HOOFDPIJN-POEDERS
Zwitserland, het land van de „witte
Christenvrouwen togen naar Utrecht.
De voorgenomen Grondwetsherziening
Het C. N. V. wendt zich tot Ministers
Uomi.fi
Vernieuwd schoolgebouw voor Goese kleuters.
Zeeuwsch Dagblad
TWEEDE BLAD
Zaterdag 22 Mei 1948
Weinig landbouw, veel industrie.
Theologische front
verschuivingen besproken.
Grer economische medezeggenschap in de onderneming.
WEHAPHARM'S
Kiespijn
I I» lfl IHAÏJII m
StG6IlkOOl" Steenkool" bezat, was het, ge- ^BtJ lB ApGlUOOFn.
Indien men uit financieel oogpunt of om andere redenen niet
het vliegtuig neemt, doch de reis naar Zwitserland per trein
maakt en wanneer dit „ouderwetse** vervoersmiddel met de sla-
jierige, zich melig voelende passagiers met hun bagage langs de
laatste gore, verveloze huizen in Elzas snelt en eindelijk de Zwit
serse grens nadert, dan hoort men door de openstaande schuif
deuren der coupé's menige zucht van verlichting.
De man, die urenlang rusteloos
heen en weer beende door de
gang tot ergernis van dege
nen, die wilden slapen krijgt
gezelschap, want er komt weer
leven in de eerst zo rustige trein-
bevolking. De niet meer zo jonge
zakenman-handelsreiziger met
zijn dikke lederen aktetas en ver
kreukte pantalon opent een paar
kleine fletse oogjes en klopt met
onvriendelijk gebaar de gemorste
sigarenas van zijn colbertjasje.
Basel, „De Gouden Poort van
Zwitserland", is in zicht.
De douaneformaliteiten begin
nen met een wedloop naar het
Ijzeren hek, waar onverschillig
uitziende Franse beambten staan
te wachten om zich over de toe
stromende massa te ontfermen
Koffers stoten in de run, om de
eerste te zijn, tegen ruggen en
kuiten.
Maar als tenslotte de pas zijn
stempels heeft en de koffers één
of tweemaal al naar de hoe
veelheid vertrouwen, die de ge-
uniformeerden stellen in een on
schuldig gezicht door elkaar
gerommeld zijn, dan is men vrij.
Het beloofde land staat
open 1
VERSCHIL MET
NEDERLAND.
Wie Zwitserland met ons land
vergelijkt, ziet in de allereerste
plaats het enorme verschil in de
natuurlijke gesteldhoid; men
vindt ginds geen uitgestrekte
vlakten, doorsneden door ontel
bare kanalen en sloten. Bijna
overal voeren bergen en heuvels
de boventoon. Meer dan èen vijf
de gedeelte van Zwitserland is
met bos bedekt, terwijl een an
der vijfde deel door de onvrucht
bare rotsmassa's in beslag geno-,
men wordt.
WEINIG LANDBOUW.
Uit deze weinige gegevens blijkt
reeds, dat Helvetia in tegenstel
ling tot Nederland geen agrari
sche staat kan zijn. Het feit, dat
vóór de laatste wereldoorlog
3 pet. van de'voor bewerking be
schikbare bodem met granen be
zaaid werd, zegt genoeg. De land
bouw staat dan ook niet op een
dergelijk ontwikkelingspeil als bij
ons.
De boeren gebruiken verouder
de werktuigen op hun veelal ver
snipperd gelegen velden en de
mees ten van hen zijn door te
kleine inkomsten niet in staat
werkkrachten in dienst te nemen,
waardoor vrouw en opgroeiende
kinderen gedwongen worden zo
veel mogelijk mee te helpen, ook
op het land.
De boerderijen, verenigd tot
kleine gehuchten, zijn" in onze
ogen bekrompen en rommelig, de
stallen voor het vee donker en
muf, en de aanwezigheid van vele
stinkende mesthopen voor de hui
zen vormt wel een tegenstelling
met de Hollandse properheid!
Zwitserland is wat de levens
middelenvoorziening betreft ten
zeerste afhankelijk van het bui
tenland.
WITTE STEENKOOL.
