Minister Beel verdedigt Regeringsbeleid.
Reconstructie Republikeins Kabinet.
Rumoer in het Franse Parlement.
PROTESTANTS CHRISTELIJK BLAD VOOR ZEELAND VRIJDAG IJ NOV. 1947
Gemeenschappelijk staatsverband onder
het Huis van Oranje.
Minister Lieftinck over Financiën.
Ongunstig geacht voor het bereiken van
een accoord.
Britse Minister ging zijn Beekje te buiten.
Min, Sehagen v. Leeuwen
vraagt ontslag.
Staten-Generaal ontvangen Maekenzie King.
Min. Neher naar Middelburg.
Concert van Vereniging voor Instrumentale
Muziek te Middelburg.
Uitgave
Stichting „Zeeuwsch Dagblad".
Hoofdkantoor: Goes, L. Vorst-
str. 70, Tel. 2438, Giro 274289.
Kantoren: Vlissingen, Walstraat
33, Tel. 168; Middelburg, Korte
Noordstraat 35, Tel. admini
stratie 2009; Telefoon redactie
2347Terneuzen, Vlooswijkstraat,
Telefoon 2052.
ZEEUWSCH DAGBLAD
Se JAARGANG No. 797
Abonnementsprijs S.50 p. kwartaal
Advertentieprijs 14 cent per m.m.
Rubriek Kabouters 5 cent per woord
Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA Directeur: JACQ. DE SMIT
Met vaste medewerking van: Mr W. F. E. BARON v. d. FEL.TZ, Middelburg, Dr K. HUIZENGA, Middelburg,
Ds J. KARELSE te Goes, Ds R. SLOFSTRA te Vlissingen en Ds W. VROEGINDEWEY te Poortvliet.
Op- en ondergang van
Zon en Maan.
Zaterdag: Zon op 7.58 u., onder
16.50 u. Maan op 11.05 u., onder
18.09 u.
Hoogwater te Vlissingen.
Zaterdag 15 November:
3.08 u. 2.08 m., 15.23 u. 2.07 m.
Bij de gisteren voortgezette behandeling van de Rijksbe
groting in de Tweede Kamer kwam de minister-president,
de heer Beel, aan het woord om de verschillende sprekers te
antwoorden.
Minister Beel deelt
ö.m. mede, dat de kwestie van
hervatting van het georga
niseerd overleg voor
het Rijkspersoneel aan de orde
komt in de eerstvolgende verga
dering van de salariscommissie.
De herziening der salaris
sen van het overheids
personeel houdt onverbre
kelijk verband met de loon- en
prijspolitiek der regering, waar
op spr. zal terugkomen.
De technische herziening van
het bezoldigingsbe
sluit beoogt te bezien of de
onderlinge verhouding der
daarin vastgelegde lonen nog
klopt op de toestand, zoals die
zich heeft ontwikkeld.
Het toezicht op de disci
pline der Kamerle
de n is naar zijn inzicht aller
eerst een aangelegenheid der
Staten-Generaal zelf.
Spr. merkt op, dat de rege
ring het tijdstip der verkie
zingen niet geheel in de
hand heeft. Hij koestert echter
de verwachting, dat tegen de
tijd der verkiezingen de Indi
sche politiek verdere verduide
lijking zal hebben gevonden.
Met de instelling ener staats
commissie tot algehele grond
wetsherziening wenst
de regering nog te wachten.
Wel wil zij overwegen een
aanvang te doen maken met de
voorstudie van de daarmee ver
band houdende vraagstukken.
In verband met de Indi
sche kwestie herhaalt Spr.,
dat de regering vasthoudt aan
het behoud van een gemeen
schappelijk staats-verhand on
der het Huis van Oranje.
Spr. weerlegt de mening, dat
de motie-Romme-van de Goes
van Naters niet zou zijn nage
leefd en verzekert, dat nieuwe
onderhandelingen met de repu
bliek ernstige bezwaren ont
moet. De tijdsomstandigheden
leiden er toe, dat een nieuw
contact in de lijn der ontwikke
ling ligt.
Herhaaldelijk is een nieuwe
reis van ministers naar Indië
overwogen. De beslissing hangt
af van de vraag of de omstan
digheden deze reis vereisen.
