Tegenstelling Oost-West bezorgt de
wereld vele angstige momenten.
„Vliegende vrachtwagens" in de
„koude oorlog" om Berlijn.
Balans buiten de grenzen.
Marshall-plan helpt West-Europa
op de been.
J'
Wie dit jaar een Nobelprijs
wonnen.
Vrijdag 31 December 1948 ZEEUWSCH DAGBLAD
1948-JAAR VAN VERKIEZINGEN IN EUROPA
1 Soc.Dêmocr. 5 Liberalen
2 Communisten 6 Conservatieven
3 Christelijken 7 Boeren partijen
^gtholieken 8 Nationalisten
AH Uitslag '47of '48 m Behaalde zetels
Y//A Vorige uitslag •Behaaldpercentage
-DENEMARKl
^NEDERLAND.
rSJECHO-
SLQWAXJJE
FRANKRIJK
mm®,
VERSCHEPING
PER LAND
INM'LLIOEN DOLLAR
OÊHEMAQKEN'
V/SST
DUi-nSLAND
TOTALE VERSCHE
PING IN MILUOEN
DOLLAR
IANKRUK"
TÏWJ-E
OVEJHQI£N
WAARDE DER ONT
VANGEN GOEDEREN
IN PER INWONER
VERSCHEEPTE GOEDEREN VOLGENS HET MARSHALLPLAN
TIJDVAK 1 APRIL-1SNOVEMBERA6
I VOEDINGSMIOD EN LANDBOUW PROD
I INOUSTRIELE PRODUCTEN
I VRACHTKOSTEN
K[OG MEEK DAN IN 1947 heeft het afgeloj >en jaar ons getoond,
dat Oost en West elkaar nimmer zuilen ontmoeten. De strijd
die ill 1947 openlijk ontbrandde werd ook dit jaar mot ongekende
heiigheid voortgezet.
De gebeurtenissen zijn elkaar razend snel opgevolgd. Zo snel,
dat de besehouwer vaak alle afstand dreigde te verliezen en daar
mee vaak ook zijn belangstelling tot plotse" een nieuw conflict
hem uit zijn gemoedsrust opschrikte.
De „Beriynse kwestie" deed in? het afgelopen jaar de controverse
OostWest het duidelijkst naar voren komen. De uitvoering van
het Plan Marshall niet minder. De behandeling van de Palestijnse
kwestie in de Veiligheidsraad, de onlusten in Frankrijk, Italië,
Griekenland en de rechtsverkrachting in Tsjcciio-SIowakjje, het
waren de bewjjzen van de machtsstrijd OostWest.
op 't hoogtepunt van haar macht
troont. De situatie blijft dus aan
de hachelijke kant. Men verzweeg
dit niet voor Amerika, waar in
Mei de Senaatscommissie voor
buitenlandse zaken een resolutie
aannam die voor Amerika de mo
gelijkheid openstelde aan bepaal
de militaire overeenkomsten deel t
te nemen.
De Consultatieve Raad van de
Westelijke Unie verzocht hierop
de V.S. en Canada een zgn.
„Noord-Atlantisch Pact" te slui
ten. Dit was op de 26ste October.
tegen de politieke partijen der
Westelijke zones werd door de
V ro tr tuiica nciu uwi uc V7 L
eerste verloren. Verkiezingen op xJLg, n^J^eJUlOC tTlEt tPJT
5 December leverden het bewijs,
pool ysmcleri.
dat de West-Berlijners meer voor
democratie voelen. 87 sprak
zich uit voor de drie democra
tische partijen.
;RUSLANDS ACTIVITEIT
r IN ANDERE LANDEN
HET MARSHALL-PLAN
i i
1~A IT gigantische hulpverle-
ningsplan kreeg dit jaar een
geweldige omvang. De 7e Januari
begon het, Amerikaanse Congres
met de behandeling. Op 15 Maart
werd het door de Senaat aan
vaard. Het omvatte een steunver
lening tot een bedrag van 5.3 mil
liard dollar.
De 2e April aanvaardde de Con
grescommissie het plan, de 3e
werd het door Truman onderte-]Het was een defensief pact voor
kend en de 5e April trad het in
werking.
Zestien landen in West-Europa
zal 't de gelegenheid geven 'n ze
kere welvaart en economische ge
zondheid te verschaffen en een
eenheid tegen het loercr.de com
munisme te vormen.
