STRIJD
Inpas huwelijk.
Resultaten vau de woning- en gezins
telling in Zeeland.
Onze nationale zelfstandigheid.
Zeeuwse ambachtsheren verloren
honderd jaar geleden hun macht.
Waarin Flanvin aan de noodrem trekt en hy
nog bjjna gestoken wordt.
Worden de sigaren
duurder?
Middenstandsbelangen.
BEGROTINGSSNIPPERS.
Chefariite/41
Sneiheid is alles.
De bijen zijn lost
Aantal inwoners het geringst Itrisch n£- ,n l- d?r De Uniecollecte.
Aanslagen op Nederlandse militairen.
Amliacht Zoutelande in 1857 dei: kerk <er ^taat aiieen een
voor f1254.— verkocht. baar verkocht voor f 3.500. Wel
Zaterdag 6 November 1948
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 3
WAT VOORAF GING.
Kr was maar één weg om on
gezien in de bedoelde coupé te ko
men: Flanvin moest proberen met
eeu waaghalzige klimpartij van de
wagoadeur uit over de treeplan
ken tot aan de coupé-deur door te
dringen. By nar tit en onty en bij
de razende snelheid -van de trein
geen kleinigheid.
De wind gierde heel ongezellig
en verscheidene malen greep
Flanvin in de duisternis mis of
deed hij een misstap maar
steeds gelukte hem hem op het
allerlaatste ogenblik het even
wicht te herstellen. Eindelijk dan
hurkte hij voor de deur hy had
zorgvuldig de deuren geteld en
overlegde wat hem verder te doen
stond.
.Snelheid was nu alles. Hij moest
geruisloos de coupé binnendrin
gen, het meisje het schreeuwen
beletten en zorgen dat zij geen
kik kon geven. Dan de visitatie
van de bagage; want zij zou de
„bijen'' toch niet op het lichaam
dragen? Hoewel, ook deze moge
lijkheid bestond nog
Ook hier waren de gordijntjes
neergelaten, maar door een
spleetje zag Flanvin het meisje
languit op de kussens liggen. Zy
sliep, schijnbaar vast en diep
dat was in ieder geval een voor
deel. Het geratel van de trein zou
het onvermijdelijk geruis bij het
openen van de deur wel over
stemmen.
WAAR ZIJN DE BIJEN?
Binnen drie seconden was de
geheime agent in de coupe. Een
vlugge blik bracht hem tot de ge
ruststellende overtuiging, dat het
meisje ongestoord verder sliep en
dat de deur naar de gang kon
worden afgesloten, als men de
beide handgrepen met een koord
aan elkaar bond. Dat gebeurde
geruisloos.
Een minuut later werd de gou
vernante wakker, een aardig
blond, jong meisje; zij wilde met
een schreeuw opspringen, maar
op hetzelfde ogenblik pakte al een
brede pleister haar lippen opeen
en werden haar handen en voeten
gebonden.
Het onderzoek naar de inhoud
van de koffers, dat in waanzin
nige haast moest gebeuren, bracht
niets bijzonders aan het licht.
Flanvin stond al op het punt om
tot de laatste, onvermijdelijke
noodzakelijkheid te besluiten, toen
hem een verdikking in de koffer
deksel opviel. Slechts amper een
centimeter was deze te dik, maar
deze waarneming was voldoende
voor het geschoolde oog van
Flanvinhy zette er een mes
in, riste het leer open enzag
genoeg!
Het waren heel aardige „bij
tjes", die daar voor de dag kwa
men, in ieder geval zeer waarde
volle bijen. Namelijk bankbiljet-
ton van vijfduizend francs, prima
afgedrukt en dus gemakkelijk in
circulatie te brengen.
IEMAND TREKT AAN DE
NOODREM
Flanvin zag met één oogopslag
dat de knappe „gouvernante" hier
een heel vermogen meezeulde.
Verwonderlijk was alleen maar,
dat: de OLAF het risico van de
officiële grensovergang genomen
had; vermoedelijk haddon bepaal
de personen deel aan het spel en
waren zij ingewijd.
Het aantal „bijen" was zo gauw
niet te schatten. Pas later stelde
Flanvin vast. dat het om moer
dan een millioen francs ging, dat
de biljetten meesterlijk vervalst
waren (alleen een Staatsdrukkerij
kon ze gefabriceerd hebben) en
dat de vervalsingen zo goed wa
ren, dat later, nadat er een ware
springvloed van deze „bijen"
kwam, de munteenheid zelfs uit
het verkeer moest worden geno
men.
