Tegenstrijdige belangen der Zeeuwse
steden schaadden de oeververdediging.
in Westkapelle is nog niet de helft der
verwoeste panden herbouwd.
De Ned. Herv. Kerk op dit ogenblik. Va°Ber8C" de rovm
De houding van de Walcherse school
kinderen is veel verbeterd.
de dva*t£ dia<xJLe*t/
Van de Spiegel drong aan op een „bijzonder
departement".
Steeds minder werkgelegenheid voor de
dijkwerkers.
Wanneer een nieuw raadhuis
en zuiveringsinstallatie
"°iit in de weg
Op tal van plaatsen is „vacant" het wachtwoord.
Richtlijnen voor de
nationale herdenkings
avond.
Donderdag i6 Maart 1950
PROTESTANTS CHRISTELIJK DAGBLAD
Pagina 3
De strijd der Zeeuwen tegen het water. (II.)
ren er altijd tegenstrijdige be
langen en men kon het niet eens
worden.
De schuldenlast van de pol
ders en van de Provincie steeg
onrustbarend. Men liep hopeloos
vast. Zelfs greep Willem IV in
1751 persoonlijk in om de zaak
- der calamiteuze polders te rege-
Heren Maten van Zeeland. Voorwaar een deftig gezelschap, dat ]en Eén VJm de weinige men_
over het wel en wee van Zeeland besliste of. wat erge; is, de sen dip de zakpn door£ad was
zaken op de lang* baan schoof. De zaak, waarvoor z|j bijeenkwamen,
wa» zeer belangrijk, want er moest een reglement opgesteld worden,
dot de financiële zaken der calamiteuze polders regelde.
(Van een speciale medewerker.)
Op een Augustusdag van het jaar 1715 stapten deftig-gepruikte
heren de Abd|j te Middelburg binnen. Het waren de Edelmogende
Het Latijnse woord calamitas de vrijdommen en verdere steun
wil zo veel zeggen als schade, aan de polders.
sen, die de zaken doorhad, was
Laurens Pieter van de Spiegel,
de bekende raadspensionaris.
In een memorie over de oor
zaken van het verval der pu
blieke financiën en de welvaart
ramp en onhei'. De zeewerende
polders hadden heel wat onhei
len te vrezen en rampen te door
staan. Dus werden die polders,
die door de zee aangevallen wer
den en door de berokkende
schade in financiële moeilijk
heden waren geraakt, calamiteu
ze polders genoemd. Een bena
ming die rond 1700 in zwang
was gekomen. De Heren hadden
tl dikwijls over deze zaken ge
delibereerd, maar meestal na
men zij pas hun besluit, wanneer
de toestand geen uitstel meer
gedoogde of wanneer het te laat
was. Het bestuursapparaat liep
stroef, want de afgevaardigden
van de steden kregen, wanneer
zij naar de vergadering der Sta
ten togen, hun opdracht mee.
Wanneer er nieuwe voorstellen
gedaan werden, moesten zij eerst
weer ruggespraak houden met
hun opdrachtgevers. Zo kon het
gebeuren, dat, bepaalde zaken
jarenlang sleepten.
STORM MAAKTE DE
GEESTEN WAKKER.
In 1715 leek het echter, of de
polderkwestie nu definitief opge
Er bestaat eén rijmpje, dat deder Zeeuwse ingezetenen, zegt
toestand heel goed karakteriseert bij over de calamiteuze polders:
De vergadering der Staten was ..Men heeft menschen genoeg in
samengesteld uit afgevaardigden de Provintie, die bekwaam zijn
van de steden Middelburg, Zie- om een goed zeewerk te ordon-
rilczee, Goes, Tholen, Vlissingen rieeren en te maken, en die kun-
en Veere, en de vertegenwoordi- dig genoeg zijn aan de dijkagiën
ger van de Eerste Edele (de j daar zij gewoon zijn te verkee-
Prins van Oranje). De namen1 ren, maar het is naauwlijks te
van de Eerste Edele en steden j begrijpen, dat in een land, wiens
zijn in het rijmpje enkel met de
voorletters aangegeven
behoud of ondergang van de
stroomen afhangt, geen byzonder
departement is, 't welk het op-
zigt over het geheel heeft.
Ieder polder werkt thans voor
zigzelven en brengt dikwijls door
zijne werken aan zijnen nabuur
E.E.: Vrinden dat men sig versta,
M.: ik zeg (soo ik mijn zin
[heb) ja,
Z.: ik meer, mits ik ook krijg
(gelijkgroote schade toe. Deze kan de
G.: en ik, mits 't zij voor j schade uit zijne polderkasse niet
[Éllewoutsdijk, repareeren en vraagt subsidie
T.: ik ook, maar geld voor i van de Provintie; het subsidie
[Schakerloo, j word verleend, en dikwijls we-
VI.: mits ik mijn schatting krijg, derom gebruikt tot werken, die
[ook zoo, of aan een nabuurige polder of
V.: ik volg maar niet dan naar aan het vaarwater hinderlijk
[mijn zin.zijn."
