Overleg met de Republiek slechts na op
houden der bestandsschendingen.
NIEUWS
Oprukken naar Djocja wordt niet
overwogen.
Veldslag bij het Grote Kanaal in China.
Miinzer werd in vrijheid gesteld.
Kantoorisetliende gaf f 3000 per dag uit.
Het kleuteronderwijs in Zeeland.
„Btichenwaid"
PROTESTANTS CHRISTELIJK BLAD VOOR ZEELAND
Een belangrijk wets
ontwerp.
Principiële overeenstemming
inzake hervatting onderhan
delingen met de Republiek?
Wijziging van deviezen-
voorschriften?
SNIPPER
Belangwekkende nota van Stichting Zeeland voor Maat
schappelijk en Gultureel Werk.
Söwjet-concentratie-
kamp.
Uitgave
Stichting „Zeeuwsch Daguiad".
Hoofdkantoor: Goes, L. Vorst-
str. 70, Tel. 2438, Giro 274289.
Kantoren: Vlissingen, Walstraat
83, TeL 168; Middelburg, Korte
Noordstraat 35, Tel. admini
stratie 2009; Telefoon redactie
2347; Terneuzen, Vlooswijkstraat,
Telefoon 2052.
ZEEUWSCH DAGBLAD
4e JAARGANG No. 1100
Abonnementsprijs 3 90 p. kwartaal
Franco per post 4
Advertentieprijs 14 cent per m.m.
Rubriek Kabouters 5 cent per woord
VRIJDAG 12 NOV. 1948
Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA Directeur: JACQ DE SMIT
Met vaste medewerking van: Mr W. F. E. BARON VAN DER FELTZ, Middelburg; Ds J. S. HARTJES, Vlissingen;
Dr K. HUIZENGA, Middelburg; H. JANSEN, Meliskerke; Ds J. KAKELSE, Goes; Ds R. SLOFSTRA, Vlissingen.
Op- en ondergang van
Zon en Maan.
Zaterdag: Zon op 7.56 u., onder
16.52 u. Maan op 15.46 u., onder
3.55 u.
Hoogwater op Zaterdag 18 Nov.:
Vlissingen: 12.02 u. 1.56 m„ u.
m. Wemeldinge: 1.29 u. 1.57 m.,
13.45 u. 1.38 m.
P en belangrijk wetsontwerp,
J n.1. het voorstel inzake pu
bliekrechtelijke bedrijfsorganisa
tie, is thans bij de Tweede
Kamer in behandeling.
Uit het Voorlopig Verslag van
de behandeling in de afdelingen
krijgt men de indruk, dat de
overgrote meerderheid der
Tweede Kamer zich met dit
wetsontwerp, wat zijn algemene
strekking betreft, kan vereni
gen, al is het dan ook, dat de
critiek niet ontbreekt
Een belangrijk verschil van
mening betreft de vraag, hoe
we de bedrijfsorganisatie heb
ben te zien: als een orgaan van
de overheid, dan wel als een
orgaan van het zelfstandige be
drijfsleven.
Dat is de vraag, dié heel het
debat beheerst en die ook bij
de behandeling van de onder
delen telkens weer aan de orde
komt
Een deel van het verslag laten
we hier volgen.
pen groot aantal der leden
klaagde over het niet uiteen
houden van de overheidstaak en
die der bedrijfsorganisatie.
Deze leden hadden op zichzelf
geen bezwaar tegen de passage
uit de memorie van toelichting,
dat men aan een lager orgaan
dient over te laten, wat dit even
goed of beter kan doen dan een
hoger orgaan. Het is echter de
vraag wat als hoger en wat als
lager orgaan wordt beschouwd.
Blijkens de memorie van toe
lichting nu, beschouwt de rege
ring een Rijksorgaan als een
hoger orgaan dan een bedrijfs
orgaan.
De hier aan het woord zijnde
leden bestreden dit echter ten
stelligste. Van een onderschik
king kan slechts sprake zijn, in
dien het lagere orgaan een deel
vormt van het hogere.
Van subsidiariteit kan echter
geen sprake zijn, indien onge
lijksoortige grootheden als het
bedrijfsleven en de staat wor
den vergeleken. De behoefte
aan een publiekrechtelijke be
drijfsorganisatie vloeit dan ook
niet voort uit het subsidiariteits
beginsel, doch uit het beginsel,
dat een bedrijfstak een gemeen
schap is, die souverein is in
eigen kring en die derhalve zelf
ae rechtsregelen behoort te stel
len, welke in die gemeenschap
zullen gelden.
