JACOBA VAN BEIEREN, vrouw niet een
mannenkarakter.
„Samen uit, samen thuis"
Kiezen
Wijziging Lager Onderwijswet in de
Tweede Kamer.
Kerkelijk en godsdienstig leven in
Denemarken.
Haar leven tussen de Zeeuwse edelen.
Zeeose Wandelingen
maar onze vrienden moeten terug.
Reactie in Indië.
Wacht Kostof eenzelfde lot
als Rajk
Uaasfa wu naac AfciUa.
Motto voor traject Nancz-Oran is„Haast, haast, haast'"
Het kwam niet tot een eindstemming.
Fraaie kerken met weinig kerkgangers.
Maandag 5 December 1949
PROTESTANTS CHRISTELIJK DAGBLAD
Pagina 2
vrouwen in korte jakjes en lange
rokken met witte voorschoten
brengen haar geschenken en zij
geeft op haar beurt vrijdom van
vlastienden aan de bewoners van
de dorpen rond de PoeL
DIE JACOBA is niet zo maar een of andere schone uit Goes 't Is of ons oog haar ziet, als ze,
ompepinp, die voorbereidin gen treft voor het feest van [uit de strijd gekeerd,
volgend jaar, u weet wel uit het vorige artikel: voor de her- In 't vorstelijk verblijf verheugd
aenking van het ontstaan van Goes van 1175 jaar (min één [is neergezeten,
jaartje!) geleden. wijl 't opgewonden volk, bij luide
Het is de bekende gravin Jacoba van Beierenvooral bekend I [jubelkreten,
or.-i haar 4 huwelijken en haar mannelijk karakter in de strijd
tegen haar vijanden. Daarom wordt ze dikwijls in oude boe
ken „vrouw Jacob" genoemd.
En voor ons Zeeuwen is ze vooral bekend door haar verblijf
in Goes op het Slot Oostende.
Haar eerste drie mam
Nog maar 16 jaar oud, is ze al
weduwe (1417). Een schitterende
toekomst lachte haar tegen: door
haar huwelijk met Jan-van Tou-
raine, kroonprins van Frankrijk
scheen ze bestemd te zijn de
Franse troon te bestijgen. Maar
de dood van haar vier jaar oude
re echtgenoot (vermoedelijk door
vergiftiging) maakte een eind
aan dit heerlijk ideaal
Veel tijd tot treuren had ze
niet, staatszaken namen haar in
beslag. Ze moest immers zelf
gaan regeren na de dood van
haar vader in 1417. En haar re
gering is allesbehalve rustig: de
Hoekse en Kabeljauwse twisten
breken weer met vernieuwde
hevigheid uit. Jacoba plaatst zich
aan het hoofd van de Hoeksen
tegen haar oom Jan van Beieren
(een broer van haar vader), wel
genoemd bisschop van Luik, hij
heeft zich echter nooit laten wij
den tot bisschop.
In deze strijd zoekt ze steun
bij haar neef Jan van Brabant.
Ze trouwt hem zelfs, niet uit lief
de, maar vooral ook op aandrang
van haar moeder uit staatkundi
ge overwegingen.
De zozeer verlangde hulp geeft
h(j niet en als hij bovendien
meer attentie heeft voor de hof
dames dan voor haar, verlaat ze
hem.
Humphrey van Glocester,
Mischien kan Humphrey van
Glocester, de broer van de En
gelse koning, beter helpen. Ze
laat het huwelijk met haar vo
rige man onwettig verklaren en
waagt de levensreis met
Humphrey. Maar ook deze valt
bitter tegen, hij laat haar in de
steek en keert terug naar Enge
land, waar hij trouwt met zijn
vriendin Eleonore Cobham.
En hulp is zo dringend nodig,
Wel weet ze een paar mooie
overwinningen te behalen, maar
tegen haar neef Filips van Bour-
gondië is ze niet opgewassen.
Deze heeft de zaak van Jan van
Beieren na diens dood (1425)
overgenomen en neemt Jacoba
zelfs gevangen. In manskleren
weet ze, geholpen door haar
vrienden, echter uit de gevan
genis te Gent te ontsnappen. Na
nog een paar jaar van strijd moet
ze echter met Filips het Verdrag
(de Zoen) van Delft sluiten,
waarbij ze gedwongen wordt hem
de regering over haar landen af
te staan, al mag ze dan ook de
titel van gravin nog behouden.
Op haar kasteel Oostende.