Zoo is het eind en was 't begin, i Van de Spiegel heeft hard
meegewerkt aan het tot stand
Ai komen van het „Reglement op
!r GEEN RESUL-de dijkagiën binnen de Provintie
TA.VT. van Zeeland" van 1791. Het
Prentbriefkaarten verkoop
van „Het Nederlandse
Oorlogsgraf".
De Oorlogsgravenstichting,
waarvan H.M. de Koninging Be
schermvrouwe en Z.K.H. Prins
Bernhard der Nederland Ere
voorzitter is, zal via alle inrich
tingen voor Gymnasiaal-, Voor
bereidend Hoger-, Middelbaar-,
Nijverheids- en Uitgebreid La
tter Onderwijs, een verkoop-actie
van prentbriefkaarten voeren
ten behoeve van „Het Neder
landse Oorlogsgraf'
Voor zover de Stichting bij
velen nog geen voldoende be
kendheid heeft mogen verwer
ven, zij medegedeeld, dat de
Oorlogsgravenstichting zich ten
doel stelt aan alle Nederlandse
'mannen en vrouwen (zowel mi
litairen als burgers) die hun le
ven voor de vrijheid van het
Vaderland hebben opgeofferd,
tot in lengte van dagen een
waardige laatste rustplaats te
verzekeren.
i De te verwachten opbrengst
van de prentbriefkaarten-actie
zal geheel ten goede komen aan
de oorlogsgraven. Het zijn foto
kaarten, die speciaal voor dit
doel van de Centrale Begraaf
plaats der Oorlogsgravenstich
ting te Loenen (Veluwe) zijn
vervaardigd.
Zij zullen door de schoolgaan
de jeugd ten verkoop worden
aangeboden tegen 25 cents per
stuk, waarvan 18 cents per kaart
ten goede komt aan de Stich
ting.
Goes wilde voor een bepaalde kwam echter te laat.
lost zou worden. 3 Maart 1715 had regeling wel voorstemmen, mits De Bataafse Republiek was in
'n geweldige storm onze kusten men instemde met zijn eisen aantocht. Heel de oude bestuurs-
geteisterd en verscheidene pol
derbesturen wendden zich dien
tengevolge om hulp tot de Sta
ten van Zeeland. 28 Maart 1715
werden enige nieuwe inspecteurs
voor de dijkages beëdigd. Zij
moesten nagaan, wat de polders
konden opbrengen voor hun on
derhoud, ramingen van de kos
ten doen en hiervan rapport uit
brengen aan de Rekenkamer.
Deze bracht op haar beurt weer
verslag uit aan de Staten. Later
zien wij, dat de positie van deze
inspecteurs zich meer ontwikkel
den in de richting van het tech
nisch personeel van de water
staat. Zij moesten rapport uit
brengen over dijkvallen, oever-
afschuivingen enz.
Van Staatswege was er altijd
ai hulp aan de polders verleend.
Zij bestond óf in een rechtstreeks
geldelijk subsidie óf in kwijt
schelding van bepaalde belastin
gen voor een zeker aantal jaren.
De aanleiding nu tot het vast
stellen van het reglement was de
omstandigheid, dat die polders
da vrijstelling van lasten niet
altijd gebruikten voor het aan
gegeven doel, n.l. het herstel en
onderhoud van hun dijken. Ook
de blnnenpolders werden in dit
reglement betrokken. Zij moes
ten erop letten, dat hun dijken,
sluizen en heulen in orde waren.
Wanneer zij door een doorbraak
van een voorpolder ook geïnun
deerd werden door eigen nalatig
heid, dan behoefden zij op geen
steun van Staatswege te reke
nen.
ALS KATTEN' OM DE
HETE BRIJ'.
Maar het reglement van 1715
regelde de hoofdpunten niet.
Waar het op aankwam, was:
welke som moet een polder uit
eigen middelen ten koste leggen
aan oeververdediging, vóórdat
de Provincie kwijtschelding van
belasting zal verlenen? En ver
der: volgens welke richtlijnen
moeten de achterliggende pol
ders de calamiteuze polder bij
staan? Rond deze twee hoofd
vragen hebben de Staten ver
geef ons de vergelijking als
katten om de hete brij heen ge
lopen, heel de 18e eeuw door.
Men kon het In de Statenverga
dering nooit eens worden over
voor de watering Éllewoutsdijk. instelling werd weggevaagd.
Tholen ook, als er maar geld Napoleon gaf een nieuw regie-
kwam voor de polders onder ment, dat belangrijke gevolgen
Schakerloo (bij Tholen). Zo wa- heeft gehad.