Vele leden, die wezen op de
mogelijkheden tot functionele
decentralisatie, welke in dit
wetsontwerp worden geopend,
betoogden, dat overheid en be
drijfsleven door de ontwikkeling
van de maatschappij zodanig
naar elkaar zijn toegegroeid en
verder naar elkaar zullen toe
groeien, dat het onjuist is een
scherpe scheiding tussen staat
en maatschappij tot richtsnoer
te maken.
De .leden, die het beginsel van
ae souvereiniteit in eigen
kring hadden ontwikkeld, had
den zich afgevraagd, of in het
voorliggende ontwerp op genoeg
zame wijze wordt onderscheiden
tussen de overheidstaak en de
taak van het bedrijfsleven en
waren aanvankelijk tot de slot
som gekomen, dat dit niet het
geval is.
De overheid heeft tot taak te
zorgen woor het .algemeen
belang en het is onjuist om
werkzaamheden, die daarmede
samenhangen, te delegeren aan
de bedrijfsorganisaties.
Ook wordt aldus deze leden
in het ontwerp een te sterke
invloed toegekend aan de over
heid en te weinig iegrip ge
toond voor het zelfstandig
karakter der bedrijfs-
organen, welke niet behoren
te worden geïncorporeerd in de
staatsorganisatie. Vooral de vrij
willigheid achtten de leden hier
aan het woord van het grootste
belang.
Er moet gestreefd worden naar
het scheppen van omstandig
heden, die een vrije ontwikke
ling van de in de maatschappij
opgekomen organisaties bevor
deren. De bedrijfschappen zullen
zich alleen op goede wijze kun
nen ontwikkelen, indien zij dicht
bij het bedrijfsleven staan. Daar
voor zal het nodig zijn, dat zij
een voortdurend contact onder
houden met de organisaties van
werknemers en werkgevers, en
wel in zodanige zin, dat daar
door de mogelijkheid wordt ge
schapen voor ondernemers en
arbeiders om met de organen
der bedrijfsorganisatie en hun
arbeid op de hoogte te zijn en
belangstellend mede te leven.
De hier aan het woord zijnde
leden 'waren er van overtuigd,
dat een wijziging van het wets
ontwerp, zoals door hen bepleit,
aan de bedrijfsórganisatie ten
goede zai komen.
Een cardinaal punt betreft
ook de vraag, of de door de
bedrijfsorganisatie in haar ver
schillende geleidingen uit te
vaardigen verordeningen een
ieder zullen binden dan wel
slechts de bedrijfsgenoten, ver
tegenwoordigd in het desbetref
fende onderdeel.
(Voor de bijzonderheden ver-'
wijzen wij naar de 2e pagina.)
Minister-president Drees verdedigde het regeringsbeleid.
(Van onze parlementaire redacteur.)
Minister-President Drees heeft gistermiddag in een rede, die
bijna twee jren duurde, het beleid van de Regering verdedigd. Hij
deed dié met veel élan, waaruit zijn grote parlementaire ervaring
te proeven was. Met grote aandacht werd zijn rede gevolgd, vooral
toen hij zeer uitgebreid heb Indonesisch probleem ter sprake
bracht.
Waarom dr van Mook tweede bestaat er bij de verschil-
i lende deelstaten nog aarzeling om
ontsiag nam, deel te nemen aan de Federale
Dr Drees bracht allereerst hul- regering. In de derde plaats was
de aan het grote werk van dr van internationale positie aanlei-
Mook. Dat deze ontslagen zou deze stap.
worden was reeds bij de Kabi
netsformatie overeengekomen.
Na de jubileum- en inhuldigings
feesten zou dr v. Mook naar Ne
derland worden geroepen om te
bespreken op welk tijdstip men
hem zijn congé zou geven.
Dr v. Mook arriveerde in ons
land in een niet bepaald prettige
stemming. De instelling van de
Federale Regering was voor hem
nog geen aanleiding om ontslag,
te nemen. Eerst zou de Unie vol
tooid moeten zjjn en de moeilijk
heden met de Republiek zyn over
wonnen. Het feit, dat dr Beel als
opvolger van Jhr v. Vredenburgh
naar Indië vertrok maakte de si
tuatie voor dr v. Mook nog on
prettiger. Aanvankelijk was hij
dan ook niet bereid naar Indone
sië terug te keren.
De opstand in Madioen veran
derde echter zijn mening. Even
als de regering voelde hij aan, dat
hij als landvoogd en opperbevel
hebber op zijn post moest staan.
De publicaties over de instelling
van de Federale regering deden
echter de deur dicht. De pers had
al over de resultaten van het
overleg met de Indische gedele
geerden geschreven, voordat de
regering haar beraadslagingen
geheel beëindigd had.
