Kravchenko keerde zich met walging
af van de hamer en sikkelbanier.
De vrede van Munster 1648.
Burgemeesters en politie.
Dreigen de walvissen
nit de sterven?
Kon. Rotterciamsche Lloyd
heeft grote plannen.
„Ik verkoos de vrijheid"
Men hoede zich voor de burgermans
filosofie
„Het is niet zo erg"
Een opzienbarend
boek.
'IzwoftHe** stzifd
Spannende redding in
volle zee.
door CHR. W. J. TEEUWEN.
Men kan over het communisme denken zoals men wil, maar men
zal moeten toegeven, dat Kravchenko's befaamde boek „Ik koos de
vrijheid" met domweg te bagatelliseren is. Tenslotte weten wij met
*n allen Mets af van wat ln het enorme land achter het stalen
scherm nu al tientallen jaren bekokstoofd wordt. Wij zullen het
van ooggetuigen moeten hebben. Dat daarvoor journalistieke gees
ten niet het allereerst in aanmerking komen, spreekt vanzelf Een
gigante staatsapparatuur, zoals die naar Ideologisch model en
politiek en sociaal en cultureel ln de Sowjets is opgebouwd beoor-
deelt met niet in vogelvlucht.
Hoe scherp men van achter zijn
brilleglazen ook de ontwikkeling
van het technisch Sowjet-systeem
pleegt te begluren, het merendeel
van alle mogelijke reisverhalen,
dagboeken en indrukken
meestal van Amerikaanse zijde
gepubliceerd, kan als waarde
loos worden beschreven. Zelfs een
boek als van John Davles, de voor
malige Amerikaanse ambassadeur
aan het Kremlin, „Mission te Mos
kou", lijdt aan hetzelfde euvel. De
overzichtelijkheid ontbreekt ten
enenmale ondanks het feit, dat de
schrijver door de Sowjet-autoritei-
ten werd toegestaan zelf steek
proeven te nemen en te gaan,
waarheen hij wilde. Zulks was in
de oorlog het geval. Na de oorlog
zijn deze bezwaren eerder toe dan
afgenomen. De Sowjets hullen
zich vooralsnog ln een sflnx-ach-
tige geheimzinnigheid. Telkens
blijkt weer opnieuw, dat men zich
op de grote beer heeft verkeken.
De een men denke aan Fritz
Lieb's „Rusland Onderweg"
schildert hem ln ideologisch op
zicht te mak, de anderen bij
voorbeeld David J. Dallin ln zijn
„The real Sowjet Russia"
waarschijnlijk grimmig genoeg.
Wie zal ons het tegenwoordig
Rusland openbaren zoals het wer
kelijk is?
Vertrouwen afgegrendeld.
Het nadeel van Kravchenko's
boek is, dat het te accuraat is in
zijn memories. Hier zijn aanteke
ningen van een voormalig Sowjet-
beambte op de wereldmarkt ge
worpen, die in haar romantische
aankleding de indruk geven van
een vrij sombere, opzettelijke dra
matisering van feiten en toestan
den.
Ieder, die het boek gelezen
heeft, vraagt zich af, hoe het mo
gelijk is, dat de schrijver zich zo-
veel gebeurtenissen en feiten, die
zich over een aanmerkelijke peri
ode uitstrekken, nog zo minltleus
en zorgvuldig kon herinneren. Te
meer als men in aanmerking
neemt, dat dank zij het spion-
nage-systeem van de Russische
Staatspolitie, de N.K.V.D. het
vrijwel uitgesloten geacht moet
worden, dat de auteur de teboek-
stelllng van zijn herinneringen op
schriftelijke aantekeningen geba
seerd heeft. Dit neemt echter niet
weg, dat de memoires van deze
Sowjet-renegaat als totaal geno
men een Indruk achter laten, die
niet bepaald geschikt is om de de
mocratieën met het totalitaire sy
steem achter het stalen gordijn te
verzoenen. Bovendien ls de herme
tische afgeslotenheid van Sowjet-
Rusland er zelf de oorzaak van,
dat de hier als waarheid gepubli
ceerde „gruwelverhalen" er bij de
massa buiten de Sowjetgrengen
zullen Ingaan als gesneden koek.
Fritz Lleb kan het Europese
Westen, duizendmaal oproepen om
de Sowjets 'met vertrouwen tege
moet te treden, maar wie vertrou
wen wekken wil zal zelf aan de
eerste voorwaarden van vertrou
welijkheid moeten voldoen en dat
is: OPENHEID. Het stalen gor-
„Dit is het niet
Vandaar, dat Kravchenko's
boek zo daverend ls Ingeslagen.
Hier ls een mens aan het woord,
die in jong enthousiasme zich een
maal schaarde onder de hamer en
de slkkelbanler, maar die zich op
de duur met afgrijzen van het to
talitaire systeem en zijn dwang
methoden heeft afgewend. Het
moge-waar zijn, dat het Russische
vrijheidsbegrip meer collectief ver
staan moet worden dan het Wes
terse, dat neemt niet weg, dat allé
onderdrukking der vrijheid op
zichzelf toch vloekt met- alle
marxlstisch-bepaalde Idealisme.
