PLEIDOOI VOOR GRENSCORRECTIES.
Moskon duldt geen nationaal
Communisme.
In de straat van Jantje
CALVE'slii
Afscheid zonder tranen.
ZINGENDE INDISCHE RIVIEREN.
Duitsland- knuppelde met de knoet.
Wordt zelf met tere handen aangepakt.
Amerika,
3en gemakkelijke prooi
over honderd jaar?
Rusland boven het eigen vaderland.
Joodse critiek op
Bernadotte.
Christelijke politieke
partijen.
CANADA geen „paradijs".
Dondercia.
tember 1948
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 4
De „Maasbode" wijst er op, dat wy door de oorlog straatarm zijn
geworden, Deze toestand, waaraan wy nooit gewend zijn geweest,
kan nog jarenlang voortduren. En dat door de schuld van dé
Duitsers. Zy hebben ons enorme schade toegebracht.
Op de conferentie voor de her
stelbetalingen, welke in het na
jaar van 1946 te Parijs gehou
den werd, heeft onze regering de
rekening ingediend van de ver
liezen, welke ons volk door de
economische ontwrichting, ver
woesting en plundering van onze
bestaansmiddelen geleden h'èeft.
Bij elkaar een post van meer dan
25 niiiliard gulden.
Natuurlijk werd ln dit kapitale
c|jfer niet verrekend de schade,
welke o.«» door het verlies aan
mensenlevens op slagveld en b\j
bombardementen, in gevangenis
sen, concentratiekampen en gas
kamers werd toegebracht. Dat
leed kan met alle goud van de
wereld niet worden goedgemaakt.
een volwaardig gebied te worden,
dat dezelfde rechten als b.v. de
Beneluxlanden bezit.
Alle onderlinge tegenstellingen
en geschillen, die door de oorlog
tussen de volkeren ontstaan zijn,
moeten weggenomen zijn, voordat
de deelnemers als volkomen ge
lijkwaardige en met elkander be
vriende partners aan de recon-
die door Versailles waren opge
legd: er enige tijd aan voldoen en
dan stopzetten.
Maar afstand van grondgebied
betekent een feit, waar nooit
meer aan te tornen valt. Dat
raakt Duitsland voorgoed kwijt.
De bevolking «an dat gebied zal
spoedig vernederlandsen en na
enige tijd weinig of geen neiging
meer tonen naar haar oorspron
kelijk vaderland terug te keren;
ook heeft zij er geen aanleg voor
de rol van een minderheid te gaan
spelen.
Men dekt zijn verzet met het
argument: als we dat gebied
kwijtraken, worden we nog meer
verzwakt. Doch deze bewering
moet niet tragisch worden opge
vat, want zij steunt niet op juiste
structie van West-Europa kunnen j feiten.
gaan bouwen. De velden ten Oosten van N.-
Dit zal evenwel nooit het geval Limburg met hun millioenen ton-
kunnen worden, zolang' de reke- nen vetkool, welke voor ons land
ning der herstelbetalingen niet van belangrijke industriële bete-
geregeld jS, j kenis kunnen worden, zijn een
I nog maagdelijk kolenbekken. Ten
Blijft onze regering aan econo-
dele liggen ze tegen de Neder-
misehe eisen vasthouden, die een landsefrens aan, zodat deze voor-
halve eeuw lang ophet economi-d by enige grenswijziging bin-
I nen ons gebied komt te vallen.
Waarom schrijven we dit Om-1 zullen drukken, dan zal deze in- j bestaat eeen schijn
l.1„Li. (ïranr. nan i'r\r\r*trli ïrnnzjn Virnn tion -
dat we beducht zijn voor de mo
gelijkheid, dat er van herstelbe
talingen in de toekomst niet veel
zal komen. Het ziet er naar uit,
dat de Duitsers, die ons met de
knoet behandeld hebben, bij het
vredesverdrag met tere handen
zullen aangepakt worden. Want
van geallieerde zijde voelt men er
op het ogenblik alles voor om van
West-Duitsland een afzonderlijke
staat te maken, die als een dam
de uit hef Oosten opkomende rode
vloed moet keren.
Alles wat communistisch wroe
ten kan bevorderen, moet daar
om zorgvuldig vermeden worden.
Bovendien tracht men iedere eco
nomische verzwakking van deze
nieuw te vormen politieke een
heid te verhinderen, wijl dit ge
bied in staat moet worden gesteld
zich zoveel mogelijk met eigen
middelen in stand te houden. Der
halve zo min mogelijk verminking
van het voormalig „Reich".
