In Rusland werken de ontvoerde Duitse
atoomgeleerden onder hoogspanning.
Een schip is nog niet altijd eon hoot.
Wilier
Hun brieven spreken duidelijke taal.
En de Rijnschipper is niet de eerste
de beste vraehtjeshaler.
Toekomst kleine boerenbedrijven.
Gsref. Jeugdleiders kwamen in de
Radiostad bijeen.
Wat gebuurt er met de Kerken in
Hongarije en Bulgarije
EDNA EARL
Gevangenen in voormalig
Tsarenslot.
FEUILLETON
Veel jongeren staan nog
afzijdig.
Donderdag 21 April 1949
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 3
De oude vrouw ontvangt me in een vertrek, dat nauwelijks een
kamer genoemd kan worden. De vensters bezitten geen ruiten en
hoewel ze met karton zijn dichtgespijkerd regent het voortdurend
in. liet is zeer kond en hoewel ik mijn jas aangehouden heb, ben
ik binnen een paar minuten half bevroren.
Ook de oude vrouw, die zich in veie shawls en doeken gehuld
heeft, zit voordurend te rillen. Ze is ongeveer zeventig jaar oud.
Verschrompeld zit ze daar. Blijkbaar heeft ze sinds vele jaren niet
genoeg te eten gehad. Alles wat ze bezit is een beroemde naam,
want haar zoon behoort tot een der grootste atoomgeleerden ter
wereld.
pen, dat de stemming in het slot
niet al te best is. Ruzies tussen
de verschillende families, die
samen de grote vertrekken moe
ten delen, gezamenlijk moeten
koken enz. zijn aan de orde van
de dag.
De Russische gevangenbewaar
ders zijn dan ook zeer ontevre
den over hun „gasten". Ze zijn
bang, en niet ten onrechte, dat
het werk er onder zal lijden. Ja,
dat werk van de geleerden. Dag
en nacht moet er gewerkt wor
den, want, zo zeggen de Russen,
de techniek mag niet stil staan.
Ze vertelt over haar leven. Ze
krijgt 35 Mark ouderdomsrente
per maand. Ze kan er nauwelijks
het krot van betalen, waarin ze
huist. Kennissen geven haar
af en toe eens wat aardappelen,
koffie of een beetje suiker. Als ik
haar wat geld overhandig begint
ze van vreugde te huilen. Ook van
haar zoon vertelt ze meHoe
begaafd hy was. Als hy eens wist
hoe het met me gingZe
huilt weer. „Maar hijzelf en zyn
familie lijden ook gebrek
De beroemde atoomonderzoeker
is in 1945 naar Rusland gebracht.
Het oudje toont me een pakket.
Het bevat een paar busjes con
serven, wat meel en een beetje
ranzig vet. Ais afzender staat de
naam van haar zoon vermeld.
Het is een krant uit Frankfort.
„Niet uit Rusland komt het", zegt
ze triest. „Niets anders dan pro
paganda".
Wel krijgt ze brieven. Die zijn
werkelijk van haar zoon; ze kent
het handschrift. Hoe ze de brie
van ontvangt? Dat wil ze liever
niet vertellen.
Strenge censuur.
Wat via de censor komt is on
leesbaar. Dikke zwarte strepen
maken de brieven waardeloos.
Des te duidelijker vertellen ech
ter de gesmokkelde brieven over
het leven, dat de geleerde in Rus
land leidt.
Het leven van een geleerde in
Rusland. Eén van de velen. Hoe
veel zyn het er? Men schat van
ongeveer achthonderd.
Natuurlijk ook naar Engeland
en Amerika zijn Duitse geleerden
gegaan. Ze gingen echter vrijwil
lig. Naar Rusland niet. En waren
ze niet practisch in Russische
handen gevallen doordat het op
trekkende Rode Leger de naar
het Oosten verplaatste laborato
ria met hun buitengewone waar
devolle voorraden V-l's en V-2's,
direct veroverden?
Russen lieten niets aan het
toeval over.
De Russen hebben geen enkele
illusie gekoesterd over het en
thousiasme van de geleerden om
naar Rusland te gaan werken.
