In zeer vroege tijden werden reeds be dijkingen uitgevoerd. Adriaan Bogaerd uit Domburg, vermaard ais brenschutter. Als Hans Mittelstenscfceid straks voor zyii roemers staat ALBERT EUYP October 1944-Walcheren Middenstandscrediet. „Nou en ik-met-de-bren er op af, want weigeren deed ie nooit..." EDNA EARL Deporteerde Karei de Grote oproerige volks- s.amiueo naar Schouwen? Al wat Uw liuld Een fanatiek nationaal socia list, nie veei kwaad deed in Zeeland. IVOROL feuilleton Zaterdag 8 October 1949 PROTESTANTS CHRISTELIJK DAGBLAD °agina 3 UIT DE HISTORIE VAN SCHOUWEN-DUIVELAND. VI. De verzoeting van de streek, vooral door regens ging langza merhand verder en er kwam een geheel andere vegetatie, omdat de bestaansvoorwaarden voor holaphyten (zoutwaterplanten) steeds minder werden. Slechts de laag gelegen gedeelten die nog drassig bleven als ook de oevers van kreken en stroompjes werden in het najaar nog gesierd door de zeeasters, die aan de wilde bijen een welkome winter voedselvoorraad bezorgden. Deze verandering had echter tot gevolg dat de grond niet enkel meer „Schapengrond" was, maar gescldkt werd voor de teelt van andere gewassen, welke mogelijkheid dan ook gretig benut zal zijn. Over dit onderwerp schrijft de Chr. Hist. „Nederlander" o.m.; Wij geloven niet dat de huidige bewindvoerders met opzet zo ge handeld hebben in de Indone sische kwestie. Ze hebben de taak gewild bij de gebruikers en daar om minderwaardig. Toen men begonnen was om te bedijken tegen „de zoute zee" en eenvoudig niet aangekund, be verder de grond te verbeteren en schikten noch over de nodige voor de landbouw geschikt te ma- j staatkundige kennis, noch over ken, zal, daar de middelen tot staatkundige ervaring, zeewering slechts aarde en hout SAKSERS NAAR SCHOUWEN?] Gemeenschappelijke beweiding; in de voorgaande periode, de enig mogelijke wyze van grondgebruik veranderde toen in persoonlijke beoouwing van de grond. Vvas deze streek dus in de vo rige periode gemeenschapsbezit, dit veranderde zeer waarschijn lijk in een soort gebruiksrecht, dam- vanaf de oudste tijden, alle onroerende zaken, welke geen be paalde eigenaar hebben, aan de Staat behoren. Het is niet onmogelijk dat Ka- rel de Grote, die veel last had met verschillende oproerige volks stammen en wel in het bijzonder de Saksers, waarvan de geschied schrijver zegt, dat deze naar af gelegen streken werden gezonden, sommigen van die volksstammen naar deze bouwrijp geworden gronden heeft gedeporteerd, wat overeen zou stemmen met de overlevering en tevens de enige verxlaring zou zijn voor het zeer verschillend hier voorkomend dia lectisme. Intussen ging echter de aanwas, in andere streken ook wet aanwerp genoemd, verder en de zee bleei slib aanvoeren dat bezonk in de stroompjes, kreken en aan de zeekant. OtUli BEDlJKINGS- VVETGEVING. Maar ook de hoge vloeden ble ven, waartegen de bewoners zich veilig begonnen te stellen door 't gedeelte nat zij bebouwden te be schutten tegen de vloed, aller eerst met een kleine bekadmg, welke de naam van dijk nog niet mocht dragen. In zeer vroege tijden was de bedijking al begon nen, wat duidelijk wordt uit de Kusunger-landwetten in Fries land uit de tijd van Karei de Gro te, uie dit reeds geregeld had met de oepaling, oat men tegen wind en water; tegen de zoute zee en het wilde hat, dijken zoude, d.w.z. urnen zou maken. Daar in deze streken dezjllde invloeden waicn en dezelfde rege ring was, en oen leefde on Ier de- zende omstandigheuen en wetten, mogen wij aannemen ciat het be dijken hier ook bekend was. dit te meer als de veronderstelling juist is dat volksstammen van elders, bekend met het bedijken, naar Schouwen waren gevoerd. Ut deze bedijkingen nu al ge regeld waren in de „lantwere" of ciijKleger zoals we die later ken nen, ot dat ieder het gedeelte dijk onderhield dat grensde aan het door hem bebouwde land, weten we niet, maar wel staat vast, dat men