St.-Nicolaas niet gewenst in St.-Nioolaasga.
\FUTM
Of wilden de Friezen hem juist eren?
Nederland heeft een goede tarwe-oogst
Nieuwe Vlissingseweg zal gedeeltelijk
van riolering worden voorzien.
Ijzergieterij te Middelburg is één der
grootste van ons land.
Interprovinciale
Contactdag 1949.
EDNA EARL
Oogst in de Noord-
Oostpolder.
Chr.-Historische Unie.
Maar de markt Hjdt er onder.
Nieuwe Raad voor het eerst. de Seissingel moeten worden
Fa Boddaert voert een rationalisatieplan uit.
feuilleton
Radio-uitwisseling met
Zuid-Afrika.
Dinsdag 30 Augustus 1949
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 2
(Van onze speciale verslaggever)
Als schooljongen heb ik altijd
met bevreemding de plaatsnaam
„Sint Nicolaasga" op de kaart van
f riesland zien staan. Want terwijl
de brave heilige, wiens naam
hier wordt gebruikt, overal een
welkome gast is, scheen men zijn
aanwezigheid in dat Friese dorp
nabij het Tjeuke Meer helemaal
niet op prjjs te stellen.
Ik dacht mij dat geval aldus in.
In oude tijden moet Sint Nicolaas
eens van plan zijn geweest om zijn
jaarlijkse wandeling over de da
ken ook uit te strekken tot het
nieuwe dorp in het Zuiden, van
Friesland, dat thans bekend staat
onder de naam Sint Nicolaas ga.
Maar om de een of andere reden
(was men bang voor de gard of
wenste men geen zuidelijke figu
ren als Zwarte Piet en zijn baas
toe te laten in dit noordelijke
land) begeerden de Friezen geen
bezoek van de heilige, die overi
gens nooit met lege handen kwam.
Op een goede dag in het begin
van December arriveerde Sint Ni
colaas met de stoomboot uit
Spanje in Lemmer. Aldaar be
steeg hij zijn schimmel en zo toog
hij via Eesterga, Follega en Do-
niaga naar het dorp dat later voor
altijd aan hem zou herinneren.
Nabij de plaats meende hij reeds
een mensenmenigte te zien, ge-
schaard rondom de fanfare, welke
hem een „Sinterklaasje bonne,
bonne, bonne" zou toebazuinen.
Dichterbij gekomen merkte Sint
Nicolaas evenwel, dat de geüni
formeerde mannen, die hij voor
muzikanten aanzag, in werkelijk
heid hellebaardiers waren, kers
vers gehuurd uit Sloten of een an
dere roemruchte stad. In het mid
den van hen stond niet een diri
gent, gelijk de heilige had ver
moed, maar de burgemeester (of
de grietman, zoals men in Fries
land zegt). De verdere aanwezi
gen waren ingelanden van 't dorp
glsmede belangstellenden uit heel
de contreie van Doniawerstal, de
Ï;emeente waarbinnen het dorp
igt.
Sint Nicolaas had nu de grens
yan het dorp bereikt. Hij was des
tijds al oud en wijs genoeg om
Jn te zien, dat er wat haperde.
Derhalve gebood hij zijn schimmel
te stoppen. Ook Zwarte Piet hield
jn. Even was het doodstil. Toen
Sprak de grietman (kort, als alle
Friezen, maar duidelijk genoeg):
„Sint Nicolaas, ga
Asjeblieft, daar had je het al.
Men wenste hem niet toe te laten
Jn dit dorp. Want dat het woordje
„ga" de gebiedende wijs enkelvoud
Van het werkwoord gaan was, be
greep de Spanjaard best. En dat
hij onverwijld gevolg had te ge
ven aan dit bevel, vatte de goede
heilige wel degelijk. Dat de Frie-
sen met mijters en tabbaarden
weinig op hadden, was Sint Nico
laas evenmin onbekend. Dat
moest eeuwen geleden zijn collega
Bonifacius al pijnlijk ondervinden
nabij Dokkum.
Dies draaide de bisschop om en
gaf zijn schimmel de sporen. Do-
öiaga, Follega, Eesterga, Lemmer.
Gauw op de stoomboot en gauw
(raar Vollenhove (dat kon toen
pog overzee). In Vollenhove, waar
men de beschermheilige vereer
de, vond Sint Nicolaas veilig on
derdak.
DUBBEL WELKOM.
Mijn schooljaren liggen al lang
achter mij en als ik later de
ilaatsnaam Sint Nicolaasga weer
egenkwam, verkeerde ik toch wel
n twijfel over de juistheid van
iet bij mij opgekomen verhaal.
Maar eindelijk! Ik kreeg de kans
Van mijn leven, want ik vond ge
legenheid om naar het dorp met
*ijn vreemde naam te tijgen.