Van een adviseurschap van
Prof. Sehermerhorn ten behoe
ve van Dr van Mook is geen
sprake dan op het gebied der
luchtkartering.
De regering meent, alle om
standigheden in overweging ne
mende, dat zij haar standpunt
in de Indonesische kwestie niet
onduidelijk geformuleerd heeft.
Met de opmerkingen van de
heer Romme ten aanzien van de
arbeidsvrede kan de re
gering zich verenigen. De com
missie voor de bestudering der
bezitsspreiding zal haar werk
eerstdaags aanvangen.
Ten aanzien van de publiek
rechtelijke b e d r ij f s o r g a-
n i s a t i e is de regering be
reid bij de desbetreffende com
missie op spoed aan te dringen.
In verband met de 1 o o n- en
prijspolitiek merkt spr.
op, dat deze er steeds op gericht
io de arbeidsproductiviteit zo
veel mogelijk te bevorderen om
'de mogelijkheid te scheppen tot
verruiming van het welvaarts
peil. Vastgesteld kan worden,
dat het prijspeil in vergelijking
met andere landen laag is. Hij
merkt op, dat er in de lonen tal
van correcties zijn aangebracht
zonder het loonplafond aan te
tasten.
Verder betoogt hij o.m. dat de
landbouwlonen meer ge
stegen zijn dan de industrie- en
andere lonen.
De homogeniteit van een ka
binet kan alleen voortkomen uit
rustige beraadslaging. Natuur
lijk zijn er verschillen, maar be
slissend voor de homogeniteit is
of men het tenslotte eens wordt.
De heer Beel zet vervolgens
uiteen, dat het aanbeveling ver
dient de kwestie van de k i n -
derbijslag voor kleine zelf
standigen in het gehele vraag
stuk der sociale voorzieningen
te betrekken.
Wijzende op de prijsverlagin
gen op een aantal artikelen zegt
hij. dat het voornemen bestaat
ook verlagingen op het terrein
der voedingsmiddelen toe te pas
sen. Helaas zullen ook enkele
verhogingen moeten volgen
o.a. voor melk, boter en kaas.
Hij vestigt er de aandacht op,
dat elke verhoging van 't loon
niveau onze exportpo
sitie zal beïnvloeden. De re
gering meent haar tot nu ge
volgde loon- en prijzenpolitiek
te moeten handhaven.
De subsidies op le
vensmiddelen mogen niet
gezien worden als doel, doch als
noodzakelijkheid ter handha
ving van 'n verantwoorde icon
en prijspolitiek. De mogelijk
heid tot verhoging der
h u r e n is op het ogenblik niet
aanwezig. De commissie inzake
'de b r o o d p r ij s is nagenoeg
samengesteld. Verwacht kan
worden, dat ze'spoedig voltallig
»al zijn en haar werk zal kunnen
aanvangen.
In verband met de wijzigingen
in het kabinet merkt spr. op,
dat onze Grondwet nog niet
kent de staatssecretaris. Dit ge
mis doet zich vooral voelen op
het ministerie van Overzeese
Gebiedsdelen.
De enige mogelijkheid om de
minister van bepaalde werk
zaamheden te ontlasten was her
creëren van een minister zon
der portefeuille. De Grondwet
kent die functie wel. De taak
van den minister van O.G. zal
door de heer Götzen aanzienlijk
kunnen worden verlicht. De
minister van O.G. blijft verant
woordelijk voor het geheel. In
de Kamer zouden minister Göt
zen vragen over onderdelen ge
steld kunnen worden.
Het Indonesisch beleid maakt
deel uit van het overleg in het
gehele kabinet. Het ligt yoor
de hand, dat de minister-presi
dent er aan deelneemt en dat er
nauw contact is tussen de mi
nister van O.G. en de minister
president.
De minister van Marine, de
heer Sehagen v. Leeuwen heeft
spr. dezer dagen medegedeeld,
voornemens te zijn ontslag te
vragen. Nu daaromtrent nog
niet is beslist, acht spr. het be
zwaarlijk daarop thans in te
gaan.
