De geschiedenis van het Bachtensteene
te Middelburg.
„Oorlog" vraagt thans 852 millioen gulden.
Winkelsluitingswet beeft voor- en
nadelen.
Net onlMeniie woord
Getuige was pak staag beloofd voor
„verkeerde" verklaring.
Misdadigers werden op het Gravensteen
gevangen gehouden.
Zeeuwse Wandelingen
Uit de Doopsgezinde historie.
Dit jaar zullen 15.000 dienstplichtigen worden
opgeleid.
Hoe een zeeman afscheid uam
Halve vrije dag in gevaar,
KORTE BERICHTEN
De bakker zonder vergunning
Maa.idng 19 Juni 1950
PROTESTANTS CHRISTELIJK DAGBLAD
Pagina 2
Iedere gemeente heeft de laatste tientallen Jaren haar nieuwe
wijken gekregen, nodig geworden door de steeds toenemende
bevolking. Natuurlijk moeten die nieuwe straten en pleinen ook
namen hebben. Nu is dat vinden van gepaste straatnamen niet
zo'n geweldig probleem, er zijn hier zoveel mogelijkheden, dat
het aantal namen haast onuitputtelijk is.
Let vooral eens op de nieuwe en werd ook wel genoemd „het
stadsgedeelten uit de grote ste
den, waar ge allerlei groepen
van namen kunt aantreffen. Ne
derland heeft de eeuwen door be
kende schilders en dichters, dap
pere zeehelden en beroemdheden
van allerlei soort opgeleverd, zo
dat met hun namen enkele dui
zenden mensen in een nieuwe
straat kunnen wonen. En hoe
veel bomen, bloemen en vruch
ten kunnen niet als naam die
nen! En na de plantkunde ko
men de dieren er aan te pas,
vooral de lieve vogeltjes zijn ge
zocht. En ook bekende leden uit
ons vorstenhuis van nu en voor
heen hebben hun namen gege
ven en ook niet te vergeten de
vele aardrijkskundige namen van
wat we eens ons Indië noemden.
Zo zou ik verder kunnen gaan
zonder voorlopig uitgeput te
raken.
OUD WORDT NIEUW.
Na de verwoestingen geduren
de de laatste oorlog is er echter
in Middelburg een nieuwe straat
naam in gebruik gekomen, die
eigenlijk heel oud is, n.l. Bach
tensteene.
Tot 17 Mei 194Ü stond in de
Noordstraat de R.K. kerk (in
1846 gebouwd en gewijd aan Pe
trus en Paulus, waarvan de beel
den m de voorgevel stonden) en
langs deze kerk liep een smal
straatje, de Lombardstraat.
Heel dit centrum van Middel
burg is verbrand, ook de kerk,
en men heeft op de plaats onge
veer van de vroegere Lombard
straat een nieuwe brede ver
keersweg aangelegd en deze
straat wordt nu genoemd Bach
tensteene.
Op 't ogenblik is men bezig
aan deze straat een nieuwe R.K.
kerk te bouwen, waarvan op 12
April j.l. de eerste steen is ge
legd.
Het oud-Nederlandse woord
bachten betekent: achter. In
't Vlaams wordt dit woord nog
gebruikt. Wanneer daar iemand
naar een zekere gelegenheid
moet waar zelfs de koning te
voet gaat, zal men kunnen ho
ren: „Ik moet effekes naar bach
ten, zulle". En de bekende pries
ter-dichter Guido Gezelle noemt
het woord ook in zijn bekende
vers over boerke Naas, die wel
geen leeuwenhart had, maar toch
niet zo dwaas was, zoals Gezelle
zegt.
„Al met zen heer, wat hoort boer
[Naas
juist bacht hem in de tronk?"
Voor de rijm staat hier het
kortere bacht in plaats van bach
ten.
De naam Bachtensteene bete
kent dus: achter het Steen en
werd in oude tijden gebruikt
voor de latere Lombardstraat en
soms ook wel voor de tegen
woordige Latijnse Schoolstraat
en Blindenhoek.
s-GRA VENSTEEN.
Aan de Westzijde van de Burg
stond in vroeger eeuwen het
Gravensteen, dat in een keur
van 1254 voor het eerst genoemd
werd. Het was een soort belas
tingkantoor. Ieder die land be
zat, waarvan belasting (schot)
betaald moest worden, moest zijn
belastingplicht hier voldoen en
de betaling werd dan opgetekend
op de steenrol, zoiets wat we te
genwoordig zouden noemen het
kohier der belastingen, waarop
tevens de grootte van de schat
plichtige landerijen stond aange
geven grootte steenschietens,
schieten betalen). Nu zult u
begrijpen, hoe we aan de naam
steen komen in het woord Gra
vensteen.