De bergen oefenen als leveran
ciers van het vele smelt- en re
genwater, dat in stuwmeren op
gevangen wordt en omgezet i,i
electriciteit door machtige instal-
latie's, een directe, grote invloed
uit op het dagelijkse leven. Onder
de Zwitsers, die zelf over geen
delfstoffen beschikken en dus alle
voor industrie en gasproductie
benodigde brandstoffen moeten
importeren, is sinds vele jaren het
streven naar een verminderde af
hankelijkheid waar te nemen. Dit
streven juist heeft hen gebracht
tot de bouw van bovengenoemde
stuwwerken, die wereldbekend
heid bezitten, (John Knittel:
„Amadeus") en met behulp van
de aldus verkregen „Witte Steen
kool" heeft men bijvoorbeeld het
gehele spoorwegnet kunnen elec-
trificeren. Het model locomotief,
dat bij ons overal nog vrolijk
dampend over de glimmende
spoorstaven snelt, komt hier
slechts sporadisch voor, hetgeen
met het oog op de vele tunnels
en de verstikkende rook, die zo
licht door de ramen naar binnen
Feuilleton.
en haar drie zoons
20) o—
Over Gart had zij geen vrees,
die zou wel altijd bij haar blij
ven. Ze sprak echter haar ver
moeden niet uit.
Ze had nu eenmaal een zeer
samengesteld karakter, die ja
loerse moeder.
Ze sprak helemaal geen boze
woorden, integendeel, ze was
nog nooit zo spraakzaam tegen
Barend, ze schonk koffie voor
hem in, de avonden, dat zij sa
men waren, want Gart was
meestal de hort op, ze praatte
dan honderduit over koetjes en
kalfjes en over de misère, die
deze en gene in hun huwelijk
ondervonden.
Vond Barend dat ook niet gek,
dat meisjes en jongens in d'r
verkering net deden, of zij ue
enige mensen op oe wereld wa
ren en of alles rozengeur en ma
neschijn was en eenmaal ge
trouwd elkaar de keet uit
vochten
Of dat nou wel zo'n vaart liep,
twijfelde Barend.
Ach, hij moest haar geloven
zijn moeder was oud en had
veel ondervinding opgedaan in
haar levende mensen, zij
waren niet geschikt om in lief-
kan dringen, een groot voordeel
is voor de gezondheid der reizi
gers.
VEEL INDUSTRIE.
Het is niet te verwonderen, dat
de electriciteit ook op andere be
langrijke gebieden veld gewonnen
heeft. Een groot aantal fabrieken
in Zwitserland, dat na België en
Engeland het meest geïndustriali
seerde land ter wereld is, draait
op de goedkope waterkracht. In
dien Zwitserland geen „Witte
Steenkool" bezat, was het. ge
dwongen daarvoor in de plaats
jaarlijks 4 tot 5 millioen ton
steenkool uit het buitenland in
te voeren.
DE HUISHOUDING.
Het gas heeft in menige Zwit
serse keuken plaats moeten ma
ken voor de meer veilige en hy
giënische electrische kookgelegen
heid, terwijl de nieuwe huizen,
die in deze dure, voor aannemers
schitterende, na-oorlogse tijd als
paddestoelen uit de grond verrij
zen, (Zwitserland heeft ook wo
ningnood!) alleen ingericht wor
den op electriseh koken. De keu
kens zijn over het algemeen gro
ter dan in Nederland en vaak
voorzien van heet watergeysers.
Badkamers ontbreken in de mo
derne woningen nergens.
Over de plaats, die Zwitserland
op handelsgebied inneemt, zal in
een volgend artikel gesproken
worden, evenals over het leven
van de Zwitser. G. H. T.
Oe eendracht van het land."
(Van
ii
onze Utrechtse corres
pondent.)
Evenals In 1947 hield de Ne
derlandse Christenvrouwenbond
dit jaar zijn bondsdag in de
Stichtse hoofdstad en wel in het
jaarbeursgebouw. Wederom wa
ren veel dames opgekomen, voör-
al op de toógdag waarmede de
jaarvergadering werd besloten.
De Christenvrouwenbond is
zo langzamerhand een geweldige
organisatie geworden. Dat bleek
op de huishoudelijke vergade
ring, die een hele dag in be
slag nam; in het afgelopen ver
enigingsjaar sloten niet minder
dan vijfduizend vrouwen zich
bij de bond aan. Ook de werk
zaamheden blijken telkenjare in
cmvang te zijn toegenomen. Het
optreden van de bond naar bui
ten is niet altijd een dankbare
bezigheid. Men denke aan de te
genkanting, welke de Christen
vrouwenbond ontving, toen hij
ageerde tegen het openstellen
van de tentoonstelling „De Ne
derlandse Vrouw" op Zondagen.
Daar zijn heel wat pennen over
in beweging gekomen.
Op de huishoudelijke vergade
ring werden enkele bestuurs-
mutaties gemaakt. De belang
rijkste is, dat mevr. S. G. I.and-
wehrVisser de vice-presi-
dente zich niet herkiesbaar
stelde om gezondheidsredenen'
Men nam afscheid van haar, die
de bond zoveel jaren actief
diende.
De toogdag zelf stond in het
leken van dankbaarheid, zoals
de bondspresidente mevr. A.
