WEL
SNEEUWWIT
Confessionele organisatie altijd
verantwoord.
Organisatie van het Ziekenfondswezen
Het geknoei kan rustig doorgaan.
Oproepen tot staking is geen knust!
Chr. Middenstandsbond op Woudschoten bijeen.
Rapport aan de Stichting
van de Arbeid.
Verplichte verzekering voorin zf dit
alleil m loonöienstverlioilding kerden. In navolging van het sys-
Achter de rug van Joris Goedbloed.
Zeeuimó atteïtei
Maar arbeiders te dienen
is moeilijk.
-r^VÖs 1^9
Zierikzee in de Franse
ZEEPPOEDER
£Xe cUiaotn man de ïïlaniadc
Zaterdag 26 Februari 1949
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 3
(Van onze Utrechtse correspondent)
Waaraan ontleent de C'Iiristelijke rakorganisatie haar bestaans
recht? Met deze vraag heeft de Christelijke Middenstandsbond zich
bezig gehouden in een kadereonferentie op Woudschoten hij Zeist.
Ook enkele andere punten kwamen ter sprake. Wy noemen de dis
cussie over de betekenis van de organisatie voor ondernemers en
de gedachtenwisseling over de verhouding tussen overheid en mid
denstander.
Maar wij moeten toch niet mèt
het badwater het kind weggooien.
i En zeker mogen wij in de vakor-
Iganisatie geen kerkelijke strijd
j uitvechten.
Toch vraag ik u, zo vervolgde
ds de Goede, die afwijzing niet te
gauw te veroordelen. Denk u eens
in: ik heb de naam scheurmaker
te zijn. Dat doet mij geweldig leed.
Want het betekent, dat de ge
meenschap die ik lief heb 's Zon
dags voor mij gesloten is. Maar
de mannen, die mij 's Zondags
scheurmaker noemen, willen wel
's Maandags met mij in het be
stuur van een Christelijke school
Maar zonder twijfel concentreerde de aandacht der deelnemers zitten om daar samen te bid den
zich toch op de uiteenzetting betreffende het recht der Christelijke
voor het Christelijk onderwijs. U
de sociale ethiek aan de kadersch.3ol van het C.N.V.
5 Ilt?L rccui UCT UHIxsiUHjitu «ron
organisatie. Als inleider trad hierby op ds de Goede, predikant bij j begrijpt hoe moeilijkditis a -
de Gereformeerde Kerk (ond. art. 31 K.O.) te Utrecht, en docent in er danook kerkgenoten z jn
- die zeggen, dat ze niet meer kun
nen samenwerken met degenen
VRIJMAKING EN CHRISTE- die hen kerkelijk veroordelen, dan
I.IJKE ORGANISATIE. respecteer ik ze. Al meen ik, dat
Aan het eind van zijn betoog en ongelijk hebben Want ik blijf
ook in de discussie ging ds de Goe- geloven in de eenheid van Chris-
de in op de afwijzing van de Chris- 1 us' Inderdaad er zijn in de vrij-
Naar de heer P. Renkema te
Appingedam, voorzitter van de
Christelijke kruideniersbond en
van de propagandaeommissie der
Christelijke middenstanders mee
deelde, is het met de Midden
standsbond nog niet helemaal wat
het moet zijn. Men mag zeker
spreken van een verblijdende groei
Doch er dienen zich veel meer
middenstanders aan te sluiten.
Algemene mobilisatie van alie be
schikbare krachten is nodig, zeide
de heer Renkema. Wij hebben nog
enkele kostbare maanden en wij
zullen ook in het seizoen 1949
195') onze actie gaan voeren. Dit
betekent, dat wij allemaal de
„boer op" moeten om de slapers
wakker te maken en om de lau-
wen gloeiend heet te krijgen. Ten
einde goed beslagen ten ijs te ko
men, had de C.M.B. dit kadercon-
gres belegd.
Welnu, het congres was instruc
tief genoeg! De deelnemers had
den het niet eenvoudig. Blijkens
een opmerking van de congres
leider, de heer P. E. Tameling te
Groningen, voorzitter van de C.M.
B., had ds de Goede zijn hoorders
geen taart maar roggebrood met
spek voorgezet. Roggebrood moge
dan niet zo vlot naar binnen gaan
als taart; het is in elk geval voed
zamer!
NEUTRALE ORGANISATIE
ABNORMAAL.
In zijn betoog over het bestaans
recht van de Christelijke vakorga
nisatie, keerde ds de Goede zich
tegen de afwijzing van het orga
niseren in confessioneel verband,
welke afwijzing door de volgelin
gen van Barth en Brunner wordt
gepropageerd. De Christelijke or
ganisatie is in de schepping gefun
deerd, meende ds de Goede. Want
de antithese ligt in de schepping
zelf. God zei: „Gij zult kiezen tus
sen goed en kwaad". Daarom is de
Christelijke organisatie normaal.