eerst de strijd aangebonden heeft tegen het zeewater, alvo rens men de loop der binnenwate ren en met haar de afwatering ot liever uitwatering ging regelen. Deze twee noodzakelijke verzor gingen van de waterkering deden ontstaan de later weer verschil lende lasten die de indijkers ken den van dijkhoudende of water houdende gemeten of zoals het in de Alblasserwaard gold, dat men dijk- en waterhoeven bezat, d.w.z. het ene gedeelte had de zorg voor de dijken, het andere de zorg voor de binnen- of uitwatering met de daaraan verbonden kosten. Waarschijnlijk is er echter van het begin wel een kavelverdeling voor onderhoud geweest welke door een Mark- of Gouwbestuur L geld was, omdat ook reeds vroeg sprake is van ..waerdijc- kers", die dan de extra of grote werken aan de dijken deden. Want wanneer een dijk een maal gezamenlijk was gelegd kon op een bepaald gedeelte door stormweer of oeverafschuiving zulk een stuk dijk wel in die mate ar.ngetast worden, dat het voor hun die met het onderhoud van bedoelde kavel was belast een ramp zou geweest zijn, dit ge heel alleen te moeten herstellen. OVERHEID GAF STEUN BIJ BEDIJKING. Zulke werken, buiten het gewo ne onderhoud vallende, werden dan ook al heel viv ng aanbesteed door een „rekenaer", iemand die zijn geweest, wel spoedig op zwakke plaatsen groot gevaar van c1 braak zijn geweest. Was er zulk een gevaar en sche nen de kosten van herstel de be dijkers te hoog dan was men I spoedig genegen zulk een dijk prijs te geven en er een andere dijk binnenwaarts achter te leg- I gen. Zulk een prijs gegeven dijk i noemde men ook wel een „Ape- redijk" en spoedig zullen zorge en i inlaagdijken ook in de practijk noodzakelijk zijn geworden. De van overheidswege met dit werk'mening over de kunst van bedy- was belast. Daarom moet er ook ken, hier aangebracht door de al vroeg geweest zijn een door de Noormannen geloven we niet, ge- omstandigheden nodig geworden zien de reeds vroeg bestaande „dykzicht" wat dan ook aan voor j Friese wetten daaromtrent. Wan- die tijd bekende bepalingen was neer op ons eiland de eer- gebonden, welke al of niet be- ste bedijkingen begonnen zijn, schreven waren, maar toch by de durven wy niet vaststellen, waar ingelanden bekend waren. Zo is om we ons dan maar vergenoegen bekend uit oude tijden dat gron- met de zeer rekbare uitdrukking den grenzende aan de binnenkant uit een stuk van Graaf Floris V van de dijk „dijekgoet" werden waarin men zegt over ons land, genoemd, omdat daarop een recht„g liket hier voormaels, over rustte ten algemene nutte, daar langhe wile" d.i. ingedijkt in zeer dit onderworpen was aan „aard- vroege tijden, haling en zoodslag", d.w.z. dat indien dijkbreuk ontstond, ver- j zwaring of verhoging van de dijk nodig was, mon uit dit „dijekgoet" aarde kon halen en of zoden kon steken om de dyk te herstellen. In zekere zin was dus zulk „dijekgoet" ongeacht de kwali teit van de grond, altijd minder (Ingez. mededeling, advert.) in tientallen gevallen voor haar genezing, zuiverheid, gezondheid en verbetering nodig heeft: Purol. Een sjofel uitziend man, sterk vermagerd, gekleed In een kakhi battle-dres, op zijn broek een serie figuren, die hem direct als gevan gene deden herkennen, een oude hij zeker niet de minste stukken gemaakt. Wat hy zich nog steeds niet kan indenken is, dat er in Duitsland zulke gruwelkampen hebben be st .an. Dat konden de oorlogsmis dadigers in Neurenberg ook niet: „wir haben es nicht gewuszt.. Op 29 October 1944, een week vóór de bevrijding van Middelburg is Mittelstenscheidt met nog eni- vuile Duitse soldatenjas, op zijn ge andere van zyn kornuiten, die hoofd een zwarte bergmuts met tot det jaatst hier waren geble grote klep, zo zat medio 1940 in Ven, per boot naar Dordrecht eén der cellen van het Middel- vertrokken. De Kreekrakdam lag burgse Huis van Bewaring de toen al onder vuur man, die vanaf 1940 tot ver na In Dordrecht