In Letland, Lithanen en Estland is het
laatste schimmetje vrijheid verdwenen.
Samenwerking gemeenten.
De Tweede Kamer over
Buitenlandse Zaken.
Tragische politieke geschiedenis. Sowjet bloedschuld
I Laars van Moskou volgde j
j op die van Berlijn.
De „Willem Rnys" heeft een nieuwe schroef.
Een motie voor vrijheid van godsdienst.
Instelling
van een streekschap
Uit een Indische hrief.
Troostende werkelijkheid".
Donderdag 3 Februari 1949
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 3
TERREUR OVER BALTENLAND.
De Baltische landen vormden de eerste gebieden in Oost-
Europa, die door de Russen tot proefstation werden gemaakt van
consequente sovjettisering. Hoe radicaal dit proces in de jaren
die ons scheiden van een Europa waarin nog vrije en gelukkige
Balten leefden, in zijn werk is gegaan, wordt ons duidelijk uit
de waarlijk verbijsterende onthullingen, die Albert Kalme, een
journalist uit Letland in een aantal publicaties over de toe
standen in de Baltische landen heeft gedaan. Vanaf 1940, 't jaar
waarin in de Baltische landen reeds de schemering van de vrij
heid was ingetreden, terwijl Europa zijn oorlog nog voor de boeg
had, heeft Kalme onvermoeid documenten verzameld, ten be
wijze van de door de Sovjets in Estland, Letland en Lithauen
uitgeoefende terreur. Hij werd ter dood veroordeeld, maar slaag
de er in in een vissersboot naar Zweden te ontsnappen. Hier
publiceerde hij zijn ontstellend boek: „De Sovjet-bloedschuld in
de Baltische landen".
Een aantal fotocopieën van enz. Onverschillig of van aldus
veelzeggende documenten zijn
in dit boek, waarvan binnen
kort een vertaling in Amerika
zal verschijnen, opgenomen. Wij
zijn, aldus de „Nieuwe Eeuw", in
de gelegenheid reeds thans uit
de Zweedse uitgave („Sovjets
Blodsdod i. Baltikum") bijzon
derheden te publiceren, die een
schril licht werpen op de on
menselijke omstandigheden,
waaronder de hedendaagse Balt
moet leven. De tragische politie
ke geschiedenis van de drie Bal-
tische landen: Letland, Estland
en Lithauen is in het kort de
volgende: De Balten vochten in
de eerste wereldoorlog tegen
Duitsland en later tegen Sovjet-
Rusland. Nadat zij hun onafhan
kelijkheid hadden ^herwonnen,
zich hadden aangesloten bij de
Volkenbond en door alle mo
gendheden waren erkend, kwam
in Juni 1940 de fatale dag, waar
op Molotof de kleine randstaten
aan de Oostzee betichtte van
aanvalsplannen tegen Sovjet-
Rusland. De Rode legers baan
den zich daarop moordend en
plunderend een weg door de
behandelde slachtoffers een be
kentenis wordt verkregen of
niet, het einde is altijd de dood.
Net van
verklikkersapparaten.
Over geheel Letland hebben
de Sovjetspiqnnen een dicht net
van verklikkingsapparaten en
„afluisteraars" gevestigd. Nie
mand weet, of de man of de
vrouw die meereist in trein of
bus niet een spion is van de
M.V.D. Voortdurend worden val
len opgesteld, waarvan zelfs zeer
waakzame personen het slacht
offer worden. Albert Kalme ver
telt hoe een vriend, tijdens een
openluchtvergadering, hoorde
dat een vrouw de sovjet-leiders
van Letland met opmerkingen
langs haar neus aan het critise-
ren was. Zij richtte zich ook tot
de vriend, waarbij zij zelfs zo
Baltische landen naar de Oost- ;ver ging om Stalin persoonlijk
Over weinig gebieden wordt
in de wereldpers zo drukkend
stilzwijgen bewaard, als over
do Baltische landen. Recht
streeks contact met Lithauen,
Estland en Letland is nog al
leen mogelijk langs zeer gehei
me en gevaarlijke wegen. En nu
en dan verneemt men van Bal
ten, die als „displaced persons"
in Duitsland vertoeven bijzon
derheden, waaruit men enigs
zins een voorstelling kan vor
men van de dramatische en on
draaglijke terreur, waaronder
hun achtergebleven familiele
den gebifkt gaan.
