Voarjaarsinkopen stimuleerden om
zetten in de detailhandel.
Samenkomst Zeeuwse oud-strijders
te Goes.
Overeenstemming tussen republikeinen
en B. F. 0.
Moet Rome onverdraagzaam zp
De geschiedenis van Hajong Poetih, het witte hert.
Hij sneuvelde in de strijd tegen de Jappen
Naar het Plaatje.
PLOUVIER heelt DE schoenen.
FEUILLETON
EDNA EARL
Maandag 20 Juni 1949
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 2
In en door elke oorlog' ontstaan duizenden raadsels en gehei
men. Er zijn vliegtuigen, die opstijgen; duikboten, die uitvaren
en die nooit terugkeren. Misschien is het vliegtuig in brokken ge
slagen op de rotsen van een ontoegankelijk bergland. Misschien I verwondden hem en steeds
zweeft de duikboot, als een stalen grafkist voor de ongelukkige droeg hg een van zijn handen
bemanning, ergens in de wateren van een Oceaan. De Natuur ver
bergt het vaak zo goed, dat niemand het ooit te weten zal komen,
I STEEDS ONTSNAPTE HIJ.
j Talloze malen werd hij om
singeld, maar iedere keer lukte
ihet hem te ontsnappen. De wil
de vluchten door doornachtig
'struikgewas en de cactussen
en
Zo zijn er duizenden myste- Ook hier werden zij door de
in verband. In deze tijd ont
stond de bijnaam, de EREnaam:
Majong Poetih, hem door de
Sassaks gegeven. Het Witte
<ju J i wun. iitvz iri.iuv.ii 1.1J uuui viv
ries. Soms betreffen ze het doen i bevolking vriendelijk ontvangen. Hert, dat zich niet liet vangen
en laten van een enkel mens, Nadat zij gegeten hadden en waarvan verteld werd, dat 't
taais dit verhaal van een
Australiër, die in 1945 weken
lang rondzwierf in het Zuidelijk
bergland van Lombok, totdat
hij, evenals zijn kameraad, de
dood vond door een Jappen-
kogel.
Met welk doel kwam hij?
Waarom bleef hij nog met een
man achter, toen d^ overige
mannen van zijn groep vertrok
ken? Waarom kwam er voor
hem geen hulp?
Er is niets anders dan 't ver
haal van zijn komst, zijn zwer
ven en zijn dood
legden zy zich te slapen. Veor-'zirii onzichtbaar kon maken,
al de oudste voelde zich moe enZelfs de bijgelovige Jappen wa-
zwak. De jongste kon, ondanks
zijn vermoeidheid, de slaap niet
[ren benauwd voor hem.
Het schijnt voorgekomen
een
te
vatten, en ging in de omgeving i zUn> .dat een goedgewapende
wat wandelen. Gelukkig toeval JaP zich achter de rug van een
of vermoedde hij onraad en wil- Sassak verborg, toen hij de
de hij poolshoogte gaan nemen? Australiër ontmoette, die als
enig wapen toch slechts een re
volver droeg.
HET EINDE
Het redde beter is 't rekte
zijn leven. De Jappen arriveer
den nog dezelfde nacht en scho
ten zijn kameraad, die hij niet
tijdig kon waarschuwen in de
slaap dood.
De jongste vluchtte alleen'ten, verzwakt door onvoldoende
I College van algemeen bestuur
van Curagao dient ontslag in.
Gistermiddag hebben de leden
van het college van algemeen
bestuur da Costa Gomez, Beau-
jon, Eman, Newton en Romer
de gouverneur medegedeeld, dat
zij, gezien de huidige omstan
digheden, in het landsbelang
hebben besloten af te treden en
dat zij mitsdien om ontslag ver
zochten.
Aangaande de ontslagaanvrage
dient de adviesraad te werden
gehoord. De aftredende leden
zijn bereid op diens verzoek
met de gouverneur te blijven
medewerken zolang de opvol
gers nog niet ziji benoemd en
beëdigd.
In verband met de interim
regeling is gouverneur Peters
reeds geruime tijd van plan naar
Nederland te gaan, doch hij
heeft zijn voornemen nog niet
uitgevoerd als gevolg van de
politieke verwikkelingen. Een
datum voor zijn vertrek is nog
niet vastgesteld.
WEINIG .AANTREKKE
LIJK LAND.
Het meest Zuidelijke deel van
Lombok is een weinig aantrek
kelijk land. Het is
waarvan alleen de
Maredje in het Westen tot bo
ven zevenhonderd meter reikt.
De hoogte, van de meeste andere
toppen varieert van twee- tot
vierhonderd meter
Een van de weinige wegen,
die naar de Zuidkust voert is
die van Sengkol, een kleine
plaats op de grens van het berg
land en de vruchtbare sawah-
vlakte van Midden-Lombok,
naar Koeta aan de mooie Ajang-
baai.
