Wie zijn de beste propagandisten van de Indonesische
Republiek
De ByJiel en k omgang tussen jongens
en meisjes.
Franse Belangstelling voor jeugdproblemen
in Nederland.
Prins Bernhard en de
„liftende" vaandrig.
Was de Rijkswerf tijdens Bezetting een
Nederlandse instelling?
Esn greep uit Krumiageos verleden.
ifZWOHtoZti strijd
Zó zag Ik Djocjakarta.
(Van onze Indië-redaeteur.)
Wat men ook over de buitenlandse meer in het bijzonder:
de Engelssprekende journalisten in Indië zeggen mag, één ding
Staat als een paal boven water: zij maken er aanspraak op, de
beste propagandisten te zijn van Soekarno's republiek!
Oók in Djocja, waar Walter Briggs, correspondent van de „Chris
tian Science Monitor", en tevens „newsman" van de beruchte, het
vorig jaar in Amerika opgerichte „New Republic" van Henry Wal
lace, tijdens zijn veertiendaags verblijf in de republikeinse hoofd
stad een serie artikelen schreef, ongetwijfeld juweeltjes wat betreft
taal en stijl, maar die aan de andere kant zó uitgesproken pro
republikeins en anti-Nederlands zijn, dat het voor Nederlanders
de grootste moeite kost, ze van het begin tot het einde door te
worstelen.
Denigerend gedoe.
Een voorbeeld? Hier is hetgeen
volgens Briggs dan altijd
één der drie Nederlandse krijgs
gevangenen te Djocja, een ser
geant uit Rotterdam, aan de pers
verklaarde:
„Zij (de Nederlandse Rege
ring) goot ons vol met leugens.
Zij vertelde ons, dat de Indone
siërs extremisten en moorde
naars waren. Zij vertelde ons
ook, dat wij als politie-mannen
naar Indonesia gingen en dat
geloofden wij oorspronkelij k
ook. Wat een gemene leugens
echter!"
En wat zegt Walter Briggs
hier zelf van?
„Ik heb getracht in Djocja
één enkele terrorist of extremist
te vinden. Tevergeefs echter. Ik
kan niets merken van paniek,
waarover men in Batavia zo dik
wijls pleegt te spreken. De men
sen hier in Djocja zijn zeer ge
lukkig, veel gelukkiger dan de
Indonesiërs in de door de Ne
derlanders bezette gebieden"
Onnodig te zeggen, dat deze
fraaie verklaring, voorzien van
een woord van hartelijke dank
aan de schrijver voor de bewe
zen dienst, in het revolution-
naire, te Djocja verschijnende
blaadje „Patriot0 werd afge
drukt, welks redactie er maar
al te graag de conclusie aan ver
bond, „dat de Nederlanders
volkomen gefaald hebben in
hun streven om zichzelf popu
lair te maken in de ogen van
de wereld". En wat Van Mook
betreft aldus de „Patriot"
laat die zich nu met zijn demar-
catie-„droomlijn" gauw de ogen
uit het hoofd schamene want
eh
Dank, Walter Briggs;
Dank, Walter Briggs, dank
voor deze hoffelijke opmerking,
die wij, Nederlanders, aan U te
danken hebben. Aan U en aan
al de anderen van Uw grootte
en Uw politieke „inzichten",' de
Amerikaanse, Engelse en Austra
lische correspondenten, die met
hun onjuiste artikelen de we
reld niet tevergeefs zullen „in
lichten".
En het merkwaardige van al
les is, dat ik U nu in bescher
ming ga nemen. Het verhaaltje
namelijk, dat één van de groot
ste Nederlandse kranten on
langs publiceerde, en waaim
verklaard werd, dat U, Walter
Briggs, voor al Uw pro-republi
keins geschrijf een cadeautje
van de heren-republikeinen
zoudt hebben gekregen een
zilveren theestel ter waarde
van zevenduizend republikeinse
guldens ga ik hier met ae
meeste nadruk tegenspreken. Ik
ben er bij geweest, toen U dit
theestel in Djocja uitzocht. Ook
weet ik, dat men, omdat U 0een
republikeins geld bij U had, dit
bedrag eerst voorschoot met
echter de verzekering Uwerzijds
er bij, het geleende geld bij te
rugkomst in Batavia onmiddel
lijk aan de republikeinse minis
ter Gani terug te geven. En om
die belofte niet na te komen;
wei, daar bent U ongetwijfeld
te.... politiek voor!
Domweg op stap.
Genoeg ik stap op een ander
onderwerp over ik ga dom
wegop stap. Dezelfde tocttt,
die ik 's morgens met een auto
door Djocja's straten maakte, ga
ik nu te voet doen, natuurlijk
onder het wakend oog van een
van mijn beschermers, in dit
geval de 24-jarige Hanan, amb
tenaar van het republikeinse mi
nisterie van Voorlichting, een
beleefde, plezierige kerel.
