De Radiorede van H.M. de Koningin.
Telegram van Rijkseenheid aan de
Minister-President
De strijd tegen het Communisme.
„Opbouworgaan" moet eigen plaats in
Zeeland krijgen.
Verschillende perscommentaren.
Het Kabinet verantwoordelijk voor de inhoud.
Voorwaardelijke buiten vervolging stelling .v0?. radiorede, weike onze
Zeer ernstige constitutionele bezwaren.
Walcherse landbouwers bijeen.
xvm.
Korte
Wereldkroniek
Beste neefjes en nichtjes, als binnen. De smokkelaar ver-
Willen jullie wel geloven, dat haastte zijn ^red. Hij wou maar
ik erg blij ben? Weet je waar- weer zo vlug mogelijk thuis
om Omdat ;k nu het vervolg zÖn-
weet van Frans z'n avontuur.' Toen ineens„Handen ont
Er waren heel wat neefjes en hoog of anders krijg je de ko-
nichtjes, die me het vervolg gel!"Nog nooit was de
hebben geschreven, maar ik ge- smokkelaar zo geschrokken; 't
loof, dat Frans Bukkens in was alsof hij door een electri-
Vlissingen en Jo van der Guch- sche schok getroffen stil bleef
te in Kloetinge nog wel het staan. Hij zag in het maanlicht
mooiste verhaal hebben ge- een in 't burger geklede kom-
schi even. De prijs hebben ze mies op hem af komen. Deze
verdiend, want ze hebben hun hield een revolver onder zijn
best er voor gedaan. Eigenlijk neus, en sprak bars: „Ik arres-
wilde ik nog meer neefjes en teer U in de naam der wet!"
nichtjes een prijs geven, maar j
dat gaat jammer genoeg niet. Zo, tot hiertoe en niet ver-
Maar ik wil toch wel even zeg- der. Anders neem ik te veel
gen dat Janny Rouw en Ploni ruimte in beslag, 't Is wel jam-
het ook heel mooi hebben ge- j mei-, maar het verhaal van Jo
daan en niet te vergeten Wit- kan ik toch niet meenemen,
kop en Roosje. Ik wist niet, datIn ieder geval de winnaar en
mijn neven en nichten zulke i winnares krijgen hun prijzen
mooie verhalen konden schrij- toegestuurd,
ven. Maken jullie je opstellen Tot over 14 dagen dan meer
OOM HENK.
op school ook altijd zo goed?'weer hé.
Ik had gedacht het beste ver-
volg in jullie hoekje te laten j
drukken, maar Frans Bukkens
heeft vijf vellen vol geschreven
en die kunnen niet allemaal
mee. Daarom zal ik er enkele
delen van in de krant zetten.
Luister maar, hier begint het.
„Zo, vriendje", zei de vreem-1
,ef!lkIakende i In tegenstelling met wat wij
„jlrïl'l", w4; I op dit gebied gewoon zijn, heeft
Rvl nu t j V. voor de radio-rede van H. M. de Ko-
Frans nog iets had kunnen zeg- tot ppn hr.jp hesnre
gen. werd 't pak, dat de smok- g - een ..BesPre'
Stichting Het Zceqwse
Landschap.
rïhr Mr Qnarlrs van Fffnrrl be
dankte al» voorzitter.
Op 30 Januari hield de Stich
ting Het Zeeuwse Landschap haar
jaarlijkse algemene bestuursver
gadering te Middelburg in het ge
bouw van de P.Z.E.M. 13 van de
28 bestuursleden waren aanwezig.
De wnd. voorzitter Dr B. D. H.
Teilegen, deed mededeling van de
wens van de voorzitter, de schei
dende Commissaris der Koningin
in Zeeland, Jhr M. J. W. Quarles
van Ufford, zijn functie als zoda
nig neer te leggen. De vergade
ring verenigde zich unaniem met
de woorden van de heer Tellegen,
dat men de wens van de voorzit
ter zou moeten eerbiedigen, doch
dat de Stichting in hem een kun
dig en ervaren leider zal missen.
Vervolgens kwamen onder meer
de volgende punten aan de orde:
Inventarisatie van het natuur
schoon in Zeeland, met als basis
de lijst van natuurgebieden van de
Rijksdienst voor het Nationale
plan, en ln het bijzonder het rap
port van de „Snelcommlssie"
Walcheren, de „Westwal" schade
aan de Noord-Bevelandse Duinkop
en aan het Zwin, welke gebieden
bovendien nog verder met onder
gang worden bedreigd door de on
oordeelkundige recreatie die daar
thans plaats vindt.