In verband met de wijze waar
op o.m. stelling is genomen te
gen het beleid der regering, her
innert spr. aan een politieke re
de van de heer Colijn in de Eer
ste Kamer in 1939 gehouden,
waarin deze argumenten als:
„Rome is de gevangene van Co-
lijn" en „Colijn is dè gevangene
van Rome" kleine politiek
noemde. Andere qualificaties in
genoemde rede wil spr. hoffe-
lijkheidshalve niet herhalen.
Tenslotte betoogt spr., dat
samenwerking met de oppositie
mogelijk blijkt.
Het woord is daarna aan minister
Lieftinck, die de structuur van de be
groting en de inhoud van de millioenen-
nota bespreekt.
Geklaagd is over het gemis van een
specificatie van de salarisposten, met
name van het vaste departementspersp-
neel. Spr. zegt toe te zullen trachten op
enigerlei wijze een nadere specificatie te
geven. Het is geenszins de bedoeling van
het kabinet het onderzoek der Kamer te
belemmeren.
De wens om een na-calculatie
op het budget over te leggen,
zal de minister overwegen. In
verband met de opmerking, dat
(jet boek van het „militair ge
zag" f 60.000 zou kosten, waar-
Vervolgens gaat spr. nader in
op de economische beschouwin
gen, welke naar aanleiding der
begroting gehouden zijn.
Hij herinnert er aan, dat aan
deze hulp ten grondslag liggen
van f 40.000 auteursrecht, deelt een economisch, een humanitair
spr. mee, dat de uitgave f 15850 en een politiek doel. Ook door
Nederland is steeds het stand
punt ingenomen, dat de binnen
landse souvereiniteit niet aan
getast mag worden.
De vraag of de regering pa
raat is als de Marshall-hulp niet
heeft gekost en dat er geen
auteursrecht is betaald. Een of
ficier is in verband met de uit
gave iets langer in dienst ge
houden.
Wat het persoverzicht van
de R.V.D. betreft merkt de mi
nister op, dat het overzicht toch
wel gewaardeerd wordt. Het is
voornamelijk bestemd voor de
buitenlandse diplomatieke pos
ten. Uit hoffelijkheid ontvangen
de Kamerleden het ook. De
Eerste Kamer waardeert het
overzicht zeer.
Spreker merkt vervolgens op,
dat de aanvragen der departe
menten 1.1 milliard hoger wa
ren dan wat er op de begroting
is gebracht. Daaruit blijkt, dat
er grote behoeften zijn, maar
ook dat er bezuinigd wordt.
De minister merkt op, dat het
invoercijfer f 3.470 millioen be
draagt, d.i. minder dan 10 pet.
der deviezenbehoeite van de
verschillende departementen,
de militaire inbegrepen.
Voorts deelt hij mede, dat een
export-belasting onderwerp van
inter-departementaal overleg
uitmaakt. De export ontwikkelt
De Canadese premier Maekenzie King is in ons land aangekomen
en zijn eerste bezoek gold de Canadese begraafplaats te Bergen
op Zoom. Tijdens een rondgang op het kerkhof.
Naax aanleiding van de jong- dat zij stelling zal blijven ne-
ste hervorming van het repbli-
keinse kabinet schrijft een poli
tiek medewerker van het ANP:
De medewerking van de Mas-
joemi aan de regering van de
republiek is reeds lang een bij
zonder tere aangelgenheid ge
weest. Ook in het derde kabinet
Sjahrir was de Masjoemi niet
als partij vertegenwoordigd.
Weliswaar hadden in dit kabi
net een aantal leden van de
Masjoemi zitting, maar 't was
nadrukkelijk onderstreept, dat
deze leden uitsluitend individu
eel en niet als vertegenwoordi
gers van hun partij aan de re
gering deelnamen. Bij de vor
ming van het kabinet-Sjarifoe-
din stelde de Masjoemi voor
waarden tot medewerking, wel
ke niet konden worden aan
vaard. Daarentegen werden wel
verschillende vertegenwoordi
gers van de partij Sarekat Is
lam Indonesia tot medewerking
aan de regering bereid gevon
den.
De jongste kabinetswijziging,
waarhij nu de Masjoemi als par
verleend zou worden, kan de tij tot de regering is toegetre-
1 den, wordt te 's Gravenhage
door ter zake kundigen bepaald
ongunstig geacht voor het be
reiken van een accoord.