Genoeg krijgsgeschiedenis. We
willen Jacoba eens zien in haar
huiselijk leven en daartoe bezoe
ken we haar op het slot Oosten
de, waar ze als Vrouwe van Zuid-
Naar de correspondent te Boe
dapest van de Times meldt, ver
wacht men, dat het proces tegen
de voormalige Bulgaarse vice-
premier Traitsjo Kostof, binnen
10 dagen te Sofia zal beginnen.
Het zou in grote trekken de
lijnen van het proces-Rajk vol
gen in zoverre, dat de voornaam
ste beschuldigden ook hier weer
maarschalk Tito en zijn Engels-
Amerikaanse „medeplichtigen"
zijn, aldus de Times.
Kostof, die algemeen als de
eerste communistische Bulgaar
se leider na Dimitrof werd be
schouwd, was sinds 1924 lid van
het centrale comité der Bulgaar
se communistische partij. In 1935
werd hij lid van het politbureau
en in 1940 tevens secretaris van
het centrale comité. In 1944 werd
hij secretaris-generaal van de
gehele Bulgaarse communisti
sche partij, waardoor hij de eer
ste verantwoordelijkheid droeg
voor de opbouw van het partij
apparaat.
In Augustus j.l. werd te Sofia
bekend gemaakt, dat de in Maart
gearresteerde Kostof zeer bin
nenkort terecht zou staan. Het
proces is tweemaal uitgesteld.
Beveland dikwijls vertoeft
midden der Zeeuwse edelen.
Hier woont ze onder de een
voudige landbevolking, beoefent
er de valkenjacht, „het vlieghen
metten vogele", zoals men toen
Cl.
zei. Was er beter gelegenheid
voor dit jachtvermaak dan in de
moerassige omgeving van Goes,
waar het wemelde van water-
volgels?
Hier doet ze ook wel eens mee
aan het vogelschieten of gaai
schieten, dat nog altijd in Zuid-
Beveland wordt beoefend. Eens
gelukt het haar zelfs de vogel
van de hoge paal af te mikken:
ze is dus de koningin van het
schuttersfeest. Van alle kanten
wordt ze geluk gewenst met deze
proeve van schietvaardigheid,
Als schutters-koningin haar
[huldigt en vereert".
In het begin van haar regering
had ze Goes het recht gegeven
1 een jaarmarkt te houden en de
te stad te versterken met wallen,
muren en poorten.
De moerbeiboom is nog bekend.
In de tuin van het oude kasteel
zaait en plant ze, geniet ze van
bloemenpracht en vruchtenrijk
dom. Bekend is de moerbeiboom,
waarvan beweerd wordt, dat zij
hem geplant heeft. Hoor, de
boom spreekt:
„Geplant, gekoesterd en verzorgd
Door een vorstinne-hand,
Vroeger 't sieraad van de tuin,
Jacoba's lievelingsplant.
'k Nijg nu de eens zo fiere kruin
Als van de last der jaren moe,
Hier in dit vergeten hoekje,
Weer naar moeder aarde toe".
Lang heeft de boom vruchten
gedragen, Koningin Wilhelmina
heeft er bij een bezoek aan Goes
zelfs van gegeten, maar de stren
ge winter van 1929 heeft voor
goed een eind gemaakt aan
Jacoba's planting.
(Wordt vervolgd.)
DE TREINBOTSING TE DE
VENTER leverde flinke schade
op. De locomotief van de ene
en een aantal wagons van de
andere trein werden volkomen
vernield. Een overzicht van de
ravage.
IN DE VLIEGERIJ IS de uitdrukking „Samen uit, samen
thuis" een heel belangrijke. „Niét samen thuis" betekent maar al
te dikwijls, dat er iets ernstigs gebeurd is...
Naast de blijdschap, die we gevoelen, omdat Groen en Beek er
zo ongedeerd afgekomen zijn bij het ongeluk met de PH-UCV,
Is er bij ons het schrijnend besef, dat we nu de zware tocht naar
Afrika alleen moeten maken, zonder onze sportvrienden. Zij gaan
naar Nederland terug met de trein en met het onbevredigde ge
voel in zich van iemand, die zijn doel niet heeft bereikt. Maar
hun echtgenoten zullen bij hun thuiskomst geen traan laten, of
het moest zijn van blijdschap nu zij hun mannen weer veilig bij
eigen haard weten!