Betreffende de herbeplanting,
die voor Walcheren, -Schouwen
Dulveland en Tholen en ook voor
andere gebieden in Zeeland een
urgent probleem vormt, werd ken
nis genomen van het streven van
het Staasbosbeheer om een iep te
ontwikkelen die aan de beruchte
lepziekte weerstand zal kunnen
bieden. Men verwacht hierin bin
nen enkele decennia te zullen sla
gen; tussentijds zal een generatie
van Canada's kaprijp kunnen zijn.
De Canada's, die thans naar het
oordeel van velen op te grote
schaal worden aangeplant, zullen
dus t.z.t. weer plaats maken voor
de iep die ons Zeeuwen altijd zo
vertrouwd is geweest.
De vergadering werd besloten
met een voordracht van de heer
R. J. Benthem, landschapsconsu-
lent bij het Staatsbosbeheer, die
sprak over de constructie der
nieuwe cultuurlandschappen. Spre
ker zette uiteen, dat het in ons zo
bijzonder dichtbevolkt land, n^ast
het conserveren van enkele na
tuurmonumenten, thans dringend
nodig is, aandacht te schenken
aan de verantwoorde constructie
van nieuw landschapsschoon.
keiaars hem hadden meegege
ven van z'n rug afgerukt. De
man voelde er eens aan, nam
het pak onder zijn arm en riep
toen iets. Op zijn geroep kwam
er een andere man vanuit de
bosjes, die aan de rand van het
weggetje stonden, te voorschijn.
„We hebben wat", zei de man,
die Frans het eerst had ont
moet tot zijn makker. En tot
Frans zei hij„jij gaat mee jon
ge vriend en pas op als je een
kik geeft!"
Daar liep Frans nu, niet we
tend of hij het met kommiezen
te doen had, of met smokke
laars. En als het eens kommie
zen waren, dan werd hij er van
verdacht, dat hij smokkelaars
hielp. „Iikke, ik
„Je hebt niets te ikke!
een der mannen bars.
Doch Frans gaf de moed niet
op. En hij hervatte: „Ik smok
kel niet, ze hebben mij gedwon
gen hen te helpen. Ze h
„Wie zijn die „ze"?"
„Dat zijn de smokkelaars!"
antwoordde Frans. Nu stonden
king in de pers aanleiding ge
geven.
Door „Trouw" wordt er de
nadruk op gelegd, dat in deze
rede aan het woord is de on
schendbare Koningin met haar
verantwoordelijke ministers.
Als de Koningin zegt: ,,Het
stemt mij gelukkig", dan zegt
de Koningin niet meer dan dat
de onschendbare Koningin met
haar verantwoordelijke minis
ters gelukkig gestemd is. Die
twee elementen mogen niet ge
scheiden worden. En voor deze j ven.
zin, voor dit spreken over een Omdat wij niet de kracht
„gelukkige stemming" zijn hadden om naar een ander Ko-
uitsluitend de minis- ninklijk woord ons zelf te zijn
ters verantwoordelijk. I en te blijven. Omdat wij ons
Het behoort tot de eonstitu- vandaag tot speelbal van de
kendat zij het onderscheid niet
weet tussen een troon en een
spreekgestoelte op een politie
ke vergadering, is misschien
nog erger".
Het blad betoogt verder, dat
het onwaar is, dat zich een
volkengroep van 70 millioen
zielen aan de zijde van de de
mocratie heeft geschaard, zo
als wij die kennen.
Er gaan alleen 70 millioen
mensen honger en ellende te
gemoet, omdat zij niet begre
pen hebben, of niet de kracht
hadden, bijtijds het schoonste
monument, dat wij ooit gesticht
en gehad hebben, te handha-
tionele taak van H. M. de Ko
ningin om een rede, die zij als
ze; Koningin uitspreekt zodanig
uit te spreken, dat die rede het
effect heeft, dat de regering
daarmee beoogt.
Maar het is constitutioneel
niet behoorlijk daaruit een con
clusie te trekken met betrek
king tot het persoonlijk gevoe
len van de Koningin, zoals prof,
ze stil. En Frans moest in het'Romme deed in de Volkskrant
kort vertellen wat hij beleefd '111 verband met de passage over
de vrijheid en bekwaamheid
van de mannen hier en in Indië.
„In de desbetreffende zin staat
in wezen niets meer en er is
ook niets meer mee uitgespro
ken dan dat de ondeelbare
Nederlandse regering, waarvan
de ministers het verantwoorde
lijk element vormen, vindt, dat
mannen in Indonesië en hier (en
deze laatsten zijn de ministers
zelf!) de wijsheid en de be
kwaamheid bezitten, waarvan
die zin dan verder spreekt."
De ,,N. Haagsche Crt." wil
op dit ogenblik geen critiek uit
oefenen, al betreurt zij het te
had.