Dus geen of zeer geringe grens
correcties. Ten koste van het ver
armde en berooide Nederland
Waarmede ons de basis tot ver
goeding van de moedwillig toege
brachte schade ontnomen wordt.
Verder vervliegt daarmede onze
hoop op grootse industrialisering,
welke voor de toekomstige wel
vaart van ons land de enige red
ding betekent.
In de gegeven internationale
omstandigheden voelen wij ons
natuurlijk verplicht mede te wer
ken aan een West-Europese Unie,
waartoe een economisch gezond
Duitsland behoren moet. Dit dient
Waarschuwing van
Amerikaanse hoogleraar.
greep een voortdurende bron van |k d d patsers er in een
ongenoegen passieve weerstand I; toekomst aan kunnen den.
en tegenwerking vormen. ken dit r;v;er gaan ontginnen.
Het is derhalve beter, dat bij 2e hebben er het geld maar voor-
het vredesverdrag voor eens en al de arbeiderkrachten niet voor.
altijd een behoorlijk stuk grond Vergeten we niet, dat er in dat
bij ons land worde gevoegd. Zo'n jand g mjllioen vrouwen teveel
operatiewond doet misschien de 2yn omdat er eenzelfde aantal
eerste ogenblikken wat pyn, maar mannen verloren is gegaan,
geneest spoediger dan de voort- jn feite betekent de opper-
durcnde schrammen, die door las- vlakte die wij voor ons land be-
tig uit te voeren economischegeren jn haar geheel slechts 0.5
sancties aan het Duits economisch pct van keg totale gebied van het
lichaam worden toegebracht. „Reich" en maakt het aantal in-
Uit de obstructie, die vooral in woners niet meer «dan 0.25 pct.
van de gehele bevolking van
Duitsland uit. Dit gekrakeel is
derhalve niet alleen overdreven,
maar ook ongegrond.
de omgeving van Bentheim tegen
de grenscorrecties gevoerd is, valt
af te leiden, dat men er aan de
overzijde van de grens ongeveer
op dezelfde manier over denkt.
Men voelt daar blijkbaar goed
aan, dat het met economische
eisen, die gedurende 50 jaar van
kracht zullen blijven, op de duur
wel dezelfde kant zal opgaan als
destijds met de herstelbetalingen,
Een misdadiger behoeft zich
van te voren niet te beklagen
over een straf, die hy aan eigen
schuld te wyten heeft. Vooral niet
wanneer zyn vonnis vermoedelyk
mild en clement zal uitvallen.
In de gebieden behorende tot en de Russische conclusie is auto
de Russische invloedsfeer, hebben matisch, dat de macht van de
zich de laatste tijd allerhande
moeilijkheden voorgedaan.
Na de nog steeds niet gelikwi-
deerde Tito-affaire der spectacu
laire Gomulka-zaak gekregen. Na
Warschau Boedapest, waar reeds
een ingrijpende zuivering van de
communistische partij is aange
kondigd; na Boedapest waar
schijnlijk Sofia, want ook de Bul
mannen, die de ketterij aanhangen
moet worden gebroken,
Voor zoverre men de toestand
kan overzien, -heeft deze Russische
tactiek in Polen een eerste succes
gehad, maar in Joego-Slavië heeft
de kominform de eigen kracht
overschat. Maarschalk Tito was
en is niet bereid de Joego-Sla-
vische belangen, of wat als zo-
gaarse minister van butenlandse danig wordt geziep, prijs te geven
zaken Kolarof, die toch als de en een louter Moskouse politiek
mogelijke opvolger van Dimitrof te volgen. Hij blijft communist,
als leider van de Bulgaarse com-1 daarin vergisse men zich niet,
munistische partij werd beschouwd maar afgescheiden van de stam.
wordt van Trotzkyistische ketterij Rn 00k dat is voor Moskou een
1 beschuldigd; en dat is gemeenlijk
het begin van de uitstoting.