„Contact", roept Theo, als hij
onze motor aanslaat. „Contact",
herhaalt Joe en het motortje, dat
nu nog minstens tien maal de af
stand YpenburgNancy zal moe
ten draaien alvorens we bij de
Afrikaanse havenstad Oran zul
len landen, begint te ronken. Ons
resten nog slechts drie en een
halve dag voor een reis naar een
ander werelddeel der Piper
Cub....
Groen en Beek blijven zwaaien,
tot we uit het zicht (dat overi
gen redelijk is) zijn verdwenen.
Joe stijgt tot 2300 voet, de Vo
gezen aan onze linkerhand zijn
goed te zien. Op vijf en twintig
kilometer ten Zuiden van Nancy
vliegen we boven Vezelise, waar
het hoge, witte beeld, dat op een
kerktoren staat opgesteld, als een
trouwe wachter boven de lage
huisjes uitsteekt. We moeten hier
de koers wijzigen voor laaghan
gende wolken, die ons de weg
versperren.
Het wordt echter een vliegen
met hindernissen: dan weer om
laag, dan weer omhoog, naar
links, naar rechts, zigzaggend,
om de wolken te ontwijken.
Vermoeiend is dat gelaveer en
voor de navigatie is het ook al
niet bevorderlijk. Hoofdpijn krijg
je van dat ingespannen turen op
de kaart en op de stukjes land,
die, zo tussen de wolken door ge
zien, onder ons langs glijden.
Deze landerijen vullen de wijn
kelders van de gehele wereld.
Haute Saöne, links, Haute Mar-
ne rechts en voor ons de beroem
de streek Cóte d'or.
Vampires.
Zonder veel bijzondere gebeur-
vliegveld staat vol militaire toe
stellen en bij onze landing (we
passeerden rakelings een Spit
fire) startten er tientallen Vam
pires, prachtige straaljagers van
Brits fabrikaat met motoren, die
als neusgaten in een snavel naast
de cockpit liggen ingebouwd.
Na onze landing op een van de
reusachtige betonbanen hollen
we naar de verkeerstoren, om
onze papieren in orde te laten
maken; we kunnen nu nergens
meer tijd verliezen.
Naar Lyon vliegen we boven
het prachtige Saóne-Loire gebied.
De hele, op school uit het hoofd
geleerde landkaart van dit mooi
ste deel van La belle France zien
we nu in levenden lijve onder
ons langs trekken. We vliegen op
1200 meter hoogte.
Links zien we de witte kuif
van de Mont Blanc, achter de
punten van de Jura. Voorbij
Bourg vliegen we over Pays de
Dombes, een sponsachtig terrein,
dat bezaaid is met ontelbare
meertjes. En dan zijn we al door
het helpende Noordenwindje bo
ven de rokende fabrieksstad
Lyon. We landen er op Bron, het
machtige vliegveld, dat een stop
plaats is voor de Slcymasters, die
van Afrika naar Parijs vliegen.
En nu is het een pleisterplaats
voor dat nietige Piper Cubje uit
Nederland, dat de Middellandse
Zee wil oversteken.
In Lyon eten we 's avonds in
onze hemdsmouwen op een ter
rasje. Het is er warm en toen wij
uit Nederland vertrokken, had
den we thuis de kachel al aan.
De volgende morgen om 5 uur
Een „verloren stad"
teruggevonden.
(Speciale correspondentie)
New-York. In Afghanistan is
verloren stad" teruggevonden die
een oppervlakte heeft van 48 vier
kante kilometer, bericht een groep
geleerden van het American Mu
seum of Natural History die een
ontdekkingsreis in dit gebied ma
ken. Zij zijn van mening dat de
moskeeën, forten en andere ge
bouwen van deze stad die prac-
tisch onbeschadigd in de woestij
nen ten Zuiden van Herat gevon
den zijn de resten vormen van
wat eens de keizerlijke residentie
geweest is.
De geleerden zijn van mening
dat deze stad eertijds ongeveer
100.000 inwoners gehad moet heb
ben doch eeuwen geleden plotse
ling verlaten is, wellicht omdat er
geen drinkwater meer was.
De stad is ontdekt door- een
onderzoekers bestaande uit Wal
ter A. Fairservis van de afdeling
anthropologie van het Museum en
twee deskundigen die resp.
Harvard en Yale afgestudeerd
zijn. Zij zijn onlangs in de Ver.