Dr v. Mook las de resultaten
Helaas heeft het buitenland een
eenzijdige kijk op de gebeurtenis
sen in Indonesië. Van de vele be
standsschendingen trekt men zich
niets aan. Hoezeer dit ook te be
treuren is, we moeten dit zien
als een realiteit. Wij moeten zon-
Minisfer Drees behandelde
in zijn rede ook verschillende
economische en sociale proble
men. Hij merkte o.a. op, dat
't tekort aan deviezen zo groot
was, dat de woningbouw, de
voedsel- en textielpositie hier
door in het gedrang kwamen.
Om nu het ene te kunnen doen
moeten wjj het andere laten.
Een verhoging van de kosten
van het Ministerie van Ver
keer en Waterstaat, zou bijv.
het Ministerie van Sociale Za
ken schade doen. De heer Wa
genaar (Comm.) interrum
peerde hier: „Voor oorlog en
marine zijn anders wel cen
ten". Ogenblikkelijk reageerde
de heer Drees hierop met de
opmerking: „Indien de com
munisten zich anders gedroe
gen, zou 'dit een pracht-oplos-
sing zijn!"
der anderen over deze zaak te
laten beslissen, dit aspect toch
niet uit het oog verliezen, aldus
van dit overleg eerder in de cou-1 dr Drees.
ranten dan hij het hoorde van zijn Als er een oplossing komt over
regering. Hij zag hierin een ge- (]0 bestandsschendingen zullen wij
brek van vertrouwen, trok hier- me{ jje regering overleggen. Komt
■ilé rla /loncnnilAnfio on KnAfé '7ntl
uit de consequentie en bood zyn
ontslag aan.
De situatie in Indonesië.
In de regeringsverklaring was
reeds in uitzicht gesteld, dat nog
deze oplossing niet, dan zullen wij
vast blijven houden aan de instel
ling van de Federale regering per
I Januari a.s.
Een oprukken naar Djocja zal
lang niet altijd redding van men-
een laatste poging zou worden senlevens betekenen. Integendeel,
gewaagd om met de Republiek aldus de heer Drees, guériRa-oor-
tot overeenstemming te komen. logvoering en sabotage zullen dan
Drie redenen noopten hiertoe, hand over hand toenemen. De po-
Ten eerste wordt de Republiek sitle van Nederland zal geschaad
door velen nog steeds gezien als worden als wij tegen de Repu-
het symbool der vrijheid. Ten bliek zouden optreden.
Zal communistisch
offensief tot staan worden bracht en een onmiddellijke be-
ni>Nrartif7 '.dreiging van Pengpoe en Nanking
geuitn-m. afgewend.
De belangrijkste strijd in China Volgens generaal Teng Wen-Ji
wordt op dit ogenblik gestreden hebben de regeringstroepen in de
aan het Grote Kanaal, dat 110 eerste drie dagen van de slag om
km ten oosten van Hsoetsjow ligt.
Vier communistische legers van
in totaal 80.000 man, die aan de
oostelijke oevers staan opgesteld,
trachten het Kanaal over te ste
ken. Daartegenover staan rege-
ringsstrijdkrachtcn onder gene
raal Hoeang Pai-Tsjao.
Een van zijn divisies zou in een
omtrekkende beweging het Ka
naal zijn overgestoken en de com
munisten in de rug bedreigen. In
militaire kringen te Nanking ge
looft men, dat, indien de slag om
het Grote Kanaal voor de rege
ring succes oplevert, het huidige
De republikeinse minister van
voorlichting, Mol». Natsir heeft,
volgens de republikeinse radio
„Voice of free Indonesia" aange
kondigd, dat beide partijen in
principe een overeenstemming
hebben bereikt om de politieke
besprekingen te hervatten, met
tussenkomst van de Commissie
voor Goede Diensten en met het
voorstel-Cochran als beginselpro
gramma, indien dit een officieel
voorstel van de C.v.G.D. wordt.
Na het plaats hebben van deze
informele oriënterende bespre
kingen kan men verwachten, dat
de onderhandelingen tussen Ne
derland en de Republiek, wanneer
deze kunnen worden hervat, niet
veel tijd in beslag zullen nemen,
aldus Moh. Natsir.
Het tijdstip, waarop de politie
ke onderhandelingen kunnen wor
den hervat, kan echter nog niet
j worden vastgesteld,
j Natsir zeide nog: Er bestaat
geen reden voor erg pessimisme,
Idoch evenmin voor overdreven
optimisme, daar de toestand zich
elk ogenblik kan wijzigen.
Hsoetsjow 30.000 man communis
tische troepen buiten gevecht ge
steld.