In talrijke „zuiveringen" heeft
Kravchenko de onderdrukking
van het Sowjet-systeem ln de let
terlijke zin aan de lijve ondergaan.
Wanneer hij straks murw gebeukt
in een derde rangs hotel het por
tret van Stalln zal verscheuren en
wegspoelen ln het watercloset,
dan is dat voor hem meer dan
slechts een persoonlijke breuk met
het systeem. Hij wordt niet moe
de te verzekeren, dat hij persoon
lijk de vrijheid koos om daarmede
de bevrijding van al de onder
drukte Sowjetvolken te helpen be
werkstelligen.
Het totalitaire dwangsysteem
hoe luid in de communistische
leer ook verkondigd dat het
slechts van tijdelijke aard zal zijn
totdat alle, klassenverschillen to
taal zijn uitgebannen verdraagt
zich niet met de vrijheidsgedaehte
waarvoor eenmaal de oudere revo
lutieleiders in de bres zijn ge
sprongen. Het is daarom, dat
Kravchenko's vader, een commu
nist van de oude garde, altijd wei
gerde zich bij de party als lid aan
te melden.
„Dat is het niet waarvoor wij
geleden hebben", ls zijn steevaste
verzuchting.
Het kan de bedoeling* van een
waarlijk socialistische samenle
ving niet zijn, dat gedurende de
oorlog naar schatting niet minder
dan 20 millioen Sowjet-slaven om
de meest luttele vergrijpen en
vaak op grond van zeer onwerke
lijke verdachtmakingen hadden te
zwoegen ln de ellendigste slaven
kampen. Hier ls wel bewezen, dat
de revolutie steeds haar eigen kin
deren verslindt. Wie in een athe
ïstische samenleving alle godde
lijke autoriteit .ontkent, valt ten
prooi aan de democratische ver
schrikking van de autoritaire
mens, met name ln de meest on
meedogende en harde dictatuur.
De misdaad viert hoogtij en de
massa is er door aangetast, voor
dat zij er zelf erg in heeft.
Het merkwaardige boek van
Kravchenko „Ik verkoos de
vrijheid" ls in vede opzichten
een opzienbarend boek. De za
kelijke positie van de boekhan
del is in dit derde jaar na de
bevrijding allerminst rooskleu
rig en zelfs de geroutineerde
boekhandelaar zal van het bes
te boek van de meest vooraan
staande auteur niet durven
voorspellen, dat het zal „lo
pen". Er is echter een vaste
regel, waarop geen uitzonde
ring bestaat, en die regel luidt:
Er is geen regel zonder uit
zondering (als u de contradic
tie in deze ene zin voor lief
wilt nemen). Kravchenko's
boek vormt zo'n uitzondering.
Ondanks de zeer kostbare prijs
waren de eerste duizenden
exemplaren 'onmiddellijk uit
verkocht en het wel zeer merk
waardige feit doet zich voor,
dat men voor de goedkoopste
editie, die thans Is verschenen,
ln de boekwinkels ln de rij
staat. Wat is dat dan voor een
merkwaardig boek, dat „Ik
verkoos de vrijheid" Ds Chr.
W. J. Teeuwen geeft er in bij
gaand artikel zijn .oordeel over.
Terugkerende oorlogs
vrijwilligers en hun
universitaire studies.
De uit Ned.-Indië terugkeren
de O.V.W.-ers, die hun middel
bare opleiding ontijdig hebben
afgebroken, zullen krachtens een
bijzondere regeling ook zonder
einddiploma of staatsexamen
diploma tot de universitaire
studie zullen kunnen worden
toegelaten. Gegevens kunnen
belanghebbenden verkrijgen bij
plaatselijke demobilisatiecomi-
té's of sociale dienst van de
Kon. Landmacht of afd. demo
bilisatie van hét Ministerie van
Marine.
Zaterdag geen tweede
bestelling.
Aan de nota naar aanleiding
van het verslag der Tweede Ka
mer over de begroting van het
Staatsbedrijf der P.T.T. voor het
dienstjaar 1948 is o.m. het vol
gende ontleend:
In de plaatsen, waar thans op
Zaterdag een bestelling wordt
uitgevoerd, zou een tweede post
bestelling slechtsvan betekenis,
zijn, indien deze zou aanvangen
op het tijdstip, waarop deze be
stelling ook op andere werkda
gen begint. Daar op deze wijze
de vrije Zaterdagmiddag van het
Wilde het Derde Rijk te Munster de
vrede dicteren
By een bezoek dat een A.N.P.-
medewerker aan het algemeen
Byksarchief bracht, toonde de al
gemene Rijksarchivaris, Jhr Mr
D. Graswinckel, hem enige docu
menten, betrekking hebben op de
vrede van Munster.