Al het andere, zogenaamd neutra
le is abnormaal. Wanneer men
zegt: „Ik zal proberen zoveel mo
gelijk geld te verdienen en trach
ten op een nette manier aan mijn
eindje te komen", dan is dat zonde.
En een organisatie die zich op die
theorie baseert, strijdt tegen Gods
opdracht. Want God heeft ons in
de totaliteit van het leven gezet
met de woorden„Hebt Mij lief en
uw naaste als uzelf". Daarom is
mijn dagelijks beroep niet alleen
een goddelijk beroep. Wij moeten
verder gaan, betoogde ds de Goe
de. Heel ons leven behoren wij te
zien als ambtsdienst. Wij zijn niet
het eigendom van Christus alleen
maar voor het leven in heerlijk
heid, maar wij zijn het elke dag.
Nu heeft God de organisatie in
de schepping gelegd opdat wij zou
den komen tot machtsontplooiing.
Men versta dat woord niet ver
keerd. De bedoeling is deze: wat
wfj alleen niet vermogen, dat kun
nen we gezamenlijk. Wij weten
niet hoe lang God ons nog vrijheid
geeft. Doch zolang wij de vrijheid
hebben, zullen wij gezamenlijk een
oproep laten uitgaan aan allen die
door hun doop aan de Naam van
God verbonden zijn. In de Chris
telijke organisatie ontvingen wij
het machtsinstituut om in Bijbelse
zin van Hem te getuigen.
Moet een Christen zoutend zout
en lichtend licht zijn in een neu
trale organisatie en zich derhalve
niet Christelijk organiseren? Ds
de Goede wees dat af en met voor
beelden staafde hij zijn bewering,
dat elke neutrale organisatie al
lang gesprongen was als de Chris
tenen daarin hun roeping hadden
verstaan en hun apostolische taak
hadden opgevolgd.
Overigens waarschuwde ds de
Goede tegen de fouten, die zo ge
makkelijk in het Christelijk orga-
nisatieieven worden gevonden en
waarvan in Nederland voor de
oorlog het een en ander aan de
dag trad en dat menig Barthiaan
nu in zijn opvatting versterkt.
lelijke organisaties door de leden gemaakte kerken doperse tenden-
van de kerken waar hij zelf lid ?e"- Sommigen willen op geen en-
van is, de Gereformeerde Kerken kel, terrei" contact fhebbe" ™et
(ond art 31 K O 1 an^eren- Deze uitersten raken de
Ik'weet, dat'er'onder de vrij- Hervormde Kerk. Beiden gaan het
gemaakte gereformeerden zijn, die L?ve'? volkomen verkerkelijken
zeer felle eritiek op de Christelijke ,e verwerkelijking.van het ie-
organisaties zoals we die nu Yen 13 f®? ,?Yen Sr00t gevaar als
kennen hebben. Zij menen dat verstatelijking,
in die organisaties veel hoogmoed Behalve ds de Goede voerden op
zit. Inzonderheid het werken methet congres ook de heren rar P.
ledencijfers en ander getallen zien 1 Borst uit Amsterdam en mr I-I. J.
zij als een symptoom. Ik stem toe,1 v. d. Steenhoven uit Dordrecht
aldus ds de Goede, dat de zonde het woord. Met een korte toe-
altijd aan de deur ligt, evengoed spraak heeft de heer Tameling de
in een Christelijke organisatie.1 conferentie gesloten.
zijn de gezinsleden van de verze-
k. teem bij de Kinderbijslagwet zou
W gI KZaatn. de commissie mede als indirect-
Door een daartoe ingestelde verzekerden aangemerkt willen
commissie van deskundigen van Zle": kl"der®n kneden de 21-jari-
medewerkers (afgevaardigden uit "a leeft«d' die dagonderwijs vol
de kringen der artsen enz.), zie- gen' movmifvs
kcnfondsen, werkgevers- en werk- DE GKU.n.s.
nemersorganisaties wenl aau de De loongrens zou voor de Zie-
Stichting van de Arbeid een rap- kenfonds verzekering naar het oor-
port uitgebracht betreffende de deel van de grote meerderheid der
reorganisatie van het ziekenfonds- commissie onder de huidige loon
wezen. i verhouding gesteld dienen te blij-
De commissie heeft het stelsel yen °P bet bedrag van f 3750 per
van de verplichte verzekering als Jaar-
uitgangspunt aanvaard. j. BOVEN DE EOONGKENS.