Albert Kalme, een journalist
uit Letland, vertelt er over in
zijn boek „Sowjet bloedschuld
in Baltische landen".
niets werd ontzien. Zelfs wonin
gen boven een bepaalde grootte
werden in beslag genomen. Met
de collectivisatie van dc- bodem
is men aanvankelijk voorzichtig
j te werk gegaan. De boeren van
j h.et Baltenland zijn zeer gehecht
aan hun bodem, en van nabij
kennen zij het lot van de millioe-
jnen Russische boeren, die onder
I eenzelfde vorm van collectivisa
tie ten onder zijn gegaan. Men
begon met het verspreiden van
het gerucht, dat zij die van me
ning waren, dat weldra het kol
chozesysteem in de Baltische
landen zou worden ingevoerd,
beschouwd moesten worden als
de vijanden van de staat. Te
zelfdertijd echter werden de
eerste voorbereidingen getroffen
tot het ten uitvoer brengen van
de algehele collectivisatie.
Deportatie.
Behalve het confiskercn van
de productiemiddelen hebben de
Sovjets voor geheel Letland een
streng program van deportatie
uitgevoerd. Ontelbare -Letten
werken thans in Russische mij
nen. Voor zeer zware lichame
lijke arbeid in een zaagmolen
wordt per dag tien tot twaalf
roebel betaald, en daarvan gaat
nog het derde deel af voor de
staat. Dit peil van betaling be
tekent verpaupering, want de
aanschaffing van een paar schoe
nen alleen reeds kost 500 roe-
1 bels.
De eerste grote deportatie van
zouden afleggen of anders spion
nen van de M.V.D. moesten wor
den. Alle priesters zonder uit
zondering gaven de voorkeur aan
het martelaarschap.
Ook het onderwijs is volkomen T1...
gesovjetiseerd in de Baltische slavenarbeiders uit de Batische
staten. Onder de ontelbare leer- staten begon in de nacht van de
bworthrAM «trrtn J AV. -
krachten, die werden gearres
teerd wegens „politieke onbe
14e Juni 1941. Dagen aan een
stuk werden duizenden Letten in
trouwbaarheid", zijn zeer velen vrachtauto's geladen, in de bees-
veroordeeld tot zware dwangar- tenwagens van lange treinen ge
beid en even velen werden dood-
Dinsdagmiddag heeft de „Willem
Ruys" zijn nieuwe schroef gekre
gen, de „beruchte", want deze
monsterschroef van de firma Lips
uit Drunen heeft, zoals men weet,
bij het vervoer door Brabant en
over de Moerdijk door haar vele
wederwaardigheden historie ge
maakt.
De schroef moet nu eerst op de
as worden geconstrueerd en wordt
daarna pas definitief bevestigd.
Er kwam heel wat kijken, voor
het dok zover omhoog was ge
bracht, dat de „Willem Ruys"
droog stond. Uit de 88 tanks
moesten 29 millioen liter water
worden gepompt. In drie en een
geschoten zonder vorm van pro- Voerd Onder de gedeporteerden uur had men het karwei voor
ces. De Lettische leerkrachten bevonden zich personen van al- eIkaar-
zijn voornamelijk vervangen lerlei maatschappelijke stand,
door Russen, die schriftelijke be- maar vooral boeren, professoren,
wijzen dienen af te leggen, dat ingenieurs en dokters. Soms
zij niet in het bestaan van God stonden de treinen dagenlang op
geloven. Het onderwijs is thans de emplacementen. Het staat-
volkomen op materialistische vast aldus Kalme, dat tijdens ker nog wel een maand of drie du
leest geschoeid, en het is niet te het 'eerste bezettingsjaar uit de Fe"' vc£>r ,et geheel gereed is voor
verwonderen, dat het morele peil Baltische landen minstens 35.000 het gebruik. De R.D.M. heeft het
op de scholen schrikbarend is Letten en 120.000 Esten en Li- pF?Yls°.riF;Sj Jü. _?5."
thaures werden gedeporteerd.
Het 32.000 ton grote dok van de
Rott. Droogdok Mij., dat in Glas
gow is aangekocht, was eigenlijk
nog lang niet klaar om dit hoge
bezoek te ontvangen. Het zal ze-
zee. De grote tragedie was voor
de Balten begonnen.
Sindsdien zijn acht jaren ver
lopen, acht jaren van bittere el
lende, eerst onder de laars van
Berlijn, nu onder die van Mos
kou. Op het ogenolik is de toe
stand zo, dat de wereldopinie
zich rustig bij de ondergang van
de Baltische vrijheid heeft neer
gelegd.
Martelkabinetten.
