Blinden vragen niet om medelijden, maar van radioactieve stoffen9
om
Wordt
Noord-Brabant de belangrijkste
provincie
JOHANNES A LASCO
Zij doen niet onder voor de zienden
Zeer snelle ontwikkeling in een eeuw.
EDNA EARL
Deze winter zuinig
met electriciteit.
toch mogelijk?
„de Luther" van Polen (1499-1560)
Wat gaat er met de tabaks-
prijs gebeuren?
I laandag 17 October 1949
PROTESTANTS CHRISTELIJK DAGBLAD
Pagina 2
(Van onze Utrechtse correspondent.)
Bootste moeilijkheid waar w(j in Bartiméus mee zitten is
niet: hoe leren we de jongens wat? Want met een helder verstand
kan elke blinde voldoende algemene kennis verwerven. De vraag,
die hier telkens aan de orde komt, luidt: hoe krijgen we onze jon
gens geplaatst in de maatschappij Een bedrijf, dat eenmaal een
blinde in dienst heeft, is tevreden met zo'n werker. Desondanks
blijft de werkgelegenheid voor blinden gering".
liet deze woorden heeft de heer ding die daarvoor wordt uigetrok-
J. Laansma, directeur van het
Christelijk Blindeninstituut Bar-
Amerikaanse onderzoekers mel
den, dat zij, met behulp van labo-
timéus te Zeist, ons bij een be
zoek aan dit thans dertig jaar be
staande tehuis, ingelicht over de
stand van zaken oij de opleiding
der olinden.
isr is al vaker op gehamerd, dat
blinden geen behoeite hebben aan
medelijden. Natuurlijk wei in deze
zin, dat er iets voor hen gedaan
moet worden. Maar verder komen
zij werkelijk wel door het leven
zonder dat voortdurend tegen hen
wordt gezegd: „Och, wat zielig dat
je oiinu oent; zou. je niet graag
eens een Keertje willen zien?"
Want iemand, die blindgeboren is,
kan zien met geen mogelijkheid
ii'ienken wat het betekent om te
kannen zien. Rij weet niet beter
of het hoort zo. En daar hij ge
leerd heeft om zijn andere zin
tuigen extra goed te gebruiken,
kan nfj net wei zonder ogen af.
'l'och zal een blinde, die een
kantooropleiding heeft gevolgd,
niet elke administratieve werk
zaamheid kunnen verrichten. Ar
chiefwerk, kaartregisters en
boekhoudingen zijn voor hem on
geschikt. -viaar op zie correspon-
dentieatdeiing is nij een uitmun
tende kracht. Op verscheidene de
partementen en in grote bedrijven
zijn blinden als prive-secretaris te
WeiK gesteld, telkens met succes.
Wij hebben bij Bartiméus een
correspondent bezig gezien. Met
behulp van een stenomachine
voor Draiileschrift werden brieven
opgenomen. Daarna ging de jon
geman achter een scnryimachine
Zitten met de band waarop in
braille het kortschrift stond ge
slagen bij zich. Met zijn vingers
tastte hij telkens de te typen zin
al. Vliegensvlug en foutloos tikte
hij uaarna de brieven.
Deze mensen zijn uitermate
nuttig als correspondent. Op hun
ziende collega's nebben zij voor,
dat ze zich volkomen kunnen con
centreren en in staat zijn om in
het donker alle correspondentie
te doen. Diverse leerlingen van
Bartiméus zijn nu onmisbare
krachten op grote kantoren en
voldoen daar best. Er zijn echter
te weinig grote bedrijven, die een
blinde willen plaatsen, omdat zij
nog nooit een blinde in dienst
hebben gehad en derhalve vrezen
dat het een mislukking zal wor
den. Wél is elk bedrijt verplicht
twee procent invaliden bij zijn
personeel te hebben, doch het me
rendeel der grote bedrijven haalt
die twee procent al zonder dat
men er een blinde bij neemt.
Prima vaklieden.
Het bovenstaande geeft mis
schien de indruk, dat Bartiméus nu
al dertig jaar lang bezig is om
jeugdige blinden tot administra
tieve werkers op te leiden. Dat
klopt niet met de werkelijkheid.
Want de Zeister inrichting zag de
meeste van haar leerlingen in het
ambacht- verdwijnen. Daar waren
IlTAnlr verwaarlozing en dus van schuld.