Op straat kijken de honder
den Indonesiërs mij vreemd
aan, sommigen zelfs vijandig,
maar kwaad doet men mij niet.
Omdat die honderden het niet
erg vinden, dat er een Neder-
Feuilleton.
door H. LOURENSE.
24) o
Het verdere van de weg heb
ben ze zwijgend naast elkaar
gezeten, als twee grote kinde
ren. Een enkele keer heeft Kees
het gewaagd terzij te zien. Maar
het hoge rood, dat maar niet
wijken wilde van het meisjesge
zicht naast hem, was een belet
sel om nog eens de ogen van
de dansende paardenrug voer
hem af te wenden.
Bij de brug over de Vellevest
hield hij het paard staande.
Verder wilde ze niet gebraciit
worden.
Ze hebben elkaar nog een
keer aangezien, toen ze uitge
stapt was. De blos was er nog
niet minder op geworden. Maar
in haar ogen lag een belofte
voor het leven. Hij is haar na
blijven zien tot ze achter de
Dijk uit het gezicht verdween.
Ze zijn daarna wel wat ver
der gekomen, al is het nog niet
zo heel veel.
Saremie is van betrekking
veranderd. Meer dan een jaar
heeft ze haar dagen gesleten in
de keuken van een oud patri
ciërshuis aan de rand van de
stad. Over de heining, achter in
de tuin, had ze uitzicht over
weiland. Dat was het aantrek-
lander uit Batavia in hun mid
den is? Geer. denken aan de
mensen weten het eenvoudig
niet, dat ik een Nederlander
ben. Waarschijnlijk zien zij in
mij een buiten,ander, meegeko
men met de consulaire commis
sie. En dat is oc-k de reden van
mijn zoals Hanan het uit
drukt volledige vrijheid op
straat
Bij mijn terugkomst in het
hotel wacht ons een verrassing.
De vier andere journalisten die
in de morgenuren op zo onge
lukkige wijze het vliegveld mis
ten, zijn inmiddels met een RAF
toestel gearriveerd. Eén van hen
is de tweede Nederlandse jour
nalist, die sinds het inzetten van
de politiële acties Djocja be
treedt: Hans Martinot wan
Aneta.
Wij hebben noodzakelijk het
een en ander met elkaar te oe-
spreken, maar omdat mijn vier
bewakers zich nu ook het lot
van Martinot gaan aantrekken,
zien wij er vooralsnog geen kans
toe. Vanzelfsprekend heeft de
Aneta-man een andere kamer in
het hotel gekregen: stel je voor
twee Nederlanders op één plaats
samenhokkend er mochten
eens plannen gesmeed worden
Dus krijg ik bij mij de Chinese
correspondent Csieh, die met de
Amerikaanse collega's, onmid
dellijk een veel grotere bewe
gingsvrijheid geniet dan wij
tweeën.
Ongeziene gasten.
De clou van de dag is echter
de onverwachte boodschap van
de republikeinse regering over
gebracht door de secretaris van
de commissie van ontvangst, dr
ir Undin, die Martinot en mij
komt vertellen, „dat wij onge
ziene gasten zijn in Djocja, re
den waarom ons de toegang tot
alle officiële gebouwen ontzegd
wordt", terwijl op hetzelfde
ogenblik de buitenlandse cor-
espondenten uitgenodigd wor
den, de „partij" bij te wonen,
welke 's avonds in het paleis
van Soekarno ter ere van de
Zes jaar geleden redde
een Duitse piloot, na de val
van Kreta, vier Australiërs
drie Engelsen en drie Nieuw
Zeelanders, die door honger
en ontbering op het rots
eilandje Cavdos, de dood na
bij waren. De commandant
van het troepje gaf de Duit
ser z'n adres in Sydney, met
het verzoek, hem na de oor
log te schrijven. De piloot
raakte het adres kwijt, doch
thans dreigt hij met z'n ge
zin te verhongeren en in de
uiterste nood schreef hij een
brief aan de burgemeester
van Sydney, die het verhaal
in de krant zette, met de er
bij gezonden foto. Prompt
meldden zich twee Austra
lische soldaten, die deel uit
gemaakt hadden van het
troepje op Cavdos. Zij zullen
de Duitser voedselpakketten
zenden en trachten, hem
naar Australië te laten emi
greren.
consuls-generaal gegeven wordt.
Op het protest onzerzijds vindt
de heef Undin het noodzakelijk
te zeggen: „Maar vergeten jul
lie vooral niet, dat jullie Ne
derlanders zijn"
Dom, heel dom deze ongalante
houding van de heren-republi
keinen, en dat zien zij nader
hand ook wel in, want het ge
meenschappelijke telegram, dat
wij 's nachts met toestem
ming uit Djocja verzenden
en waarin natuurlijk het geval
over de botte weigering van de
twee Nederlandse journalisten
vermeld staat, zal in Batavia
nooit worden ontvangen!