Het is een weg, waarin het
regenwater diepe gaten en
kleine beddingen heeft uitge
sleten; steil rijzend en dalend,
en geflankeerd door de mon-
tongs, ronde bergmassieven, die
vooral begroeid zijn met een
haast ondoordringbaar, stekelig
struikgewas.
De weinige mensen, die men
hier ontmoet, beantwoorden een
vraag in het Maleis met een
reeks onbegrijpelijke klanken.
verder.
Toen begon de periode van
minstenS vier weken, waarin hij,
opgejaagd door de Jappen, die
ook de bevolking mobiliseerden,
aaiuicik. door Zuid-Lombok heen en
heTólan'rl i weer zwierf. Hij werd gesigna-
Roennene leerd in Poetjoet, Sengkol, Ma-
- rang en tal van andere ver
spreid liggende plaatsen. Zelfs
in Djrowaroe over de grens van
Oost-Lombok, hemelsbreed een
zestigtal kilometers van de
plaats van de landing. Zijn op
treden tegenover de bevolking
was uiterst correct en getuigde
van een zeer hoog moreel. Als
de bevolking hem voedsel had
gegeven, ried hij hen aan de
Jappen te waarschuwen, opdat
zij niet gestraft zouden kunnen
worden voor zwijgen over zijn
aanwezigheid.
Toch kwam het einde. Uitge
put door 't voortdurend vluch-
!ten,
voedsel ging het Witte Hert
naar de kpg. Siloengbelanak, 'n
plaats in de buurt van de lan
ding.
Misschien koesterde hij hoop
alsnog opgehaald te worden.
Maar de Japanse kustwacht zag
hem 's avonds op het strand en
schoot, waarna hij waarschijn
lijk uit vrees, terugging naar de
overige Jappen in het dorp.
De Australiër was geraakt.
Gewond kroop hij in het struik
gewas, dat langs de kust groei
de. Niemand zal ooit weten hoe
hij deze nacht heeft doorge
bracht, luisterend naar de golf
slag van de Indische Oceaan en
wetend, dat zijn einde was ge
komen.
De volgende morgen vonden
de Jappen hem en schoten hem
op het strand dood
E.n overzicht der oiverse
branches.
van 50 pCt. De gemiddelde op
brengst per paar schoeisel be
droeg in de middenstandszaken
Het door het Economisch Insti- in April f 14.06
En er is geen ander geluid dan tuut voor de Middenstand gepu- De reeds hierboven vermelde
het aanhoudend siirnen van de bliceerde cijfermateriaal betref- gunstig op het omzetverloop in-
fende het omzetverloop in de de- werkende factoren deden ook
tailhandel wjjst uit, dat in vrijwel de omzetten in het brood
krekels.
Ook hier heeft de Australiër
gezworven.
Majong Poetih, het Witte
Hert, noemen de Sassaks hem.
Generaal-majoor Sitzen was
aanwezig.
Velen hebben Vrijdagavond de
koude getrotseerd om de door de
Bond van Oud Strijders georga
niseerde concert- en filmavond bü
te wonen in de tuin van het Schut
tershof te Goes.
Men kon op deze avond niet al
leen een zeer goed, door de staf-
muziek der stoottroepen uit Den
Bosch ten gehore gebracht, con
cert beluisteren en een door de
legerfilm- en fotodienst gebrach
te film bezichtigen, doch tevens
kennis nemen van wat de Bond
van Oud Strijders beoogt.
Gen. Majoor J. A. Sitzen, be
velhebber Derde Militaire Gewest,
die met andere autoriteiten van
zijn belangstelling blijk gaf, heeft
een toespraak gehouden, waarin
LXXXH.
i.
Wie Zeeland wil leren kennen,
heel Zeeland, moet wel eens van
de grote wegen afwijken en
„ongebaande" wegen of eigen
gekozen paden gaan. Dat onder
vond ik een paar weken geleden,
toen ik met grote laarzen aan
en met het oudste pak, dat er-
hun belastingen betalen, zaken
doen met timmerman, smid of
wagenmaker.
In de oostelijke hoek werd
een haventje gemaakt, vooral
te gebruiken voor het vervoer
van de landbouwproducten.
Enkele huizenblokken werden
gens op een vliering hing te be- j gebouwd, eerst twee blokken
schimmelen,, een echt Zeeuwse van 3 arbeiderswoningen bij de
wandeling maakte naar het westelijke zeedijk, later een
„Plaatje". Zo wordt het in :1e grote landbouwschuur en bij het
EEN VLIEGTUIG LANDDE.
