Zal dit jaar K 22000
Zeeuwse wegen rijden
nog op de
IKOU
Huishoudelijk werk is niet saai
GRIEP
Bouwondernemers verhieven hun stem.
Biec den Dcaaiec
m
Gasfabriek te Zierikzee werd zwaar
beschadigd.
wf\
Jk 8 m
Provinciale Griffie zorgt voor afgifte van
nummer- en rijbewijzen.
"AKKERTJES
„Overheid, ga niet voort op deze weg!"
Toch 't eerste bedrijf, dat weer gas leverde.
1 Wï Wfi
msmA
f»81
iH
m m
^8^8
H S
m m
Dit jaar 1500 nummer-
bewijzen.
Belevenisse van
Gepensionneerd spoorweg-
personeel acht toeslag van
25 pCt onvoldoende.
Ziekte in 't gezin
Wat brengt de RADIO?
Dam-Labyrinth.
Zaterdag 20 November 1948
ZEEUWSCH DAGBLAD
Het is niet onwaarschijnlijk, dat nog aan het einde van dit jaar
of anders toch zeker begin volgend jaar de Provinciale Griffie van
Zeeland het nummerbewijs K 22000 zal uitreiken. Deze week wer
den ai nummerbewijzen voor motorrijtuigen afgegeven boven de
21700. En die afgifte gaat maar steeds door. Er zyn af en toe
weken van niet minder dan 50 tot 60 bewijzen, al komt het ook wel
eens een week voor, dat niet meer dan 20 stuks de deur uitgaan.
En dat alles, terwijl de auto's nog „op de bon" zijn!
u een oproep ontvangt van de ad-
bewijsstuk van rijvaardigheid
door hen, wier laatste rijbewijs,
waarvoor vernieuwing wordt aan
gevraagd, vijf jaar of langer is
verlopen.
Bij verhuizing naar een andere
provincie is men verplicht een
nieuw rijbewijs aan te vragen. Dit
zal, wanneer de nieuwe Wegen
verkeerswet in werking treedt
niet meer nodig zijn
Voor Nederlanders, die in het
buitenland wonen, maar meestal
op de Nederlandse wegen rijden
(vooral in Zeeuwsch-Vlaanderen
van belang), geldt een bijzondere
regeling. Zij moeten een rijbewijs
aanvragen aan één der Neder
landse verkeersbonden en ontvan-
Even wat cijfers. Het eerste
nummerbewijs, dat in 1948 werd
uitgereikt, was K 20462. Dit jaar
komen er dus zeker 1500 nummers
bij. Dht is nogal wat in vergelij
king met het oorlogsjaar 1942,
toen niet meer dan 100 nummer-
bewijzen werden afgegeven. Hoe
het was in de jaren voor de laat
ste oorlog, kan helaas niet worden
medegedeeld, omdat bij de brand
van 1940 het archief van de Mo
tor- en Rij wiel wet, dat op de Pro
vinciale Griffie berustte, werd
vernield. Dit is ook de oorzaak,
waarom weinig kan worden ver
teld over de „grijze oudheid" in
de wereld der motorrijtuigen van
Zeeland. Aangenomen kan wor
den, dat het nummerbewijs K 1 in
1906 is uitgereikt en dat tussen
1920 en 1930 de grootste toename
viel te constateren.
Om alle misverstand te voorko
men moet erop worden gewezen,
dat de hierboven genoemde cijfers
betrekking hebben op alle motor
rijtuigen in Zeeland, dus niet al
leen op luxe auto's, maar ook op
motorrijwielen, autobussen, trac
tors enz.
Volgens een zeer ruwe schat
ting (precies is dit niet op te ge
ven, omdat het archief verdwenen
is) rijdt nog een derde deel der
voertuigen, die nummerborden
dragen uit de eerste honderdtal
len, op de Zeeuwse wegen.
rfoe komt men aan
een rijbewijs?
Het is niet ondienstig in dit
artikel het één en ander te ver
tellen over de wijze, waarop een
adspirant automobilist of motor
rijder zijn rijbewijs en zijn num
merbewijs in bezit moet krijgen.
Daarover bestaat nogal wat mis
verstand, want zeer velen komen
op de Provinciale Griffie „even"
hun bewijzen halen en dan blijkt,
dat zij daar iri eerste instantie
niet moeten zijn.
Ieder Zeeuw, die in het bezit
wil komen van een rij- en een
nummerbewijs, dient zich eerst te
wenden tot de secretarie van zijn
woonplaats, die de hierop betrek
king hebbende provinciale veror
dening uitvoert. Hij moet daar
overleggen zijn bewijs van rij
vaardigheid, alsmede (bij eerste
aanvraag) een doktersverklaring
en twee pasfoto's.
De gemeente-secretarie zendt
de nodige stukken (met uittreksel
uit het bevolkingsregister) door
naar de Provinciale Griffie, waar
•het nummer wordt toegekend.