Het grote punt waarom het hier
draait dat de rechtzinnige com-
groot gevaar, want Joego-Slavië
kan economisch absoluut niet op
eigen benen staan. Het heeft de
steun van anderen nodig; en als
„Over 100 jaar zullen ongeveer
100.000.000 Amerikanen, die in
betrekkelyke luxe leven, een da- j munistische leer eist, dat men op het geen hulp uit Moskou krijgt,
lend geboortecijfer en een groot de eerste plaats Russisch commu- zal het zich tot het Westen, tot
aantal personen over de middel- 1 njs> cn (lat men zijn eigen Washington derhalve moeten
baro lee/tyd hebben, wellicht een vaderland slechts dan in zijn be- wenden,
gemakkelyke prooi zijn voor de schouwingen betrekt, als de nati- j Washington ziet daar inderdaad
wereld," aldus dr O. E. Baker, onale belangen met die van Rus- een kans, een mogelijkheid. Het
hoogleraar in de aardrijkskunde iand volkomen overeenstemmen,zal Joego-Slavië en Amerika niet
aan de universiteit van Maryland. js cr een conflict, dan moet de j makkelijk vallen tot een of ander
'communist Rusland boven zijn 1 accoord te komen; misschien lukt
Professor Baker, die meer dan
dertig jaar aan het departement
van landbouw heeft gewerkt,
verklaart in een artikel onder
de titel „maak nu een plan of
verhonger", gepubliceerd in het
Amerikaanse blad „Common
weal", dat, als het geboortecijfer
blijft dalen zoals in de afgelopen
honderd jaar en er geen immi
gratie plaats heeft, het Ameri-
I een dergelijk pogen geheel niet.
welk doel Maar de woede en verwoedheid,
1 waarmede de Moskouse „Prawda",
kaanse volk aanzienlijk kleiner Roemenië, en daarna Bulgarije en
zal zijn dan nu. Tegelijkertijd, Albanië eenvoudig in de Sowjet-
zo zegt hij, zijn er aan de an- I Unie op te nemen, zoals enige
dere kant van de stille Oceaan j jaren geleden met de Baltische
Oosterse volkeren, „die alleen staten geschied is.
maar een verhoogde voedseltoe- De tegenspraak was krachtig,
voer en de invoering van mo
derne hygiëne nodig hebben, om
hun bevolking telkens in enkele
eigen vaderland stellen.
Men vraagt zich af,
Rusland bij al deze z.g. zuiverings
acties in de satellietstaten na- jofficiële orgaan der Sowjet-
streeft. Waarschijnlijk zal men ditregering, zich dezer dagep tegen
moeten zoeken in de achtergrond maarschalk Tito keerde, zou er
van de geruchten, welke enige tijd °P kunnen wijzen, dat men in de
geleden over de Moskouse plan- Russische hoofdstad allerminst
op de Balkan liepen. Dat n.l. gerust is over de loop, welke de
- - zaken in Belgrado nemen.
Daarmede valt het Oostblok
nog niet uiteen. Het is voor Mos
kou echter een waarschuwing, dat
er in de internationale politiek
nog andere krachten werken dan
aanhankelijkheid aan de grote
Stalin.
nen
Rusland
voornemens zou zijn
maar niet geheel overtuigend; wel
was het protest uit de betrokken
staten zeer fel. Moskou heeft toen
tientallen jaren te verdubbelen", wel begrepen, ook uit de houding
en die wellicht met hongerige van Joego-Slavië, dat zijn plannen
ogen naar de Verenigde Staten wat voorbarig waren, en dat de
met zijn waarschijnlijk surplus satellieten voor een dergelijke in-
aan cultuurgrond kijken. j lijving nog niet rijp waren.
Professor Baker raadt de - Het minimum, dat Rusland
Amerikanen aan, het verder da- daarom maar dan ook onver-
len van het geboortecijfer tegen
te gaan, en voorspelt, dat de
technische vooruitgang waar
schijnlijk de voedselproductie
75 procent zal doen toenemen in
ée volgende honderd jaar.
biddelijk nastreeft, is de inte
gratie van de gewapende macht
der satellietstaten in het eigen
Russische militaire systeem. Daar-
komt echter het nationaal-com-
munisme dezer landen in verzet,
Te Basel wordt een interna
tionaal congres voor volksmu
ziek gehouden. Het begon Maan
dag en zal tot Zaterdag duren.
Nederland is een van de 22 ver
tegenwoordigende landen.
In een mijn te Brookhouse
zijn 2000 mijnwerkers in staking
gegaan uit solidariteit met 47
arbeiders van de afdeling ver
zending, die niet-officieel in sta
king gingen wegens het toepas
sen van een nieuwe loonschaal.
259. Natuurlijk wisten Jantje
en Kees niet, waarom ze zo maar
stil stonden. En natuurlijk waren
ze daar toch nieuwsgierig naar.
- Ze keken ei om t' hoekje.
Niets te zien. Ze wachtten
nog 'n poosje. Toen zei Kees:
„We gaan d'r uit! 'k Geloof dat
de motor kapot is". Dat was
goed. In 'n oogwenk waren ze
allebei over de klap heengeklau-
terd. Kazan stond er ook al met
z'n voorpoten op. „Wedden,
dat ie er zo uitspringt?" zei
Jantje. Ze liepen met opzet
'n eindje achteruit. Kazan
dacht dat ze weggingen. Hij wou
mee natuurlijk! Hij aarzelde
even, keek hier.... dan daar.,
en toen.... hoepla! daar stond
ie op de grond. Vrolijk sprong
ie naar de jongens toe.