Boven deze loongrens dient naar
het oordeel van een deet der com-
vrij-
ver zekering tegen de
zwaardere risico's te worden open
gesteld, zonder dat daarbij een se-
Er is sedert lang in Indonesië Toen na de eerste politionele
een Commissie van Goede Diens- actie door de voorlichtingsdienst
ten. Deze Commissie heeft nu een te Batavia een groot aantal docu-
anderen naam gekregen en zal menten en foto's werden gepubli-
naar de bedoeling van Amerika ceerd in een Witboek, heeft men
voortaan nog meer bemoeiingen er angstvallig* voor gezorgd, dat
hebben. f dit boek niet werd verspreid. Toen
Toen onze troepen zo onver- nog eerder de film werd gevon-
wacht Djogja en Kalioerang had-'tjen, die gemaakt was van de sa-
den bezet, was de heer Cochran menwerking tussen Soekarno en
woedend. Niet maar gewoon woe- de Jappen, een film, die tijdens de
dend, maar opgewonden. Niet om
Dikwijls zijn wij als kinderen,
tevreden met weinig. Het zjn
vaak kleine dingen, die ee.i
blijde trek op ons gezicht bren
gen en ons doen beseften, dat --
ondanks a-.le sombere en drei
gende geruchten welke or.ze
kleine wereld vullen wij niet
verbergt het voor de wereld. Zij mogen wanhopen en blij moeien
verbergt het ook voor het Neder- J zijn met 't ons geschonken deel.
landse volk. j Weinig is ons genoeg. Het kan
En het geknoei achter de rag' een draaiorgel zijn. Een eci't
bezetting op Java werd gedraaid
om propaganda voor Soekarno en
zijn gele vrienden te maken, toen
heeft de Nederlandse Regering
aan de ambtenaren van de Voor
lichting ten strengste verboden,
die film ook maar aan iemand te
laten zien.
Het verhaal is eentonig.
De Regering beschikt over ver
pletterend materiaal. Maar zij
van Joris
doorgaan.
Goedbloed kan veilig
het feit van de bezetting, maar
om hetgeen daar misschien gevon
den was.
Er is, zegt Fr. Dagblad, inder
daad veel gevonden.
De heer Schouten heeft een
tipje opgelicht. Hij heeft een ver
slag voorgelezen van Palar aan
de Djogjase heren over de inlich
ting en suggesties, die hy van den
heer Goedhart kreeg.
Maar achter de rug van Joris
Goedbloed om gebeurt veel meer.
BONDSVERGADERING N.C.L.B.
(Van onze Utrechtse correspondent)
Wij zyn nog: niet zonder werk!
Er'zjjn^veef ZBf5r"döcümenten *gë- A,dus de heer C" van Mastrigt,
linnroitroe iron /la V arla^lnnHen
Onder deze verplichte verzeke
ring dienen te vallen allen, die in VM
een „loondienst-verhouding werk- mi,s,?ie' de ™gel«kneid tot
zaam" zijn.. lwlJll-ge
Naar het oordeel van de com
missie is het gewenst, dat er naar
11 nooit ja iivi acvv (;iio l uat ex iia.cu
"estreefd wordt dat ónder de ver-1 lectie zou w°rden toegepast en
plichte verzekering in de toekomst
ook vallen de ambtenaren, beamb-
r. v diensten verschaffen o.m. verple
ten en werklieden in dienst van de,
overheid, overheids- en semi-over-
ging en behandeling in ziekenhui-
heidsbedrijven voor zover ook zij sa^atoriiMver^eging voor T.B CÓ
een salaris verdienen, gelegen be- en voorPzi °ke°vervoer.
neden nader te noemen loongren- uNaar hgt oordegl yan de
ZY?', - 'missie dient bij het bepalen van
Onder de verplichte ziekenfonds- ]00nerens rekenintr sehouden
verzekering dienen voorts te wor- Qe '^«grens reKening genouaen
met het vast overeengekomen
den gebracht degenen, die zieken- -■
veld ontvaneen krachtens Ziekte- loon ln geld; met name dient de
wet of on4valsuitkerine krach- kmderbijslag buiten beschouwing
tens een te «ZtS f
invaliditeitsuitkering krachtens de venmkomsten van bijkomstige
Invaliditeitswet. Voorts de ouden
van dagen, die onder een wette-' PREMIE-INNING,
lijke ouderdomsregeling vallen,Wat de premie-inning betreft
alsmede degenen, die wachtgeld of wil de commissie in hoofdzaak
werkloosheidsuitkering ontvangen vasthouden aan het huidige sys-
op grond van de toekomstige teem- He kosten voor de verzeke-
werkloosheidswetgeving. ring van hen, die uitkering ont-
Voorts diegenen, die ondersteu- vangen krachtens een der sociale
ning ontvangen uit hoofde van verzekeringswetten, dienen door
steunregelingen, zoals de sociale desbetreffende fondsen te wor-
bijstandsregeling en de overbrug- den gedragen.
gingsregeling, en tenslotte ook de
gezinnen van de militairen. Belgische cementexport naar
DE KLEINE ZELFSTANDIGEN. Nederland.