Voorjaar 1945: toen het einde
van de oorlog nu slechts een
kwestie was van maanden,
landde voor de Zuidkust van de
woeste Westelijke schiereiland
een watervliegtuig. Een Austra
lische partij ging, onopgemerkt
door de Jappen, per rubberboot
aan land.
Later, misschien nog dezelfde
dag; werd de partij weer opge
haald, maar twee man bleven
achter. Was dit opzet? Of het
gevolg van een verkeerde be
grepen afspraak? In ieder geval:
ïij bleven.
Hun positie was moeilijk. Zij
spraken slechts gebrekkig Ma
leis dat de ontwikkelde Sas
saks van dit deel niet kennen
enJappen waren er op
Lombok genoeg.
Zij kwamen echter veilig aan
in Pengantap, eveneens op de
Zuidkust van het schiereiland,
waar zij de bevolking, die hen
aanzag voor orang Belanda (Ne
derlanders) werden geholpen.
Zij spanden een antenne voor
hun radio of zij met enig
station verbinding hebben ge
had, is niet bekend en kregen
een aantal helpers.
Op de een of andere manier
kregen de Jappen lucht van
hun aanwezigheid. Het schijnt,
dat zij op twee helpers een ra-
tionblikje aantroffen, dat af
komstig was van de voedsel
voorraad van de Australiërs.
De Jappen begonnen hun jacht.
in net Brood- en
alle branches in April J.I. hogere banketbakkersbedrijf stijgen,
omzetten werden behaald dan in De banketbakkers boekten een
de voorafgaande maand. Het na- omzetvermeerdering van ruim
deren van de zomer en het in deze 21 pCt.
maand vallen van Pasen beïnvloed Ongunstig bleef de situatie in
den het omzetverloop gunstig, de detailhandel in aardappelen,
Voorts dient rekening te worden groenten en fruit, waar de om-
gehouden met het feit, dat in zetten in April j.l. ruim 11 pCt
April vijf Zaterdagen voorkwa- lager waren dan in de overeen-
men. komstige maand van 1948.
Uit een nadere beschouwing Een grotere verkoop van eie-
van de door het Economisch In- ren en room deed de omzetten
stituut voor de Middenstand in de detailhandel in zuivel-
gepubliceerde gegevens blijkt producten verder oplopen,
het volgende: Al stegen ook in de detailhan-
In het kruideniersbedrijf ste- del in glas, aardewerk, porce-
gen de omzetten in de deelne- lein en huishoudelijke artikelen
mende middenstandszaken ten de omzetten een weinig, toch
opzichte van Maart met 7 pCt. kon in deze branche niet wor-
De verhoging van het vlees- den gesproken van een belang-
rantsoen per 8 April oefende 'n rijke verbetering. Vooral de
1 gunstige invloed uit op het om- omzetten in luxe artikelen,
zetverloop in het slagersbedrijf. speelgoed en electrische artike-
j Overigens was dit slechts een len ontwikkelden zich niet in
tijdelijke opleving, aangezien op gunstige zin. In glas, aardewerk
22 April andermaal tot rant- en porcelein werden belangrijk
soenverlaging werd overgegaan, hogere omzetten genoteerd dan
In de detailhandel in textiel- in Maart,
waren werd een belangrijke om-In de detailhandel in tabaks-
zetstijging genoteerd, onder fabrikaten bracht het feit, dat
meer, tengevolge van het per 28
April geldig verklaren van 45
nieuwe textielpunten. Toch wer
den niet in alle aan de omzet-
statistiek medewerkende onder
nemingen hogere
boekt dan in de
met ingang van 8 April de rant
soenen op het oude peil werden
gebracht een aantrekken van de
omzetten met zich. Voorts
werkte een grotere verkoop van
omzetten ge- sigaren en Volksherstelsigaret-
voorafgaande ten stimulerend op het omzet-
maand. Bij 32 pCt viel namelijk verloop,
een teruggang waar te nemen.
Over het geheel genomen kon
de omzetontwikkeling in de tot
deze branche behorende speci
aalzaken gunstig worden ge
noemd. In de dameshoedenza-
Reeds in de voorafgaande
maanden was waar te hemen,
dat in de detailhandel in meu
belen en aanverwante artikelen
ten opzichte van de overeen
komstige maanden van 1948
ken bedroeg de omzet het twee- enige omzetdaling is ingetreden,
voudige van die in Maart, waar- Hoewel in April de omzetten
door een gedeelte van de ten opliepen, waren zij ook in deze
opzichte van 't voorgaande jaar
verkregen achterstand werd in
gelopen. Slechts in de wolzaken
was sprake van een belangrijke
EEN JACHT OP MENSEN.