Maar.... wat was dat.... o,
grote schrik
260. Daar klapte 'n portier en
Vóór dat ze wisten, wat er nu
precies gebeurdezagen j
Jantje en Kees de auto wegrij
den. Maar opeens begon- j
nen ze 'm achterna te hollen en
te roepen: „Hei! hoi Van Lier!
Gerrit!...." Maar de auto was
al te ver en steeds groter werd
de afstand. Op 't laatst zagen ze
'm nog heel in de verte en toen
verdween ie om 'n bocht
Daar stonden ze numidden
op de Veluwe.... 'tHuilen
stond hun nader dan 't lachen.
„Waren we d'r maar niet uit
gegaan", dachten ze allebei.
Maar ja dat hielp ook al weinig;
"was gebeurd. En hoe kwamen
ze nu weer thuisdat was
veel belangrijker, om over te
denken!
Dr Emanuël Neumann, een lid
van de zionistische wereldorgani
satie, heeft graaf Bernadotte, de
bemiddelaar van de V.N. in Pa
lestina, ervan beschuldigd, dat hij
„zich bewust of onbewust leent
voor manoeuvres van de vijanden
van Israël."
„Verre van te handelen als een
strikt onpartijdige bemiddelaar, is
graaf Bernadotte bezig het ver
trouwen van de gehele bevolking
van Israël te verspelen", aldus dr
Neumann.
o
De Pruisische koningskroon en
14 snuifdozen uit ue historische
verzameling van Frederik de
Grote, zullen Vrijdag aan de
vertegenwoordiger van het huis
Hohenzollern, graaf von Harten-
berg, ter hand worden gesteld,
zo heeft de Britse bestuurscom
missie besloten. De kostbaarhe
den waren in een kerk bij Min
den ontdekt en naar een kluis
overgebracht.
Een Amerikaanse Dakota is
in de Sowjetzone, 10 K.M. ten
N.W. van Weimar, neergestort.
Een van de twee piloten is be
houden 'bij Eisenach geland.
Over het lot van de tweede is
nog niets bekend. A.D.N. (Sow
jetzone) verklaart, dat het toe
stel de voorschriften betreffende
de luchtvaart overtreden heeft
door ongeveer 13 mijl buiten de
luchtcorridor te vliegen.
Men is begonnen met de aan
leg der fundamenten voor het
permanente gebouw van het
hoofdkwartier der V.N., zo
wordt uit New-York gemeld.
De ook door ons aangehaalde
uitspraak van de Wereldraad
van Kerken inzake het bestaans
recht van Chr. politieke partijen,
geeft „Trouw" aanleiding tot het
maken van de volgende opmer
kingen:
Wat hier opvalt is, dat de We
reldraad hier op de kern van de
kwestie niet ingaat. Hij beperkt
zich tot voor het goed recht der
christelijke partijen onbelang
rijke zaken.
Want wat staat hier nu?
1. De kerk mag zich niet met
een partij identificeren.
Accoord zeggen wij. Dat ver
langt een christelijke partij ook
niet.
2. Christelijke partijen zijn ge
neigd om christendom en gang
bare politieke compromissen te
identificeren.
Een christelijke partij wil dat
juist niet. Een christelijke partij
weet heel goed te onderscheiden
tussen haar beginselen, haar
staatkundige idealen en datgene
wat zij ln de practijk bereikt.
Niettemin, hier is een gevaar.
Een gevaar, dat men, zijns on
danks, eigen prestatie en ideaal
vereenzelvigt.
Maar dit gevaar wordt bezwo
ren door het christelijke besef
van de kloof tussen ideaal en
prestatie levendig te houden.
Het argument is dus niet
steekhoudend. Gevaar voor mis
bruik pleit niet tegen gebruik
van de christelijke partij. Te
meer niet waar dat gevaar ge
kend wordt. f
3. Christelijke partijen kunnen
zo gemakkelijk de christenen ver
re houden van andere partijen,
die de steun van het christendom
nodig hebben.
Naar onze mening is dit argu
ment voor Nederland en we
moeten deze dingen toch tegen
de achtergrond der practijk zien
waardeloos. Men treedt tot
een partij toe omdat men die
partij in haar kern-bedoeling
goed vindt en haar daarom
wenst te steunen. Men treedt
niet tot een partij toe, die men
in haar kern-bedoeling verkeerd
vindt, in de hoop dat zij daar
door goed zal worden.