In de eerste plaats bezit het al
gemeen Ryksarchief natuurlijk
het tractaat van de vrede, die 30
Januari 1648 in Munster in het
thans door oorlogshandelingen
vrywel geheel verwoeste raadhuis
aldaar werd gesloten.
Bij dit tractaat, dat aan het slot
de zegels en handtekeningen van
twee Spaanse en acht Nederland
se afgevaardigden draagt, doet
den georganiseerd, waarop het
tractaat van de vrede van Mun
ster van 1648 zou moeten prijken.
Op 15 Mei 1648 werd de vrede
geratificeerd en het algemeen
Rijksarchief bezit 2 exemplaren
van deze ratificatie: een Spaans
en een Frans.
Volgens een oud verhaal, dat
Mr Graswinckel laat voor wat het
is, zouden de Nederlanders niet
tevreden zijn geweest met de ont
vangst van de in het Spaans ge
stelde ratificatie en dat zou dan
de reden geweest zijn, dat er een,
Frans exemplaar werd vervaar
digd. Men beweerde namelijk de
Spaanse taal niet machtig te zijn.
De ratificatie draagt de hand-
zich de merkwaardige omstandig- j tekening van Philips IV en verder
held voor» dat twee zegels „in de een groot metalen zegel. Deze
xmrriT*lilrlrir» cr 7nn o-zaLr/-vr»-izxr» Tl/-,
verdrukking" zijn gekomen. De
afgevaardigden van Utrecht en
Zeeland, resp. de heren van Reede
en de Knuyt, wensten namelijk-]
eerst hun handtekening niet te
zetten en toen zij er, na overre
ding, toe overgingen, moesten hun
zegels tussen de reeds geplaatste
worden gevoegd.
De Duitsers wilden in Septem
ber 1940 het tractaat naar Mun-
personeel in het gedrang zou ko- s'e„ overgebracht zien, maar door
men, ontmoet het bezwaar, tot krachtige oppositie, die Prof.
Ijl. D A «ton
algemene invoering van de twee-
G. A. van Poelje, destijds
In elk geval is duidelijk, dat we
hier met een schokkend boek te
doen hebben. Al is slechts een
tiende juist van wat hier in een
sombere opsomming bladzij na
bladzij wordt verhaald, dan is de
werkelijkheid allerminst geschikt
om voor een dergelijk despotisme
onder de vlag van de meest idea
listische leuzen in het krijt te
treden. Het „zij weten niet wat zij
doen" is in dit opzicht wel een
barmhartig woord, maar aller
minst een verschoning, bij zoveel
ellende.
Men moge Kravchenko's onthul
lingen critiseren zoveel men wil,
dat neemt niet weg, dat zijn re
laas op zichzelf stellig de moeite
waard is au-serieux genomen te
worden.
Vrijheid problematisch.
„Het is zo erg niet" was ook
de brave burgermangfilosoffe
waarmee wij een al te gemakke-
lgke prooi werden van de Nazi
bestaliteit. Zal een dergelijk stom
fatsoensbegrip ten tweede male
de oorzaak worden, dat het Euro
pese Westen weer ondergaat ln
een zondvloed van bloed en tra
inen? Kravchenko kiest ten einde
raad de wijk naar het vrije Ame
rika.
Het ls in het licht van de na
oorlogse historie de vraag of hg
daarmee de vrijheid voor zijn on
derdrukt volk, dat volgens zijn
zeggen het Sowjet-bewind meer
haat dan dat. het ooit het Tsaris
me vervloekt heeft, kan helpen
meewerken? In een al meer ont
kerstende wereld blijft de vrijheid
altijd een zeer twijfelachtige
grootheid. In dit opzicht is het
Amerikanisme even „barmhartig"
als het despotistische „commu
nisme".
Tenslotte brengt geen enkel hu
manistisch systeem de vrijheid.
Alle humanisme slaat op de duur
toch weer om in zijn tegendeel.
De vrijheid is een waarde, die ln
mensenhanden nooit veilig ls. De
"4 enige uitweg ls het consequent
leven gaan de geest van Christus.
de bestelling op Zaterdag over te I waarnemend generaal van
"aan O. K. en W., hier tegen bood, stel-
Om
het bezwaar gelegenheid te geven
drie belangrijke documenten wor
den in een speciale brandkast be
waard.
Op 5 Juni, de datum van de
plechtige afkondiging van de vre
de van Munster gaan deze stuk
ken naar Delft, om in het Prin
senhof geëxposeerd te worden.
Men hoopt daar tevens portretten
van bekende figuren uit de eerste
helft der 17de eeuw tentoon te
stellen benevens een collectie
pamfletten, kunstvoorwerpen enz.
Wie reist er mee?
Dat bezuiniging op de publieke
uitgaven, nu we staan voor be
angstigende tekorten, noodzake
lijk is, behoeft geen betoog.
Ook de regering heeft meer
malen uitgesproken daarvan over
tuigd te zijn.