Voor zolang nog geen uitvoering De dalende cementuitvoer naar
is gegeven aan de suggestie van Nederland heeft, naar uit Brussel
de Stichting van de Arbeid om de gemeld wordt, tot gevolg gehad,
kleine zelfstandigen op te nemendat verscheidene producenten hun
in de verplichte sociale verzeke-productie hebben moeten stilleg-
ring, ziet de commissie voor het gen.
heden geen andere mogelijkheid Zo werden deze maand zes ovens,
voor hen dan het openstellen van waaronder twee te Obourg, 1 te
vonden.
De Regering heeft die documen
ten in Den Haag. Maar zij publi
ceert ze niet.
Er zijn documenten bij, waaruit
blijkt, dat het personeel van de
Commissie van Goede Diensten in
voortdurende correspondentie
stond met Soekarno en Hatta en
achter de Nederlanders om met
die heren allerlei plannen ont
wierp, om Nederland dwars te
zitten.
Het is gebleken, dat een der
heren van het personeel der Com
missie van Goede Diensten in cor
respondentie stond met een Rus-
sischen functionaris bij de Veilig
heidsraad. Het is gebleken, dat
Amerikaanse firma's met de Re-
poeblik afspraken poogden te ma
ken, die geen ander doei hadden
dan onze economische belangen te
vernietigen.
Wat er aan correspondentie van
voorzitter van de Nederlandse
Christelijke Landarbeidersbond in
de jaarvergadering van deze orga
nisatie, te Utrecht gehouden aan
de vooravond van het 35-jarig be
staan. Sedert 1914 heeft de N.O.
L.B. gearbeid in het belang van de
arbeidende stand en van het ge
hele volk. Het werk is steeds om
vangrijker en moeilijker gewor
den.
Daarvan legde de voorzitter
getuigenis af in zijn jaarover
zicht. Voor het zuivelbedrijf
kwam de eerste collectieve ar
beidsovereenkomst tot stand.
Daar heeft het ideaal van de
Christelijke vakbeweging geze
gevierd, want een stukje mede
zeggenschap is verwezenlijkt.
Maar dit is niet meer dan een
begin. Ook in het bedrijf be
horen de arbeiders volledige me
dezeggenschap te verkrijgen.
In het veenbedrijf, waar de
arbeiders materieel gezien niet
eveneens wijziging in de lonen.
Deze moeten in elk geval wor-jaarszonnetje
de Commissie van Goede Diensten in de slechtste positie verkeren,
en van haar personeel is gevonden, staat men in de toekomst voor
is eenvoudig één groot schandaal.moeilijkheden. Want het veen
Gebleken is ook, dat^Cochran de raakt 0p en de afzetmogelijkhe-
t .i./ i den van de turf worden gerin
ger. Er zullen tijdig maatrege
len genomen moeten worden
voor deze categorie, speciaal voor
de jongeren.
Voor de bosbouw gelukte he'
rapjiorten van zijn militaire waar
nemers alleen doorzond voor zo
ver ze voor Nederland onaange
naam waren. De rest liet hij een
voudig liggen. Hy wist wel, welk
materiaal zijn bazen wilden heb
ben.
Toen een opruiend document
van de zijde der Repoeblik was
gevonden, werd dit aan Cochran
getoond. Een paar dagen later
kwam hij met de mededeling, dat
hij bij de Repoeblik inlichtingen
had gevraagd, en dat hem was
meegedeeld, dat het stuk door de
Nederlanders was vervalst. Wat
den verhoogd met de halve pre
mie.
Het is veel eenvoudiger om ar-
beidérs op te roepen tot staking,
zoals de E.V.C. doet, dan om met
aanvaarding van de verantwoor-
woordelijkheid iets te presteren
in het belang van de arbeidende
stand, verklaarde de heer Van
Mastrigt aan het eind van zijn
overzicht.
INNERLIJKE KRACHT.
De voorzitter sprak zijn vreug
de uit over het werk van de
Stichting voor de Landbouw.
Toch blijven er wensen. Jammer
genoeg is de samenwerking niet
meer zo hecht als in het begr.i.
Dat komt in hoofdzaak doordien
de landbouworganisaties in het
algemeen een scheiding blijven
maken tussen sociale en econo
mische aangelegenheden. Dit is
onaanvaardbaar en leidt in het
bedrijfsorgaan tot onhoudbare
spanningen. Willen we komen
tot echte bedrijfsorganisatie, dan
zal men zowel aan ondernemers-
als aan arbeiderszijde deze zaken
als een eenheid moeten zien. Er
mag, aldus de heer Van Mas
trigt, geen verschil in behande
ling van de lonen en prijzen zijn,
ook niet binnen de Stichting voor
de Landbouw.
