VAN NELLE
De zee nam Zeeuwse grond
ATOOMFABRIEK
De stok achter de deur.
Zeeuws Solisten-concours
een succes»
De grondwets
herziening.
Anostvallig bewaart Amerika zijn
geheimen
Opmerkelijke prestaties der jongeren.
De „verworpenen"
Haarlemse meisjes, Kletskopjes en Wellingtons
waren te duur.
Polder Al-te-klein ging verloren (1670-1947)
(Van onze reiscorrespondente.)
De oorlog ligt bijna drie jaar achter ons. Er is
een toestand ingetreden, waarin men rnet afgrijzen
terug denkt aan de jaren 19401945 en alle dagen
blij is, dat die tijd van verschrikkingen tot de his
torie behoort. Op de afgelegen Amerikaanse vlieg
velden staan duizenden bommenwerpers en jagers
vleugel aan vleugel in onafzienbare rijen, blootge
steld aan zon en regen, werkeloos, prijsgegeven aan
het roestproces. Kapitaalsvernietiging op grote
schaal. Men zou er blij om kunnen zijn. Weg, oor
logstuig, weg verschrikking van duistere nachten
en zonnige middagen. De oorlog is voorbij.
De kerels, die deze vliegtuigen bemanden, hebben hun uniformen
uitgetrokken. Ze staan in de fabrieken, zitten op hün bureaux of
bevolken banken in de collegezalen. De oorlog is voorbij. Maar
wie durft het woord vrede in de mond te nemen? In datzelfde
Amerika zagen we langs de wegen hoge ijzeren hekken, die over
honderden meters de toegang van de weg naar de bossen versper
ren. Grote borden bedreigen ieder, die het zou wagen over het
hek te klimmen, met zware straffen en waarschuwen voor levens
gevaar. Ergens in dat hek is een toegangspoort, die bewaakt wordt
door militairen. De Amerikanen weten wel, wat achter dat hek
gebeurt.
ATOMIC-PLANTS.
Atomic-plants; atoomfabrie-
ken. De mens is verder doorge
drongen in de geheimen van de
natuur. Hij heeft gestudeerd,
gedacht, proeven genomen en hij
heeft de atoomkracht, die hij
kan aanwenden tot heil van de
mensheid, onder zijn controle
gebracht. De huisvrouw in de
keuken tot de arbeider in de
zware industrie kunnen er van
profiteren. Meer artikelen kun
nen worden gebracht onder het
bereik van ieder. Een stand
beeld voor de ontdekker van het
nuttig gebruik var. de atoom
energie! Maar hij zal geen
standbeeld hebben, evenmin als
Krupp en Vickers Armstfong.
De zegen is een vloek gewor
den. De eerste maal, dat de we
reld kennis nam van de aan
wending van atoomenergie,
beefde zij: Hiroshima verdween
in een inferno. Enkele inwoners
van deze stad overleefden de
ramp.
Als men sommige Amerikaan
se genealogen mag geloven, zul
len onder de nakomelingen van
de overlevenden tot in drie of
vier generaties mensen worden
geboren die door die genealogen
niet anders kunnen worden om
schreven daa als „monsterlijke
g-lrochten."
VREES IN PLAATS VAN
VREUGDE.
In plaats van vreugde brengt
De universiteiten kunnen nau
welijks de honderdduizenden
studerende veteranen bergen
en tegelijk kondigt Trurpan aan,
dat de militaire dienstplicht
tijdelijk wordt ingevoerd.
De regering in Washington
moet wel zeer doordrongen zijn
van het feit, dat de situatie in de
wereld hoogst ernstig is, want
de dienstplicht Is een van de re
geringsmaatregelen, waarvan de
Amerikanen niets moeten heb
ben. De openbare mening is in
Amerika nog altijd een belang
rijke factor by het vaststellen
van maatregelen van bovenaf.
Ook het feit, dat het Marshall
plan voor hulp aan de 16 lan
den, op zulk een hoog bedrag
gehandhaafd is gebleven en met
een grote meerderheid werd
aangenomen, ondanks de klach
ten van de Amerikanen over de
hoge belastingen en hun aan
vankelijk gering enthousiasme
om vreemden te voeden, kleden
en huisvesten uit him portemon-
naie, wijst er op, dat de ernst
van de toestand tot hen is door
gedrongen. Oorlog is duurder
dan vrede.
De Verenigde Staten willen
.trachten de vrijheid van de 16
landen en daarmee de vrede
voor Amerika met dollars te
kopen.
De atoomfabriek werkt on
verdroten voort: de stok achter
de deur.