In het stuk, dat we overslaan,
vertellen de mannen Frans, dat
ze kommiezen zijn en dat hij
(Frans) hen moet helpen de
smokkelaars te vangen.
Frans moet het pak weer op
zijn rug binden en aan de smok
kelaar geven, die op hem stond
te wachten. Frans deed het en
de smokkelaar nam het pak
in ontvangst en verdween.
Het verhaal gaat dan verder:
I>e smokkelaar liep door het
donkere bos.
Hij had het pak onder zijn
arm en verkeerde in een opge
wekte stemming. Het was hun 21 betwijfelen of deze re
dan toch gelukt, ondanks de ?a?i van het Ko-
scherpe controle smokkelwaar ,p, uitsluitend winst be
over de grens te brengen. In
ieder geval was de buit zo goed $1 vestigt er echter de
aandacht op, dat over een ding
I geen misverstand mag bestaan
Keeerbiedigde Koningin heeft
Door de Officier-Fiscaal bu het I uitgesproken, komt voor ver-
antwoordelijkheid van 't thans
zittende Kabinet. De Koningin
is ook in deze aangelegenheid
onschendbaar, de ministers zijn
verantwoordelijk".
Bijzonder Gerechtshof te 's-Her-
togenbosch voor de Provincie Zee
land zijn de volgende personen
voorwaardelijk hultenvervolging
gesteld:
P. Huige te Goes en C. Marijs te
Souburg, onder voorwaarde, dat
zij afstand doen van hun radio
toestel.
Voorts zijn de volgende perso
nen onvoorwaardelijk buiten ver
volging gesteld: P. M. Tromp te
Philippine; F. den Hollander te
„De Nederlander" is even
eens van oordeel, dat het mini
sterie de vei antwoordelijkheid
van deze rede draagt, zegt het
diep te betreuren, dat dit mini
sterie zich niet ontzien heeft,
de geëerbiedigde persoon des
Engelsen, morgen van de Ame-
praat over geestelijke en mo
rele herbewapening, over al
lerlei leuzen, teiwijl wij dag in,
dag uit, de eerste beginselen
van het Christendom met voe
ten treden, onze plicht verza
ken, onze verplichtingen niet
nakomen, onze schuldeisers be
driegen en zij die op onze vlag
en onze eer vertrouwden, prijs
geven aan onze doodsvijand.
Wij komen er niet met de
praatjes van Romme en Jonk
man en met radio-redevoerin
gen, dat alle» zo goed en zo
best is. Er is niets goed en
niets bestop het ogenblik gn
alleen een wonder Gods kan
cns nog redden.
Iii zulk een uur verlangen
wij van ons Staatshoofd de
aanroeping van de Allerhoog
ste om ons bij te staan; en
verlangen wij verschoond te
blijven van de redevoering die
zwakke ministers leggen in de
mond van hen die hoger en
sterker dan zij zijn, maar niet
temin mensen.
Deze radio-rede is 'n slecht
Nog voor de radio-rede van H. M. de Koningin, over de verhouding van Nederland en Indië kon
worden gepubliceerd, heeft het Nationale Comité Handhaving Rijkseenheid een telegram gericht aan
de minister-president, waarin het aan zijn ernstige bezorgdheid uitdrukking geeft.
Het comité meent, dat aan een dergelijke rede, welke ongetwijfeld
een politieke strekking moet hebben, zeer ernstige constitutionele
bezwaren verbonden z(jn.
„Het grote gewaar bestaat, dat Hare Majesteit zich op de een
of andere wyze zal uitlaten ten gunste van het tot dusver gevoerde
beleid, dat naar de inzichten van de grote meerderheid des volks
rampzalige gevolgen moet hebben voor ons land, ons volk, voor de
volkeren van Indië en voor de monarchie.
Indien H. M. zich, zy het
indirect, zou uitspreken ten gun
ste van dit beleid, dan zou, dit zo
danig kunnen worden, opgevat,
met name in het buitenland, dat
onze constitutionele gebruiken niet
kent, dat hoogstderzelver persoon
vereenzelvigd wordt met de reg.e-
ringspolitiek, hetgeen in verband
met de stemming in den lande ten
aanzien van die politiek in hoge
mate bedenkelijk zal zijn voor tiet
prestige der monarchie.
In verband hiermede, schrijft
ons het Provinciaal Comité Zee
land „Handhaving Rijkseenheid":
Het zal een ieder duidelijk zijn,
dat na deze rede, waar de huidige
Regering ten volle voor verant
woordelijk is, goede voorlichting
door woord en beeld meer dan
ooit nodig is, ook in onze Provin
cie!
De toestanden zijn in Indië
we hebben 't pas nog uit de eerste
hand gehoord meer dan ont
zettend!