Maar nu de practijk.
Bij Binnenlandse Zaken was
voor 1947 aaa iels-, verblijf- etf
verplaatsingskoeten, geraamd op
f 66.00,0. Voor 1M8 ls dit bedrag
verlaagdperdon, verhoogd
met f75.000.—.
Zo gaat het goed!
De ministère hebben voortdu
rend behoefte om zich niet alleen
hier, maar ook in Indië „ter plaat
se op de hoogte te stellen".
En waar volgens Prof. Scher-
merhorn feitelijk de hoge ambte
naren regeren, ligt het voor de
hand, dat ook bij deze heren de
behoefte om er eens op uit te
gaan, groter wordt.
En waarom ook niet?
Wat betekent nu een bedrag
van f 75.000.als er toch een te
kort is van f 300 millioen
dezelfde reden ontmoet de" zij' zlch ften„Io"eA tevreden
1 met een zeer fraai te Amsterdam
tot het afhalen van de post op
Zaterdagmiddag, daar hiervoor
de gehele post zou moeten wor
den gesorteerd.
Wordt de thee duurder?
Er hangt een verhoging van de
theeprijs in de lucht. Een der
bladen meldde m.i.v. 26 Febr., 6
ct. per ons, maar dit schijnt nog
geenszins zeker te zijn. Mocht de
verhoging doorgaan, dan zal dit
voor de handel toch nog een
maand eerder zijn, dan voor de
consument.
Opzienbarend relaas.
Weliswaar zijn Kravchenko's i
onthullingen in documentair op
zicht „onbewijsbaar" (wat ls er in
een ten top gevoerde politiestaat i
tenslotte wel te
maar de beschuldigingen, die hg
de wereld lnsllngert. zijn toch op
zienbarend genoeg. Het is dan
toch maar een feit. dat alle oud
strijders van de revolutie geleide
lijk uit de weg geruimd zgn, dat
de weduwe van Lenin alleen ge
duld werd, omdat men haar posi
tie als vrouw van de grote profeet
niet durfde aantasten. Wat dit
laatste betreft heeft het laatste
Volgens het V.V. van de be-
„bewijzen" j handeling der begroting Binnenl.
Zaken in de afd. der Eerste Ka
mer, werd o.m. de vraag gesteld,
of de regering nu eens duidelijk
uiteen wil zetten, hoe zij de posi
tie van de burgemeester, als ver
antwoordelijk orgaan voor orde en
rust in de gemeente, denkt te ver
enigen met een plaatselijk georga
niseerde politie.
dijn staat alle toenadering dan j boek van Trotsky „Stalln" er nog
toch maar danig in de weg. En een schepje bovenop gedaan. Deze
vervaardigd facsimile.
Dit facsimile is bij de verwoes
ting van het Munsterse raadhuis
verloren gegaan.
In 1940 deed een verhaal de
ronde waarvoor overigens de
Rijksarchivaris niet de minste ver
antwoordelijkheid aanvaardt
dat Duitsland met September be
halve Frankrijk ook Engeland „op
de kieën" dacht te hebben en dat
het Derde Rijk te Munster de vre
de zou dicteren.
Annex de vredesonderhandelin
gen zou een tentoonstelling wor-
XVII.
1648 Vrede van Munster
Zeeland tegen.
alle Sowj'et-propaganda, zoals we
deze met name ln de politieke film
(Neurenberg), de oorlogsfilm
(Regenboog, De Belofte), de
sportfilm en de culturele film ver-
beweert niet minder dan, dat Sta
lin ongetwijfeld er zelf de hand ln
heeft gehad om Lenln te vergif
tigen. Of dit waar is Kravchenko
geeft op zijn beurt de suggestie,
toond krijgen, lijden te zeer aan j hoe het ln de omgeving van het
het manco van opzettelijk show j Kremlin als vaststaand wordt
dan dat zg voor de kritische nuch- aangenomen, dat de dictator zijn
tere Westerse geestesgesteldheid j eigen vrouw het leven ontnomen
nog aanvaardbaar zou zgn. Een heeft. In hoeveyre hier de angst-
werkelijkheid die zelfs door de psychose, die in het Kremlin over-
communlstische meer bezonnen
geestverwanten in 't Westen
moeiiyk geloochend kan worden.
Feuilleton.
al te tasten is, tot de gruwelijk
ste fantasieën kwam, blijve een
onopgelost probleem.
•loor H. Lourense.
101)
Toch is er iets ongewoons.
Wat?
Na een poosje merkt hij, dat
de pijn, zo al niet verdwenen,
dan toch heel wat draaglij
ker is.
De linkerhand neeft hij altijd
vrij kunnen bewegen, hij pro
beert nu de rechter.
O, wat blijdschap! Hij heeft de
hand iets verlegd, zonder noe-
Verder kan hij zich later maar
weinig meer herinneren.
Flauw weet hjj nog op de
operatietafel te zijn gelegd, on- menswaardige pijn.
der de kap.