Ze lieten dan ook niets aan het
toeval over. In October 1946 ont
voerden ze uit Berlyn degenen,
die zij dachten te kunnen gebrui
ken. De geleerden, waaronder de
jonge geleerde wiens brieven ik
las, werd naar Moskou gebracht
en vandaar naar Suchum aan de
Zwarte Zee getransporteerd.
Daar werd hij ondergebracht
in een voormalig Tsarenslot. Een
park veroorlooft hen af en toe
een wandeling te maken. Alle uit
gangen zijn bewaakt. Buiten het
park werken Duitse krijgsgevan
genen. De geleerden mogen geen
contact met hen opnemen. Want
de krijgsgevangenen kunnen
naar huis gezonden worden en
de geleerdenwie zal het
zeggen?
Toen ze weggevoerd werden
beloofde men hun de hemel op
op aarde. Er is niet veel van te
recht gekomen. Goed, men heeft
een dak boven het hoofd maar
dat is dan ook alles. Men kent
geen kranten, geen radio en geen
ontspanning.
Honger
Er wordt honger geleden, want
alleen de mannen die werken
ontvangen levensmiddelen. Hun
vrouwen en kinderen, die zij mee
mochten nemen, moeten van dit
rantsoen eten. Het is te begrij-
Niet alle geleerden zijn
ontevreden.
Niet alle geleerden zijn onte
vreden. Velen van hen menen,
dat, nu Duitsland door de knieën
is gegaan, er voor hen toch geen
toekomst meer is. Enigen van
hen verklaarden zelfs gelukkig
te zijn, dat ze in Rusland konden
werken en hun kinderen hier te
kunnen opvoeden. Het is geen
toeval, dat de meesten die zo
spraken vroegere nazi's zijn. Zij
weten dat ze in het Westen hele
maal geen kans hebben om aan
de slag te komen of ze moeten
puin gaan ruimen.
„Velen van ons zouden toch
maar opgehangen worden", ver
klaarde één van hen.
Gesmokkelde brieven.
De Zwitserse journalist
Curt Riess reist momenteel
voor zijn blad Die Welt-
woche" in Duitsland rond.
Hij maakte daar kennis met
de moeder van een bekende
atoomonderzoeker. De laat
ste werd in 1946 naar Rus
land ontvoerd om daar on
derzoekingen te doen.
Riess geeft nu een beeld
van het leven in Rusland uit
brieven die de geleerde aan
zijn moeder stuurde. Brieven
die op de een of andere wijze
door het IJzeren Gordijn ge
smokkeld worden.
Hij bestudeerde namelijk de
problemen die in verband ston
den met de vergassing en be
vriezing van de Nazi-slachtoffers
Overigens zijn deze voormalige
Nazi's geen politieke fanatici,
die treuren omdat Hitier het
loodje heeft moeten leggen. Zij
werden lid van de partij omdat
ze er voordeel in zagen. Zij kre
gen de goede baantjes en onbe
perkte volmachten om de kost
baarste proefnemingen te ver
richten.
Wat hun ontvoering naar Rus
land betreft maakt het dus niets
voor hen uit. Ze zijn geleerden
en werken aan een probleem. Of
het voor de Russen is of voor de
Amerikanen, dat kan hen niets
schelen.
Ja, het gaat maar om een
handjevol geleerden en inge
nieurs. Achter hen staan echter
Prinses Margaret naar Italië.
Vernomen wordt, dat Prinses
Margaret, de jongste dochter van
het Britse Koninklijke paar, in de
loop van de volgende maand een
privé-reis naar Italië zal maken.
Dit is de tweede maal, dat
Prinses Margaret die in
Augustus a.s. 19 jaar wordt
het vasteland van Europa be
kampen met 7000 tot 10.000 Duit-2oekt. Haar bezoek is het eerste,
se krijgsgevangenen, die onder dat na de ooriog door een lid van
leiding van Duitse ingenieurs de Britge Koninklijke familie
tanks bouwen, vliegtuigmotoren 1 aan voormalig vijandelijk gebied
en vliegtuigen. i Wordt gebracht.
Men werkt onder hoogspan
ning in Rusland! I
Nog altijd, en het wordt hoog tijd dat hierin eens ve andering
komt, wekt het woord „schipper" bij vele mensen nog verkeerde
associaties. Al te veel denkt men nog aan een, overigens zeer fat
soenlijke categorie armoedzaaiers, mensen die met een klein
scheepje de binnenwateren bevaren en die voortdurend een uiterst
harde strjjd om het bestaan te voeren hebben.