En dat ook dit weer niet slim
tedacht is, is duidelijk. Men be
grijpt toch zeker wel, dat W'j,
onmiddellijk bij terugkomst in
Batavia, elk afzonderlijk een te
legram van dezelfde strekking
zullen verzenden, waarbij de
buitenlandse correspondenten
ons ditmaal een handje helpen,
door het hoe ongaarne overi
gens ook, „maar nieuws :s
nieuws" aan alle persbureaux
over de gehele wereld door te
seinen.
En de republikeinse minister
Gani te Batavia, is nog de ver
standigste van al zijn collega's
want die verklaart openlijk het
ongepast te vinden, dat de Ne
derlanders in de republikeinse
hoofdstad op zó onhartelijke
v/ijze ontvangen werden. Zijn
verontschuldiging, „dat dit op
een misverstand moet berusten",
gelooft hij echter zelf ook niet.
Geen moraalspeeches, maar opwekking
tot vreugde.
(Van onze correspondent.)
In de grote kerk te Gorlnchem is aan het begin van de gezins-
week een jeugdappèl gehouden. Daar heeft ds M. A. K r o p, Her
vormd predikant te Geldermalsen, binnenkort studentenpredikant
te Groningen, een rede uitgesproken over de omgang tussen jon
gens en meisjes. Zonder het heilige te vertreden en zonder ge
wichtigdoenerij stelde ds Krop de jongelui tegenover datgene wat
de Bijbei over deze dingen zegt.
Waarschuwingen helpen niets.
Maar er kleven toch gevaren
aan het liefdeleven? Natuurlijk,
Hij herinnerde aan het probleem
der voorlichting, waarmede zo-
velen worstelen. Talloze ouders
hebben hun plicht tot voorlich
ting (het is een plicht krachtens
de doopbelofte!) verzuimd. Er
zijn kinderen, die hun hele leven
een wrok tegen hun ouders hou
den om dat verzuim. Ds Krop
keurde dat af. Men kan de ouders
er eigenlijk geen verwijt van ma
ken; zij delen nog in het mis
verstand, dat men „over zulke
dingen niet spreekt". Dit mis
verstand is door de Roomse kerk
gewekt. Want bij Ro:me wordt
immers ai het lichamelijke in een
minder gunstig daglicht gesteld!
De ongehuwde staat, zo oordeelt
men daar, dat is het ware. Dat
is eigenlijk iets heiligs, zie maar
naar de priester.
Hoe durft men dat uit; de Bijbel
te verklaren? Deze zegt ons, dat
God de mens geschapen heeft,
lichaam en ziel beide! De Heilige
Schrift is het ook, die ons op
roept tot de vreugde van het
liefdeleven. Zó hoog acht de Bij
bel de liefde, dat hij telkens de
menselijke liefde vergelijkt met
de Goddelijke. Het Nieuwe Tes
tament is daar een bewijs van.
kelijke van Vlietdam.
De nieuwe betrekking ont
neemt haar deze herinnering
aan thuis. Ze heeft daartegen
over enkele andere, heel goede
dingen.
Haar domein is niet langer de
keuken. Gedeeltelijk zorg voor
de huishouding, en hulp aan de
eveneens interne winkeljuf, vor
men nu haar taak in de grote
meubelzaak van de heer Ploe
ger.
De winkel ligt aan één van
de hoofdstraten in Vlietdam.
Haar eigen kamertje heeft, door
een niet te groot raam, uitzicht
op een van de smalle zijstraten,
die het stadje rijk is.
Na enige tijd van „inwerken",
ontdekt Saremie een gezellige
vriendin in de wat oudere win
keljuf. 't Geeft haar het genot
van gezellige uurtjes op de stille
avonden van gedwongen in huis
zitten. Bovendien helpt de
nieuwe vriendin haar ongewe
ten verder op weg.
Voorzichtig informeert Sare.
mie naar alles wat er te
krijgen is op het terrein
van vitrages en stoffering, en
hoe dat alles verder heten mag.
En ze vordert .Ze leert de vele
schakeringen in pluchette's en
gobelins; de mogelijkheden van
de meubelmakers-politoerkunst.
Op dit terrein wordt ze haast
concurrent van Kees. Ieder
weekend, dat ze in Zuidveen
doorbrengt, overlegt ze met hem
wat ze nu verder nog weten
moet.
zei ds Krop. Daarom heeft Chris
tus ons naast de vreugde ook de
genade geschonken en gebiedt Hij
ons de waakzaamheid. Daarom
moeten wij elkaar altijd opwek
ken tot vreugde. Want moraal
speeches als van pater De Greeve
helpen niets. Met een moraal-
speech tegen de slechte wereld
bereikt men die wereld toch niet
en wordt niemand bekeerd. Wij
moeten de mensen, die in het
moeras zitten, niet gaan beper
ken maar omhoog halen, wat
Christus ook deed, b.v. met de
overspelige vrouw.