Reeds van den beginne heeft
de Masjoemi zich scherp tegen
Linggadjati gekeerd en uit de
door haar gevoerde oppositie
mag wel worden aangenomen,
minister bevestigend beant
woorden.
Z.i. kan nog niet de conclusie
getrokken worden, dat de Mars-
hall-hulp te laat zal komen. De
regering is niet in alarmstem
ming.
De vergadering wordt daarna
verdaagd.
Cripps opvolger van Dalton.
Hugh Dalton, de Britse minister van financiën, Is afgetreden,
omdat hfl voortijdig inlichtingen over de begroting aan de pers
verstrekte. Sir Stafford Cripps, minister van economische zaken,
is tot zijn opvolger benoemd.
Tijdens een bijeenkomst van het
parlement gisteren gaf Dalton toe
dat hij sommige gegevens uit zijn
begroting voor de mededeling
daarvan in het parlement had
zich de laatste maanden in ver-1 toen toekomen aan een Londens
heugende zin. Hij hoopt, dat een
bevredigende regeling gevonden
kan worden.
Dat er nog geen Indische be
groting is, hangt samen met de
omstandigheden in Indië. Iede
re raming zou illusoir zijn.
Een rapport was gereed geko
men op het ogenblik, dat de po
litionele actie begon. Nadien is
er zoveel veranderd, dat 't rap
port niet meer kan dienen. Ove
rigens merkt hij op, dat de mi
nister van financiën niet ver
antwoordelijk is voor wat er te
Batavia wordt gedaan, al heeft
hij er uiteraard wel belangstel
ling voor.
De schuld van Indië bedraagt
3.4 milliard, n.l. 1.8 milliard aan
Nederand, 578 millioen aan het
buitenland en 1031 millioen in
terne schuld.
blad. Hij excuseerde zich daarbij
voor deze „ernstige indiscretie".
Het laatste geval van voortij
dige mededelingen over de begro
ting kwam voor in 1936 toen de
voormalige minister van koloniën
Thomas zich daaraan schuldig
maakte.
Dalton's begroting ondervond
ernstige critiek in de pers. Ver
klaard werd, dat deze begroting
ontoereikend was om een oplos
sing te bieden voor de problemen
van inflatie en uit het evenwicht
geraakte balans van in- en uit
voer.
Sir Stafford Cripps zal de coör
dinatie van economische aangele
genheden blijven behartigen.
Reuters correspondent wijst er
op, dat Dalton's aftreden het
heengaan betekent van een der
„grote vijf" in de hiërarchie van
Ramadier zal dictatuur bestrijden.
Bij het ter sprake komen van
de ongeregeldheden in Marseille
is het gisteravond in de Franse
Nationale Vergadering rumoerig
toegegaan. Scheldwoorden klon
ken over en weer. Bergasse, afge
vaardigde van de republikeinse
vrijheidspartij (rechts), verklaar
de, dat de relletjes grotendeels
waren geïnspireerd door de com
munistische vakverenigingslei
ders.
De communistische oud-minis
ter E'lioux gaf de schuld aan de
leiders van de beweging van De
Gaulle. Hij sprak van hen als van
lieden, die hun land aan een
vreemde mogendheid willen uit
leveren.
Minister-president Ramadier,
die verzocht een debat over de
ongeregeldheden te Marseille op
zijn vroegst op 21 November te
houden, verklaarde, dat de rege
ring „nog niet nauwkeurig kan
zeggen wat er gebeurd is", doch
hij liet doorschemeren, dat na vol
tooiing van het onderzoek straf
fen zouden worden opgelegd.
Onder kreten van afkeuring
van socialisten en M.R.P. ver
klaarde Billoux, dat de regering
bloed aan haar handen had. Ra
madier sprong op en riep: „Ik
ken de bijzonderheden en de fei
ten niet, maar ik weet, dat de
betogers geïnspireerd waren door
een politieke organisatie waar
voor gij verantwoordelijkheid
draagt".
„Wij zullen een volledig onder
zoek Instellen. Als gij een dicta
tuur wilt, zullen wij die bestrij
den".
Toen Ramadier ging zitten,
werd hij door allen, behalve de
communisten, lulde toegejuicht.
Tenslotte werd besloten 18 Nov.
over de ongeregeldheden te debat
teren.