UI QI™ 5/^ De christelijke kerken, die de
I» UI IV barmhartigheid voor lijdenden
van hun Meester hadden moeten
leren, hebben zich veel te. weinig ratoriumproeven op dieren, een
van deze mensen aangetrokken, stof ontdekt hebben, die In de toe-
Het vrijmetselaars geweest, komst nüssehien t
die in 1808 te Amsterdam het eer- i
ste blindeninstituut oprichten (nu zal worden om de arbeiders In de
te Bussum). Een halve eeuw later industriële atoominstallaties tegen
kwam er in Grave een Rooms ge- de dodelijke stralen te bescher-
sticht. En nadien zou er weer mcn
ruim een halve eeuw overheen j
gaan eer Bartiméus zijn deuren 1 Deze onderzoekers van het Ar-
openzette. Sonne National Laboratory te
Reeds in 1875 had de Zaandam- Chicago hebben proeven met ver-
tarvoor worat uieetroK- se Predikant Lucas Lindeboom schillende stoffen, die in het meu
ken kan men onmo^eliik leven 1gepleit v00r de opvatting van het i selÓk lichaam voorkomen, geno-
Ook voor Dianostemmers valt werk ten bate van zieken, krank-1 nien, om na te gaan op welke wij-
het niet mee om aan de slat' te rinnigen, doofstommen, blinden en ze deze op straling reageren. Zij
kom ent a H h a ns m zè 1 fs tandig te wezen.. Men kent het vervolg. k^en tot^de^onclusie, dat_ cy-
werken. De beste oplossing is, dat
zijn in een pianofabriek aan de
arbeid komen; dan worden het
vaak onmisbare werkers.
Muziek is voor blinden een be
langrijk ding, al moet men niet
menen dat blinden extra muzikaal
zijn, gelijk algemeen wordt ver
ondersteld. Het enige verschil tus
sen de waardering voor muziek
bij zienden en blinden is, dat de
blinden die nu eenmaal op hun
gehoor zijn aangewezen, zich veel
gauwer tot de muziek aangetrok
ken voelen, zodat zij er eerder toe
komen om zich te bekwamen in
het bespelen van een instrument.
De leerlingen van Bartiméus
Door de stuwkracht van deze do- steine het lichaam blijkbaar tegen
miné, later te Kampen, zijn de in- straling beschermde. Cysteine Is
richtingen voor alle genoemde ca- een in de natuur voorkomend
tegorieën tot stand gekomen. amino-zuur, dat zwavel bevat en
Lindeboom en ook ds J. Vonk, I het is één van de aminozuren, die
ds J. D, Wielenga, ds H. Feykes door het menselijk lichaam ge
en de heren J. Dienske en J. Don-1 bruikt worden om hieruit eiwitten
ner (mensen uit verscheidene ker- 1 op te bouwen, welke één van de
ken) hebben de barmhartigheid
van kerkelijk Nederland voor de
blinden weer weten te wekken.
Zo kon het Zeister instituut in
1919 worden geopend.
Nog voortdurend pleit Barti
méus voor het beoefenen van de
belangrijkste bestanddelen zijn,
waaruit het spierweefsel van het
menselijk lichaam bestaat.
Als ratten met een Cysteine-op-
lossing werden ingespoten en
daarna aan de dodelijke stralen
werden blootgesteld, deed dat de
REPUBLIKEINSE LEGERDAG TE SOEKABOEMI.
Voor de eerste maal waren Nederlandse brigadecommandanten
aanwezig bij een défilé der T.N.I. Dit had plaats te Soekaboemi.
Hier ziet men de Nederlandse en Republikeinse brigadecom
mandanten het défilé op de aloon-aloon gadeslaan.
barmhartigheid. Zo is er nu een meeste ratten geen kwaad. Niet
circulaire uitgegaan, waaruit wij behandelde dieren stierven. Cy-
de woorden citeren: Als u wist, i steine injecties hielpen niet als de
krijgen zanglis. Het koor van hun dat u blind zou worden, voor wei- dieren pas^ werdenJngespoten na-
stichting mag zich in een g<
naam verheugen. Bij de zangwed- j^'werk van hen, die zich het lot treffendheid van Cysteine als mid-
stryd voor de microfoon der NC nct u-vi—,ntn Ha cz»hci/4öliil/Q nitwonlrirto1
Kjijgen zangles, net Koor van nun kg sQm 1<Js zQu u die blindheid dat zij bestraald waren,
stichting mag zich in een goede wil]en afbopen Steun dan Deze ontdekking van de doci
le V_t^gele«nhrid van het re van blinde kinderen hebben aan" del °m ?e schadel«ka uitwerking
nv. ter gelegenheid van net re .van straling on levende wezens te
genngsjubileum van H. M. Komn-
gin Wilhelmina sleepte Barti
méus de eerste prijs weg.
Z 30 jaar Bartiméus Z
m m
iioiaaiiiamaaiiiiii
Barmhartigheid.
Er zou over de blinden nog heel
wat te schrijven zijn. Zij vormen
maar een heel kleine groep in ons
volk, doch een groep die altijd
belangstelling trekt. Altijd? Maar
hoe komt het dan, dat Bartiméus
pas dertig jaar bestaat, want er
zijn toch steeds blinden geweest?
