de fiscus gestelde eisen,
dit neemt niet weg, dat, zoals de
Officier van Justitie opmerkte,
velen er een eer in stellen da
fiscus zo goed en zo volledig mo
gelijk in te lichten.
Zo is het ook inderdaad.
Al moet aan de andere kaut
worden toegegeven, dat er heel
wat mensen rondlopen, die nie
mand graag tekort zouden doen,
behalve als ze er kans toe zien,
de fiscus.
Een dubbele moraal. Maar
een verkeerde moraal, die, ho«
zuur het ook mag zijn zo grot
bedragen aan de schatkist af t*
staan, onvoorwaardelijk moet
worden afgewezen.
Blijkens het voorlopig verslag
van de vaste commissie voor ver
keer en waterstaat der Tweede
Kamer over het ontwerp tot na
dere regeling van de verhouding
tussen het Rijk en de K.L.M. wa
ren sommige leden er niet van
overtuigd, dat de plaats gehad
hebbende rigoureuze uitbreiding
gemotiveerd was. Het is voorts
de vraag, of de plannen Van thans
niet al te ambitieus zijn voor de
draagkracht van ons land en of
niet reeds meer is geïnvesteerd
dan verantwoord moet worden
geacht.
Verschillende leden waren van
oordeel, dat het wellicht aanbe
veling zou verdienen aan de Al
gemene Rekenkamer op de één
of andere wijze de contröle over
de faits et gestes van de K.L.M.
op te dragen.
Andere leden betreurden de
weinig elegante wijze, waarop de
stopzetting van het binnenlandse
luchtnet heeft plaats gevonden.
Enkele leden drongen er in dit
verband met klem op aan, dat de
verbinding met de Wadden
eilanden goed wordt verzorgd, zij
het met een kleine type vliegtui
gen.
Het standpunt van de directie
der K.L.M. en speciaal van de
regering t.a.v. het binnenlandse
verkeer is te merkwaardiger, als
men denkt aan de zo noodzake
lijke industrialisatie van het
Noorden en Zuiden des lands.
De Chr. Ver. voor de Ver
pleging van lijders aan vallende
ziekte heeft een complex lan
derijen (48 ha), de „Cruquius-
hoeve", gelegen in de Haarlem
mermeer, aangekocht, waarop
aantal paviljoens en tehui-
voor ca. 600 patiënten ge
sticht kunnen worden.
Van deze Stichting schreef
.Elseviers Weekblad" o.m.
,Tot een van de zonderlingste
en kostbaarste restanten
uit het na-oorlogse wanbeheer
behoort de Stichting Culturele
Samenwerking, in de wandeling
genoemd de Stichting Logeman.
Zij werd 214 jaar geleden opge
richt en kreeg aanvankelijk een
crediet van 2% millioen om de
culturele betrekkingen met de
overzeese gebiedsdelen te bevor
deren. Welke plaats deze stichting
organisatorisch in de inmiddels
gewijzigde toestand inneemt, is
volstrekt onduidelijk.
Trouwens wat de Stichting ei
genlijk doet is al evènzeer on
duidelijk, want naar buiten blijkt
daar weinig van. Niemand weet
eigeniyk precies, wat er met het
vele geld, dat tot dusverre ge
spendeerd is, is gebeurd, behalve
dat er nogal enige misslagen zijn
geconstateerd. Evenzeer staat
vast, dat da Stichting sterk po
litiek gekleurd is en de laatste
veste mag worden genoemd van
weinig zakelijke, zwaar-idealisti
sche, hoogst onpractische proges-
sieven.
Het schijnt ons zeer de vraag,
of het nut heeft deze Stichting
te laten bestaan, maar zeker is
het dringend noodzakelijk, dat
nauwlettender wordt toegezien op
de faits et gestes van deze orga
nisatie, want wij kunnen ons niet
veroorloven om enige millioenen
te laten verknoeien voor onprac
tische zaken".
Douane te Delfzijl moet
cigaretten tellen.
Het Belgische kustvaartuig
„Corona", dat op weg was van
Antwerpen naar Rostock, werd
door een Antwerpse stuwadoors
maatschappij telegrafisch opge
roepen om de dichtst nabije ha
ven binnen te lopen. Deze order
werd gegeven i.v.m. een onenig
heid, die was gerezen tussen
twee Antwerpse stuwadoors. Het
schip was n.l. geladen met on
geveer twee honderd millioen
Amerikaanse sigaretten. De stu
wadoors hadden een menings
verschil over het juiste aantal
sigaretten, dat zich aan boord
moest bevinden. Het verschil
liep tegen de 750.000 sigaretten.
In de haven van Delfzijl is
thans de gehele lading sigaretten
onder toezicht van de Antwerpse
stuwadoorsmaatschappij door de
Delfzijlse douane overgeteld.
De collecte voor het Anjer
fonds heeft in Poortvliet opge
bracht f 29,24.