De Australiërs hadden inmid
dels de dessa met een aantal
dragers verlaten, maar reeds bij omzetdaling,
het eerste contact vluchtte de Voor het eerst in 1949 lagen
kleine colonne uiteen en wer- de geldomzetten in de detail
den enige dragers gepaft. Later I handel in schoeisel hoger dan
werden zij naar Soerabaja ge- 'de gemiddelde maandomzet van
transporteerd, waar enkelen 1941. Ten opzichte van Maart
hunner hun moed om de Jap- werd een omzetstijging geboekt 26 pCt.
pen te trotseren met de dood
moesten bekopen. De Austra
liërs slaagden erin te ontkomen
en vonden onderdak in de dessa
Tampa, enige tientallen kilome
ters naar het Oosten gelegen.
maand lager dan in April 1948.
Sterk daalden de omzetten in
de detailhandel in alcoholhou
dende en alcoholvrije dranken,
hetgeen echter in verband met
de zeer gunstige omzetontwik
keling in Maart j.l. geen verba
zing behoeft te wekken. De da
ling bedroeg ten opzichte van
de voorafgaande maand ruim
(Ingez. mededeling, advert.)
volksmond altijd genoemd, maar
de officiële naam is Calandpol-
der.
De Oranjeplaat.
'kWil eerst in het kort iets
over de geschiedenis vertellen,
met enkele jaartallen die u
ook weer gauw moogt verge
ten erbij.
Ten noorden van de tegen
woordige Sloedam lag ongeveer
een eeuw geleden in het Sloe
een grote zandplaat, die steeds
hoger werd en gedeeltelijk be
groeid raakte. Deze plaat met
schor behoorde aan het Rijk en
werd in 1846 gekocht door Dirk
Dronkers, een aannemer van
openbare werken te Middelburg,
voor f 4500. U moet u voorstel
len, dat de Sloedam in die tijd
nog niet bestond, het was de
zelfde heer Dronkers, die er veel
toe heeft bijgedragen om een
Zeeuwse spoorlijn te doen aan
leggen, waarvoor een dam in
het Sloe werd gelegd, maar dit
was pas in 1872.
Deze opwas in het Sloe kreeg
de naam van Öranjeplaat, er te
genover bij Arnemuiden ligt de
Oranjepolder; de oude liefde der
Zeeuwen voor het vorstenhuis
blijkt ook uit de namen, die
aan nieuwe polders gegeven
werden, zoals we zien.
De Bastiaan de Langepolder.
Na de koop van de Oranje
plaat zit de heer Dronkers ech
ter niet stil, hij vraagt toestem
ming om een gedeelte van deze
schor te mogen bedijken, en zijn
verzoek wordt ingewilligd. Reeds
het volgend jaar wordt het
noordwestelijk gedeelte ingepol
derd, waardoor een oppervlakte
van 67 H.A. 170 gemeten)
nieuwe grond aan de provincie
Zeeland wordt toegevoegd. De
nieuwe zeedijk rondom de pol
der had eèn lengte van ruim
3 K.M. Deze nieuwe polder werd
genoemd Bastiaan de Lange
polder naar een Veerse admi
raal van deze naam. Deze werd
op de plaats van de nieuwe in
dijking in 1572 door vier Spaan
se schepen aangevallen en zijn
schip geënterd. Inplaats van zich
over te geven, stak hij de lont
in het kruit en vloog met zijn
schip en de vijandelijke schepen
in de lucht.
De nieuwe polder werd bij de
gemeente Arnemuiden gevoegd,
die het dichtstbij lag en waar
heen men bij ieder getij kon
overvaren. De toekomstige be
woners moesten immers een
plaats hebben, waar de geboorte
van nieuwe „poldergasten"
moest aangegeven worden, waar
ze hun doden konden begraven,
Naar het Amerikaans
door BESSY KIVING
56) o—
„U vergist u ten enen male,
meneer Leigh, als u meent, dat
u ooit meer voor mij kunt zijn
dan een gewaardeerde vriend.
Het doet mij zeer leed, genood
zaakt te zijn u pijn te doen en
u teleurstelling te moeten ver
oorzaken, maar ik zou u nog
meer dan mijzelf onrecht doen,
als ik u in twijfel liet omtrent
mijn gevoelens voor u. Ik houd
van uw gezelschap, ik bewonder
u in menig opzicht en u heeft
mijn volle vertrouwen en hoog
ste achting, maar het is onmo
gelijk dat ik ooit uw vrouw zou
kunnen zijn."
„Waarom onmogelijk?"
„Omdat ik u nooit zou kun
nen liefhebben, zoals ik meen,
dat ik de man zou moeten lief
hebben met wien ik zou moeten
trouwen."
„Mijn lieve Edna, beantwoordt
mü één vraag eerlijk en open
hartig. Is er iemand, die je meer
bemint dan mij?"