Niet te ontkennen valt, dat er zulke schippers zijn. Nog minder
valt te stellen dat schipper en een gemakkelijk bestaan synoniemen
zjjn. Hard is liet leven van deze mensen, keihard en moeilijk.
Maar haal Uw schouders niet
op, wanneer gij het woord „schip
per" hoort noemen.
Daar zyn onder hen de mannen,
die de grote rivieren bevaren, een
aparte categorie. Voor de oorlog
meer dan thans, zag men op de
Rijn tussen Rotterdam en Bazel
altijd onze driekleur, boven de
,poop" van slanke Rijnaken.
Drijvend pakhuis.
Zo'n Rijnaak is een drijvend
pakhuis. Elke ruimte wordt benut.
Boven het vooronder waar de
stuurman en de matroos huizen,
kunt U het kakelen van kippen
horen of ziet U de donzige vacht
van konijntjes achter gaas. En
voor de deur van het achteronder
kunt U in de zomerdag het for
nuis aantreffen waarop de schip
per het potje kookt voor hem en
zijn mannen.
Ja, die schipper, Hij is wat men
in de termen van de grote vaart
de kapitein zou noemen. Trouwens
die terminologie van de Rijnvaart
wijkt toch zeer af van die van de
grote- en kustvaart.
Een „boot" en een „schip".
Praat nooit over zijn „boot".
Hij zal U vreemd aankijken. Im
mers voor hém kan een boot niets
anders dan een sléépboot zijn en
on zo'n boot staat een „kappie"
aan het hoofd. Waar de schipper
op vaart is een „schip", basta
Trouwens, die „boot" en dat
„schip" zijn tijdens de vaart onaf
scheidelijk verbonden, want de
meeste Rijnaken kunnen zich niet
Drijvende salons.
Wanneer de avond komt, wordt
halt gehouden. De ankers worden
uitgeworpen en men maakt zich
gereed voor de nacht. Dikwijls
kan het dan gebeuren dat men
een „buurman" heeft. Twee aken
liggen vlak naast elkaar, men kan
practisch van het ene gangboord
in het andere overstappen en op
die manier even bij de buurman
aanwippen. En dergelijke buur
praatjes onder de Rijnschippers
zijn zeker niet zeldzaam.
Wanneer de schipper 's avonds
op eigen kracht voortbewegen, niet aan de wal vertoeft, is hij te
Elke morgen opnieuw, zodra het vinden in de roef. O neen, geen
licht is, moet er „vastgemaakt" i bekrompen hokje, maar een rui-
worden. Dat is een ernstig karwei me kamer, waar soms enkele fau-
waarbij grote kunde te pas komt teuils en een divan staan. Ja, wij
en de schipper helpt daar zelf weten zelfs van een schipper, die
duchtig aan mee. I kans had gezien om een piano in
Wat het sturen van zijn schip zijn roef te krijgen. Dan zijn er
betreft, is het dikwijls anders ge- nog aparte slaapkamers en is er
steld. In vele gevallen kan hy dat een goed ingerichte keuken, met
aan anderen overlaten. Maar in betegelde wanden. Een w.c. met
die gedeelten van de Rijn, waar moderne doorspoelinrichting.
de stroomsnelheid zeer groot is,Slechts de ramen, die van wat
moeten er meer mensen aan te kleiner formaat zijn dan die bij U
pas komen. Dan kan het zelfs ge- in de huiskamer, laten U merken,
beuren, dat de schipper, wanneer dat U niet op de vaste wal bent.
zijn wederhelft zich ook aan boord Op een keurig salon-lafeltje
bevindt, haar prompt naar de kan men een radio aantreffen, die
stuurstelling dirigeert om ook op accu's werkt. De petroleum-
Oppervlakte kleinbedrijf te gering?
Middelen tot verbetering.
VERDWAZING.
In onderwijzerskringen heerst
grote ontstemming over de hou
ding van de regering inzake de
salariëring enz. Men is vooral
ontevreden, omdat de toegezegde
I gelijkschakeling met de ambte
naren achterwege is gebleven.