WESTELIJKE UNIE
■p) EMOCRATISC.H EUROPA
moest zich dus langzamer
hand zelf gaan helpen. Dat is
goed. De vorderingen die in het
afgelopen .jaar zijn gemaakt mo
gen bevredigend genoemd worden.
Men werd het eens over de deel
name van West-Duitsland aan het
Plan Marshall, men tekende de
9e September een accoord over
het Inter Europese betalingsver
keer. Alleen een Economische
Unie liet nog op zich wachten.
De 22ste Januari bepleitte Bevin
daarom (ie vorming van een pact,
dat .zou voorzien in militaire, eco
nomische, politieke en sociale sa
menwerking. Dit pact kwam er
en wel op de 17e Maart. Het werd
genaamd „Het Pact van Brussel"
en werd ondertekend door de ver
tegenwoordigers van België,
Frankrijk^ Groot Brittannie, Ne-
d.riand "en Luxemburg. Deae
Westelijke Unie, ook wel Vijfmo-
gendhedenverdrag genaamd, is
vijftig jaar geldig en houdt o.m.
in, dat, ingeval één der bondge
noten in een gewapend conflict
zal geraken, men gezamenlijk met
de krijgsmachten zal optreden.
Op 30 April werd te Londen een
militaire commissie ingesteld en
ras bleek de samenwerking op
militair terrein in de schepping
van een gemeenschappelijke gene
rale staf. Op de 5e October werd
de bekende Britse Maarschalk
Montgomery tot chef van deze
staf benoemd. De Fransman De
Lattre de Tassigny kreeg het be
vel over de landstrijdkrachten, de
Britse luchtmaarschalk Sir James
Robb ovef. de luchtmacht. De
De Fransman Jaugard werd vlag
officier met "beperkte taak. Voor
de vloten werd dus geen gemeen
schappelijk bevelhebber aange
wezen.
De hoop van de stichters der
Westelijke Unie, dat ook de Scan
dinavische landen zich zouden
aansluiten, is echter nog niet ver
wezenlijkt.
Dit ligt vooral aan de aarzelen
de houding van Zweden, dat nog
immer van neutraliteit droomt.
Griekenland en Italië zouden
graag willen aansluiten maar
worden nog niet in staat geacht,
evenmin als het Spanje van
Franco.
het gebied van de Noord-Atlan
tische Oceaan. Het verzoek viel'
zowel bij Canada als bij de V.S.
in goede aarde. In Washington
overweegt men thans een militair
hulpprogramma voor de landen
MARSHALL
De man van „het plan"
NT IET ALLEEN IN BERLIJN
ontbrandde de strijd tegen
het communisme. In Italië leden
de Russen een nederlaag bij de op
18 April gehouden verkiezingen.
Een aanslag op Togliatti de com
munistische leider was aanleiding
voor de roden om eens flink wat
onlusten op touw te zetten. De
Gasperi wist echter de zaak te
redden. In Tsjecho-Slowakije had
den de Russen meer succes. Be-
i nesj werd gedwongen een com-
j munistisch bewind goed te keuren,
i Terreur volgde. Masaryk pleegde
zelfmoord op 9 Maart, studenten
vluchtten. Toen Benesj zijn hand
tekening moest zetten onder de
„nieuwe grondwet" trad hij af en
volgde Gottwald hem op. Ook in
de andere Oost-Europese landen
werd oppositie met geweld uit
geroeid. Finland behield zijn vrij
heid. Bij verkiezingen in Juli le-
toestand werd er niet beter op.
Steeds scherper werden de Rus
sische maatregelen. De geldzuive-
ring in de Westelijke zones op 20
Juni gevolgd door eenzelfde maat
regel in de Russische zone op 24
Juni leverde nog groter strijd op.
De Russen begonnen het gehele
van de Westelijke Unie. ZowelBerlijnse economische leven te
als over laatstgenoemde militaire 1 ontwrichten. Het antwoord van de
hulp moet het nieuwe Amerikaan- j Westelijken was een nog inten
se Congres zich' op 3 Januari aapj siever verkeer door de lucht.
staande uitspreken.
■BERLIJN, BRANDPUNT
I DER „KOUDE
OORLOG"
WAS DE SITUATIE aan het
eind van het vorige jaar
precair, de toestand in en om Ber
lijn heeft zich dit jaar niet ver
beterd; integendeel de verhou
dingen zijn nog meer gespannen
geworden.
Men sprak reeds van „een
tweede München" (Churchill).
Besprekingen met Stalin door
vertegenwoordigers der Westelij
ke mogendheden in die tijd be
stormden communisten het Ber
lijnse gemeentehuis gaven een
weinig hoop op overeenstemming.