Rijbewijzen bestaan er in drie
soorten, n.l. rijbewijs A, bestemd
voor het besturen van alle mo
torrijtuigen op meer dan twee
wielen, rijbewijs B voor motorrij
tuigen op twee wielen 'en rijbewijs
C voor motorrijtuigen op twee
wielen, waarmede geen grotere
snelheid kan worden bereikt dan
30 km. per uur. Dit laatste geval
komt tegenwoordig uiteraard spo
radisch» voor.
Dan zijn er nog de z.g. rijbe
wijzen A3 en AT, die slechts be
voegdheid geven tot het besturen
van speciale voertuigen en offici
éél niet gelden voor normale vier-
'ige motorrijtuijigen.
Het bewijsstuk van
rijvaardigheid.
Het blijkt, dat ook nog niet
iedereen weet, hoe te komen aan
het bewijsstuk van rijvaardigheid.
Dat is mogelijk op twee manieren.
In de eerste plaats door storting
van een bedrag van f 5.op post
rekening 124.149 van het Centraal
Bureau voor de Afgifte van Be
wijsstukken van Rijvaardigheid
te 's-Gravenhage en in de tweede
plaats door storting van f 10.
op postrekening 1 ten name van
's Rijks Schatkist. Als u de eerste
en goedkoopste weg volgt, moet
u enkele dagen wachten, voordat
viseur in het rayon (hier de pro-gen hun bewijs rechtstreeks en
vincie Zeeland), terwijl in het kosteloos van het departement
tweede geval u op vertoon van!van verkeer en waterstaat. Een
het stortingsbewijs direct naar de internationaal rijbewijs kan
rijksdeskundige kunt gaan, die slechts verkregen worden op ver-
het examen afneemt. In het eerste toon van het provinciale rijbewijs
geval wordt het bewijsstuk toe
gezonden en in het tweede geval
kunt u het (als u tenminste ge
slaagd bent!) direct in ontvangst
nemen.
Het is in geen geval mogelijk
onder overlegging van een mili
tair rijbewijs of een rijbewijs, af
gegeven in de overzeese gebieds
delen of in het buitenland, een
Heel vaak komt voor het over- civiel rijbewijs te verkrijgen. Een
schrijven van nummers. Dit be
hoort tot de bevoegdheid van de
Commissaris der Koningin. Het
wordt steeds toegestaan, mits vol
daan wordt aan twee voorwaar
den: overlegging van het originele
nummerbewijs en van een schrif
telijke verklaring van de oude ei
genaar, dat hij met de overdracht
accoord gaat.
Vernieuwing rijbewijs
om de twee jaar.
Zoals bekend moet ieder rijbe
wijs om de twee jaar worden ver
nieuwd. Dan is overlegging van
een doktersverklaring niet nodig, j
Dat laatste moet wel gebeuren
door iemand/ die 65 jaar is ge-
worden.
Een bijzondere bepaling, die
waarschijnlijk alleen in Zeeland
voorkomt, betreft de verplichting
tot het overleggen van een nieuw
militair rijbewijs geldt b.v. alleen
maar voor het besturen van mili
taire wagens en dan nog in uni
form.
(Ingez. mededeling, advert.)
Snipverkouden ot alleen
maar hoofd- en keelpijn?
Verwaarloos zo'n kou toch
niet, de gevolgen kunnen
ernstig xijnl Bestrijdt de
infectie daarom direct, neemn ..AKKERTJE'
en ga dan vroeg naar bed. „AKKERTJES"
bevorderen het transpireren en verdrijven
de koorts. Let goed op het AKKER-merkl
helpen direct!
Loonsituatie chaotisch.
Steeds minder
werkkrachten.
(Van onze Utrechtse
correspondent)
In Utrecht heeft Donderdag de
roep van aannemers en onderne
mers in het bouwbedrijf geschald.
Een paar duizend vakgenoten in
deze branche vulden de grootste
zalen in de Domstad om daar zo
wel een protest als een waarschu
wing te laten horen. Naar de
voorzitter van het congres, ir J.
J. G. van Hoek uit Leiden ver
klaarde, was deze samenkomst
belegd op initiatief van de Raad
van Bestuur Bouwbedrijf en van
de Bedrijfsgroep Bouwindustrie.
Veie overheidspersonen en afge
vaardigden uit alle taken van de
bouwnijverheid waren op he^con-
gres aanwezig.
De eerste spreker, de heer H.
J. L. Klein Schiphorst uit Haar
lem, tekende de loonsituatie in
het bouwbedrijf, welke naar zijn
oordeel chaotisch was. De offici
ële instanties stellen lonen vast,
waardoor de ondernemer in het
bouwbedrijf geen arbeiders kan
krijgen, doch waarmede hij bij
zijn prijsvorming uitsluitend reke
ning mag houden. Het staat er
met de ondernemer zelfs zo voor,
dat de inschrijving op een bepaald
werk hem gevangenisstraf kan
opleveren, daar hij onmogelijk
werken kan zonder overtredingen
te begaan.