De VERBITTERING is al
wordt dit door de minister ont
kend misschien gemotiveerd.
Maar groter dan de verbitte
ring is m.i. de VERDWAZING,
die bij een deel der opvoeders
heerst.
Ilc denk hierbij aan een be-
Met het ulaggeschip sluit van de Kath. onderuhjzers-
„Oranje" van de Mij.1 organisatie in fiet bisdom
Nederland arriveerde Utrecht.
Dinsdagochtend de Gedreigd werd n.l. met het
echtgenote van gens-stopzetten van alle vernieu-
raal Spoor, mevrouw wingscursussen; het niet deel-
M. SpoorDijkema, nemen aan studiedagen; het
voor een welverdien- stopzetten van de opleiding voor
de rust in het vader- U.L.O. en middelbare scholen;
landwelke vacantie weigering tot deelname aan de
zij bij familie in de examen-commissies voor U.L.O.;
middenstandsdiploma's enz. en
tenslotte als laatste stok: alge
mene landelijke één dagstaking
en een staking van onbeperkte
duur te Den Haag.
Over de zaak waarom het
gaat oordeel ik niet, al zijn m.i.
de salarissen niet zó slecht als
men 't doet voorkomen. Maar
wat hier besloten werd is een
bewijs van vergaande VER
DWAZING.
provincie Groningen
zal doorbrengen.
Op de kade te Am
sterdam passeert me
vrouw Spoor de pas-
sencontröle.
In de werkvergadering van de l 5. De uitvoering van gestelde
C.H.-Unie, Dinsdag te Amster-1 maatregelen moet zoveel moge-
dam gehouden, is o.m. behandeld 1 lijk aan de boerenorganisaties
lamp boven de royale tafel mag
U dan misschien wat primitief
aandoen. Zeker is, dat de gezel
ligheid verhoogd wordt door het
warme licht dat deze uitstraalt.
Een goed vak.
Aldeze dingen mogen de bui
tenstaander bewijzen, dat in het
bijzonder de Rijnschipper niet de
haar lichaamsgewicht te benutten
als tegendruk tegen de sterke
stroom, die het onmogelijk
maakt, dat één man het enorme
stuurwiel meer dan een meter
in diameter en horizontaal op de
as liggend zou kunnen beheer
sen. Dat is vooral het geval op
de trajecten in de omgeving van
Bingen en Kaub. Op de reis j
stroomopwaarts kruipt het schip eerste de beste vraehtjeshaler is.
als het ware door het water en Ook geen armoedzaaier. Want wij
in het beruchte „Binger Loch", weten, dat in het bijzonder voor
een drempel in de Rijn, waar de de oorlog met een behoorlijke
stroom uitermate snel is, moet er1 Rijnaak goed geld te verdienen
zelfs een „voorspan" bij komen,was. Natuurlijk, er zijn maar be-
d.w.z. dat de sleepboot door eentrekkelijk weinig schippers, die
andere geassisteerd moet worden, over een eigen Rijnaak besehik-
Meen niet, dat één „schip" en ken.De meesten van hen zijn „zet-
één „boot" de gehele sleep vor-schippers" die voor de een of an-
men. Meestal volgen meerdere dere maatschappij varen, die het
aken die dezelfde route hebben schip in eigendom heeft,
dezelfde „boot". Dat is uiteindelijk Niettemin, een goed vak en wat
ook veel voordeliger waar het de
sleepkosten betreft.
een rapport betreffende de toe
komst van de kleine boerenbe
drijven.
De volgende conclusies werden
aangenomen:
1. In het algemeen is de opper
vlakte van het kleinbedrijf te ge
ring. Getracht moet worden tot
verbetering te komen door:
a. Voorkeursrechten te geven
bij de koop of pacht aan die
bedrijven die door te gerin
ge oppervlakte beslist geen
of niet voldoende levens
vatbaarheid hebben
b. De versnippering van be
drijven zoveel mogelijk te
gen te gaan bij verkoop en
zoveel mogelijk ook bij ver
erving.
c. Door zekere eisen te stellen
aan hen, die een bedrijf wil
len beginnen, waardoor
wordt voorkomen, dat nieu
we kleinbedrijven worden
gesticht, welke geen vol
doende levensvatbaarheid
bezitten.