Th. KnoppersValckenier in
haar openingsrede opmerkte. Die
dankbaarheid is er omdat ons
nog zoveel wordt gegund in een
ontredderde wereld. Want dat
staat wel vast: er wordt gezocht
naar nieuwe vormen van sa
menleving en we kunnen die
vormen maar niet vinden. Er
zijn theorieën genoeg over ge
meenschapszin en wat dies meer
zij. Maar ieder denkt aan zich
zelf. De chaos groeit; wat zal
het einde wezen? Hoe gelukkig
is de christen, dia de verzeke
ring heeft dat Zijn Heer hem
niet verlaat. Doch die Heer gaf
hem ook een opdracht „Houdt,
wat gij hebt". Dat wil zeggen:
niet conserveren maar getuigen!
REDE DR SCHOLTEN.
De belangrijkste gebeurtenis
op deze bondsdag achtten wij
de rede van dr L. W. G. Schol
ten, directeur van de kweek
school „Rehoboth" te Utrecht
over „De eendracht van het
land". In stille aandacht hebben
ce dames naar dit boeiend en
leerzaam betoog geluisterd. Dr
Scholten meende dat er wellichi
geen vereniging in Nederland
was, waar de eendracht van het
land zulk een geschikte klank
bodem vinden kon als in de
N.C.V.B. Vrouwen zijn daar ten
nauwste bij betrokken.
Om dat te bewijzen voerde de
spreker zijn gehoor in gedachten
mede naar Gouda, die oer-Hol-
landse stad waar het leed en de
vreugde van de lage landen zijn
vereeuwigd in de ramen van de
St. Jan'skerk. Verschillende van
die ramen werden „bezichtigd",
speciaal de vensters in welke
de glasschilders vrouwenfiguren
hebben gebrand om de een
dracht van het land te typeren.
de bij elkaar te wonen, de du
vel speelde met alle illusies, dat
was haar bevinding.
Om voorbeelden te noemen en
dicht bij honk te blijven
daar had je van Genderen, ja,
ze wist het, daar werd tegen
aangekeken en men wou er niet
aan omdat ie in de ouderlingen
bank zat, maar een feit was het,
dat ie zijn vrouw bedroog met
een ander.
Hij was meer dan eens betrapt.
En vrouwen waren doorgaans
nog doortrapter. die hield
bet met hem en die weer met
een anderach, Barend
moest eens weten hoeveel
Eerste Kamer.
woordige
net bij
(Van onze speciale verslaggever.)
De jaarlijkse „Theologische
Schooldag" van de Chr. Geref.
Kerken te Apeldoorn mag zich
voortdurend In een grote belang*
stelling verheugen. Men had dit
maal de ruimste vergadergele-
genheld van de zomerresidentie
uitgekozen, namelijk de gr »te
Hervormde Kerk. Maar tegen net
aanvangsuur was het kerkgebouw
tot berstens toe gevuld en moest
men de Chr. Geref. Kerk zelf er
bij nemen, die ook vol liep.
Prof. J J. v. d. Schuit
leidde in de Grote Keric de bijeen
komsten. Hij herinnerde eraan,
dat de Theologische School dit
jaar haar „gouden bruiloft" viert.
In 1898 verlieten namelijk de eer
ste vjjf studenten als candióaat
de school. Alleen ds R. E Sluiter,
emeritus predikant te HU'.egom
ls van deze vijf nog ln leven.
Voorts deelde prof. v. d. Schuit
mede dat aan de familie van wij
len prof. P. J. M. de Bruin een
steen op diens graf was overge
dragen.
Frontverschuivingen j Unie.
Aan ds J. H. Velema van
Bunschoten was opgedragen te
spreken over „Frontverschuivin
gen, maar de oude strijd". Hij
gaf eerst een beeld van de theo
logische situatie In de vorige
eeuw om daarna een vergelijking
te trekken met het tegenwoordig
kerkelijk denken. Over de Gronin
ger School spreekt niemand meer.
De ethische richting ls uitgestor
ven. Het modernisme splitste zich
in een linkse en een rechtse
groep.. Als gevolg hiervan kwam
er wijziging in de toestand van de
Herv. Kerk.
Wat is de oorzaak van die
frontverschuivingen Spreker
wees naar prof. Karl Barth, die
met zijn dialectische theologie de
grondslag legde voor de huidige
situatie. Het Barthianisme stelt
God en Zijn Woord ln het middel
punt; daarin reiken wij het de
hand. Maar zie wat Barth van
onze dierbare Christelijke. Gere
formeerde leerstukken „maakt",
riep ds Velema uit. Uitverkiezing,
verzoening, maagdelijke geboorte,
Voorlopig Verslag.
Aan het voorlopig verslag der Eerste Kamer over de ontwer
pen van wet inzake grondwetswijziging ls ontleend:
Nieuwe rechtsorde.
vL/m
Jammer.