„Staat meneer Murray tussen
jouw hart en het mijne?"
„O, neen, meneer Leigh!" t op vele punten overeenkomst en
„Dan wil ik de hoop niet op-vind ik het prettig af en toe met
geven om je liefde te winnen.! u te praten, toch kan ik u niet
Als je hart vrij is, dan zal het
eens van mij zijn! O, Edna,
waarom kun je mij niet lief
hebben? Ik zou je heel gelukkig
maken. Het huis van mijn lieve
ling zou alles bevatten wat lief
de en rijkdom zou kunnen ver
liefhebben, zoals u verwacht,
„O. Edna, je bent wreed."
„Neem mij niet kwalijk als ik
zo schijnt te zijn en geloof mij,
als ik u verzeker, dat hetmij
meer verdriet doet dit alles te
zeggen dan om het aan te ho-
schaffen. Niet een van je wen-'ren. Geen vrouw moest ooit
sen zou onvervuld blijven."
„Ik ben in staat voor mijzelf genwoordigheid en liefde
een tehuis te verdienen en denk volkomen onontbeerlijk
er niet aan daarvoor te trou
wen/'
J trouwen met een man, wiens te-
niet
zijn
voor de vrede van haar geest
en hart. Als ik mijzelf beproef
„O, je trots is je enig gebrek: in dit opzicht tegenover u, dan
en die zal ons beiden veel ver-ontdek ik. dat mijn zielerust niet
driet doen, vrees ik. Edna, ik
weet hoe fijngevoelig je bent en
hoe diep je gewond bent door
de kwaadsprekerij van een paar
ongemanierde babbelkousen. Ik
weet, waarom je onze gezamen
lijke Hebreeuwse lessen opgaf
en alleen de wens om jouw ge
voelens te sparen, weerhield er
mij van om die ellendige klets
kousen te behandelen naar zij
verdienen. Maar wreek hun be
ledigingen niet op mij. Omdat
zij jou onedele motieven durf
den toe te schrijven, sluit daar
om je hart niet voor mij en wei
ger mij niet het voorrecht je ge
lukkig te maken."
„Meneer Leigh, u bent niet
onontbeerlijk voor mijn gelua.
Al heeft onze smaak en aanleg
afhankelijk is van u. En of
schoon u misschien geen war
mer vriend bezit dan mij, moet
ik u zeggen, dat het volkomen
nutteloos is om te hopen, dat ik
u ooit zal liefhebben, zoals u
verlangt. Het spijt mij, dat ik
het niet kan en als ik mijn hart
kon dwingen door mijn wil, dan
zou ik trachten uw genegenheid
te beantwoorden, daar ik zo vol
komen en dankbaar waardeer
wat u mij aanbiedt. U strekt uw
hand uit tot een arm meisje van
onbekende afkomst. Uit liefda
digheid opgenomen een
meisje door uw familie en vrien
den beschouwd als een brutala
indringster in aristocratische
kringen en met een edele groot
moedigheid, waarvoor ik u al
tijd dankbaar zal blijven, zegt
gij: kom, neem mijn naam, deel
mijn fortuin, hul je in de man
tel mijner liefde en wees geluk
kig! O, meneer Leigh, God weet,
dat ik wilde, dat ik u kon lief
hebben, zoals u verdient! Dank
baarheid en waardering beplei
ten uw zaak, maar het is on
mogelijk voor mij ooit uw vrouw
te worden."
Haar ogen waren vol tranen,
terwijl zij opzag naar zijn knap
gelaat, tot nu toe zo vrolijk en
i vriendelijk, maar nu overscha-
I duwd door een uitdrukking van
droeve teleurstelling. En plotse-
ling met haar beide handen te
zijne omvattend, boog zij zich
voorover en drukte die aan haar
lippen.
Zjjn gelaat vertrok pijnlijk,
toen hij zei: „Ofschoon je wei
gert mij enige aanmoediging fe
geven, kun je toch de hoop niet
vernietigen, dat mijn liefde na
verloop van tijd de jouwe kan
wekken. Je bent erg jong en
kent nog nauwelijks je eigen
hart en mijn onveranderlijke
standvastige liefde zal in de ko
mende jaren het pleit winnen.
Ik zal geduldig zijn en zo lang
je Edna Earl bent, zolang als je
meesteres blijft over je eigen
hart, zolang zal ik de enige hoop
blijven koesteren, die mijn toe
komst verlicht
haventje een complex van drie
en een van twee woningen.
