Wie zijn de beste propagandisten van de Indonesische Republiek De ByJiel en k omgang tussen jongens en meisjes. Franse Belangstelling voor jeugdproblemen in Nederland. Prins Bernhard en de „liftende" vaandrig. Was de Rijkswerf tijdens Bezetting een Nederlandse instelling? Esn greep uit Krumiageos verleden. ifZWOHtoZti strijd Zó zag Ik Djocjakarta. (Van onze Indië-redaeteur.) Wat men ook over de buitenlandse meer in het bijzonder: de Engelssprekende journalisten in Indië zeggen mag, één ding Staat als een paal boven water: zij maken er aanspraak op, de beste propagandisten te zijn van Soekarno's republiek! Oók in Djocja, waar Walter Briggs, correspondent van de „Chris tian Science Monitor", en tevens „newsman" van de beruchte, het vorig jaar in Amerika opgerichte „New Republic" van Henry Wal lace, tijdens zijn veertiendaags verblijf in de republikeinse hoofd stad een serie artikelen schreef, ongetwijfeld juweeltjes wat betreft taal en stijl, maar die aan de andere kant zó uitgesproken pro republikeins en anti-Nederlands zijn, dat het voor Nederlanders de grootste moeite kost, ze van het begin tot het einde door te worstelen. Denigerend gedoe. Een voorbeeld? Hier is hetgeen volgens Briggs dan altijd één der drie Nederlandse krijgs gevangenen te Djocja, een ser geant uit Rotterdam, aan de pers verklaarde: „Zij (de Nederlandse Rege ring) goot ons vol met leugens. Zij vertelde ons, dat de Indone siërs extremisten en moorde naars waren. Zij vertelde ons ook, dat wij als politie-mannen naar Indonesia gingen en dat geloofden wij oorspronkelij k ook. Wat een gemene leugens echter!" En wat zegt Walter Briggs hier zelf van? „Ik heb getracht in Djocja één enkele terrorist of extremist te vinden. Tevergeefs echter. Ik kan niets merken van paniek, waarover men in Batavia zo dik wijls pleegt te spreken. De men sen hier in Djocja zijn zeer ge lukkig, veel gelukkiger dan de Indonesiërs in de door de Ne derlanders bezette gebieden" Onnodig te zeggen, dat deze fraaie verklaring, voorzien van een woord van hartelijke dank aan de schrijver voor de bewe zen dienst, in het revolution- naire, te Djocja verschijnende blaadje „Patriot0 werd afge drukt, welks redactie er maar al te graag de conclusie aan ver bond, „dat de Nederlanders volkomen gefaald hebben in hun streven om zichzelf popu lair te maken in de ogen van de wereld". En wat Van Mook betreft aldus de „Patriot" laat die zich nu met zijn demar- catie-„droomlijn" gauw de ogen uit het hoofd schamene want eh Dank, Walter Briggs; Dank, Walter Briggs, dank voor deze hoffelijke opmerking, die wij, Nederlanders, aan U te danken hebben. Aan U en aan al de anderen van Uw grootte en Uw politieke „inzichten",' de Amerikaanse, Engelse en Austra lische correspondenten, die met hun onjuiste artikelen de we reld niet tevergeefs zullen „in lichten". En het merkwaardige van al les is, dat ik U nu in bescher ming ga nemen. Het verhaaltje namelijk, dat één van de groot ste Nederlandse kranten on langs publiceerde, en waaim verklaard werd, dat U, Walter Briggs, voor al Uw pro-republi keins geschrijf een cadeautje van de heren-republikeinen zoudt hebben gekregen een zilveren theestel ter waarde van zevenduizend republikeinse guldens ga ik hier met ae meeste nadruk tegenspreken. Ik ben er bij geweest, toen U dit theestel in Djocja uitzocht. Ook weet ik, dat men, omdat U 0een republikeins geld bij U had, dit bedrag eerst voorschoot met echter de verzekering Uwerzijds er bij, het geleende geld bij te rugkomst in Batavia onmiddel lijk aan de republikeinse minis ter Gani terug te geven. En om die belofte niet na te komen; wei, daar bent U ongetwijfeld te.... politiek voor! Domweg op stap. Genoeg ik stap op een ander onderwerp over ik ga dom wegop stap. Dezelfde tocttt, die ik 's morgens met een auto door Djocja's straten maakte, ga ik nu te voet doen, natuurlijk onder het wakend oog van een van mijn beschermers, in dit geval de 24-jarige Hanan, amb tenaar van het republikeinse mi nisterie van Voorlichting, een beleefde, plezierige kerel. Op straat kijken de honder den Indonesiërs mij vreemd aan, sommigen zelfs vijandig, maar kwaad doet men mij niet. Omdat die honderden het niet erg vinden, dat er een Neder- Feuilleton. door H. LOURENSE. 