De Partij v. d. Arbeid gaat er
prat op, dat zij zo ongeveer de
In de derde plaats trokken de enige partij is die het commu-
Enige leden verklaarden, tegen hier aan het woord zijnde leden "isme tegenstaat. Ten onrechte.
dit wetsontwerp overwegende be- ernstig in twijfel, of de ontworpen De feiten liggen anders,
zwaren te hebben. In de eerste regeling op enigerlei wijze zou Het was juist deze partij, die
plaats vond bij hen afkeuring, dat kunen leiden tot een behoorlijke er aan heeft meegewerkt de
daarin „de uitkomst van het reeds waarborging Van de rechtszeker- communisten gelegenheid te ge-
gepleegde en nog te plegen over- held, de fundamentele menselijke ven belangrijke sleutelposities
leg" tot grondslag wordt geko- rechten en vrijheden en deugdelijk
zen van de nieuw te vestigen i bestuur.
rechtsorde. Hiermede kan, aldus' Ernstig trokken sommige leden
deze leden, alleen zijn beoogd, de bi twijfel, of het politieke ak-
beglnselen, waarvan het tegen- koord, hetwelk met de republiek
Indonesië Ingevolge de overeen
komsten, op de Renville" aange-
en het vorige
hun politiek
kabi-
ten
aanzien van Indonesië zijn uit- £aaD' moet worden gesloten, In
gegaan grondwettelijk vast te i derdaa? bereikt. Gaar-
leggen en te bezegelen. Van. de jne zouden zg van de regering ver-
Eendracht en gewetensvrijheid
schijnen elkander niet te kun
nen verdragen; uit de Goudse
ramen moge men leren, dat het
wèl kan. Niet altijd was er in
Nederland plaats voor vrijheid
van geweten. Dr Scholten her
innerde aan de vervolging der
afgescheidenen in de 19e eeuw.
Groen van Prinsterer heeft toen
het pleit gevoerd voor eendracht
door gewetensvrijheid. Hem
werd verweten, dat hij niet
pleitte voor het land maar voor
een groep. Wij leven nu een
eeuw later. Dat Zondag aan
Zondag allerlei scorten kerken
liaar deuren kunnen ontsluiten
danken wij aan de vrijheid, die
Groen van Prinsterer in bloed
en tranen voor heel het volk
heeft bevochten.
Dr Scholten liet het niet bij
voorbeelden uit het verre ver
leden, hij ging ook na hoe de
gewetensvrijheid onder de Duit
se bezetting werd aangetast.
Vrouwen stonden naast mannen
ir. de strijd om vrijheid. En
wanneer de Koningin in Haar
jongste rede sprak over het be-kinderdoop en heiligmaking wor-
houd van de eendracht desden aan het wankelen gebracht
lands, dan zeggen wij Haar en uitgehold. Daarnaast verwerpt
dat na! men de Christelijke politiek en al-
Het bestuur van het Christe- in het half jaar op de hoogte te
lijk Nationaal Vakverbond heeft stellen van de toestand van de
zich tot de ministers van Sociale
en Economische Zaken gewend
met een uitvoerige brief betref
fende het .door de commissie
van Rhijn opgestelde ontwerp
ener wettelijke regeling van de
ondernemingsraden.
Het C.N.V. heeft een van dit
ontwerp afwijkende mening met
betrekking tot de bevoegdheden
en de wijze van samenstelling
der ondernemingsraden.
Wat de bevoegdheden der on
dernemingsraden betreft, meent
het C.N.V., dat deze zouden moe
ten omvatten;
Het behandelen van door in
de onderneming werkzame
werknemers naar voren gebrach
te wensen, bezwaren en opmer
kingen; het plegen van overleg
inzake het vaststellen van de
vacantie, premiestelsel e.d.; het
uitoefenen van controle op de
naleving der regeling van lonen
en andere arbeidsvoorwaarden;
het houden van toezicht op de
naleving van wettelijke voor
schriften ter bescherming van
de werknemers; het deelnemen
in het beheer van instellingen,
ten behoeve van de werknemer
aan de onderneming verbonden
en het adviseren en het doen van
suggesties omtrent alle maatre
gelen, welke de bloei van de
onderneming zouden
bevorderen.
Daarnevens zou het
schap de bevoegdheid
hebben, de ondernemingsraad
nog andere taken op te dragen.
De ondernemers moeten voorts
naar het oordeel van het C.N.V.-
bestuur verplicht worden, de on
dernemingsraad alle gewenste
inichtingen over de gang van
zaken in het bedrijf, voorzover
deze geen betrekking hebben op
bedrijfsgeheimen, te geven en
deze raad ten minste eenmaal
aanvang af nu hadden zjj zich
met de meeste ernst tegen die
politiek verzet. Medewerking aan
de bevestiging er van achtten zij
dan ook niet ln overeenstemming
met de gedragslijn, dusver door
hen gevolgd.