Twee froïpenschcpen uit
Indië vertrokken.
Op 10 Maart is uit Indonesië
naar Amsterdam vertrokken de
„Fairsea", waarop zich de vol
gende gesloten onderdelen der
Kon. Landmacht bevinden: 12e
r.v.a., 2e regiment anti tank ar
tillerie (rata), 2e regiment lucht
doelartillerie (w.a.) en de 4e inf.
brigade werkplaats. Op 13 Maart
is de „Goya" naar Rotterdam
vertrokken. Aan boord bevinden
jzich: 30 a.a.t. 34e en 35e hulp
verbandplaats afdeling (hupva),
31e veldhospitaal staf 2e divisie
'en 2e comp. div. verbindingsafd.
Westfcapelle heelt nog vele problemen. Het grootste probleem
is wel de herbouw van het dorp, waar 475 huizen werden verwoest
en waarvan er nog slechts 170 z|jn herbouwd. Een ander probleem
is de werkgelegenheid voor de YVestkappelaars, nu het werk aan de
dijk veelal machinaal geschiedt en het handwerk door de machine
wordt verdrongen. Wij hebben de burgemeester, mr M. Tydeman,
die, hoewel nog geen jaar burgemeester van Westkapelle, reeds
uitstekend bekend ls met de noden van zijn zwaar getroffen ge
meente, naar z|jn mening gevraagd over al deze problemen.
En hoe staat het met de bouw
van het nieuwe raadhuis? „Daar
van staat nog geen streep op
papier", aldus mr Tydeman, „we
weten zelfs nog niet, of dit raad
huis wel op de Markt komt, zoals
het in het herbouwplan staat
aangegeven. Alles hangt nog in
de lucht". De secretarie van
Westkapelle zal dus nog vele
jaren in de houten barak moe
ten huizen.
DRIE SOORTEN.
De woningen, die tot héden
zijn herbouwd (met de in aan
bouw zijnde nog niet meer dan
170) zijn verdeeld in drie soor
ten. Westkapelle kent in de eer
ste plaats de collegebouw (wo
ningen gezet onder goedkeuring
van het college van commissa
rissen voor de wederopbouw),
dan de F.W.-1947-woningen (ge
bouwd volgens het betreffende
financieringsschema) en ten
slotte de woningwetwoningen.
Wat dit laatste type betreft zijn
de contracten reeds getekend en
deze woningen zullen aan de
herbouwplichtigen kunnen wor
den overdragen. De overige
moeten nog worden overgedra
gen en men heeft op dit punt
Al vroeg had de gemeente een
herbouwplan, waarin het nieuwe
stratenplan werd aangepast aan
het oude. Voor hen, die hun
woningen verloren en tevens
hun grond kwijt raakten, daar
de nieuwe dijk meer land
inwaarts kwam te liggen, is een
geheel nieuw huizenblok ge
bouwd, de z.g. „Arke". Dit blok
woningen is in Juni van het
vorig jaar klaar gekomen.
Westkapelle kende vroeger
alleen de lange straat en een
dorpscentrum was er niet. Dit
centrum wordt thans gevormd
en wel door de Markt. Het gaat
ook hier nog niet zoals de bur
gemeester zich het zou wensen.
In de eerste plaats zal de open
bare noodschool moeten ver
dwijnen en daarvoor is een rede
lijke kans, daar de nieuwe open
bare school nog deze maand zal
worden aanbesteed. Het is
bovendien niet onmogelijk, dat
dit jaar zal worden begonnen
met de bouw van de nieuwe Her
vormde kerk, die een plaats zal
vinden in dit dorpscentrum.
nog geen overeenstemming be
reikt. Verder zijn er destijds
210 noodwoningen gebouwd, die
nu nog zes jaar moeten blijven
staan, voor ze kunnen worden
afgebroken. Nog vijftien gezin
nen wonen in bunkers.
WONINGNOOD.
„Hoe staat het met de wo
ningnood?"
„Och", zo zei mr Tydeman,
„het is een regelmatig verschui
ven. Men is destijds in de over
gebleven woningen bij elkaar
gaan inwonen en nu vindt lang
zamerhand door het gereed ko-
^en van nieuwe woningen een
verschuiving plaats en komt er
enige verlichting."
Over de animo om te bouwen
kon de burgemeester kort zijn.
i Deze is zó groot, dat zij zeker
25 maal het bouwvolume over
treft. Ongeveer 100 personen
willen direct herbouwen en
iedere dag trekt er wel iemand
aan de bel met de mededeling,
dat hij wil gaan bouwen. Zo
lang er echter niet meer bouw
volume beschikbaar is, komt
daar niets van.
Voor de gerationaliseerde wo
ningen is de bevolking veel te
gevariëerd, vond mr Tydeman,
ANDERE PROBLEMEN.