En de eerste helft van dit
woord herinnert ons natuurlijk
aan het tijdvak der graven, die
hier regeerden, eigenlijk in naam
en als ondergeschikte van onze
leenheer de Keizer, maar in wer.
kelijkheid meestal tamelijk on
afhankelijk.
Het Gravensteen deed echter nog
dienst tot iets anders, het was
namelijk tegelijk een gevangenis
stenen gijzelhuis". Graaf Willem
II bracht er krijgsgevangenen
in, we lezen ook van iemand die
zijn schulden niet betaalde: „so
moet hi bliven ints gravensteen"
en van andere delinquenten heet
het „men sal se doen upt ghisel-
huis".
Het oudste gravensteen, van
Zeeuwse moppen uit Hogelande
gebouwd, raakte echter langza-
CXIX.
merhand bouwvallig. Reeds in
1318 lezen we in een grafelijke
rekening, dat de zolder in 't gij
zelhuis zo onzeker was, dat men
bang was, dat de gevangenen
doorbreken zouden.
Later is het afgebroken door
de metselaars Matthijs Jansz. en
Klaas Willemsz. voor 10 pond
Vlaams (ƒ60.en op dezelfde
plaats een nieuw gebouwd; de
gevelsteen met adelaar gaf als
jaartal 1526, toen men de bouw
begon, twee jaar later was het
voltooid.
Aan de voorkant was er een
dubbele opgang door middel van
een trap (zoals bij het stadhuis)
en het gebouw stak boven de an
dere huizen uit, niet zo hoog ech
ter als op de plaat in de kroniek
van Smallegange, waar het al
te hoog en groot is getekend.
Het was nu een complete ge
vangenis met vierschaar, gijzel-
kamer, cellen, pijnhuis en kei-
zersstoeL
Een keizersstoel was een stoel
met scherpe ijzeren pinnen in de
zitting, een gevangene moest de
stoel „bezitten" als straf of om
tot een bekentenis gebracht te
worden. Misschien is het hier in
Middelburg wel niet zo'n onge
makkelijk meubelstuk geweest,
maar een klein hokje, waarin
men erg moeilijk zitten kon. We
lezen n.L dat in 1558 iemand ver
oordeeld was „drie dagen en drie
nachten te zitten in 's keizers
stoel, te water en te broode".
Ook waren hier in deze gevan
genis zes grote pijnstenen, die
als gewichten gehangen werden
aan de tenen van een gepijnigde.
In 1827 is het gebouw afgebro
ken. Het gravensteen te Zierik-
zee bestaat nog, het is prachtig
gerestaureerd.
HET KLOOSTER.
We lezen ook van een klooster
Bachten 's Gravensteene, ver
moedelijk heeft dit gestaan op de
plaats waar nu het gymnasium
is. In dit klooster woonden de
zwarte- of cellezusters, die zich
vooral bezig hielden met het ver
plegen van zieken en het zorgen
voor de begrafenissen.
In 1526 waren er nog slechts
vijf zusters, in 1539 werd het
klooster daarom ook opgeheven.
Het gebouw werd later ingericht
als armenschool, waar arme jon
gens kosteloos onderwijs kregen.
Toen in 1555 de pest uitbrak
in Middelburg had men behoefte
aan verpleegsters; er werden 12
zusters naar Middelburg ge
bracht, die haar verblijf kregen
in woningen naast het vrouwen
klooster in de Zusterstraat; deze
straat bestaat nog en is genoemd
naar de cellezusters.
L. v. W.
t (Van onze Utrechtse
correspondent).
Onder de kerkformaties met 'n
specifiek eigen kenmerk neemt
de Doopsgezinde Broederschap de
eerste plaats in. Door de eeuwen
heen hebben de volgelingen van
VVitmarsum's voormalige pastoor
Menno Simonsz in hun geloofs
leven, hun eredienst en hun alle
daags bestaan een typisch stem
pel gedragen.
Jammer genoeg gaat dat nu
verbleken. Want al treft men het
doopsgezind-eigene nog in ruime
mate aan, wanneer men zich ver
diept in de historie blijkt, dat tal
van oude opvattingen en gewoon
ten zjjn verdwenen.
Een simpel voorbeeld. Doops
gezinden plegen hun bedehuis
niet als kerk te betitelen maar
als „vermaning". Hun ledenver
gadering heet „vertoeving". Beide
uitdrukkingen worden ook nu nog
wel gebruikt. Gelijk men de pre
dikant veelal „leraar" noemt
Maar verdwenen is de betiteling
„dienaarschap" voor de kerke-
raad.
Zo zouden we meer kunnen
noemen. Men kan deze dingen
vinden in een aantrekkelijk boek
je, dat kort geleden van de pers
kwam. Het is een posthuum ver
schenen werk van prof. dr W. J.