Een ellendige zaak is de ver
minderde arbeidsprestatie van de
werknemers. Zij wensen zich niet
ten volle te geven voor het vast
gestelde uurloon. Ook de moge
lijkheden voor degenen die in ta
rief werken, zijn beperkt, hetzij
tot 10 hetzij tot 25 zodat
verschillende arbeiders weten dat
zij deze bedragen wanneer zij
zich geheel aan hun werk geven
reeds hebben verdiend voordat
de werkweek ten einde is. Men
kan het verstaan, dat de ambitie
der werknemers vermindert wan
neer deze mensen voor het einde
van de week het loonplafond al
hebben bereikt. Weliswaar wordt
in somige plaatsen een proef ge
nomen met tarieven „zonder pla
fond" maar dat is slechts inciden-
iooi
PIET VAN DAMME.
Plaatjes van
JAAP NONNEKES.
33. De veldwachter had
alles opgeschreven en
klapte z'n boekje dicht.
„Je zult er wel meer van
horen Pieter Hendrikus
Bol", zei hij en hij wilde
vertrekken. „Wacht nog
even Hoekstra", zei de
slager. „Pier moet nog
drie gulen van je ontvan
gen." „Wat?" riepen de
veldwachter en Pier allebei
verwonderd uit. „Ja na
tuurlijk veldwachter", zei
de slager en hij moest
moeite doen om ernstig
te blijven. „Je hebt toch
met Pier meegereden en
dacht je dat aie voor niets
werkt?" De veldwachter
trok een gezicht of hij het
in Keulen hoorde donderen. Maar Pier was al van z'n verba
zing bekomen. „Jae, da's waer ook Oekstrae, drie guide kost
;e dat ritje", zei hij met een blij gezicht. Die slager had hem
daar op een goed idee gebracht! Zo merkte Geertje misschien
mets van z'n ongelukken.
De Vakgroep gepensionneer-
den van de Prot. Chr. Bond van
Spoor-, Tram- en ander Ver
voerpersoneel, kwam te Utrecht
in vergadering bijeen ter her
denking van het 10-jarig be
staan. Aan de voorzitter E.
Groenenberg uit Zwolle en de
bestuurders J. C. J. Kuiper te
Utrecht en B. W. Bello uit
Zwolle, die van de oprichting af
deel uitmaken van het bestuur,
werd dank gebracht voor het
vele en belangrijke werk dat zij
voor de gepensionneerden ver
richt hebben.
In verband met de propaganda
van zekere zijde werd er nog
eens op gewezen, dat het lid
maatschap van de bond onver
enigbaar is met dat van de z.g.n
neutrale bond van gepension
neerden.
Uit de vergadering werd
sterke aandrang op het hoofd
bestuur uitgeoefend, om de Re
gering nogmaals te wijzen op de
nood, die thans nog groter is ge
worden als gevolg van de stij
ging der prijzen. De 25 pet. toe
slag werd dan ook onvoldoende
geacht.
De bondsvoorzitter, de heer
A. Meines, sprak in verband
met bovenstaande over de span
ning tussen lonen en prijzen,
en deelde mede, dat over deze
aangelegenheid het laatste
woord nog niet is gesproken. De
vergadering sprak de hoop uit
dat zowel de Regering als de Di
rectie der N.S. zullen tonen een
open oog te hebben voor de
moeilijkheden, waarin de gepen
sionneerden verkeren en alsnog
een meer bevredigende oplos
sing gevonden zal worden.
Pagina 4
werkelflk niet beheersen. Zij moet fantasie be- werkzaamheden zijn niet saai
ns rijd, dat al die mannen, die zitten, initiatief, tegenwoordig- meer van het ogenblik af dat wü
zelf „ooit een vinger in huis uit- heid van geest en geduld; zij moet ons bewust zijn wa wfdtn
steken, eens gaan beseffen, dat i beschikken over u groot orga-1
huiswerk volstrekt volwaardig j nisatletalent, over mensenkennis
werk is, dat goed en middelmatig en mensenliefde, zij mpet licha-
en slecht gedaan kan worden?"melijk taal zijn, handig, netjes
Aldus Elka Schrijver ln een zuinig en practisch.
Leestafel.
De Strijdende Kerk, door
A. de Rover. Deel II, Uit
gave Jan Haan N.V., Gro
ningen.
Toen het eerste deel van dit
werk verscheen, hebben wij de
ze vertelling der Kerkgeschie
denis van het Pinksterfeest tot
heden, met grote instemming
begroet. Onze gunstige indruk
is na kennisname van het twee
de deel zo mogelijk nog ver
sterkt.