Berichten van het front gewa-
Vooral nu de wereld denkt, dat
de Republiek het enige land in
Oost-Azië is, dat het communis
me de baas is gebleven. Er zullen
geen besprekingen met de Repu
bliek worden gevoerd, voordat er
overeenstemming is bereikt over
de bestandsschendingen en 't goe
derenverkeer.
Minister Stikker is naar Indo
nesië gegaan omdat hij het zelf
had aangeboden. Volgens de laat
ste berichten acht de heer Stik
ker de sfeer zodanig, dat er mo
gelijkheden zijn om tot overeen
stemming te geraken.
De Economische Unie.
Voordat de heer Drees aan de
ze belangrijke mededelingen toe
kwam, heeft hij eerst verschillen
de andere zaken aangeroerd.
Wat de instelling van de Eco
nomische Unie per 1 Januari 1950
betreft, zei de heer Drees, dat de
regering grote betekenis hecht
aan de verwezenlijking van deze
eenheid. De oplossing van dit
vraagstuk hangt echter uitslui
tend af van de monetaire proble
men. T.a.v. de grenscorrecties
is de regering ten volle actief.
Internationale spanningen
Op de vraag van de heer Wa
genaar (Comm.) of er spoedig
oorlog zou komen moest spr. het
antwoord schuldig blijven. Wij
zijn geen profeten en ik wil mij
zelf de profetenmantel ook niet
omhangen. Het is echter niet uit
gesloten, dat het niet tot een oor
log komt. De communistische
krachten werken intern. De vijfde
colonne wordt steeds uitgebreid.
Dit wijst erop, dat er geen direc
te oorlog zal uitbreken, maar we
zullen toch voorbereid moeten
zijn. Er wordt gewerkt aan het
geven van richtlijnen aan burge
meesters en andere autoriteiten
voor het geval er wèl een oorlog
zal komen. De regering verwacht
hiervan echter niet veel. De per
soonlijkheid van het individu zal
hier toch de doorslag moeten ge
ven.
De financiële problemen.
Minister Lieftinck nam de be
antwoording van de financiële
problemen voor zijn rekening. Z.i. j
was de chaos overwonnen en kan
nu met alle kracht gewerkt wor-
den aan de innerlijke versterking
van de financiën. De verhouding
tussen de in- en uitvoer is na de
geld- en budgetsanering thans
wel het grootste probleem. Ver
wacht wordt, dat in 1948 de in
voer voor 60 pet. gedekt zal zijn
door de uitvoer. Het is niet onge
grond, dat dit cijfer voor 1949
68 pet. zal bedragen.
Hij deelde de heer Schouten
(A.R.) mede, dat de definitieve
betalingsbalans volgende week
gereed zal zijn. Waarschijnlijk zal
dan ook de publicatie volgen.
De betalingsbalans is nog steeds
de zwakke stee. Het Nationaal
Planbureau heeft echter berekend
dat deze sluitend zal kunnen zijn
na de beëindiging van de Mars
hall-hulp, mits er soberheid wordt
betracht met de consumptie en de
openbare werken en dat de bin
nenkomende gelden gebruikt zul-
Verscherpte Sowjet-
controle op luchtbrug.
De Sowjets hebben gisteren de
Westelijke autoriteiten medege
deeld, dat z(j voortaan alle niet-
geïdentificeerde vliegtuigen boven
de Sowjet-zone tot landen zullen
dwingen, evenals alle buitenland
se vliegtuigen boven die zone,- die
buiten de luchtcorridors vliegen.
Het Brits militair bestuur heeft
verklaard, dat de verantwoorde
lijkheid geheel bij de Sowjets be
rust, indien er iets gebeurt met
een Brits vliegtuig van de lucht
brug tengevolge van de Sowjet-
Russische bedreiging.
Luitenant-kolonel Steadman,
die de leiding heeft over de lucht
macht van het Amerikaanse mili
taire bestuur, verklaarde: „De
nieuwe Sowjet-Russische bedrei
ging van de luchtbrug is de ern
stigste tot nu toe. Indien zij wordt
uitgevoerd, kan zij ernstige gevol
gen hebben".
Zaak tegen
Mittelstenscheid nog in
onderzoek.
Naar wij van bevoegde zijde
vernemen is de voormalige Reauf-
tragte des Relehscommissars in
Zeeland, Willy K. E. 3Iünzer, eni
ge tijd geleden in vryheid gesteld
en vanuit het kamp te Vught over
de grens geleid.
De redenen, die tot de vrijlating
hebben geleid zijn, dat geen aan
merking is gemaakt op zijn beleid
in de provincie.
In het begin was er sprake van
een overtreding van het interna
tionale recht. Het bewijs hiervoor
kon echter niet worden geleverd.