aangekomen, Dolle Dinsdag de dictatorstaf werd hy door de Rijkscomm. be- zwaaide in onze provincie en dat noemd tot ambtenaar voor de ar- ileed op een wyze, waaraan vele Zeeuwen niet al te beste herinne ringen bewaren. Hans Mittelstenscheidt, de be ruchte Faehberater van het Gew. Arbeidsbureau, was liever maar in het Engelse krijgsgevangen kamp in de buurt van Oxford ge bleven. Doch het werd hoog tijd, beidsinzet bij een Wehrmachtbe- dryf in Hengelo. Hy bleef dus in zijn oude branche! Toen het in die buurt ging spannen, gevoelde hij weer, dat het „Vateriand" hem riep. Eind Maart 1945 trok hy 't soldatenuniform aan. Al zijn an dere kameraden waren reeds ver- dwenen, maar hij bleef. Tot het dat hij hierheen kwam, want hij allerlaatste ogenblik heeft hij in weet dingen, die niemand anders om.s,e.™8 vaP geyoch- wist en dat was in bepaalde zaken f. April 1945 werd hy van groot belang. krygsgevangen gemaakt. Zijn snor verloor hij in de hitte t heett hy toen in het van de stryd; hinken doet hy nog Belgische krygsgevangenkamp te als van ouds J-beke gezeten; daarna werd hij Wie, die voor uitzending naar 't na?J. Engeland overgebracht, vijandelijk land in aanmerking 13 Jj2e Mittëlstenschei3t? kwam, heeft nooit een bezoek bij y TTcen -r.V," j N-S.D.A.P. hem gebracht Wie herinnert zich werd hy, omdat niet zijn gesnauw, zijn dreigen, P zo bang was voor het commu- zyn kortom geheel zijn bruut optre- den? Niet voor niets stond het °P'eldmg van zes jaren Van be- Arbeidsbureau in Middelburg be- koopman in de groot- kend als het meest beruchte van lnhus_trie, doch m een periode van het gehele landi Hij was in 1946 nog steeds een overtuigd nationaal-socialist en dat wil zeggen, dat na het falen nisme! Flij had een gymnasiale werkloosheid is hij nog reiziger in thee en zeep geweest. In de S.A., waarvan hij ook in 1931 lid werd, heeft hy het kunnen bren- de strijd voor de doorvoering iReeis van deze verderfelijke ideologieën hy zich zal beroepen op het „Be- fehl ist Befehl". Of hem dat in dit geval veel zal helpen, kan niet worden verwacht. Want het staat onomstotelijk vast, dat hy de man is geweest, die vele Zeeuwse mannen en jon gens naar Duitsland heeft gede porteerd, dikwijls onder geweld. En eveneens staat vast, dat hij in 1939 meldde hij zich als vrij williger voor de krijgsdienst, doch werd afgewezen, omdat hij een 1 n had bij het Arbeidsbureau te Düsseldorf. Kort na de capitu latie in 1940 is hij al naar Neder land gezonden, waar hy voor zijn komst naar Middelburg nog enige tyd Faohberater in Amsterdam is geweest. Op 24 October a.s. zal hij te direct of indirect oorzaak van de Middelburg terechtstaan, dood van verschillenden i« •»»-' 1 z0n daden trachten is ge weest. De laatste weken van zijn ver blijf in Middelburg is hij zich bo vendien nog met dingen gaan be moeien, waartoe hy geen bevoegd heid bezat. Hy heeft toen zijn diensten aangeboden aan de Duit se militaire instanties, omdat hy zich vooral tot het allerlaatste verdienstelijk wilde goed te praten? Olie uit de zeebodem? De N.V. Nederlandse Aard- Olie-Maatschappij verrichtte op diverse plaatsen in de Wieringer- meerpolder boringen, om te on- maken voor derzoeken of ook hier olie in de de zaak van „Gross Deutschland". bodem aanwezig is. Juist in deze laatste periode heeft Hun bedoeling is zeker geweest een band met indië te behouden, een band in de geest van de rede van onze Vorstin gesproken 7 December 1942. Doch hun humanistisch-revolu- tionaire principes waren daartoe niet in staat. Aangenomen moet worden dat ze het goede voor land en volk steeds Bedoelden. Maar zij heb ben niet doorzien dat ze in Indo nesië juist gingen praten met de verkeerde mensen. Door met Soe- karno en de zijnen te onderhande len lieten ze de niet revolutionaire elementen links liggen. En zy wa ren het die Soekarno in de zadel hielpen door hun onderhandelin gen met hem. De Indonesiërs die oprecht