De methoden, die de Sowjets
toepassen in Letland, Estland en
Lithauen zijn dezelfde, die zij ge
bruiken in de Balkanianden. Het
grote gebouw in het centrum van
Riga, waarin vroeger het ministe
rie van binnenlandse zaken was
gevestigd, is thans het hoofdkwar
tier van de Russische geheime po
litie, de M.V.D. In dit gebouw vin
den de ondervragingen plaats van
de slachtoffers die meestal om
onbekende redenen in handen
Van do M.V.D. zpn gevallen.
Het is uitgerust met al de ge
raffineerde vindingen, die het
brein van duivelse kwelgeesten
maar kan uitdenken. Er zijn ve
le kleine cellen in, elk voorzien
van een ventilator, die aan de
buitenkant wordt bediend. In de
cellen bevinden zich een aantal
verwarmingsbuizen, en door
middel van een klein glazen oog
in een van de wanden kunnen
de ondervragers hun slachtoffers
gadeslaan. Terwijl de pijpen
steeds heter worden, verliest de
ondervraagde het bewustzijn.
Vervolgens wordt een lucht
stroom in de cel gevoerd, waar
na het weer tot bewustzijn ge
komen slachtoffer voor een nieu
we ondervraging wordt voorge
leid. Alleen zeer sterke personen
zijn na enkele dagen nog in staat
weerstand te bieden. De anderen
geven iedere bekentenis die van
hen wordt verlangd. Voor bui
tengewoon weerbarstige naturen
bestaan er methoden van een
bijzondere wjeedheid. Een ervan
is de volgende: Geluidsdichte
kamers, voorzien van dikke rub
berbekleding bevatten een aan
tal werktuigen, waarmee diverse
martelingen worden uitgevoerd,
zoals het regelmatig besteken
van het hoofd met fijne naalden,
te betichten. De vriend gaf en
kele ontwijkende antwoorden,
die volkomen onschuldig waren.
Diezelfde avond werd hij van
zijn bed gehaald en in een cel
geworpen.
Beloningen werden uitgereikt
aan hen, die „vijanden van de
staat" aanbrengen. Vijanden van
de staat zijn bijvoorbeeld zij, die
klagen over het gebrek aan
brood, of personen die in het
bezit worden aangetroffen van
eigendommen, die men vergeten
heeft te confiskeren. Bijzonder
geïnteresseerd is de M.V.D. in
gevallen, waarbij familieleden
elkaar verraden hebben. Zij be
schouwt deze als aanwijzingen,
dat het moreel van de „bour
geois" aan het bezwijken is.
Alle culturele waarden van
het volk en alle godsdienstige en
nationale tradities wprden syste
matisch uitgeroeid. Personen, die
de vermetelheid begingen een
lapje stof in de nationale kleuren
te dragen bij de een of andere
plechtigheid, zijn voor altijd
spoorloos verdwenen.
In het jaar 1941, het eerste jaar
gezonken als gevolg van de vrije
opvattingen, die de Russen over
de betrekkingen tussen de sexen
huldigen.
Onteigening.
Op grote schaal werd in 1941
een aanvang gemaakt met de
onteigening van particuliere
eigendommen. Fabrieken, win
kels, transportfirma's, banken,
bracht. Anders had het schip naar
Southampton moeten gaan en dit
Al deze slachtoffers zijn thanszou behalve tijdverlies ook devie
zen gekost hebben.
Nu de kiel van de „Willem
gedoemd tot ellendige vergetel
heid in de vreselijke gebieden tus
sen de Oeral en Siberië, waar zij Ruys" toch droog staat, wordt van
bezig zijn met het graven van de gelegenheid gebruik gemaakt
zoutmijnen en het aanleggen van de bodem schoon te maken en het
wegen, tot de dood hen van deze schip een „verfje" te geven,
nimmer eindigende beproeving - Vandaag wordt het vlag-
verlost. geschip aan de Lloydkade terug
De Tweede" Kamer heeft Dins
dagavond een aanvang gemaakt
met de algemene beschouwingen
over Buitenlandse Zaken.
Eerste spreker was de heer
Burger (P.v.d.A.), die betoog
de dat de Westelijke Unie en het
Atlantische Pact niet alleen over
militaire- maar ook over econo
mische zaken moet beslissen.