4. Christelyke partijen leiden
er toe, dat allen, die het met de
beginselen dier partijen niet eens
zijn, tegen die partij niet slechts
maar ook tegen het christendom
als zodanig te hoop lopen.
Historisch is de zaak precies
andersom. Christelijke partijen
zijn met name daar ontstaan
waar de systematische doorwer
king van de beginselen der
Franse Revolutie de geschiedenis
van de Staat heeft beheerst.
Waar het christendom en de
christenen in de hoek waren ge
trapt. Toen hebben christenen
zich aaneengesloten tegen de an
deren, die zich al aaneengesloten
hadden.
Christelijke partijformatie komt
voort uit practische noodzaak.
Uit de noodzaak om in een sa
menleving waar on-christelijke
beginselen toonaangevend zijn,
het andere en betere geluid te
doen horen. En zoals dit bij het
ontstaan der christelijke partijen
in Nederland was, zo is het nu
nog. Daarom moeten zij er zijn.
Dat anderen daartegen te hoop
lopen en soms daardoor tegen
het christendom moet niet aan
de christelijke partijen maar aan
die anderen verweten worden.
Het laat het goed recht der
christelijke partij onverlet.
De kern van de zaak, die de
Wereldraad ter zijde laat liggen,
is deze, dat de christelijke partij
daarom haar recht van bestaan
eist, omdat zij, gezien de verhou
dingen in de wereld, alleen in
haar bestaan en activiteit de mo
gelijkheid ziet het beleid van de
Overheid in Christelijke geest te
beïnvloeden.
En die verhoudingen hebben
niet betrekking op incidentele
christelijke doeleinden, maar die
hebben betrekking op de botsing
van wereldbeschouwingen, soms
zelfs van religies.
Ons bezwaar tegen de christe
nen, die met de doorbraak mee
gingen, is dan ook, dat zij het
wezenlijke in de feitelijke en de
historische verhoudingen van
onze samenleving blijkbaar niet
in voldoende mate doorgronden.
Terdege „zinnen" voor men begint.
Met schepen vol gaan Neder
landers meestal in gezinsver
band verenigd naar Canada,
om daar een nieuw vaderland te
vinden. Daarmee vertrekken
meestal deN energiekste krachten
uit het land, hoewel, het moet
worden erkend, de naam van Ne
derland slechts hoog wordt ge
houden door „prima emigratie
materiaal".
Intussen wordt toch nog veel
te weinig flinke aandacht ge
schonken aan mogelijkheden
binnen eigen Rijksverband. Men
denke aan Suriname en Nieuw-
Guinea. Daar zouden energieke
Nederlanders onder eigen vlag
blijven, ten bate der eigen volks
gemeenschap!
Want dat het in Canada heus
niet zo'n paradijs is als velen
zich voorstellen blijkt uit wat de
heer T. Cnossen, een bekend
landbouwdeskundige ervan in
diverse persorganen vertelt. De
„Christ. Landarbeider" stelt
voorop, dat ook in Amerika en in
Canada hard gewerkt moet wor
den en laat verder het woord
aan de heer Cnossen.
Men loopt zo lang rond met de
idee van weg te willen uit Ne
derland, dat men zich eenvoudig
toesluit voor de werkelijkheid,
die hun wordt voorgehouden, zo
schrijft hij o.a. vervolgende:
„Men klemt zich vast aan een
optimistische regel uit een brief
van een familielid of kennis, aan
een krantenartikel of zelfs aan
zijn eigen fantasie. Ondanks alle
voorlichting en waarschuwing
van mensen, die er iets van we
ten, laat men niet los de idee
fixe: in het buitenland verdien
ik massa's geld en daar is het
land van belofte. Bij mijn her
haalde aanraking met de men
sen, die het vorige jaar en dit
jaar naar Canada emigreerden,
trof me wel heel sterk het niet
te verbergen materialisme, dat
uit de woorden en daden sprak. I
De dollar en nog eens de dol
lar staat voorop.
De teleurstelling, die de men-
sen in de eerste tijd wel moeten 1
ervaren, omdat hun kleurig fan-
j tasietje als een zeepbel is uiteen-
I gespat, betreft nog niet zo zeer
de dikwijls primitieve woning
toestanden of de hun vreemde
arbeidsverhoudingen, dan wel
altijd het loon. We verdienen te
weinig. Het leven is duurder dan
we hadden verwacht. We kun
nen op deze wijze niet sparen,
niet voor onszelf beginnen.
Om dit laatste gaat het!"