Een ander probleem is de
zuiveringsinstallatie.
„We zijn zo zachtjesaan al aan
plan 6 toe, geloof ik", zei de
burgemeester, „het ene is te
duur, het andere heeft weer ge
breken en zo gaan we maar
voort, doch ondertussen ver
vuilt de kreek, waarop de rio
len uitmonden. Reeds twee jaar
zijn we doende om een zuive
ringsinstallatie te bouwen, doch
alleen maar op papier, want het
Rijk wil niet betalen en voor
de gemeente alleen is het fi
nanciëel onmogelijk een derge
lijk project te verwezenlijken.'
Wat de kreek verder betreft is
men het wel in hoofdzaak er
over eens, dat daaromheen een
mooi stukje natuurschoon moet
groeien. Het is echter nog niet
bekend, wie het beheer zal voe-
FEUILLETON
door
TO VAN THIEL. I
32)
Jaap is enthousiast? „Dat
ik dit nooit eerder opgemerkt
heb! Die oude stinksloot bij
avond is wondermooi! Dat kan
een kunstwerk worden. Eén van
mijn beste stukken. Morgen
avond ga ik dadelijk hier zitten.
Om een uur of zes beginnen met
de tekening."
Dan ziet hij opeens zijn
vrouwtje weer.
„Och ja, neem me niet
kwalijk, als het kan om jou ten
minste
Ze moeten allebei lachen.
Zover was Jaap weer weg.
Dan lopen ze samen één van
de stille boslanen in. Op de pa
rallel lopende hoofdlaan is het
druk van gichelende meisjes en
drukdoende opgeschoten jon
gens, die al maar heen en weer
fietsen, heen en terug, een spel
letje dat nooit verveelt. Want
telkens is er weer de emotie:
„Zou 't ie weer wat tegen me
roe, en? Zou 'tie nou durven af
stappen? Zou 't ie nou met me
meegaan een zijlaan in?"
Jaap en Lottj lopen tusse. !e
hoge dennen. Bar.ken staan er
als gezaaid. Sommigen helemaal
verscholen in e,en nis van geu
rend groen. Jaap knijpt zijn
vrouwtje opeens in haar aïm,
als vanuit een donker-be-
schaduwde plek lichte fluister
stemmen tot hen doordringen.
Een paar zwar
gen zich en als Jaap vorsend
kijkt ontdekt hij een minnend
paartje. Zij op zijn knie. Als het
meisje zo dichtbij voetstappen
hoort duikt haar hoofd schuw
tegen zijn schouder en ze ver
schikt haar lichaam zo, dat ze
in de nu snel vallende schemer
niet te herkennen is. Wie zou
het zijn?
De dochter van dominé? of
Mies van ouderling Jansen? Alle
meisjes uit Waalstad scharre
len, tenminste als ze even de
kans krijgen. Niet één die er
zich boven verheven voelt.
Wat is het toch veel fijner om
getrouwd te zijn fluistert
Jaap. 'tls zo rustig. We we
ten precies wat we aan elkaar
hebben. Toe vrouwtje, zeg eens
wat, of was je liever bij je boe
ken gebleven?
Hé. hoe kun je zo iets zeg
gen? Maar als het kindje er is
en alles is weer in orde, dan
hoop ik toch wel weer tijd te
hebben om veel te lezen.
Een hele poos lopen ze stil,
verdiept in eigen gedachten
voort.
Wat heeft God ons toch
wonderlijk bij elkaar gebracht,
Jaap.
Ja vrouwtje.
En in Jaaps hoofd schuiven
geworden waren, duurde het
maar een half jaar dat ze
trouwden. Gekkenwerk vonden
de mensen het. Net iets voor zo'n
als in een toverlantaarn de ver- kunstschilder. Loopt natuurlijk
schillende stadia uit z'n vrijge- op niks uit.
zellenleven één voor éen voor-1 Maar Jaap en Lotty wisten
bij. En met evenveel plezier als (Wie hen bij elkaar gebracht had
hij vroeger muisstil kon zitten1 en dat niets of niemand hen
staren naar de beelden op het ooit zou kunnen scheiden,
witte doek, met evenveel plezierl Twee en half jaar zijn ze nu
overdenkt hij nu de afgelopen "al getrouwd. Innig gelukkig,
weg. Er waren wel heel som- Lotty is zijn steun, ook in de
bere opnan en bij. Vader en kunst. Hij is boven de sombere
moeder kort na elkaar overle- stemmingen uitgekomen,
den. Hij in het grote ouderwetse I Haar woorden, Man, die
huis alleen met een daghitje, 'zon! zijn zó in zijn ondèrbe-
Hard werken, veel studeren, wustzijn verankerd, dat langza-
tentoonstellingen bezoeken en merhand vanzelf zijn doeken er
zomers er iedere dag op uit de op reageren,
natuur in. Om als autodidact alle „Je kleuren worden veel be-
kneepjes van het vak te leren ter", zeggen de vrienden. War-
was een zware weg geweest, j mer en zonniger. En de mensen
En, pessimist als hij was, gingkopen ze nu veel en graag. Hij
hij zwaar gebukt als het publiek krijgt opdrachten voor portret
zijn droefgeestig afgestemde ten. Hij komt er in.