Met een enkel woowi noemde
de spreker de moeilijkheden
rondom de arbeidsvoorziening
Aan de ene kant kampt men met
pierement, met een paard (je} er
voor, met een man die de slin
ger draait (oj hij Pier heet, we
ten wij nietin volle overgave,
met een andere man, die in een
bakje centen ophaalt. Een pie
rement met stro op de bok, vour
de koetsier, om zijn voeten le
warmen. Een pierement, dat
door de straten van Goes rolt en
zijn muziek doet opklinken te
gen de door het zachte voor-
beschenen geve's,
oaarachter wij luisteren.
En telkens wanneer de orgel
man draait aan zijn wiel en zijn
linkerhand verwisselt voor zijn
rechter- of zijn rechter- voor zijn
linker-, zijn wij bang dat het
Lied, ons lied, uit is.
zedelijke nood waarin ons volk
verkeert. Het is nu wel geble
ken, dat de mensen niet beter
worden naarmate het materieel
voorspoediger gaat. De christe
lijke vakbeweging zal naast haar
activiteit ter verhoging van het
ledencijfer een grote innerlijke
kracht dienen te ontwikkelen.
KLEINE TELEURSTELLING.
Lhevosrig besprak de vergade
ring de zaken van intern belang,
waarbij de bondssecretaris, de
heer H. Oudekerk, gelegenheid
kreeg zich op de hem eigen wijze
te verantwoorden. H.j deelde
mede, dat het ledental thans
27.255 bedraagt, wat enigszins
teleurstellend is. Men had ge
hoopt bij het 35-jarig bestaan
30.(«00 leden te hebben.
V7at de cijfers over de provin
cies betreft: Friesland staat bo
venaan met 6600 leden. Daarop
volgt Zuid-Holland met 5700
man. Zeeland telt er 2300. Naar
de voorzitter verklaarde, kan de
N.C.L.B. wanneer alle leden een
beetje hun best doen de groot
ste landarbeidersbond in Neder
land zijn.
Aan het begin van de vergade
ring wijdde de heer Van Mas-
de werkloosheid worden gecon- een WOord van gedachtenis
f-l/i laa* J Ort maar 1 a nrl a rnoii i 1. 1 I»1
sten gaande. De heer Van Mas
trigt hoopte, dat de invoering
van het bedrijfspensioenfonds
geen vertraging zou brengen in
de totstandkoming der contrac-
of de Nederlanders daarop had- ten. Op 1 Mei zal de uitvoering
nog niet om een C.A.O. tot stand een tekort aan werkkrachten
te brengen. De besprekingen, anderzijds moet een toenemen-
hebben voortgang. In de land- de werkloosheid worden gecon-
en tuinbouw is het overleg in-j stateerd. Steeds .meer landarbei-i óan'de overledenen, waarbij iuj
zake nieuwe arbeidsovereenkom- ders werken slechts gedurende speciaai de bondsbestuurder uit
den te antwoorden?
Mannen als Generaal Spoor
hebben de grootste zelfbeheersing
nodig, omdat zij dag aan dag door
de Amerikanen en Australiërs
worden tegengewerkt en beledigd.
Maar het pijnlijke is, dat onze
Regering over alle gegevens be
schikt, om aan de wereld te kun
nen vertellen, welk een spel hier
wordt gespeeld. Alleen zij doet het
niet
Zij legt
acten.
deze stukken bij de
(Ingez. mededeling, advert.)
fp
een feit worden, waardoor de ar
beid van de N.C.L.B. bekroning
een seizoen en zijn de rest van
het jaar als D.U.W.-arbeider
werkzaam. Deze toestand is on
bevredigend. De christelijke
vakbeweging zal zich hebben te
bezinnen over de werkgelegen
heid.
Tenslotte gewaagde de heer
krijgt. Op die datum komt er Van Mastrigt van de geestelijk-
Coevorden, de heer G. Seuninga
noemde, wiens overlijden een ge
voelig verlies voor de bond was.
Generaal Savonenkof, de Russi
sche gezant te Helsinki, is Don
derdagmiddag in de Finse hoofd
stad aangekomen.
LXIX.
een vrijwillige verzekering.