De schrijver verstaat de kunst
om zelfs ingewikkelde episoden
uit de kerkgeschiedenis, als de
strijd tegen de Arianen en te
gen de Pelagianen op zulk een
wijze te behandelen, dat het voor
een ieder begrijpelijk wordt.
Het geheel is één boeiende
vertelling. Van veel belang zijn
de aantekeningen na elk hoofd
stuk, waaruit blijkt dat de
schrijver veel studie van zijn
onderwerp maakte en die boven
dien verhelderend werken.
Dit is nu prachtige lectuur
voor onze opgroeiende jeugd.
Een schier onmisbare bron voor
onze jeugdorganisaties.
Klavervier, door Gerda
Nefkens. Uitgave Jan Haan
N.V., Groningen.
.Haans bibliotheek voor de
jeugd" maakt met dit vrolijke
en toch op zijn tijd ernstige
verhaal waarvan zowel jongens
als meisjes zullen smullen, een
goede beurt. Het gaat over een
doktersgezin, waarvan de vader
tijdelijk naar Indië wordt ge
roepen, terwijl de moeder met
vier jeugdige gasten, drie meis
jes en een jongen achterblijft.
Het zijn geen modelfiguren uit
een boekje waarmee we hier
kennis maken, maar „echte kin
deren" met -hun goede en kwa
de eigenschappen, die het voor
recht hebben dat ze een ver
standige en biddende moeder
mogen bezitten. We kunnen dit
door Eva Bchutz aardig geïl
lustreerde boekje hartelijk aan
bevelen.
(Ingez. mededeling, advert.)
Bij kou op borst en keel inwrijven
met Dampo. Groten bij griep en ziek-
gevoel bovendien 'n „Mijnhardtje"
nemen
teel en derhalve onjuist. De sa
menleving behoort niet te worden
beschouwt als een sociaal-econo
misch laboratorium. Dus: staak
de proeven of voer ze overal in,
zodat niet enkele plaatsen oneven
redig bevoordeeld worden.
ARBEIDERS GEVRAAGD.
Wanneer het de regering ernst
is met haar wederopbouwpolitiek,
zeide de heer Klein Schiphorst,
en wil zjj 70.000 woningen per
jaar klaar krijgen, dan zal zij ook
aan de voorwaarden moeten vol
doen materialen en ar
beiders. Voor werknemers is
het bouwbedrijf momenteel weinig
aantrekkelijk; zij zullen öf naar
de best bètaalde punten in de
bouwnijverheid zoeken öf een an
dere bedrijfstak begeren. Zou de
regering geen betere loonsituatie
scheppen, dan kan-zij haar bouw
programma beter een illusie noe
men. Het loonbeleid van de Over
heid en het door haar ontworpen
bouwschema werken althans niet
in eikaars richting. De regering
wachte niet met het bereiden van
een medicijn totdat de kwaal
doorgevreten is, maande de heer
Klein Schiphorst aan het slbt van
zijn rede.
Met evenvetl nadruk betoogde
volgende spreker, de heer A. C.
Mulder uit Oosterbeek, dat inzon
derheid voor de burgerpatroon
(de kleine aannemer, die zich uit
sluitend met burgerwerk bezig
houdt) het wachtwoord luidt:
meer betalen of
geen arbeiders. Sedert
de bevrijding zijn ruim 10.000 ge
organiseerde bouwvakarbeiders
meer naar andere bedrijven over
gegaan dan uit deze bedrijven
naar het bouwbedrijf werden over-
geschreven.De arbeiders komen 't
liefst terecht daar waar werken
in tariëf mogelijk is. Maar dan
zal hij als regel niet bij de aan
nemer van het burgerwerk in
dienst gaan, want in deze tak
komt tariefwerk zelden voor.
TE LAGE
OPSLAGPERCENTAGES
De heer Mulder klaagde even
eens over de prijzen voor het
klantenwerk en de kleine aanne
mingen, die te lage opslagpercen
tages op de lonen toelaten. Een
onderzoek heeft aan het licht ge
bracht, dat deze opslagen gemid
deld 82 bedragen, terwijl de in
directe bedrijfskosten met een re
delijk ondernemersioon en toege
stane winst gemiddeld 108 van
het productieve loon nodig maken.
Derhalve ontstaat een gemiddeld
tekort van 26 Van de fabel
omtrent de goudverdienende bur
gerpatroon blijft niet veel over.'
Ongeveer gelijke bezwaren
bracht de heer P. C. Zanen uit
Heemstede in, die het wegen-
en waterbouwkundig bedrijf ver
tegenwoordigde. Hij keerde zich
tegen de grote verschillen in de
inschrijvingssommen, die ontstaan
door de mogelijkheid om aan
werkkrachten en materiaal te ko
men. Weet een ondernemer beslag
te leggen op mensen en materiaal
dan kan hij dikwijls een laag in-
schrijvingscijfer opgeven. Maar de
baten van zijn vernuft komen dan
niet hemzelf doch zijn opdracht
gever ten goede.