2. De bedrijfsvoering is oji vele
kleinbedrijven niet rationeel ge
noeg om bij de huidige richtprij
zen lonende opbrengsten te
geven.
Daarom zal de voorlichting
er op gericht moeten zijn om het
kleinbedrijf zo goed mogelijk ter
zijde te staan. Ook het land
bouwonderwijs moet overal en
voor allen te volgen zijn die in
het kleinbedrijf hun werk en be
staan moeten vinden.
3. De ligging van vele kleinbe
drijven laat soms veel te wensen
over. Daarom worde een goede
herverkaveling, herontginning en
herontwatering zo krachtig mo
gelijk bevorderd.
4. Daar .het kleinbedrijf het
meest geëigend is voor meer in
tensieve cultures, dienen deze
zoveel mogelijk voor deze bedrij
(Tni-tvr. mededeling, advert.)
Reinigt en ontsmet toilet,
gootsteen, wasbak, enz.,
enz.
boekdelen spreekt, nooit hebben
wij een Rijnschipper zonder en
thousiasme over zijn ambacht ho
ren spreken.
Je bent schipper of je bent het
niet. Bén je het, dan zal je hart
steecis warm gaan kloppen bij het
ruiken van de koolteer of bij het
knarsen van de ankerlieren
I Lekkoschipper! Dat we je
weer spoedig mogen zien wanneer
je „naar boven" gaat.
Naar het Amerikaans
Joor BESSY KIVING
8)
o
Edna nam haar muts af en
wuifde hem toe, maar hij scheen haar gelaat aan de voeten van
het teken niet te begrijpen. Zij de dode.
„Grootpa! word wakker! O,
grootpa, spreek toch tegen mij.
Word wakker, lieve grootpa! Ik
ben teruggekomen. Mijn groot
pa! O!"
Een wilde wanhoopskreet ver
scheurde de stilte van de win
teravond en weerkaatste schril
tussen de verre heuvels en te
gen de grijze spookachtige berg
en het kind viel voorover op
dreef de koe de binnenplaats op
en riep ton, terwijl ze de grendel
van het hek dicht deed:
„Grootpa, waarom gaat u niet
binnen bij het vuur zitten?
Wacht u nog op mij hier in de
kou?" Hij antwoordde niet en
Die ganse droevige nacht lag
Edna op 't bed, waar het lijk
van haar grootvader was neer
gelegd en hield een zijner ver
stijfde handen in de hare. Zij
schreide en klaagde niet de
schok was te vreselijk om luid-
zy liep vlug de stoep op, j ruchtig geweeklaag toe te la-
denkende, dat hij in slaap wasten; maar volkomen verdoofd
gevallen De oude wollen muts lag zij daar in zwijgende wan-
verboTg zijn gelaat, maar toen1 hoop.
zij op haar tenen naar hem toeVoor de eerste maal in haar
sloop, zich voorover boog, haar leven kon zij niet bidden; zij
armen om hem heen sloeg, wilde zich afwenden van God,
zijn gerimpelde wang kuste, want het scheen haar toe, dat
deinsde zij ontzet achteruit. 'i zy niets meer over had om voor
Zijn ogen staarden naar de le bidden. De zilverachtige oude
maan, de stijve vingers omklem- j man was haar vader en moeder
den de pijp waarvan de as niet beiden geweest; hij had haar ge
was afgeschud en zyn gelaat was wiegd in zijn krachtige armen;
koud en stijf. Aaron Hunt washij had haar leren lopen en haar
werkelijk in slaap gevallen om omringd met zijn warme, in-
niet meer te ontwaken temidden nige liefde en haar een tehuis
van de stormen en tranen van bezorgd van vrede en geluk,
de tijd. j Zij had hem daarvoor in ruil
Edna viel op haar knieën en' gegeven de volle maat van haar
greep zijn ijskoude handen, liefderijk hart, hij was voor haar
geworden het middelpunt van
al haar hoop, haar vreugde,
haar toekomstdromen, wat was
haar nu overgebleven?