Zo tracht de mens, die niet
weet, wat hem te wachten staat,
zich naar beide kantan te dek
ken. T. M.
delburg werd gehouden
Deze tweede dag gaf een aantal
zeer fraaie prestaties te zien. In
de morgenuren gingen ln de derde
afdeling vele jongeren met eerste
prijzen strijken aan wie, zoals de
voorzitter van de bond de heer C.
A. Blok opmerkte, vele ouderen
een voorbeeld kunnen nemen. Bo
vendien werden ln de avonduren
eveneens zeer goede resultaten ge
boekt. Tot tweemaal toe bekroon
de de jufy een solist met het
hoogste aantal punten, dat kan
worden toegekend n.l. 80, waar
mede de eerste prijs met onder
scheiding werd behaald.
Toch was men nog niet hele
maal voldaan, hetgeen bleek uit
de slotwoorden van de ere-voorzit-
ter de heer A. A. Mol. Spr. be
treurde n.l. twee dingen. In de
eerste plaats was een groot aan-
de atoomkracht vrees. Men j tal solisten niet op tijd aanwezig
huivert bij het zien van de hoge en bovendien was de publieke be-
(jzeren hekken, de grote borden langstelling zeer tegengevallen,
en Uncle Sam's soldaat, die met Ook de heer Mol roemde de
het geweer op de schouder de prestaties van de jongeren en
Zaterdag was het de tweede dag ka" 72 pnt., zodat zij een eerste
van het solisten-concours van de prijs met lof ontvingen.
Bond van Harmonie en Fanfare-
gezelschappen in Zeeland, dat ln Tweede afd. Solisten B. F. Jan-
-i e, 536. trombon 6 Ortc flonnoo-an"
de Concert- en Gehoorzaal te Mid-
toegang bewaakt tot de atoom-
fabriek. Ook elders op aarde
staan hekken en borden en sol
daten.
Angstvallig bewaakt Amerika
zijn atoomfabrieken. Geen onbe
voegde komt daar binnen. On-
bracht dank aan de Santpoortse
musicus de heer D. gpeets, die als
jurylid geen gemakkelijke taak
had gehad.
We laten hier de uitslagen vol
gen.
Derde afdeling solisten: A. Wie-
iL A I i n'* lemaker, piston „O.N.D.A.", Mid-
langs werden enkele militairen delb '5gp t 2' j w N t
zwaar gestraft, omdat ze foto's I V,
hadden weggenomen uit de pmP ie pr J H T ptërf
atoomfabriek. Splonnagc of ÜSJr ÏÏl"fj
nieuwsgierigheid Nieuwsgierig
heid, zeiden de daders. Spionna-
ge? vroegen de rechters zich af.
Zo iveten het niet, maar ze zijn
de spionnage-affaire ln Canada
nog niet vergeten.
Wie de vrede wil, wapene
zich voor de oorlog, of zoals Pre-
het Amerikaanse Congres zei:
Wij moeten ons er op instel
len de prijs van de vrede te be
talen; anders zullen wij zeker de
prijs van de oorlog moeten be
talen."
bariton, ,,Ons Genoegen", Vlissln-
gen 64 pnt., Ie prT: L. van Velzen,
piston, Concordia", Krabbendijke
64 pnt., le pr.; L. P. Kole, alt,
„E.M.M.", Kruinlngen 62 pnt., 2e
pr.; Th. de Koster, sax.-sopr.,
„Rlllandia", Rilland 65 pnt., le
pr.Jae. Kakebeke. sax.-alt, ,,E.
M.M:", Kruinlngen, 72 pnt., le pr.
lident Truman dezer dagen tot) met lof: G. Maas, trompet, „E.M.
M.", KruLningen 60 pnt., 2e pr.;
M. Sonke, bugel, „Concordia",
Krabbendijke 59 pnt., 2e pr.S.
se, trombone, „Ons Genoegen",
Vlissingen 67 pnt., le pr.; E. Wil-
leboordse, bugel, „Vlijt.en Volhar
ding!', Souburg 62 pnt., 2e pr.; W.
Leenpoel, bugel, „Ons Genoegen",
Kamperland 61 pnt., 2e pr.; C.
Hulszoon, alt, „Wilhelmina", Co-
lijnsplaat 59 pnt., 2e pr.; H. Bou-
wense, piston, „Wilhelmina", Co-
lijnsplaat 54 pnt., 3e pr.; C. Meu-
lenberg, bariton. „Ame's Genoe
gen", Amemulden 58 pnt., 2e pr.;
M. Blok, bugel. „E.M.M.", Krui
nlngen 69 pnt., le pr.
Eerste afd. Solisten: D. Zuid-
weg, trombone, „Ons Genoegen",
Kapelle 60 pnt., 2e pr.; M. van
Liere, tuba, „Ons Genoegen", Ka
pelle 68 pnt., le pr.