VERGROTING PRODUCTIE
BROODNODIG.
Nadat ook de heren H. van der
Schaar uit Amsterdam en P. A.
de Raadt uit Deventer een onder
deel van de problemen hadden be
licht, kwam tenslotte de voorzit
ter van de Ned. Chr. Bouwpa-
troonsbond, de heer J. Blok te
Sneek aan het woord. Deze bleef
niet enkel bij het belang der aan
nemers staan. Hij scijetste de
achtergrond van het geval.
Laat ons nooit vergeten, aldus
de heer Blok, dat de brede massa
van het arbeidende Nederlandse tuiging hun beste krachten zul-
volk voor het herstel van zijn wel- len wijden.
Groot-Brittannië heeft de V. N.
doen weten, dat het zijn houding
ten opzichte van het Spanje van
Franco niet gewijzigd heeft.
De handelsovereenkomst tussen
Frankrijk en de drie Westelijke
zones van Duitsland is gistermid
dag te Frankfort ondertekend.
zijn vergroting van de netto-pro
ductie der bouwnijverheid even
nodig heeft als brood, misschien
meer dan dat. De minister van
Wederopbouw zal het daarheen
moeten leiden, dat tegen de laagst
mogelijkste kosten voor dit mo
ment een maximale voorziening
wordt bereikt. Er moet sneller en
goedkoper worden gebouwd. De
grondoorzaak van de onjuiste
gang van zaken is gelegen in het
verstoorde evenwicht tussen de
hoeveelheid in uitvoering te ne
men werk en het beschikbare aan
tal bouwvakarbeiders en mate
riaal.
SAMENVATTING.
In deze geest stelde ir Van
Hoek aan het eind van de bijeen
komst de conclusies vast. Naar
zijn overtuiging zou het nemen
van de volgende maatregêlen be
slist noodzakelijk wezen:
Het op korte termijn in over
eenstemming brengen van de om
vang van het bouwprogramma
met de beschikbare hoeveelheden
arbeid, materiaal en kapitaal. Het
beschikbaar doen komen van gro
tere hoeveelheden arbeid, mate
riaal en kapitaal.
Moge deze duizendvoudig her
haalde'noodkreet van het bouwbe
drijf goed doordringen tot alle
oren, waarvoor zij bestemd is,
(tot alle diensten van het over
heidsapparaat, die erbij betrokken
zijn) tot het gehele Nederlandse
volk, aan het welzijn waarvan de
ondernemers in het bouwbedrijf
als hun dit mogelijk wordt ge
maakt met toewijding en over-
artlkel in de „Hervormde Kerk
waarin zij er naar aanleiding van
een opwekking in een radio
toespraak, tegen cp komt, dat
huishoudelijk werk saai zou zijn
en minderwaardig, om dan te
vervolgen
Het is niet om niets, dat de
Prediker vaststelt dat de goede
huisvrouw haar gewicht in ro
bijnen waard ls en wie zou willen
veronderstellen, dat werk, dat zo
kostbaar is, ooit saai zou kunnen
zijn als het goed gedaan wordt?
Is kantoorwerk van de man
„saai", als hij het goed doet?
Maar op het „goed-doen", komt
het inderdaad aan. In een gezin,
waar de huisvrouw haar werk
saai en minderwaardig vindt,
deugt de geest niet! Er komt nog
al wat kijken om een goede huis
vrouw te zijn!
De goede hulsvrouw moet een
behoorlijke mate van gezond
verstand bezitten, anders kan zij
dit zeer veelzijdige bedrijf niet
Het is immers een grote kunst
om te zorgen dat alles op tijd
klaar ls, zo, dat het lijkt, alsof
dat allemaal vanzelf gebeurt; om
met het huishoudgeld uit te ko
men en toch smakelijke maaltij
den op tafel te brengen; het is
een grote kunst om, juist In deze
tijd, te zorgen dat zoveel dat ei
genlijk al lang vernieuwd had
moeten worden, er toch nog knap
en heel uitziet.
En de grote kunst van alles is
om, niettegenstaande de vele
problemen waarmee elke huis
vrouw tegenwoordig te kampen
heeft, het goede humeur te be-
waarvoor ze dienen.
Wie stof afneemt en zich daar
bij realiseert hoe dankbaar men
is de woning te bezitten die men
heeft, niettegenstaande de tijds
omstandigheden; wie bedden op
maakt en daarbij denkt aan het
kind dat er 's nachts in slapen
moet, wie vaten wast en denkt,
aan alle prettige maaltijden dié
daaruit genuttigd zijn, dia. kan
dit werk toch nooit saai vinden?