met ons wilden samen werken hebben ze van ons ver vreemd en tenslotte zelfs naar het revolutionaire kamp gedreven. Door hun slapheid, hun gebrek aan doortastendheid hebben ze onopzettelijk de revolutie bevor derd. Geen enkele flinke daad, noch een besliste houding duriaen ze tegen Engeland en Amerika aan. Maar aoor hun doen is in net buitenland de gedachte versterkt, dat er tussen ons en de inheem sen tot aan 1942 een slechte ver houding heett bestaan. Machte loosheid tekent hun politiek; ge- DreK aan inzicht is de oorzaak daarvan. Onze regering heeft ongetwij feld het beste oedoeid, maar het resultaat van alles is tenslotte dat ze met de revolutie heett ge heuld, deze zelfs in de kaart ge speeld heett. Zij had direct aan de „oondgenoten" in Engeland en Amerika moeten zeggen: „Met de stichters van een Japanse Repu bliek, schuldig én tegenover net eigen volk èn tegen net moeder land praten wij in geen geval". Progessief was gevveesi: onder handelen met de niet revoiution- naire elementen, met hen die ook in de duistere tijd 19421945 trouw hadden getoond. Ook een klein land moet tegenover de gro te „broers" opkomen voor zijn rechten. Ons bewind heelt zijn taak niet aangekund. Dat is de con clusie na 4 jaren socialistisch be wind. Onder de Verenigde Naties telien we niet mee, Amerika heeft men niet tot een juist inzicht kun nen bewegen. En de rekening zal ons straks moreel, economisoh geestelijk en materieel worden gepresenteerd ais de Soekarno's en de hatta's hun taak in Indo nesië hebben volbracht. In dit ontzaglijk tijdsgewricht heeft Nederland de juiste man nen, opgewassen tegen deze na oorlogse moeilijkheden, door er varing en principe, gemist". 30 JAAR K.L.M. Ais eerste passagier kwam 30 jaar geleden op Schiphol aan de jgurnalist Rhodes. Het toestel werd gevlogen door de piloot Shaui. Ter herdenking hiertian kioamen beiden met de Conuair „Albert Cuyp" Donderdag weer op Schiphol aan. Na aankomst van de Conuair; links Shaw en Rhodes in de cockpit. De leveranciers worden voorzichtig. De fiscus heeft voorrang. De belastingplichtigen, aldus „De Volkskrant" hebben al menige penning op het altaar van de fiscus geofferd en nog blyven er zeer veel posten open staan, waarvan afgewacht moet worden, of ze wel betaald künnen worden. In de practijk is het vaak zo, dat, met het oog op de toch al krappe bedryfsfinaneierlng, de Zakenman met de Ontvanger der Belastingen een regeling probeert te tref fen ten aanzien van het betalen der belastingen. Honderden klein-ondernemers zijn niet in staat, of slechts met zeer veel moeite, de fiscale last op te brengen; dit gaat dan meestal ten koste van de liquidi teitspositie der onderneming. I De fiscus deinst echter niet terug en vraagt zijn deel, gaat over tot beslaglegging, zelfs tot verkoop. Op dit punt willen we even blyven pauzeren om vast te stellen, wat kan en mag. De fiscus heeft by het Incas leverancier, die op crediet ver koopt, voelt zich op dit punt erg lekker en dit is, gezien de grote macht van de fiscus, begrijpelijk. Credietverlening is In feite dan ook nog slechts mogelyk, indien de te betalen belastingaanslagen bekend zijn. Dit is eveneens de reden, waarom de banken, in ge val van een credlet-aanvrage, pre cies willen weten, hoe de verhou ding met de fiscus is. seren zijner vorderingen zeer veel In het algemeen hebben de cre- voorrang. Practisch kan er beslag diteuren van een zakenman, er worden gelegd op alle roerende zeer groot belang bij te weten, en onroerende zaken van de be- hoe diens fiscale positie ligt. De lastingsohuldige. zakenman loopt met deze dingen Zij, die voor het middenstands- j vanzelfsprekend niet te koop en diploma hebben gestudeerd, we-1 van de zijde van de fiscus worden ten, dat de fiscus wijkt voor de er natuurlijk geen inlichtingen hypotheek. In de practijk wil dat verstrekt. zeggen, dat, wanneer bijvoorbeeld Er zal dus worden afgegaan op