stukken en zwaar bewolkte! Jaaps hart vloeit over van
luchten niet mee doorvoelde. dankbaarheid. Hem, de kunste-
Met Lotty was het licht in zijn naar met zijn gevoelig hart,
leven gekomen. -springen de tranen in de ogen.
Hij ziet haar nog voor zich, lEn bewogen zegt hij: „Vrouwtje,
zoais ze rank en kwiek in de wat is God toch goed. Nu óók
leeszaal hem hielp bij het uit- nog een kindje."
zoeken van studiemateriaal, hem j Lotty begrijpt,
attent maakte op nieuwe uitga-1 Ze drukt zijn arm, staat stil
ven. En het werd een vaste ge- in het donker beschaduwde
woonte van Jaap. om, als hij laantje, trekt zijn hoofd naar
somber gestemd was, naar de omlaag en kust hem innig,
leeszaal te vluchten. Zonder woorden lopen ze naar
En toen ze het samen eens huis.
(Van onze Utrechtse
correspondent).
De tijd van de kerkelijke jaar
boeken 1* weer aangebroken! Na
dat eerst de Doopsgezinden ope
ning van zaken deden en daarna
de Vrijzinnige Hervormden ons
een blik ln hun organisatie gun
den, verscheen deze week het
„Hervormd Kerkelijk Vademe
cum", dat ons een inzicht ver
schaft in de situatie der Ned.
Herv. Kerk als gehoel.
Voor de derde keer is het Vade
mecum nu uitgekomen. Men kan
niet anders zeggen dan dat dit
boekwerk het telt bijna 400
pagina's keurig verzorgd is.
Boekencentrum N.V. te 's-Gra-
venhage verdient daar lof voor.
Vergeleken bij de vorige uitga
ven steekt het nog weer gunstiger
af. Wie op het uitgestrekte ter
rein der Hervormde Kerk weg
wijs wil worden, kan dit boek be
slist niet missen. Een onnoeme
lijk aantal adressen staat er in
vermeld. Alles is duidelijk gerang
schikt.
Niet altijd zal de gebruiker het
boek echter met tevredenheid ter
zijde leggen. Dit geldt o.a. voor de
twee nieuwe rubrieken, die in
deze uitgave zijn opgenomen, te
weten de lijst van wika's en de
gegevens betreffende een aantal
gemeenten.
Het is nuttig te kunnen vast
stellen hoeveel mensen er door
het instituut Kerk en Wereld te
Driebergen zijn opgeleid voor het
kerkelijke werk en waar deze
mensen hun arbeidsveld hebben
gevonden, als jeugdleiders, evan
gelisten of gemeentezusters. Maar
zoekt men in het Vademecum een
even correct samengestelde lijst
met namen van godsdienstonder
wijzers en evangelisten, dan .zal
men die niet vinden.
En dan de gemeentelijke gege
vens. Het is reuze fijn ingelicht
te worden over de Hervormde
Kerk in de steden. Men kan zich
nu eenmaal onmogelijk een jaar
boekje van elke stad aanschaffen.
Wie bijv. in een stad als Gronin
gen adressen zoekt, kan in dit
Vademecum het voornaamste vin
den van hetgeen hij nodig heeft.
Doch juist hierin wordt men tel
kens teleurgesteld. Voor Rotter
dam treft men wetenswaardighe
den aan inzake Charlois, Deifs-
haven, Feyenoord, Hillegersberg,
Kralingen en Vreewijk. Maar
Rotterdam-Centrum staat er niet
in! Hetzelfde kan gezegd worden
van Amsterdam, waar we Cen
trum wel vinden en ook Amster
dam-Sloten, maar niet Amster-
dat er in de kerk onmiddellijk
ruimte zou zijn voor 359 nieuwe
predikanten, indien men deze kon
laten aanrukken.
Tot de vacante gemeenten be
horen tientallen plaatsen, die te
klein zijn om een eigen voorgan
ger te beroepen en die derhalve
wel altijd vacant zullen blijven. In
veel gevallen behelpen zulke
plaatsen zich met een hulppredi
ker, een wika of een godsdienst
onderwijzer. En dat gaat best. Er
zijn ongeveer honderd emeriti-
predikanten of andere hulpkrach
ten werkzaam in vacante gemeen
ten, zodat het formele cijfer 359
geen beeld geeft van de feitelijke
behoefte aan predikanten.