Deze „bijen", waarop de OLAF-
verlegenwoordigers in Marseille
met zoveel ongeduld zaten te
wachten, die voor de politieke
slag anno 1947 zo dringend nodig
warenzij waren definitief
verloren gegaan. Yvonne Bertille
en haar kornuiten zouden uit hun
vel springen als zij het hoorden.
Flanvin ontdeed de koffer van
het waardevolle onderdeel, trok
toen in koelen bloede aan de
noodrem en was in de duisternis
verdwenen lang voordat de ver
blufte „Bellegarde" en de trein-
beambten ter plaatse waren.
DEEL IV
Agent 311 van de OPWE,
alias Flanvin, heeft zich, zoals
hem door zijn Geheime Dienst
was opgedragen, weten binnen
te dringen in de organisatie
zijner tegenstanders, de OLAF.
Zowel van een der vrouwelijke
OLAF-agenten. mile. Bertille,
als van een leider van een be
paalde politieke partij in Pa
rijs, wordt hij gewaar dat de
OLAF zit te springen om de
„bijen". Hoewel hij geen flauw
vermoeden heeft wat daarmee
bedoeld wordt, volgt hij het
„bijen-spoor" dat hem in een
nacht-expresse in Zuid-Frank
rijk brengt, op zoek naar Jean
met de bijen. Daar gaat hjj
zich bijzonder interesseren
voor een jonge dame, die al
leen reist en gouvernante zal
worden in Marseille, maar die,
wonder boven wonder, bewaakt
wordt
De „Maasbode" weet te mel-
j den, dat in de toekomst de kwa-
liteit van de sigaren beter
wordt door de aankoop van
Braziel en Havanna, maar dat,
I dank zij de aanhangige verho-
ging van de tabaksaccijns, de
prijs belangrijk zal stijgen.
„De sigaar van 27 cent thans,
zou dan, verzekerde men ons,
40 cent gaan kosten, zonder dat
hiertoe de kwaliteit zou worden
opgevoerd. En de andere prijs
klassen navenant. Alleen de
goedkoopste sigaar van 13 cent
zou moeten blijven en hiervan
zullen de fabrikanten een be
mngen. En in N.-Holland hebben
Mie veel van cyfers en j>eroen-1 98.6 der bewoonde woningen! £>c Unie-collecte voor de
tegeberekemngen houdt, kan aan elecUiciteit. I scholen met de Bijbel is lang-
tboèk
dit artikel zjjn hart ophalen. Jn Friesland was het aantal
Maar ook minder rekenkundig samenwonende huishoudingen
aangelegde naturen wordt gead- liet kleinst, n.l. 14.7 en in
viseert! het te lezen. Limburg het grootst: 43.6
Het betreft nl. de uiteindelijke in Zeeland was dit percentage
resultaten van de woning- en ge- 23.9.
zinstelling van 31 Mei 1947, die jn onze provincie was het
thans door het -Centraal Bureau percentage huishoudingen, dat
voor de Statistiek zijn gepubli- vertrekken met andere huis-
c j houdingen moest delen 39.8.
"tl hebben uit deze grote hoe- Overijssel ging hier aan de kop
veelheid percentages en getallen met 45.1 en Drenthe had het
(Ingez. mededeling, advert.)
Nog diezelfde nacht huurde
Flanvin een auto in een slapende
negerij en bereikte Parijs tegen
het middaguur. Opdracht „Vier-
zeven" was uitgevoerd.
ONAANGENAME
ONTMOETING. vergeten zijn, die hij haar in Mar-
Meer dan een half jaar na deze seille gebakken had? Natuurlijk
gebeurtenis met de „bijen", toen niet!
agent-311 al lang een andere op- Haar uitgestrekte hand trok zij
dracht in het kader van de „Ope- op het allerlaatste ogenblik terug,
ratie Westenwind" uit te voeren alsof zij ineens tot andere gedach-
had, bleek dat de tegenstanders ten gekomen was. In haar stem
in Marseille hem nog niet waren was een zachte, gevaarlijke on-
vergeten. Het begon met een ver- dertoon te beluisteren:
rassende ontmoeting in de foyer „Wij hebben elkaar in lang niet
van een klein hotel in-Parijs. De gezien, mijnheerFlanvin!"
agent had in een fauteuil plaats Voordat zij de naam uitsprak,
genomen, las schijnbaar de „Soir", zorgde zij voor een veelbetekenen-
maar hield tegelijkertijd een jon- de pauze.
ge man In de gaten, welke in die „Zoals U zegt, ja!", glimlachte
dagen zijn bijzondere belangstel- de agent. „Ik had toen geen tijd
ling genoot, toen een knappe, meer om afscheid te nemen. Er
jonge vrouw door de draaideur waren bijen los
naar binnen trippelde. i De mooie ogen van het meisje
Het herkennen was wederzijds werden samengetrokken tot klei-
slechts het werk van een seconde, ne spleetjes.