in geval van faillissement er naast de algemene ontwikkeling van 't de lopende belastingschulden op bedrijfsleven. Bij herhaling staat het onroerend goed ook een hy- het in de dagbladen en in de pe- pothecaire schuld rust, deze laat- riodieken te lezen, dat de omzet- jste het eerst aan bod komt om ten in de middenstandszaken te- betaald te worden en pas daarna ruglogen; dat de lasten hoog zijn a s de fiscus. Dit is dus een van de en in veel gevallen hoger zullen zeer weinige uitzonderingen. Daar worden; dat de prijsdalende ten- 'de zaken nu eenmaal niet anders liggen, krijgt de crediet-faciliteit in de middenstandssector wel een bijzondere betekenis. Nog onlangs werd gemeld, dat een groep sigarenfabrikanten hun afnemers niet anders meer leve- denz in veel branches aanwezig is en dat de financiële positie der midden- en kleinondernemers nooit erg sterk is geweest. Dit alles bijeen genomen, is het besluit van sommige fabrikanten om alleen „contant" te leveren Wanneer men in 1949, als in de voorafgaande jaren, gaat schrijven over de eerste Octo- berdagen op Walcheren (en dan liefst „stemmingsvol") loopt men het risico dat dit artikel wordt overgeslagen. Want dat ontzettende ligt nu al weer vijf jaren achter ons en waarom zul len wij dan oude wonden open rijten, gaan herinneren aan din gen, die nu eenmaal zijn ge beurd en waaraan toch niets is te veranderen? Als de dichter van Psalm 124 het heeft over de nabijheid van Gad, dan stelt hij daartegenover de kracht van de mensen en van de „stoute wateren", die de ge lovigen verslonden zouden heb ben, indien God er niet zou zijn geweest. Men mag deze situatie zonder meer natuurlijk niet op de ge beurtenissen begin October 1944 op Walcheren van toepassing verklaren. Psalm 124 spreekt over de „wateren, die over de ziel gegaan zouden zijn". Maar toch herinnert deze psalm ook aan de uitkomst, die God aan Walcheren gaf. Pen uit komst, die met recht „door de diepte" ging, volkomen onver wacht en totaal enig in de ge schiedenis. Een uitkomst, die een (tijdelijke) uitschakeling van duizenden mensen en van een grote oppervlakte vrucht bare grond was. Hoe is in die dagen het bestaan van hen, die Walcheren bewoonden, in de waagschaal gesteld. Welk een ondenkbaar leed, alleen en ge meenschappelijk, is toen gele den. Hoe is er gebeden in die dagen en.... gevloekt. Wij wer den teruggeworpen op het aller laatste, wat een mens bezit: zijn eigen ziel en lichaam. In deze dagen is het niet alleen een goede gewoonte aan al deze dingen terug te denken. Het keerpunt in de geschiedenis van dit schone deel van Gods tuin is een crisis geweest, die scheid de en die schiftte. Er is nie mand, die daaraan is ontkomen, ook al spreken velen liever niet meer over wat zij toen beleef den, in het duiuelse lawaai van granaten, puin en snel opko mend water. Wij gedenken allen, groot en klein, die de dag der bevrijding slechts aan de kim zagen glo ren, doch die niet mochten be leven de onwezenlijke morgen, waar wij, die mochten leven, onwennig tegen stonden te knipperen met de ogen. Aan Westkapelle denken wij in de eerste plaats. Aan de offers voor ons, die daar werden gebracht. Zijn wij die waard geweest, toen en nu? En nu: Walcheren leeft, Wal cheren streeft weer. Op de ar beid van herstel en opbouw heeft Gods zegen gerust. Laten wij daarvoor danken en vragen verder te mogen werken. (Ingez. mededeling, advert.) Tanden blanken rein: adem fris als morgendauw ren dan tegen contante betaling heel begrijpelijk. Per saldo zal dit of onder rembours. Dat ieveran- in de toekomst betekenen, dat de ciers karig worden met het ver- financieel zwaksten eruit rollen, lenen van credieten, is begrijpe-Hier werkt dan het door een mid lijk, temeer waar thans boven de denstandseconoom reeds eerder hoofden van zoveel klein-onder- genoemde begrip van de „koude nemers, het zwaard van Damo- sanering", cles Lieftinck hangt. Geen