Gespecificeerd luiden de getal
len der vacatures aldus: Gronin
gen 47, Friesland 59, Drente 9,
Overijsel 14, Gelderland 48,
Utrecht 19, Noord-Holland 43,
Zuid-Holland 63, Zeeland 18,
Noord-Brabant 32, Limburg 2,
Waalse gemeenten 5.
Zelfs uit deze simpele predikan-
tenlijst kan men aflezen hoezeer
de Ned. Herv Kerk aan een nieu
we kerkorde toe is! Want de lijst
Reeds sinds enkele tutktn
is bij onze agenten en op onze
bureaux het eerste deeltje
van de in ons blad versche
nen kinderstrip „Van Beigen
en de rovers" verkrijgbaar a
f 0,30 per deeltje. Daar voor
deze aardig geillusti eerde
boekjes grote belang<teilir,g
bestaat verheugt het ons zeer
thans mee te kunnen dc'sn,
dat nu ook deel twee «sn
deze strip verkrijgbaar is.
Ook van dit deeltje bedraagt
de prijs f0.30. Onze agenten
zullen u er graag aan helpen.
ADMINISTRATIE.
den, terwijl de ring Grave een
zielental van amper 450 aanwijst.
In de laatste ring derhalve op
elke 112 mensen een dominé, in
Amsterdam op elke 4600 zielen
een predikant.
Er zijn zestien ringen zonder
vacatures. Het tegendeel, ringen
zonder predikanten, komt niet
voor. Wel slaat de ring Vianen
het record met acht leegstaande
pastorieën op twaalf predikants
plaatsen. Ook elders staat men
er vaak benauwd voor, maar dan
heeft men althans nog hulpprtdi-
maakt melding van 139 ringen j kers ter beschikking, hetgeen in
(dat zijn onderdelen van classes).
Die ring-indeling is in veel op
zichten verouderd, ook wat de be
namingen betreft. In het ontwerp
nieuwe kerkorde is ook een sche
ma voor een betere indeling opge-
nonvn.
De grootste ring is Amsterdam
1 de ring Vianen slechts in één ge
meente het geval is.
Tot slot verstrekt het Vade
mecum nog de adressen van eme
riti-predikanten. Deze adreslijst
toont aan, dat er 569 dominé's
zijn, aan wie emeritaat of eer
vol ontslag is verleend. Daarbij
die alle gemeenten in deze stad moet men niet uitsluitend aan
omvat en die 57 predikantsplaat-vergrijsde mannen denken. Onder
sen telt. De kleinste ring is Grave de emeriti zitten ook professoren,
in Brabant, welke 4 predikants
plaatsen heeft. Uit deze medede
ling kan men opmaken hoe groot
de nood der steden is. Want de
ring Amsterdam is belast met het
opzicht over minstens 265.000 le-
predikanten die in het buitenland-
werkzaam zijn, theologen die een
andere werkkring hebben gevon
den e.d. Het aantal predikanten in
algemene dienst bedraagt momen
teel tachtig.
xir zijn vele kinderen, die
slecht kunnen zien.
In lvet jaarverslag over 1949
van de Schoolartsendicnst voor
Walcheren en Noord- en Zuid-Be
veland (West), dat wij eerst he
den ontvingen, omdat men ver
zuimd had ook ons blad het toe te
zenden, wordt medegedeeld, dat
in het vorige jaar het geneeskun
dig schooltoezicht normaal werd
uitgeoefend.
Helaas valt te vermelden liet
overlijden van de voorzitter, jhr
dam-Oost en West. Belangrijke mr Sandberg tot Essen-
plaatsen als Leiden, Schevenin- burg- Wethouder VIPoppe te
gen, Enschedé, Apeldoorn, Nijme-1 Vlissingen neemt thans het voor
gen en Dordrecht ontbreken, I zitterschap waar.
Aan het verslag van de school
arts, I. D. Fransen van de Putte,
evenals provinciesteden gelijk
Alkmaar, Vlissingen, Sneek,
Zeist, Almelo e.a.
359 VACATURES.
Ook de lijst der predikants
plaatsen, wellicht het meest ge
bruikte hoofdstuk uit dit boek is
verre van feilloos (ongerekend de
wijzigingen, die na het ter perse
gaan van het Vademecum zijn in
getreden). Toch krijgen wij door
deze lijst een globale indruk van
de bezetting der predikantsplaat
sen. Een optelling leert ons, dat
er 359 vacatures zijn in de Ned. zowei wat personeel als materi-
Herv. Kerk. Men moet van dit aaj betreft. De inentingstoestand
getal niet te erg schrikken. Want1 tegen diphterie is redelijk met
in de eerste plaats is het veel enke]e plaatsen, die nog onvol-
hoger geweest, in de tweede -
plaats betekent het helemaal niet,
Dit is 3.8 >ct„ in 1948 6 pet., in
1947 10 pet. Ook de houding van
de leerlingen op de dorpen is
verbeterd. 13 pet. heeft een
slechte houding. Op verschillen
de dorpen ontbreken nog gym
nastiekzalen. Heilgymnastiek
hadden 17 kinderen nodig.