Yvonne Bertille leek door het „Past U maar op, dat U niet
toeval hierheen gewaaid te zijn, gestoken wordt!" antwoordde zij
maar de agent voelde instinctief, zacht, draaide zich om en
dat zij slechts verrassing voor-verdwenen voor 311 een passend het volgende mede:
paald percentage moeten ma
ken. De gemiddelde prijs van
hun productie, die thans 19li V" b?la.n5 7 4.8 van het aantal samen-
cent bedraagt, gaat evenwel Cmfi *"5 Seven vzri wonende huishoudingen in
aanzienlijk omhoog." verhouding \nn Zeeland tot de Zeeland had onvoldoende slaap-
„Zijn wij wel ingelicht, dan "verl»e provincies zjjn steeds rujmte. Drenthe lag het hoogst
zullen de duurste sigaretten eluge ^gelijkende c0fers opge- met 7 9 en Noord-Holland
f 1.20 per pakje gaan kosten". ®omen- het laagst met 2.5
Wat de grootte der woningen Het gemiddelde aantal per-
betreft, gemeten aan het aantal sonen per huishouding was het
vertrekken, komt Drenthe ach- fÜSPHÏ 'j Noord Brabant, n.l.
A 74 On Hf» tif»nHf rJaat.s kwam
Gedurende de wintermaanden
Autorijlessen a 5.per uur
GARAGE LOUISSE Middelburg
Erkend autorijschool ondernemer.
In antwoord op door de Twee
de Kamer in de afdelingen ge
was stelde vragen, deelt de regering
wendde. Zou zij werkelijk de poets antwoord had kunnen vinden.
Beschamend antwoord.
Naar bekend is, is in grote lij
nen de middenstandspoLitiek ge
baseerd op drie grondslagen: de
opvoering van handels- en vak
bekwaamheid, de versterking
van de financiële kracht en de
bevordering van de economische
organisatie van de middenstand.
De herziening van de fis
cale winstvaststel
ling is bij het ministerie van
Financiën in gevorderde staat
Het Nederlands Instituut voor lijk maakt, dat wij op een eigen
de Publieke Opinie heeft, naar de volksbestaan geen prijs meer stel-
Nieuwe Rotterdamsche Courant len. Het geeft,1 zoal geen rechts-
mededeelt, een aantal vragen ge- grond, dan toch een practische,
steld over het zogenaamde fede- grond om dit land andermaal teyan voorbereiding. De regering
ralisme. De laatste van die vra- overmeesteren. De brave federa-:s van oordeel, dat de midaen-
natuurlijk, dat standsbelangen voortdurende
Wp^teliiks 7al aandacht vereisen. De regering
is bereid te overwegen, op welke
wijze een intensievere beharti
ging dier belangen kan wor
den bereikt.
listen bedoelen
Nederland iets
worden, komt de Europese fede
ratie tot stand. Doch dat is wel
zeer onwaarschijnlijk. Zonder
overzeese gebeidsdelen zal de
krachtigste staat in Europa het
hier voor het zeggen hebben, tre
den ij in een federatie. En deze
staat zal niet Frankrijk heten
Dezer dagen heeft ook de Ter-
va tense weg te Kloetinge straat
verlichting gekregen.
gen luidt:
Zoudt U er voor of tegen zijn,
dat Nederland een provincie werd
van de Verenigde Staten van
Europa, zoals Zuid-Holland of
Limburg een provincie is van
Nederland?
Het antwoord op deze vraag
was dat 29% van de gevraagden
er voor was, 31 er tegen en
40 geen oordeel kon uitspreken.
De gemoedsgesteldheid, die uit
de beantwoording van deze vraag
blijkt, zegt de Nederl., is een zeer
bedenkelijke. Een derde deel van
het Nederlandse volk stelt dus
noch prijs op het behoud van de
nationale zelfstandigheid, noch op
het behoud van de rechten van
het Huis van Oranje. Meer dan
een derde deel van ons volk is
ten aanzien van deze vragen zelfs
onverschillig.