enkele ONTMOETINGEN IN DE TROPEN. Hjj dacht, dat de paar schoten die hy gehoord had op ons con- vooi bedoeld waren, en kwam ons daarom tegemoet met een paar mensen In een jeep. Een bruinverbrande kerel, In korte broek en hemdje, op een paar afgetrapte groene gym-schoentjes, met een zeer mooi baardje, een klein krom pUpje en een bren. Zyn groet klonk zo onvervalst Zeeuws, dat ik alleen maar kon concluderen: ook afkomstig van de blonde top der duinen. Zo maakte Ik kennis met Adriaan Bogaerd van de Noordweg uit Domburg, voorbeeld van volmaakte trouw tussen een brenschutter en zjjn wapen. Want niet de soldaat le klus, die in Gu zoals hy nu nog vertelt over zjjn paardenspan uit Domburg, op de- nung Tua naar vijanden speurt, zelfde wyze sprak hy my, en zal by later tot luisterend Domburg maar de dijkenwacht langs de vertellen over zyn bren („nou, en lk-met-de-bren erop af, want weigeren deed ie nooit En op vele posten in de omtrek hoor de ik vertellen over zyn vermaardheid als brenschutter. HIJ BLEEF DIE HIJ WAS. Als hij zijn bordje rijst veror bert, denkt hij aan Zeeuwse „stuuten". Hij loopt zijn patrouil les alsof hij rondstapt over het stille strand bij zijn geboorte plaats; als hij de wacht betrekt op de tjots, dan zit hij niet in het ongenadig hete land van Zuid Asahan, maar met z'n „liefje uut Oostkappel" op de duinkop ach ter Domburg. En 's avonds, wan neer hij met junglehoed en geweer op wacht gaat, eerst nog een pijp opsteekt, en dan zo gezellig over alles en nog wat babbelt, is het Naar het Amerikaans door BESSY KIVING 149) langrijke fouten, maar geen twee vonden ze op hetzelfde spoor. Wat aan de een lofwaardig voorkwam, werd door de ander hevig veroordeeld. Een buiten gewoon sluw, met scherp oog ziend uitgever ontdekte dat twee van haar karakters gesto len waren uit een boek, dat zich eveneens van bewust, dat het niet verachtelijk was. Zij was meer verrast dan verne derd en was er van overtuigd, door het algemeen geschreeuw dat zij meer mensen gewond had, dan dat zy ooit gedroomd DE TROTS VAN DOMBURG, stenij van de Asahan, de Zuid- Westhoek van Noord-Sumatra, 't U kunt dus begrypen, dat mijn gtadje Gunung Tua. £n zodoende Zeeuwse hart openging, bij het ded daar enige dagen doorge- ontmoeten van deze knaap, op de bracht, bij de beroemde „Com- verste post m de bruine hete woe- pagnie Satoe" van majoor Welle- j man (de eerste tiraiileurscompag- x nie van 3-3 R.I.) De „cease-fire" uitpluizend, alsof het door een hing in de iucht, en het was er vreemde was geschreven. 1 tijdens mijn verblijf zeer rustig. Hij ontleedde het boek door j]< heb 's nachts een wachtje met en door; en terwijl hij enkele hem geklopt, een ochtend met ernstige fouten breed uitstip- hem op een van de vele „tjots" Toen Edna nu met de vingers Edna zelfs nooit gezien had; en over de bladzijden van het boek streek viel een traan er op neer en de stem van haar ziel, die geen klank kon aannemen luid de: „Grootvader! Zou dit boek in uw geest geweest zijn?" een ander, even knap en fijn on derscheidend, vond haar gehele roman in een werk, waar zij nooit van gehoord had. Terwijl eert derde, geschokt door haar verwaandheid, verontwaardigd De dagen vielen haar vreselijk aan haar lezers de verzekering lang, nu zij leefde in de onze- gaf, dat zij er op aan konden, kerheid over de beoordeling van dat al het geschrevene uit de haar boek encyclopaedie was opgediept; De nieuwsbladen kondigden waarbij cl- jeugdige schrijfster haar boek als een mislukking niet kon nalaten hartelijk te aan. Sommigen dreven er de j lachen: Zij verbaasde zich er spot mee op een kiese manier, over, dat, indien haar studie zo beleefde zinswendingen gebrui- gemakkelijk verkregen was, kend; weer andere maakten grof haar woedende en beledigde cri- een carricatuur er van. Ver-ltici dan niet haar voorbeeld schillenden voelden zich bele- volgden. digd door zijn onbegrijpelijke Het boek werd