Als jongeren maken wij alle
maal de moeilijkheden mee, die
ons opgroeiend lichaam veroor
zaakt. Sommige mensen komen
daar nooit overheen; ik ken we!
zulke mensen, zei ds Krop, welke
om die reden nimmer aan het
Avondmaal verschijnen. En er
zijn jongeren uit de gemeente des
Heren, die er zo mee piekeren,
dat zij zich het eigendom van
Christus niet durven noemen. Zjj
vergeten, dat God hen ook over
deze moeilijkheden, die we nu
Van zijn kant zit Kees ook
niet stil. Er kan geen boeldag
gehouden worden, of Kees trekt
er heen. Of het in de Wippolder
in het Noorden is, of de Mathe-
nesser in het Zuiden, Kees gaat.
Is er wat in de Broekpolder in
het Westen, of de Zevenbergse
in het Oosten, Kegs vindt een
gelegenheid er met de brik heen
te gaan.
Als er maar ergens wat te
verhandelen valt duikt de Mank-
poot op en neust rond. Een felre
concurrent is hij niet. En Een-
om-Blind, de alle verkopingen
afgrazende tweedehands-hande
laar uit Vlietdam, die hem een
keer vroeg, of hij aan het neste
len was, en z'n huis wilde vol
zetten met oude rommel en on
geloste lommerpanden, snapte
er ook niet veel van.
Nooit koopt Kees iets.
Nog niet tenminste.
Op de kijkdagen scharrelt hij
tussen de boedels door met een
boekje in de hand. noteert de
nummers, zet er prijzen achter
en vergelijkt op de dag van de
verkoop zijn prijs met het hoog
ste bod.
't Lijkt er soms niet veel op
in het begin, maar hij houdt
vol.
Hij is een goed opmerker, en
verstandelijk nu juist niet ach
terlijk.
Na verloop van enkele maan
den beginnen zijn prijzen het
werkelijke peil zeer dicht te he
naderen.
Kees doet meer
De prijs voor pasfoto's.
Voor pasfoto's is, zoals bekend,
een maximumprijs vastgesteld
van f 0.75 per 3 druks en voor
elke 3 afdrukken meer f 0.25.
Het directoraat-generaal van de
prijzen vestigt er de aandacht op,
dat voor z.g. spoedopnamen, wel
ke bninen enkele uren klaar zijn,
niets extra mag worden bedon
gen.
De sterfocht „Oorlogs
monumenten" op 16 Nov.
De Nationale sterrit van de K.
N. M. V. die door haar, in ver
band met de „vierkante centime
ter actie" van de Nationale Mo
numentencommissie, op 16 Nov.
a.s. zal worden gehouden, belooft
een groot motor-evenement te
worden.
Uit alle delen van het land ko
men toezeggingen binnen van
clubs die met al haar leden zul
len oprukken. De inschrijvers
zulen vrijgesteld worden van mo
torrijtuigen-belasting.
Einde dezer week zullen twee
jonge Franse journalisten,
auteurs en verzetsfiguren, de he
ren Jacques de Launay en Jean-
Anet d'Astier de la Vigerie een
bezoek brengen aan ons land.
Beiden hebben ter bestudering
van jongerenvraagstukken veel
in en buiten Europa gereisd. Zij
wensen zich nu ook op de hoog-
De Franse gasten zullen Vrij
dag 24 October worden ontvan
gen door Prins Bernhard en door
de Franse ambassadeur.
De Launay, schrijver van „Le
Monde en Guerre" en „Defense
de 1' Occident", is medewerker
geweest van Maurice Schuman
(M.R.P.). „D'Astier de Lavige-
rie, een vriend van Prins Bern-
te te stellen van de toestand on- hard, is lid geweest der Assem
der de jeugd in Nederland.
eenmaal allemaal moeten door
maken, wil heen helpen.
Leef naar de toekomst-
Als jongens en meisjes moeten
wij leven naar de toekomst van
Christus; als' verloofden en ge
huwden dienen wij veel meer over
de Here Jezus te spreken. Want
als we dat met elkaar doen, dan
zullen we het automatisch ook in
de buitenwereld belijden. En wij
moeten afkerig zijn van alles wat
de liefde en het huwelijk in een
schamper daglicht stellen wil
Daar mocht op onze christelijke
jaarfeestjes wel eens aan gedacht
worden
Want niets ls heerlijker dan
het huwelijk, waarin man en
vrouw elkaar liefhebben omdat
ze Christus liefhebben en waar-
In ze na dertig of veertig jaar
kunnen zeggen: als ik nog eens
kon beginnen, koos ik jou weer!