O.m. over de gelijktijdige invoe
ring van de Sowjetmark in geheel
Berlijn, en de opheffing der blok
kade. Toen echter de vier mili
taire gouverneurs détails van 't ac
coord wilde gaan uitwerken bleek
Sokolovski door Moskou geïnstru
eerd te zijn geheel van de gesloten
NOORD-ATLANTISCH
PACT
si
T—T ET ZAL nog wel even duren
voordat de Westelijke Unie
Truman zette zyn handtekening. Het Plan-Marshalt ging in
werking.
De 23ste Februari werd te Lon-
een conferentie tussen de Weste
lijke Drie over de toekomst van
West-Duitsland geopend. Besloten
werd met de Beneluxlanden een
intensieve economische samen
werking tot stand te brengen. Het
lokte een hevig Russisch protest
uit. De 20 Maart verlieten de
Russen de zitting van de gealli
eerde bestuursraad om op de 31ste
een controle op het verkeer tus
sen Berlijn en de Westelijke zones
aan te kondigen.
De „luchtbrug" ontstond. De
Westelijken handhaafden hun po
sitie. De wrijving nam nog toe
door een vliegtuigongeval op 5
April, toen een Russische jager
een Amerikaans passagiersvlieg
tuig ramde waarbij alle inzitten
den om het leven kwamen. A3
bleek dit dan een „ongeval" de
overeenkomst af te wijken. De
kwestie werd voor de Veiligheids
raad gebracht die in Parijs
bijeenkwam. Elke verzoenende
resolutie werd echter door Wis-
jinsky getorpedeerd, zodat de
kwestie nog steeds om een op
lossing vraagt.
De strijd binnenkamers n.l. die
van de Berlijnse communisten
1 Januari 1948. Gemeen
schappelijk tarief en afschaf
fing van de rechten tussen
de Benelux-landen in wer
king getreden.
30 Januari. Besprekingen
te Luxemburg begonnen.
1924 ApriL Studieconfe
rentie van vakverenigingen
der drie landen te Amster
dam.
710 Juni. Conferentie in
Chateau d'Ardennes. Men be
sluit de Economische Unie per
1 Januari 1950 in werking te
doen treden.
1112 Juni. Beneluxcongres
te Amsterdam, georganiseerd
door het Comité van Belgisch-
Nederlands-Luxemburgse sa
menwerking.
1920 Juni. Congres van
parlementsleden der Unie-
landen.
19 October. Beneluac-rege-
ringen publiceren een econo
misch programma op lange
termijn. De Economische Unie
zal in 1952-'53 van kracht zijn.
28 October. Transito-Over
eenkomst getekend. Voor Be-
neluxhavens geen voorkeur.
De luchtbrug kostte slachtoffers. Een Russische jager ramde op
5 April een Brits passagiersvliegtuig.
den de Finse communisten
gevoelige nederlaag.
Verbaasd heeft echter de we
reld gestaard naar de stille „op
positie" van Tito die rustig voort
gaat de belangen van Zuid-Slavië
voor die van de Kominform te be
hartigen en overigens keurige
felicitaties naar Stalin stuurt als
deze jarig is.
In Azië, China en Indonesië
roerden de communisten eveneens
met succes in de modder. Vooral
in China dat thans zo goed als
verloren schijnt.
Ook in Frankrijk bleef het niet
rustig. Jlet gehele jaar is het daar
roerig geweest. De regeringen
stonden practjseh. in de rij
wachten op hun heurt en de prij
zen stegen naar boven als lucht-
balonnetjes op een kinderfeest.
Stakingen braken uit, waarvan
de communisten dankbaar
j EEN JAAR RIJK AAN
GEBEURTENISSEN
A, HET AFGELOPEN JAAR
was rijk aan .gebeurtenissen.
We zullen ze in het kort noemen.