Het onderhoud en de controle
van het gebit blijft nog steeds
onvoldoende. Dit is een groot
verschil met Vlissingen. Ook.jip
de Walcherse dorpen zijn er vele
kinderen met oogafwijkingen
(7.3 pet.). In totaal zijn 3803
kinderen onderzocht op T.B.C.
door middel van de reactie v.v.
Pirquet. 179 kinderen hadden
een positieve reactie (4.7 pet.),
tegen vorig jaar 6.2 pet. Het
aantal actieve afwijkingen was
is ontleend, dat één van de 3 Qp de kleuterscholen zijn er
meest verheugende gebeurtenis
sen in 1949 was het gedeeltelijk
tot stand komen van de school
tandartsendienst. Opvallend is
het nog steeds grote aantal kin
deren met onvoldoende gezichts
scherpte. Hoofdonrein en schurft
behoren tot de zeldzaamheden.
Hopelijk zal er ook nog eens
beter gelegenheid komen voor
erg weinig positieve reacties.
ren, de gemeente, Staatsbos
beheer of de Polder Walcheren.
WENSEN.
„Leven er nog wensen in Uw
gemeente, burgemeester?"
„Ja", aldus mr Tydeman, „er
is vooral gebrek aan een goed
verenigingsgebouw, want tot nu
toe moeten alle uitvoeringen in
de cantine van het Zwitserse
barakkenkamp worden gehou
den". Er is voor de bouw van
een ontspanningsgebouw echter
een bedrag gereserveerd, dat
lichamelijke ontwikkeling, het-cj^f ^eSkings^ond6 "op
Tl6,1 Donderdag 4 Mei au, is bepaald
dat van des avonds 18 uur af
van alle openbare gebouwen,
particuliere woningen en vaar
tuigen de vlaggen halfstok ge
hangen zullen worden.
Om 19.30 uur zal een ieder
deelnemen aan een
„stille tocht", die zal aanvangen
van een punt, dat niet verder
doende zijn. Op dit gebied rijst
een grote moeilijkheid in het
grote aVntal kinderen met een 'r'"'
negatieve reactie van Pirquet,
hetgeen duidt op het afwezig
zijn van afweerstoffen tegen de d onge£eer 30 minuten ver-
tubercelbacil, zodat er plannen üderdBis van die plaats in de
bestaan om ook weer door mid- geymeente of naburige gemeente,
del van vaccinatie hiei een gun- Nederlandse militairen,
fcjS?ï°ZdZLÏf i verzetsstrijders of militairen der
bondgenoten in de strijd de dooi
vonden of zijn begraven.
Van 19.45 af tot 30 seconden
Voor de B.L.O.-school te Middel
burg werden getest 20 Candida-
ten, waarvan 16 leerlingen wer
den geplaatst. Voor de B.L.O.-
school te Goes 18.
voor 20 uur zullen de klokken
van alle kerken luiden.
TE VLISSINGEN. Te 20.00 uur precies zal, nadat
een neu.au aeieseivee.u De schoolarts mej. J. C. P. 30 seconden tevoren door middel
door Westkapelle herrijst" wordt Tazelaar rapporteerde, dat te van het voor elke gemeente
beheéid Men li opt nu maar Vlissingen alle scholen, in totaal meest geschikte signaal dit tijd-
dat het er eens van komen zal'. 2724 leerlingen, zijn onderzocht, j stip is aangekondigd, op de
Verder is er ook behoefte aan De voedingstoestand is goed te plaatsen der herdenking twee
Jen muziktenr die bijv op3^ noemen. Van de 2724 kinderen
Markt een plaats zou kunnen
vinden. Ook bracht de burge
meester nog even de moeilijk
heden ter sprake, die de kleine
zakenlieden ondervinden bij de
aan hen zal worden uitbetaald,
wier grond thans buitendijks
ligt. Hierover wordt nog steeds
onderhandeld met het Ministerie
van Financiën.
WERKGELEGENHEID.
De afnemende werkgelegen
heid voor de Wcstkappelaars,
die aan de dijk werken, is even
eens een probleem, waarvoor de
minuten van volkomen stilte in
acht genomen worden. Overwo
gen zou kunnen worden aan de
hebben 101 leerlingen een onvol
doende voedingstoestand (4tpct.).