Kühler, oud-hoogleraar aan het
seminarie der doopsgezinden te
Amsterdam. Prof. Kühler, van
wie in dit boekje een levensbe
richt is opgenomen, was bezig
met een standaardwerk over de
geschiedenis der doopsgezinden
hier te lande. Het eerste deel ver
scheen indertijd. Van het tweede
deel was slechts hoofdstuk I
klaar, toen de dood deze histo
ricus overviel.
Men besloot het gereedgekomen
hoofdstuk uit te geven (bij H. D.
Tjeenk Willink en Zoon, Haar
lem) onder de titel „Geschiede
nis van de Doopsgezinden in Ne
derland. Gemeentelijk Leven".
VERDWENEN GEBRUIKEN.
Ieder, die goed ingelicht wil
worden over de gang van zaken
in het leven der doopsgezinde ge
meenten, zal met interesse dit
boek lezen. Wist u, dat het geven
van catechetisch onderricht bij de
doopsgezinden oudtijds niet het
werk der predikanten maar der
ouders was? Dat de ouderling-
kerkvoogd, waar de Hervormde
Kerk momenteel zo druk over
praat, in de 17e eeuw hoewel
niet precies eender aangeduid
al in de doopsgezinde stadsge
meenten voorkwam? Dat inzon
derheid bij de Groninger Mennis-
ten lange tijd de voetwassing in
zwang was, voor of na de viering
van het avondmaal? Zij waren
van mening, dat Jezus de voet
wassing bevolen had, hetgeen
men oordelende naar de letter
der Heilige Schrift inderdaad
uit het Evangelie van Johannes
kan opmaken.
W(j vinden nog diverse andere
aardige gebruiken. Zoals hij de
Hervormden gebruikte men ook
bij de doopsgezinden tinnen be
kers voor de avondmaalsviering.
Maar de z.g. „fijne Mennisten" te
Balk dronken de wijn uit kom
men van wit aardewerk met
blauw beschilderd. Deze kommen
zijn bewaard gebleven in de bi
bliotheek der doopsgezinden te
Amsterdam.
Er waren ook minder mooie
gebruiken. Wij denken aan het
geen prof. Kühler verhaalt over
de armbedeling in De Rijp (N.-H.)
Zij, die door de diaconie werden
gesteund, waren verplicht trouw
ter kerk te gaan. Bij het uitgaan
der kerk stond een weesjongen,
die loden penningen uitreikte aan
behoeftigen. Alleen degenen die
zo'n penning hadden, kwamen
voor steun in aanmerking. Niet
naar de kerk gaan betekende der
halve: geen hulpverlening!
Opmerkelijk is wat wij lezen
over de doopsgezinde liederen
bundels. Er waren bundels voor
gemeentelijk en huiselijk gebruik.
Van de naïviteit die deze rijmen
kenmerkt, geven we een exempel.
Het laat zien, hoe de doopsgezin
den in alle dingen van het dage
lijks leven een verwijzing zien
Jaarvergadering Zeeuwse
Vereniging in Den Haag.
Donderdagavond hield de
Zeeuwse Ver. „Zeelandia" in Den
Haag haar jaarvergadering. Het
jaarverslag van de secretaris, de
heer W. I. Burgel, gewaagde van
een gezond verenigingsleven.
De feestavonden kwamen op 'n
hoger peil, hetgeen het bestuur
verheugde. Het ledental gaf ook
dit jaar enige schommeling te
zien. Ingeschreven staan nu 244
leden en 44 gezinsleden. De sa
menwerking tussen bestuur en
onderafdelingen liet niets te wen
sen over. In de samenstelling van
het bestuur kwam geen wijziging.
Het zuinige financiële beheer had
tot gevolg, dat het tekort kleiner
is geworden. Het aantal eigen
dommen van de vereniging breidt
zich steeds uit, vooral nu er
Zeeuwse costuums zijn aange
schaft. De afdeling zang, die
tweemaal optrad, mag zich in 'n
goede belangstelling van de leden
verheugen. Ook de afd. Hollands
Toneel trad tweemaal op, terwijl
de leider, de heer H. Kiters, eni
ge maanden wegens ziekte het
leiderschap moest overdragen aan
de heer Barentsen.
De leden van de Propaganda-
commissie gaven hun beste krach
ten.
Gedurende het winterseizoen
werden vier toneel- en drie con-
tcetavonden georganiseerd.
Vier jaar gevangenisstraf voor
Mitfelstenscheid.
De Bijzondere Raad van Cas
satie te 's-Gravenhage heeft de
„Fachberater" Mittelstenscheid
veroordeeld tot 4 jaar gevange
nisstraf met aftrek vanaf 17
Augustus 1946. Mittelstenscheid
is de man, die een groot aantal
Zeeuwen naar Duitsland stuur
de. Hij zal dus op 17 Augustus
aanstaande vrijgelaten worden.