Het enige, dat wel bewezen kdn
worden, was een collectieve boe
te-oplegging aan een Zeeuwse ge
meente en het vorderen van de
radiotoestellen in Zeeland.
Geld was afkomstig van
diefstal.
In het begiij van deze week
werd namens de Melkfabriek
„Holland" te Amsterdam aangif
te gedaan, dat de 35-jarige kan
toorbediende B. met f 21.500 wis
selgeld verdwenen was. Deze man
is Woensdag in Den Haag aange
houden. Er bleek nog ongeveer
f 10.000 van het geld over te zijn.
In een cafétaria had hij een
kistje achtergelaten, waarin f 230
zink geld.
In de bar van een groot Haags
hotel trof men, in gezelschap van
een dame, een zekere „dr van Ba
len". Hij bleek de kantoorbedien
de te zijn.
De vrouw bleek te zijn de 23-
jarige J. de J., bekend bij de po
litie. Zij is eveneens gearresteerd
onder verdenking van heling daar
zij in de enkele dagen, die zij met
B. optrek, zich van top tot teen
door hem had laten aankleden.
Het onderzoek wees uit, dat B.
per dag f 3000 uitgaf.
In een bar had het stel voor
f 1800 champagne en andere dran
ken en etenswaren opgemaakt.
B. was opgevallen, omdat hij
kwistig fooien rondstrooide en er
niet tegenop zag een kellner, die
hem naar genoegen had bediend,
een bankbiljet van f 50 of zqjfs
van f 100 in de hand te drukken.
Bovendien kocht hij overal bloe
men voor zijn vriendin voor fan
tastische bedragen.
Nederlands officier bij
hoofdkwartier van
Montgomery.
Kolonel der genie A. V. van
den Wall Bake is ais Nederlands
stafofficier toegevoegd aan het
hoofdkwartier van Veldmaar-
schak Montgomery,
j Kolonel v. d. Wail Bake, die op
6 Juni 1911 te Arnhem is gebo
ren, werd in 1928 cadet aan de
j Kon. Mil. Academie.
Op 1 Augustus 1946 werd hij
benoemd tot majoor en vervulde
tot 1 Februari 1947 de functie
j van hoofdinstructeur van het de-
I pot pioniers.
Na een detachering aan de Ho
gere Krijgsschool, was hij vervol-
gens werkzaam bij 't hoofdkwar-
tier van de generale staf.
gen van de nederlaag van 10.000 '"""'7, 6 f
man communistische troepen in 't 'en w<\rde,n de '""^tnahsa-
steenkoolgebied Tangsjan. ten i he en de landhouw
westen van Hsoetsjow, terwijl in
het noorden de communisten nog
steeds in de buurt van Tsjingant-
sji, 15 km van Hsoetsjow, zouden
worden tegengehouden.
De speech van deze bewinds
man was niet bepaald interessant
om aan te horen. De doeeertrant
waarin deze minister betoogt,
maakt het uiterst moeilijk erg
lang te luisteren. En dan te we
ten, dat hij nooit kort is. Ook gis
teren had hij weer ruim 2% uur
nodig. Spr. gaf echter belangrijke
cijfers over de afwikkeling van de
oorlogsschade. Van de 114.918 ge
vallen van bedrijfsschade is 87.2
pet. afgewikkeld. Aan 92.4 pet.
van 650.000 gevallen van huis-
raadschade is een huisraadboekje
verschaft. Van de 396.229 schade
gevallen aan onroerende goederen
beneden f 3000 is 68 pet. afgewik
keld.
Aan 133.210 agrarische schade
gevallen is een voorschot ver
strekt ter waarde van f168 mil-
lioen. 11.000 schepen hadden oor
logsschade opgelopen; 30 pet. is
afgewikkeld, 30 pet. heeft 'n voor
schot gekregen.
Even half zes was de minister
klaar met zijn rede.
In de avondvergadering werden
de replieken gehouden, welke
geen nieuwe gezichtspunten ople
verden.
De heer Schouten dankte de
heer Drees voor zijn openhartige
uiteenzetting over Indonesië. Na
dere beschouwingen hadden z.i.
geen nut.
Vanmiddag komt de Kamer op
nieuw bijeen.
Volgens de correspondent te
Den Haag van de „New York
Times" wordt door de Nederland
se autoriteiten ernstig overwogen
de deviezenvoorscliriften te wijzi
gen, teneinde de export naar de
V.S. te s4it: jleren.
Men zou het plan hebben de
Nederlandse exporteurs in de ge
legenheid te stellen om 5 pet. van
de dollaropbrengst van hun ex
port voor eigen gebruik te behou
den.