Eerste afd. Duetten: A. Geus,
piston en C. Rijk, bugel, „Euter-
ps", Heinkenszamd 64 pnt., le pr.
Afd. Uitmuntendheid Solisten:
J. Klercq, trombone. „OiN.D.A.",
Middelburg 67 pnt., le pr.; J. de
Hondt, trombone, „Ons Genoe
gen", Vlissingen 63 pnt., 2e pr,;
W. Leenpoel, tuba, „Ons Genoe
gen", Kamperland 70 pnt., le pr.;
A. C. Wallenburg, sax.-sopr., „Vlijt
en Volharding", Souburg 78 pnt,
le pr. met lof; J. P. Corveleyn,
bariton, „Ons Genoegen", Vlissin
gen 66 pnt., le pr.; J. Jonkheer,
tuba, „O.N.D.A.", Middelburg 62
pnt., 2e pr.
Afd. Uitm.heid Duetten: W.
Czubak, trompet en K. de Rooy,
trombone, „Ons Genoegen", Vlis
singen 61 pnt., 2e pr.
Afd, Uitm.heid Kwartetten:
A. Joosse, le piston, A. Prlnse,
2e piston, J. Corveleyn, bariton en
C. Mellefste, tuba, „Ons Genoe
gen", Vlissingen 70 pnt., le pr.
Ere-afd. Solisten: W. M. Dlnge-
manse. clarinet, „E.M.M.", Kort-
gene 72 pnt., le pr.; W. Czubak,
trompet, „Ons'Genóegen", Vlissin
gen 67 pnt., le pr.
Ere-afd. Kwintet: J. J. Laroes,
sax.-sopr., A. C. Wallenburg, sax.-
Jobse, sax.-tenor, „Crescendo", /?Pr" J' Dammers, alt-sax, C,
Hendnkse, sax.-tenor, D, Ntestho-
ven, sax.-bariton, „Excelsior",
Oostkapelle 57 pnt., 2e pr.; J. Th.
de Kam Cz., piston. „Ons Genoe-
De Verenigde Staten geven gen", Kamperland 58 pnt., 2e pr.;
de oud-militairen op royale
schaal de gelegenheid zich door
studie te bekwamen voor het
leven in de burgermaatschappij.
Tussen twee auto's
doodgedrukt.
Gisteren is de 49-jarige chauf
feur van de gemeentelijke ver
voer- en motordienst P. van der
Horst uit de Bonaventurastraat
op de Boezemkade tegen zijn
eigen auto doodgedrukt door
een achteruitrijdende auto van
een melkslijter.
Feuilleton.
door H. KINGMANS.
44) o—
Een klein kind kan begrijpen,
dat dit op de korte of lange duur
spaak lopen moet. Het proces
is van zeer korte duur. Blijk
baar is de man nog zieker ge
weest dan zij vermoed hebben.
De zon, die hen zo geducht kan
plagen, want aan haar hitte op
hun blote lichamen kunnen de
meesten nog niet wennen, staat
nog niet in haar zenith, als met
een rochelende kreet de patiënt,
die deze morgen slaag ontvan
gen heeft als nooit te voren, in
eenzakt en...-, de geest geeft.
Er is even ontsteltenis, al heb
ben allen dit zien aankomen.
Maar de opzichters dwingen met
hun zwepen tot werken. De
ploeg van de dode wordt na
tuurlijk opgehouden, doordat
de gestorvene, die er middenin
is, er uit gehaald moet worden,
maar dan wordt gewerkt met 11
inplaats van met 12 man. De
vacature wordt weer wel ver
vuld, als een nieuwe partij sla
ven arriveert. Deze dode zal wel
gevolgd worden door andere..
Dat is het gewone verloop. De
opzichters weten er alles van,
zij verdraaien er hun hand niet
om en ondoorgrondelijk blijven
hun bronzen tronies.
Op een afgelegen plaats van
de uitgestrekte plantage hebben
een ploeg slaven deze middag
een graf te graven. En zonder
J. Wellemari, alt, „E.M.M.", Kort-
geue 61 pnt., 2e pr.; R. Versluys,
cor-hoorn, „Ons Genoegen", Kam
perland 57 pnt., 2e pr.; P. Ver
burg, piston. „Wilhelmina", Co-
lijnsplaat 61 pnt., 2e pr.; C. Leen
poel, bugel, „Ons Genoegen'
Middelburg 79 pnt., le pr. met lof.
Hoogste Ere-afdeling Solisten;
C. I. Mellefste, tuba, „Ons Genoe
gen", Vlissingen 78 pnt., le pr.
met lof; J. J. Laroes, .sax.-alt
„Excelsior", Middelburg 80 pnt.,
le pr. met onderscheiding; A.