Mackenzie King niet bij
minister Beel.
De Canadese minister-president
Maekenzie King, zou gisteroch
tend een bezoek brengen aan Dr
Beel in het kabinet van de mi
nister-president aan het plein
1813. Aangezien de heer Maeken
zie King zeer vermoeid bleek van
het reizen der laatste dagen, ging
deze ontvangst niet door. In
plaats daarvan bracht minister
van Boetzelaer de heer Maeken
zie King een bezoek in het ge
bouw der ambassade te Wasse
naar.
het kabinet en dat de samenstel
ling van het kernkabinet hierdoor
gewijzigd wordt.
Het aftreden van Dalton bete
kent in het bijzonder, dat Enge
land ernst maakt met het zoeken
van het herstel. De persoon van
Cripps is daar voldoende borg
voor, aldus de financiële redac
teur van Reuter.
De algemene vergadering der
V. N. heeft gisteravond met 41
tegen 6 stemmen besloten tot de
vorming van de zogenaamde
„kleine algemene vergadering".
De minister-president heeft in
zjjn antwoordrede op de algeme
ne beschouwingen van de Rijks
begroting medegedeeld, dat de
minister van Marine, Sehagen
van Reeuwen, hem heeft medege
deeld voornemens te zijn zijn ont
slag als min. van Marine aan te
bieden. Aangezien over de aan
vaarding van dit ontslag nog niet
is beslist, stelde de minister-pre
sident de Kamer voor op de mo
tieven van dit ontslag niet nader
in te gaan.
Het voornemen ontslag te vra
gen houdt naar gemeld wordt,
verband met de moeilijkheid, dat
enerzijds in de Oorlogsbegroting
een aflossing van troepen wordt
aangekondigd, welke neerkomt
op een vermindering der troepen
sterkte, terwijl anderzijds de toe
stand ki Indonesië die verminde
ring niet gedoogt. Volgens „De
Tijd" zijn enkele der naaste me
dewerkers van Generaal Spoor in
ons land aangekomen, om deze
moeilijkheid met de regering te
bespreken. De heer Sehagen van
Leeuwen zou echter in ieder ge
val de verantwoordelijkheid voor
een troepenvermindering thans
niet willen dragen.
Droogte en melkgift.
Tengevolge van de droogte liep
de melkgift per koe in de maand
September meer terug dan nor
maal het geval is. De productie
was in September 30 pet. minder
dan in Mei, 36.2 pet. minder dan
in Juni, 35.6 pet. minder dan in
Juli en 24 pet. minder dan in
Augustus, vergeleken bij Septem
ber 1938 was de melkgift 32 pet.
minder.
nen tegen de richtlijnen van
Linggadjati, welke de Neder
landse regering blijkens haar
nadrukkelijke verklaringen nog
steeds aanhoudt.
De kans, dat de republikeinse
regering gedurende de komende
onderhandelingen een meer ver
zoenend standpunt zou gaan
innemen, acht men voorts be
paaldelijk verminderd.
Indien de geruchten, welke
Nederland bereikt hebben om
trent toenemende spanning tus
sen de republikeinse regering
en de verschillende strijdorgani
saties,, juist zijn, dan moet het
mogelijk of zelfs waarschijnlijk
worden gereht, dat de reorgani
satie van het kabinet-Sjarifoed-
din tot vermindering van deze
spanning zal leiden, doordat de
Masjoemi haar grote invloed in
deze organisaties op onverant
woordelijke wijze zal kunnen
aanwenden.
Zolang intussen de voorwaar
den, onder welke de Masjoemi
tot deelneming aan de regering
bereid is geweest, niet bekend
zijn, blijft het moeilijk de ka
binetsvorming op haar juiste
waarde te schatten en is van
zelfsprekend «le grootst moge
lijke afwachtende voorzichtig
heid geboden.
Cholera-gevaar in Indië.
Dienst Volksgezondheid
neemt maatregelen.
De dienst der volksgezondheid
te Batavia heeft naar aanleiding
van de thans heersende cholera-
epidemie in Egypte medegedeeld,
.dat verschillende voorzorgsmaat
regelen zijn genomen.