We willen adspirant-emigran-
ten niet ontmoedigen, doch wel
de raad geven zich eerst eens
terdege te laten voorlichten door
deskundigen als de heer Cnos
sen, die van toestanden ginds
studie heeft gemaakt.
o
Het vergaan van het m.s.
„Amstelstroom".
De raad voor de scheepvaart
te Amsterdam zal Vrijdag a.s.
een onderzoek instellen naar de
oorzaak va nhet op de rotsen
lopen van het m.s. „Amstel
stroom" op 18 Juli van dit jaar
nabij het eiland Lundy aan de
zuidkust van Engeland.
o
Nieuw Europees record
discuswerpen.
De Italiaanse discuswerper
Consolini slaagde er in met zijn
worp een afstand van 54.89 me
ter te bereiken, waarmede hij
het Europese record dat zijn
landgenoot Tosi in Augustus van
dit jaar op 54.80 meter had ge
bracht te verbeteren.
Het wereldrecord discuswer
pen is met 54è96 meter in het
bezit van de Amerikaan Fitch.
(Ingez. mededeling, advert.)
Er gaat niets boven
PUDDING
CUSTARD.MAÏZENA
CP «7-OJJ
Spoorwegongeluk in
Korea.
Veertig Amerikaanse solda
ten, die op weg waren naar huis
zijn om het leven gekomen bij
een spoorwegongeluk ten zuiden
van Seoel op Korea. Tenminste
60 zouden gewond zijn. Er wordt
onderzocht of het ongeluk een
gevolg van sabotage was.
Deken van Canterbury
aanbidder van Moskou.
De deken van Canterbury, Re-
verent Hewlett Johnson, die te
Boekarest was uitgenodigd door
de Roemeens-Sowjetische ver
eniging „Arlus" heeft in de Roe
meense hoofdstad een persconfe
rentie gehouden, waarop hij o.m.
heeft verklaard:
„Indien Groot-Britannië zijn
buitenlandse politiek wijzigt en
vriendschappelijke betrekkingen
aanknoopt met de Sowjet-Unie
en alle Oost-Europese landen,
mag het onbevreesd zijn voor de
gehele wereld en kan het pond
sterling het tegen de dollar op
nemen". Na er aan te hebben
herinnerd, dat hij reeds lange ja
ren strijdt om het werkelijke ge
zicht van de Sowjet-Unie bekend
te maken heeft hij gezegd: „Der
tig jaar geleden ben ik gewonnen
voor het socialisme, zoals ik het
in de S.U. zag toepassen. Onge
twijfeld heeft men enkele ver
gissingen kunnen aanstippen,
maar de S.U. is een prachtige so
cialistische verwerkelijking".
De zinken pasmunt.
Kort geleden werd in de dag
bladen het einde van de geduren
de de bezetting aangemaakte zin
ken pasmunten aangekondigd en
tevens werd bekend gemaakt dat
deze door nikkelen geldstukken
zullen worden vervangen. We ge
loven niet, dat we ons vergissen,
als we vaststellen, dat deze ver
dwijning maar door weinig Neder
landers zal worden betreurd, want
bijzonder populair is dit zinken
geld nooit geworden.
Maar, nu het toch een'afscheid
betreft, is het wel interessant de
geschiedenis van deze munten
eens na te gaan, vooral ook, omdat
daaruit eens te meer blijkt, dat
onze N.S.B.-ers toch maar rare
Germanen waren, die blijkbaar
hun eigen geliefde symbolen maar
half kenden.
De voorgeschiedenis is alge
meen bekend: Volgens onze be
zetters was het voeren van zilve
ren, nikkelen en koperen munten
een. absoluut overbodige weelde,
waaraan zo vlug mogelijk een ein
de diende te worden gemaakt. Het
zilver enz. verdween allengs uit
de circulatie en werd gebruikt
ten bate van de Duitse oorlogs
industrie, die ongelooflijke hoe
veelheden van deze metalen nodig
had: Inplaats van de zo zeer inge
burgerde kwartjes, dubbeltjes enz.
kregen wij voortaan de in onze
ogen zo foei-lelijke zinken munten
in de hand gestopt.
Aan het uitkomen van deze
vervangingsmuYiten was echter
het één en ander voorafgegaan!