(Men leze het verslag der rede
van Drs Thiessen in het „Z.
Dagblad" van 2 Febr. j.l.).
Indië en Nederland verkeren in
grote nood, waaruit de Almach
tige God alleen redden kan
doch wij hebben onze roeping om
in. het waarachtig belang van zo
wel het Indische- als het Neder
landse volk, de actie van „Hand
having Rijkseenheid" daadwerke
lijk en financieel te steunen!
Daadwerkelijk door straks Uw
stem uit te brengen op mannen,
die 't heil der beide volken wer
kelijk zullen voorstaan en finan
cieel door nu terstond een bydrage
te storten bij, of te gireren op
nummer 397562 van de Incasso-
Bank N.V. te Goes, ten name van
het Prov. Comité voor Zeeland
„Handhaving Rijkseenheid".
We zijn er niet mee af, door
alleen maar te zeggen „Wat erg
toch!" Persoonlijk moeten we ook
iets doen!
Richtprijzen voorlopig nog niet bekend.
Donderdagmiddag kwam in de
Sociëteit de Vergenoeging te Mid
delburg liet district Walcheren
van de Stichting voor de Land
bouw bijeen.
Nadat de voorzitter de heer
Wisse, de vergadering had geo
pend, sprak Ir. Rooyackers, Lan
delijk secretaris van de Stichting
over het onderwerp: „Actuele pro
blemen bij het werk van de Stich
ting voor de Landbouw".
Spr. begon zijn rede met uiteen
te zetten, dat het terrein, dat door
de Stichting bestreken wordt zeer
breed is. Zij houdt zich bezig met
de moeilijkheden zowel op siciaal-
economisch als op technisch ter-
rikanen, gisteren van de Stuw- stuk werk. Dt zij is uitgespro
groep, overmorgen van een an- ken is een schande voor dit
dere aangewaaide ideologie kabinet. Haar inhoud is kwet-
maken. Omdat wij ziek zijn en send voor de jongens die daar
ellendig van al het vage ge-1 ginds nog vallen".
Belangrijke taak op sociaal en cultureel terrein.
In de provincie Zeeland heeft thans een nieuwe instelling haar
intrede gedaan, die in de toekomst op sociual en cultureel terrein
veel zal kunnen betekenen.
Wii doelen op de Stichting Zeeland voor Maatschappelijk en C ul
tureel Werk, of korter gezegd het „Opbouworgaan", dat met ingang
van 1 Febr. j.l. de werkzaamheden is begonnen.
Documentatie, j in vergevorderd stadium.
Aan het totstandkomen van
deze Stichting in onze provincie
Antwoord van de Regering aan de Eerste Kamer.
Naar aanleiding van in de afdelingen der Eerste Kamer gemaakte
opmerkingen verklaarde de Regering in de M. v.
Ook de Regering is van mening, dat het communisme in z(jn
huidige vorm beschouwd moet worden als een ideologie, strjjdig
met de christelijke opvatting omtrent het wezen van mens en
maatschappij.
Zij meent het leerstellig com-'
munisme echter niet beter te
kunnen bestrijden dan door een
beleid, gericht eensdeels op be
houd en versterking van de
De directeur van dit orgaan,
de heer C. Lijnzaad, was bereid
over 't doel van deze instelling
het één en ander te vertellen.
Met de stichting van dit or
gaan is Zeeiand op hetzelfde
peil gekomen als sommige an
dere provincies, waar dergelij
ke organen reeds langer be
staan. Drente b.v. bezit reeds
vanaf 1926 een „Opbouwor
gaan". In Groningen werd het
zijn heel wat besprekingen voor
afgegaan. Er is hier speciaal
wat het werk op sociaal gebied
betreft, een vermenging van
hetgeen semi-overheidsorganen
en het particuliere initiatief tot
stand brengen. Er wordt door
dezen zeer veel arbeid verricht,
doch het staat wek vast, dat op
dit terrein nog enorm veel te
doen valt in het belang van de
6""" Xöt -f uoen vair m ner ne
Gelderland bevolking.
in 1939, in Utrecht in 1945 en
m Friesland is het werk het
vorige jaar iiegonnen. Overijs
sel gaat, zodra er een directeur
is benoemd, beginnen en in de
beide Hollanden zijn de plannen
:t
Christelijke grondslagen onzer
samenleving, anderdeels op het
verwezenlijken van de gedach
te der sociale rechtvaardigheid,
in het ontbreken waarvan im
mers het communisme zijn
vruchtbaarste voedingsbodem
vindt.
Voor zover het communisme
een staatkundige realiteit in het
internationale leven is gewor
den, mag de regering de ogen
niet sluiten voor de noodzake
lijkheid om in zo goed mogelijke
verstandhouding met alle vol-1 den en nu was er bepaald, dat
ken ter wereld het hoge goed van weerszijden de forten zou-
Zeeland tegen.