Verhage, tuba, „O.N.D.A.", Rlt-
Kamperland 59 pnt., 2e pr.; J. D. them 80 pnt., le pr. met onder
van Nieuwenhulzen, piston, _„E.M.schelding.
M.", Kruinlngen 62 pnt., 2e pr.; A.
Janse, cor., ..E.M.M.", Seroosker-
ke 64 pnt., le pr.
Volgens Amerikaanse .technici,
die tijdens de oorlog aan de fabri-
Derde afd. Duetten: H. Baur- cage van atoombommen hebben
doux Jz„ piston en H. ^Baurdoux gewerkt, produceren de V.S. thans
400 atoombommen por jaar, wel
ke een tot dusver ongekende
kracht hebben.
Bz„ piston, „O.N.D.A.", Nw. en
St. Joosland, de jongsten van dit
corps behaalden met „Eleva Pol
een enkele plichtpleging wordt
de dode er, als het cadaver van
een hond, ingesmeten, waarna
de zeer diepe put weer dicht
gegooid worden moet en aange
stampt. Ziezo, dat hebben ze
weer gehad. En na een paar da
gen wordt er over deze Duitser
niet meer gesproken.
Maar zijn dood heeft vooral
Jochem zeer aangegrepen. Die
wordt aanleiding tot een ernstig
gesprek tussen hem en Lemar-
que: dit kan hém toch ook over
komen? Ziek zijn wordt hier
niet geteld; ze laten je eenvou
dig doodgaan. Hoe kan
En dan Lemarque, zonder ge
preek, maar sprekend als reali
teit: je kunt alleen sterven, zon
der verloren te zijn voor de
eeuwigheid, als je gelooft in Je
zus Christus, de Zoon van God.
Hij kent toch het Bijbels ver
haal van de Apostel Paulus in de
gevangenis te Philippi, toen die
aardbeving kwam en de cipier
zich van kant wilde maken, wat
door Paulus verhinderd werd?
Die man werd geprangd, om in
wanhoop te vragen: Lieve he
ren, wat moet ik doen, om zalig
ic worden? En toen dat eenvou
dige antwoord: Geloof in Jezus
Christus en ge zult zalig wor
den, gij en uw huis! Nu, zo
moet Weishaupt ook geloven.
Hij moet afzien van zijn vroe
ger leven; ook van zijn omstan
digheden nu. Hjj moet zijn han
den vertrouwend in Jezus' han
den leggen, zijn lot in diezelfde
handen, die dragen kunnen, ad-
leen dragen kunnenJe
moet niet redeneren en pieke
ren, daarmee kom je niet ver
der, je gaat er mee achteruit. Je
moet alleen vertrouwen en ge
loven en smeken;. O, God, wees
mij, zondaar, genadig!
Dan vertelt Jochem van zijn
moeder. Hij herinnert zich al
lerlei trekjes uit het leven van
zijn vader. Hij spreekt van Lize
Hackman, die op hem wachten
zou, om dan met hem te trou
wen. Zij heeft gezegd: Jochem,
verlies God niet uit het oog. Hij
heeft dat wél gedaan. Is er nu
voor hem nog uitkomst, voor de
trouweloze? Zie, dat is niet te
geloven
„Laten we knielen", stelt Le
marque voor.
Dan buigen zij gelijktijdig, de
aan elkaar gekluisterden. En de
zoon van de 'tapijtfabrikant uit
Hessen spreekt een gebed uit,
dat ook Jochem verkwikt.
Maar de volgende dag is hij
weer in volle opstand tegen zijn
lot, dat een naar zijn mening
onrechtvaardig God hem oplegt,
onverdiend.
Arthur Lemarque verliest de
moed niet. Hij nToet nu niet al
leen bidden voor zichzelf, maar
ook voor zijn lotgenoot. Opdat
het deze licht worde in de pik
zwarte duisternis, die hem om
geeft.
En dan ziet Lemarque, hoe
zijn gebed langzaam, doch ze
ker wordt verhoord. Jochem
Weishaupt komt op de goede
weg.
Dan is er wel een jaar ver
lopen.
In dat jaar zijn twaalf van de
De Internationale socialistische
conferentie over het plan-Mars
hall is te Londen geopend. In een
besloten bijeenkomst werd ge
sproken over deelneming van de
Europese socialistische partijen
aan het congres voor een Ver
enled Europa, dat ln Mei te Den
Haag zal worden gehouden. Men
bereikte geen overeenstemming.
Men gelooft, dat Morgan Phillips,
secretaris der Britse Labourpartij,
zich uitgesproken heeft tegen
deelneming aan de Haagse confe
rentie.