Mr Rost van Tonningen, die de
leiding van het Departement van
Financiën in 1941 op zich had ge
nomen, wilde de nieuwe munten
versierd met de echte en onver
valste Germaanse symbolen en
hij had de Nederlandse S.S.-er
Nico de Haas belast met het ont
werpen hiervan. Gelijk met de
ontwerpen diende hij een toe
lichting in, waaruit het volgende
karakteristiek is voor de waan,
waarin die heren toen leefden:
„Alle munten dragen een zonne-
symbool, als uitdrukking van ons
aller hoop op de grote toekomst
van ons volk en tevens van ons
Godsvertrouwen. De heeldenaar
van de cent vertoont het steeds
in onze volkskunst voorkomende
rechtkruis, terwijl de zonnevogel-
tjes van bijzondere betekenis zijn
vor het Frankische deel van ons
volk. In de halve stuiver is het
oelebord verwerkt, het vermaarde
Friese stamsymbool, terwijl de
stuiver is gewijd aan de derde
stam van ons volk, de Saksen.
Deze vertoont n.l. het zinnebeeld
van Saksenland, het Saksenros.
De boom op het dubbeltje is de
„driekruinenboom", zinnebeeld
van de kraoht en de hoogheid van
onze stam, terwijl het schip op.de
hoogste waarde het zinnebeeld is
van onzespeciale geaardheid als
zeevarend volk en van het harde
maar ongebroken leven aan onze
kusten."
Men ziet: niemand en niets was
vergeten! en Rost verklaarde zich
dan ok zeer ingenomen met de
hem vertoonde proefslagen. Met
een haast, een betere zaak waar
dig, werd in Sept. 1941 met het
aanmunten begonnen, maar
er kwam een kink in de kabel.
Heer Rost, tot zelfs in details
een ondergeschikte der Duitsers,
(noest aan de Rijkscommissaris
een proefexemplaar van alle
nieuwe munten voorleggen en
deze keurde het dubbeltje, de
halve stuiver en de cent af! De
zó zeer bewonderde driekruinen
boom bleek niet Germaans genoeg
te zijn, de in de halve stuiter aan
gebrachte doorboring moest ver
vallen en de zonnevogeltjes op de
cent noemde hij ronduit „kitsch."
Inmiddels was er echter meer
dan 157.000 kg. van deze munten
geslagen, maar niets hielp, ze
moesten opnieuw worden versmol
ten en Nico de Haas kreeg op
dracht de driekruinenboom te
vervangen door een symbool, dat
zuiver op de graat was.
Ditmaal koos hij de driespruit,
een volgens hem zeer verbreid
Germaans Nederlands zinnebeeld,
dat in onze volkskunst „voor de
oude-man-rune staat en een heils-
teken vormt, dat de kracht en de
vruchtbaarheid van volk en bodem
beduidt." Verder werden de zon
nevogeltjes geschrapt, zodat onze
Franken het maar zonder hun
symbool moesten doen.
Gelukkig voor Rost konden de
nieuwe modellen genade vinden
in het oog van Seyss en de aan
munting kon weer ter hand wor
den genomen. Tengevolge van dit
Duits ingrijpen is er echter een
tijdlang veel gebrek geweest aan
pasmunt.
Wat deze nieuw-munterij ons
land heeft gekost, is niet zo een
voudigweg te becijferen. Dat het
een lieve cent zal zijn geweest,
staat echter wel vast, als men
weet, dat er in totaal bijna
683.000.000 stuks van deze zinken
munten zijn geslagen en dat het
gewicht van het daarvoor beno
digde zink bijna 2.000.000 kg heeft
bedragen.
Ondanks alle door De Haas,
RdSt en Seyss aan deze munten
bestede zorgen, hopen we toch
maar, dat ze inderdaad vlug uit
het verkeer zullen zijn verdwenen
en dat we zo gauw mogelijk weer
de vanouds bekende beeldenaars
-zij het dan natuurlijk die van
Koningin Juliana - zullen terug
zien.
Van Saksenpaarden, driesprui-
ten, oeleborden en hoe al dat
fraais verder mag heten, hebben
we reeds lang schoon genoeg.
Dr H. F. Tillema schrijft in
„Oost en West":
De grote rivieren op Borneo
„zingen". Ligt men er stil met
een prauw of boot, dan hoort
men uit het water geluid opstij-l
gen als van een auto toeter.
Sterk is die „muziek" niet, maar j
ze is toch duidelijk waarneem
baar. Het zou veroorzaakt wor-
den door liet overelkaar strijken
bij vloed van zout en zoet wa
ter, meende men. Niet alleen op
Borneo, ook op Sumatra neemt
men geluiden op rivieren waar.
Daar is het geluid veel sterker.
Een onderzoeker vertelt, dat hij
op stille avonden met zijn schuit
op een grote rivier liggend, ge- j
luiden had waargenomen als van
een krachtig en aanhoudend
kwaken, in sterkte zeer verschil
lend. Het had ook veel weg van
korte stoten als -op een claxon.