De heer R u y g e r s (P.v.d.A.)
van de sovjetisering van de Bal- vvas van oordeel, dat Nederland
tenlanden, wierpen de Sovjets voor de noodzaak van een nieu-
1 :r: i_ .1^ --Jr-, nnrrri
vlammende toortsen in de bi-
we politiek staat, in de eerste
biiotheek van Riga. De vlammen 1 plaats ten opzichte van Duits_
verzwolgen 300.000 boeken, j land. Er worden m Duitsland
waaronder zeer waardevolle endoor Duitsers nog woorden ge-
onvervangbare exemplaren. Ver- i sproken en daden gesteld, die te
der werden de zetel van het ge
meentelijk bestuur van Riga en
een groot deel van de oude stad
waaronder historisch zeer be
langrijke gebouwen, vernietigd.
Gelijkschakeling.
Alle vormen van godsdienstig
leven zijn taboe verklaard. Daar
toe behoren plechtigheden op
kerkhoven, kranten met gelovige
erl
instelling, en alle kerkboeken.
Natuurlijk zijn alle seminaries
en religieuze stichtingen gesloten
en verboden, evenals het gods
dienstonderricht op de scholen.
In enkele schaarse uitzonderin
gen werd aan de kerken toege
staan de poorten open te houden,
maar slechts tegen betaling van
ondraaglijke belastingen. Dade
lijk na de bezetting van Letland
moesten alle priesters zich mel-
den op de M.V.D., waar geëist
het verminken van ledematen werd, dat zij hun waardigheid
recht in de landen, die door
Duitsland zijn bezet geweest, be
zorgdheid wekken. De nieuwe
politiek moet er op gericht zijn
om consequent die veiligheids
maatregelen te scheppen, die uit
de Duitse agressie voortvloeien.
De heer Schmal (C.H.) be
pleitte vergroting van het werk
tempo van het departement. In
verband met het verdrag van
Brussel zeide spr., dat zijn frac
tie meent, dat openbare zaken
openbaar behandeld moeten
worden. Een privé overleg,
waarvan in de stukken sprake is,
lacht hem niet toe. Naar spre-
kers mening moet men in de lieke hoogwaardigheidsbekleders
Veiligheidsraad meer een poli
tiek instrument zien dan een
rechtsinstelling een politiek in
strument voor hen, die beter de
hand in eigen boezem konden
steken .Spr. betoogde, dat we de
weg van het federalisme op
moeten. Echte bondgenoten ais
België zullen zich z.i. dat ook el
ders tonen en ons niet slechts
beschouwen als een sluitstuk in
de Oostwal. Spr. vroeg o.m. of
er iets is mede te delen omtrent
het overleg over het in Neder
land gestolen goud, dat naar
Zwitserland is gebracht. Er op
wijzende, dat in Spanje aan pro
testanten moeilijkheden in de
weg worden gelegd hoopte hij
dat de christelijke tolerantie zich
ook daar meer en, meer baan zal
breken.
De heer Serrarens (K.V.B.)
betoogde, dat het bewustzijn van
een internationale moraal moet
groeien. Tussen het aannemen
van resoluties over de rechten
van de mens en tegen rassen-
moord en de practijk is nog al
verschil. Spr. verklaarde dat het
een sprookje is, dat Rusland een
andere houding zou aannemen
jegens religieuze instellingen. In
dit verhand citeerde hij berich
ten over vervolging van katho-
(Ingez. mededeling, advert.)
k&g/ié
FEUILLETON
40
F. HORACE ROSE
iDe cüiaam u-an de Maniak
Ook moest een punt van over
weging vormen in hoeverre hij
de mening van de leider zou
kunnen beïnvloeden voor wat
mijn persoon betrof. Ik twijfelde
er in elk geval geen ogenblik
aan dat niemand bezwaar zou
maken om te gehoorzamen wan
neer Thara Menechu eventueel
zou bevelen om mij uit de weg
te ruimen. En wat de zaak niet
alleen voor mij maar ook voor
was aan het eind van de straat van het voedsel gegeten, dat hij
gekomen. De Witte.Hut, waarop meegebracht had, of ons werd
de straat dood liep, lag voor mij
Ik heb al gezegd hoe deze hut,
in tegenstelling tot de anderen, i
een plat dak had. Op dit dak zag enige van onze arbeiders,
ik, duidelijk tegen de hemel af- als wij vormden ook zij een he-
weleens die vreemde, diepe, bij-getekend, de gestalte van een in teroeene eroeo. een mengelmoes
verzocht ons voor de hutten te
verzamelen.
Hier zag ik voor het eerst
Net
na spookachtige stilte gevoeldhet wit geklede man. Het was
die soms op aarde heerst vlak, Thara Menechu.
voor een storm losbreekt? Zoi
was het ongeveer die nacht.