Ja, hier is inderdaad sprake van
Bartiméus meende, dat aan het
dertigjarig bestaan van het insti
tuut enige ruchtbaarheid moest
worden gegeven. Er is een ge
denkboek uitgekomen en op 19
October wordt de verjaardag van
het instituut feestelijk gevierd. In
de Oude kerk te Zeist is 's mor
gens een samenkomst waarin de
voorzitter, de heer P. L. de Gaay
Fortman en de predikanten dr H.
Berkhof te Zeist en dr W. G. Har-
renstein te Amsterdam (de laaste
is zelf blind) zullen spreken.
's Middags zullen de kinderen
zelf het programma verzorgen.
Behalve de tachtig pupillen, welke
Bartiméus momenteel telt, zullen
tal van oud-leerlingen aan
festiviteiten deelnemen.
van straling op levende wezens te
verhinderen werd voorafgegaan
door de ontdekking, die eveneens
in dit laboratorium werd gedaan,
dat enzymen, n.l. de in het mense
lijk lichaam voorkomende verbin
dingen, waarin aan zwavel gebon
den waterstof atomen in de keten
voorkomen, zeer gevoelig voor
straling zijn.
Zijn woorden en daden nog
altijd actueel.
Rond de afbeelding van de
Poolse hervormer Johannes a Las-
co lezen we de spreuk: „Nulla
pils patria in terris; superna
quarentibus", d.w.z.: „De vromen
hebben geen vaderland op aarde,
doch voor wie het zoeken is er
een in de hemelen". Deze spreuk
kan zeer goed op deze man wor
den toegepast. Hij kende op deze
aarde byna geen rust; hy zwierf
van de ene plaats naar de andere
I en pas tegen het einde van zyn
De Rode Kruisorganisaties van l©ven vond hij verpozing,
de Balkanlanden zijn overeenge- In 1499 (25 October) werd hij,
komen stappen te doen met be- thans vierhonderd vijftig jaar ge-
trekking tot de repatriëring van leden, in Warschau geboren. Hij
naar schatting 26.000 Griekse kin- stamde uit een adellijk Pools ge-
deren, die door de partisanen naar slacht en werd bestemd voor de
Joego-Slavië, Albanië, Bulgarije,1 geestelijke stand,
de 1 Roemenië, Tsjecho-Slowakije en Doch reeds zeer jong stelde hij
Hongarije zijn geëvacueerd. belang in alles en iedereen; „hij
(Van onze Utrechtse correspondent.)
Het lykt een beetje overmoedig om te veronderstellen, dat Noord-
Brabant een kans maakt om te zijner t\j<l de belangrijkste provin
cie van ons land te worden. En inderdaad, het zal nog wel even
duren eer het zover is. Machtige en heerszuchtige partners als
Zuid-Holland met het regeringscentrum Den Haag en de haven van
Rdlterdam en Noord-Holland met Amsterdam „die grote stad"
blaast men niet In een wip ondersteboven.
Maar wie de ontwikkeling van mannen, die hun gewest door en
Noord-Brabant in de laatste eeuw door kennen en die in staat zijn
waarneemt, staat toch telkens de klippen te omzeilen, waarop dr
I ten niet terugloopt in het jaar
2007 zijn 400.000ste inwoner kan
inschrijven. Daarbij is niet gere-
j kend op annexatie van aangren-
lieke kerk officieel verboden in zende gemeenten. Houdt de groei
dit volslagen Roomse land. Men van Eindhoven, Breda, Roosen-
denke zich het omgekeerde in daal, Helmond, 's-Hertogenbosch,
voor Friesland of Zeeland. Als Oss, Bergen op Zoom en Ooster-
daar de protestantse eredienst
eens werd verboden door een R.K.
regering. Wat zou er in zulke
streken een antipathie tegen het
hout eveneens aan, dan mag men
inderdaad op een zeer dichte be
volking rekenen. Indien men be
denkt, dat Eindhoven veertig jaar
beleid der overheid ontstaan. Ditgeleden 6000 inwoners telde, dan
is in Brabant ook wel zo geweest,
Maar toen de barricades werden
opgeruimd en men zijn eigen gang
kon gaan, werd er over de moei
lijke tijden niet veel meer ge
praat.