In de regentijd, wanneer er
veel water door de rivier
stroomt, is het alleen aan de
monding waarneembaar, in de
droge tijd, wanneer het zeewa
ter diep landwaarts doordringt,
op 10 a 15 km stroomop, op de
grens van zout en zoet water.
Het begint tegen de schemering
's avonds, is het sterkst te mid
dernacht, om geleidelijk af te
nemen tot zonsondergang; om
8 a 10 uur was het zó sterk, dat
de onderzoeker op Sumatra in
de kajuit geen geregeld gesprek
kon voeren. Zijn tochtgenoten,
Malerius, schreven het toe aan
Kaaimannen. Maar dit kan niet
juist zijn, want Krokodillen ma
ken alleen geluid boven water
en dan alleen wanneer ze zeer
opgewonden zijn. Bij vechtpar
tijen b.v. De onderzoeker ver
moedde, dat het veroorzaakt
werd door vissen, wat juist bleek
te zijn bij laboratorium-onder
zoek. De visblaas-spieren spelen
er een voorname rol bij volgens
de leider van het visserij proef
station te Batayia, de heer dr
Hardenberg.
Geluidgevende vissen zijn er
verschillende. Ze komen o.a.
voor in de Middeilandsehe Zee.
De mythe van de sirenenzang
zou er haar oorsprong vinden.
Geluidmakende slangen trof
de onderzoeker, de heer Fieters
ook aan. Hun geluid, een lang
gerekt b.r.r.r.o.t. is in de stilte
van de tropische nacht tot op
pl.m. 100 meter waarneembaar.
Het wordt op de tien a vijftien
minuten voortgebracht en wordt
van alle kanten beantwoord. De
geluiden van vissen en slangen
houden vermoedelijk verband
met het paren (zie het tijdschrift
,.De tropische natuur, jaargang
1932 en 1933).
In de zeeoorlog waren de duik
bootjagers voorzien van instru
menten om duikboten, torpedo's,
geluidgevende mijnen enz. te
ontdekken. De duikbootjager
moest precies weten wat hij
hoorde. Het was een kwestie
van leven en dood geworden. Er
werd een nauwkeurig onderzoek
ingesteld naar al 1 e geluiden.
De sterkte, hun toonhoogte, hun
aard, werden bepaald van vis
sen, de kreten bij de voeding
en de „liefdeliederen" werden
op gra'mofoonplaten vastgelegd.
Het bleek, dat sommige vissen
van geluid veranderden op on
geveer dezelfde wijze als jonge
mannen, die de baard in de keel
krijgen. Dit hangt vermoedelijk
samen met de lentegroei, waar
bij de geluidsgolven langer
worden, geringer in aantal en
dus lager van toon.
Het grootste lawaai geduren
de de nacht bleek samen te val
len met de jacht naar voedsel
op de bodem. Ook de paring
houdt wellicht verband met de
sterkte van het geiuid. Waar het
geluid zich in water pl.m. 15
maal beter voortplant dan in de
lucht, wordt een zwak geluid,
boven water bijna niet hoorbaar,
er onder zeer goed waarneem
baar voor het menselijk oor.
Sommige vissen brullen als
krachtige vliegmotoren met
open uitlaat.
Het spreekwoord: „„zo stom
zijn als een vis" gaat helemaal
niet meer op!
Tenuitvoerlegging van
internering als gevange
nisstraf.
Als algemene maatregel van
bestuur op grond van de wet
overgang bijzondere rechtsple
ging is een Kon. Besluit ver
schenen, waarbij bepaald is, dat
met ingang van 15 September
de bijzondere maatregel van in
ternering kan worden ten uit
voer gelegd als gevangenisstraf,
te ondergaan in een rijkswerk
inrichting.
Door Sowjets
gearresteerd.
Naar de „Arbeiter Zeïtung",
de krant van de Oostenrijkse
socialistische partij bericht, heeft
het sow jet-bestuur de directeur
en de chef van de aankoopdienst
van een kantoor der U.S.T.A.
Sowj et-maatschappij voor het
beheer van Duitse eigendom
men) gearresteerd.
Over de aanleiding is niets
bekend. Verleden week werden
reeds twee hoge ambtenaren van
de U.S.T.A. gearresteerd.
Rantsoenverhoging in
T sjecho-Slowakije.
Het Tsjecho-Slowaakse kabi
net heeft een verhoging van het
rantsoen bloem, brood, marga
rine en suiker voor alle perso
nen onder 20 jaar en voor vol
wassenen die lichamelijke arbeid
en hoofdarbeid verrichten goed
gekeurd evenals een algemena
verhoging van het aardappel
rantsoen.