Na deze inpoldering breidden
de schorren ten zuiden zich
steeds meer uit en in 1856 vroe
gen de heer Dronkers en zijn
mede-eigenaar de heer Fock op
nieuw concessie aan om de
nieuwe schorren eveneens te
mogen inpolderen. Dit werk heb
ben ze zelf niet meer gedaan. Na
ontvangen toestemming van het
Rijk hebben ze de Oranjeplaat
met de Bastiaan de Langepolder
verkocht aan de heer Thomaes,
grondeigenaar te Biervliet, voor
ongeveer f72.000.
De Calandpolder.
Het volgend jaar (1857) gaat
de nieuwe eienaar er toe over
de aangegroeide schorren te be
dijken, wat hem de som van
eveneens f72.000 kostte. Veel
voorspoed heeft de heer Tho
maes niet, want al in het na
jaar van hetzelfde jaar veroor
zaken de stormen een schade aan
de nieuwe dijk van f30.000 en
het volgend jaar moet hij op
nieuw f 25.000 besteden aan her
stel van de dijken.
Het werd dus een dure pol
der! Bovendien vielen de
oogsten de eerste jaren niet mee,
later werd het beter, maar de
nieuwe grond was geen bijzon
der vette en vruchtbare, maar
lichte (zandige) klei.
Deze tweede polder van de
Oranjeplaat werd genoemd Ca
landpolder naar de toenmalige
hoofd-ingenieur van de Water
staat, Abraham Caland, een
Westkappelaar van geboorte.
-Hij was ongeveer even groot
(63 H.A.) als de Bastiaan dc
Langepolder, de dijk er omheen
had een lengte van 3% K.M.
Vlak bij de scheidingsdijk met
de Bastiaan de Langepolder
werd een herenhuis en een grote
boerderij met twee landbouw-
schuren, een varkenshok en een
kippenhok gebouwd.
En dit is nu het „Plaatje"
waar ik in het begin van dit ar
tikel over sprak en waarvan ik
een volgende keer nog een en
ander wil vertellen. L. v. W,
hij Zeeland dank bracht voor het
geen geleden werd tijdens de oor
log. In een krachtig getuigenis
gaf hij een helder overzicht over
hetgeen ons land na de 10e Mei
1940 meemaakte.
Generaal Majoor J. Dwars,
voorzitter van het hoofdbestuur
van de Bond van Oud Strijders,
sprak onder het motto „Elk sol
daat, goed Zeeuws goed rond, be
hoort thuis in onze bond", een
krachtig propagandawoord. Na de
doelstellingen van de Bond te
hebben uiteengezet, welke in nau
we samenwerking met de vereni
ging „Ereschuld en Dankbaarheid"
de belangen van de invalide oud
strijders en hun eventuele nage
laten betrekkingen behartigt,
richtte hij zich in 't bijzonder tot
de Zeeuwse 'oud-strijders. „Waar
wij samen hebben gestreden met
de wapens in de hand toen harde
noodzakelijkheid ons opriep om
onze vrijheid te verdedigen, daar
moeten wij het thans ais onze sol-
datenplicht beschouwen om teza
men de vreedzame strijd te voe
ren voor de verwezenlijking van
de schone doelstellingen van onze
bond", aldus Gen. Majoor Dwars.
Hij verzocht hen zich aan te
melden ais lid door een brief
kaart te schrijven aan de se
cretaris van de Bond, de heer
W. A. Linnebank, Paulus Pot
terstraat 2 te Hengelo.
Tenslotte dankte Gen. Majoor
Dwars allen, die hun medewer
king aan de avond hebben ver
leend, waarvan in het bijzonder
de legerfilm- en fotodienst onder
leiding van kapitein Kooistra.
„We hebben een schuld te ver
effenen", aldus sprak ds W. Odé,
voorzitter van „Ereschuld en
Dankbaarheid", afdeling Zeeuwse
eilanden, die na een treffend
woord opriep een collecte te steu
nen waarvan de opbrengst be
stemd was voor „Ereschuld en
Dankbaarheid".
Mocht het concert zéér goed
geslaagd genoemd worden, de ver
toonde films waren het niet min
der.
Niet alleen kregen de toeschou
wers een buitengewoon goede re
portage van de begrafenis van Ge
neraal Spoor te zien, de film
„Slag om Zeeland" welke door de
goede montage ieders bewonde
ring.
Aan het slot werd medegedeeld,
dat de gehouden collecte f 126.22
had opgebracht en werd de heer
Branldenburg, directeur van het
Schuttershof, een woord van lof
gebracht voor zijn werk.
„DE WAARHEID".
Een kat die in het nauw zit
ik kom alweer bij een kat te
recht maakt rare sprongen.
Dat blijkt momenteel bij de
communisten.
Zij hebben de vorige week bij
de raadsverkiezingen lelijk klop
gehad. In 23 gemeenten gingen
van de 71 zetels niet minder
dan 33 verloren.