1648 Vrede van Munster
II.
had.
In April wordt het vredes
verdrag geratificeerd met 5
Een ander bezwaar van Zee
land was gericht tegen de grens
scheiding. In het tegenwoordige
Zeeuwsch-Vlaanderen grensden tegen 2 stemmen,
we aan de Spaanse Nederlan-' *e»ianr
van de vrede te behoeden.
De regering is wars van een
zijdige oriëntering op bepaalde
landen, in Oost-Europa gelegen.
Dit sluit niet uit, dat zij ook
met deze landen in verbinding
den geslecht worden om op die
manier de vredelievende ge
zindheid te tonen. Er waren
enkele uitzonderingen. Maar
zou Spanje niet de onbeteke
nende sterkten slopen en de
treedt. Zij kan niet volgen hetbelangrijke intact laten? En wij
betoog dier leden, die blijkbaar wilden ons ook niet helemaal
Goes; P. J. W. van Luyk te Cad- Konings tot een instrument te
- - maken van partijpolitiek.
De regering had dit niet mo
gen doen.
Dat zij het Koninkrijk ver
kwanselt, dat zij de levens van
millioenen van onze jongens op
te het spel zet, het zijn wandaden
die de hemel om wraak sme-
zand; C. Zorge te Ouwerkerk.A.
C. M. van Luyk te St. Annaland;
W. C. Kesteloo en C. Kesteloo,
beiden te Veere; P. A. Lindenberg
te Wemeldinge; M. Kopmels te
Yerseke; T. G. van den Bosch te
Goes; P. J. van der Borgt
Hansweert.
in het aanvaarden van hulp uit
hoofde van het plan-Marshall
zekere gevaren zien van poli
tieke aard. De regering moge er
in dit verband nogmaals met
nadruk op wijzen, dat de initia
tiefnemers van het plan-
Marshall geheel Europa hierin
hebben willen betrekken.
De Joego-Slavische regering
heeft bij de Italiaanse regering
een verzoek tot uitlevering van
oorlogsmisdadigers Ingediend.
'e korte inhoud van het gebeurde in de afgelopen
week, geeft hetzelfde beeld als heerste niet leeft onder de mas.
dat van de vorige overzichten:
onrust, verwarring, wantrou
wen.
Het meest schokkende feit
van de laatste dagen was wel
de moordaanslag op
Gandhi, de grote vredes
apostel in India.
Deze moord, zo heeft men ge
zegd, is symbool van deze tijd.
De moordenaar heeft n.l. niet
oe mens Gandhi willen treffen,
maai' wel de idee die door de
Mahatma werd belichaamd: 't
passief verzet, waardoor hij
althans op bepaalde momenten
veel heeft weten te bereiken.
Passief verzet. Maar tegelijke-
lijkertijd bij Gandhi uiting van
sterke acitiviteit steunend op
een onwankelbaar geloof en 'n
.voortdurende spanning van de
wil.
Het valt moeilijk te voor
spellen of de moordenaar zijn
doel inderdaad bereikt heeft.
Indien ja, dan is er een goede
kans, dat, wie weet hoe spoe
dig, ernstige botsingen tussen
de Hindoes en de Mohammeda
nen niet uit zullen blijven. Voor
de Indische regering' lijkt het
een schier bovenmenselijke taak
de eenheid te bewaren.
Toen de vrijmaking van En
geland een feit was, klaagde
Gandhi er over, dat toen alle
vuil naar boven scheen te ko
men. De kans is groot, dat dit
ook nu het geval zal zijn, en
dat maar al te spoedig zal blij-
Ook uit Palestina ko
men nog steeds onrustbarende
berichten. Het is moeilijk uit te
maken wie hier 't meest schul
dig staan, de Joden of de Ara
bieren, maar wel is het zeker,
dat beide partijen, wat strijd
lust betreft, aan elkaar zijn ge
waagd. De gevolgen van de
Engelse politiek na de vorige
wereldoorlog zullen hier nog
lang gevoeld worden.
En de toestand wordt te ern-
stiger, nu de communistische
agenten ook hier een geweldige
activiteit ontwikkelen.
De vorige week hébben wij
er op gewezen, dat Dimitrof,
vanwege zijn plannen om te
komen tot een Z u i d - E u r o-
pese Sovjet-federa
tie door Stalin op te vingers
werd getikt.
De klap schijnt raak geweest
te zijn.
Dimitrof heeft zich althans
gehaast zijn verklaring van a
tot z in te slikken. Zelfs de ge
dachte d#n het scheppen van
een oostelijk blok, zoo verklaar
de hij nu, is niet bij hem op
gekomen.