Vanaf Spannenburg naderde ik
het plaatsje te voet. Hier hoopte
lk dan een bordje te zien met een
Opschrift, dat zeer afweek van de
gebruikelijke opschriften bij dor
pen:
Kom. Verboden voor woonwa
gens.
Hier zou natuurlijk een bordje
met 't volgende opschrift prijken:
Kom. Verboden voor Sinter
klazen.
Echter niets van dat alles
Slechts het bekende blauwe bord
Jnet witte letters van A.N.W.B.
On K.N.A.C., vermeldend de
plaatsnaam Sint Nicolaasga, kon
digde de kom van het dorp aan,
Van dat moment af begreep ik,
dat het woord „ga" nooit syno
niem kon zijn met de vorm
„scheer je weg". Ga betekent gea
én gea is het Friese woord voor
d<
„Nieuwdorp" en Sint Nicolaasga
„Sint Nicolaasdorp". Inplaats dat
algemeen halen die oude Friese
torens geen opzienbarende lengte,
ook al hebben ze een naaldspits.
Zodra men dan ook een hoge
toren ziet, is de kans groot dat
hij bij een roomse kerk behoort.
men hem de toegang tot het dorp t torens van Leeuwar;
ontzegde, hadden de eerste inwo- - - - - - - -
ners van de plaats juist bijzondere
verering voor de heilige gekoes
terd. Hij was er dubbel welkom.
Want men wijdde niet alleen de
Provinciale ambtenaren gaan
een dagje uit.
M
Morgen zal te Arnhem de 3e
interprovinciale contactdag voor
provinciale ambtenaren worden
gehouden. De griffies van alle
provincies zullen daar vertegen
woordigd zijn. De bedoeling van 1
kerk aan hem maar me» gaf het
dorp bovendien zijn naam!
Het plaatsje dat ik betrad,
maakt een nijvere indruk. De
meeste Friese dorpen zijn klein
maar hier bleken verschillende
straten te zijn. Ik zag nieuwe hui
den, Dokkum, Bolsward, Lemmer,
Harlingen en andere plaatsen, sie-
ren een roomse kerk. Dit is een
herinnering aan de 19e eeuw.1 deze d die m 1947 ilütiatief
Toen immers kregen de rooms-van Zuid„Holland werd ingesteld,
kathol,eken volledige vryheidna-1 het contact tussen de provin-
dat zij eeuwenlang achterbaks cjaIe amytenaren te verstevigen
en de sport is daartoe als uitste-
hadden moeten werken. Hun blijd
schap daarover weerspiegelt zich middel lanTaard
VREEMDE PLAATSEN.
VH.
zen en ook de werkzaamheden
voor het aanleggen van een riole
ring. Men vertelde mij, dat dit
dorp het grootste is in de gemeen-1
te Doniawerstal. De omgeving is teruggekomen.
in grote kerken en forse torens,
als tegenhangers van de schuur-
kerkjes zonder toren waarin zij
zich zo lang moesten behelpen.
Dit was reactie.
Men bouwde zo groot mogelijk.
Of het al of niet paste bij de
grootte der parochie, of het over
eenkwam met de omgeving, daar
om bekommerde men zich niet.
De hoofdschotel van de dag be- i
staat dan ook weer uit een voet-
baltournooi, waaraan vertegen
woordigende elftallen van alle
provinciale griffies deelnemen.
De prijzen bestaan uit een wis
selbeker, in 1947 beschikbaar ge
steld door G.S. van Zuid-Holland
en vier medailles, geschonken
door heren Commissarissen der
Groot en hoog was het parool Koningill in Fr££land> Drente,
Men is er sedertdien al lang op -
zeer schoon. Men zit in een ge
bied van weiden en meren maar
ook van bossen. Er loopt van Sint
Nicolaasga naar Joure een weg,
die bij Huis ter Heide fraai be-
boomd is.
HOGE TOREN.
Dat Sint Nicolaas nog in ere
wordt gehouden, wist ik al, toen
ik nog niet tot het centrum was
doorgedrongen. Want er is een
opmerkelijk hoge toren in Sint Hij kijkt wel een beetje meewarig.
Nicolaasga. Nu heeft Frieslana
wel heel veel torens maar erg
hoog zijn ze niet. Er bestaan uit
zonderingen. In Oldeboorn en
Hinlopen mag men dan wedijve
ren in de hoogte en hier en daar,
De Sint Nicolaaskerk in Sint
Nicolaasga is een bedehuis zon
der architectonisch schoon. Nage
maakt gotisch, conform het re
cept dat tientallen jaren door
roomse kerkbouwers werd voor
geschreven. Veel bijzonderheden
bevat de kerk niet. Maar één op
merkelijke verschijning is er toch
wel. Onder de zoete beelden die
het kerkgebouw bezit, kan men er
één ontdekken van Sint Nicolaas.
zoals bijvoorbeeld in Minnertsga,
mag de zadeldaktoren wat corpu
lenter en langer zijn dan de col
lega's in de buurt, maar over het
Maar zie: op zijn hand torst hij
de kerk van Sint Nicolaasga. Dat
moge dan het blijde eind van dit
verhaal typeren; Sint Nicolaas is
niet een ongewenste gast in dit
dorp, integendeel, men ziet hem tweede en derde en vierde plaats,
er graag en dat scnynt hem wel- Daarnaast, ziin pr ditmaal een
Gelderland en het provinciaal be
stuur van Overijsel.