Bittere, opstandige gevoelens
verhardden haar hart, toen zij
zich herinnerde, dat op hetzelf
de ogenblik, dat zij neerknielde
om God te danken voor Zijn be
waring voor ziekte, hy deze aar
de al had verlaten. Edna had
nooit aan de mogelijkheid van
haar grootvaders dood gedacht
en nu hij zo plotseling was
weggenomen, zonder zelfs de
droeve troost van een afscheids
woord en een laatste kus, stelde
zij zichzelf telkens weer de
vraag, die zo menigeen in droe
fenis op de lippen komt: „Waar
om straft God mij zo? Waarom
moest ik hem verliezen?"
De toekomst was nu onzeker
en duister, door geen straal van
grootpa! vraag God om mij ook
tot Zich te nemen!" En met
haar handen krampachtig in
eengeslagen, zonk zij neer op
het verstarde lichaam van haar
dierbare grootvader.
HOOFDSTUK III.
Een droevig afscheid.
Van alles wat er gebeurde ge
durende de volgende weken wist
Edna weinig. Zij behield in la
ter jaren slechts een vage, ver
warde herinnering van volsla
gen wanhoop en verlangen om
te sterven. Haar vreselijke smart
was zo ontzettend om aan te
zien, dat zij, die haar uitbarstin
gen van radeloosheid bijwoon
den, een gevoel van verlichting
ondervonden, toen zij haar ein
delijk zagen wegzinken in een
worden toevertrouwd, waarbij
deze ernstig rekening moeten
houden met het relatief zeer
groot aantal kleine bedrijven,
welke in de agrarische sector
gevonden worden.
6. Het absolute teveel aan
kleine boeren in Nederland zal
K.L.M.-vIiegtuig als mede
speler in Stadionspel.
Aan het Stadionspel „Wie wint
de pot", dat op Koninginnedag
30 April a.s. in het Olympische
Stadion te Amsterdam wordt op
gevoerd, zal ook worden deelge
nomen door de nieuwste aan
winst van de K.L.M.-vloot, de
snelle tweemotorige Convair.
Vóór het vertrek van Schip
hol zal de chef-vlieger Europa,
gezagvoerder A. van Ulsen, in de
haar bestaanszekerheid moeten stUurhut wachten op het afge-
vinden door: (sproken codewoord, dat de spel-
a. Het stichten van een be- leider Carel Briels hem door de
hoorlijk aantal levensvat
bare kleinbedrijven op nieu
we ontginningen en inpolde
ringen.
b. Een verantwoorde afvloei
ing naar de industriële
sector.
c. Een consequente en doelbe
wuste emigratiepolitiek.
radio zal geven. Precies een mi
nuut later vliegt de machine dan
boven de Stadionkuip. De heren
Briels en van Ulsen zullen een
gesprek met elkaar voeren, dat
niet alleen door de 60.000 bezoe
kers, maar ook door de radio
luisteraars zal kunnen worden
gevolgd.
(Van onze Utrechtse
correspondent
Voor het eerst in de geschiede
nis van de Bond voor Gerefor
meerde Jeugdorganisatie heeft
deze Bond zijn jaarvergadering
gehouden te Hilversum. Het was
ook voor de eerste keer dat men
gedurende twee dagen hijeen
kwam: Dinsdag om het huishou
delijke gedeelte al' te werken en
Woensdag voor de vraagstukken
van algemene aard. Deze opzet is
uitnemend geslaagd.
Nadat ds G. Meynen van Hil
versum de gasten had verwel
komd, opende ds J. C. J. Kuiper
van Den Haag voorzitter van
de Bond voor G.J.O. de zittin
gen. Zo langzamerhand is de or-
door bijna 3000 leiders, maken
deel uit van het „kleine jeugd
werk". Waneer men weet, dat de
„grote bonden", dus van oudere
meisjes en jongemannen samen
50.000 personen omvatten, dan
blijkt dat er enige tienduizenden
jongeren van de leeftijdsgroepen
tussen 12 en 16 jaar niet georga
niseerd zijn. Deze gegevens wer
den vermeld in het jaarverslag
van de Bond. De heer P. C. Mon
ster van Voorburg, secretaris der
organisatie, heeft in het jaarver
slag gewaagd van de verontrus
ting die de Bond beving toen hy
zich realiseerde hoe groot het
kwantum jongeren is, dat nog
afzijdig staat.