In een geheime bijeenkomst
hebben afgevaardigden van de so
cialistische partijen van veertien
landen, die belangstelling hebben
voor het plan-Marshall, het „pro
gramma voor het herstel van
Europa" besproken. Naar men
aanneemt, zijn de afgevaardigden
het eens geworden over de els.
dat er „geen politieke of militai
re verplichtingen" aan de hulp
door de V.S. verbonden moesten
zijn.
Men zou het er voorts over eens
zyn, dat het Spanje van Franco
buiten het plan gesloten dient te
worden.
Het grootste gedeelte van de
conferentie zou besteed zijn aan
de bestudering van voorstellen
van de Britse Labourpartij en de
Franse socialisten over de wijze
van toepassing der volgens het
plan-Marshall beschikbaar te stel
len middelen. De Engelsen schij
nen een meer individuele behande
ling voor te staan, terwijl de
Fransen een gemeenschappelijke
administratie-lichaam Ingesteld
wil zien.
Internationale socialisten 1 Tuchtrechter voor de Prijzen Middelburg,
conferentie te Londen
geopend.
Voor de Tuchtrechter voor de costuum vervaardigd werd had-
Prijzen te Middelburg stonden den verdachten nog geen classi-
Dinsdagmiddag j.l. enige bak- ficatie, thans wel. Beiden kre-
kers uit Middelburg en Vlissin-jgen een waarschuwing ad f3.
gen terecht, die allen gebak en 1 Bij verstek werden veroor-
aanverwante artikelen te duur deeld:
hadden verkocht. W. de W. te Goes, die in op-
W. de V. te Middelburg was dracht van C. C. v. O., klein-
de eerste. Hij had voor Haar
lemse meisjes, kletskopjes en
zoute krakelingen teveel in re
kening gebracht. Hij verklaar
de nu, maar weinig van deze ar-
handelaar in groenten en fruit,
zonder prijsaanduiding diverse
soorten groenten te koop aan
bood. Boete f 25.
A. P. te Vlissingen had even-
tikelen aan de man te. hebben eens groenten te koop aangëioo-
gebraeht en kreeg f 40 boete. den zonder prijsaanduiding.
Wellingtons, kransjes en bis- Boete eveneens 125.
cuitkoeken waren de producten, I
die oorzaak waren, dat G. P. W.0
D< geallieerde Best„urs-
Zijn. Om alles goed klaar te ma
ken, is veel tijd nodig. Vandaar
de prijsverhoging. Ook hier was
de boete f 40.
G. K. te Vlissingen had o.a.
kletskopjes en crémehoorntjes
te duur verkocht. Besch. be
weerde, dat hij de kletskoppen:
j van cakemeel gemaakt had,
waardoor zij te duur werden.
I Bovendien was hij ziek geweest
door een zenuwverlamming,
raad.
De Russischë bestuursaulori-
teiten te Berlijn hebben gisteren
morgen de geallieerde vertegen
woordigers meegedeeld, dat de
vergaderingen van alle subcom
missies van de geallieerde be
stuursraad voor onbepaalde tijd
zijn uitgesteld.
Deze mededeling werd gedaan,
toen de Russische veriegenwoor-
waardoor de zaken niet precies digers niet verschenen op een
waren bijgehouden. Boete f35. (bijéénkomst van het directoraat
A. P. R. te Middelburg had voor arbeidsaangelegenheden van
zoute -krakelingen, spritskoek-de bestuursraad,
jes en kransjes met gehele of Zoals gewoonlijk stonden gis-
gedeeltelijke inlevering te duurteren Russische schildwachten
in rekening gebracht. Boetevoor het hoofdkwartier van de
f 40. bestuursraad op post.
V. M. H. en A. A. JL, beiden j In de kommandantura, het ge-
te Goes, hadden een te hoge allioerde lichaam dat de stad
prijs berekend voor een drie- Berlijn bestuurt, vindt het werk
delig herencostuum. Toen het normaal voortgang.
Geen gebruik.
In de Tweede Kamer werd bij
de behandeling van het Vijf-
mogendheden-verdrag de vraag
gedaan, waarom Gods Naam in
dit verdrag niet genoemd
wordt.
Minister ran Boetzelaer gaf
eerst een ontwijkend antwoord.
Het komt niet op woorden aan,
zo zei hij, maar op de geest
waarin het verdrag wordt uit
gevoerd.
Toen daarop de heer Schmal
ten meer concreet woord vroeg,
heette het, dat hierin het inter
nationaal gebruik is gevolgd En
dat gebruik kent niet de aanha
ling van Gods Naam.