De vrijwillig-verzekerden,
Vaulx, 1 te Antoing en
die Charcq, gedoofd. Normaal
1 te
werd
niet in staat zijn, de kosten van detot nu toe 250.000 tot 300.000 ton
ziekenfondsverzekering volledig cement per jaar naar Nederland
uit eigen middelen te bekostigen, uitgevoerd. Verwacht wordt dat
wil de commissie door een bijdra- deze export dit jaar slechts
ge van Overheidswege in staat 100.000 ton zal bedragen.
gesteld zien een vrijwillige verze- j
kering intregaal aan te gaan resp. - Het huizenbezit van de vroegere
voort te zetten. keizerlijke familie in de Sowjet-
Verder wordt er op gewezen, sector van Berlijn, is volgens de
dat men ook in de toekomstige „Tagliche Rundschau" tot volks
verzekering te maken heeft met eigendom verklaard. j
In dit laatste artikel over het I geen spionnen voor de Engelsen?
1100-jarige Zierikzee wil ik iets1 Wie weet, wat ze op zee nog
vertellen over het leven in de meer uitvoerden dan vis vangen!
veredeld met
a i
i
ij
FEUILLETON
60
F. HORACE ROSE
„Wat voor voorwerp is dat
daar boven de wolkenkrabbers?"
vroeg ik, er naar wijzend.
„Een vogel", meende Treso,
die het nu ook zag.
zo'n groot wonder? De atoom
bom kan binnen 7 minuten de
Atlantische Oceaan oversteken.
De atoom-bom, die jullie hier
ziet heeft een vermogen dat ge-
„Je herinnering is wel heel erg lijkwaardig is aan tweeduizend
gebrekkig, als je meent dat net ton van de tot nu toe hoog-
ik.
een vogel is", lachte Thara. „Benwaardigste! en meest verwoes-
je dan al zo gauw die torpedo j lende springstof."
met zijn staart en zijn vinnen„Dat zou voldoende zijn om de
vergeten?"
„Onmogelijk", riep
kan geen bom zijn!"
.Het is een atoom-bom
I v
-! i
ten op het hart van Amerika j verhinderen, dat zij dit doel be
en wordt bestuurd door atoom- reiken. Kijk eens, Faos!kijk
golven, die uitgestraald wordeneens, Tresodaar valt de
vanuit de geheime plaats, waar- eerste!"
van nog geen enkel levend we-l Gefacineerd, dodelijk ver
zen, behalve wij, het bestaanschrikt, niet wetend wat we
weet." moesten geloven of niet, want
„Wat voor snelheid heeft die het scheen allemaal zo uitermate
bom?" vroeg Treso. j fantastisch en ongelooflijk, hiel-
„Vijfhonderd kilometer perden we de blik gevestigd op die
minuut." i tgn doem opgeschreven stad en
„Per minuut? Per uur, bedoelt op dat kleine, zich snel voortbe-
u zeker?" i wegende voorwerp dat nu plot-
„Ik herhaal, vijfhonderd kilo-seling naar beneden begon te
meter per minuut. Dat is toch niet duiken.
Lager, lager, pijlsnel lager.
Niets vermoedend lag de grote
stad daar beneden in de vrolijke,
heldere zonneschijn van de
vroege morgen. Het enige voor
werp dat verband scheen te hou
den met leven en beweging was
dat snel dalende werktuig van
dood en verschriking.
Het scheen te blijven staan,
vastgehouden als het ware in de
lucht. Daarop flitste het bliksem
snel omlaag.
Hoofdstuk XXXI.
van een vloedgolf, zo stortte ook
de lucht, die door de gigantische
schoten van de atoom-bom ver
plaatst was, neer op de ten dode
gedoemde stad. De uitwerking
was precies als wanneer een
kind, dat een kaartenhuis heeft
gebouwd, dit ook finaal doet in
eenstorten met één handgebaar.
Een gehele stad stortte voor
onze ogen inéén. Reuzen van ge
bouwen, de grootste en sterkste
ter wereld, helden over, waggel
den en vielen. Alle bekende pa
norama's, over de gehele wereld,
bekend, verdwenen uit het ge-
jfDe val van de atoom-bom op zicht, alsof het afbeeldingen wa-
hele stad New-York volkomen de stad New-York werd gevolgd ren geweest op een spiegel dia
„Dat'op te blazen", merkte ik op. I aoor een verblindende flits, die door één ademtocht van een reus
i „Niet alleen New-York, maar'zo sterk en zo intensief was, dat waren weggevaagd. Waar het
ook zou elke stad in een omtrekde zon er bij in het niet viel. grootse Empire State Building,
Thara. „De natie, die als eerste van honderden kilometers door We hoorden geen enkel geluid,) net hoogste gebouw ter wereld,
dat merkwaardige werktuig vande kracht van één enkele ont-want de gebeurtenis waarvan wezijn enorme hoogte had verhe-
de vernietiging van het mense- j ploffing kunnen worden opge- i getuigenis waren, viel ver buitenven, was nu niets meer. De
lijk ras produceerde, zal, vrees I blazen. Een dozijn van die bom-de reikwijdte der geluidsgolven, j grote en beroemde hoofdstraten,
ik vele malen bezoek ontvangen' men vliegt nu boven Amerika,! Wat we zagen was evenwel ookBroadway, Fifth Avenue, Wall
van de nakomelingen van zijn'elk met een eigen doel ter ver-j zonder dat hartverscheurend en] Street, Times Square Battery
eigen broedsel. Deze is losgela-nietiging, terwijl niemand kan) verschrikkelijk genoeg.