Wat deed hij daar alleen, mid
den in de nacht? Misschien kon
Toch was er geen enkel teken hij, evenals ik, de slaap nietvat-
dat op storm wees. Hoog aan de ten, veronderstelde ik en schepte
hemelkoepel schitterden de ster-'hij een luchtje. Maar neen. En-
ren zoals ze alleen aan de tro-kele ogenblikken stond hij recht
penhemel flonkeren. Terwijl ik; op, daarna viel hij op zijn
daar stond te luisteren hoorde ik knieën. Heel even hield hij zijn
geen ander geluid dan een vaag handen gevouwen boven het
Treso nog erger maakte was, daten ver gemompel vormloos en hoofd en spreidde ze daarna
ik stellig geloofde, dat Belat ge
lijk had toen hij zei, dat deze
man al besloten had om bezit te
nemen van Fredrigo's dochter,
hoewel zij beweerde alleen al bij
de gedachte daaraan te moeten
lachen.
nameloos. Ik weet niet wat hetwijd uit.
was, hoewel ik het veel vaker! in die houding bleef hij 'oe-
gehoord heb: het geluid van dewegingloos liggen.
Wat deed hij daar?
Stellig bad hij niet, want hij
terogene groep, een mengelmoes
van nationaliteiten, hoewel ik
wel geloof, dat de meesten van
Russische of Slavische afkomst
waren. Persoonlijk ben ik ook
van mening, die ik dan laat voor
wat ze waard is, dat Rodlof, of
liever Thara Menechu, een gebo
ren Rus was en. dat de voor
naamste interesse voor deze ex
perimenten en ook de belang
rijkste bronnen van inkomsten
uit Rusland kwamen, 't Uiteinde
lijke resultaat zou dan ook het
Oosten en niet het Westen ten
goede komen.
In de morgenschemering
wachtten we op de komst van
Thara Menechu. Toen hij lang
zaam en waardig uit zijn hut
kwam groette iedereen hem. De
inboorlingen buktén en kropen
bijna op de grond. Uit elke
slapende aarde, zich bewegend
en diep ademhalend.
De rand van de grote krater had geen God tot wie hij bid-
stak vlak af tegen de sterren- den kon. Tot de duivel soms?
Deze situatie was in elk geval hemel. De aarde was donuer Ik heb weieens gehoord van
verwarrend genoeg om iemand en stil. Het was die stilte die mij mensen die zich overgeven aan
van zijn slaap te beroven. De vreemd en onlogisch genoeg aan de machten der duisternis, in
enige conclusie waartoe ik kon een komende storm deed den- ruil voor de machten van het ie- groet, behalve die van Treso on
komen, was dat ik bij de eerste ken. Een onheilspellende stilte.ven en dat niet alleen in legen-1 van mij, was bewondering,
de beste gelegenheid mijn be- De stilte van een wereld, die,1 den van mensen die hun ziel aan j respect en vrees, te bespeuren,
diende. Mozana, eens zou uitho- met ingehouden adem, wacht de duivel verkochten, maar j Onze gevoelens waren zuivere
ren of' er voor een man en een op een in alle verschrikkingen evengoed in de tegenwoordige,
vrouw ook kans bestond om uit losbarstend onheil, dat de aarde moderne wereld. Geloofde deze
de kolonie te ontsnappen en op haar grondvesten zal doen man dan, die niet in God wilde
daarna de zee te bereiken. schudden. geloven, soms in de duivel?
Daar deze gedachte mij voort-Dergelijke gedachten speelden,
durend bezig hield en ik wel in- mij door het hoofd terwijl ik j
zag toch niet te kunnen slapen,1 door de enige straat van de ko-
slond ik op en verliet ik*de hut.1 lonie liep. Er was niemand te
Alles was stil en niets bewoog zien. De deuren van de hutten
Hoofdstuk XXI.
MENSELIJKE SYMBOLEN.
nieuwsgierigheid en de wens om
meer over deze geheimzinnige
man gewaar te worden.
Die dag bood daartoe onge
dachte gelegenheden. Tot onze
verrassing tenminste de mijne
voegde hij zich onmiddellijk
bij ons, Treso verzoekend, tussen
ons in te lopen. Voor mij was hij
en van de kerk in Oost-Europa.
Het geval-kardinaal Mindszenty
staat niet alleen. De arrestatie
van de Lutherse bisschop Ornas
in Hongarije wordt erkend, maar
toch zegt men, dat de kerk er
vrij is. Hier worden fundamen
tele mensenrechten aangetast.
Daartegen protesteren wij.
Een motie.