Stalin kan dus tevreden zijn
over zijn slaaf! Een andere
ken, dat de idee die Gandhi be- vraag is, of hij inderdaad ge
heel bevredigd is.
Evenals de Oosterse despo
ten uit de oudheid is de Russi
sche heerser uitermate wan
trouwend. Vergeven en verge
ten zijn begrippen die in zijn
woordenboek niet voorkomen.
Met de vorming van een
West-Europees blok
gaat het niet zo voorspoedig
als Amerika en Engeland dat
wel gaarne zouden zien. De vor
ming van zulk een blok is al
leen mogelijk als eerst een een
heid van Duitsland uitge
zonderd dan de Russische zone
- is hersteld.
Het gebeurde met de Franse
franc en speciaal het vasthou
den van Frankrijk aan een.
vrije goud- en dollarmarkt,
heeft remmend gewerkt, en is
oorzaak, dat naar gevreesd
wordt, de Drie-mogendheden-
conferentie, die te Londen zal
worden gehouden, minder vlot
zal verlopen.
Een lichtpunt hierbij
is echter, dat er wat de hoofd
zaak betreft, geen tegenstelling
bestaat.
Frankrijk is gaarne tot me
dewerking bereid en zal zeker
het mogelijk doen, om wat dit
betreft met de vroegere bond
genoten tot overeenstemming
te komen.
Als dit gelukt dan zal het
misschien mogelijk zijn tot een
z.g. trizonaal bestuur in Duits
land te komen, ter voorberei
ding van een Duitse regering.
Maar eer het zover is, zal er
nog heel wat water door de
Rijn stromen.
bloot geven, want eerlijk ge
zegd, behalve Spanje vertrouw
den we ook Frankrijk niet, dat
zo beangstigend dicht onze gren
zen naderde.
Deze kwestie is echter naar
genoegen opgelost.
Tenslotte moeten we als oor
zaak van de Zeeuwse vredes-
bezwaren ook het provincialis
me niet vergeten. De gewesten
waren wel door de Nnie van
Utrecht verbonden, maar leef
den in sommige opzichten ta
melijk zelfstandig naast elkaar.
En in tijden van oorlog behaal
den de Zeeuwen aardig veel
voordeel door de kaapvaart,
welke bron van inkomsten bij
de vrede zou ophouden, hoewel
ze zeggen: „van oordeel te zijn,
dat een algemene vrede over
de gehele Christenheid, zo het
in 't vermogen van mensen is,
in alle manieren dient te wor
den gevorderd. Met geen ander
doel hadden ze eenmaal de wa
penen aangenomen, dan om te
geraken tot een vreedzaam en
vrij gebruik van consciëntiën,
rechten en gerechtigheden".
Zo wordt dan op 30 Januari
1648 te Munster de vrede ge
tekend. Niet alleen de Spanjaar
den waren de strijd moe, ook
in ons vaderland verlangde
men naar vrede. Wel waren er
de laatste jaren geen grote
veldslagen geleverd, schitteren
de overwinningen bevochten
noch belangrijke steden ver
overd, maar de grote oorlogs
kosten van ruim 20 millioen
per jaar waren op de duur niet
te dragen. Hiervan moest het
gewest Holland ruim de helft
opbrengen, zodat we begrijpen
kunnen, dat deze provincie er
sterk voor was.
In een verdrag van 79 arti
kelen worden de voorwaarden
geregeld: volkomen vrijheid en
onafhankelijkheid, behoud van
alles wat we bij het sluiten van
de vrede bezitten, ook in onze
overzese gewesten (de naam
Indonesië kende men toen nog
niet) en sluiting van de Schel
de, wat voor onze handel en
die van Zeeland eveneens
echter zowel voor- als nadelen
Behalve Zeeland stemde ook
Utrecht tegen, deze provincie
is echter spoedig bijgedraaid.
Zeeland beriep zich op art.
9 van de Unie van Utrecht,
waarin bepaald was, dat geen
verdrag gesloten mocht worden
dan met eenparigheid van
Stemmen.
Misschien wel een ietwat on
gelukkige bepaling, want op
grond hiervan kon één gewest
alle overeenkomsten tegenhou
den. Men stoorde zich echter
niet aan onze provincie en be
krachtigde het vredesverdrag
dan maar met meerderheid van
stemmen inplaats van met een
parigheid.