Hun tweede bezwaar betrof de
vaagheid van de figuur en de be
voegdheden van de te vormen
(Hamamel.s crème)
Een ware verrassmq voor
elke vrouw of meisje
nemen, of te dier zake enige
grond voor optimisme aanwezig
ls.
Dat de verkiezingen uitzicht
te bezetten. Was dit niet het ge
val geweest dan zouden de nu
aanhangige wettelijke maatrege
len overbodig zijn geweest.
En dan, Indië is er ook nog.
Daar dreigt ook het commu
nistische gevaar. Waarschijnlijk
nog meer dan hieromdat de
leiding van de republiek in
hoge mate besmet is.
Indien ergens, dan is daar
waakzaamheid geboden.
Toch heeft de Partij v. d. Ar
beid ijverig meegewerkt om de
bieden op de totstandkoming vanrepubliek officieel te erkennen
en de revolutionnaire elementen
te paard te helpen.
Deze tweeslachtige houding
schijnt alleen hieruit te verkla
ren, dat het bij ae P. v. d. A.
niet is een PRINCIPIëLE strijd,
maar een practisch en tactisch
verzet.
Dat is uiterst jammer voor
Indië.
En niet minder voor de Partij
v. d. Arbeid.
kunnen
bedrijf-
moeten
bedrijfstak in het algemeen en
de onderneming in het bijzonder.
Wat de wijze van samenstelling
betreft neemt het C.N.V; stelling
tegen de verkiezing door de ar
beiders individueel na candidaat-
stelling door de vakorganisaties.
Het C.N.V. wijst erop, dat er op
deze wijze geen zedelijke band is
tussen kiezers en gekozenen.
Did is alleen bereikbaar door
middel van de vakorganisatie,
waarvoor het C.N.V. dan ook
pleit.
DOOS40 S75cF
(Ingez. Med.)
Enige voormalige Tsjecho-Slo-
waakse piloten, die tijdens de
oorlog bij de R.A.F. gediend heb
ben, zijn gisterenmorgen met een
klein transportvliegtuig van de
Tsjecho-Slowaakse Luchtvaart
maatschappij en met medewerking
van enkele employé's dezer maat
schappij, van een vliegveld in Z.-
Bohemen naar Engeland ontko
men, waar hun Engelse echtgeno
ten verblijven.
Ie Christelijke actie; men predikt
doorbraak van de antithese. Het
hele leven wordt op ontzaggelijke
wijze verwereldlijkt. De termino
logie van het Barthianisme is zo
verward en geraffineerd, dat
iedereen zich daarin vinden kan;
de niet al te vast staande recht
zinnige trekt het aan, de vrijzin
nige stoot het niet af. Vrucht van
deze opvatting is de nieuwe kerk
orde.
Formeel kunnen wij van Barth
veel leren; hij wijst ook op fouten
in het Christelijk leven. Nochtans
keren wij ons van hem af en be
geven wij ons ln de oude strijd
van De Cock en de zijnen. Het
gaat om de souvereinltelt Gods
een kabinet van andere samen
stelling, dan het tegenwoordige,
was voor de leden, hier aan het
woord, mede aanleiding om een
welwillend standpunt ten opzichte
van dit wetsontwerp in te nemen.
Verscheidene leden konden zich
verenigen met hetgeen de rege
ring zich ten doel stelt, namelijk
het „openbreken" van de Grond
wet ten einde een nieuwe verhou
ding tussen Nederland en de
Overzeese Gebiedsdelen mogelijk
te maken. Huns inziens had dit
doel echter beter kunnen wórden
bereikt door de aanvaarding van
het z.g. negatieve stelsel.
De inhoud van het wetsontwerp
zoals deze tijdens de parlemen
taire behandeling er van in de
Tweede Kamer is vastgesteld, gaf
vele leden aanleiding tot het vra
gen van nadere inlichtingen.
De Staatssecretarissen.
Vele leden verklaarden, zich
met dit wetsontwerp te kunnen
verenigen».
Sommige andere leden ver
klaarden, enigszins sceptisch te
genover dit wetsontwerp te staan.
Met het nieuwe ambt zal huns In
ziens een tweehoofdige leiding bjj
de departementen haar intrede
doen. In het algemeen verdient
dit geen aanbeveling.
stillen de hevigste hoofdpijn.
Prijs per doosje van 12 poeders
65 ct. Verkrijgbaar bij Apothe
kers en erkende Drogisten.
Fabrikante:
en om de handhaving der belij- iFa W. F. v. d. HOFSTEDE ZN.
denis.
Andere sprekers.