Men weet zich thans een onder
deel van Nederland, dat ook in
rijst de vraag: hoe zullen over
veertig jaar de gemeenten er uit
zien, die nu 6000 zielen tellen en
waar ook 'n industrie gevestigd is
Al dikwijls hebben economen
ons volk verzekerd, dat wij op de
industrie moeten steunen. Welnu,
Noord-Brabant biedt de industrie
godsdienstig opzicht dezelfde allerlei mogelijkheden. Er is ter
rechten en dezeltde plichten heeft1 rein voorhanden en er wonen ar-
verbluft over de energie, die in dat Van Velthoven evenmin gestoten als elk ander gewest en men wil beiders.
zuidelijke gewest wordt opge- is: niet te wetenschappelijk, niet in Noord-Brabant niet anders dan Toch heeft Noord-Brabant, ook
door krachtige ontwikkeling van zijn agrarische ontwikkeling. Dr
bracht. Met flinke passen is de te populair en vooral niet te chau-
provincie vooruitgekomen. En 1 vinistisch te schrijven,
wanneer men daarbij bedenkt, dat
Brabant's ontwikkeling vóór de
Franse tijd nagenoeg stil lag, ter-
NEDERLAND IS DOEL!
de eigen streek de nationale zaak van Velthoven wijst op de land-
steunen, precies hetzelfde ideaal bouwstreken in het noordelijk
als de andere door ons genoemde deel van de provincie. Maar hij
Dr van Velthoven heeft een al- provincies. Alleen daardoor ont- geeft toe, dat er voor de toekomst
wijl de gebieden ten Noorden van gemene en een bijzondere be- staat de eenheid van het land. niet veel meer te verwachten is
- - de Moerdijk zich royaal ontplooien schrijving van Zijn provincie gege- Rr__ I van de mogelijkheden op agrarisch
ze voor klaargemaakt. Matten-1 konden, dan betekent de vooruit- ven. In die bijzondere beschrijving eindhuvejn en jilblko. gebied. De jongeren zullen zich
vlechters, mandenmakers, piano- gang gedurende de laatste eeuw gaat hij streek voor streek en Noord-Brabant beslaat vijftien onherroepelijk tot de industrie
stemmers, ja zelfs fietsenrepara- amper het inhalen van een zeer1 plaats voor plaats na. Het geheel procent van alle Nederlandse moeten wenden. Daarbij behoeven
lange achterstand. De eigenlijke is voortreffelijk gedocumenteerd, grond. In 1930 woonde dertien ze njet eens bu'n geboortedorp te
groei moet nog komen! Maar de grootste verdienste procent van onze landgenoten in verlaten. Als het goed is, krijgt
Wij spraken over het waarne- van dit boek zit ergens anders in. deze provincie. Waarschijnlijk zal e]ke piaats haar eigen industrie,
men van Brabant's ontwikkeling. De schrijver heeft zich in heel het het cijfer van de volkstelling-1947 j;r zitten natuurlijk nog meer
Er doet zich thans een mogelijk- werk gericht op de Nederlandse wel een hoger percentage opleve-1 aspecten aan de ontwikkeling van
heid voor om nauwkeurig op de1 zaak eerst en op de Brabantse ren, want de bevolkingsaanwas is Noord-Brabant. Wij kunnen ze
hoogte te komen met alles wat zaak daarna. Hij ziet niet Brabant enorm. Op godsdienstig gebied onmogelijk gaan noemen. Wij wil-
Noord-Brabant betreft. Onlangs als doel, maar Nederland. Men zijn de verhoudingen aldus: 89.4 den hierdoor alleen de'aandacht
verscheen namelijk een boek, dat mag dit loven. Want zoals alle procent is R.K., 6.5 procent N.H., vestigen op de toekomst die deze
tot titel draagt: „Noord-Brabant,1 provincies die „ver van Den Haag" 2.6 procent overige kerken, 1.5 1 dichtbevolkte provincie tegemoet
een gewest in opkomstgeschre- liggen, heeft Noord- Brabant heel procent onkerkelijk. De Rooms- gaat. Er kan ontzaglijk veel van
van door dr H. van Velthovenwat moeten slikken. Katholieken gingen sedert 1930 Brabant worden verwacht als liet
(uitgave drukkerij Bergmans, Til-Daar komt nog iets bij. Inzon- met één procent vooruit, de Her
burg). De titel zegt al heel wat,derheid Brabant heeft geleden on-1 vormden moesten eenzelfde per-
want daarmede drukt de schrjj- der de geestelijke achteruitzetting centage afstaan.
ver uit, dat de ontwikkeling nog die het eeuwen lang moest dra- j Opvallend is de groei van de in-
zijn verschillende jongelui, die inlang niet voltooid is. Men mag dit gen. Wij Protestanten bedenken dustriesteden. Eindhoven telde in
dit opzicht prestaties hebben ge-1 boek gerust een monumentaal in de regel veel te weinig, dat de j 1920 ruim 45.000 inwoners en nu
leverd en die het tot een bekwaam werk noemen. Eigenlijk moest er zuidelijke gewesten na 1648 een 135.000. Tilburg zag zijn bevolking
muziekleraar konden brengen, j van elke provincie zoiets bestaan godsdienst opgedrongen kregen en j van 61.000 in 1920 stijgen tot
Maar het publiek geeft de voor- en zeker van de provincies Fries- dat zij daar tot aan de Napoleon- j 120.000 (vorige week). In andere
teurs komen by Bartiméus van
daan. Wat voor zienden geldt,
gaat voor blinden eveneens op:
voor mensen die een ambacht
hebben geleerd is altijd wel een
plaatsje. De industrie kan heel
goed blinde werkkrachten gebrui
ken.