In hoger beroep was zes jaar ge
vangenisstraf tegen hem geëist.
Medeplichtige van Fnchs
gearresteerd.
Het Amerikaans federaal bu
reau van onderzoek (F.B.I.) heeft
een 44-jarige chemicus, Alfred
Dean Slack uit Syracuse (New
York), gearresteerd op beschul
diging van medeplichtigheid aan
atoomspionnage voor de Sowjet-
Unie, waarvoor dr Klaus Fuchs
14 jaar uitzit.
Elke beschuldiging tegen mij in
verband met het Manhattan-pro
ject is zonder grond. Ik ben vol
komen onschuldig aan enige over
treding, verklaarde Slack aan
verslaggevers. Ik ben niet en was
nooit en zal nooit lid van de com
munistische partij zijn, voegde hij
er aan toe.
Slack was vroeger ook werk
zaam op de atoomfabriek te Oak
Ridge in Tennessee.
(Van onze
Utrechtse correspondent.)
Het ontwerp voor een winkel
sluitingswet ls er. Gelukkig I
Want er wordt al Jaren op ge
wacht. Het ls l>(jna onmogelijk
om uit de stapel verordeningen
en regelingen, die gevolgd zjjn op
de thans nog geldende wet, wj]s
te worden.
Dit zei de heer H. J. Vermeu
len, voorziter van de Ned. Bond
van Christelijke Kantoor- en
Handelsbedienden, toen we hem
een dezer dagen aantroffen op
het bureau van zijn organisatie
te Amsterdam. Het wetsontwerp
ziet er ook wel gunstig uit, ver
klaarde hij. Als christelijke or
ganisatie juichen wij het toe,
dat de Zondagssluiting is vast
gelegd, blijkens artikel 1 van
het ontwerp.
Voorts gaan wij graag accoord
met de voorgestelde uren van
opening en sluiting. Om 5 uur
mag men zijn winkeldeur al
open zetten (hetgeen voor ha-
Nieuwe Begroting van Defensie verschenen.
(Incez. mededeling, advert.)
per rol
De grootste en de bestel
I'EÏ'IIJLETON.
door
O. F. WALTON.
15) —o—
„Och, mijnheer!", zei de oude
huisknecht, „dan heb ik werke
lijk met u te doen."
„Maar", zei Watson, „er zal
toch genoeg voor ons overblij
ven. Zie maar eens naar al deze
meubelen en het park, die zijn
toch niet weg?"
„Ja, 't kan zijn, dat er nog
Iets overblijft, Watson, ik kan
er niets zekers van zeggen,
voordat ik weet, hoe groot mijn
vaders verplichtingen waren. Ik
vrees dat hij meer dan een ge
woon aandeelhouder was in die
mijn en dat door anderen op het
landgoed enzovoort beslag zal
worden gelegd. Ge kunt er
•venwel op rekeiien, dat uw le
gaten zullen worden uitbetaald,
voordat ik zelf een enkele stui
ver van mijn vaders geld zal
aanraken."
,,'t Is heel vriendelijk van u,
mijnheer", zei de oude huis
knecht, „maar ik houd me over
tuigd, dat niemand van ons u
het rechtmtige erfdeel zou wil
len ontroven."
„Dat is geen beroving, Elking-
ton, alleen een kwestie van
recht", zei de kapitein.
„Nu, ik zeg, dat het hard is"
hield Watson vol, „zeer hard en
wat er van. mij moet worden, ik
weet het niet Op mijn leeftijd
kan ik geen ander betrekking
vinden en de oude heer heeft
altijd gezegd, dat hij voor mij
had gezorgd."
„Ik herhaal, Watson, het spijt
mij zeer; meer kan ik niet zeg
gen."
„En nu is er nog iets anders,
waarover ik u wilde spreken",
voegde Fortescue er aan toe,
terwijl hij het testament toe
vouwde; „ik zou u willen vra
gen bijzonder goed te luisteren
naar 'geen ik heb mee te delen.
Mijn vader vertelde mij, daags
voor zijn overlijden, dat hij een
brief aan mij had gericht en
dien met het testament had op
geborgen in de brandkast van
zijn kamer. Die brief heb ik niet
ontvangen. De omslag was er
wel, met mijn adres door mijn
vader geschreven, maar toen ik
hem opende, bevatte hij niets
dan een vel wit papier, onbe
schreven. Nu ben ik overtuigd,
dat de eigenlijke brief door
iemand verduisterd is. Ik houd
voor zeker, dat de enveloppe is
geopend, dat de brief die mijn
vader voor mij bestemde, is weg
genomen en vervangen door dat
onbeschreven papier. Ik roep nu
u allen op mij te helpen ontdek
ken hoe en wanneer en door
wien dit is gedaan. Elkington,
weet gij waar mijn vader da
sleutels van zijn brandkast be
waarde?"