De regering betreurt dat. zo
.voegde hij er aan toe. Maar bij
dit stilzwijgend betreuren is het
dan ook gebleven naar het
schijnt.
,.Hct internationaal gebruik
kent niet de aanhaling van Gods
Naam." Dat is een vergeten
factor.
Maar.... die Mij eren, zegt
de Here, zal Ik eren. Doch die
Mij versmaden, zullen licht ge
acht worden.
De toestand in
Tsjecho-SIowakije.
800 personen zijn uit Tsjecho
Slowakije naar het Westen ge
vlucht en-in Beierse kampen
geïnterneerd, aldus meldt „Mla-
da Fronta", het blad van de
Tsechoslowaakse jeugdorgani
satie.
Fierlinger, voorzitter van de
Sociaal-Democratische Partij
en minister van industrie, heeft
in zijn partijblad „Pravo Lido"
verklaard, dat de Scniaal De
mocraten geen fusie zullen aan
gaan met de communisten.
„Schaart u bij de verkiezingen
aan de zijde van de andere par
tijen van het nationale front",
aldus Fierlinger.
Doodstraf bevestigd.
De Bijzondere Raad van Cas
satie heeft het beroep verwor
pen, dat de Amsterdamse ex-
politieman W. C. Mollis tegen de
hem door het Amsterdamse Byz.
Gerechtshof opgelegde doodvon
nis had ingesteld.
Geen verlaging
tabaksrantsoenen.
(Van onze Haagse correspondent.)
Kort geleden werd door het
Departement van Economi
sche Zaken bekend geruaakt,
'dat ernstig rekening moest wor
den gehouden met een verlaging
van het tabaksrantsoen.
Van officiële zijde vernemen w(j
thans, dat deze plannen voorlopig
van de baan zijn. Een rantsoen
verlaging ligt niet meer ln het
verschiet. De rokers kunnen dus
weer gerust zijn.
Naar het A.N.P. verneemt
heeft de grondwetscommissie
haar rapport thans aan H. M. de
Koningen aangeboden.
Tevens kan worden verwacht,
dat de regering in de loop dezer
week naar de Raad van State
om advies zal zenden een wets
ontwerp tot het in overweging
nemen van een voorstel tot ver
andering hi de grondwet ten
einde een nieuwe rechtsorde voor
de in artikel 1 der grondwet ge
noemde grondgebieden te kunnen
voorbereiden en vestigen, alsme
de strekkende tot invoering van
het instituut van staatssecreta
rissen.
Federatie van Neder
landse streekbeurzen.
Zaterdag j.l. vond te Utrecht
een bijeenkomst plaats van de
organisatoren der verschillende
streekbeurzen in Nederland, t.w.
die in Groningen, Arnhem,
Maastricht, Bergen op Zoom en
Rotterdam. Eenstemmig werd
besloten een federatie van
streekbeurzen in het leven te
roepen, welke regelend en coör
dinerend werkzaam zal zijn. Als
technisch leider treedt op de
heer G. J. van der Meij te Gro
ningen, organisator van de Gro
ningse streekbeurs „Gronob".
nieuw aangekomen slaven be
zweken.
Twaalf maal hebben ze een
kuil gedolven, om het cadaver
er in te smijten.
„Wie volgt?" zegt er dan een
met galgenhumor. Je kunt be
ter dood zijn, menen die,, dan
dit leven leiden.
Maar Lemarque, die met an
dere slaven, als dit althans mo
gelijk is, gesproken heeft, zegt
tot Jochem: „Als je dan. onge
lovig bent, kun je beter dit le
ven hebben. Want dan ben je
nog in het heden der genade.
En je kunt je nog bekeren".
Bekeren, dat is een dik woord,
zeggen ze. Maar het is dan toch
maar een Bijbels woord.
Bekeringje moet omge
zet worden. Je moet een ander
mens worden. Een mens
ïlere, hoe is het mogelijk! die
dan bidt voor de met de zweep
striemende opzichters.
Op de plantage van de Turk,
die vrijwel allen vervloeken.
Wie lost dat dillema op? Jo
chem kan het nog niet.
„Dat komt wel", troost Le
marque, hoopvol.
(Wordt vervolgd.)
EN NU WW/
EEN KOPJE WÊr
Het ls algemeen bekend, dat de bedijking van de schorren aan
het Sloe aanstaande is en ook reeds plannen worden gemaakt om
land in te polderen ten Zuiden van de Kreekrakdam en ln de
Braakman. Minder bekend is wellicht dat Zeeland's eeuwige vyand,
het water, het poldertje AI-te-kleln, aan de oostzijde van Noord-
Beveland gelegen, verzwolgen heeft. De oppervlakte van dit stukje
laild bedraagt weliswaar maar 10 h.a., maar in deze tijd weegt
het verlies des te zwaarder.