Wat de meisjes betreft; deze
krijgen een huishoudelijke oplei
ding en ook zij voldoen goed. Een
e kele vindt tiaar bestaan in een
administratieve betrekking en
menig blind meisje trouwt.
In de muziek valt, helaas, voor
blinden niet veel te verdienen. Er
eenmaal volledig tot bloei geko
men is.
keur aan een muziekonderwijzer land, Groningen, Drente, Zeeland
die zijn ogen gebruiken kan, zodat en Limburg, die naast Brabant
er voor een blinde niet voldoende een geografische en geestelijke
emplooi is. Wel doen velen dienst eenheid te zien geven. Er wonen
als organist, doch van de vergoe- in alle genoemde provincies wel
tische tijd onder gezucht hebben. I industrieplaatsen gaat het met de
Natuurlijk is Noord-Brabant j toeneming van het zielental iets
Rooms gebleven. De palm groeit kalmer.
immers in de verdrukking! Maar| Men heeft uitgerekend, dat Til-
intussen was de Rooms-Katho- burg indien het aantal geboor-
feuilleton
Naar het Amerikaans
door BESSY KIVING
156) o—
Zo nu en dan, als haar een
mandje bloemen of een mooi
boek, of een brief met dankbe
tuiging en hartelijke lof werd
toegezonden door een onbeken
de lezer, was de jonge schrijf
ster er zéér van onder de in
druk, en kon dikwijls niet na
laten in tranen uit te barsten
over deze kleine tekenen van
vriendelijkheid en waardering,
of met bevende woorden deze
bede uit te spreken, dat zij meer
en meer de goede opinie, die
vreemdelingen omtrent haar
koesterden, waardig mocht wor
den.
achtige natuur te beteugelen en naar de deur.
de kop in te drukken.
Uit zijn voorliefde voor ge
schiedenis en voor aardrijkskun
de, leidde de gouvernante af,
dat hij als staatsman eenmaal
zou uitblinken.
De mensen verbaasden er zich
wel over, hoe deze bekoorlijke,
jonge vrouw, die in gezelschap
gevleid en gevierd werd, zich-
voortdurende glans van kalme
berusting, eerder nog dan de
schitterende vonken van uitge
laten vreugde.
Somwijlen, als de uitgever
haar miste op de literaire bij
eenkomsten, waar haar tegen
woordigheid altijd grotelijks bij
droeg tot het welslagen van de
avond en haar opzocht in de
leerkamer, was hij meermalen
zeer verbaasd haar te vinden zelf vrijwillig kon opsluiten in
aan de zijde van Felix, met hem een leerkamer, en weinigen be
lezend, of met hem pratend op grepen de sympathie waardoor
een toon van belangstelling, die zij zich zo hecht gebonden ge-
zij maar zelden aan de dag legdevoelde aan de ziekelijke kleine
als personen van grote ver-kreupele.
maardheid met haar spraken. 't Was op een Decemberdag,
Haar overwicht op de kreu- verscheidene maanden, na hun
pele was oneindig. Zijn karakter, terugkeer van de zeekust, dat
was als klei in haar hand, en zij Edna met Felix in de biblio-
streefde er dan ook ernstig naar,' theek zat. De jongen had juist
om uit hem een edel en rein-1 Prescott's „Philip II" uitgele-
voelend mens te vormen; want zen, en de gouvernante had be-
zy geloofde, dat hij bestemd j loofd hem Schiller's „Don Car-
was, om een positie van beteke- los" en Goethe's „Egmont" voor
nis in te nemen, en hoopte nu te lezen. Zij nam een deel
J.... op
Meneer Manning, wiens koel, met geheel haar hart op zijn van „Don Carlos" en zijn armen
onderzoekend oog altijd op haar geest een stempel te drukken gekruist houdend over het bo-
rustte, kon geen overdrevenheid van godsdienstzin en oprecht-1 veneind van zijn krukken, zo-
Murray, mijn
Nederland kan een stootje
verdragen,
(Van onze Haagse redacteur.)
Wat voor invloed zal de deva
luatie hebben op de tabaksprys?
Ziedaar een vraag, die rokend Ne
derland zich na de devaluatie stel
de. Zullen de toch al dure siga
retten nog duurder gaan worden?
Terwijl het antwoord op deze
„O, mevrouw
lieve vriendin!"
Enige ogenblikken stonden zij
daar in innige omhelzing, en
toen Felix de kamer verliet,
hoorde hy de gouvernante snik-
ke"; op het platteland een merkbare
Mevrouw Murray hield het verschuiving heeft plaatsgevonden
meisje een armlengte van zich, Van het sigarettenverbruik naar
en toen zij het verbleekte, ma- da shagconsumptie.