Voor „De Waarheid" het or
gaan dat de lezers naar waar
heid moet voorlichten, maar dat
alleen de waarheid mag spreken
als dit in 't belang van het com
munisme kan worden geacht,
een lastig geval.
De redactie heeft er dit op
gevonden dat zij een vergelij
king maakt met de kamerver
kiezingen van 1948, toen de
Stalinisten ook al zware klap
pen hadden te incasseren. Er is
dan ook wel enige achteruitgang
maar toch niet zo verbijsterend
als nu het geval was.
Dat in één dag 33 zetels ver
loren gingen mogen de lezers
niet weten.
Zij worden met hier en daar
enige achteruitgang" in slaap
gesust.
Maar al is „De Waarheid"
nog zo snel, de waarheid achter
haald haar wel. Zelfs bij de
communisten.
Emigratie van gedemobili
seerde militairen naar Australië
Te Camberra wordt binnen
kort verwacht dc heer H. A. van
Luyk, hoofdcommies van h-t
rijksarbeidsbureau, die naar
Australië gaat voor besprekin
gen met de Australische rege
ring betreffende de massa-emi-
gratie van gedemobiliseerde Ne
derlandse militairen uit Indone
sië. Naar Aneta vernam, steJt
minister Callwell op een derge
lijke immigratie bijzonder veel
prijs, doch een definitieve over
eenkomst terzake is eerst moge
lijk na vaststelling van de
massa-demobilisatie in Indone
sië en wanneer de belemmerin
gen, die de Nederlandse scheep
vaart van Australische zijde on
dervindt, zullen zijn opgeheven,
zodat vervoer met Nederlandse
schepen mogelijk wordt.
Op 65-jarige leeftijd is te 's-
Gravenhage plotseling overleden
mr dr J. Wijnveldt, advocaat-ge
neraal bij de Hoge Raad der Ne
derlanden.
accoord van RoyenRoem, doch
volgens de delegaties van Suma
tra bestaat er voor deze gebieden
geen bezwaar lid te zijn van d8
B.F.O. Dit is de kern van de re
soluties die tegen niemand gericht
zijn. De betrokken T.B.A.-gebie-
den kunnen niet in eeuwigdurende
staat van oorlog worden gelaten.
Hij drong aan op aanneming van
de resoluties en verklaarde met
nadruk, dat Sumatra volledig
achter deze resoluties staat en
bereid is alle consequenties daar
van te aanvaarden.
Sumatra geeft zich nog niet
gewonnen.
Tot tweemaal toe verzocht de
voorzitter van de B.F.O., Sultan
Hamid de Tweede in de Zaterdag
gehouden openbare vergadering
van de B.F.O., aan de delegaties
van Sumatra ermede accoord te
gaan, dat de behandeling van de
resoluties van de tweede confe
rentie van Sumatra zou worden
uitgesteld, zulks In verband met
de omstandigheid, dat tijdens de
Vrijdag te Bangka gehouden be
sprekingen tussen de leiders van
de deelstaten en de republikeinen
resultaten zjjn geboekt, waardoor
de resoluties van de tweede con
ferentie van Sumatra waarschijn
lijk door de feiten zijn achter
haald.
Het voorstel tot uitstel vond in
de vergadering geen weerklank,
waarop Sultan Hamid de verte
genwoordiger van Oost Sumatra,
Dhamrah, in de gelegenheid stel
de repliek te geven op de alge
mene beschouwing over de reso
luties. Hij ging uitvoerig in op de
positie van de z.g. T.B.A.-gebie-
den (gebieden waar „territoriale
bestuursadviseurs" optreden), die
streven naar een eigen status. De
ontwikkeling werd geremd door 't
Onlangs heeft, naar de
,,N. R. Crt." meldt, te Witmar-
sum een belangrijke conferen-
N.-Amerika en Canada, staan te
dien aanzien vóór bij hun ge
loofsgenoten in de zuidelijke
tie plaats gevonden over de landen, die deze zaken nog niet
vraag, of de rooms-katholieke
Nederlanders onverdraagzaam
zijn op grond van hun geloof.
Dat deze vraag, die dikwijls
openlijk, maar vaker bedekte-
lyk gesteld wordt, geen zinloze
vraag is, blijkt wel uit de be
richten, die ons uit Spanje en
enkele Z.-Amerikaanse landen
zo principieel kunnen zien, on
danks het algemeen wel aan
vaarde principe, dat onder
dwang de waarheid niet aan
vaard kan worden.
Dit neemt natuurlijk niet weg,
dat een rooms katholiek krach
tens zijn kerkvisie moet vast
houden aan de mening, dat an-
bereiken, terwijl ook nog ge- dersgezinden dwalen. Maar dit
wezen kan worden op uitingen
van rooms katholieken, die dui
delijk aangeven, dat verdraag
zaamheid slechts geëist wordt
zolang er een rooms katholieke
minderheid is.