Staten teruggekeerd na 3 maan
den lang in het Zuid-Westen van
Afghanistan gegevens verzameld
te hebben over de oudste culturen
in dit gebied.
tenissen naderen we Dijon. Het zijn we al op het veld en moeten
(Ingez. mededeling, advert.)
we weer op de mist wachten. Als
we vóór twaalf uur niet kunnen
vertrekken, dan moeten \fe vol
gens onze berekeningen onher
roepelijk terugkeren: dan halen
we de reis niet meer!
Eindelijk, om tien voor elf,
mogen we starten en dan begin
nen we een ware snelheidsrace.
We stijgen tot ongeveer 300 me
ter en al is het zicht niet zo als
we wel wensten, we komen toch
nog voor twaalf uur in de nou
gatstad Montelimar aan. O, die
papieren. Ze zijn een vijand van
ieder die reizen maakt, maar
vooral voor de sportvlieger Joe
Barendsen, die er wel een brand
stapel van zou willen maken.
Ruim een half uur worden we op
het veld opgehouden.
Vijf voor twee zijn we in Mont-
pellier en een half uur later vlie
gen we al weer. Haast, haast,
haast! Naar Perpigan mogen we
het eerste eind niet over zee,
want daar wordt met scherp ge
oefend door de Franse luchtaf
weer. Onder ons de vreemde la-
gunenkust van Languedoc, met
de vele zoutpannen. Op de plaats
waar volgens de militaire aan
wijzingen geen afweergeschut
meer in werking is, gaat Joe toch
maar over zee, om de grote bocht
naar Perpigan af te snijden.
„Dat is meteen een goede oefe
ning", zegt hy. Stel je voor als
we nu toch nog een granaat door
het Piper Cubje krijgen.
Het wordt een spannende
vlucht, deze eerste over water, en
we slaken een zucht van verlich
ting als we de Pyreneën in zicht
krijgen. „Je hebt hier wel eens
fata morgana's", opper ik. „Maar
dit is er geen", zegt Joe zeker
van zijn zaak. En vijf over half
vier staan we in Perpignan; Joe.
had gelijk.
Dan om half vijf in de middag
log van Perpignan. We hebben
een zeer moeilijk traject voor de
boeg: over de Pyreneën. Spanje
is een prachtig land, maar voor
een Piper Cub is het „terra in
cognita". We gaan het toch maar
proberen, al begint de zon aardig
te dalen
(Wordt vervolgd.)
Ze mag voor zijn part alles
hier komen regelen en besturen
zoals 't haar goed dunkt. Hij
stelt het volste vertrouwen in
deze zuster van Marie. Rust
verlangt hij voor zichzelf, rust,
wen, zodat ik wéér aleen blijf
zitten.
Mischien is het scherts. Mis
schien ernst. In elk geval vindt
Bep dat hij te ver gaat. „Vin
den de kinderen op school je
en verder niets. Maar dat is dan! niet onuitstaanbaar, als je daar
ook ontzaglijk veel na zijn ho-
I peloos getob van de laatste ja-
Marie heeft Bep ren
„Je blijft toch meteen?'
óók zo'n toon aanslaat?" zegt
ze scherp.
Hij kijkt haar verwonderd
aan. „Wat bedoel je?" „Die be
schermende, zelfgenoegzame
toon die je aanslaat", verduide
lijkt ze kwaad. „Je moet me
„Nee, van
weinig weg", constateert Wimj
onderwijl, langzaam z'n thee; vraagt hij haar.
drinkend. Marie had 'n teer, fijn! Heel even kijkt Bep hem
gezichtje, met zjjïg, ietwat kroe-j over de tafel heen aan, dan ver
zend haar. Ze had iets van eenbergt ze haar onzekerheid, door niet -kwalijk nemen, maar je be -
theeroos, vond hij altijd, zonder) zich over de rand van de box handelt me of ik een kind
te weten hoe hij aan die ver-te buigen en Tineke te drin-ben
gelijking kwam. En haar aardken te geven,,'k Weet niet",Deze keer is het Wim Zwart
was waarschijnlijk ook afhan-1 antwpordt ze, „ik weet je be-die rood wordt. „Zo zo", denkt
keiijkerZe had nooit van doeling niet.... Ik kreeg je hij, „ze wil dus, dat ik haar au
hem weg mogen gaanboodschap uit de tweede hand, serieux neemWat een vin-
Bep maakt een veel forser en moet je rekenen...." nigheid! Ik moet oppassen, er
,,'t Zou een uitkomst wezen i zit méér pit in die meid dan ik
als je bleef", verzekert hij. „Al dacht; 'tis niet meer het zes-
m'n hoop is erop gevestigd." tienjarige kind dat zich op de
„Goed danMaar morgen-) achtergrond hield toen ik Marie
middag om een uur of vier moet bezocht, en voor wie ik wel eens
gezonder indruk. 'Ze schijnt
temperamentvoller ook, en
daarbij is ze echt moederlijk..