BETERE GELUIDEN.
Natuurlijk denkt de Bond er
niet aan om een dergelijk feit te
aanvaarden. Er wordt van alles
gedaan. In de eerste plaats tracht
men echter het bestaande werk
ven gereserveerd te worden. I ganisatie uitgegroeid tot een j zo „oed m0gelijk te doen. In het
1 I f .1 _"l J 1 J. I L 4- 1 t T
Hierbij dient vooral op de j Bond, die meetelt in het Gerefor-
arbeidsintensiviteit gelet te wor- meerde verenigingsleven. Ruim
den. 30.000 jongens en meisjes, geleid
hoop verlicht; en toen het mor- j toestand van lusteloosheid en
genlicht begon te gloren en het' geestelijke versuffing, waaruit
verstijfde, verkilde gezicht van' niets haar scheen op te wekken,
de oude man zichtbaar werd, Zij merkte de afwezigheid van
barstte haar onnatuurlijke kalm-| vrouw Hunt niet op, noch de
te los in een storm van harts
tochtelijk snikken en zij sprong
op, bijna krankzinnig door het
besef van haar verlies.
„Ik ben alleen! Niemand, die
mij lief heeft! Niets om voor te
werken! O, mijn God, waarom
hebt gij hem van mij genomen?
Wat moet er nu van my wor
den? Er is niemand om voor
Edna te zorgen! O, grootpa!
aanwezigheid van buren aan
haar legerstede. En op zekere
morgen toen zij in een deken
was gewikkeld en bij het vuur
gezet, vertelde vrouw Wood
haar zo voorzichtig mogelijk, dat
haar Grootvader was gestorven
aan een ziekte, die daar in de
omtrek woedde en die men voor
cholera aanzag.
(Wordt vervolgd.)
Er worden in landen als Hon
garije en Bulgarije, geen kerken
opgeruimd, maar ze worden er
voor de keus gesteld, öf door de
totalitaire staat te worden gelijk
geschakeld, te worden genationa
liseerd en daarmee een instru
ment te worden in de geestelijke
propaganda voor de ideologie of
de catacomben in te gaan".
Aldus dr H. van der Linden in
een artikel in „In de Waag
schaal", waarin hij een antwoord
tracht te geven op de vraag, wat
er met de kerken geschiedt in
landen als Hongarije en Bulgarije,
om dan te vervolgen:
„In Hongarije en Bulgarije
wordt de godsdienstvrijheid naar
Sowjet-opvatting ingevoerd. Zij is
een andere dan wat wij onder
recht en vrijheid der kerk ver
staan. Er blijft voor de kerken
niets anders over dan de Kultus-
vrijheid, die ook door de nazi's
werd getolereerd. Die blijft be
houden, als de aanspraak op de
verantwoordelijkheid voor het
openbare leven maar niet wordt
gesteld. Voor het wachter-ambt
der kerk, voor het opnemen voor
hen, die door deze staatsmachine
naar lijf of ziel worden fijn gewre
ven, is geen plaats. Integendeel,
in woord en daad zal de kerk de
volstrekte suprematie van de
staat boven de kerk moeten er
kennen en het niet moeten wagen
ooit enig geluid van critiek te
doen horen".
Verder sprekend over het con
flict in Bulgarije, zegt hij:
„De zaak waarom het ging was
de vrijheid van de kerk.
Daar is het geval-Ordass de
duidelijke illustratie van. Omdat
hij als leider van zijn kerk niet
op een wenk van de staat wilde
verdwijnen, moest hij met laster
worden geliquideerd. Omdat hij
niet wilde, dat de staat de kerk
geestelijk zou overheersen en
haar geheel, tot het innerlijke le
ven toe, zou bepalen.
Men tast in de zaak Mindszenty
mis, als men niet minstens deze
strijd als de kern en als de grote
inzet op de achtergrond ziet. Hij
hij zich verzette tegen de inmen
ging van de staat in de kerk, te
gen het pogen de kerk ook gees
telijk te nationaliseren en in te
voegen als religieus ornament in
de volksdemocratie.