Dat ls de goede voorbereiding
voor het eeuwige leven. Daar ont
moeten we elkaar niet meer als
man en vrouw, want in de hemel
kent men geen huwelijk.
De hemel is niet de voortzet
ting van de aarde. In de eeuwig
heid gaan we ln Christus op;
daarvan is het aardse huwelijk
reeds een voorafschaduwing.
Men lere het toch af, aldus ds
Krop, om de liefde te beperken
tot de jeugd en tot de eerste hu
welijksjaren. Voor de liefde heeft
men zijn hele leven nodig! En
het moet ook eens uit zijn met
dat onbijbels uithuwelijken. Het
standsverschil (meestal bepaald
door enkele guldens verschil ln
salaris) mag geen reden zijn om
een verloving of huwelijk te
dwarsbomen.
In dit verband hebben wij de
overheid er op te wijzen, dat het
huwelijk mogelijk moet zijn om
streeks de vijfentwintigjarige leef
tijd. Dat men niet door gebrek
aan voldoende loon om te trou
wen maar wachten moet. Hier
heeft de overheid op toe te zien.
Een tweede zaak is, dat wil
len wij ook elkander opwekken
tot de vreugde der liefde onze
jeugdverenigingen toch Iets moe
ten doen om de open, christe
lijke omgang tussen jongens en
meisjes onder elkaar te bevorde
ren. Daar wordt veel te weinig
aandacht aan besteed.
Vóór de visite komt, scheer ik me
gauw nog even glad met Philips
„PHILlSHAVE", zegt Staalbaard. Al
leen de steker in het stopcontact en,
terwijl ik lekker in m'n luie stoel blijf
zitten, vliegt mijn baard er af.
Laat U door een demonstratie bij
Uw handelaar eens persoonlijk over.
tuigen, hoe gemakkelijk dtoogschereo
N.V. PHILIPS" VERKOOP - MAATSCHAPPIJ
VOOR NEDERLAND - EINDHOVEN
(lngez. Med.)
Neef Fop, die aan de Kande
laar woont, heeft een flinke
werkplaats, waarin buiten het
ruwe timmerwerk, ook de meu
beltjes van de boeren uit de om
geving gerepareerd worden.
Kees gaat er zo vaak hij kan
heen. Is de vos niet vrij, zodat
hij niet in de tilbury weg kan
dan waagt hij het er op langs
de weg een kennis op te wach
ten die hem een eind meeneemt,
of hem aan het adres afzet. Ja,
hij weet Aay zover te krijgen,
dat deze hem toestaat z'n boot
te nemen, in geval van nood.
Alleen echter óp conditie, dat
hij 's avonds bijtijds terug is. -
Zo bereiden deze twee zich
voor op de grote stap, die ze
weldra hopen te ondernemen.
Maar er moeten nog meer we
gen geëffend worden.
Bij stukjes en beetjes brengt
Kees z'n ouders van hun plan
nen op de hoogte.
Va haalt er de schouders over
op, of schudt meewarig het
hoofd.
„Jonge, Kees, hoe kom je d r
hij? Een boer mot boer blijve,
anders loopt 'et mis. Begin een
handeltje in klein vee, of pro
beert 'et mit kippe alleen en mit
c-iere. Zint dat je niet, zoek 'et
dan in de kaas, of in de butter.
Dat leit op jouw weg. Maar
zoiets, neeë. Een boer buite z n
doening, dat ken nooit goed
gaan, wat ik je zeg."
(Wordt vervolgd.)
Door de mist van Londen
naar Nijmegen.
De vaandrig S. van 2 R.I. te
Nijmegen, die een week verlof ln
Engeland had doorgebracht, zat
ln de penarie... Volgens afspraak
zou hij met een vliegtuig van de
Ned. Luchtstrijdkrachten terug
keren. Maar helaas, hij had buiten
de Londense mist gerekend! De
piloot besloot de tocht uit te stel
len tot de volgende dag, doch toen
was de mist nog dikker en onze
vaandrig zag de boze blikken van
zijn compagnies-commandant al j
voor zich...
Toen S. echter hoorde dat Prins i
Bernhard ln Engeland was en nog
diezelfde dag naar Nederland zou
vliegen, trok hij de stoute schoe
nen aan en telefoneerde de Prins.
En... het kwam in orde: hij werd
zelfs per auto uit zijn hotel ge
haald!