Het voetbalelftal van Zeeland
wist in 1947 de derde en in 1948
de tweede prijs te behalen. Na
tuurlijk zullen de Zeeuwen hun
best doen deze stijgende lijn te
vervolgen, maar de bekerhoudster,
Noord-Brabant, zal zich uiteraard
niet voetstoots gewonnen geven.
Er wordt in 2 afdelingen gespeeld
in een enkele competitie, waarbij
Zeeland achtereenvolgens tegen
Zuid-Holland, Noord-Holland, N.
Brabant, Limburg en Overijsel in
het veld zal komen. De overige
provincies zijn ingedeeld in de an
dere afdeling. De No's 1 en 2 van
elke afdeling spelen des middags
tegen elkander voor de eerste en
ORKAAN TEISTERT PALM BEACH.
De weelde-badplaats West Palm Beach in Florida is door een
orkaan geteisterd. De schade bedraagt millioenen dollars. Een
klein vliegtuig werd door de orkaan opgenomen en op één
der hangars ran het vliegveld van Palm Beach gesmeten. Zes
andere vliegtuigen op het vliegveld werden eveneens vernield.
Radiografisch overgebrachte foto's ran het vernielde vliegtuig
op de hangar.
Door de zeer goede tarweoogst
gevallig te zijn. Het dorp draagt
hem op de handen en hy draagt
het dorp op de handenl
RAADSVOORSTELLEN MIDDELBURG.
I overgegaan tot aankoop van de
i)(]B6D. panden Seissingel 96 en 98. Voor-
gesteld wordt de eigenaars scha-
Dinsdag 6 September a.s. zal de deloos te stellen door verkoop
nieuwe gemeenteraad van Middel-1 van twee panden aan de Poele
burg voor het eerst bijeenkomen.daleweg, zodat de aangekochte
Het belangrijkste punt, dat op de kunnen worden gesloopt,
agenda voorkomt, is wel het voor- j Aan het begin van deze verga
stel tot gedeeltelijke riolering van 1 dering zal, zoals gebruikelük,
de Nieuwe Vllssingse weg, waar- j worden overgegaan tot verkiezing
door de inwoners van zeer veel' -■
overlast worden verlost.
De Nieuwe Vlissingse weg is
nog een van de weinige s.traten,
die nog nimmer van riolering
werd voorzien en nu in verband
met de veiiingbouw tol van sloten
zijn gedicht, ontstaan in deze
buurt overal grote moeilijkheden
met de lozing. Het valt te betreu
ren, dat een algehele riolering
over de gehele tot de gemeente
Middelburg behorende wegge
deelte niet kan worden uitgevoerd,
daar de kosten f 75.000,mo
menteel niet verantwoord worden
geacht. Men heeft thans een plan
opgesteld, waarvan de kosten
worden geraamd op f 24.150,
voor de riolering van een gedeelte.
Dit plan is echter zo ontworpen,
dat later gemakkelijk de riolering
kan worden doorgetrokken tot
aan de Lageweg. Slechts een ge
deelte van de bewoners zullen dus
kunnen profiteren van een aan
sluiting.
van de wethouders, terwyi er 18
commissies met leden moeten
worden aangevuld.
Daarnaast zijn er ditmaal een
personele 80 meter en 100 meter
loop voor dames en heren en voor
elk een 4x100 meter estafette,
waaraan ook Zeeuwse dames zul
len deelnemen. Aan het touwtrek-1
ken wordt zowel door de Zeeuwse
dames- als herenploeg deelgeno
men.
Het door de personeelsvereni
ging van de provinciale griffie van
Gelderland samengestelde pro
gramma ziet er naast de genoem
de sportwedstrijden aantrekkelijk
uit we noemen slechts de ge
legenheid tot het maken van uit
stapjes in de omgeving van Arn
hem, een gemeenschappelijke
maaltüd en een cabaretavond
en de wens van de griffier der
Staten van Gelderland, dat de j
ontmoeting te Arnhem een nieuwe i
schrede omhoog moge betekenen j
van het zich zo gelukkig ontwik-
kelend interprovinciaal-ambteiyk
kameraadschapscontact, belooft
dan ook wel in vervulling te zul
len gaan.
prijs schünt te verwachten. Het
is echter te hopen, dat de rege
ring haar gegeven woord gestand
j doet en inderdaad de richtprijs
in Nederland en het feit, dat vele handhaven, een richtprijs die
landbouwers hun oogst reeds-te j n0g steeds beneden de prijs ligt,
velde dorsen, is de aanvoer zo die voor het buitenlandse graan
groot, dat de pakhuizen vol raken wordt betaald,
en op de markt weinig kooplust Is.