„De oude heer had ze altijd
bij zich, mijnheer, daags en
's nachts, om zo te zeggen. Over
dag droeg hij ze in zijn zak en
's nachts lagen ze op het ta
feltje bij zijn bed."
„Kun je je ook herinneren,
dat hij ze eens heeft laten lig
gen?"
„Nooit, mijnheer, nooit. Hij
was zo zorgvuldig voor deze
sleutels; het scheen wel of hij
er altijd een oog op hield."
„Zo, dan komen we tot de lag
waarop hij door dat telegram die
plotselinge schok kreeg. Waar
waren zijn sleutels toen?"
„In zijn zak, mijnheer. Ik weet
zeker, dat ze daar waren, want
de postbus werd binnengebracht
door de portier, terwijl ik bij
hem was; toen haalde hij ze uit
de zak om de bus te openen."
„En stak hij ze toen weer in
z'n zak?"
„O, ja, mijnheer, dat vergat
hjj nooit."
„Welnu, toen kwam de dok
ter en wat gebeurde verder?"
„Mijnheer werd naar boven
gedragen. Dokter Cholmondeley
hielp ons en toen brachten wq
hem in bed."
Bq de Tweede Kamer is thans do nieuwe begroting van Oorlog,
nodig geworden door allerlei gewijzigde omstandigheden, inge
diend. Het eindcijfer bedraagt f 851.987.886.
Voor het lopende begrotingsjaar aldus zegt de toelichting
is het beeld verkregen, dat in een zo snel mogelijk tempo de te
rugvoering van de troepen van de K.L. en van de L.S.K. zal die
nen te worden bewerkstelligd, terwijl tevens de reorganisatie en
uiteindelijke oplossing van het K.N.I.L. met spoed dient te wor
den voltooid. De termijn van zes maanden, voor deze afscheep en
reorganisatie tot uitdrukking gebracht ter R.T.C. zal zoveel mo
gelijk moeten worden benaderd.
thans in geregeld contact met el
kander kwamen te staan.
De minister vestigt er de aan
dacht op, dat de legeropbouw-
kosten in deze begroting in hoofd
zaak betrekking hebben op de
vredesdiensten. Een zeer beperkt
gedeelte van het totale bedrag ad
347.832.185 zal daardoor beschik
baar zjjn voor de voorbereidingen
van het mobilisabel maken van
de troepen.
De diensttijd.
Met uitzondering der toekom
stige officieren en onder-officie-
ren, zal het gros der dienst
plichtigen een eerste oefening
van 1 jaar krijgen. Alleen van
enige speciale wapens en dienst
vakken, cavalerie, aan- en afvoer-
troepen en technische troepen,
eist de dienstplichtwet een lang
ere tijd van eerste oefening.
Aan de termijnen van eerste
oefening, ln de dienstplichtwet
bepaald, zal voortaan weer stipt
de hand worden gehouden.
Het totaal aantal in opleiding
te nemen dienstplichtigen in 1950
bedraagt in verband met het
hierna gestelde, ten naaste bij
15.000 man.
De lichting 1950 zal niet ten
volle worden benut, zjj het dan
ook, dat wel uit deze lichting zo
veel mogelijk officieren en onder
officieren zullen worden opgeleid.
Er is rekening mede gehouden,
dat in de loop van 1950 het tem
po van vorming van beroepskader
wordt versneld, deels met ge
bruikmaking van de mogelijkhe
den, welke worden geboden door
het met groot verlof zenden van
de lichting 1949-n. Hiertoe wordt
ook gerekend de herscholing van
uit Indonesië terugkerend be
roepskader van het K.N.I.L., dat
naar de Koninklijke Landmacht
overgaat.
Tweede vrjjwilligers-
opleidingscentrum.
Een in 1950 op te richten 2e
vrijwilligers-opleidingscentrum,
zal gebruik makende van de gun
stige omstandigheden, ontstaan
door het met groot verlof zenden
van de lichting 1949-11,opdracht
krijgen voor eenmaal de opleiding
van 600 vrijwilligers te verzorgen.
De tot nu toe in de vredes
organisatie voorkomende storm-
school zal worden omgezet ln een
korps commandotroepen, hetwelk
jaarlijks een beperkt contingent
bij voorkeur zich hiertoe vrij
willig ter beschikking stellende
dienstplichtigen voor deze
nieuwe taak zal opleiden.
In tegenstelling tot de voor
gaande jaren zal ingaande najaar
1950 de lichting niet meer worden
opgeleid in depots, doch weder in
regimenten.
De Nationale Reserve.