Het toestel van de Prins dat
ls uitgerust met radar landde
veilig op Valkenburg, waar Z.K.H.
uitstapte. Op de dankbetuigingen
van de vaandrig antwoordde hij:
„Niets te danken hoor; als mili
tairen moeten we elkaar toch hel
pen? Het vliegtuig gaat door
naar Soesterberg, dus als je ver
der mee wilt vliegen...?" Soester
berg ligt dichter bij Nijmegen dan
Valkenburg, dus S. accepteerde
dit gulle aanbod met belde han
den. En stel u zijn verbazing voor
toen hij op het vliegveld aldaar
een auto aantrof, die door de
Prins telefonisch was besteld en
blee Consultatieve.
Zij zijn voornemens kennis te
komen maken met de kring van
het Nederlandse Jongerenre\ eil.
Vele jeugdorganisaties zijn ver
tegenwoordigd in deze groep, die
reeds eerder contaet kreeg mei
Belgische en andere buitenland
se jongeren en waarvan in Juni
enige leden door H. M. de Ko-
ninging werden uitgenodigd om
haar op de hoogte te stellen van
hetgeen onder de Nederlandse
jongeren van nu leeft.
Het meisje van Marken
naar Engeland.
Sijtje Boes, het bekende meisje
van Marken, dat een snuisterijen
winkel heeft, is Zaterdag in Mar-
kense klederdracht per K.L.M.
naar Londen vertrokken. Sijtje
die ln de afgelopen zomer ruim
3000 Engelse kinderen in haar
woning heeft ontvangen, zal een
week in Engeland blijven, waar zij
o.a. een praatje zal houden voor
de B.B.C. Tevens zal zij een week
bij kennissen en vrienden ln
Schotland doorbrengen.
Jeneverstokerijen.
Een eigenaardig bericht kwam
uit Amerika.
Fabrikanten van gedistilleerd
kregen dezer dagen het verzoek
voor enkele maanden hun zaken
te sluiten en de fabricage stop
te zetten, teneinde zodoende mee
te heipen aan het besparen van
10.000.000 bushels graan, waar
mee de export naar Europa ver
hoogd zou kunnen worden. Zij
verklaarden zich in principe be
reid, aan het verzoek gevolg te
geven, mits alle Europese jene
verstokerijen eveneens hun za
ken sluiten.
Een billijke voorwaarde.
Of echter de Nederlandse je
neverstokers er voor zullen voe
len hierop in te gaan Waar
schijnlijk lijkt het niet.
Maar we hebben nu geleide
economie. Alles wordt van boven
af geregeld. En dus zal het voor
de regering een kleine kunst zijn
de jeneverstokerij tijdelijk stop te
zetten. Er is dan althans één
aanwijsbaar voordeel van het
regelen-van-boven-af.
Gedenkteken voor
vermoorde Joden te
New-York.
Burgemeester Odwyer van
New-York heeft te New-York de
eerste steen gelegd van een ge
denkteken voor de 6 millioen door
de nazi's vermoorde Joden.
Tribunaal Middelburg.
Helper der Duitsers of
illegaal werker?
Veerse chauffeur demonteerde
mijnen.
De 42-jarige militaire chauf
feur Jacob Jan Geill te
Veere werd tenlaste gelegd,
die vaandrig S. op de snelste wijze j toen hij _Maandagmorgen j.l.
naar zijn plaats van bestemming
bracht. Als hij over twee weken
naar Indlë vertrekt, zal hij onge-
twijfel eenzeer aangename her
innering bewaren aan zijn opper
ste militaire chef, Ale op het juis
te moment als een goede genius
uit de mist opdook...
(Historisch) F.B.
voor het Tribunaal moest ver
schijnen, dat hij vanaf zomer
1940 tot September 1943 chauf
feur-monteur bij het Duitse mij-
nendepöt te Veere was geweest,
waarbij hij o.m. de Duitsers had
geholpen bij het ruimen en de
monteren van mijnen. Geill had
inderdaad dit werk gedaan,
Een „Seer aensienlijke plaets".
De heer G. Stadermann, archi
varis te Goes, die in verschillen
de plaatsen in Zeeland de archie
ven op orde stelt, heeft een in
ventaris opgemaakt van het ar
chief van de gemeente Kruinin-
gen. In een inleiding op deze in
ventaris geeft de heer Stader
mann een kort overzicht van
Kruiningens historie.
Reeds in het jaar 1203 was
er sprake van het Ambacht Krui-
ningen, terwijl in 1386 Hertog
Albrecht van Beieren Kruiningen
een keur schonk, inhoudende
strafbepalingen voor de ingezete
nen die in overtreding waren.
Het was waarschijnlijk naar
aanleiding van bedreigde han
delsbelangen, dat in 1422 de in-
Een „Beer
plaets".
aenslenlyke
Wanneer Smallegange in zijn
Kroniek over Zeeland het dorp
Kruiningen -beschrijft, doet hij
dit als volgt: „Het dorp is een
groote seer aensienlijke plaets
daer ih ligt een swaer en magtig
Kasteel, hebbende rontom seer
wijde grachtenvan oude
tflden de woonplaets der seer
Hooge Edele Heeren van desen
naem".