Hij diende de volgende me
de door de heren Van der Goes
van Naters (Arb.), Tilanus (C.H.)
Korthals (V.V.D.), mej. Klompe
(K.V.P.) en dhr Ruygers (Arb.)
ondertekende motie in:
„De Kamer, kennis genomen
hebbende van de onderdrukking
der vrijheid van godsdienst en
der vrijheid van geweten in ver
schillende landen en de vervol
ging van hen, die niet bereid zijn
de stem van het geweten te doen
zwichten voor bedreiging met
geweld, ziet in de arrestatie van
Kardinaal Mindszenty een nieuw
en treffend bewijs van deze po
litiek van onderdrukking, pro
testeert tegen deze arrestatie en
tegen iedere aanslag op de vrij
heid van geweten, welke in
flagrante strijd is met de korte
lings door de Verenigde Naties
geproclameerde rechten van de
mens".
De heer W e 11 e r betoogde,
dat men ten aanzien van de lei
ding van Buitenlandse Zaken
nog te veel in de sfeer- van voor
1914 verkeert, hetgeen niet past
bij de hom'Is mouwen diplomatie
van na 1945, waarhij wij ons
zullen moeten aanpassen. Naar
zijn oordeel heeft een soepele,
dynamische politiek ontbroken.
Spr. sloot zich aan bij de motie-
Serrarens en zeide zich te ver
heugen over de totstandkoming
van de staat Israël. Z.i. hadden
wij vóór anderen tot erkenning
moeten overgaan. In de Westerse
Unie zuilen onze belangen niet
ondergeschikt mogen worden ge
maakt aan die van andere lan
den.
De laatste spreker, de heer
Gerbrandy (A.R.), die pas
tegen 1 uur aan 't woord kwam,
achtte het onjuist overleg met de
Kamer te vervangen door over
leg met enige Kamerleden. Spr.
betoogde dat er moet zijn een
heid van beleid in het departe
ment en in het kabinet. Voorts
dient er in het buitenlandse be
leid continuïteit te wezen en
moet het gedragen worden door
het gehele volk. Spr. zal van
avond zijn rede voortzetten.
verwacht en Dinsdag 8 Februari
zal het dan weer naar Batavia
vertrekken.
Staking Belgische gas- en
electriciteitsbedrijven
geëindigd.
Na besprekingen tussen de Bel-
gisohe minister van Arbeid, en de
legaties der werkgevers en werk
nemers heeft de minister de pers
meegedeeld, dat de staking in de
gas- en electriciteitsbedrijven is
geëindigd. De vakbondleiders zul
len de arbeiders per radio tot her
vatting van de arbeid aanzetten.
Ook een bestuurslid van de
bond van personeel in het gas- en
electriciteitsbpdrijf heeft in een
toespraak de arbeiders uitgeno
digd het werk te hervatten.
HULDE.
Wij hebben niets dan lof voor
de wijze waarop onze soldaten
in Indië onder moeilijke omstan
digheden, hun vredestaak ver
vullen.
Dappere kerels zijn het, die
hun zweet en bloed niet sparen
om het gezag te herstellen, voor
de bevolking rust en veiligheid
te verzekeren en een verdere
ontvoogding van Indië mogelijk
te maken.
Afgezien van de communisten
en een deel van de P.v.d.A., die
hen graag een dolkstoot in de
rug geven, ontvangen zij van
ons volk de waardering waarop
zij recht hebben.
Er is echter ook een andere
categorie, waarover minder ge
sproken wordt, die ook met ere
meg worden genoemd.
Ii: bedoel de mensen van de
ondernemingen, die onze solda
ten op de voet volgen en onder
grote gevaren vaak, aanpakken
om het economisch herstel te be
vorderen.
Ook zij hebben het niet ge
makkelijk.
Het gevaar dreigt van alle
kanten.
Nog altijd worden ze door
sluipschutters e.d. beloerd en be
laagd.
Het aantal slachtoffers is dan
ook niet gering.
Maar zij zetten door! Zij geven
geen kamp!
Er wordt veel geklaagd over
slapheid en akeligheid. Met recht
misschien.
Maar Jan Kordaat en Jan
Courage laten zich ook nog gel
den.
Hulde!
Er gaat, althans wanneer de be
trokken gemeenten de gevraagde
medewerking verlenen, iets be-
belangrijks gebeuren in de Alblas-
serwaard en de Vijfherenlanden.