De vorming der Nationale Re
serve vindt langzaam maar zeker
voortgang.
Ook nu de tot voor kort be
staande en ln het handboek ver
melde omstandigheden, dat vrij
wel alle geoefende troepen zich
in Indonesië bevonden, is wegge
vallen, blijft de regering prijs
stellen op een korps van gezags
getrouwe vrijwilligers.
De kosten der Nationale Re
serve zjjn geraamd op een ge
middelde sterkte aan vrijwilligers
van 12.500 man.
Rekening houdende met het fi
nancieel aanvaardbare en, waar
nodig, aangepast aan het tempo
der legeropbouw, zal binnen het
raam van de West-Europese de
fensie worden voortgegaan met
de vorming van gevechtseenheden
en het inrichten van vliegbases,
terwijl zal worden voortgebouwd
aan het voor het luchtverdedi
gingssysteem benodigde waar
schuwingsapparaat.
Een belangrijk contract werd
ln goede samenwerking met Bel
gië afgesloten, dat voorziet in de
levering door de Belgische indus
trie (motoren) en de Nederlandse
2bü mine voor nationale
Reserve (12.500 man).
Teneinde de indiening van de
hoofdstukken 8 a en b van de
Rijksbegroting 1950 niet langer te
vertragen, heeft de minister be
sloten om in afwijking van de
gewone gang van zaken het
voor het jaar 1950 en volgende
jaren te volgen defensiebeleid in
een afzonderlijke nota aan de
Staten-Generaal aan te bieden.
Zonder kennis van de inhoud
van deze nota is een beoordeling
van de voorliggende cijfers zeer
wel mogelijk.
Het totaal der in de toekomst
aan te vragen credieten zal wor
den beheerst door:
a. het aanschaffings-technisch
mogelijke,
b. het personeels-technische be
reikbare, en
c. het financieel-economische
aspect.
De aangekondigde nota zal een
zo nauwkeurig mogelijke opsom
ming omvatten van hetgeen de
regering financieel-economisch
toelaatbaar acht; bij de bepaling
van haar standpunt zal tot het
uiterste getracht worden aan re
delijke militaire eisen tegemoet
te komen.
Algemeen beleid.
In de M. v. T., verstrekt bü da
aanvankelijke ingediende begro
ting werd hét doel om in 1950 te
geraken tot een departement van
Rijksverdediging wederom inge
steld.
Stap voor stap worden ook vor
deringen gemaakt om tot dit doel
te geraken en tastbare winst
werd verkregen door het feit, dat
de hoogste militaire chefs van de
drie onderdelen der strijdmacht
naar het eeuwige.
Een Medemblikker zeeman
neemt afscheid van zijn geliefde
met ojn. deze vrome woorden:
Laet ons bidden en waecken
Om niet te worden verrast,
Dat wy niet quijt en raecken
Aneker, roer, tou, seyl, mast.
Al om te varen voort
Door golven ende baren.
Moet men met goedt accoort
Dit tuygh seer wel bewaren.
En oock niet dra vervaren
Al komen stormen groot,
Als een Bootsman ervaren,
Betrout op u Piloot.
„Wie deden dat?"
„De dokter en Watson en ik."
„Waar waren de sleuteh
toen?"
„In zijn jaszak gebleven, mijn
heer; maar zodra hij weer tot
zichzelf kwam en zijn ogen
opende, vroeg hij ernaar; 't was
zo wat het eerste waarover hij
sprak."
„Waar heb je ze toen neerge
legd?"
„Op de tafel, waar u zelf ze
zag liggen, vlak bij zijn bed. Zij
zijn daar gebleven, voor zover
ik weet, totdat gij ze hebt weg
genomen."
„Onmiddellijk nadat de oude
heer zijn laatste adem uitblies",
haastte Wason zich te zeggen.
„Ziezo", meende kapitein For
tescue, ,,'t komt mij voor, dat wij
die kwestie binnen vrij beperkt
terrein hebben teruggebracht.
Mijn vader werd vroeg in de
morgen ongesteld; gedurende
korte tijd bleven de sleutels in
zijn jaszak. Hoe lang, Elking
ton?"
„Een uur lang, zou ik den
ken, mijnheer."
Welnu dan, óf in die tijd, óf
gedurende de daarop volgende
nacht moet iemand met die
sleutels naar de kast zijn gegaan
en daar mijn brief hebben uit
gehaald."
(Wordt vervolgd.)
industrie (frames) van een groot
aantal Meteor vliegtuigen, waar
van de helft voor elk land.
Er zal gestreefd moeten wor
den naar voortzetting van de
reeds aangegeven werving van
beroepspersoneel, waaraan de
luchtmacht nog steeds tekort
heeft.
In verband met oprichting van
nieuwe militaire tehuizen en voor
eventuele bijzondere uitgaven van
bestaande tehuizen wordt een be
drag van f 20.000 nodig geacht.