FRUIT-OVER VLOED,
Met het fruit is er iets niet
in orde.
Er is gebeden om een rijke
oogst. En onze God gaf zegen.
Mild en overvloedig.
Maar nu zitten we met de
overvloed verlegen. Millioenen
kg fruit gaan ook in Zeeland,
naar de mestvaalt, terwijl even
grote hoeveelheden blijven han
gen, omdat het plukloon niet
eens vergoed wordt.
Dat is al erg. Maar erger is,
dat heel wat mensen graag veel
fruit zouden etenmaar 't niet
kunnen betalen.
Een moeilijk probleem.
Ik denk er niet aan te doen,
wat vóór de oorlog de S.D.A.P.
deed, n.l. deze dingen te ge
bruiken voor politieke agitatie
tegen de regering.
Maar toch, hier klopt iets niet.
De hoofdzaak is natuurlijk,
dat het buitenland niet „trekt".
En volgens de Provinciale
Limburgse Afzetcommissie lig
gen de prijzen van de kleinhan
del in vergelijking met de vei-
lingprijzen te hoog.
Ik wil graag bekennen, dat ik
de oplossing niet in mijn zak
heb. Ik weet alleen, dat er iets
mis is
Onmetelijke voorraden vita
minen, levenskracht, volkskracht
naar de mestvaalt. Terwijl mas
sa's mensen vitamine-pillen
slikken, of door gebrek aan vi
taminen blijven sukkelen!
Naar wij hoorden bieden de
meelfabrieken een zo lage. prijs,
dat de handel soms nauwelijks de
onkosten er uit haalt. De door de
regering vastgestelde richtprijs is
f 21,50 tot f 23,— per 100 kg. De
meelfabrieken bieden slechts even
boven de f 21,50.
Voor voedergranen als gerst,
rogge en haver is de markt willig
genoeg, daar er nog steeds 'n te
kort aan veevoeder is. Door over
vloedige tarwe aankopen in 't bui
tenland is er thans voor het bin
nenlandse graan weinig kooplust,
omdat men een daling van de
Een Italiaanse uitvinder be
weert een machine geconstru
eerd te hebben, waarmee hij van
de ene taal in de andere vertalen
kan. H(j zei, dat de machine
electrisch gedreven wordt en dat
hij de machine zou demonstre
ren te Parijs.
„Wat wordt er in de ijzergieterij van de firma Boddaert en Co
vervaardigd?" zo luidde onze vraag aan een Middelburger, die naar
men mag veronderstellen toch eigenlijk moet weten wat er In de
Zeeuwse hoofdstad te koop is.
„Kachelroosters" was 't antwoord, waarop wij iu de lach zijn ge
schoten, want we hadden juist de dag tevoren het bedrijf bezocht
en hadden er gietstukken bewonderd van enkele duizenden kilo's,
die weinig op kachelroosters geleken.
EEN JAARLIJKSE
PRODUCTIE VAN
2000 TON.
Toch is dit antwoord frappe
eigen bedrijf liet uitvoeren, dan
deze deze by andere firma's in
onderhoud te geven. Precies is dit
alles niet meer na te gaan, want
door de oorlogsomstandigheden is
sr'iinnivi>m"/i»nin<r„„ rend, omdat men in Middelburg
Schoohoorziemngen.,lecht Qp dg hoQgte yan de b« het archief verbrand. Dit is ech-
Een tweede belangrijk crediet, I langrijkheid van deze ijzergieterij, ter het ergste niet, want zo zei
betreft de verbouwing van de die er staat, begrenst door de hui- ir van Gooi, de oorlogsschade, die
school aan de Bree. Het achter- j zen aan de Kousteensedyk, de
het bedrijf heeft opgelopen be
draagt ongeveer 50 procent van 't
geinvesteerde vermogen. Men
heeft zo min mogelijk voor de be-
stallig onderhoud, dat hier geenStationstraat en de Blauwedyk
langer uitstel kan lijden en dat Men weet buiten Zeeland beter
men eigenlijk eerst in 1950 had wie de firma Boddaert is en wat
willen uitvoeren, vergt een bedrag er door onze gieterij wordt ver- zetter gewerkt en toen de oorlog
van f 18.870,Bovendien komt j vaardigd, dan in de provincie zelf,ten einde was, had men nog 12
aan de orde de toegezegde bouw hoewel wij ons toch mogen reke-1 man aan het werk, hetgeen na die
van een rijwielbewaarplaats voor1 nen tot de zes belangrijkste gie-tijd weer is uitgegroeid tot
de school aan de Verwerystraat,
waarvoor f 765,wordt uitge- zei de enige firmant, ir. L. G. H.
trokken. Ook wordt een crediet M. van Gooi, die ons op een pers-
gevraagd van f 1625,voor het 1 conferentie ter gelegenheid van
opknappen van het woonhuis van het feit, dat de kap op de eerste
de heer D.- Tillema, het hoofd van uitbreiding was gezet, ontving,
de Plantsoendienst.