Sere gelaat za®' r*eP Sinds de distributie is opgehe-
„Myn arme Edna! Mijn lief, ven kan vraag en aanbod weer
klein meisje! Waarom heb je mij I normaal worden geregeld. Nu
onderzocht vele dingen en behield
daaruit het goede", zei een latere
geschiedschrijver. Onder „het
goede" verstond a Lasso de Lu-
theraanse reformatie. Hij had ei
lange reizen voor over om in aan
raking te komen met de voor
mannen van deze „nieuwe leer".
HU kwam in aanraking zowel
met Zwlngli als Erasmus en Cal-
vyn. Vooral tussen Erasmus en
hem ontstond een hechte vriend
schapsband; van hem erfde hij
later zyn omvangrijke bibliotheek.
Met Calvyn ging hij om „als
kameraad", hoewel er later tus
sen hen verschillen in de leer
openbaar werden. Verschillen die
verband hielden met de onder
werpen Uitverkiezing en Avond
maal. Mede door het feit dat
Lasco zich vooral op de bestude
ring van een goede kerkenorde
ning toelegde kwamen de dogma
tische punten niet steeds voorop
te staan.
LEVENSLOOr.
Doch zover zijn we nog niet. In
1526, na de eerste ontmoeting met
Erasmus in Bazel, keerde a Las
co nog steeds als Rooms-katho-
liek geestelijke naar Polen terug.
In 1536 werd hij zelfs tot bisschop
benoemd. Doch juist in dat jaar
openbaarde hij zich als Protes
tant. Hij wist wel, dat zijn vader
land hem nu nog niet kon ge
bruiken, integendeel, men spuw
de vuur en vlam over zijn „be
kering". Daarom ging hij op reis,
eerst naar Nederland en vandaar
naar Embden, waar hy ln 1542
predikant werd. Door zijn arbeid
ln die stad werd Embden dikwijls
het „tweede Genève" genoemd.
Hij arbeidde daar niet alleen op
politiek terrein, doch schreef er
een Geloofsbelijdenis en een Ca
techismus, Tot 1549 heeft hy met
veel vrucht daar gewerkt en zUn
naam kreeg in de Protestantse
wereld een goede klank. Uit En
geland kwam het verzoek daar
de vreemdelingen-gemeente te
komen leiden. Hij nam het aan en
het kerkgebouw, waarin hij toen
optrad, behoort than3 nog aan de
Hollandse gemeente ln de Engel
se hoofdstad. Voorop stond by hem
de handhaving van een strenge
kerkelijke tucht.
NAAR DENEMARKEN.
De politieke hemel verdonkerde
echter in zulk een hevige mate,
dat a Lasco zich genoodzaakt zag
met 170 leden van zijn gemeente
de wijk te nemen naar Denemar
ken. Na een avontuurlijke tocht
dachten zij daar rust te vinden.
Doch de Deense koning stelde als
voorwaarde, dat zij de leer en at-
eredienst van zijn land moesten
aanvaarden. Toen a Lasco dit
weigerde was vertrek de enige
oplossing. De herder reisde voor
af naar Embden en bereidde daar
zijn „Engelse gemeente" in 1554
een hartelijke ontvangst. Onder
tussen hadden a Lasco uit Polen
berichten bereikt waaruit bleek,
dat zijn vaderland voor het Pro
testantisme open stond.
Via Frankfort aan de Main,
waar hy nog anderhalf jaar bleef,
reisde hij over Wittenberg, waar
hy Melanchton ontmoette, naar
Polen. De R.-Katholieke geeste
lijkheid was echter van zijn komst
verwittigd en men verwelkomde
hem met de woorden; „Gij zijt
de slachter van de kerk van Po-
ANGST.
In Tsjecho-Slowakije is nu
het communisme troef.
Met de eisen van recht en
vrijheid wordt geen rekening
gehouden. Niemand is meer vei
lig. Mensen die vandaag rustig
hun zaken doen, lopen kans, dat
ze morgen in een concentratie
kamp ontwaken.
Het spreekt vanzelf, dat ook
de godsdienst aan banden wordt
gelegd. Het nieuwste in dit op
zicht is, dat er plannen worden
gemaakt om de Bijbel te zuive
ren en b.v. het woord Koning
te vervangen door een woord
dat een meer republikeinse
klank heeft.
Vijandschap? Ja, dat ook.
Maar toch ook, innerlijke
angst.
Toen in 1940 de gijzelaars in
Buchenwald een aantal gramo-
foonplaten uit Nederland ten
geschenke kregen, moesten deze
eerst worden gezuiverd. Bij een
na-zuivering kwam men tot de
ontdekking, dat er toch nog een
besmette plaat was achtergeble
ven; een plaat van een lied door
Jo Vincent gezongen in een....
Engelse cathedraal.
Die plaat moest verdwijnen.