van nu aan geleerdheid; weer anderen met verachting behandeld, ver noemden het oppervlakkig. slagen en er onder gebracht; en Nu eens was het een zinspe- het zo zorgvuldig geweven ling op letterdieverij, dan weer weefsel werd aan flarden ge- iemand die het openlijk uit- scheurd en vertrapt; en het sprak, algehele diefstal werd scheen wel, dat het begraven zelfs met kracht verklaard. Nu zou blijven onder verachting en eens was zij een schoolvos, dan ontheiliging, weer een halve geleerde. Re- Edna was verbaasd. Zij wist censies werden haar bij menigte, wel, dat haar werk niet vol- toegezonden; allen vonden be-j maakt was, maar zy was pelde, die aan veler oog ont-(heuvelkoppen, die het terrein snapt waren, behalve aan het beheersen! gezeten, ter bewaking had of voor mogelyk gehouden, zijne, gaf hij aan enkele ge- Van de wegwerkers, en ben enige Zij voelde, dat de onstuimig- deelten zulk een lof, welk geen i malen door hem aan de ping- heid en verwoedheid van dezeenkel Amerikaans schrijver ooit pong-tafel ingemaakt, aanvallen moesten noodzakenvan hem ontvangen had; en hij i En verder heb ik een heel ge- tot een terugslag; en hoewel het1 voorspelde, dat die gedeelten sprek met hem gehad in de can- moeilijk was rustig te blijven nog zouden voortleven als reeds tine achter een glaasje lauw, en onder zulke omstandigheden, lang zij die gepoogd hadden haar zeer geestloos vocht, over de vele wachtte zij toch kalm en onver-werk belachelijk te maken, ge- café'tjes in Middelburg, de wei- schrokken, niettegenstaande de heel vergeten in hun graven nige in Domburg, en slaakten we zouden liggen. vele malen de verzuchting dat 't Aan de jeugdige schrijfster zo jammer was, dat 't maar eens werd medegedeeld, dat zij haar per jaar Westkappelse kermis grote doel niet had kunnen be- isEn toen hij het verhaal reiken, omdat het onderwerp j deed van de fameuze doorstoot van te grote omvang bleek voor i van Langgapajong naar Gunung een roman, en haar kennis van Tua tijdens de laatste politionele de wereldmythologie bleek voor actie van majoor Welleman met zulk een wereld niet toereikend1 zijn mensen, die met een colonne te zijn. Maar zij werd aange-1 van jeeps in een nacht en een dag moedigd om andere onderwer-1 door de eindeloze blubbervelden pen uit te zoeken meer in over- j wisten te ploeteren, en telkens eenstemming met de ge estvan deweer verzuchtte: „mensen, men- tijd waarin zij leefde; en de sen, toen luide aanklachten. Intussen werd het boek met graagte gekocht; de uitgevers konden nauwelijks aan de aan vraag voldoen; en tenslotte ver scheen ook meneer Mannings critiek, en het troepje schreeu wers, dat zo juist zijn critiek had uitgebracht, stond ver stomd en luisterde naar het ge brul van de leeuw. De recensie van Edna's werk droeg tot hoofd de kalme terug wijzing van Job tot zijn zelfvol dane vrienden „Trouwens, om dat gijlieden het volk zijn, zo zal de wijsheid met ulieden ster ven", en het hield een vernieti gend verwijt in aan hen, die de jonge schrijfster zo onbezonnen probeerden te verpletteren. Meneer Manning behandelde het boek met die stipte onpar tijdigheid, die zulk een waarde er aan zyn critiek verleende het hebben we wat afge- verzekering werd aan haar ge-zieienkwam er telkens geven, dat haar talent bestemd slechts één gedachte naar voren: was om een machtige invloed1 Domburg moest hem zo eens kun- uit te oefenen op haar mede-1 nen zien, wat zouden ze daar dan mensen. Enige fouten, wat stijl trots op hem zijn geweest. Want betreft, werden ernstig berispt,hoewel zijn hemdje en korte enige mooie stijl- en taaleffec-1 broek hem zeer „Indisch", zijn ten loffelijk geprezen en naar baard hem jaren ouder, en zijn voren gehaald, om het zijn le- PÜP hem zeer bezadigd maakten, zers te laten bewonderen. was hy toch nog voor alles de- (Wordt vervolgd.) zelfde gebleven. Zeeuwse kust die opgroeide onder de draaiende lichtflitsen van