Kijk es hoe ze Hans dadelijk j
al voor zich weet te winnen! j
Toch doet ze niets bijzonders.
Maar er gaat voor een kind on
tegenzeggelijk iets prettigs, iets)
geruststellends van haar uit.
ik weg.'
„Lang?"
„Tot een uur of elf.
Zeg maar niks meer,
ik be-
chocola of zoiets meebracht.
,,'k Zei toch niets verkeerds?"
mompelt hij verontschuldigend.
,Nee, misschien niet.maar
Wim constateert dit met grote grijp het al. Dan moet je naar mensen zoals jij zeggen meer
voldoening. Blijft ze, dan zullen je vrijer, hè?'-'
z'n kleuters nu eindelijk weer Bep bloost.
eens de verzorging krijgen die ze „Raad ik het goed?Pro-
reeds te Jang ontberen moesten, ficiat hoor!.... Als jullie nou
En hij zélf? maar niet te gauw gaan trou-
met de tóón dan met hun woor
den
Ze vindt het zelf nog onaan
genamer dan hij, dat dit het be
gin moest zijn. Maar hjj moet thuis komt."
maar dadelijk goed weten dat
ze volwassen is, zesentwintig
jaar, en dat ze recht heeft op
haar zelfstandigheid. Goede
mensen worden gauw voor gek
versletenEn al wil ze zich
zelf niet goed noemen, ze heeft
toch offers moeten brengen, om
deze zwager te komen hel
penZe had het bij dokter
van Asperen goed naar haar
zin. Het werk was daar ook
veel minder zwaar, dan het hier
waarschijnlijk zal zijn. En Frits
Dijkers moet nu genoegen ne
men met een haastig gekrab
beld briefje, terwijl ze anders
vanavond samen zouden zijn ge
weest Wie weet hoe kwaad
Frits is
„Hoe laat eet je altijd, Wim?"
vraagt ze om het gesprek op iets
anders te brengen.
„Oh", doet hij onverschillig.
„We eten de laatste tijd als we
iets klaar hebbenwat pap,
gebakken aardappelen, net naar
het uitkomt. Is 't niet waai,
Janny?"
„Ja meneer", zegt het kihd
gedwee.
„Zullen we deze keer maar
brood eten?" stelt Bep voor.
„Morgen, als ik een beetje ge
wend ben hier zal ik zorgen dat
er warm eten klaar is als je
(Van onze parlementaire redacteur.)
Onderwijsmensen zijn altijd lang van stof. Tenminste in de
Tweede Kamer is dit het geval.
Zo kon het gebeuren dat het Vrijdag reeds na zes uur in de
middag was voordat Minister Rutten de wijziging van de Lager
Onderwijswet in zijn zak mocht steken. Voor het zover was
kreeg hjj zulke ingewikkelde amendementen te verwerken, dat
zy'n geringe Kamertechniek op sommige momenten bepaald te
kort schoot. Hetgeen echter niet verhinderde dat alles in de
grootst mogelijke harmonie verliep.
Men begon met de replieken.
Geen der Kamerleden was door
de minister overtuigd. Als het
duidelijkste bewijs daarvan
kwam de K.V.P.er Peters met
een motie waarin uitgesproken
werd dat moet worden aange
stuurd op gelijktijdige vaststel
ling en invoering van richtlijnen
Een ander amendement sneef
de roemrijk. De heer van Sleen
wilde n.L subsidie geven aan een
V.G.L.O.-school als er minstens
31 leerlingen aanwezig zijn. Komt
de school echter beneden dit
aantal dan kan onder zekere
voorwaarden toch nog drie jaar
lang subsidie gegeven worden.
gecoördineerde leerplans f Voor de grotere plaatsen ligt dit
aantal leerlingen hoger. De Mi
nister sprak echter in zijn wets
ontwerp van minstens 61 leerlin
gen. Maar hij was niet zo on
vriendelijk of hy wilde er wel
tien af doen. Minimum 51 leer
lingen dus. Toen was er geen
plaats meer voor het amende-
voor scholen van voortgezet ge
woon lager onderwijs, lager nij
verheidsonderwijs en lager land
en tuinbouwonderwys. Tevens
zeide deze motie, dat een slui
tend geheel deze onderwijsvoor
zieningen ook moet omvatten het
stellen van bevredigende wette
lijke normen voor de oprichting 1 ment van de heer v. Sleen Met
en instandhouding van dergely- 31—43 stemmen werd het
ke bijzondere en openbare scho
len, terwijl de heer Peters en de
mede-ondertekenaars oordeelden,
dat de regeling voor de toelating
van leerlingen tot de ambachts
school gehandhaafd moet blijven.