Vijandschap? Ja, dat ook.
Maar in de diepste grond ook
angst voor het „verslagen" En
geland.
Iets dergelijks zie ik bij de
communisten. Zij hebben met
God en Zijn dienst afgerekend.
Zij erkennen Jezus Christus met
als hun Heere en Koning. Zij
loochenen Zijn bestaan.
En toch.... angst.
Angst, zoals Herodes
kende.
die
in haar manier van doen ont
dekken. Zy was ernstig dank
baar voor ieder vriendelijk
woord, door haar vrienden en
bewonderaars geuit, voor ieder
goedkeurend woord geschreven
over haar werk; maar zij scheen
alleen er echt ernstig blij om
en was even weinig veranderd
onder lof, als zy het zou geweest
zyn bij allerlei opmerkingen. De
zachte, geduldige uitdrukking
heid, die nog overvloediglijk I als zijn gewoonte was, vestigde Parijs.'
niet gezegd, dat je ziek was? Je
bent een geest geworden van
wat je vroeger was. Mijn kind,
waarom ben je niet lang eerder
thuis gekomen? Ik zou hier al
een maand eerder gekomen zijn,
maar werd hierin verhinderd
door Estelle's huwelijk."
Edna keek met vage ogen
haar weldoenster aan, en haar
lippen verbleekten, toen zij
vroeg;
„Zeide u, dat Estelle ge
trouwd is?"
„Ja lieve. Zij is nu met haar
man in New-York. Zij gaan naar
vrucht zouden dragen, als zij i haar leerling zijn oog op haar
reeds lang in haar graf lag. Ongeveer een half uur had zij
Mevrouw Andrews zei haar gelezen, toen Felix een fluis-
wel eens, dat zij de enige per- terende stem aan de deur hoor-
soon was, voor wie de jongen'de, en omkijkend over zijn
ontzag had, en die invloed op
hem kon uitoefenen en zij
van hem zou kunnen maken
■wat zij wenste; en zo wijdde zij
zich dan ook geheel aan hem,
besloten geen moeite te sparen,
bleef rusten op haar gelaat en om de verkeerde neigingen van door de kamer. Zij liet het boek
in haar mooie ogen blonk de zyn sterke, opbruisende, storm- vallen en rende met open armen
schouder, zag hij een vreemde
op de drempel staan. Onmiddel
lijk stond hij op; die beweging
trok de aandacht van de gou
vernante, en toen zij opkeek,
klonk een kreet van vreugde
■Zij is getrouwd met uw
Haar hoofd viel voorover teg-n
mevrouw Murray aan, en als
in een droom hoorde zy het
antwoord'.
„Estelle, is met die jeugdige
Fransman, Victor de Sanssurre,
getrouwd, die zij in Europa ont
moet heeft. Maar Edna, wat
scheelt er aan? Mijn kind!"
(Wordt vervolgd.)
vraag nog niet is gegeven merkt
het publiek wel, dat de. sigaretten 1 len".
(ook de Virginia-sigaretten) in i Doch a Lasco zette door en hij
behoorlijke mate te verkrijgen I mocht het genoegen smaken een
zijn. Ais oorzaak daarvan wordt1 v ertaling van de Bijbel ln 't Pools
genoemd dat er in het algemeen het licht te doen zien. Hij hamer
de in al zyn werk steeds op het
zelfde aambeeld: „er moet eenheid
zijn onder de Protestanten, willen
zij het hoofd kunnen bieden aan
de invloed van de R. Katholieke
kerk", Zyn woorden en daden zou
den in deze tijd zeer actueel ge
noemd kunnen worden.
Toen Johannes a Lasco In 1560
stierf, liet hij een weduwe met
negen kinderen achter. Zyn dood
betekende een verzwakking van
de Poolse Protestantse beweging.
Meer en meer werd de invloed
van het Russische rijk zichtbaar
en tot op de huidige dag voeren
de Protestanten een schier hope
loze strijd tegen de haters van
kerk en godsdienst.
Mogen de woorden aan het be
gin van deze bijdrage genoemd
hen tot een lichtend voorbeeld
J. H. K.
blijkt, dat het platteland de shag-
tabak prefereert, komen er voor
de steden en andere grote plaat
sen meer sigaretten beschikbaar.