Zowel het zee- als het lucht
verkeer wordt aan strenge con
trole onderworpen. De vliegdienst
van de K.L.M. doet Egypte niet
meer aan. Het zeeverkeer door
het Suez-kanaal vindt op zoda
nige wijze plaats, dat Egyptische
havens praktisch worden verme
den. Er worden geen drinkwater
en levensmiddelen ingenomen.
Verkeer met de wal is niet toe
gestaan.
Een aanvang werd gemaakt
met inenting tegen cholera en
pokken op grote schaal. In de
eerste plaats worden de bevol
kingen van de havenplaatsen in
geënt. Deze maatregelen zal ook
worden uitgestrekt tot de grote
bevolkingscentra. Een inentings
campagne te Batavia is in voor
bereiding. Tandjong Priok werd
reeds geheel ingeënt.
Rampokbende in actie.
Dezer dagen heeft een rafnpok-
bende van 8 man een inval ge
daan in een kampong nabij het
vliegveld Kemajoran bij Batavia.
Ruim 500 gulden aan goederen
zijn gerampokt, terwijl de bewo
ners van 2 gerampokte huizen
werden vastgebonden.
Gemeentelijke uitgaven
W oonruimtewet.
Door de regering zijn regelen
vastgesteld betreffende de tege
moetkoming uit 's Rijks middelen
in de uitgaven der gemeentebe
sturen uit hoofde van hoofdstuk
II der Woonruimtewet 1947. De
beschikking treedt in werking
tegelijk met de Woonruimtewet.
Geen verdeling van
Palestina door Britse
troepen.
Cadogan, Brits gedelegeerde bij
de V. N„ heeft in de subcommis
sie voor de verdeling van Pales
tina medegedeeld, dat Engeland
zijn troepen niet zal gebruiken om
de verdeling van Palestina door
te zetten. De militaire autoritei
ten hebben opdracht gekregen een
evacuatie voor te bereiden, die op
1 Aug. 1948 voltooid zal zijn.
Zolang er ln enig deel van het
land nog Britse troepen zijn, moe
ten zij orde en rust handhaven,
doch, aldus Cadogan, onze troepen
zullen niet beschikbaar zijn om,
hetzij tegen Joden of Arabieren,
dienst te doen als instrument ter
oplegging van een regeling. Wij
behouden ons het recht voor op
elk moment ons mandaat neer te
leggen, wanneer het duidelijk zou
zijn geworden, dat de Assemblee
geen voor Joden en Arabieren
aanvaardbare oplossing heeft be
reikt.
Canada eert onze Koningin als een der grootste
vrouwen aller tijden*
In de Ridderzaal heeft gistermiddag te 4 uur de plechtige ont
vangst van de Canadese minister-president Maekenzie King door
ons parlement plaats gehad.
Een straffe Hollandse wind
woei door de haren van de grijze
Canadese premier, toen deze op
het Binnenhof een eredetachement
van de wachteompagnie van het
detachement van het ministerie
van oorlog inspecteerde.
Klokke vier arriveerde William
Mackenzie King bij de Ridderzaal.
Toen hij uit zijn wagen stapte
luisterde hij eerst blootshoofds
naar het Canadese volkslied, dat
door de Koninklijke Militaire ka
pel werd gespeeld en besteeg
daarna de geloperde trap naar de
Ridderzaal, waarin ook tal van
gasten aanwezig waren.
Hier werd hij ontvangen door
de heren Prof. Mr A. Anema en
H. W. Tilanus, die hem binnen
leidden.
Nadat Maekenzie King, die met
een hartelijk applaus werd be
groet, op de voor hem bestemde
zetel had plaats genomen, werd
hij door de voorzitter van de Ver
enigde Vergadering, Prof. Kra
nenburg, welkom geheten.
„Het is* ons, zo zeide hij, een
groot voorrecht in U, excellentie,
hoofd van de regering van Cana
da en groot staatsman, een der
leiders van onze gemeenschappe
lijke strijd tegen wrede agressie
te kunnen begroeten. Uw land
heeft een speciale plaats in de
harten van onze landgenoten ver
overd. Voor ons, Nederlanders,
zijn de Canadezen onuitwisbaar
verbonden met het uur van onze
bevrijding. In onze oren klinkt
nog het gejuich, waarmee ons
volk de onversaagde Canadese
jongens begroette, toen zij in hun
jeepfe onze steden en dorpen bin
nenreden, een levende getuigenis,
dat wij eindelijk van het onver
draaglijke juk van onze onder
drukkers "waren bevrijd."