Voor kosten van vervoer van
personeel naar en van Indonesië
en van materiaal is uitgetrokken
f 61.240.000.
Als kosten der demobilisatie
komt op de buitengewone dienst
voor f 48.105.000.
De grootste West-Duitse radio-
organisatie, de Noord-West-Dult-
se radio-omroep, is heden met
proefnemingen op het gebied van
televisie begonnen. Het doel is
binnen de komende twee jaar tot
de instelling van televisie-uitzen
dingen te komen.
Koning Gustaaf van Zweden
heeft in huiselijke kring zijn 92e
verjaardag gevierd. Voor de eer
ste maal werden in de stad geen
optochten en openbare vermake
lijkheden op touw gezet.
Door benzinegebrek heeft een
Nederlands toeristenvliegtuig in
de omgeving van Lanaken (Bel
gië) een noodlanding moeten ma
ken. Het vliegtuig werd gedeel
telijk vernield. De twee passa
giers bleven ongedeerd.
Op 28 Juni a.s. zal te Marknes
se een grote fokveedag voor
rundvee en paarden worden ge
houden. Reeds is gebleken, dat
hiervoor grote belangstelling be
staat.
Opnieuw een arrestatie in de
zaak Gold.
Een voormalig onder-officier in
het Amerikaanse leger, de 28-ja-
rige David Greenglass uit New
York, is door de Amerikaanse
federale recherche gearresteerd,
op grond van de beschuldiging,
dat hij atoomgeheimen aan Har
ry Gold heeft verstrekt, die deze
op zijn beurt aan de Russen zou
hebben gegeven.
venplaatsen van belang kan we
zen) en 's avonds 6 uur gaat de
zaak op slot.
Helaas, artikel 2 van hel ont
werp heeft een tweede lid, dat
ons minder aanstaat, aldus de
heer Vermeulen. Want wij lezen
daarin dat het gemeentebestuur
de vrijheid heeft om de slui
tingstijd inplaats van 13 op 20
uur te stellen, ja zelfs geduren
de één avond in de week op 22
uur. Wij vragen ons af wanneer
de plaatselijke overheid van die
bevoegdheid gebruik zal maken.
Volgens ons behoort zij dat
nooit te doen. De wet geeft de
gemeenten 21 dagen per jaar
gelegenheid om het tijdstip vau
sluiting later te stellen, bij voor
beeld tijdens tentoonstellingen
en winkelweken. Bovendien is
er een speciale regeling voor de
Sint Nicolaas- en Kersttijd en
voor Oudejaar. Daarom betreu
ren wij, dat de wet de moge
lijkheid voor algemene afwij
king van de bepaling omtrent
het sluitingsuur open laat.
Sluiting om 20 uur brengt
voor de meeste zaken geen voor
delen mee. De meerdere ver
diensten worden weggenomen
door de verhoogde kosten,
meende de heer Vermeulen.
Voor sluiting om 22 uur komt
misschien de Vrijdag maar voor
al de Zaterdag in aanmerking.
Maar waarom zou men de Za
terdagavond, die in onbruik is
geraakt als tijd om te winkelen
weer bestemmen voor het inko
pen doen?
Geen positief geluid.
Ten aanzien van de weken in
het eind van het jaar werd be
paald dat in de periode 29
Nov.4 Dec.; 2024 Dec. en
Zaterdag 30 en 31 Dec. de win
kels tot 21 uur geopend mogen
zijn. Liever hadden we gezien,
dat op de vooravond van Kerst
mis en zeker op Oudejaars
avond geen latere sluiting werd
toegestaan, gelijk ook op Sinter
klaasavond de deur om 18 uur
dicht gaat, aldus de heer Ver
meulen.
Veel meer bezwaren hebben
wij echter tegen de bepalingen
omtrent de halve vrije dag, zo
als deze in het wetsontwerp
neergelegd zijn. Inzake de halve-
dagsluiting bepaalt de wetgever
niets positiefs. Wel kan bij alge
mene maatregel van bestuur
worden voorgeschreven, dat
winkels een halve dag gesloten
zijn. In dat geval is er keus tus
sen Maandag vóór 13 uur en
Dinsdag of Zaterdag na 13 uur.
Ziehier onze hoofdgrief: de mo
gelijkheid bestaat dat er van
een vrije middag (of ochtend)
niets komt. Het wetsontwerp
zet deze zaak op losse schroeven.
Tenslotte constateerde de heer
Vermeulen, dat de wetgever
met zijn tijd is meegegaan; er
wordt in het ontwerp rekening
gehouden met de publiekrechte
lijke bedrijfsorganisatie. Maar
bij het overleg aangaande d«
winkelsluiting draagt het ont
werp toch een ouderwets cachet.