En er komt nog iets anders bij:
in de meeste gevallen leeft ieder
toch in een woning, die de eigen
smaak, de eigen stijl uitdrukt, die
onze eigen woning is.
Is het niet een voorrecht te
mogen werken ln de omgeving,
waar wij werkelijk „thuis" zijn?
Hoeveel prettiger dan te moeten
werken ln een naar, kaal kan
waren, dat zijn stempel drukt optoor, of in een roezen'ioezlge win-
het hele gezinsleven. kei, ln een kille, naakte fabrieks-
En het vervullen van deze veel j zaal.
omvattende taak zou saai zijn i Op duizend-en-één manieren is
Nu denkt U misschien, dat het-het werk van de huisvrouw pretti-
mn rio ortvalran knnM
geen de spreker heeft bedoeld
slaat op de werkzaamheden zelf,
op het stof afnemen, het bedden
opmaken, het vaten wassen en
sokken stoppen. Maar al deze
ger, waardevoller, interessanter
dan van de meesten die buitens
huis de kost moeten verdienen.
Laat toch nooit meer iemand zeg
gen dat dit saai is!
Er is een man in het oude stadje Zierikzee, die een hoge positie
inneemt en op iedereen neerkijkt. Zelfs heel uit de hoogte neer
kijkt. Toch is het een doodeenvoudig man. Het is de kraandrijver
van de gasfabriek, die hoog boven zijn stadgenoten zweeft en een
onmisbare schakel vormt in de keten van het leven der inwoners.
Hjj is de man, die er voor zorgt, dat de gulzige ovens gevoed worden
en met hem hebben wij een luchtreis gemaakt boven het moderne
gasbedrijf van de gemeente, nadat de directeur de heer J. Baas, ons
de fabriek had getoond en er veie bijzonderheden van had verteld.
opgerichte gasbedrijf heeft thans
twee kamerovens met een capaci
teit van 7000 m3 per dag. De derde
oven, een retorten oven, is niet in
gebruik en zal omgebouwd wor
den
„Voor de oorlog hadden we hier
een kooklerares om het gasver
bruik te stimuleren. Dat is nu na
tuurlijk nog niet nodig", vult de
heer Baas zichzelf aan.
EEN NIEUWE GASHOUDER.
In Zierikzee heeft alles zich in
gesteld op gas. De uitstekende
straatverlichting is er een voor
beeld van. Jaarlijks neemt de stad
dan ook anderhalf millioen m:' gas
af. De gasvoorziening is goed, be
halve op de spitsuren, dan moet
De knop werd vergeten...
Wij houden ervan eerlijk te zjjn.
Om daar een bewijs van te geven
moeten wjj vertellen, dat het ons
moeite gekost heeft, aan te ne
men, dat het gasbedrijf van de ge
meente Zierikzee tot de drie
zwaarst door de oorlog getroffen
bedrijven in den lande behoorde.
Waarom liet ons moeite kostte?
Hierom: wanneer we er niet met
de neus opgeduwd waren, zouden
we geen spoor van vernieling meer
gevonden hebben.
VERNIELING.
En tocht is het heel erg geweest.
Dat vernamen wij van de direc
teur, die toen hij in 1928 in deze
functie trad, de jongste gasdirec-
teur in 't land was.
„Het begon met een Engels
bombardement in 1944, dat als
resultaat een brandende gashou
der opleverde", vertelde de direc
teur.
„Daarna kregen we van Decem
ber '44 tot Mei '45 regelmatig be
schietingen te verduren van de
Engelse troepen, die op het toen
reeds bevrijde Noord-Beveland
zaten. Grote ravage op het bedrijf
was het gevolg. De machinekamer
werd vernield, een van onze twee
gashouders eveneens".
De heer Baas zweeg, deed een
trek aan z'n sigaar. Boven ons
rolde de kolenkraan in onverstoor
bare regelmaat. „In die tijd kwa
men de Duitsers eens kijken, of er
nog een kdhs bestond, om met de
gehavende machinerie electrici-
teit op te wekken, want ze hadden
geen licht. Lang bleven ze niet;
de beschietingen waren te hevig.
Alsof ze bang waren, dat de En
gelsen geen gasfabriek konden
vernielen, vulden de moffen de
ketels met water en lieten ze stuk
vriezen. En blijkbaar was dat nog
niet mooi genoeg, want tenslotte
kwamen ze op 't idee om de halve
hectolitermaten met springstof
gevuld in de grond te graven en
op een bepaald moment met-een-
druk-op-de-knqp het hele bedrijf
te laten springen. Die druk kwam
echter niet, wel kwam de capitu
latie, waarmee tevens een einde
kwam aan de beschietingen; de
knop werd blijkbaar vergeten
EEN DER ZWAARST
GEHAVENDE IN 'T LAND.