In de middagvergadering ter
Grote Kerk sprak de grijze eme
ritus hoogleraar prof. G. Wis
se, D s W. Kremer van Apel
doorn, sloot het samenzijn aldaar.
In de Chr. Geref. Kerk leidde
prof. L. H. v. d. Meiden de
vergaderingen. Sprekers waren
d s AV. F. L a m a n van Rotter
dam-West en d s L. S. den
Boer van Den Haag-Wes£.
Middelburg.
(Ingez. Med.)
Nederlandse Bond var
Chr. Fabrieks- en
T ranspor tarbeiders.
Op 27 en 28 Mei a.s. komt de
Nederlandse Bond van Christe
lijke Fabrieks- en Transport
arbeiders in het Kurhaus te
'Scheveningen in algemene ver
gadering bijeen.
Naast de behandeling van het
verslag over de jaren 1946—
1947, de verkiezing van een
voorzitter en van een redacteur
van het vakblad, staan er 28
voorstellen van organisatorische
en financiële aard op de agenda.
Een zeer belangrijk punt is het
voorstel van het hoofdbestuur
om, in verband met de komende
publiekrechtelijke bedrijfsorga
nisatie, over te gaan tot de op
richting van landelijke vakgroe
pen in de diverse bedrijfstakken,
alsmede oprichting van een
bondsraad, samengesteld uit ver
tegenwoordigers van de lande
lijke vakgroepen, aangevuld met
één of meer vertegenwoordigers,
naar gelang het ledental, per
provincie, aan te wijzen door de
afdelingen.
Het ledental van genoemde or
ganisatie beweegt zich in stij
gende lijn en is van 13576 per 1
Januari 1948, geklommen tot
ruim 14000.
Segin Juni gaan de deuren open.
Uit de samenwerking tussen I echter niet lang, want ln April
enkele kerkelijke gezindten is in1942 moest men er voor de twee*
1924 een school voor Christelijk
Kleuteronderwijs geboren.
Het bestaansrecht van deze
school aan de Bleekerstraat werd
al heel vlug bewezen door het
feit, dat enkele jaren na de op
richting het aantal leerlingen tot
over de 300 was gestegen.
EN DE BEZETTINGSTIJD.
De belevenissen van de school
in de bezettingstijd zijn erg droe
vig. Reeds In October 1940 werd
het gebouw door de Duitsers ge
vorderd en de kinderen moesten
ondergebracht worden in het
voormalige weeshuis. Enkele
maanden later, toen de tot zie
kenzaal ingerichte kleuterschool
was vrijgegeven, kon men er, na
een duchtige schoonmaak, weer
intrekken. De vreugde duurde
Neem
Trouw en naar waarheid
kwam dan steeds zijn ant
woord;
Neeë moeder.
Maar over de dwaze praat,
die hij uitkraamde in zijn dron
ken kop, sprak zij niet en dat
stemde hem dankbaar.
'Verborgen onder haar schijn
bare kalmte liep Stijntje rond
met een grote angst in zich:
over Barend, die misschien nog
eens trouwen zou, over Gart, die
zwak van hoofd was en over
Teunis, die in Dordt in de kost
lag.
Ze wilde haar drie zoons weer
bij zich in huis weten -als voor-
"i,
77
(ingez. Med.)
iijker en inniger de verhoudingheen, rustig en zonder angst
was tussen een moeder en een"oor buitenissigheden. Zij ge-
kind. i loofde dat dan de orde en re-
En nog een baksie? zij j telmaat wel zouden terugkeren
moesten maar dankbaar zijn, dat :n haar huisje, maar zij wist te-
zij nog onder elkaar waren,vens, dat Teunis niet meer zó
vreemd bloed bracht ruzie in en
onrust
Ja, die Stijntje had een zeer
samengesteld karakter.
Midden in de nacht, als zij
.-.•akker lag en om en om woel
de in haar bed, riep zij soms
naar Barend:
Barend, ben je wakker?
Als hij dan inderdaad nog
wakker was kwam steevast de
vraag:
Toen je die paar dagen
weggeweest bent. Barend
was het toen echt niet om een
vrouw
Dit vragen bevreemdde hem
al niet meer.
makkelijk terug te halen was:
er waren te veel woorden over
vuil gemaakt vóór hij ging.
Maar Stijntje, die bezeten was
van de gedachte, dat zij haar
kinderen verspelen zou als zij
niet over hen waakte, werd dit
alles tot een kwelling: wellicht
zag zij inderdaad in haar over
spannen verbeelding de draken
der wereld hun kaken honge
rig openklappen naar haar
zoonswie zal het zeggen..?
maar in de nachten, dat zij
wakker lag, was dit alles dan
toch maar een verschrikkelijke
benauwing, zij hield dan de1
handen voor haar ogen om niet
te zien hoe haar zoons werden
verslonden, maar het beeld liet
nooit af en bleef, zij steunde en
kreunde daarom, zij schreide
soms klaaglijk, dan weer schoot
die vurige draak rakelings langs
haar eigen rokken.