I Park en duizenden andere stra-
Na de ontploffing van de bom ten en pleinen waren nu niet
gebeurde er eerst niets. Hoelang anders dan wolken stof, die op-
aat duurde weet ik niet, hoewel j stegen, rondzweefden.
het mij toescheen, dat het ver
scheidene minuten waren. En
toen kwam in één afgrijselijk
ogenblik de woedende storm van
verplaatste lucht in een onzicht
bare, huiveringwekkende wer
velwind van cyclonische sterkte
en hevigheid. Zoals de wateren
der zee terugwijken voor de he
vigheid van een vulkanische
eruptie en daarna terugstorten,
met de niets-ontziende kracht
Onder al dat stof dat op
steeg van de millioenen tonnen
gebroken stenen en verbrijzelde
keien lag New-York in een
oneindige uitgestrektheid van
onmenselijke en afschuwwekken
de verwoesting. Onder de reuzen
hoop van ruïnes en op de ge
scheurde en geschokte aarde
daaronder kon stellig geen le
vend wezen zijn blijven bestaan.
(Wordt vervolgd.)
stad tijdens de Franse overheer
sing. Er wordt wel eens gezegd
dat de Franse tijd veel overeen
komst had met de Duitse tyran-
nie van enkele jaren geleden, dit
is inderdaad zo, in dit artikel
zullen we daarvan wel iets mer
ken.
U weet wel, dat de Fransen
kwamen met de mooie leuze van
vrijheid, gelijkheid en broeder
schap, prachtige woorden, waar
mee echter al spoedig de daden
in strijd waren.
Franse maatregelen.
Terwille van die gelijkheid
werden de wapenborden van
sommige adellijke families uit de
kerk verwijderd, ook was het
verboden een eigen wapen op
de koetsen te voeren en zijn be
dienden in livrei te kleden: de
adel was afgeschaft, alle mensen
waren burgers. De erebochten in
de kerk waren dan ook niet
meer voor bepaalde personen
gereserveerd.
Aan de straten, poorten en
bruggen der stad werden Franse
namen gegeven, ze werden meest
genoemd naar familieleden en
veldslagen van Napoleon, zo
werd de zuidzijde van de oude
haven naar Napoleons vrouw
„Quai de Marie Louise" ge
noemd. Ook enkele bekende
Zierikzeeënaars (b-v. Mogge,
Telle) werden vernoemd, ja er
kwam zelfs een Rue de De Ruy-
ter in Zierikzee.
Door de komst der Fransen
werden aan alle kerkgenoot
schappen dezelfde rechten ge
geven; om de Joden niet te
kwetsen, werd daarom de
marktdag van Zaterdag verzet op
Donderdag.
Last van Engelsen.
De vriendschap met Frankrijk
bracht ons de vijandschap der
Engelsen. Meermalen kwamen
hun schepen de Schelde op om
ons afbreuk te doen of angst aan
te jagen. Verscheidene scheepjes
hebben ze buitgemaakt, zo werd
een beurtschipper tussen Zierik
zee en Colijnsplaat gevangen en
naar Engeland gevoerd. Na een
jaar kwam hij terug, maar zon
der schip en lading, die waren
verbeurd verklaard en heeft hij
nooit meer teruggezien. Ook en
kele vissers, die zich te ver ge
waagd hadden, werden wegge
voerd; hun vrouwen, die nu geen
broodwinners meer hadden, wer
den ondersteund uit het legaat
van Mr Pieter Mogge (zie mijn
art. no. 22).
De Fransen vertrouwden die
vissers echter niet, waren het plaats had.
Daarom werd er een besluit ge
nomen, dat iedere visser een
Franse soldaat moest meenemen
en natuurlijk was hij verant
woordelijk voor de onbeschadig
de aflevering aan de kade der
stad.
Een Engelse landing werd al
gemeen gevreesd. Bij alarm wa
ren de burgers verplicht een
licht voor hun ramen te zetten,
zodat er in de donkere straten
geen verwarring zou ontstaan.
In de Duitse tijd was het juist
omgekeerd, toen moest alle licht
zorgvuldig weggewerkt worden.
Maar in de Franse tijd was er
nog geen sprake van overvlie
gende bommenwerpers.