de Westkappelse vuurtoren. En als het moet, vecfit hy met diezelfde onverzettelijke stugge kracht, die eens Walcheren droog maakte. Hij was een van de weinigen, die niet veranderen in deze jaren omdat hij de kunst verstond de oorlog aan zich aan te passen. Daarom zal hij later zijn Indië- tijd slechts zien als een groot avontuur, dat slechts een onder breking, doch geen verandering bracht in zijn leven. Daarom zal ook Domburg nog steeds groot genoeg zijn voor hem, ais hij thuisvaart. En dat zal heus niet lang meer duren. Derhalve draag ik het Dom- burgse Thuisfront door dezen op om in plaats van twee maal, drie maal per week de stoepen te schuren en de ramen te lappen, en voor alle zekerheid de vlag nog maar eens uit te wassen. En als hij dan de ouderlijke woning komt binnenstappen, moet de eerste vraag zyn: Hoe gaat het met je bren. Dan zal hij zijn pijp opsteken en beginnen: „Nou, en ik met mijn bren er op af, want weigeren deed ie nooiten dan zal Domburg voor de tweede maal ziin ha. gestolen hebben Enkele dagen later zag ik hem nog even op een andere post. Hij reed toen in een jeep door de „hoofdstraat" van Langga Pa jong. Hij lag languit, met zijn be nen over de neergeklapte voor ruit van de jeep, en in zijn rech terarm zijn laatste liefde, de bren. Voorjaarsverschijnselen in het najaar. In enige tuinen te Middenmeer (Wieringermeerpolder) bloeien momenteel appel-, kersen- en seringenbomen. Nieuwe bietenlichter. De commissie ter bevordering van de suikerbietenteelt te Gro ningen: de Friese werktuigen commissie en de rijkslandbouw- voorlichtingsdienst te Leeuwar den gaven te Sexbierum een de monstratie met een nieuwe bie tenlichter, een landbouwwerktuig, dat door twee paarden kan wor den getrokken en waarvoor geen tractor nodig is. Deze bietenlich ter heeft twee messen, die de bie ten, nadat zij met een soort schof fel gekopt zijn, uit de grond lich ten. Verder werd een bieten-kop- apparaat gedemonstreerd. In landbouwkringen verwacht men, dat de nieuwe werktuigen in de bietenoogst in de toekomst een rol zullen gaan spelen. Korte Berichten. Mevrouw Matilda Coppins, „de oudste vrouw van Engeland" zal dezer dagen haar 107de verjaar dag vieren. Zij verblijft in een te huis /an het Leger des Heils te St Leonard-on-Sea. Naar zij zegt, is zij zo oud geworden omdat zij elke dag een passage uit de Bijbel leest. De „Times" meldt de ontbin ding van de organisatie te Londen die ten doel had Poolse officieren en soldaten van het leger van ge neraal Anders door herscholing voor het burgerlijk leven geschikt te maken. 88.000 man zyn op ei gen verzoek gerepatrieerd, 10.000 naar andere landen geëmigreerd - 68.000 hebben in de Britse indus trie werk gevonden. 12.000 man heeft nog geen werk kunnen vin den. Volgens mededeling van de in ternationale vluchtelingenorgani satie (I.R.O.) arriveren maande lijks 200 a 400 personen in Oos tenrijk, die om asyl vragen. De vorige maand waren meer dan 80.000 vluchtelingen in Oostenrijk door de I.R.O. geregistreerd. De volgende week zal de ver schijning van alle dagbladen in Italië stagneren door een staking van drukkers, die hogere lonen enen. Onder het debiteren van zijn kwinkslagen, waarmede hij een stampvolle zaal te Modena deed schudden van het lachen, greep de komiek Tito Capodaglio naar de microfoon en viel dood neer. Een niet voldoende geïsoleerde draad had de stroom door zijn lichaam doen gaan. Verscheidene honderden in woners van Bonn en tenminste 100 leden van het West-Duitse parlement hebben brieven ont vangen, waarin Hitier wordt ver heerlijkt. Zij zijn in München, Stuttgart en Koblenz gepost. Een onderzoek is ingesteld. Volgens een bericht in de Zuid- Afrikaanse pers heeft vorige maand te Kaapstad een elf-jarig blank meisje het leven geschon ken aan een dochtertje van zes pond. Moeder en kind maken het goed.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1949 | | pagina 3