Op treflende wijze is hier ge-
demons; ~rd, welke de gevolgen
zijn van de anti-nationale politiek,
welke sinds jaar en dag hier te
lande wordt voorgestaan. Zij, die
gedurende de bezetting eri verde
diging van ons land zijn gevallen
zijn dus in de ogen van een derde
gedeelte van ons volk voor niets
gestorven; de verzetshouding is
dwaasheid geweest en de groot-
Germaanse idee was niet princi
pieel verwerpelijk, doch slechts
omdat de Germaanse leider niet
deugde. Wij hebben ons vijf jaren
larïg niet om der wille van een
beginsel verzet, maar op doelma-
tigheidsgronden. En men vraagt
zich af waarom de N.S.B.-ers nog
opgesloten blijven, wanneer een Op 22 October wera de sneltrein BataviaBanaoeng op 2 kilo-
groot gedeelte van ons volk on-1 meter ten Zuiden van Poerwakarta tot ontsporing gebracht.
verschillig of afwijzend staat tenEen bende van ongeveer 50 terroristen had de rails over een
aanzien van waarden, die zij ten- afstand van 20 meter opgebroken en beschoot de ontspoorde
minste nog wilden verdedigen te- rijtuigen met automatische wapens en geweren. 8 Personen wer-
gen de Germaanse S.S. den gedood en 23 gewond. Militairen, die met de trein mee-
reisden, konden het vuur direct beantwoorden en zodoende erger
voorkomen. De twee locomotieven en een bagagewagen kwamen
dwars over de rails te liggen.
4.74. Op de tiende plaats kwam
Zeeland met 3.78, gevolgd door
Noord-Holland met 3.70.
(Ingez. mededeling, advert.)
JLast van zenuwen?
Mijnhardt's Zenuwtabletten
helpen U er overheen.
teraan met 3.71 vertrekken per
woning. Zeeland heeft 4.26 ver
trekken en Limburg het hoogste
aantal, n.l. 5.99.
Wat het aantal bewoonde wo
ningen betreft staat Zeeland op
één na de laatste plaats met
60.313 woningen. Drenthe heeft
er slechts 52.901 en Zuid-Holland
niet minder dan 522130.
Het absoluut aantal bewoners
per vertrek der bewoonde wo-
nlngen was het grootste in Dren-
the, n.l. 1.31. Zeeland staat op de
zesde plaats met 0.95 bewoners j
per vertrek. In Noord-Holland <le Tweede Kamer over de Staats-
woont slechs 0.80 bewoner per begroting:
verrek. p>e regering is van mening, dat
Het percentage der bevolking het tot de taak van ons land he
in „andere bewoonde ruimten" hoort, zowel economisch als mili-
was in Mei 1947 het hoogste in tair, de grootst mogelijke mede-
Zeeland, n.l. 4.5. Dan volgde werking te verlenen aan de Oefen-
Gelderland meet 3.6 terwijl sieve weerbaarheid van West-
het percentage voor Groningen I Europa.
slechts 0.5 was. Zij acht het niet juist te stel-
Voor Zeeland bedraagt het len, dat ter wille van de Benelux
percentage van de woningen door Nederland meer offers wor-
zonder enig bedrijf 71.3. In Zuid- 'den gebracht dan door de andere
Holland is het percentage 85.9 partners
.amerhand in hez vergeetboi
geraakt.
Dat is jammer.
Het u>as een jaarlijks terug
kerende herinnering aan de da
gen van strijd en zegen".
Het was een ongezochte gele
genheid om de belangstelling
voor het Chr. onderwijs aan te
wakkeren.
Het was, vooral ook door de
medewerking van vele onder
wijzers een middel om de band
van-ons volk mot de Chr. school
te bevestigen en te versterken.
Maar de tijden zijn veranderd.
De financiële moeilijkheden
zijn verdwenen en wel werd
aanvankelijk de collecte als een
uiting van dankbaarheid ge
handhaafd, maar toch komt er
Steeds meer de klad in.
Gelukkig niet overal.
Blijkens de tweede gepubli
ceerde lijst, was - de opbrengst
van 50 Locale Comité's
f 13.525,61, waarvan f245,93 uit
Zeeland, n.l. Nieuwdorp, West-
kapelle en Zonnemaire.
Verdient het geen aanbeveling
dit voorbeeld ook elders te vol
gen?