Op initiatief van de burgemees
ter van Gorinchem, mr L. R. J.
ridder van Rappard, hebben de
burgemeesters van alle veertig ge
meenten gelegen in dit gebied, tot
de betrokken gemeenteraden het
verzoek gericht, deel te nemen
aan een gemeenschappelijke rege
ling voor de gezamenlijke beharti
ging van diverse gemeentebelan
gen. Voorgesteld wordt over te
gaan tot de vorming van een
rechtspersoonlijkheid bezittend
lichaam: „Het Streekschap voor
de Alblasserwaard en de Vijfhe
renlanden", alsmede tot de instel
ling van een orgaan voor dit li
chaam.
Gedurende de bezetting was er
in deze contrije een hecht burge
meesters-contact gegroeid, welk
contact na de bevrijding is gecon
solideerd. Uit dit contact is ont
staan het onderhavige plan tot
stichting van een veel omvattend
cultureel en sociaal streekcontact
op publiekrechtelijke basis.
Uit een bijgevoegde memorie
van toelichting blijkt, dat de initi
atiefnemers zich opzettelijk heb
ben beperkt, door het te stichten
streekorgaan niet dienstbaar te
tot de stichting van een technisch
bureau, bestaande uit een aantal
vooraanstaande in de streek woon
achtige personen, die op cultureel-
historisch en/of sociaal-econo
misch terrein als deskundig kun
nen worden aangemerkt. Dit bu
reau wordt geleid door een direc
teur, aan wie een nader vast te
stellen jaarwedde wordt toege
kend.
Opmerking verdient, dat de
vergaderingen van de Streek-
schapsraad in het openbaar ge
houden worden.
Voorgesteld wordt de bijdragen
van de gemeenten te stellen op
minimaal 10 cent per inwoner en
op maximaal 25 cent.
Met beiangsteiing wachten wü
af hoe dit voorstel in de betrok
ken gemeenteraden zal worden
ontvangen. Hier liggen toch moei
lijkheden van allerlei aard.
Dat blijkt ook uit de memorie
van toelichting waarin o.m. ge
zegd wordt: „In bepaalde streken
van ons land, waar men in dezelf
de geest iets dergelijks tot stand
wil brengen, wil men als geeste
lijke basis onder het gewestelijke
werk een soort grootste gemene
deler van de in die streken gel
dende levensovertuigingen schui
ven. De voorstellers zijn er ten
diepste van overtuigd, dat dit po
gen nergens en zeker niet in de
Alblasserwaard en de Vijfheren
landen zal slagen."
Het is juist daarom, dat onze
verwachtingen niet al te hoog ge-
maken aan de behartiging van spannen zy"n. Het is toch juist op
specifiek economische streekbe- cultUreel gebied dat zich met na-
langen, daar naar sommigen me in een streek als deze ap^ei
vreesden de kans groot zou zijn,
dat, zij het onbedoeld, de gemeen
telijke autonomie zou worden aan
getast. Vandaar dat men zich be
perkte tot de culturele streekbe-
langen, benevens tot de stichting
van een louter adviserend bureau
voor sociale zorg, dat coördine
rend en stimulerend zal kunnen
werken.
Als het doel van het te vormen
Streekschap wordt in de ontwerp
statuten o.m. genoemd: De stich
ting van een maatschappelijk ad
viesbureau, de bevordering van
de schoonheid van stad en land,
studie van de geschiedenis der
streek, organisatie van excursies,
stichting van een streekmuseum,
bevordering van vreemdelingen
verkeer, enz.
Ter bereiking van dit doel wordt
een Streekschapsraad ingesteld,
die bestaat uit de burgemeesters
der aangesloten gemeenten en een
vertegenwoordiger van iedere ge
meenteraad.
Het ligt in de bedoeling aan de
ze Raad uitgebreide bevoegdheden
te geven o.a. het maken van door
strafbepalingen of politiedwang
te handhaven verordeningen en 't
heffen van belastingen. Verder
ligt het in de bedoeling te komen
William Fiddian Reddaway, is
op 76-jarige leeftijd te Cambridge
overleden. Hij was een groot ken
ner van de geschiedenis van Euro
pa en speciaal van de Scandina
vische landen.
zich. De kolonie sliep. Er was .waren gesloten en dus veronder- j Die dag had ik geen gelegen-1 bijzonder vriendelijk, waarover
iets angstigs in de diepe kalmte stelde ik dat iedereen sliep, heid om met Mozana over een Belat Roma wel nijdig geweest
en alles omvattende stilte waar-; Maar hierin had ik mis.
I eventuele vlucht te spreken. Ik zal zijn.
in de aarde gehuld was. Hebt U Plotseling bleef ik staan. Ik had nog maar nauwelijks iets|
(Wordt vervolgd.)