Vergeleken met andere jarenburgerij te verzoeken deze
(1948 7 pet., 1947 8 pet., 1946 11'plechtige stilte algemeen in acht
pet.) is er een grote vooruitgang te nemen.
herbouw" van "huii" percelen, daar! te bespeuren. Het aantal kinde-j In overeenstemming me de
ze maar een kleine bijdrage ren met een slechte houding is geest die onze gevallen helden,
kriieen Zo is er ook nog niets ook veel verminderd' (15 pet.). I die naamloos streden, bezielde,
bekfnd over de verge d4 die Heilgymnastiek werd voor 17 zullen geen toespraken worden
kinderen aangevraagd. De ver- gehouden. De weg naar de plaats
zorging van het gebit wordt der plechtigheid zal te voet en
in volkomen stilzwijgen zonder
vlag of vaandel worden afgelegd.
Toegestaan zou kunnen wor
den het brengen van een een
voudige hulde, door het strooien
van bloemen op de plaats der
herdenking, door elk der deel
nemers.
Deze „stille tocht" kenne rang
noch stand. Alleen de recht
streekse nabestaanden der ge
vallenen, of de vertegenwoordi
gers der bevriende mogendhe
den, zullen een bijzondere plaats
aan het hoofd van de stoet kun
nen inneman.
Daarna zullen in de kerken o.'
steeds beter.
Hoofdonrein komt nog wel
eens voor (1.6 pet.), maar dit
zal blijven, omdat het steeds de
zelfde gezinnen zijn, die hygiëne
overbodig vinden. In totaal zijn
er in het district Walcheren 8
kinderen voor de B.L.O.-school
getest, waarvan er 4 zijn ge-
gemeente zich ziet gesteld. De plaatst. In totaal werden 35 kin
machine verdringt de mensen en
het bestaan van de dijkwerkers
verkeert in groot gevaar. Aan
trekken van industrie om te
trachten de bevolking daarvan
te laten bestaan, achtte de burge
meester ten enen male on
mogelijk.
Tenslotte kregen we ook nog
enkele andere geluiden te ho
ren. De medische verzorging
wordt steeds beter met het
Groene Kruisgebouw ais me
disch centrum in het middel
punt, terwijl Chr. Wijkverple
ging en Groene Kruis prachtig
samenwerken op dit gebied.
Ook kan worden gemeld, dat
goedkeuring is verkregen om
een eenvoudig houten kruis te
plaatsen als monument bij de
graven van de 200 gevallenen,
terwijl kleine zandstenen kruis
jes op de graven zullen worden
geplaatst.
Het vreemdelingenverkeer
neemt gestadig toe. De herbouw
van het dorp, het noodstrand en
de dijk met het oorlogsmuseum,
dit alles maakt Westkapelle tot
een bezienswaardigheid voor tal
van vreemdelingen.
deren uitgezonden. In Vlissingen
zijn alle scholen in orde. De chr.
Kleuterschool krijgt in de toe
komst een nieuw gebouw.
T.B.C.-ONDERZOEK.
In totaal zijn er 2832 leerlin
gen op T.B.C. onderzocht. Hier- 't andere gebouwen van elke ge-
van hadden er 132 een positieve meente herdenkingsbijeenkom-
reactie van Pirquet. Dit is 4.7sten worden georganiseerd,
pet., vorig jaar 9.6 pet. Bij door- j Het is i.v.m. het karakter van
lichting werden 3 actieve vor-1 deze nationale herdenkingsavond
men van T.B.C. gevonden. gewenst, dat de burgemeesters
Opvallend is, dat er de laatste het daarheen leiden, dat dia
twee jaren veel visus afwijkin- 1 avond van 18 uur af geen open
gen voorkomen (8 pet.). Of
slechte verlichting van de loka
len hierbij een rol speelt? zo
wordt gevraagd. Door het stij
gende leerlingenaantal per klas
zijn er kinderen, die te ver van
de ramen afzitten en daardoor
minder licht krijgen. Rouleren
bare vermakelijkheden plaats
vinden en alle verkooplokalitei
ten gesloten zijn.
Oost-Duitsland leidt
saboteurs op.
Volgens het officiële Ameri-
zou een oplossing kunnen geven. k_aanse blad n Dmtsland. de
Of is het een algemeen na-oor- ^euc Zeitung, zal het Oost-
0 n.iilun HnnavtnmnriT van crotiTe-
logs verschijnsel?
DE WALCHERSE DORPEN.
Op de Walcherse dorpen zijn
Duitse departement van staats
veiligheid opleidingsscholen voor
saboteurs instellen. De daar op
geleide saboteurs zullen naar
in totaal 3722 leerlingen onder- West-Berlijn worden gezonden,
zocht. De voedingstoestand is Uit andere bronnen was nog
goed. 142 kinderen hadden een geen bevestiging van dit bericht
onvoldoende voedingstoestand, te verkrijgen.