Deze dollars zouden dan niet in
Nederland kunnen worden ver
kocht, doch kunnen worden ge
bruikt voor het aanschaffen van
goederen in de V.S. of andere tot
het dollargebied behorende lan
den.
Naar het A.N.P. bij informatie
te bevoegder plaatse verneemt,
koestert de Nederlandse regering
inderdaad een dergelijk plan, dat
inmiddels aan de E.C.A. is voor
gelegd. Een beslissing is echter
nog niet genomen.
Men was van mening, dat de
tijd, die Münzer in voorarrest,
veelal in het kamp Vught, heeft
doorgebracht, voldoende straf is
geweest voor zijn beleidsfouten.
MITTELSTENSCHEID.
Iemand, die nog niet voor in-
I vrijheidstelling in aanmerking
komt, is de gewezen Fachberater
j van het Middelburgse Arbeidsbu
reau Mittelstenscheid. De zaak
tegen deze gehate figuur, die dui
zenden Zeeuwen naar Duitsland
deed transporteren, is nog steeds
in onderzoek. Wanneer hij zal be
recht worden is nog niet bekend.
Voorlopig blijft hij opgeborgen in
het kamp te Vught.
Ook de zaken tegen de S.D.-
man Klüner en de Wehrmachts-
officier Wehdeking zijn nog niet
geheel „rond".
MARTIEN BEVERSLUIS.
De man, die het weer is toe
gestaan zijn pen te hanteren,
Martien Beversluis, bevindt zich
in vrijheid. Dit neemt niet weg,
dat zijn zaak nog moet dienen
voor het Bijz. Gerechtshof.
Het over Beversluis uitgebrach
te medische en psychiatrische
rapport was van zodanige aard,
dat tot zijn invrijheidstelling is
besloten. Wèl echter moet hij zich
regelmatig melden bij de politieke
recherche.
Het Byz. Gerechtshof te Mid
delburg heeft voorlopig nog wel
enige tijd werk en zal dan ook
nog niet worden opgeheven.
O.m. zijn zaken als die tegen
Jan Dekker nog steeds in onder
zoek, zodat we ook deze figuur
over enige tijd voor de groene ta
fel zullen zien verschijnen.
Nachtvlinder bracht
ziekte aan boord van
Amerikaans schip.
Verscheidene leden der beman
ning van het Amerikaanse stoom
schip „Saguaro", die door een ge
heimzinnige ziekte waren aange
tast, heeft men kunnen redden,
dank zij de aanwijzingen van het
„Internationaal Radio-geneeskun
dig Centrum" te Rome, dat draad
loos werd geraadpleegd.
Het Centrum, dat heeft kunnen
uitmaken dat het hier een vergif
tiging betrof veroorzaakt door het
stof der vleugels van een nacht
vlinder, heeft de te volgen behan
deling overgeseind.
Door de Stichting Zeeland voor Maatschappelijk en Cultureel
werk is een uitgebreide nota uitgegeven over de toestand van het
kleuteronderwijs in Zeeland, naar aanleiding van een gehouden
enquête. De nota, die in de eerste plaats een aansporing bedoelt te
zjjn tot het verbeteren van het kleuteronderwijs in onze provincie,
bevat belangwekkende cijfers, waarmee wordt aangetoond hoe het
onderwijs er in Zeeland voorstaat.
Gebleken is, dat men allerwege
bezig is met het verbeteren der
scholen, zodat men eindelijk van
het „bewaarschool-systeem" af
raakt.
De opheffing van het kleuter
onderwijs uit zijn verwaarloosde
■sfSat is vrijwel geheel te danken
'aan het particulier initiatief,
j Het heeft lang geduurd voor de
regering zich met het kleuteron-
j derwijs is gaan bemoeien en men
j wacht momenteel nog op een be-
I hoorlijke regeling. De thans in
Zeeland gehouden enquête zal
j hiertoe zeker kunnen helpen.
Natuurlijk sluit men zijn ogen
niet voor de grote kosten waar-
1 voor de schoolbesturen zich ge
plaatst zien bij het doorvoeren der
noodzakelijke verbeteringen, zo
dat men voorshands geen te hoge
eisen zal moeten stellen.
Thans is definitief beslist, dat
de Fokkerfabrieken in haar ge
heel naar Schiphol zullen worden
verplaatst. Het ligt in de bedoe
ling een aaneengesloten complex
te bouwen aan de Zuid-Westhoek
van Schiphol, onmiddellijk gele
gen aan de Ringvaart.
NOTARIS VEROORDEELD.