Door deze motie is het duide
lijk dat de Kamer het V.G.L.O.
onderwijs primair stelt. De on-
derwijsspecialist Tilanus (C.H.)
spak over staatsbemoeienis en
staatsinmeniging. Voor hem was
het onaanvaardbaar dat men van
bovenaf de leerplannen zou gaan
invoeren.
Minister Rutten's antwoord.
Minister Rutten zeide in zijn
antwoord, dat de voorbereidende
klas in ieder geval nodig bleef
om ervaring op te doen, maar
het uitgangspunt is toch de V.G.
L.O.-schoöl. Tegen de algemene
strekking van de motie had hy
geen bezwaar, daar hij deze in
overeenstemming achtte met zyn
eigen denkbeelden.
Z.h.s ging deze motie erdoor,
met aantekening dat de C.H. er
tegen waren.
De heer van Sleen (Arb.) was
deze middag wel buitengewoon
actief. Zijn amendement om in
principe een grondschool van zes
jaar te hebben en daarboven een
tweejarige V.G.L.O.-school werd
z.h.s. aangenomen.
worpen. Tegen waren de K.V.P.,
A.R., C.H. Alleen de K.V.P.-leden
Peters en de Haas stemden voor.
De eindstemming van dit wets
ontwerp werd opgeschort tot een
nader tijdstip.
Dinsdag a.s. komt de Kamer
weer bijeen. Dan wordt het ont
werp inzake de souvereiniteits-
overdracht behandeld. Daarvoor
zal wel een enorme belangstel
ling bestaan.
IN
HENGSTENKEURING
DEN BOSCH.
Op 20 Januari 1950 zullen te
's-PIertogenbosch in de veemarkt
hallen vanweg de Kon. Vereniging
„Het Nederlandse Trekpaard"
keuringen worden gehouden van
tot dekking benoemde hengsten
ingeschreven in het stamboek.
KINDERBIJSLAG.
Er is in de laatste tijd een
streven om te konten tot een
wettelijke regeling van de kin
derbijslag ook voor zelfstandi
gen.
Begrijpelijk dit streven.
Maar is het juist?
Ik vrees dat de middenstan
ders, die in deze richting ageren,
bezig zijn het paard te spannen
achter de wagen.
Immers het ideaal van een ge
zonde middenstand is, zoveel
mogelijk vrij te blijven; een eind
te maken aan de veelvuldige
overheidsbemoeiingmeer arm
slag te krijgen door de staats
bemoeienis terug te dringen.
Maar wat nu gedaan wordt,
wijst in omgekeerde richting.
Het is een verdere stap op de
weg naar de almachtige staat,
die heel het leven beheerst en
waarvan iedereen afhankelijk is.
Het ideaal moet zijn, zelf zijn
gezin verzorgen; ook zijn kinde
ren.
Maar dan moet men inplaats
van de staat voor zijn karretje
te spannen, er met alle macht
naar streven, de ontzettend
zware belastingdruk die de on-
dernemerslvst benauwt, te ver
minderen.
Dat schijnt mij beter en prin
cipieel meer juist, dan de staat
te verzoeken een nieuwe ketting
te smeden.
TSJECHO-SLOWAKIJE ANT
WOORDT OP BRITSE NOTA.
Tsjeeho-Slowakije heeft in een
antwoord op een Britse nota ver
klaard, dat het deel wenst te blij
ven nemen aan de Donaucommis
sie, welke in Augustus 1948 te
Belgrado werd ingesteld.
Tien jaar is geëist tegen de
kunstschilder J. C. Nachenius te
Bennekom. Vormingsleider der
S.S. gedurende de bezetting.