Hij heeft bevél gekregen te
tellen. De cijferreeks, zoals hij
die 'als kind op school leerde,
heeft hij opgedreund. Verder
weet hij niets meer. Als hij de
cgen weer opslaat, ligt hij bin
nen het afgebakende gedeelte
tussen het kamerscherm, dat
hem nu al vertrouwd is.
Hij voelt overal pijn, niet zo
Derde Christelijk-Sociaal
Congres.
Het dagelijks bestuur van het
Christelijk Nationaal Vakverbond
heeft reeds geruime tijd bespre
kingen gevoerd over de mogelijk
heid van het houden van een Der
de Christelijk-Sociaal Congres in
1949. In de deze week gehouden
vergadering van het bestuur van
het C.N.V. is daarover rapport
uitgebracht. Op grond hiervan is
besloten, dat het C.N.V. het ini
tiatief zal nemen tot het vormen
van een congrescomité.
Het ls niet alleen ln deze tijd,
dat het met vredesonderhandelin
gen niet vlotten wil, ook onze
voorvaderen konden het niet
één-twee-drie eens worden, toen
ze met Spanje vrede wensten. We
weten allen, dat deze vrede in
1648 te Munster gesloten werd,
op 30 Januari juist 300 jaar ge
leden. Maar wist u, dat ruim 10
jaar vroeger Spanje bij de gezan
ten van Frankrijk reeds aanzoe
ken heeft gedaan om tot vrede te
geraken? Dat de vredesbesprekin
gen reeds begonnen zgn in
1643, wel niet permanent, nu en
dan onderbroken door een veld
tocht en een verovering, maar dat
er toch vele vergaderingen en her
haaldelijke samensprekingen zgn
geweest
Er zou een krant vol, ja een
boekje te schrijven zgn over alles
wat daar behandeld ls, maar het
is mijn bedoeling in een paar ar
tikelen - alleen de houding van
Zeeland uiteen te zetten.
Het opschrift zegt hef al: Zee
land was er tegen, en natuurlijk
vraagt u naar het „waarom" hier
van.
Het was niet de eerste keer, dat
onze provincie zijn „neen" liet ho
ren, tegenwoordig zou men het
misschien een „veto" noemen, het
stokpaardje van Rusland! Ook ln
1609 toen het 12-jarig Bestand
werd gesloten, was Zeeland er te
gen, evenals trouwens Prins Mau-
rlts. Ze wilden doorvechten, om
dat ze bang waren, dat Spanje de
twaalf jaar zou benutten om daar
na des te flinker weer voor de dag
te komen, wat we na de onver
kwikkelijke godsdiensttwisten ge
durende die wapenstilstand ook
wel enigszins ondervonden hebben.
Iets dergelijks vreesde Zeeland
ook bij de onderhandelingen te
Munster. Zou men als er eenmaal
vrede was niet zorgeloos worden
op defensie-gebied, zou men niet
ai te sterk demobiliseren? Daar
om sprak men zelfs over een wa
penstilstand van 12 a 20 jaar,
waarin men met het oog op de
daarna voort te zetten oorlog wat
meer op zijn hoede moest zijn dan
bij een definitieve vrede. Later
wordt er echter niet meer over een
bestand, maar steeds over „een
eeuwige vrede" gesproken. Hier
uit blijkt, dat Zeeland Spanje, ook
na de gesloten vrede, niet ver
trouwde, een vrees, die echter on
gegrond is gebleken.
Verder drong Zeeland vooral
aan op handhaving van de gere-
Volgens een recent bericht uit
'Kaapstad acht een der leiders van
de Noorse Walvis-expeditiês het
twyfelachtig of voor April a.s. de
geraamde „16 millioen barrels"
walvistraan door alle aan de
vangst deelnemende expedities zal
worden bereikt. Volgens hem zou
den de walvissen dreigen uit te
sterven en zouden veel expedities,
die thans in de Zuidpoolwateren
opereren voor April weer huis
waarts keren.
Naar aanleiding van dit bericht
deelt de Nederlandse Maatschappij
voor de walvisvaart N.V. het vol
gende mede:
„De uitlatingen in dit persbe
richt moeten wij geheel voor reke
ning van de Noorse zegsman la
ten. Onzerzijds geloven wij zeker,
dat de voorschriften van de Inter
national Whaling Conference het
walvisbestand zo effectief moge
lijk beschermen.
Dit seizoen nemen 17 expedities
aan de vangst deel tegen 15 ln het
vorig seizoen, maar 34 in het
laatste seizoen vóór de oorlog. Dat
er expedities zouden zgn, die we
gens slechte resultaten de vangst
ontijdig zouden opgeven, zou ons
gezien ln het licht van de tot
nu toe behaalde resultaten ten
zeerste verwonderen.