De Rotterdamse Rechtbank
heeft gistermorgen de 59-jarige
notaris L. A. Beth uit voormalig
Overschie wegens verduistering
en valsheid in geschrifte veroor
deeld tot een jaar gevangenisstraf
met aftrek van preventief. Hij had
een kastekort van f 22.000 terwijl
er in de boekhouding was ge
knoeid. De eis was drie jaar.
AANTAL SCHOLEN.
Wat het aantal scholen betreft,
staat Zeeland er vrij goed voor.
Walcheren heeft 19 kleuterscho
len, waarvan 10 Prot. Chr. Op
I Tholen is dit aantal 4, terwijl nog
:éqn in oprichting is. Zuid-Beve-
j land teit 24 scholen, waarvan 11
'Prot. Chr. Noord-Beveland heeft
4 scholen, Oost-Zeeuwsch-Vlaan-
deren 27, West-Zeeuwsch-Vlaan
deren 16, Schouwen en Duiveiand
10.
Verdeeld over de verschillende
soorten scholen, geeft Zeeland het
I volgende beeld:
34 Prot. Chr., 37 R.K., 22 Ove
rige Bijz. 10 Openbare; in totaal
dus 103 kleuterscholen.
DE LEERLINGEN.
Het aantal leerlingen in Zee
land is als volgt verdeeld: Op de
Prot. Chr. kleuterscholen zijn
2733, op de R.K. 2433, op de ove
rige bijz. 1297, de openbare 741,
zodat 7204 kleuters in Zeeland
kleuteronderwijs genieten.
De conclusie wordt getrokken,
dat de scholen in Zeeland gemid
deld te klein zijn, omdat tengevol
ge van het kleine aantal leerlin
gen een goede financiële basis
voor vernieuwing en verbetering
ontbreekt.
Het aantal leerlingen per school
bedraagt in Zeeland 70. Het aan
tal niet te plaatsen leerlingen ls
in totaal ruim 2000. Ter opneming
van deze kinderen zal het dus no
dig en op sommige plaatsen wel
licht ook mogelijk zijn, de scholen
nog uit te breiden.
DE LEERKRACHTEN.
Wat het aantal bevoegde en on
bevoegde leerkrachten aangaat,
leert de nota, dat er driemaal zo
veel ongediplomeerde leerkrach
ten werkzaam zijn als gediplo
meerde. Van de eerste categorie
zijn er 152; van de tweede 49.
Verder hebben slechts 43 van de
103 scholen eeft gediplomeerd
hoofd.
Uit de cijfers volgt, dat in vele
scholen te weinig lc >rkraehten
zijn voor het aantal leerlingen.
Dat het onderwijs hieronder lijdt
behoeft geen betoog. Er zal dus
gestreefd moeten worden naar
vermeerdering van het aantal
leerkrachten, doch hieraan zit on
losmakelijk verbonden, de verbe
tering "van de salariëring.
DE FINANCIëN.
De financiële toestand van de
kleuterscholen in Zeeland is over
het algemeen niet rooskleurig. De
rekening over 1947 van 40 van de
93 scholen sloot met een tekort
en 48 scholen verwachten over
1948 weer een tekort. Het totaal
cijfer van dit tekort bedraagt
f 37.000.—.
Om uit de tekorten te raken
worden bazars en verlotingen ge
houden, doch het is duidelijk dat
hiervoor een regeling moet komen
om het bestaan van het kleuter
onderwijs in onze provincie te ver
zekeren. De nota noemt het een
grote verbetering vanneer alle ge
meenten er toe zouden overgaan
een jaarlijks bedrag van f 15 per
leerling bij te dragen. Voor wat
betreft de salariëring der leer
krachten, acht de nota het wense
lijk, dat een gediplomeerd hoofd
f 2000 tot f 2400 ontvangt en een
bevoegde onderwijzeres f1400 tot
f1800.
CONCLUSIES.
De conclusies welke in de nota
getrokken worden zijn: de vaak
onvoldoende huisvesting en in
richting der scholen; het ontstel
lend tekort aan leerkrachten; de
onvoldoende salariëring; de nood
zakelijkheid dat de financiële ba
sis van de kleuterscholen verbreed
wordt en het verbinden van be
paalde voorwaarden aan te ver
lenen gemeente-subsidies.