Dan gilde ze rauw en krijsend
in het holst van de nacht.
Dat was een luguber geluid,
En een wijle later zaten Gart
en Barend dan angstig aan haar
bed.
Moeder moest zich niet zo ze
nuwachtig maken en eens een
kom water drinken, dat kal
meerde.
Ach, zij wou wel drinken,
maar voor haar angsten was
geen kruid gewassen, zij zag in,
schrikbarende visioenen de barre
toekomst van haar kinderen, een
toekomst, zo gruwelijk, dat zij
ei met de beste wil van de we
reld niet kalm onder kon blij
ven.
Gart kromp dan in elkaar van
angst. Aartje was immers van
hetzelfde overtuigd. Maar Ba
rend lachte erom, hij geloofde
niet in haar gave der helder
ziendheid, maar hij had toe'., wei
medelijden met zijn moeder, die
van de vreemde gedragingen
van haar kinderen afleidde, dat
het nog eens verschrikkelijk
met hen zou ailope-i.
Ze werd oud, ze maakte zich
zorgen on^niets.
(Wordt vervolgd.)
de keer uit. Nu werd voor de kin
deren onderdak gevonden in een
zaal van de heer Krijger; later
kwam men in het gebouw van de
openbare kleuterschool terecht.
In October 1944 werd de hoop op
een spoedige terugkeer radicaal
de bodem ingeslagen, toen in de
nacht, voorafgaande aan de be
vrijding van Goes, het gebouw
door bominslag en brand groten
deels werd verwoest. Het twintig
jaar oude en zeer goed onderhou
den gebouw was totaal onbruik
baar geworden.
HET HERSTEL.
Na eindeloos geconfereer met
de „Wederopbouw" kon ln de
herfst van het vorig jaar met de
opbouw worden begonnen. Het
oorspronkelijke plan van het be
stuur, om het gebouw met twee
lokalen meer dan vroeger te doen
herbouwen ging echter niet door.
Men moest zich beperken tot her
stel en vernieuwing van de 4 les
lokalen, de grote speelzaal, het
kamertje voor het hoofd, gang,
toiletten en bergruimte. En nu
ruim een half jaar later is
men bijna klaar. Het vernieuw
de schoolgebouw zal waarschijn
lijk begin Juni ln gebruik worden
genomen. In vergelijking met
vroeger zijn er heel wat verbete
ringen te bespeuren. Heel het ge
bouw wordt voorzien van centrale
verwarming. De vroegere vuren
houten vloeren, welke grotendeels
zijn vernield, zjjn vervangen door
frisse Amerikaanse grenen rift-
vloeren. De lichte kleuren, waar-
In het interieur is geschilderd,
geven het geheel een vrolijk ka
rakter. De oude houten ramen en
deuren zijn door stalen vervangen.
Ook het buitenaanzicht is voor
uitgegaan, dank zij de drie grote
gemetselde bloembakken en de
flinke betegelde speelplaats. Bij
„Een stofje in den Zonnestraal", door
Kosariné Réz Lola. - Zuid-Hollandse Uitg.
Mij., Den Haag,
Vreemd, dat een eeuw als de
onze, rijk aan internationale
spanningen en conflicten, toch zo
veel, zij het dan ook vruchteloze
pogingen in het werk stelt, om
de volkeren tot elkaar te bren
gen. Geen tijdperk had meer mo
gelijkheden tot reizen, tot het ge
nieten van wat andere landen
aan kunst hebben voortgebracht;
geen periode heeft door zijn lech
moet ze weg. Ze gaat naar haar
peettante in de stad waar ze, na
een onschuldig avontuur, ver
trekt om voor onderwijzeres te
gaan studeren, dan kan ze haar
moeder en broertjes onderhouden.
Al tijdens het eerste jaar van
haar onderwijzeresbestaan komt
ze in aanraking met Miska, de
president van de provinciale
rechtbank. Ze trouwt met hem.
niek we denken bv. aan de Hoewel langzamerhand de maat-
radio de wereldbewoners zo I schappelijke positie van Miska,
dicht bij elkaar gebracht, als on- hoe langer hoe belangrijker
ze eeuw. En toch, er is geen be
grip voor elkaar gegroeid, de po
litieke en ideologische tegenstel
lingen zijn scherper geworden, er
is oh ironie! met een stij
gend verantwoordelijkheidsgevoel
voor internationale samenwerking
een toenemende vervreemding,
een groeiende verdeeldheid ge
komen.