„Moogt grj, zo eindigde Prof.
Kranenburg, naar uw land de
boodschap terugdragen, dat gij
hier in Nederland een volk hebt
gevonden, dat door dezelfde idea
len van vrijheid, rechtvaardigheid
en zelfbestuur is bezield als leven
in uw jonge, sterke gemeenschap.
Een volk bereid om te lijden en
te strijden voor deze idealen, over
tuigd, dat het recht uiteindelijk
zal overwinnen. Daar ik weet, dat
gij bereid zijt in deze historische
zaal het woord te voeren, past
het mij te zwijgen en u dankbaar
te verzoeken de vergadering toe
te spreken."
Maekenzie King heeft daarop
in zijn rede te kennen gegeven,
dat nimmer meer een natie het
zal wagen de vrijheid en het le
ven in de democratische landen
te bedreigen, indien de democra
tische naties de eenheid en de
kracht tonen, die zg gedurende
de oorlog aan de dag hebben ge
legd. Bijeenkomsten zoals die van
heden, zo vervolgde hij, moeten
aan andere naties tonen, dat de
banden tussen de vrije volken
steeds sterker worden en dit zou
een afschrikwekkend middel zijn
bij nieuwe pogingen tot agressie
en wereldheerschappij.
Hij bracht verder de grote
dankbaarheid onder woorden, die
het Canadese volk koestert we
gens de liefdevolle zorg, die het
Nederlandse volk aan de graven
van Canadese soldaten geeft.
Hy bracht hulde aan Koningin
Wilhelmina, die door het Cana
dese volk als „een der grootste
vrouwen aller tyden" wordt be
schouwd, „een toonbeeld van
zielskracht".
Herinnerend aan het bezoek
van de Prinses-Regentes aan Ca
nada, zei Maekenzie King, dat
naar zijn mening nimmer enig
land een zo schitterende ambassa
drice had gehad. Men koesterde
genegenheid voor de Prinses. In
alle delen van het land was zy
bekend en haar naam zal in dank
bare herinnering blijven.
Maekenzie King heeft voorts
een brief van generaal H. Crerar,
commandant van het Canadese
eerste leger, voorgelezen, waarin
deze de dank van het Canadese
volk voor de verzorging der Ca
nadese oorlogsgraven ln Neder
land onder woorden brengt.
Twintig minuten voor vijf ver
liet Maekenzie King de Ridder
zaal en vertrok hij per auto naar
Kasteel Oud-Wassenaar.
De minister van Volkshuisves
ting en Wederopbouw, de heer
L. Neher, zal Donderdag 27 No
vember een bezoek brengen aan
Middelburg, waar hij met ver
schillende autoriteiten besprekin
gen zal voeren over problemen
de wederopbouw betreffende en
o.m. de vlag zal hijsen bij de
plaatsing van de eerste spant op
het dak van het gothisch gedeel
te van het stadhuis, dat momen
teel hersteld wordt.
Oostenrijkse rijkdommen
vloeien Oostwaarts.
„Oostenrijks rykdommen vloei
en oostwaarts weg op een zeer
eenzydige manier, zonder dat ge
lijke waarde er voor in de plaats
ontvangen wordt" en „zonder dat
Oostenrijk in staat is er toezicht
op te houden", aldus heeft Dr
Karl Gruber, de Oostenrykse mi
nister van Buitenlandse Zaken te
Wenen verklaard.
Hij zeide verder, dat het plan-
Marshall geen enkele politieke
voorwaarde inhield, en dat de V.
S. zich nimmer ln de binnenland
se aangelegenheden van Oosten
rijk gemengd hadden, doch aan
Oostenrijk de mogelijkheid hadden
gegeven twee essentiële dingen te
verkrijgen, namelijk steenkool en
voedsel.
Van de andere kant zou Oos
tenrijk geen vijf dagen lang kun
nen leven op „wat de Oostelijke
staten aanbieden", aldus Gruber.
Hij zeide dit in antwoord op cri
tiek van communistische zijde op
zijn politiek, tijdens het debat
over de begroting.