De strijd ging om de opvoeding zal
van de jeugd, om de scholen, king behoeven. De heer Monster
waarvan de hervormde Nasady in deelde mede, dat de Bond gehuis-
1948 nog zeide, dat het vooral vest is op 'n zolderkamer en dat
daarom ging. Het ging om liet hij over geen ^enkele gesalarieerde
recht van de kerk eigen geeste
afgelopen jaar organiseerde de
Bond een kadercursus voor lei
ders. Ongeveer 800 dames en he
ren volgden de instructieve les
sen. Voorts is een prijsvraag uit
geschreven voor het samenstellen
van een handboek voor gerefor
meerd jeugdwerk reeds drie ont
werpen kwamen binnen.
Ter bondsvergadering hechtte
men goedkeuring aan de instel
ling van het Grashoff-fonds, dat
steun wil bieden aan noodlijdende
verenigingen.
Wil de Bond echter met grof
geschut tot de aanval op de on
georganiseerden overgaan, dan
het bondsapparaat verster-
lijken aan te stellen i.p.v. alleen
dezulken, die door de staat wor
den goedgekeurd. Dat de kardi
naal gehoopt heeft, dat Hongarije
waarvan de toekomst nog onzeker
was, er voor mocht worden be
waard aan het communisme toe
te vallen, is iets, dat hem tot lof
strekt ën niet als blaam is aan
te rekenen.
Ieder, die van Oost-Duitsland
en van de Baltische landen iets
heeft vernomen, zal dit
staan:
Dr van der Linde wijst er ver
der op, dat hier de meest essen
tiële vrijheid van de kerk in het
geding is.
„Het gevaar is groot, dat groe
pen r.-katholieken en protestan
ten elkaar gaan vinden net op
het foute punt. Het besef, dat de
kerk tenslotte met het evangelie
boven „partijen" staat en allen
oordeelt, is dan verloren. De kerk
is dan een verpolitiekt front go-
worden. Er zijn vele r.-katholie-
ken, die dat gevaar zelve signa
leren en een andere toon doen
horen; in Frankrijk velen uit de
hiërarchie zelf.
Maar aan de andere kant staat
de herkenning van deze zaak ais
ónze zaak. We moeten eerlijk er
kennen, dat we in de zaak Ordass
ons hebben vergist en nu achteraf
ons woord van diep medeleven
niet willen laten ontbreken. Want
de meest essentiële vrijheid van
de kerk is in het geding.
Dat blijkt uit de ondergrondse
wijze, waarop de staat alle kerk
leiding poogt „om te zetten met
druk en met terreur. De ortho
doxe kerken op de Balkan zyn al
bestuurder beschikt (de A.J.C,
heeft er negentien!). Conclusie:
er is meer geld nodig. Vandaar
het voorstel om tot contributie
verhoging te besluiten. De ver
gadering hechtte er na enige op
positie haar goedkeuring aan.
De volgende dag voerden ver
schillende sprekers het woord.
Eerst de voorzitter, die een rede
hield getiteld: „Christen in woord
en daad". Mevr. C. H. van Alke-
made-Kwakkelötein van Rotter-
ver-1 dam sprak over „Geestelijk over
wicht van leiders en leidsters".
De heer A. Muntingh van Gro
ningen handelde over „Woord
kunst in ons clubwerk". Ds P. N.
Kruyswijk van Amsterdam, 2e
voorzitter van de Bond, besloot
de samenkomsten met een op
wekkend woord.
moest worden vernietigd, omdat meest willige werktuigen gewor
den, al lijden daar velen onder.
Het lot der geünieerde kerken
is veelzeggend. In Bulgarije is ook
de verkondiging zelf aangetast.
De christelijke verkondiging zou
een aanslag zijn op de krachten
van de mensen en zou een ver
kapte vorm zijn van westerse pe
netralie en ondermijning van de
volksdemocratie.
De prediking staat onder vol
strekte staatscontrole. Het is een
fictie, te geloven, dat de concor
daten met de kerken zullen wor
den nageleefd. Daarover was bij
de leidende figuren in de herv.
kerk in Hongarije al geen illusie
meer.
Inderdaad is er godsdienstvrij
heid, maar in communistische zin.
Ipmiddels zijn opnieuw 50 Bul
gaarse predikanten gearresteerd:
zo staat weldra geen rest van ker
kelijke vrijheid meer overeind.