Tenslotte nierken wg nog op,
dat in plaats van 16.000.000 bar^
I reis kennelijk bedoeld zal zijn het
formeerde godsdienst. Het maakte
geen onderscheid tussen Spanjer j (j0or de eerder genoemde Confe-
en de Paus en hier zien we de rence vastgestelde en door de ge-
vrees der Zeeuwen voor Roomse j zamenlijke expedities te vangen
invloed, vooral door het werk der i totale quantum van 16.000 walvis-
Jezuïeten, ook na de vrede. Ook I eenheden, welke een opbrengst
de classis Walcheren en enkele j van ca> i_g millioen barrels traan
predikanten stuurden adressenvertegenwoordigen'
naar de vergadering der af gevaar-1
digden om op dit punt volkomen
zekerheid te hebben. En de be
sliste houding van ons gewest is
bij de totstandkoming van de vre
de niet zonder resultaat geweest.
Een andere bedenking tegen de
vrede was het feit, dat Frankrijk
bleef doorvechten. Dit land was
n.l. gedurende de laatste jaren on
ze bondgenoot in de strijd tegen
Spanje. Bij ons verbond met
Frankrijk was bepaald, dat geen
der bondgenoten afzonderlijk vre
de zou sluiten. Terwijl Spanje en
Frankrijk het niet eens kunnen
worden en de strijd dus voortzet
ten, sluiten wij tegen de bepa
lingen van het verbond in een
aparte vrede met Spanje, wat
Zeeland verbitterd doet uitroepen:
„Zolang Spanje en Frankrijk vlak
bg onze grenzen strijden, is onze
vrede nutteloos, daar nu toch de
koophandel en scheepvaart ge
stremd worden".
De Fransen zijn misnoegd en
hun gezant voegt ons de „vrien
delijke" woorden toe: „De koning,
mijn meester, zal niet nalaten zich
te gelegener tijd gevoelig te to
nen".
Uit het verdere verloop van de
geschiedenis weten we, dat we
Ruim vier dagen over tijd is
de „Union Victory", komende van
New-York van de Black Diamond
Line, Donderdagmorgen de Rot
terdamse haven binnengestoomd.
De oorzaak van de vertraging
was gelegen in de redding van
Ti schipbreukelingen van de „Jo
seph v. Cortnolly", die met 5406
doodkisten geladen naar Antwer
pen onderweg was, voor het af
halen van oorlogsgesneuvelder»,
doch midden op de Oceaan iri)
brand vloog en reddeloos verlo
ren ging.
Drie en een half uur, nadat
noodseinen van de „Joseph, v.
Connolly" waren ontvangen, dat
de machinekamer in brand stond
en het vuur al naar de lading
was overgeslagen, was men ter
plaatse. Vier uur lang werd zon
der resultaat gezocht. Daarna
volgde de „Union Victory" full
speed eên vliegtuig, dat de „Con
nolly" had ontdekt. Toen men Ha
anderhalf uur ter plaatse kwart»,
brandde het schip als een toorts.
Op een kwart mijl afstand
zwalkten drie reddingsboten en in
de verte nog een, herkenbaar aan
een brandende fakkel. Spoedig
lag de eerste reddingsboot langs
zij met 12 totaal uitgeputte
mannen er in. De kapitein was
bovendien gewond. Twaalf uur
hadden zij in een sneeuwstorm
rondgedobberd. Een kwartier la
ter waren ook de 15 man uit de
tweede boot opgepikt.
Het inmiddels gearriveerde
Amerikaanse s.s. „General Re-
Collan" nam de andere twee bo
ten voor zijn rekening.
Het onfortuinlijke schip werd
achtergelaten als een speelbal
van vuur, water en wind.
De Kon. Rotterdamse Lloyd h eeft grootse plannen voor de toe
komst. De vraag echter, of er een tweede „Willem Ruys" komt, is
een kwestie van overleg met de regering en met andere vervoers-
lickamen. In ieder geval staat de Lloyd op het standpunt, dat /ij
haar rechten op passagiersvervoer naar Indonesië niet zonder meer
kan prijs geven.
Voorzichtig probeert hg nu z'n
benen wat te verleggen.
Het gaat!
Een ogenbblik bekruipt hem
de lust, een poging te doen om
zich op te richten. Maar het j
stevige verband, dat hem ter
hoogte vap zijn lendenen inge
pakt houdt, doet hem van dit
besluit afzien.
Hij voelt zich haast volmaakt
hevig, maar toch erg genoeg, gelukkig,
om hem alle belangstelling voorAls nu die brandende dorst
het andere te doen vergeten, fhem niet meer zo kwelde, zou
hij de gelukkigste mens van de
De geluiden van de zaal drin
gen tot hem door, maar hij
neemt er geen notitie van. La
ter is hij zich flauw bewust,
stemmen binnen zijn „box" ge
hoord te hebben. Wie het- ge
weest zijn? Hij weet het niet.
Hij voelt zich meer vermoeid,
dan vóór zijn tocht naar de
operatiekamer.