OORLOGSSCHADE.
Klein-industrieterrein.
Men is thans tot overeenstem
ming gekomen me tde eigenaar i grootvader van de thans nog in
van een gedeelte grond, dat des- leven zijnde jhr A. E. Boddaert,
tyds needs was bestemd voor het I die te Veere woont, viert reeds
klein-industrieterrein aan de volgend jaar het 100-jarig bestaan
yeerseweg. Voor de aankoop van Als redenen voor deze stichting
o242 c.A. wordt een crediet ge- zou kunnen worden opgegeven,
yraagd van f 7000,Tenslotte dat de heer Boddaert, die destijds
- zal in verband met de aanleg van zéven schepen op Indië varende
p. zo beduidt de naam Nyega een straat van de Seisweg naar hield, de reparaties liever door 'n
65
terijen, die ons land rijk is, aldus I man en naar men verwacht zal dit
- - - - aantal binnenkort tot ongeveer
100 oplopen. Een bevreemdend
verschijnsel is, dat een dergelijk
belangrijk bedrijf, niet alleen voor
Zeeland, doch voor ons gehele
land, thans aanspraak kan maken
op een vergoeding van oorlogs-
De yzergietery, die in 1850 werd j schade tot een bedrag van
opgericht door jhr Boddaert, de 1 f 10.000.hetgeen door jhr Bod
daert terecht als een „fooi" wordt
aangemerkt.
RATIONALISATIEPLAN.
Ondanks de staat is men toch
weer aan de gang gegaan en na
de eerste na-oorlogse oplossing te
hebben gevonden is men overge
gaan tot het opstellen van een
Naai het Amerikaans
door BESSY KIVING
117
Toen zij las de brandende,
snijdende beledigingen, de bij
tende spot door die twee on
der de appelboom uitgestort over
de liefhebbende, trouwe, afwe
zige vriend, voelde zij het bloed
van verontwaardiging naar het
gelaat stromen; maar zij las
steeds verder en twee uren ver
liepen eer zij geëindigd had.
Toen kwam er een tweestrijd,
één lange, vreselijke, benauwde
tweestrijd, zoals slechts weinig
vrouwen hebben door te maken
•n zoals de wereld gelooft, dat
geen vrouw zegevierend kan
doormaken.
Omgord door het gebed ging
het meisje vastberaden in de
Vlammen van het loutervuur en
de beproeving was inderdaad
Vreselijk. Maar zo dikwijls de
liefde haar de gestalte van me-
lieer Murray voor ogen stelde,
Zoals hij daar zat in zyn som
bere zitkamer, wachtend op
haar, zo dikwijls wendde zij
ïlch tot de plicht en vroeg om
het portret van Gertrude's lief,
Zacht gelaat; het beeld van de
stervende Annie; het treurige
gelaat van een non, opgesloten
achter kloostermuren en ontrukt
aan een tehuis, waar zij in haar
jeugd werd bemind en getroe
teld, eer Norman Arthur zyn
vergif had gestrooid op haar
zonnig pad.
Na een uur van strijd ging de
wees naar haar schrijftafel en
terwijl zij schreef, zetelde een
bleke, koude strakheid zich op
haar gelaatstrekken. Zy was
kalm en aanvaardde vrijwillig
en beslist het lot, dat zij meen
de, dat God haar aanwees.
„Aan de genade van God en
de liefde van Christus en het
oordeel van uw eigen geweten
draag ik u op. Van nu af gaan
wij verschillende paden en het
is mijn wens, dat wij elkander
nooit meer op aarde mogen ont
moeten. Meneer Murray, ik kan
uw duistere ziel niet omhoog
heffen en u zou de mijne neer
halen. Voor de redding uwer
ziel zal ik niet ophouden te
bidden, tot wij van aangezicht
tot aangezicht staan voor de
rechterstoel Gods.
Edna Earl",
Zij belde om een bediende en
zond het kistje en zelfs zijn ei
gen brief terug, die zy zozeer
verlangde te bewaren, maar niet
durfde overlezen. Bang om na
te denken en te ellendig om te
slapen, pakte zy snel de laatste
benodigdheden in en ging toen
naar mevrouw Murray's kamer
waar zy bleef tot drie uur in
de morgen.