Op 5 Juni zou de ratificatie
in alle plaatsen van ons land
afgekondigd worden, waaraan
Zeeland echter niet mee wilde
doen. Enkele dagen vóór deze
datum heeft het echter toe
gegeven bij een besluit, waarin
we lezen: „dat, alhoewel ver
scheidene redenen hen bewogen
om de vrede niet te bekrachti
gen, noch te gedogen, dat de
zelve in hun gewest werd af
gekondigd, zij nochtans oor
deelden, dat zij zich niet belas
ten mochten met het verwijt,
hetwelk men hun zou kunnen
doen, alszij zij de inwendige
rust gestoord hadden, terwijl
men aan de vrede van buiten
arbeidde; dat zij hierom toe
stonden, dat de vrede ook in
Zeeland afgekondigd werd,
blijvende echter betuigen, on
schuldig te willen zijn aan de
verwarringen en rampen, die de
Staat door dit afzonderlijk ver
drag -bedreigd werden".
5 Juni: een historische datum
en tevens een tragische, Immers
op deze dag hadden juist 80 jaar
geleden Egmond en Hoorne op
het schavot hun leven gelaten
(1568).
Vijf dagen daarna hield men
een plechtige dankdag, zoals
men ook vóór de vredesbespre
kingen een bededag had uit
geschreven (aan zulke gewijde
uren denken de grote staats
lieden tegenwoordig niet meer!)
Verder werd er „met schie
ten, vuren en branden van pik-
tonen" grote vreugde bedre
ven. „Doch in gans Zeeland
werd niet gevuurd", zegt de
geschiedschrijver. Het had zich
bij de besluiten neergelegd, daar
het toch moeilijk alleen de strijd
tegen Spanje kon voortzetten,
maar mokte nog wat na, hoe
wel het later nooit tegen het
gesloten verdrag gehandeld
heeft. L. v. W.
Het zal mede de taak van dit
orgaan zijn te onderzoeken wat
voor een bepaalde tak van dit
sociale en culturele leven nog
kan en moet gebeuren. Dit werk
(en dat dient met nadruk te
worden gezegd) zal niet door
het orgaan zelf worden verricht.
Het zal slechts activerend en
stimulerend werken en door 't
opnemen van contact met de
daarvoor in aanmerking komen
de instellingen leemtes opvullen
en in tekortkomingen voorzien.
Uiteraard is daarvoor een
volledige documentatie nodig
van de activiteit op sociaal en
cultureel gebied in de gehele
provincie. Het zal dan ook de
eerste taak van het orgaan zijn
hierover de beschikking te ver
krijgen.
Het moet zó worden, dat zo
wel het Rijk, de Provincie, de
Gemeenten als de particulieren
van dit orgaan gebruik zullen
maken als adviesbron.
Het „Opbouworgaan" zal al
les wat er op sociaal en cultu
reel terrein geschiedt en be
staat coördineren. Het zal, juist
ook door een volledige docu
mentatie, op bepaalde plaatsen
aan de oprichting van bepaalde
instellingen de stoot kunnen
geven of bestaande organisa
ties op diverse onderwerpen
attent kunnen maken.
In geen geval zal het orgaan
de bestaande instellingen ook
maar iets voorschrijven of op
leggen.
Practisch is het dus zo, dat
in de taak van de reeds aanwe
zige organisaties op sociaal en
cultureel gebied geen verande
ring komt. Als wijziging zal
optreden, zal dat slechts ver
betering kunnen zijn.
Dat het orgaan tegenover
alle instellingen hetzij op rooms-
katholieke, protestants-chris
telijke of humanistische grond
slag precies dezelfde houding
zal aannemen en geen enkele
voorkeur zal doen gelden
spreekt wel vanzelf.
De directeur, de heer Lijn,-
zaad, wil zich liever niet wa
gen aan het doen van allerlei
voorspellingen en het opstellen
van grootscheepse plannen.
Naar zijn mening zal slechts
dan vruchtdragend gewerkt
kunnen worden, wanneer allen,
die met het orgaan te maken
zullen krijgen, dit met vertrou-
reln. De omstandigheden waarin
het buitenland verkeert zijn op dit
alles van grote invloed.
Als voornaamste punt besprak
Ir Rooyackers de loon- en prijs
politiek van de reegring.
Door de landbouwers Is ln het
afgelopen jaar goed begrepen, dat
elke afwijking van de lonen en
prijzen voor hen grote consequen
ties inhield. Toen de regering' dan
ook afweek van haar politiek ten
opzichte van de bouwnijverheid en
metaalindustrie, was het de land
bouw die protest aantekende.
Spr. bepleitte met kracht de ge
lijkwaardigheid van landbouwers
en landarbeiders, hetgeen nog
steeds niet is verwezenlijkt, al
waren ln de aanvang de vooruit
zichten goed.
Ir. Rooyackers ging hierna ln
op de. behandeling van de begro
ting van Sociale Zaken in de
Tweede Kamer en alles wat daar
mee verband hield.