Git de M. v. A. op het V.V. van
(het hoogste van het gehele land)
en voor Drenthe 54.5 (het
laagste)
In Drenthe werden niet min
der dan bijna 31.5 boerderijen
geteld. Zeeland staat hier op de
zevende plaats met ruim 12
Zuid-Holland heeft slechts 30
boerderijen, gerekend op de to
tale woningvoorraad.
In Zeeland hebben 66 der
bewoonde woningen water, 40.6
gas en 82.6 electriciteit.
Drenthe staat wat water en gas
betreft wel het slechtste figuur.
Hier zijn de percentages resp.
26.3 en 19.9. Noord-Holland heeft
de meeste aansluitingen, resp.
97.7 en 88.9
Het onlangs te Frankfort ge
sloten verdrag met de Bizone
maakt een aanzienlijke uitbreiding
van het handelsverkeer met
Duitsland mogelijk, welke uitbrei
ding ook reeds op duidelijke wijze
in de cijfers tot uitdrukking komt.
De bewering, dat van Marshall
hulp niet kan worden gesproken,
dat wij niets cadeau krijgen en
dat wij schulden maken ter beta
ling waarvan later een groot ge
deelte van onze productie zal
moeten worden geëxporteerd, is
volstrekt onhoudbaar. De hulp be
staat voor het overgrote deel uit
schenkingen en voor een klein
deel uit leningen.
De regering is van oordeel, dat
Friesland heeft het geringste de voordelen van het systeem dei-
aantal aansluitingen op het elee- evenredige vertegenwoordiging
1 ,1 ruïne) werd in 1910 m het open-
een verschil met de 17e eeuw,
Qe nieuwe Grondwet, die korte VQoral we bedenk dat >t
rijd geleden overal m den lande is Jd tQen meer waarde had dan
afgekondigd, zal geen merkbare te«enwoorrii«
verandering brengen in 't public-
ke leveif. Dit was wel 't geval met de VOORNAAMSTE
de Grondwet v an 1848 op 3 Nov, RECHTEN,
j.ï. juist een eeuw geleden aige-
i kondigd.
Bij deze grondwetswijziging
werden ook de heerlijke rechten
afsl'haft, zodat het voorgoed ge
daan was met de macht der am
bachtsheren.
De staatsregeling van 3 798 l\ad
I als gevolg van de voorafgaande
j revolutie wel reeds een streep
I gehaald door hun oude rechten,
maar na de herstelling onzer on
afhankelijkheid werden zij bij
Kon. Besluit van 26 Maart 1814
voor een groot deel weer toe
gewezen.
Het verderfelijke van de beant
woording dezer vraag ligt, prac-
tisch gesproken daarin, dat het
alle vreemde mogendheden duide-
F eoiJleten.
mens zie je. Een door en door
rechtschapen iemand, die wan
delde nou met recht in de vreze
j des Heren. Nooit kwam er een
overtogen woord over z'n lippen
door C. M. VAN DEN BERG- en,deT drank verfoeide hij. Wel
AKKERMAN w *Janus« da k Jou nou 00
j weer overleef, een mens wordt
-'7) o'er klein onder."
j Thijs trommelde in gedachten
Joost vond Thys gezeten in een verloren op de armleuning van
leunstoel, dicht by een lekkerz'n stoel.
warm potkacheltje. Hij knikte en Joost leunde voorover, de han-
wees Joost een stoel. den gestrekt naar 't gloeiende
„Je moeder is er niet hè? Neepotkacheltje. Hij zat te bekomen,
kerel, dat zit zo: je ome Janus is behaaglijk trok de warmte door
gesturrevc. Ze kwamen je moe-;z'n verkleumde leden. De ouwe
d roepen, toon ze nog maar net baas had daarnet zeker een dut-
I.k s was. Ze vroe°; .me of ik op gedaan, toen hij aan de deur
je letten wou en het je zeggen, geweest was, dat kon je over-
ze ging natuurlijk dadelijk naar komen in zon temperatuur,
je tante toe. ik denk een beetje Ome Janus dood. Nu waren
bijstand verlenen bij 't afleggen. I moeder en tante Truitje de enig
Ja man, op een zeker ogenblik overlevenden van de ouwere ge-
komt de dood, altijd onverwachts, neratie. Was 't leven eigenlijk v jw
as we dan maar de goeie stuur-wel al de zorgen waard? Soms ivoor mij geen haast te maken,
man an boord hébben, die langs was je er moe van. Zo was je j „Nee, dat begrijp is, maar ik
klippen en zandbanken heen- een gezonde flinke vent en na; ga toch. Misschien kan "k alvast
te Joost sarcastisch op
„Dat doet het ook jongen, dat
doet het ook. In alle voorspoed
dankbaar, in alle tegenspoed ge
duldig, dan vind je steun bjj je
Hemelse Vader. En als je als
mens je ziel geborgen weet, is 't
altijd licht om je heen. Geloof
me kerel, zonder dat is het leven
de moeite niet waard; dat heeft
je moeder je toch zeker ook wel
voorgehouwen. 'n Braaf mens
anders, je moeder, 'n best mens!