Het is alleen het kerkgebouw
dat nog herinnert aan deze his
torische 'tijd. Voor de reformatie
kwam, stond het ter begeving
van de Deken en het Kapittel
van St. Salvator te Utrecht. De
torenspits brandde in 1623 af en
gezetenen van Kruiningen en wer(j jater herbouwd.
Kattendijke in hooglopende strijd
met de stad Dordrecht raakten.
De Kruiningers namen een vier
tal Dordtenaren gevangen, die ze
later op bevel van Hertog Jan
van Beieren weer los moesten
laten, waarbij ze tevens werden
gesommeerd elkaar geen overlast
meer aan te doen.
Overstromingen.
Herhaaldelijk hebben heerlijk
heid en parochie tc-gen watervloe
den en dijkbreuken moeten kam
pen. Vooral in de jaren 1531 en
1570, in welk laatste jaar de z.g.
Allerheiligenvloed enorme ver
woestingen aanrichtte, had men
ontzaglijk veel van het alles ver
nielende water te lijden. Daar de
toenmalige Oostenrijkse landhe
ren er begrijpelijk veel aan gele
gen lag dat de overstromingen
niet vaker plaats vonden, onthie
ven zij de ingezetenen dikwijls
van lasten waardoor deze meer
geld konden besteden aan het
herstel van de dijken. Het gevaar
week hiermede echter niet en
mede door de zorgeloosheid van
de dijkbesturen, bleek men niet
in staat het overstromingsgevaar
te weren. Dit kwam uit bij de
dijkbreuk van 15 Januari 1808,
die in het land van Kruiningen
grote verwoestingen aanrichtte.
Het geslacht van Kruiningen.
De heerlijkheid Kruiningen
was het eigendom van het ge
slacht van Kruiningen. Een van
hen, Jan van Kruiningen, moest
als straf voor het feit, dat hij
trouw was gebleven aan ,de on
gelukkige landsvrouwe Jacoba,
aan de Hertog van Beieren zijn
goederen afstaan. Hoewel de goe
deren in 1452 aan heer Otto van
Reimerswaal werden verkocht,
schijnen ze later toch weer in het
bezit van de van Kruiningens te
zijn gekomen. Twee der meest
bekende vertegenwoordigers van
deze familie waren wel Jan van
Kruiningen, die in 1467 door Ka-
rel de Stoute tot ridder werd ge
slagen en Maximiliaan, een van
de bevelhebbers van de vloot,
welke in 1573 onder bevel van
de graaf van Bossu tegen de
Hollanders streed. In mannelijke
lijn stief het geslacht van Krui
ningen in 1615 uit.
De heerlijkheid Kruiningen
kwam daarna in handen van een
dochter, die met een Vlaams
edelman getrouwd was, terwijl
zij na de vrede van Munster aan
Geraert van Nisse ten deel viel.
Na de families de Huybert en de
Tavel oefende tenslotte een in
Amsterdam wonende heer Prins
de rechten uit.
Toen de Fransen na 1795 de
macht in handen kregen werden
Kruiningen verschillende be
stuursvormen opgelegd, hoewel
de gemeente toen nog een be
hoorlijke zelfstandigheid bezat.
Deze ging onder de regering van
Lodewijk Napoleon echter vrij
wel verloren en toen deze afge
zet werd bleef er van zelfstan
digheid in het geheel niets over.
Eerst na 1813 werd het beter.
De gemeentebelangen werden
toen opgedragen aan de schout
(later burgemeester), terwijl een
gemeenteraad werd ingesteld en
een secretaris benoemd. Er werd
geregeerd volgens bestuursregle
menten die van kracht bleven tot
1851, toen de gemeentewet inge
voerd werd. Met dit jaar is te
vens de inventaris van het ar
chief afgesloten.'
Duitse fabriek voor
Nederland.
In aansluiting op de .berichten
inzake de ontmanteling van'
Duitse fabrieken kan nog mede
gedeeld worden, dat een deel
van de Westphaelisch Annalti-
sche Springstoff A.G. te Allen-
dorf werd toegewezen aan de
N.Va chemische fabriek Rlds
te Haarlem. Met de demontage
is enige tijd geleden reeds be
gonnen. Begin 1948 worden de
eerste wagons te Haarlem ver
vracht.
Suiker in dameskousen.