Want er is bij het vragen van
advies niet gedacht aan werk
nemers, naar men uit een der
artikelen kan opmaken. Blijk
baar was de ontwerper van me
ning, dat werknemers alleen
maar van doen hebben met da
arbeidswet, terwijl werkgever»
met de winkelsluitingswet moe
ten rekenen. Alsof het personeel
niet even nauw bij een winkel
sluiting betrokken zou zijn!
Bij alle waardering voor het
aangeboden ontwerp maakt da
christelijke organisatie der han
delsbedienden dus wel bezwaren
tegen enkele artikelen. Men kan
verwachten, dat de gezamen
lijke bonden die op dit terrein
werken, nog wel wat van zich
laten horen aleer het ontwerp in
de Tweede Kamer aan de orda
wordt gesteld.
Kantongerecht te Tholen.
Als eerste zaak voor het Kan
tongerecht te Tholen diende een
overtreding van de verkeersvoor-
schriften door J. M. te Stavenls-
se, die te St Maartensdijk met
zijn autobus reed, en zijn lichten
niet dimde, waardoor een dame
kwam te vallen, die een hersen
schudding opliep, f 6 of 3 d.
J. v. G. te Bergen op Zoom was
met zijn vrachtwagen en aan
hangwagen tegen de muur van
café Gunter te Poortvliet gere
den. De heer Gunter als getuige
gehoord vroeg v. G. geen boete
te willen opleggen, daar de toe
stand op de hoek bij zijn café zo
edroevlg is, dat een aanrijding bij-
na niet te voorkomen is. Schuldig
verklaard zonder boete.
De heer Gunter kreeg de bood-
Bchap zich tot de burgemeester
te wenden inzake de onhoudbare
toestand voor het verkeer.
Voor de zoveelste keer kwam
voor het hekje bakker L. W. te
Scherpenlsse. Hij had weer een
bon gekregen omdat hij nog geen
diploma's had als bakker en ver
gunning om zijn zaak te drijven.
„Ik zakte weer, omdat in Holland
anders gebakken wordt dan hier"
zei hij. „Ik zie", aldus de Kanton
rechter, „dat je een gezin hebt
van vrouw en kind en één op
komst". „Neen, mijnheer de K.R.,
vrouw met drie kinderen, daar de
laatste een tweeling was", was
's bakkers antwoord. „En dat al
les zonder vergunning", zei de
K.R. onder gelach. Op aanraden
van de K.R. zal mr van Hasselt,
derdedlger, persoonlijk naar Den
Haag gaan, om daar een en ander
voor W. te bepleiten.
Het pak slaag.
C. B. te Scherpei-lsse zou met
een hond ln het jachtveld hebben
gejaagd. Een 4-tal getuigen
kwam voor. De een beweerde liet
te hebben gezien, de ander acht
te de verklaringen niet juist. Ge
hoord werden nog de Gebr. A. en
M. C. SI. Getuige M. C. SI. heet
te te liegen hetgeen hy tegen ver
balisant .getuigde. Nadat de K.R.
een verklaring had opgemaakt
weigerde M. C, SI. deze te teke
nen. De K.R. wees hem er bq her
haling op, om te verklaren, of hij
nu wel of niet getuigd had tegen
de politie en dat hy hem verdacht
van meineed in de cel zou sluiten
en over laten brengen naar Mid
delburg. SI. wist niet wat MJ
moest doen, tekenen of niet. Tot
besluit verklaarde get. de Graaf,
dat hier meer tussen zit en dat
M. C. SI. een pak slaag is beloofd
als hij niet goed getuigde. De K.
R. zeide deze zaak nogmaals aan
te houden, een degelqk onderzoek
te zullen laten instellen of deze
getuige is bewerkt en op 17 Nov.
Nov. deze zaak opnieuw te zullen
behandelen.
D. T. te Bruinisse kreeg voor
een aanrijding met de tram te
Zqpe een boete van f 6 of 3 d. en
f 8 of 4 d. G. M. G. wegens over
treding mav. snelheid f5 of 3 d.
J. F. B. wegens verkeersovertre
ding f3 of 2 4 J. G. te A. Jaco-
bapolder voor rqden zonder ach
terlicht, zonder rybewijs en niet
stoppen op bevel f 10, f8 en f3
boete. H. J. G„ ook te A. J.-pol-
der kreeg voor het los laten lo
pen van een koe f 5 of 5 d.
Kurt Schumacher, de leider der
West-Duitse Sociaal-democraten
heeft Vrijdag een auto-ongeluk
gehad. Zqn auto werd geheel ver
nield, doch hijzelf kon ongedeerd
zqn reis voortzetten in de auto,
die de Christen-democratische
Bondsdagpresident, Koehler, hem
leende.