„Een paar dagen later ma
ken we een vergadering mee
van zo'n goede veertig dessa-
hoofden. Er 'wordt spaarzaam
gesproken over de passarprij-
zen, over de fietsbanden cn
over het goede werk van de
Genie.Wijze mannen met
zorgelijke gezichten willen zij
zijn; en zij wegen daarom hun
woorden op een goudschaaltje.
Dan is er de rondvraag en
eensklaps is alle waardigheid
verdwenen. In een verward
spreekkoor vragen zij om een
bijzondere gunst: dat er een
polikliniek zal komen van
het Rode Kruis, al was het
maar één keer in de veer
tien dagen."
Een aanhaling uit een artikel van
Frits de Zwerver in „De Zwerver"
„Verneem van mij het won
dere verhaal, dat ik optekende
uit de mond van enkele mannen
van 2-10 R.I.
Een groep van ongeveer tien
man raakte ingesloten door hon
derden goed bewapende pelop-
pers. Twee jongens waren reeds
gevallen en ook de anderen
stond hetzelfde te wachten. Er
was geen enkele uitweg meer
dan.de weg naar God. In af
wachting van wat komen zou,
schaarde men zich, verscholen
tussen de alang-alang, rond de
sergeant, die zijn zakbijbel open
de en rustig begon voor te le
zenhet verhaal van de mi-
rakuleuze uitredding van Lot
en zijn gezin uit het met de
grond gelijk gemaakte Sodom
(Gen. 19). De God van Lot,
eeuwen terug, was ook de God,
die zich ontfermde over dat
groepje Nederlandse soldaten
van 2-10 R.I. tussen de alang-
alang. Want toen zij opzagen,
waren de peloppers weg en al
spannhigen openbaren.
Korte Berichten.
A. M. Nemry, de vroegere Bel
gische ambassadeur in Nederland,
heeft de titel ontvangen van hono
rair ambassadeur van België.
Michael, exkoning van Roeme
nië, -heeft in de nabijheid van Lau
sanne een villa gehuurd, om aldaar
met zijn vrouw te wonen.
De executie van de tot de strop
veroordeelde Tsjecho-Slowaakse
generaal Pika is uitgesteld in af
wachting van het beroep, dat hij
aangetekend heeft.
Te Rome is voor het eerst in de
ze winter sneeuw gevallen.
Een commissie van deskundigen
van de wereldgezondheidsorgani
satie heeft een onderzoek geëist
naai' het buitengewoon grote ge
bruik van Heroine in Finland en
Italië.
Te Sao Paulo zijn twee Itali
aanse vliegers in een een-moto-
ri-ge eendekker aangekomen, die
de Atlantische oceaan hebben
overgestoken. Zij komen geld ver
zamelen voor in de oorlog gewon
de Italiaanse kinderen. Duizenden
begroetten hen.
De „Pan-American World Air
ways" heeft twintig „stratosfeer-
kruisers" besteld. De eerste is
Maandag afgeleverd. Het zijn dub
beldekkers en zij kunnen 75 pas
sagiers aan boord nemen. De
eerste passagiersvluchten zullen
einde Maart tussen de Westkust
van Afrika en Honoloeloe begin
nen.
Een Spaans openbaar militair
gerechtshof heeft over 24 personen
gevangenisstraffen uitgesproken,
variërend van een tot negen jaar.
De beklaagden worden ervan be
schuldigd bestuursleden of provin
ciale algevaardigden te zijn tvan
een verboden socialistische partij.
Een Britse diplomatieke waarne
mer woonde de zitting bij.
Een commissie van het Italiaan
se ministerie van financiën heeft
een plan goedgekeurd voor het
bouwen van woongelegenheid voor
ongeyeer 1.200.000 pelgrims, die
in 1950, dat door de Rooms-Katho-
lieken als heilig jaar zal worden
gevierd, in Italië worden ver
wacht.
Te Londen hebben 100 werksters
sters met ragebollen en stoflappen
een optocht gehouden achter drie
Schotse pijpers aan. Zij eisen
loonsverhoging.
Het Britse Lagerhuis heeft een
wetsontwerp aanvaard, volgens
1.600 km aan nieuwe
len keerden ongedeerd naar nun
onderdeel terug. God, die helpt hetwelk
in nood.... Dat is maar geen autowegen zullen worden aange-
schone suggestie, dat is troos- legd. De kosten zullen anderhalf
tende werkelijkheid". milliard gulden bedragen.