Twee arbeiders van een Am
sterdamse suikerfabriek hebben
de verleiding van het vele zoet
niet kunnen weerstaan. Aange
zien het niet mogelijk was het
begeerde artikel langs de nor
male weg naar buiten te bren
gen, maakten zij gebruik van
bruine dameskousen, waarin zij
een bepaalde hoeveelheid ver
pakten. Deze pakketten wierpen
zij aan de achterzijde van de
fabriek over de omheining bo
ven op stapels turf, die daar la
gen opgeslagen. De nu geheel
niet opvallende suikerturven
werden later weggehaald. Bij
de arrestatie van de dieven
werd 27 kilo suiker in beslag
genomen.
De Joego-Slavische autoriteiten
zijn, gebruik makend van het lage
peil van de Donau (tengevolge
van de langdurige droogte), be
gonnen met de berging van de
schepen en sleepboten, die tijdens
de oorlog door de Duitsers tot
zinken zijn gebracht.
doch met m dienst der Duit
sers; het bleek n.l. (o.m. uit ar-
beiasovereenxomsLioimuiieren
dat hij m dienst van de Rijks
werf nact gesiaan, die dit werk
ook na ae capitulatie "bieef ver
richten. Bovendien verklaarde
hij slechts aangespoelde mijnen
te hebben gedemonteerd, wat
voor ae mstandnoucung der dij-
keu van zeer veel Deiang was.
Hierdoor zou grote schaue zijn
voorkomen.
Geill werd ook ten laste ge
legd, dat hij vanaf Septemuer
lytó ais cnauileur van iviunzer
was werkzaam geweest. Hij gaf
dit toe, doch vei Klaarde, di t ge
daan te heoben in overieg met
de O.O. te veere. Verschillende
malen kon hij mensen waar-
scnuwen door net aiiuisteden
van gesprekaen tussen Munzer,
Stauo enz. Hij werd hier ont-
siagen doordat nij naar het oor
deel van Iviunzer te brutaal
was, waarop hij moest onder
duiken.
in de zomer van 1940 zou
hij een aantal op de zolder van
de openbare scüool te Veere
verborgen wapens aan de
Duitsers hebben overgeleverd.
Het bewijs hiertoe kon niet
worden geleverd; wel stond
vast, dat Geill wapens op bevel
der Duitsers mee zijn wagen
heeft moeten weghalen, doch
niet dat hij de aanwezigheid
aan hen had medegedeeld.
Ontkend werd ook de vriend
schappelijke omgang met Duit
sers; hij nad steeds inkwartie
ring en - de Duitsers kwaman
henr altijd roepen, wanneer mij
nen waren aangespoeld, lie
laatste beschuldiging was zijn
verzoek om vrijstelling van in
levering van zijn radiotoestel,
doch dit verzoek zou zijn inge
diend door een familielid zonder
enige voorkennis van besch.
Mr F. W. Adriaanse noemde
de zaak zeer opgeblazen. Geill
is z.i. slachtoffer van de ongun
stige gezindheid van enige V ee
renaars. Het staat vast, dat G.
in dienst van de Rijkswerf was,
tegen de directie waarvan na de
bevrijding nooit enige maat-"
regel is getroffen. Hij kon enige
gunstige verklaringen van pro
minente ex-illegale figuren te
Middelburg en Vlissingen over
leggen en verzocht dringend de
beschuldiging vervallen tc ver
klaren. Uitspraak over 14
dagen.
Uitspraken Tribunaal Middelburg
van Maandag 20 Oct. 1947.
Marinus Em. de Bree,
banketbakker te Vlissingen:.
besch. vervallen.
Aaltje M. Start, hulp in
de huishouding te Middelburg:,
besch. vervallen.
Cornelis Dekker, kan
toorbediende te Middelburg: In
tern. te bepalen op tijd reeds in
bewaring doorgebracht; verb,
verkl. radiotoestel en ontz.
rechten.
Willem G. v. Ne d er
ve e n, installateur te Middel
burg: 31/2 jaar intern., eindi
gend 6 Mei 1948; verb, verkl,
radiotoestel en ontz. rechten.
Adriaan H. Brouwer,
bakker te Middelburg: intern,
te bepalen op tijd reeds in be
waring doorgebracht; verb,
verkl. f 3000 en ontz. rechten.
Jantje v. der Leest
de Vries, zonder beroep te
Groningen; 1Y2 jaar voorw. in
tern. met proeftijd van 3 jaar;
ondertoezichtstelling S.T.P.D.
ontz. rechten.
Adriaan D ij k e, gepensi-
onneerd te Arnemuiden; besch.
vervallen.
Franciseus Meeder,
uitvoerder te Middelburg: verb,
verkl. van f250 en radiotoestel.
Commisie van onderzoek
voor Italiaanse koloniën
benoemd.
Op de conferentie van de spe
ciale afgevaardigden der vier-mi
nisters van Buitenlandse Zaken
voor de toekomst van de voor
malige Italiaanse koloniën, is of
ficieel een Commissie van Onder
zoek ingesteld, die een bezoek
zal brengen aan de betreffende
koloniën.