De conferentie werd bijge
woond door een aantal refor
matorische en katholieke gees
telijken en een aantal „leken"
van beide groepen. Voorzitter
was pater A. van Straaten van
het Augustijnerklooster te Wit- tunistische overwegingen, maar
marsum, dat gastvrijheid ver- omdat het Evangelie verbiedt,
leende. Leider der discussie was met andere dan geestelijke wa-
mag er niet toe leiden ook
niet in een staat, waarin de
overgrote meerderheid rooms
katholiek is dat de overheid
zich zou lenen, met machtsmid
delen de „dwalenden" te belem
meren in de private en open
bare uitoefening van hun gods
dienstige overtuiging, in het
recht op vrij onderwijs, propa
ganda en faire polemiek. En dit
alles niet op grond van oppor-
dr H. van der Linde, de schrij
ver van Rome en de Una Sanc-
ta, thans secretaris van de Ne
derlandse oecumenische raad.
De vraag over de verdraag
zaamheid spitste zich toe op de
indertijd door mr Stufkens ge
stelde vraag „of het rooms-ka-
tholicisme naar zijn we
zen de mogelijkheid mag aan
vaarden door middel van de
staat door directe of indirecte
dwang (school, huwelijksslui
ting,'enz.) volksdelen (-deeltjes)
onder zijn invloed te brengen,
die zich daartoe andere niet be
schikbaar zouden stellen".
Deze vraag nu werd met een
principieel neen beantwoord.
De rooms katholieken in Neder
(Wordt vervolgd.) land, maar ook in W.-Europa,
penen van
tuigen.
de waarheid te ge-
Dit klinkt geruststellend.
Maar afdoende is het hier ge
geven antwoord toch niet.
Wij herinneren ons, hoe on
langs een vooraanstaande rooms
katholieke figuur zich in de
zelfde verdraagzame geest uit
sprak.
Evenwel met deze toevoeging,
dat dit zijn persoonlij k e
mening was en dat hij bereid
was zijn uitspraak te herroepen
zodra dit van hogerhand ver
langd mocht worden.
Eerst als de Kerk officieel
heeft gesproken, weten we welk
standpunt Rome te dezer zake
inneemt.
Raad van Katwijk sinds 1946
verkeerd samengesteld.
Eerst thans is aan het licht
gekomen, dat in 1946 in Kat
wijk een fout is gemaakt bij da
berekening van de samenstel
ling van de gemeenteraad. Ten
gevolge van zeer bijzondere om
standigheden had naar het
schijnt aan de Christelijk-Histo-
rische Unie in Katwijk aan Zee
een extra zetel moeten worden
toegekend, krachtens een wets
artikel, dat slechts uiterst zel
den van toepassing is Dit arti
kel zegt, dat aan een partij, die
de volstrekte meerderheid van
de uitgebrachte stemmen heeft
gekregen, bij de zetelverdeling
een zetel extra toegekend moet
worden, wanneer volgens de
normale berekening deze lijst
niet »een absolute zetelmeerder
heid' werkregen heeft.
Dit nu is het geval geweest in
Katwijk, tengevolge waarvan
gedurende de afgelopen drie
jaar ten onrechte een lid van de
K.V.P. zitting heeft gehad, ter
wijl de C.H.U. met een zetel
minder dan waarop zij recht
had, genoegen heeft genomen.
Voor zover bekend is dit het
enige geval, dat zich op dit ge
bied tot nu toe in Nederland
heeft voorgedaan.
Van de gang naar de straat.
Te Wassenaar zaten er drie
dames in de oude raad. De
„Nieuwe Haagse Crt." meldt,
dat twee van deze dames, n.l.
mevr. Van der Goes van Naters,
de echtgenote van de fractielei
der der P. v. d. A. in de Tweede
Kamer, en mevr. Niemeer, zich
enige maanden geleden fel ver
zet hebben tegen invoering van
het ambtsgebed in de raad.
Ze zeiden op de gang te zul
len gaan staan als er gebeden
werd en zij hebben dit inderdaad
ook gedaan. Nu staan de dames
niet meer op de gang, ze staan
zelfs buiten de raad; beide zijn
bij de verkiezing van Woensdag
j.l. gewipt.
Arrestaties in Hongarije?
Het Joegoslavische blad .Glas"
verklaart, dat in Hongarije 20
hoge ambtenaren zijn gearres
teerd, die sympathiserenden wa
ren met de uit de partij gestoten
minister van buitenlandse za
ken, Laszlo Rajk. Volgens het
blad worden verdere arrestaties
verricht en zou dit grote onte
vredenheid onder de arbeider*
veroorzaken.