Ik heb 't maar getroffen met
zo'n overbuurvrouw, ze denkt
nogal eens om de ouwe Thijs, 't
is es een horretje soep, of een
ander hartigheidje, dat gaat gr
altijd wel in, wat uwes?"
„Heeft moeder je de sleutel
niet gegeven, 'k had liever in
huis gewild", zei Joost kort.
„De sleutel? Wel man. die heb
ik toch, hier leit ie. Maar ik
docht, 't is hier warm, je hoeft
XI.
De negende dag zat Ingena in
de kraaminrichting naast haar
bed. Als 't goed ging zou ze de
volgende d'Sg naar huis mogen.
Van een verwachtende, hoop
volle vrouw was ze de berooide
moeder geworden.
Iedere dag, die ze In de kraam-
irichting doorbracht, was voor
haar een kwelling. Voor al het
geleden leed was er niets geen
vergoeding; met lege handen
zou ze straks naar huis terug-
Keren.
De zusters, die alles deden om
haar aandacht af te leiden, ver
zorgden haar liefderijk en met
geduld. Maar ze konden ook
niet verhinderen dat het baby-
geschrei tot in Ingena's kleine
koerst, dan varen we veilig de enkele jaren een wrak. Dan bleef
haven binnenIhet graf over, dood. vergeten..
Het laatste had hij meer ge-1 Ouwe Thijs vatte het gesprek
mompeld, als zijnde alleen voor,weer op, het scheen of hij de ge-
zichzolf bedoeld. Joost had 't ten- dachte van Joost raadde,
minste niet gehoord. Het doods-1 „Man. 'k ben nou drieëntachtig
bericht van oom Janus luchtte en toch zou ik er nog niet graag
horn in zekere zin even op. I uitstappen, wil je dat wel ge-
a ui t "Y' *n§ena gelukkig, loven? Het leven is een raar
dacht hij. Oom Janus was al da- ding. we willen het maar vast
j urY' kanker had hij houwen, ik als ouwer voelt dat
u 16 WCr? d,aar nou beter het best. 'k Weet dat ik een mens
j'. wfe. laatste weken van een dag ben. om zo te zeg-
der nvnkG,®rul' gegaan- Moe- gen. Jonge mensen kunnen, ou-
één d t» 00 W mee °Piwe mensen móeten sterven, niet
•I. u'u T„_ waar? Maar daar willen we niet
t; Hei) Janus goed gekenne," an."
begon de oude Thijs weer. „Een „Als je anders zoals iii tre-
beste schipper in zo tijd. niet looft, móet dat toch wel enig
moeder doen, dag
stond ook de grootte vermeld
van het ambacht, waarvoor de
eigenaar aan de grafelijkheid
('t gewest Zeeland) schot moest
worden betaald.
Volgens de Keuze van Zeeland
moest bij overlijden van de am
bachtsheer of bij verkoop van
ambacht dit eerst door de Sta
ten worden gelost (vrijgemaakt)
om daarna verheven en ver
leend te worden aan de nieuwe
bezitter. Zeer begrijpelijk moest
hiervoor leges betaald worden.
DE KOOPPRIJS DEK
AMBACHTEN.
Bij verkoop bracht een am
bacht soms grote bedragen op,
zaal doordrong. De eerste dagen I vooral als er een kerkdorp en
had ze moeten toezien hoe deeen buitenplaats van de am-
kleintjes door hun gelukkige j bachtsheer in het ambacht ston-
moeders gevoed werden. Dan den. Verder als er rechten wa-
had ze voortdurend verhogingren, die geld in het laadje brach-
WIE WAREN DE AMBACHTS
HEREN
De voorrechten en de plichten
der ambachtsh^en waren gro
tendeels afkomstig van het ver
sleten leenstelsel. De graaf had
eertijds een stuk land in leen
geschonken aan anderen, meest
al edelen. "Deze moesten voor
hem belasting innen en hem bij- j Zoals wij reeds opmerkten,
staan in de oorlog. Hun namen j werd in 1793 al een streep ge-
waren in Zeeland sinds 1595 ge- j haald door de meeste voorrech-
schreven op de steenrol. Hierop ten om in 1814 weer voor een
De voornaamste rechten van
de ambachtsheer waren: Het
strandrecht, het jachtrecht, het
plantrecht. het visrecht, het
recht op aanwassen van schor
ren, verder het eisen van zoge
naamde herendiensten. De boe
ren moesten n.l. een bepaald aan
tal dagen gratis met paard en
wagen voor de ambachtsheer
werken. Deze waren in Zeeland
niet zo drukkend als b.v. de
drostendiensten in Gelderland
en Overijsel.