Op 4 Januari vertrok Koning
Michaël uit Roemenië. 7 Januari
overleed Richard Tauber, 30 Jan.
werd Ghandi vermoord. 2 Maart
werd een straat in Haifa door
een ontploffing verwoest, 26 Mei
wonnen de Zuid-Afrikaanse Na
tionalisten de verkiezingen en
werd Smuts door Malan opge-
volgd, 30 Mei werd Oregon in de
V.S. door overstromingen getei
sterd, 1 Juni kwam de U.N.A.C.
met een waarschuwing dat 230
millioen kinderen gebrek lijden,
de 10e Juni traden ex-Koning
2e" j Michaël
o, ien Prinses Atne van
bru.k maakten. Sabotage was aaniBourbon Parma in Atheile in h t
de orde van de dag. De derde
macht wankelde tussen uiterst
links en uiterst rechts. ÏÈÈÈSÊÊÊÊ^
PALESTINA
nand van Bulgarije op 87-jarige
leeftijd in Coburg. Op 11 Septem
ber overleed de schepper van de
onafhankelijke Moslimstaat Pa
kistan Moh. Ali Djinnah. 18 Octo
ber overleed Veldmaarschalk
Walter von Brauchitsch, de vroe
gere operbevelhebber van Hitiers
leger. De 2e November volgden
de verkiezingen in Amerika
waarbij Harry S. Truman een
overweldigende zege behaalde.
Op 14 November werd op Buc
kingham Palace een kleine Prins
geboren. Engeland juichte. De 5e
December verloren honderden1
mensen het leven toen op de
Yangtse een boot met duizenden
Chinese soldaten de lucht invloog.
De 2j5ste werden 27 personen ge
dood toen tussen Madrid en Bar
celona een Spaanse Douglas DC-2
neerstortte.
EEN ZORGENKIND was ook
Palestina. Nadat op 15 Mei
de Britten aangekondigd hadden
het mandaat op 1 Augustus neer
te leggen hebben de Ver. Naties
zo goed en zo kwaad als het ging
een verdelingsplan opgesteld dat
de schepping van een Joods en
I een Arabisch Palestina ten doel
had.
De Joden gingen hiermede ac-
coord, de Arabieren niet. Sinds-
dien hebben deze twee partijen de
wapens gekruist ondanks inter-
nationale bemiddeling. Het heeft
Graaf Folke Bernadotte op 17
September het leven gekost. De
1 Joden staan in zoverre in het
voordeel dat zij tegenover de Ara-
i bische macht een eenheid vormen
terwijl de laatstgenoemde van
(verdeeldheid blijk heeft gegeven,
|Het gaat thans vooral om het ge
bied van de Negeb dat grote mi
nerale rijkdommen bevat.
De 30ste Januari viel Ghandi
onder moordenaarshand.
huwelijk en liep voor de kust van
Jutland een Deens schip op een
mijn. Gevolg 150 doden.
De 28ste Juli verwoestte 'n enor
me explosie de I.G. Farben fabrie
ken te Ludwigshafen. De 29ste
begonnen te Londen de Olympi
sche spelen. De 30ste werd, door
Russische dwang, op de Donau-
conferentie, een eind gemaakt
aan de vrije scheepvaart op de Dr
EDWARD BENESJ, de
Donau. Op 31 Augustus overleed tweede president van Tsjecho-
het lid van het Politbureau Zhda-1
nov en op 3 September werd slowakVe> stterf °P 3 September
Schacht vrij gelaten, 16 Septem-i °P zVn landgoed.
ber overleed ex-Koning Ferdi-1 Dr Benes opgebaard in zijn villa
Steeds sterker ïoerd de Rusische dwang. Vele Duitsers trachtten
er aan te ontkomen, laadden lijfgoed en schamel bezit op een
wagen en trokken de zonegrenzen over.
In Frankrijk: onlusten, barricaden en hevige gevechten tussen
stakers en politie.
In Tsjecho-Slowakije werd het
recht grof verkracht.
Masaryk, die dit niet kon ver
dragen, pleegde zelfmoord.
De winnaars van de Nobelprijs 1948 zijn:
Chemie: Prof. Arne Tiselius, Zweden. Scheiding van
eiwitten.
P h ij s i c a: Patric M. S. Biacket, Engeland. Fotograferen
van Atoomsplitsing en studie over kosmische stralen.
Geneeskunde: Df Paul Miiller, Zwitserland. Ont
dekte het insectendodend effect van D.D.T.
Letterkunde: T. S. Eliol, genaturaliseerd Engels
man. Beschrijft vooral conflict tussen het Christelijk ideaal
en de hedendaagse Maatschappij.
De Nobelprijs voor de Vrede werd dit jaar niet uit
geloofd.
TRUMAN
Hij kon lachen, want
op 2 November
Ook Koning Michaël ontvluchtte aan de Russische Beer en
leerde daar in het buitenland Prinses Anne de Bourbon Parma
kennen, waar hij later mee huwde.
versloeg hij Thomas
Dewey in de strijd
om het presidentschap
van de Ver. Staten.