Wanneer hij» met meer belang
stelling de vertrouwde omge
ving opneemt, is dit bij het
schemerige licht van de nacht
anders.
wereld zijn.
Zacht wordt het kamerscherm
wat verzet, en de nachtzuster
kijkt om de hoek.
Als ze ziet, dat Aay het
hoofd omwendt, komt ze naar
net bed. Ze neemt het drink
glas van het kastje, en, het
hoofd een weinig steunend, laat
ze Aay drinken. Hij weet niet,
of hij waakt of droomt.
't Moet hem van z'n gelaat ge
straald hebben, want, het glas
neerzettend, zegt de verpleeg
ster: „Dat had je niet verwacht,
hè? Nu, ik ook niet, hoor! De
dokter evenmin. Maar 't mag
heus! Je verwondingen zagen
ei veel ernstiger uit, dan ze in
werkelijkheid waren. Alleen, je
moet rustig blijven liggen!"
Aay wil nog wat vragen, maar
de zuster schuift het scherm al
weer dicht.
Rustig voor zich starend, ligt
Aay in z'n eenzaamheid, denkt
over het zo pas gehoorde na.
Hij mag blijven. Hij wordt
beter.
O, hoe kan hij God hier ooit
genoeg voor danken.
Langzaam komen de herinne
ringen aan de voorbije Vrijdag.
Het is oorlog.
Maar waarom hoort hij dan
geen gedreun van het geschut?
Waarom geen gezoem van
vliegtuigen?
Zou de vijand verdreven zijn,
zodat hier betrekkelijk rust is?
Kon hij maar eens met .een
ander praten.
Hoe is het met de anderen
van de batterij afgelopen?
Waren er meer gewonden?
Dat moest haast vel
Zou hij bericht naar Vlietdorp
kunnen zenden?
Dat éne neergeschoten vlieg
tuig is vast niet ver van Zuid
veen neergestort. Of zou het bij
de Kandelaar terecht gekomen
zijn?
AnsKreeg hij maar eens
een berichtje van hgar.
Morgen misschien
Hij zal
Aay doezelt weg
's Morgens staat de -dokter
weer naast z'n bed.
Na de gewone informatie blijft
hij even een praatje maken.
van die „gevoeligheid" van Lode-
wijk XIV nog danig last hébben
gehad. Bilderdijk drukt het aldus
uit: „Van dat uur werd de grond
slag gelegd van de eeuwige en on
uitwisbare haat bij Frankryk te
gen onze Staat, hetgeen men beter
te vriend had gehouden, maar
moedwillig en met opzet beledig
de. L. v. W.
„Nog maar wat geduld, dan vrijding.
Politieke broeikasplant.
In de na-oorlogse kou bezweken,
Mr P. J. Oud heeft,in de uni
versiteit te Leiden een rede ge
houden over de politieke verhou
dingen in Nederland na de be
komt het met jou best in orde,
Van Andel."
„Maar ik -zal wel nooit meer
kunnen werken, dokter!"
„Hoe kom je daar bij? Als ze
er allen zo goed afgekomen wa
ren als jij
De dokier zwijgt even.
Maak je maar geen zorgen,
hoor! We hebben het eerst wel
zwaar ingezien, maar 't is mee
gevallen. Enkele wat zwaardere,
maar toch meest lichte vlees-
vonden. Ook die wond in je
zij. Geen edele delen geraakt."
„Maar m'n benen, dokter?"
vraagt Aay, bevreesd voor het
antwoord.
„Dat is het minste. Je zult
het misschien niet geloven, maar
met 'n paar dagen zou je al
weer kunnen lopen, als het
moest. Nu, ik kan dat begrij
pen. Je schijnt in een regen
van granaatsplinters te hebben
gelegen. We hebben er tenmin
ste heel wat uitgehaald. En met
een week of wat ben je er ook
voor het verdere bovenop.
De dokter gaat naar het vol
gende bed.
(Wordt vervolgd.)
Spreker trad tot de P.v.d.A.
toe, zo zeide hij, om zijn poli
tieke vrienden niet in de steek
te laten. Thans kwalificeerde hij
de P.v.d.A. als de broeikasplant
van Michelsgestel. Deze plant is
wel zeer spoedig in de na-oorlog
se kou bezweken: de doorbraak
mislukte.
Doordat de P.v.d.A. zowel op
de republiek Indonesia als op de
Nederlandse regering een beroep
deed, kreeg Soekarno de kans
voor zijn plannen de steun te
vinden van een der regeringspar
tijen. Veel te lang is er met de
republiek gesproken, alsof er geen
andere stroming bestond en
daardoor is Soekarno op een on
evenredige hoogte geplaatst.
Linggadjati is ondertekend, ter
wijl de interpretatie niet vast
stond. Ook de politionele actie
kwam volgens spreker te laat.
De heer Oud verklaarde er van
overtuigd te zijn, dat meer dan
ooit de christelijke beginselen in
de staatkunde moeten worden
uitgedragen, zulks in tegenstel
ling tot zijn vroegere opvatting.