Met deze karakteristieke naam
zijn nog twee poldertjes gedoopt,
n.l. een op Schouwen, groot 32
ha., ln 1530 bedjjkt en een, dat
(Ingez. Med.)
deel uitmaakt van de Nieuwe-An-
nex-Stavenissepolder op Tolen.
Noord-Beveland heeft de eeuwen
door een felle strijd met de water
wolf moeten voeren, een strijd nog
niet geëindigd. De stormvloeden
van 1530 en 1532 deden heel
Noord-Beveland ten onder gaan,
rijke en vruchtbare streken en ve
le mensenlevens. Het had ln de
Middeleeuwen een andere vorm
dan de tegenwoordige -en bulten
de dijk van het door ons bespro
ken poldertje zijn de overblijfse
len gevonden van het dorpje Ha
merstee. Eerst in 1598 begon men
weer ln te dijken en ontstond de
polder Oud-Noord-Beveland, In de
17e eeuw begon Noord-Beveland
allengs ongeveer het tegenwoor
dige aanzien te krijgen: er waren
minstens 16 polders bedijkt. Eén
daarvan ls het bovengenoemde
poldertje. 18 Juli 1669 behandelen
de Staten van Zeeland het verzoek
van de ambachtsheren van Kats
„omme te mogen bedijeken
seecker kleyn Hoecktjen van twee
en twinttgh Gemeten Schorre".
Het verzoek om octrooi werd ln
handen van de heren van de Re
kenkamer gesteld om advies. Het
advies was gunstig en 29 Maart
1670 werd het octrooi door ge
noemde "Staten gegeven, met vrij
stelling van enige belastingen en
op condities zoals o.a. op 10 Maart
1667 octrooi werd verleend. Men
kreeg b.v. kwijtschelding van de
heffing op bier (van de goedkope
re soort), dat gedurende de be
dijking zou worden genuttigd, ver
der vrijstelling van de belasting
op de ;,hoombeesten" en bezaaide
gemeten lands voor de tijd van 7
jaar enz.
Hiertegenover stonden enige
verplichtingen, terwijl de bedijking
binnen 2 jaar voltrokken moest
zijn op straffe van het effect van
het octrooi te verliezen. Uit een
akte van 10 Juli 1670, verleden
voor schepenen van Kats, kunnen
we lezen, dat de oud-schepen van
Colijnsplaat, Lenaert Boot ver
klaart schuldig te zijn aan de bur
gemeester van Vere mr Pieter van
Reigersberg de som van 700 Caro-
liguldens van dijkkosten ,,'t gene
den voorn, comparant (Boot) Int
polderken benoorden Catz, ge-
noempt Al te cleyn, ls indijeken-
de". Hij moest deze som een jaar
na" dato terugbetalen tegen een
Interest van 16 pet.! Als onder
pand verbond hij al zijn landen,
die hij ln dit poldertje had inge
dijkt. Genoemde twee personen en
Adriaen Dlngemans leren we Uit
een akte van 28 Febr. 1671 kennen
als leder voor een gelijk deel
I het Engelse vaarwater, een mach-
I ttge stroomgeul, zich steeds meer
naar de Oostzijde van het eiland
en begon zijn vernielende werking
aan de Oostelijke oever. Het ver
slag betreffende de oeververdedl-
g'"g ln Zeeland van 1862 zegt, dat
de stroomaanval voor de polder
Al-te-kleln sedert ruim een eeuw
een strook voorland heeft wegge
nomen van niet minder dan 1800
el. En de hoofdingenieur van de
Prov. Waterstaat Hogerwaard
schetst ln zijn voorgenoemd werk
over de oeververdediging (1902)
de toestand als zorgwekkend.
„Immers", zegt hij, „juist op de
grens van Al-te-Klein met Leen-
dert Abraham (de pas in 1853 In
gedijkte polder ten Zuidoosten van
Al-te-klein) heeft zich gevormd
een uitgestrekt en diep stroomgat
door sterke toeneming der diepte
'onder den wal, gepaard gaande
met vallen en afschuivingen,
waarvan die van 13 Jan. 1887 en
20/21 Febr. 1893 zich reeds tot
vóór den polder Al-te-Kléin uit
strekten". In 1899 en 1900 volgden
nog afschuivingen. Volgens hem
was het poldertje alleen te behou
den-door aaneengesloten onderzee
se oeververdediging en hij besluit
met de sombere woorden: „dat dit
poldertje, aan zich zelf overgela
ten, eerlang zal moeten verloren
gaan". Helemaal aan zich zelf
overgelaten was het Intussen niet,
want bij de calamlteusverklaring
van de Leendert-Abrahampolder
(by K. B. van 5 Febr. 1883) werd
een waterschap opgericht, waar
toe ook Al-te-klein behoorde. Wat
het water onderzees nog niet ge
lukte, probeerde het 12 Maart
1906 met bruut geweld, een ge
weldige stormvloed slóeg over de
600 m. lange djjk cn vulde spoe
dig het gehele poldertje- Binnen
3 dagen was het echter weer wa-
tervrij.