Die Engelse landing is ook ge
komen in 1809, waarbij bijna
heel Zeeland veroverd werd en
Vlissingen gebombardeerd (later
uitvoeriger hierover). In Zierik
zee zijn ze nog nauwelijks een
maand geweest, van 10 Augus
tus7 September, 100 soldaten
die in de kazerne gelegerd wa
ren en 3 officieren, die bij en
kele voorname burgers waren
ingekwartierd. De Engelsen heb
ben de burgers goed behandeld
en het grootste deel van de vor
deringen betaald.
Watervloeden.
Gedurende deze tijd heeft de
stad bovendien nog te lijden ge
had van een paar hevige water
vloeden. In 1800 (9 Nov.) woed
de er een storm, zoals de zee
lieden die nog nooit hadden mee
gemaakt, vergezeld van stortre
gens en weerlichten. Op vele
plaatsen op Schouwen (ook el
ders in Zeeland) braken de dij
ken door, polders liepen onder,
schepen vergingen en veel scha
de werd aangericht.
Nog erger was de vloed van
half Januari 1808, toen het laag
ste- gedeelte der stad onder wa
ter liep en vele inwoners dak
loos werden. Er werd voor 30.000
gulden schade aangericht in de
stad, in heel Schouwen zelfs voor
ongeveer 71.000 gulden.
Lodewijk Napoleon hier.
In 1806 kregen we als koning
Napoleons broer, Lodewijk Na
poleon. Ook Zierikzee viert feest,
de vlaggen worden uitgestoken,
de klokken geluid, vreugdescho
ten gelost, maar het was een ge
dwongen feest, echte vreugde
was er onder de burgers niet.
Uit de Raad wordt een commis
sie gekozen, die hem hulde gaat
brengen, waarbij hij belooft de
stad te zullen bezoeken. En hij
heeft woord gehouden, want 3
jaar later (59 Mei 1809) heeft
hij enkele dagen in Zierikzee
doorgebracht en verscheidene
tocl.ien door Schouwen gemaakt.
Bij zijn aankomst werden hem
de voor dit doel speciaal ver
vaardigde zilveren sleutels der
stad aangeboden.
Om eerlijk te zijn moeten we
zeggen, dat deze koning, waar
van we vanzelf niet veel goeds
verwachtten, toch nog wel een
beetje meeviel.
De moeilijkste jaren.
Veel erger werd het in 1810,
toen Lodewijk Napoleon moest
aftreden en we een deel van het
grote keizerrijk werden, dus
rechtstreeks door Napoleon en de
Franse wetten geregeerd werden.
Dat is tot de bevrijding van 3
jaar later wel de bangste tijd
geweest.
Onverwachts kwam er een
troep douanebeambten de huizen
en winkels doorzoeken naar En
gelse koopwaar, waarvan enkele
partijen naar Antwerpen werden
gevoerd. De werving van solda
ten (conscriptie) wordt in alle
strengheid doorgezet; om het
eiland te verlaten moet men een
reispas hebben, waarvoor men 2
francs moet betalen, om buiten
de stad te gaan iets dergelijks
(carte de süreté) van 10 centi
mes; tabak mag alleen van de
keizerlijke fabriek betrokken
worden en ze is nog duur en
slecht bovendien; de boeren
worden verplicht suikerbieten te
gaan verbouwen; de bruggen
voor de poorten worden gedeel
telijk afgebroken; alle geweren,
sabels en patronen moeten inge
leverd worden; de stad wordt
versterkt en daartoe gaan er heel
wat huizen tegen de grond; wie
's nachts na 12 uur door de stra
ten gaat moet voorzien zijn van
een lantaarn; onkele kleerma
kers worden naar Middelburg
gevoerd om daar militaire kle
ding te maken, maar de Fransen
vergeten soms hun loon uit te
betaien.
Allemaal maatregelen, die de
burgers doet snakken naar het
Voor de getroffenen werd een einde, dat zoals bekend is in 1813
collecte gehouden, die 775 gul
den opleverde. Dat was een heel
bedrag voor mensen, die door de
bezetting al heel wat verarmd
waren, in een tijd die het woord
welvaart niet meer kende. De
Zierikzeeënaars schijnen een
warm hart te hebben voor onge-
lukkigen, want toen in 1807 te
Leiden een kruitschip in de lucht
vloog, werd ruim 4000 gulden
gezonden aan de getroffenen;
eenzelfde bedrag werd gecollec
teerd in 1809, toen in Gelder
land een grote overstroming
gekomen is na de nederlagen
van de keizer.
Weer verschijnen er Engelse
schepen op de Schelde en de
Franse bezetting haast zich (8/9
December) de stad te verlaten.
Via het veer van Vianen steken
ze naar Tholen over, de Engelsen
komen in de stad, die ze in naam
van de Prins van Oranje in bezit
nemen. Nu was er ware vrijheid
voor de stad. L. v. W.
(Dit is het laatste artikel in
onze serie over Zierikzee. Red.)