„Nu komen we samen in de
krant. Ik hoop, dat de foto's ge-]
slaagd zijn!" Dat zei Montgomery j
gistermorgen l.-.chend tegen dr
Drees, toen zij samen geposeerd
hadden voor de fotograaf op het
bordes van het Kabinet van de
min.-president aan het Plein 1813
te Den Haag, nadat de Veldmaar
schalk 3 kwartier met dr Drees
had gesproken. Monty had een
drukke dag, want 's middags
moest hij met de Koningin lun
chen en 's avonds met minister
Schokking op „Oud-Wassenaar"
dineren. Vandaag gaat hij voor
besprekingen naar Brussel. Dr
van Mook heeft aan de Senaat
van de Econ. Hogeschool te Rot
terdam medegedeeld, voorlopig
niet in de gelegenheid te zijn le
zingen te houden, maar later
gaarne een senaatslezing te ko
men uitspreken. M.i.v. 1 De
cember a.s. is eervol ontslag ver
leend aan de dan 65-jarige direc
teur van het K.N.M.I., de heer
H. Keyser. Prinses Wilhelmina
heeft gistermorgen onverwacht
een bezoek gebracht aan een ten
toonstelling over Limburg te Arn
hem. Het vliegveld Leeuwarden
wordt in gereedheid gebracht als
basis voor het eerste Nederlandse
operationele squadron straalja
gers. Op „Westduin" zijn gis
termiddag de slachtoffers van 't
ongeval met het marinevliegtuig,
de officier-vlieger Limque en luit.
ter zee de Vries met militaire eer
begraven. De politie te Heerlen
heeft de leden van de bond „De
zwevende hand" gearresteerd, die
bestond uit 10 jongens van 1217
jaar, welke een groot aantal dief
stallen hebben gepleegd. En in
Enschede zijn twee spoorwegre
chercheurs gearresteerd, die goe
deren ter waarde van f7000 uit
loodsen en wagons hebben gesto
len. Een timmermanswerk
plaats en een opslagplaats in de
Vette Oordstraat te Vlaardingen
gingen gisteravond door brand
verloren. In België zal de dis
tributie per 1 Januari a.s. volle
dig worden opgeheven. Het min.
van voedselvoorziening verdwijnt
dan. Een Engels vliegtuig is in
de monding van de Mersey neer
gestort en gezonken. Eén passa
gier kon worden opgepikt; nog 8
personen worden vermist. Ten
gevolge van grote droogte sterft
momenteel het vee in het gebied
van de rivier Georgina (in
Australië).
Volgens het met Amerikaanse
vergunning verschijnende blad
„Tagesspiegel" „wordt het Sow-
jet-concentratiekamp te Buchen-
wald in Thüringen, dat in Augus
tus tengevolge van een Sowjet-
Russische amnestie door de helft
van het aantal personen werd
verlaten, weer gevuld",
„Vijftien goederentreinen, ge
vuld met politieke tegenstan
ders, tussen drie en zeventig
jaar, werden sedert 14 September
naar liet kamp gebracht", aldus
het blad.
„Sommige van de gevangenen
riepen, toen zij, geëscorteerd
door Sowjet-soldaten, door de
straten van Weimar naar het
kamp marcheerden, dat zij Ber-
lijnse leden van de Westelijke
democratische partijen waren",
zo zegt het blad.
Parijs in de mist.
Gisteren hing een dichte mist
over Parijs, waardoor het lucht
verkeer geheel tot stilstand kwam
en ook het treinverkeer vertra
ging ondervond.
Meer dan 2000 bezoekers
op de „Vandersteng".
Voor de „Vandersteng" Vlissin
gen ging verlaten, hebben wij aan
boord even een praatje gemaakt
met de commandant, de heer
Bijlsma.
Deze bleek uitermate tevreden
over het aantal bezoekers, dat in
Middelburg, zowel als in Vlissin
gen een bezoek aan de „Vander
steng" had gebracht.
In Middelburg, waar men het
langst verbleef, kwamen 1400
mensen aan boord, in Vlissingen
900.
Leerlingen van diverse scholen
zijn eveneens op bezoek geweest
en ook van de zijde van het per
soneel der Kon. Mij. „De Schelde"
bestond grote belangstelling.
De directie van „De Schelde"
liet gistermiddag een geschenk
bezorgen in de vorm van enkele
prachtige asbakken en presse-
papiers.
In Middelburg had men even
eens een cadeautje ontvangen van
een bezoeker.
Of men reeds vanmorgen naar
Terneuzen oversteekt zal geheel
van het weer afhangen, want hij
mistig weer wil men geen risico's
lopen.
Na Terneuzen gaat men naar
Sas van Gent en dan de Belgische
tournée. Hoewel het voor de hand
ligt, dat men vanuit Sas van Gent
eerst naar Gent gaat, is dit toch
nog niet zeker en er bestaat nog
steeds de mogelijkheid, dat men
Antwerpen als eerste Belgische
haven zal aandoen.
DE BILT ZEGT:
Rustig weer.
Nevelig of mistig. Overwegend
droog weer met zwakke wind en
weinig verandering in tempera
tuur.