Toen klonk meneer Murray's
stem door het huis, die riep om
het rijtuig en terwijl Edna haar
hoed opzette en haar sjaal om
deed, klopte hij op de deur van
zijn moeder's kamer.
„Het regent erg hard en u
moet er niet over denken, om
mee naar het station te gaan,
zoals u van plan was'.
„Maar mijn zoon, het rijtuig
is gesloten en
„Ik kan u niet toestaan, dat
u zich zo onnodig blootstelt en
in 't kort, ik wil u niet mee
nemen, dus daarmee is het uit.
Natuurlijk kan ik het weer be
ter verdragen en ik zal Edna
wegbrengen en haar overdragen
aan de zorg van iemand in de
trein. Zendt haar zo spoedig
mogelijk naar beneden. Ik zal
haar koffers vast laten opla
den".
Hij zag er erg bleek en ern
stig uit en zijn stem klonk koel
en helder, toen hij zich omkeer
de en naar beneden ging.
Het afscheid was zeer pijnlijk
en mevrouw Murray volgde de
wees naar de deur.
„Norman, ik wou dat je mij
mee liet gaan. Ik geef niets om
de regen".
„Onmogelijk. U weet, dat ik
een onoverwinnelijke afschuw
heb van scènes, en ik denk er
niet over om getuige te zijn van
een scène, die zal duren tot de
trein vertrekt. Ga naar boven
en schrei u zelf in tien minuten
in slaap; dat is veel verstandi
ger. Kom, Edna, ben je klaar?"
Edna werd voor het laatst
omhelsd en meneer Murray stak
zijn hand uit, trok haar uit zijn
moeders armen en zijn plaats
innemend naast haar in het rij
tuig, beval hij de koetsier door
te rijden.
De nacht was zeer donker, de
wind zwiepte door de oprijlaan
en de regen viel in zulke stro
men neer, dat, toen Edna naar
buiten leunde om een laatste
blik te slaan op het statige huis,
dat zy had leren liefhebben, zij
alleen de omtrek van de bronzen
monsters kon onderscheiden bij
het licht, dat brandde in de hal.
Zij trok zich ver in een hoek
terug en haar vingers kramp
ten zenuwachtig in elkaar; maar
toen zij door het hek waren ge
reden en op de grote weg wa
ren, legde meneer Murray zijn
hand op de hare de koude
vingers werden zachtjes, maar
beslist ontvouwd en aan zijn
lippen gebracht.
Zy deed een poging om ze
terug te trekken, maar vond dit
onmogelijk en de tweestrijd, die
zy meende dat ten einde was,
scheen nog slechts te beginnen.
(Wordt vervolgd).
definitief uitbreidingsplan, waar
bij tegelijkertijd een grondige mo
dernisering zal worden nage
streefd. Dit rationalisatieplan is
o.m. tot stand gekomen nadat ook
het E.T.I. was geraadpleegd en 't
is phase II waaraan men thans
toe is. Dit betreft de bouw van
een geheel nieuwe hal, waarvan
vorige week de eerste kapspant
verrees.
DE FABRICAGE.
Het belangrijkste van hetgeen
in dit bedrijf wordt geproduceerd
is met de hand gevormd. Zelfs
stukken van 15 ton, het grootste
dat hier kan worden gemaakt, is
handvormwerk. Ook kleinere
stukken worden gemaakt, doch 't
is begrijpelijk, dat b.v. waar men
in series van 10 en 20 stuks wordt
gewerkt een dergelijke werkwijze
op de duur niet meer economisch
verantwoord is. Daarom zal in de
nieuwe hal, die men bouwt een
speciale installatie komen, waar
door machinaal gieten mogelijk
wordt.
Reeds zyn nieuwe vormmachi
nes besteld, zodat straks met een
veel kortere levertijd kan worden
gewerkt. Met hoeveel tijd de leve-
ringsduur soms kan worden be
kort, bleek ons uit het feit, dat
er voorwerpen kunnen worden ge
goten, die met handvormwerk een
half jaar zouden vergen en met
de machine in één week gereed
komen. Het was een kwestie van
aanpassen, interrumpeert hier jhr
Boddaert de uiteenzetting van ir
Van Gooi en hy geeft daarmee de
kern van de zaak juist weer. Er
is een grote vraag naar gietwerk,
maar men moet nu eenmaal snel
alles klaar hebben, wil men kun
nen blijven concurreren. De nieu
we hal zal, naar men hoopt, in
October gereed zijn. Gevraagd
naar de moeilijkheden om perso
neel te krijgen, die behoorlijk dit
moeilijke vak onder de knie heb
ben, glimlacht ir Van Gooi. De
mensen, die straks zullen worden
aangenomen voor deze uitbreiding
van ons bedrijf staan reeds te
boek zegt hij, en het zijn prima
vaklui, die 'allen uit Zeeland ko
men. Meer wil hij er niet van zeg
gen.