Het concert, dat de Ver.
voor Instr. Muziek te Middel
burg Woensdag gaf, voor een
goed bezette zaal, had een
enigszins bont, maar toch aan
trekkelijk programma. Naast
twee inleidingen voor oratoria
bevatte het een solo-concert,
twee suiters, een fantasie en
een tweetal werkjes voor orgel
alleen.
Begonnen werd met een ge
voelvolle vertolking van „Ases
Tod" van Grieg, in eerbiedige
herinnering aan twee prominen
te figuren uit de vereniging,
die in 1947 zijn overleden.
Dan volgde de sinfonia waar
mee Handel zijn oratorium „der
Messias" inleidt. Een enigszins
traag tempo van het 2e deel
hiervan, kon slechts weinig af
breuk doen aan de goede in
druk, die we hiervan opdeden.
Het orgelconcert van Han
del geeft ons aanleiding op te
merken, dat een concertzaal,
compleet met orgel, voor een
stad een kostelijk goed is.
De orgelconcerten van Han
del worden meestal door orgel
alleen uitgevoerd, doch zijn
bedoeld met orkestbegeleiding.
De combinatie, orgel en orkest,
werd door Handel ingevoerd.
Na hem zijn er slechts enkelen
geweest, die hem hierin na
volgden (o.a. Saint-aëns, Bossi,
Peeters)
Men bedenke bii de interpre
tatie van muziek uit dit tijd
perk (le helft 18e eeuw), dat
overgangs-dynamiek (crescen
do en décrescendo) toen nog
niet werd toegepast en dat
„zwevende" registers (vox ce
leste) niet in stijl zijn.
Solist was Th. C. Ferwerda,
die het orgel, als romantisch
instrument, goed tot zijn recht
deed komen.
Voor velen is Bach slechts
de man van de zeer ernstige
en zware muziek; de man van
de Mattheus-Passionmoeilijk
te begrijpen en oneindig tra
gisch! Dat deze „man in
't zwart" ook lichte, vrolijke,
zelfs humoristische muziek
schreef, is niet algemeen be
kend.
Van dit lichtere genre is ook
no. 3 van het programma, de
suite in g mineur, waar de in
leiding ouverture genoemd, een
cyclus van dansen in diverse
maatsooorten en van verschil
lend karakter.
Na de pauze werd gespeeld
een fantasie voor orgel en or
kest, van Mozart, een weinig
bekend werk, met een voor het
orgel zeer ondergeschikte par-
tip Het orkest had het des te
zwaarder en wist hier de tech
nische moeilijkheden niet over
al op bevredigende wijze op te
lossen.
Meer succes had men met de
prelude van het oratorium „Le
Déluge" Cde zondvloed) van
Saint-Saëns. Dit werk begint
met een 1 angzame inleiding,
waarna zich een imponerende
fuga ontwikkelt, waaraan een
boeiend thema ten grondslag
ligt. Na een somber unisona
voor bassen en celli, volgt een
viool solo, die door mevr. B,
BonthuisDhont voortreffelijk
werd gespeeld. Zonder goed
koop effect bejag, wist zij met
natuurlijke muzikaliteit r-n
mooie voordracht de aandac.it
te boeien. Dat is gezond musi
ceren
De romantiek geldt in 't al
gemeen voor een periode van
verval voor de orgelkunst.
César Franck echter, toonde
o.a. met zijn „Trois chorals",
hoe ook in deze, niet bij aard
en wezen van het orgel passen
de stijl, dit instrument volledig
tot zijn recht kan komen.
Besloten werd met de Hol
berg-suite, van Griegé Als pia
no-compositie geniet dit werk
wel bekendheid, maar ze is voor
strijkorkest geschreven. In het
laatste deel, de rigandon, viel
weer een uitstekend gespeelde
vioolsolo van mevr. Bonthuis
te beluisteren.
Caro leidde het concert met
de zekerheid, die we van hem
gewoon zijn.
DE BUI ZEGT:
Wisselend bewolkt.
Krachtige, aan de Waddenkust
tijdelijk nog harde Noord-Weste
lijke wind. Wisselend bewolkt met
enkele buien, weinig verandering
van temperatuur.