Het knagende werk onder wa
ter ging door en wat Ir Hoger
waard voorspeld had gebeurde
door de oever- cn djjkval van 10
Januari 1939. De gevolgen waren
ruïneus dat yan herstel der
schade werd afgezien wegens de
hoge kosten, wat weer tot gevolg
had dat de achterliggende gronden
werden prijsgegeven. In de winter
van 1943/44 werd het poldertje
verscheidene malen overstroomd,
zodat men om opheffing verzocht.
1 Mei 1947 werd do opheffing ge-
a.ht in te gaan, vastgesteld 1>U
besluit van de Staten dezeï pre-
vincio 29 Juli 1947 en goedgekourd
bij K. B. van C Nov. 1947.
Zo eindigde Al-te-klein zyn 277-
jarig bestaan.
6 M. P. DE BRUIN.
Shinwell, de Britse minister van
oorlog, heeft op een bijeenkomst
te Windsor by Londen verklaard,
dat hij oorlog met de Sowjet-Unle
ondenkbaar achtte.
Een tweeraotorig vliegtuig is te
Somerset ln Pennsylvanië tegen
een berg gevlogen, Volgens de
land. Drie maanden later reeds
droeg Adriaen Dingemans zyn
portie over aan Van Reigersberg,
die uit alles blijkt de kapitaal
krachtigste te zijn.
Deze Pieter van Reigersberg,
stammend uit een aanzlenlyk en
gefortuneerd geslacht, was een
neef van de vrouw van Hugo de
Groot, de onvervaarde Maria van
Reigersberg. Jacobus Perlzonlus,
rector-magniflcus van de Frane-
ker hogeschool, heeft in een z.g.
Programma de lof bezongen van
dit Zeeuwse geslacht. Van Pieter
heet het, dat hy niet alleen met
zyn beleid als burgemeester zijn
vaderland wilde helpen, maar. ook
daadwerkelijk als ritmeester het
benarde vaderland ln 1672 wenste
te steunen.
In laatstgenoemd jaar zien we
uit een transactie, dat het stukje
land van Boot bezaaid is met kool
zaad, het klassieke gewas voor
een nieuwe polder. Het blykt, dat
de aanslibbing nog steeds door
gaat, want Boot vraagt 23 Sept.
1675 aan de Staten van Zeeland
om 40 gemeten schorren te be
dijken benoorden Al-te-Klein. De
schorren heeft hij gekocht van de
Prins van Oranje en ambachts
heren van Kats.
Zijn gedeelte in Al-te-Klein
gaat echter ook aan Van Reigers
berg over, want 3 Mei 1679 ver
kopen de erfgenamen van laatst
genoemde 24 gemeten 131 roeden
korenland „synde het poldericen
Altecleyn" tegen ruim 14 Vlms.
per gemet aan Lob. Munter.
Op de verbeterde en vermeer
derde kaart van Visscher van het
laatste kwart der 17e eeuw staat
het poldertje belangrijk groter af
gebeeld dan op de kaart van de
bekende Hattinga, gemaakt in de
vyftlger jaren der volgende eeuw,
die de grootte aangeeft zoals zij
was voor het verloren gaan. Ho
gerwaard bouwt hierop zijn con
clusie in zyn grote werk over de
oeververdediging ln Zeeland, dat
van het poldertje dus een deel
verloren ls gegaan. Ten onrechte
menen wy, daar bhjkens boven
staande gegevens de oppervlakte
van 24 25 gemeten overeen
komt met 10 ha. Temeer, omdat
in het pas verschenen werk „Ge
schiedenis der kartografle van
Nederland" van de Vlsscher-kaar-
ten gezegd wordt dat „de aange-
dykte polders vaak niet op de
juiste schaal zyn ingetekend".
Het water wilde echter zyn ver
loren terrein herwinnen, wat ook
gedeelteiyk gelukte. Reeds ln 1658
vloeide de polder Orisant onder.
De noordkust van Noord-Beveland
kreeg het hierdoor zwaar te ver-
duren, zo zwaar, dat in de 18e eerste berichten zijn de lijken van
eeuw daar 3 polders verloren gin- twee vrouwen en -een man ge-
eigenaars van het pas verworven gen, In de vorige eeuw verlegde vonden.