In het dezer dagen bij Boom en gewoon, dat in een dorp van on-
Zn te Meppel verschenen boekI geveer 800 zielen de gewone kerk-
„Denemarken, oase in Europa", diensten slechts door plm. 20
is ook een hoofdstuk gewijd aan mensen worden bijgewoond,
het kerkelijk en godsdienstig De toestand van de kerk is dan
leven. j ook niet rooskleurig.
Enkele bijzonderheden laten wij Het kerkelijk leven gaat meer
hier volgen. jin de breedte dan in de diepte.
De Denen zijn trots op hun Men vindt het nog wel normaal,
eeuwenoude stoere kerken, die zo dat men door doop, aanneming
fraai het landschapsbeeld beheer- en huwelijk aan de kerk gebonden
sen. En wanneer dan de statis-is, maar in de grotere plaatsen
tieken vermelden, dat 98 procent I wordt bijna de helft der huwe-
der bevolking tot de ene volks- lijken niet meer in de kerk ge-
kerk behoort, maakt men zich wel
een ideaal beeld van een rots in
de branding dezer woelige wereld
en van de centrale krachtbron
van het Deense leven.
Dit beeld beantwoordt echter
niet aan de huidige werkelijkheid.
Volgens de Grondwet is
Evangelisch Lutherse kerk
nationale kerk van Denemarken
en als zodanig wordt zij door de
staat gesteund. De koning moet
tot deze kerk behoren en de
Kerkorde wordt bij de wet gere
geld.
Er zijn in deze kerk verschil
lende richtingen: de „Hoogkerke
lijke" riohting die voorstandster is
van een sterke staatskerk; de
aanhangers van de „Vrije Ge
meenten" die de nadruk leggen op
een eenvoudig vroom geloofsleven
de „Indere Mission", een actieve
eenvoudige kring, bij wie het mis
siehuis met zijn bidstond, de kerk
op het tweede plan heeft gedron
gen.
De kerkinrichting heeft een ge
heel eigen karakter. De kerkera
den zijn eigenlijk alleen belast
met het beheer; de predikant is
practisch eigen baas; hij is de be
slissende figuur, wiens positie
door de staatskerk gewaarborgd
is.
De Denen zijn in genen dele een
theologisch volk. Van theologische
kwesties hebben zij een afkeer.
De liturgie en met name de kerk
zang heeft de volksaandacht.
Hoewel de bevolking sinds de
13e eeuw sterk is toegenomen,
bieden de oude kerkgebouwen,
met name op het platteland, meer
dan voldoende ruimte, wat er op
wijst, dat het kerkbezoek naar
evenredigheid gedaald is. Op het
sloten.
Men woont op feestdagen de
kerkdiensten wel bij, maar op ge
wone Zondagen, laat het over
grote deel der bevolking verstek
gaan. Op Goede Vrijdag gaat men
niet aan het werk, maar de stede-
de ling hangt alleen de vlag halfstok
de en gaat daarna gezellig naar bui
ten in de ontwakende natuur.
Ook de officiële wereld toont
een zekere mate van onverschil
ligheid. Sinds 1921 bestaan er
geen statistieken meer van de
godsdienstige verhoudingen al
thans het lijvige statistische jaar
boek met zijn ruim 250 uitge
werkte tabellen, waarin men een
schat van gegevens bijeen vindt,
rept er met geen woord meer over.
Natuurlijk bestaan er op de al
gemene onverschilligheid ten op
zichte van kerk en godsdienst wel
uitzonderingen.
Hiertoe behoort in de eerste
plaats wel de kring rond de „In
dere Mission", die haar volgelin
gen tot meeleven en opoffering
wist te brengen en die zowel in de
steden als in het buitenland de
zending heeft ter hand genomen.
In haar strijd voor soberheid en
onthouding heeft zij juist onder
de laagste volksklassen invloed
gekregen, vooral onder de arme
vissers en kleine boeren in West-
Jutland. Vooral aan het jeugd
werk heeft zij aandacht geschon
ken met het gevolg dat talrijke
jongelingsverenigingen zijn ont
staan met een twee-ledige drang:
zendingsijver en sociale ijver.
Dit jeugdwerk heeft zich lang
zamerhand zelfstandig ontwik
keld, in de K.F.U.M. (Kristelig
Forening for Unge Maend) en
haar vrouwelijke tegenhander, de
Ned. planter: „Onze stemmingT
Twee woorden: verachting en
schaamte. Verachting voor onze
landgenoten; schaamte om trou
we Indonesiërs te ontmoeten, die
zo dom waren de regering in Den
Haag te vertrouwen!"