Met betrekking tot de melkprij
zen Icon worden meegedeeld, dat
van een algemene melkprijs geen
sprake kon zijn, daar de kostprijs
der melk overal weer anders ligt.
Zodoende kwam men tot de regio
nale melkprijzen.
Het hoofdbestuur heeft de Mi
nister in overweging gegeven, nog
geen richtprijzen vast te stellen
voor de akkerbouwproducten,
wanneer deze niet gebaseerd zijn
op de kostprijsberekeningen van
het Landbouw Economisch Insti
tuut. De landbouwers zullen dus
in dit opzicht nog geduld moeten
hebben, doch in hun eigen belang,
aldus spr.
Ir Rooyackers ging daarna nog
in op de buitenlandse aspecten
met betrekking tot onze landbouw
en deelde mede, dat men er in ge
slaagd is, de regering een verte
genwoordiger van het bedrijfs
leven in handelsdelegaties te doen
opnemen.
Bij de bureaux voor voedsel
voorziening, zal de overheidscom
missie worden vervangen door een
commissie van de Stichting. In
deze laatste commissies zullen ook
de landarbeiders zuttlng hebben.
Ten siotte deelde spr. nog mede,
dat de wet Oorlogssehaderegeltng
bjj de Stichting ln studie ls, zodat
daaromtrent door hem nog weinig
kon worden gezegd.
Na zijn rede beantwoordde Ir
Rooyackers nog enige vragen.
Hoogwater te Vlissingen:
Maandag 9 Februari:
1.52 u. 1.75 m., 14.12 u. 1.87 m.
Op- en ondergang van
Zon en Maan.
Maandag: Zon op 8.09 u., onder
17.41 u. Maan op 8.33 u., onder
16.42 u.
Teleqram aan „Nationaal
Reveil".
„Uwe Majesteit is slecht geraden
en slecht gediend."
„Nationaal Réveil" zond het
navolgende telegram aan H. M.
de Koningin:
Majesteit,
Met smart en zorg voor het
heil van ons oude Koninkrijk
en de daarin levende broeder
volken, met zorg ook voor de
toekomst van ons geliefde Vor
stenhuis, moet door millioenen
trouwe Rijksgenoten, hier en
overzee, de rede van Uwe Ma
jesteit aangaande de verhou
ding Nederland tot Indonesië
zijn beluisterd. Uwe Majesteit
is slecht geraden en slecht ge
diend. m
Geve God, uat alles zich nog
ten goede zal kunnen keren en
dat het Uwe Majesteit gegeven
moge zijn, aan het hoofd van
een wijze, fiere, zelfbewuste en
met verantwoordelijkheidsbesef
toegeruste regering Uwe volke
ren op voet van volkomen
staatsrechtelijke gelijkheid en
gelijkwaardigheid in volledige
vrijheid verenigd te houden on
der een ongebroken Kroon in
een ongeschonden Koninkrijk,
_jozoals Uwe Majesteit onder aan-
wen'zuÜetT"tegemoet treden en!roeping van de Naam des Al
mede door hun houding ertoe lerhoogsten eens gezworen heeft
zullen bijdragen, dat deze in- dat te zullen handhaven,
stelling spoedig een eigen plaats1In droefheid maar ook on-
in onze provincie zal krijgen. j wankelbaar vertrouwen, dat
Het „Opbouworgaan" zal 'recht over macht moet zegevie-
uiteraard met het ETI een nauw i en, rede over onverstand, wer-
contact onderhouden, hetgeen kelijkheid over waan, tekenen
b.v, van groot belang zal zijn
bij het onderzoeken van de
mogelijkheden van vestiging
van nieuwe industrieën enz.
En voorts is er voor deze in
stelling een breed arbeidsveld,
wanneer slechts gedacht wordt
aan het vraagstuk van de ge
zinszorg, het kleuteronderwijs,
het jeugdprobleem etc.
Gehoopt kan slechts worden
dat deze instelling, waar mo
menteel door onbekendheid met
de doelstellingen en de werk
wijze nog velen enigszins vreemd
tegenop kijken, spoedig mag
uitgroeien tot een specifiek
Zeeuwse instelling, die een
goede plaats in het Zeeuwse
leven inneemt.'
met de diepste eerbied
van Uwe Majesteit de ge
trouwe onderdanen
Het bestuur van
„Nationaal Réveil".
Een dertigtal manifestanten,;
die drie Amerikaanse zeelieden
vakverbonden vertegenwoordig
den, zijn met spandoeken waarop
geschreven stond: „Het plan-
Marshall ontneemt aan de Ame
rikaanse zeelieden hun broodwin
ning", naar het ministerie van
buitenlandse zaken gemarcheerd.
Het protest gold de plannen tot
overdracht van 500 Amerikaanse
schepen aan West-Europe.se lan
den.