MODELMAKERIJ.
Het is voor niet-ingewijden een
bijna onbekend feit, dat men in
een gieterij, die over een eigen
modelmakerij beschikt, goede tim
merlieden moet hebben. Mensen,
die het vak nog beter verstaan,
dan een meubelmaker, want het
vervaardigen van de meest inge
wikkelde modellen moeten ze on
der de knie hebben en we konden
ons ervan overtuigen, dat deze
houten modelmakerij voorwaar
geen sinecure en een precies werk
je is, waarover een buitenstaander
zich terecht kan verbazen. Ook
op sociaal gebied zijn tal van ver
beteringen aangebracht of zullen
nog worden doorgevoerd. Er is
een pensioenverzekering voor de
werklieden en de kleedgelegenheid
en de toiletten werden asBEienlijk
verbeterd. Een andere belangrijke
factor in dit bedrijf is de eigen
Dieselmotor voor het opwekken
van electrische stroom. Men
neemt stroom af van de gemeen
te, doch wanneer de stroom uit
valt, zou dit een grote financiële
strop betekenen voor het bedrijf.
Gebeurt zulks, dan wordt overge-
schakelt op de eigen Diesel en
Look in de wintermaanden kan ge-
DEVIEZENBESPARING.
Door insiders werd de nu ont
stane situatie reeds vroeg voor
zien. In Mei werd er in de vergade
ring van de Coöp. Centrale Raif-
feisenbank te Utrecht door de
heer Sieling uit Melissant op aan
gedrongen, dat door de Boeren
leenbanken oogstvoorschotten
zouden worden gegeven. Hij deed
de suggestie het graan op te slaan
in centrale pakhuizen en de markt
te voorzien naar gelang der be
hoefte. Door het geven van voor
schotten op die oogst zouden de
landbouwers toch over contanten
kunnen beschikken, zonder door
overmatige aanvoeren de markt
in gevaar te brengen.
Aan dit plan is echter nog geen
uitvoering gegeven.
De tarweoogst is dit jaar wel
uitzonderlijk goed. Kan men de
opbrengst van een H.A. normaal
op 55 mud stellen, dit jaar is de
opbrengst per H.A. 90 mud. Dat
kan dus een grote deviezenbespa-
ring worden.
Resultaten zeer gunstig.
In de Noord-Oost polder zyn,
naar de „Volkskrant" verneemt,
dit jaar de resultaten van de
oogst zeer gunstig. Ofschoon er
nog geen officiële cijfers bekend
zijn, staat het vast, dat op som
mige kavels 7590 hectoliter
tarwe is binnengehaald. Normaal
wordt er slechts een derde tot de
helft van deze hoeveelheid ge
oogst.
Aangezien er iedere dag van
's morgens vijf tot 's avonds
acht uur wordt gewerkt en het
droge zomerweer medewerkt,
zyn de werkzaamheden snel ge
vorderd. Alle beschikbare
schuren en opslagplaatsen in de
polder zijn met graan gevuld,
en bovendien wordt nog een
deel per schip naar elders ver
voerd.
De stro-opbrengst is bijzon
der goed, maar de prijzen, die
men er voor wil besteden zijn
zo laag, dat, in geld uitgedrukt,
toch geen recordcijfers voor dit
product zullen kunnen worden
bereikt.
In October algemene
vergadering.
Het hoofdbestuur der Chris
telijk Historische Unie kwam
op 27 Augustus j.l. te Utrecht
bijeen.
In zyn openingswoord her
dacht de voorzitter, de heer H.
W. Tilanus, het overleden oud
hoofdbestuurslid A. L. Verhoog
uit Brunssum, die tal van jaren
in Zuid-Limburg voor de C.Il.
U. op de bres heeft gestaan.
Met dankbaarheid memo
reerde de heer Tilanus vervol
gens de uitslag der gemeente
raadsverkiezingen, die voor de
C.H. een zeer gunstig verloop
hebben gehad.
Tot lid der agrarische com
missie werd benoemd de beer
P. Zonneveld te Honselersdijk.
Naar aanleiding van enige
brieven van kiesverenigingen,
werd besloten te trachten een
nauwer contact te leggen tussen
de beide C.H. weekbladen. Over
deze aangelegenheid zal spoedig
een vergadering met belangheb
benden worden belegd.
Tenslotte werd besloten, in
de maand O •tol: ar een buiten
gewone algemene vergadering
te beleggen, welke toegankelijk
zal zijn voor alle leden der
Unie.
durende de spertijden eigen
stroom worden opgewekt.