„Een zeer goed voorbeeld van
vergeetachtigheid". „Dat wel,
maar 't nam niet weg, dat het
bedrijf tot de drie zwaarst ge
havende in ons land behoorde. De
ketels waren stuk, de gashouders
de machinekamer vernield'.'. De
opsomming werd nog voortgezet
en wij keken het raam uit naar
de genoemde onderdelen van het
bedrijf als om te controleren, of
ze toch werkelijk weer in orde
waren.
„Dat zijn ze. Maar vraag niet,
wat het ons heeft gekost!
Toen wij na de evacuatie hier
weer terug kwamen, zijn we er
direct opgevlogen. Met man en
macht is er gewerkt".
En trots vervolgt de directeur:
„We behoorden tot de zwaarst
beschadigde, maar we waren de
eerste fabriek in 't hele land, die
weer gas leverde!" ,,'t Was welis
waar allemaal provisorisch, maar
de teruggekeerde evacué's konden
weer koken".
Het bewijs, dat de burgerij en
spec al de huisvrouwen, dit waar
deerden ziet u hier, en de heer
Baas draait zich om naar een
fraai gedenkraam, geschonken
door de huisvrouwen van Zierik-
e.
ALLES GEMECHANISEERD.
Een ogenblik later lopen we in
gezelschap van de directeur over
het bedrijf, wringen ons tussen
balken en stangen door, klauteren
op ladders en zien hoe de heer
Baas allerlei mechanismen met
een handomdraai in beweging zet.
Alles is gemechaniseerd", merkte
hij op. „Kolensjouwers hebben we
niet meer, de transportkraan
heeft ze vervangen. Die kraan ge
bruiken we niet alleen voor de
fabriek. Bovendien voor het laden
en lossen van schepen. Dertig ton
per uur verzet zo'n ding".
Het modern ingerichte in 1857
de reservé aangesproken worden
en die is, doordat een gashouder
in gebruik is, slechts 30 van 't
verbruik, terwijl dit 70 moet
zijn.
Er zal een nieuwe gashouder
komen. „Wanneer? Ja, nou vraagt
u teveel", zegt lachend de heer
Baas.
„We krijgen er een van een bij
zonder systeem. Een z.g. sohroef-
gashouder. 't Ding schroeft zich
zelf uit de grond en heeft geen
ombouw meer nodig. De capaci
teit zal voorlopig 3000 m' zijn,
maar kan verhoogd worden tot
6000 m3. Dan komen we krap aan
de 70 reserve".
Deze gashouder, waarvan er
nog slechts enkele in 't land zijn,
zal nog wel even op zich laten
wachten, begrijpen we.
We zouden nog veel meer kun
nen vertellen van ons bezoek aan
Zierikzees gasbedrijf en ons ge
sprek met directeur Baas. Over de
goede verstandhouding van het
personeel onderling bijvoorbeeld;
over het gebrek aan fitters; het
gasverlies, dat in Zierikzee slechts
5 en gemiddeld in ons land 5
10 bedraagt, en nog heel veel
over het leveren van gas door
persleidingen vanuit een centraal
punt, iets waar de Zierikzeese
gasdirecteur nu eenmaal weinig
heil in ziet.
PROGRAMMA VOOR
HEDENAVOND.
Reide zenders 8 en 11 u. Nieuws.
HILVERSUM II, (415 M.)
K.R.O. 6.00 Rhythm Sextet. 6.30
Weekoverzicht. 6.45 Wie weet hoe
deze plaat heet. 7.00 Nieuws. 7.15
Promenade orkest. 7.45 Sterren
wacht. 8.20 Lichtbaken. 9.00 Ne
gen heit de klok. 9.45 Radio-esta
fette. 10.00 Weekend-serenade.
10.30 Acualiteiten.
HILVERSUM I, (301,5 M.):
V.A.R.A. 6.00 Nieuws. 6.15 Gram.
6.30 Strijdkr." 7.00 Artistieke
staalkaart. V.P.R.O. Wat doet de
kerk. V.A.R.A. 7.45 Reg. uitz. 8.15
Omroep orkest. 9.15 Najaarsker
mis. 10.00 Stravadi Sextet. 10.25
Liefhebberijen. 10.40 De Fliere
fluiters.
Zondag 21 November 1948.
Beide zenders 8, 1 en 11 u. Nieuws
HILVERSUM H, (415 M.):
N.C.R.V. 8.15 Concert. 8.30 Mor
genwijding. K.R.O. 9.30 Nieuws.
9.45 Hobo. 11.30 Gram. 11.40
Pianoconcert 12.15 Apologie. 12.35
Gram. 12.40 Orkest zonder Naam.
1.25 Vervolg. -1.50 Buffalo Bill.
2.05 Harmonie. 2.35 Haydn. 3.35
Godsvertrouwen. 3.45 Franse Ka
mermuziek. 4.15 Gram. 4.25 Ves
pers. I.K.O.R. 5.00 „Kerk zie Uw
Kind" N.Z.V. uitz. 6.00 „De pro-
acteur: H. M. Slabbekoorn,
Oostsingel 60 a, Goes.