De Lloyd en de K.L.M.
De maatschappij deelt in grote
grote trekken de mening van de
Stoomvaartmij. „Nederland" ten
aanzien van het standpunt, dat
de regering inzake deelneming
van de scheepvaartmaatschap
pijen aan het luchtverkeer heeft
gemeend te moeten innemen.
De Kon. Rott. Lloyd is van oor
deel, dat dit regeringsstandpunt
geheel los staat van de vraag, op
welke wijze de kapitalisatie van
de K.L.M. plaats vindt. Zij acht
met name, dat het grote bezit
van aandelen in handen van de
regering geen rol mag, noch be
hoeft te spelen ten aanzien van
de verdere politiek, die tegen
over de scheepvaartmaatschap
pijen zal worden gevolgd.
De Lloyd acht het daarom
van het grootste belang, dat
een regeling tot stand komt,
waarbij met haar belangen zo
wel als met die van de Mij.
„Nederland" ten aanzien van
het passagiersvervoer naar In
donesië rekening wordt gehou
den, aldus werd ons in tegen
woordigheid van een van de di
recteuren van de Lloyd mede
gedeeld.
De Kon. Rott. Lloyd meent,
dat voor de naaste toekomst de
combinatie passagiers-vracht
schip, ook met het oog op het
„verdienen van deviezen", de
ideale oplossing is. Niet verge
ten mag worden, dat zij behalve
haar dienst op Batavia ook bui
tenlijnen exploiteert, die de Ver.
Staten, Afrika en Zuid-Amerika
aandoen. Gedoeld wordt hier op
de JavaNew-York lijn en de
vier Java-Pacaficlijnen. De mo
gelijkheid valt opening van meer
lijnen moet voor de toekomst
niet uitgesloten worden geacht.
In 1939 bezat de Lloyd 31
schepen, hiervan gingen er 19
tijdens de oorlog verloren. Thans
telt de vloot weer 22 schepen,
behalve 8 in charter varende
schepen.
De Lloyd verwacht, dat haar
van de zes baby flattop-schepen,
welke de regering in Amerika
koopt, er twee zullen worden
toegewezen. Behalve deze ko
men er dit jaar nog twee an
dere -in de vaart, n.l. de „Ga-
roet", die in Maart of April bij
Wilton-Fijenoord te Schiedam
gereed zal komen en de „Sla
mat", die bij
Droogdokmij. op stapel staat.
Dit zijn twee vrachtschepen
van i de „Brastagi"-type
12.000 ton draagvermogen en
een passagiersaccomodatie voor
35 personen.
Nieuwe opdrachten.
Binnen enkele dagen zullen
de contracten worden gete
kend voor drie nieuwe opdrach
ten, n.l. voor de bouw van drie
andere schepen van het Bras-
tagi-type. Een opdracht wordt
aan Wilton-Fijenoord gegeven,
de twee andere aan de machine
fabriek en scheepswerf van Piet
Smit té Rotterdam.
Wanneer deze schepen zullen
worden opgeleverd is nog niet
bij benadering te zeggen. Zij
zullen de namen krijgen van in
de oorlog verloren gegane sche
pen, n.l. „Langkoeas", „Blitar"
en „Mataram". Aan boord van
alle nieuwe schepen zal een ge
denkplaat worden aangebracht
met een afbeelding van het
oude schip van dezelfde naam
en een naamlijst van de omge
komenen. De „Langkoeas" en de
„Blitar" zullen als z.g. pelgrims
schepen worden uitgerust.
Twee oudere schepen, n.l. c.e
„Tosrai" en de „Kedoe", resp, in
1919 en 1921 gebouwd, zullen
binnenkort van de hand v/t -
den gedaan, omdat zg niet mee.'
op het peil van deze tijd staan.
In de ruim 100 jaar, dat da"
Lloyd bestaat, liet zij. 120 scl. ■-
pen bouwen en werd er allee.i
in Nederland voor een bedrag
van 250 millioen gulden aan op
drachten verstrekt.
Bouwt zelf uw huis!
Philipsmensen met hamer
en troffel.
Teneinde in het nijpende wo
ningtekort enigszins te kunnen
voorzien, gaat Philips over tot
„zelfbouw". Groepjes van vier
mensen uit het bedrijf zullen,
met één bouwvakarbeider als
bouwvakdeskundige, samen in de
vrije uren hun eigen huis gaan
bouwen. De bedoeling is aan de
rand van de gemeente Eindhoven
blokjes van vier tot acht wonin
gen te bouwen. Het departement
van Wederopbouw heeft reeds
goedkeuring aan de plannen ge
hecht. Bouwmateralen zullen be
schikbaar worden gesteld. Het
houtwerk komt kant en klaar
nvan de timmerfabriek. Het pijp-
de Rotterdamse werk en de leidingen kunnen door
vrijwilligers in hun vrije tijd op
de Philipswerkplaatsen worden
met I vervaardigd.