Er waren nog andere rechten,
die echter hoofdzakelijK macht
en aanzien gaven. Zo benoem
den zij Schout en Schepenen, de
secretaris en de vendumeester.
Zonder toestemming van de am
bachtsheer mocht niemand een
ambacht uitoefenen of herberg
houden.
DE AFTAKELING DER
RECHTEN.
groot deel te worden hersteld
De nieuwe grondwet van 1848
heeft behalve die rechten ook
afgeschaft de bevoegdheden tot
het voordragen of benoemen van
personen in openbare betrek
kingen. Zo kon tot 1848 de am
bachtsheer uit de hem voorge
dragen dubbeltallen de gemeen
teraadsleden benoemen. Ook de
rechten op het gebied van een
waterschap werden toen afge
schaft.
Het langst hebben de am
bachtsheren medezegging gehad
bij kerkelijke benoemingen. Van
ouds had hij zitting in het col
lege qualificatum, dat de predi
kant. de kerkeraad en de koster
voorzanger benoemde. Toen dit
college, dat alleen maar in Zee
land bestond, zowel in de steden
als op 't platteland, in 1817 werd
wat voor
Thijs!"
„Dag buurman, as 't lang
duurt, kom je maar weerom."
Joost vond aan de overkant de
kachel uit. Terwijl hij aanstalte j kwam, waar alleen het iele ge
maakte om de brand erin te krij- schrei van een hongerig kind te
gen, kwam moeder thuis. 1 hóren was.
nad ze voortdurend vernog.ng; ren, die geld m ner iaaoje oiacu- opgeheven behield de ambachts
door emotie; met dubbele kracht ten, zoals het strandrecht. Zo hel medezeogingSschap op
leed ze haar verlies op zulke werden b.v. Westkapelle" en het zg conatierecht bij het be-
momenten. Domburg ml648 samen ver- en van eell predikant.
Toen was ze naar een klasse- kocht voor f 212.000. Dit was eei> i jn deed Koning Willem
kamer vervoerd, waar ze in de abnormaal hoge prijs. Dertig I m afstand van het couatierecht
stilte een weinig tot zichzelt jaar later gold Westkapelle f zyn vele ambachten. Slechts
Ze had geschreid, zag hij.
Ze ging langzaam naar de ma-
honichoutx linnenkast, haalde er
een laken uit en hing dat voor
het enige venster van de kamer.
„Een droevige dage jongen",
zei ze bewogen, „maar ik zal mjj
in de Heere sterken"." Joost ant
woordde niet, een stem i» z'n
binnenste schamperde spottend:
Daar krijg je niks mee terug.
zozeer om zn vangsten, maar as' verschil maken, dacht ik," merk- kwijt ben je ze toch....
Ze leefde in deze dagen aan
de grens van haar geestelijk uit
houdingsvermogen. Toch schrei
de ze niet, een vreemde star
heid lag over haar. Zuster
Klinkert had haar nog 't beste
begrepen: „U moet es flink uit
huilen, dat zal u goeddoen", had
ze gezegd,
(Wordt vervolgd.)
80.000 en Domburg f 76.650, zijn
de nog aanzienlijke bedragen,
doch samen nog ruim f 55.000
minder.
Dat door de afschaffing der
heerlijke rechten in 1848 de am
bachten bij verkoop minder op
brachten, is te begrijpen. Zo ver
kocht de stad Vlissingen in 1857
het ambacht Koudekerke maar
voor f 5.475, het ambacht Bigge-
kerke voor f 2.350 en het am
bacht Zoutelande slechts voor
f 1.254. Hoogelande, reeds bijna
vier eeuwen zonder dorp en zon-
enkele ambachtsheren volgden
dit voorbeeld, sommigen gaven
hun stem aan de consulent.