BAANBREKEND WERK.
Er is bij de opzet van dit uit
breidingsplan baanbrekend werk
verricht door jhr A. E. Boddaert,
die er zodoende voor heeft ge
zorgd, dat het bedrijf na de uit
breiding beter geoutilleerd is dan
ooit tevoren. Naast de Kon. Mij.
„De Schelde", die uiteraard over
een eigen gieterij beschikt, is de
fa Boddaert de enige gieterij in
Zeeland. De eerste tien jaren van
haar bestaan was het bedrijf on
dergebracht in de Vlissingsestr.,
in h^t gebouw waar thans de fa.
Maljers gevestigd is. Wat is de
capaciteit per jaar? zo vroegen
wy tenslotte aan ir van Gooi, na
dat we de gieterij in ogenschouw
hadden genomen. De fa Boddaert
kan normaal 2000 ton gietijzer
per jaar leveren en de overcapa
citeit bedraagt 5000 ton. Het zal
thans wel duidelijk zijn, dat een
bedrijf met een dergelijk produc
tievermogen behoort tot de zes
grootsten van ons land.
OVERAL TER WERELD.
Overal ter wereld vindt men
gietstukken van de fa Boddaert.
Er is destijds geleverd voor de
olie-installatie van de B.P.M. op
Balik Papan, er is thans weer een
opdracht van Caltex voor de olie
opslagplaats te Pernis. De fa Piet
Smit te Rotterdam plaatste een
order van alleen al 500 ton. Ook
aan de Spoorwegen en aan Werk
spoor benevens aan Engelse en
Belgische firma's wordt gele
verd. Een respectabele lijst, die er
zijn mag en waaruit ieder de con -
clusie kan trekken, dat, wanneer
hij antwoordt op de vraag wat de
gieterij van Boddaert en Co ver
vaardigd, met „kachelroosters",
hij er naast is en de waarde van
dit bedrijf voor Zeeland grotelijks
onderschat,
Onverwachte lof.
In een hoofdartikel onder de
kop „Radio-contact met Holland",
zo meldt het A.N.P. uit Pretoria,
pleit de Transvaler voor een ruil-
dienst van uitzendingen tussen de
„Suidafrikaanse uitsaaikorpora-
sie" en de Nederlandse omroepen.
„Iedereen wat die enkele Ne
derlandse program in die laatste
tijd gehoor het, sal weet hoeveel
plesier Afrikaanse luisteraars
daaraan gehad het. Diegene wat
enige kennis van die Hollandse
radio het, weet, dat die gehalte
van sy programme byna onoor-
treffelijk is. Daar is min omroepe
in Europa wat tot die peil van
die van Holland kan styg. Dit is
inderdaad nie elke omroep wat
simfoniekonserte van die gehalte
wat deur die concertgebouw-or
kest van Amsterdam uitgesaai
word, kan aanbied nie... die ver-
troue mag dus uitgespreek word
dat die uitsaaikorporasie steeds
meer daarna sal streef om sy lui
steraars ook-tot die produkte van
die Hollandse radio toegang te
gee. Inderdaad behoort de radio
'n middel te word wat 'n baie in
tieme verbinding tussen die Unie
en Holland kan bewerkstellig, 'n
Mens wil b.v. aanneem vir die in
wijding van die voortrekkersmo
nument op 16 Deesember a.s. sal
heers. Dit gee die uitsaaikorpora
sie 'n guide geleentheid om vrug-
bare wisselwerking aan te moedig
deur uitsendings hiervan in die
ruildienst met Holland beskikbaar
te stel", aldus het artikel.
Kunsttanden voor schapen.
De laatste stunt in de veeteelt
bestaat in valse tanden voor
schapen. Dat is een uitvinding
van Dr B. M. Slim uit Fairplay
(Col.), die gelooft, dat dit een
middel kan zijn om meer scha
penbouten te produceren.
Een schaap heeft in de boven
kaak geen snijtanden en snijdt
het gras af met de acht voor
tanden van de onderkaak. Door
dat deze tanden voortdurend de
grond raken, slijten ze af en
tenslotte spoeden de gras-graas-
dagen van het schaap ten einde.
Het dier wordt dan met zacht
voedsel vetgemest en naar het
abattoir gestuurd.
In de Westelijke Staten houdt
een schaap het een jaar of zes
uit in de weilanden met het kor
te gras. Wanneer de tanden van
het schaap langer meegingen»
zou die leeftijd verdubbeld kun
nen -worden. Dat betekent, dat er
zes lammeren méér zouden kun
nen worden geboren.
De uitvinding van Dr Slim
komt hierop neer, dat hij voor
een gulden of anderhalf losse
ondertanden in de handel brengt
welke als een hoes over de eigen
tanden van het schaap worden
geschoven om slijtage der tan
den te voorkomen.