Een van de middelen waarmee
men dacht, de volkeren uit hun
natioaal isolement te halen, was,
hen met de producten van eikaars
literatuur in contact te brengen.
Het is natuurlijk een feit, dat wij
hier sedert lang vertalingen uit
t Duits, Frans en Engels hadden,
en ook wel uit het Spaans en
wordt, is Annus' leven vol zorg
en moeilijkheden. Maar, als zij
oud is geworden, dan wordt haar
toch, met haar man samen, een
kalme levensavond bereid.
U ziet, het gegeven is niet bij
zonder belangwekkend, maar bij
de lectuur van deze roman blijkt
dan toch eens te meer, hoe be
langrijk de wijze is, waarop een
auteur zijn onderwerp behandelt.
De jonge Hongaarse schrijf
ster heeft haar lezers iets mee
willen geven van het tere sprook
je der liefde, dat toch in elk le
ven (in elk huwelijksleven, hoe
gewoon, ja hoe troosteloos soms)
aan de basis ligt van de harde
waarneembare realiteit. Daarom
in
Italiaans. Maar het is toch ook heeft zij Cupido, in het begin,
waar dat wij pas in de laatste i Annus een manteltje van mane
vijf en zeventig jaar zijn gaan stralen laten omhangen, dat met
zien wat een rijke literatuur ereen gcuden pijl in haar hart
in Rusland en in de Skandinavi- wordt vastgestoken. Aan het ein-
ssche landen bloeit, wat Midden- de van het boek wordt ons ver
en Zuid-Europa op letterkundig haald, hoe Cupido het haar van
gebied kunnen presteren. En deze 1 de schouders neemt En dan blijkt
grote toename van vertaald werk wei, dat zij weinig liefde' gekend
is vooral in haar verscheidenheid heeft, maar ook, dat zij haar lief-
De realiteit van Annus' leven is
dan ook gezien in functie van
de liefdes, die zij in haar leven
gekend heeft, en de schrijfster
noeemden, te danken. Toch kun
nen wij niet altijd ons van harte
verheugen over de overvloed van
vertalingen, die tegenwoordig
verschijnt. Zoveel boeken worden, 1 heeft dit compositorisch zeer
omdat ze goed verkopen, op de duidelijk laten uitkomen in de
markt gebracht. En zo gebeurde wijze, waarop zij elk hoofdstuk
de herbouw van de school is ter- j het dat we met een zeker wan- wijdt aan de personen die Annus,
dege rekening gehouden met detrouwen het boek „Een stofje in op dat ogenblik m haar leven
moderne inzichten, volgens welkeden Zonnestraal" ter hand na- liefheeft, of aan degene die haar
een school wordt gebouwd en in- men. Maar, al lezende werden wij zuivere liefde aanrandt,
gericht. De kosten van dit alles langzaam maar zeker gewonnen, Alles is in dit boek om Annus
zijn ongeveer f 50.000.—. Verge-1 bekoord als wij waren door dit geconcentreerd. We leren haar
lijkt men dit bedrag met het to- rustige, eenvoudige verhaal, dat slechts volledig kennen, we leven
tale bedrag, dat ln 1924 is uit-nergens gewichtig wil doen en met haar slechts volkomen mee,
gegeven, dan blijkt dat de her- j dat, voor zover wij daaróver kun- omdat, zij de enige is, die we m
bouwkosten twee maal zo hoog nen oordelen, door een uitsteken- de ziel kunnen schouwen. Alle
meer of minder uitvoerige
trekken geschetst, en dan alleen
nog, in zover het nodig is, om
Annus te begrijpen.
De ietwat eigenaardige stijl, die
de ver taling,alles krijgt waarop andere personen worden slechte
het recht heeft.
Het gegeven komt in hoofd
zaak hierop neer:
Annus, een meisje van een jaar
luuc uat. u>k u»6 ««„....of negentien woont met haar
Het werk werd uitgevoerd door j moeder en broertjes bij haar oom toch bekoort, de zuiverheid waar-
de aannemer G. M. Breas en Zn. I Gabor, waar zij genadebrood eet, mee de schrijfster alles weergeett,
te Goes en het ontwerp was van omdat Annus' vader zijn gezin in ook dat wat bij een ander grol,
het architectenbureau Irs A. Rot- de steek heeft gelaten. Er ont- ja zelfs stotend zou kunnen zijn,
hulzen en P. J. 't Hooft te Mid- staat een tere liefde tussen Annus maken het boek tot een roman,
delburg. en haar oom, maar daarom ook, die het lezen zeker waard is.
zijn. Noch van de „Wederopbouw'
die een subsidie heeft toegezegd,
noch van de verzekeringsmij.
heeft men al geld ontvangen. Het
bestuur troost zich met de ge
dachte dat dit wellicht nog komt!