Oploswedstrijd.
Probleem No. 3 Groep A.
Auteur:
J. Gabriëlse, Bergen op Zoom.
M.'
Zw. 8, 9, 18, 19, 22, 26, 28,
29 35.
Wit' 27, 36, 37, 39, 41, 43, 44,
47, 50.
Probleem No. 3 Groep B.
Auteur: J. Fritz (Dambode).
Zw. 8, 9, 10, 11, 13, 17, 21.
Wit 22, 23, 24, 29, 34, 38, 42.
fetische boodschap". N.C.R.V. 6.30
Psalmen. 6.45 Ned. Organisten.
7.10 Kent gij uw Bijbel? 7.30
Nieuws. K.R.O. 7.50 In 't Boeck-
huys. 8.12 Hit Parade. 8.45 Ver-
zoekconcert. 9.40 Muzikale Tom
bola. 10.37 Actualiteiten.
HILVERSUM I, (301,5 M.):
V.A.R.A. 8.18 Gram. 8.30 Voor het
platte land. 8.40 Barcarole. 9.12
Sport. 9.15 Verzoekprogramma.
9.45 Geestelijk leven V.P.R.O.
10.00 Zondagshalfuur I.K.O.R.
10.30 Ned. Herv. Kerkdienst uit
Eindhoven, voorg. ds H. J. F.
Wesseldjjk. V.P.R.O. 11.45 Tussen
kerk en wereld. A.V.R.O. 12.00
Gram. 12.30 De Zondagclub. 12.40
Zang met guitaar. 1.20 Concert
met toelichting. 2.20 Boekenhalf-r
uur. 2.40 Gram. 2.50 Interland
wedstrijd: BelgiëNederland te
Antwerpen. 4.50 Gram. V.P.R.O.
5.00 Reportage provinciale dag.
V.A.R.A. 5.30 Ome Keesje. 6.00
Nieuws. 6.15 Jan Corduwener.
6.30 Strijdkr. 7.00 Radiolumpus.
7.30 Paul Godwin. A.V.R.O. 8.05
Actualiteiten. 8.15 Musicorda. 8.45
Paul Vlaanderen en Ina. 9.30
„Music, maestro, please!" 10.10
„Een kop thee". 10.25 Concert.
Maandag 22 November 1948.
Beide zenders 7, 8 en 1 u. Nieuws.
HILVERSUM II, (415 M.):
N.C.R.V. 7.45 Een woord voor de
dag. 8.15 En nu aan het werk. 9.00
Gram. 9.15 Bij onze jonge zieken.
9.35 Harmonie. 10.30 Morgen
dienst. 11.00 Concert. 11.20 „Oogst
1940". 11.40 Zangrecital. 12.10
Lunchklanken. 12.33 Metropole
orkest. 1.15 Mandolinata. 1.45
Paul Robeson. 2.00 Schoolradio.
2.35 Promenadeconcert. 3.30 Pia
norecital. 4.00 Bijbellezing. 4.45
Cellosuite. 5.00 Kleuterklokje. 5.15
N.C.R.V. Koor.
HILVERSUM I, (301,5 M.):
A.V.R.O. 8.15 Operette. 9.00 Gram.
10.00 Morgenwijding. 10.15 Ar
beidsvitaminen. 10.50 Selectie.
11.00 Op de uitkijk. 11.15 Orgel
concert. 12.00 The Skymasters.
12.33 In 't spionnetje. 12.38 Pierre
Palla. 1.20 The Avroleans. 2.00
Lezing. 2.15 „Musical Memories".
3.00 Joodse liederen. 3.15 Viool en
piano. 3.45 Bonbonnière. 4.45 Mu
sicalender. 5.30 „Hoort zegt het
voort". 5.45 Reg. uitz.
Op- en ondergang van"
Zon en Maan.
Maandag: Zon op 8.11 u., onder
16.40 u. Maan op 22.06 u., onder
13.44 u.
Hoogwater op Maandag 22 Nov.:
Vlissingen: 5.17 u. 1.77 m., 17.50
u. 1.86 m. Wemeldinge: 7.06 u.
1.51 m., 19.33 u. 1.69 m.
Burgerlijke Stand.
ZIERIKZEE. Geboren: Her
man H., z. v. H. M. Vorwerk en
E. Lodewijk; Jacoba C., d. v. A.
Verloo en J. Siese; Wijnandus
J., z. v. S. P. Wijsman en J. M.
van den Hoek.
Gehuwd: J. P. van Mourik,
36 j. en N. M. Domburg, 38 j.;
P. B. van Velthoven, 25 j. en M.
C. Blommaert, 25 j.
Overleden: A. de Bie, 57 j.,
echtg. van A. van der Kreke.