Het is slechts de vraag, of Neder
land na de devaluatie een even
grote hoeveelheid tabak kan im
porteren als voor die tijd. Een
voorspelling hieromtrent is moei
lijk te maken. Daarvoor zijn de
gevolgen van de devaluatie nog te
onoverzichtelijk. Enerzijds acht
men het niet onmogelijk dat alle
gedevalueerde landen zullen be
sluiten om minder tabak uit de
doliarlanden te importeren, waar- zyn
door Amerika wellicht genood-
zaakt zal worden de tabaksprijs
te laten zakken teneinde de
Naar Aneta verneemt, zou Sid-
ney Eugene O'Donogheu, ambte-
w'ovonmin dat Ne naar va» de Amerikaanse buiten-
°nrng i^ mindere'landse dienst, de leiding krijgen
van het program van militaire
hulpverlening aan Nederland.
kwaliteit zal gaan importeren,
waardoor het huidige prijsniveau
gehandhaafd zal worden. Het is
een gelukkige omstandigheid, dat
Nederland voor bepaalde soorten
tot 1950 is gedekt, zodat we de
Albanië heeft in een nota aan
Joego-Slavië verzocht om de on
middellijke vrijlating en repatri-
ontwikkeling met een vrij groteering van Albanese burgers in
rust tegemoet kunnen zien, Joegoslavische gevangenissen.
Korte Berichten.
Het Amerikaanse Huis van Af
gevaardigden heeft het wetsont
werp betreffende wapenhulp aan
het buitenland tot een bedrag van
1.314.010.000 dollar aangenomen.
Het Russische leger heeft een
gebied van vijftien bij twintig mijl
midden in Thuringen geheel afge
sloten voor zijn herfstmanoeuvres.
De Poolse minister van Oorlog,
Zymierski, heeft bevel gegeven
tot militaire registratie van alle
mannen van de leeftijd van 31 tot
44 jaar. Speciale commissies voor
de selectie van officieren zullen
voorts de registratie ter hand ne
men van vrouwelijke artsen e.d.
Volgens de „Times" wordt ver
wacht, dat de Amerikaanse rege
ring binnenkort voorstellen zal
doen, welke zullen kunnen leiden
tot een hervatting van de bespre
kingen tussen Britse, Franse en
Amerikaanse deskundigen over de
Duitse scheepsbouw-industrie.
Met 12 tegen 6 stemmen en 3
onthoudingen heeft de sub-com
missie voor de Italiaanse koloniën
van de politieke commissie der
V.N. besloten een commissaris der
V.N. in Lybië te benoemen, die het
toezicht moet houden op de over
dracht van de onafhankelijkheid
aan dit land.
In Ontario heeft men in de
nacht van Donderdag op Vrijdag
een ongewoon lichtverschijnsel in
de lucht waargenomen, dat be
schreven werd als een blauw
witte gloed, welke deed denken
aan een reusachtige vergrote flits
van een kortsluiting.
Een groep I-Tanso intellectuelen
heeft zich tot de Hongaarse rege
ring gewend ten behoeve va*
Laszlo Rajk, de voorm. Hongaar»
se minister van Buitenlandse Za»
ken die als agent van Tito ter
dood is veroordeeld.
Erasmus, de Zuid-Afrikaanse
minister van defensie, heeft veld-
veldmaarsehalk Smuts van zyn
functie als opperbevelhebber van
het leger te velde ontheven.
Smuts, die zijn rang behoudt, is op
de pensioensüjst geplaatst.
De moeilijkheden, welke zich in
de afgelopen winter met bijtrek
king tot de levering van electri-
sche energie tijdens de spitsuren
voordeden als gevolg van het gro
tere verbruik en de onmogelijk
heid het productievermogen tijdig
op te voeren, zullen zich geduren
de de aanstaande wintermaanden
in nog sterkere mate doen ge
voelen.
Het is daarom noodzakelijk, dat
alle verbruikers van electrische
energie zich in de maanden No
vember, December en Januari a.s.
van Maandag tot en met Vrijdag
van 79 uur en van 1618 uur
en op Zaterdag van 7—9 uur, de
groatst mogelijke beperking op
leggen.
Deze beperking, welke dringend
nodig is, om de industriële pro
ductie op peil te houden en dus
voor onze volkshuishouding uiter
mate belangrijk is, dient zoveel
mogelijk vrijwillig te worden be
reikt, waarbij vertrouwd wordt op
de gemeenschapszin van ons volk,
aldus de mededeling van de minis
ter van binnenlandse zaken.
Winkel- en etalageverlichting
in de komende winter.
Het zal verboden zijn om in het
aanstaande winterseizoen in de
spitsuren etaiageverlichting te
ontsteken, met dien verstande,
dat onder bepaalde voorwaarden
aan winkeliers kan worden toe
gestaan gedurende spitsuren hun
winkel- en etalageverlichting voor
de helft in gebruik te nemen.
De leiding der controle, die
wordt ingesteld, zal berusten bij
een landelijke commissie voor de
etalageverlichting, waarin zitting
hebben vertegenwoordigers der
middenstandsbonden, coöperaties
enz. Er zullen op vele plaatsen
commissies voor controle worden
ingesteld.
Elke winkelier, die van deze re
geling gebruik wil maken, zal zich
jegens het electriciteitsbedryf
schriftelijk moeten verbinden om
gedurende de spitsuren niet meer
dan de helft van zijn winkel- en
etalageverlichting te branden.