Eerst in 1922 zijn de collatie
rechten over 't gehele land op
geheven.
WAT VAN Ï>E RECHTEN
IS OVERGEBLEVEN.
Wat van de vele rechten der
ambachtsheren is overgebleven
is maar een schijntje van vroe
ger. Hij kan zyn familienaam
verlengen door zich naar 't am
veel sterker wegen dan de nadc-*
len.
Grondwetsherziening staat op
het program van het Kabinet/
Wat de Kinderbijslag voor zelf
standigen betreft, kan worden op
gemerkt, dat de met de bestude
ring van dit niet eenvoudige
vraagstuk belaste commissie haar
werkzaamheden nog niet heeft be
ëindigd.
Ten aanzien van de huren is de
regering van mening, dat hierom
trent mede in verband met de
en ter voorkoming van verdere
achteruitgang der huizen als ge
volg van onvoldoende onderhoud,
zo enigszins mogelijk in 1949 een
oplossing zal moeten worden ge
vonden.
Met de georganiseerde land
bouw wordt overleg gepleegd over
de vraag of het tot stand komen
van de Vestigingswet voor boeren
en tuinders mede zou kunnen lei
den, tot een oplossing van het pro
bleem der kleine bedrijven.
Het werk van de overheidsor
ganen, die zich bewegen .op het
gebied van de landverbetering en
de landaanwinning, dient zoveel
mogelijk te worden gecoördineerd.
Volledige klaarheid over de in
richting van de productie- en
marktordening in land- en tuin
bouw in verband met de economi
sche unie met België en Luxem
burg, kan de regering, hoezeer zij
ook het verlangen daarnaar kan
begrijpen, op dit ogenblik nog niet
geven.
Het verzekeren van een rede
lijke bestaanszekerheid voor boe
ren en tuinders in goed geleide be
drijven is een onderwerp van de
aanhoudende zorg der regering.
Voor de industrialisatie ten
plattelande en de spreiding van
nieuwe industriële vestigingen
kan een verdere ontwikkeling van
de verkeersmiddelen bevorderlijk
zijn. De precaire deviezensituatie-
eist ook in dit opzicht zekere be
perkingen.
De regering deelt de opvatting
der leden, die het tot stand ko
men van een regeling van het
tuchtrecht voor journalisten ur
gent achten. Een wetsontwerp is
in vergevorderde staat van voor
bereiding.
Wat betreft de afwering van
ondermijnende invloeden, oordeelt
de regering, dat de staat de vrij
heid moet hebben om maatrege
len te nemen ter bescherming te
gen de invloed van stromingen,
welke, indien zij de overhand zou
den krijgen, de grondwettelijke
vrijheden Voor hen. die een andere
overtuiging zijn toegedaan, zouden
opheffen.
Zij heeft grote waardering voor
de bereidwilligheid, destijds door
de Bijzondere Vrijwillige Land
storm aan de dag gelegd. De ont
wikkeling van de oorlogvoering
noopt echter tot een instituut,
dat, volledig deel uitmakend van
het militaire apparaat, de steun
van alle regeringsgetrouwe Ne
derlanders als grondslag voor zijn
personeelsaanwerving zal weten
te verkrijgen.
De Rijkspolitie heeft tot heden
omstreeks 4500 man hulppolitie
aangeworven, de verwachting is,
dat dit getal vóór het einde van
het jaar 1948 tot 5000 gestegen
zal zijn.
Het complex van maatregelen,
dat nodig zal zijn. indien ons land
wederom in oorlogshandelingen
zou worden betrokken, heeft de
volle aandacht van de regering.
Reeds is een aantal beslissingen
ten deze genomen en uitgevoerd.
Uiteraand betreffen dit veelal on
derwerpen, waarover de regering
geen nadere mededelingen in het
openbaar kan doen.
(Ingez. mededeling, advert.)
Rillerig? Verkouden? Neem: MÊ rt
4BCR0EHDC GENEESMIDDELEN
IN ÉÉN' fABLET -
TESEN PIJNEN EN GRIEP. 30 TABLETTEN Tb c.
wapen van het ambacht voeren.
Verder het plantrecht in het
dorp of op sommige dijken en
de grasetting van enkele wegen
of dijken.
Hoewel velen nog afstammen
van oude Zeeuwse families,
woont, voor zo ver wij weten,
geen enkel ambachtsheer in
Zeeland meer- in zijn ambacht.
De laatste op Walcheren was
wijlen Jhr H. A. van Doorn van
bacht te noemen en het oude Koudekerke.