Directeur: „Dat hebben ze
mooi klaar gespeeld. Vier jaar
praten, twee keer vechten, tien
duizenden doden en tot slot: een
fraai cadeau!"
Ambtenaar: „Wat moeten we
nu? Naar Holland terug? Naar
dét land dat ons in de steek laat
Nog liever als koeli naar Zuid-
Amerika!"
K.N.I.L.-officier: „Als Holland
se jongens my vragen: „Waar
voor hebben we nu gevochten?"
dan zeg ik: „Jullie maken maar
dat je thuis komt en waarvoor
je vocht weten ze in Den Haag
wel!"
Maar als mijn Ambonezen, Me-
nadonezen vragen: „Waarvoor
vochten we?" dan zwijg ik en
word rood van schaamte."
Vooral de Indo-Europeanen zit
ten in grote verslagenheid. Ze ge
voelen zich geheel verlaten en
verraden. Toezeggingen werden
gedaan; er is niets van overge
bleven. Nederland heeft hen afge
stoten. Trouw waren ze aan de
driekleur. Als die straks voorgoed
wordt neergehaald, zullen ze tra
nen storten. Maar het zullen tra
nen zijn van verbittering.
Vraag ook niet hoe de Timore-
zen, Ambonezen, Menadonezen,
Sumatranen over ons denken.
Schaamrood moet óns Nederlan
ders naar de kaken wellen, we
moesten het uitschreeuwent
„Trouwe Indonesiërs, zó hebben
wij, gewone mensen uit het volk,
het niet gewild!"
Och, zwijg maar! Zwijg, zoals
het hele land, het hele volk bijna
zweeg en zwijgt! Wat geeft hetT
Democratie regeert!
(Nederl.)
Korte Berichten.
Het bestuur van het Neder
lands „Jack London" verbond
heeft de minister van Justitie
verzocht te bevorderen de spoe
dige totstandkoming van een wet,
waarbij 't optreden van kunsten-
makende dieren verboden wordt.
In Indonesië zullen met ingang
van 1 Januari 1950 de voor 1949
uitgegeven frankeerzegels dus
ook de frankeerzegels met opdruk
Indonesia" niet meer gang
baar en derhalve waardeloos wor
den voor frankering. Deze zegels
worden uit de verkoop genomen.
Nederlandse en Duitse politie
zal, aldus is thans te Osnabrück
besloten samen gaan werken in de
strijd tegen misdadigers in de Ne
derlands-Duitse grensgebieden.
De geallieerde hoge-conimissie
heeft een verklaring gepubliceerd,
waarin de elf landen van de W.
Duitse republiek gewaarschuwd
worden, hun politie-organisaties
niet de kenmerken van para-mili
taire formaties te laten aanne
men. De organisatie van de politie
mag, aldus de verklaring, niet zo
gecentraliseerd worden, dat zij 'n
bedreiging zou gaan vormen van
de democratische regering of de
veiligheid van de bezettings
troepen.
platteland van Zeeland is het heel IK.F.U.K. Unge Kvinder").
Terwijl de „Indere Mission"
meer in piëtistisch vaarwater
bleef koersen, stonden de jonge
ren-organisaties die samen onge
veer 60.000 leden tellen meer open
voor allerlei cultureel werk, waar
door de horizon verruimd werd,
zonder dat het Christelijk fun
dament op de achtergrond werd
geschoven.
Tenslotte nog enkele cijfers.
Buiten de Volkskerk stonden In
1921 ruim 67.000 Denen, waarvan
12.700 opgaven tot geen enkele
geloofsgemeenschap te behoren,
dus 0,4 procent. Van de overige
kerkgenootschappen telden de
R. Katholieken 22.000, de Baptis
ten 7.000, de Joden 6.000 en de
Methodisten 5.000 leden.
De R. Katholieken tellen dus
ruim 0,5 procent der bevolking,
doch in Kopenhagen heeft hun
aantal reeds de 1 procent over
schreden. Jaarlijks maakt men
ongeveer 200 „bekeerlingen". Dit
missiegebied wordt vanuit Neder
land bediend.
Het Gereformeerde type schijnt
in Denemarken te ontbreken. En
uit niets blijkt, dat van deze kant
pogingen worden aangewend, om
in Denemarken, dat zoveel pun
ten van overeenkomst met ons
land heeft en dat door zijn toene
mend ongeloof steeds meer af
drijft, aanhangers te winnen.