24) o Het verdere van de weg heb ben ze zwijgend naast elkaar gezeten, als twee grote kinde ren. Een enkele keer heeft Kees het gewaagd terzij te zien. Maar het hoge rood, dat maar niet wijken wilde van het meisjesge zicht naast hem, was een belet sel om nog eens de ogen van de dansende paardenrug voer hem af te wenden. Bij de brug over de Vellevest hield hij het paard staande. Verder wilde ze niet gebraciit worden. Ze hebben elkaar nog een keer aangezien, toen ze uitge stapt was. De blos was er nog niet minder op geworden. Maar in haar ogen lag een belofte voor het leven. Hij is haar na blijven zien tot ze achter de Dijk uit het gezicht verdween. Ze zijn daarna wel wat ver der gekomen, al is het nog niet zo heel veel. Saremie is van betrekking veranderd. Meer dan een jaar heeft ze haar dagen gesleten in de keuken van een oud patri ciërshuis aan de rand van de stad. Over de heining, achter in de tuin, had ze uitzicht over weiland. Dat was het aantrek- lander uit Batavia in hun mid den is? Geer. denken aan de mensen weten het eenvoudig niet, dat ik een Nederlander ben. Waarschijnlijk zien zij in mij een buiten,ander, meegeko men met de consulaire commis sie. En dat is oc-k de reden van mijn zoals Hanan het uit drukt volledige vrijheid op straat Bij mijn terugkomst in het hotel wacht ons een verrassing. De vier andere journalisten die in de morgenuren op zo onge lukkige wijze het vliegveld mis ten, zijn inmiddels met een RAF toestel gearriveerd. Eén van hen is de tweede Nederlandse jour nalist, die sinds het inzetten van de politiële acties Djocja be treedt: Hans Martinot wan Aneta. Wij hebben noodzakelijk het een en ander met elkaar te oe- spreken, maar omdat mijn vier bewakers zich nu ook het lot van Martinot gaan aantrekken, zien wij er vooralsnog geen kans toe. Vanzelfsprekend heeft de Aneta-man een andere kamer in het hotel gekregen: stel je voor twee Nederlanders op één plaats samenhokkend er mochten eens plannen gesmeed worden Dus krijg ik bij mij de Chinese correspondent Csieh, die met de Amerikaanse collega's, onmid dellijk een veel grotere bewe gingsvrijheid geniet dan wij tweeën. Ongeziene gasten. De clou van de dag is echter de onverwachte boodschap van de republikeinse regering over gebracht door de secretaris van de commissie van ontvangst, dr ir Undin, die Martinot en mij komt vertellen, „dat wij onge ziene gasten zijn in Djocja, re den waarom ons de toegang tot alle officiële gebouwen ontzegd wordt", terwijl op hetzelfde ogenblik de buitenlandse cor- espondenten uitgenodigd wor den, de „partij" bij te wonen, welke 's avonds in het paleis van Soekarno ter ere van de Zes jaar geleden redde een Duitse piloot, na de val van Kreta, vier Australiërs drie Engelsen en drie Nieuw Zeelanders, die door honger en ontbering op het rots eilandje Cavdos, de dood na bij waren. De commandant van het troepje gaf de Duit ser z'n adres in Sydney, met het verzoek, hem na de oor log te schrijven. De piloot raakte het adres kwijt, doch thans dreigt hij met z'n ge zin te verhongeren en in de uiterste nood schreef hij een brief aan de burgemeester van Sydney, die het verhaal in de krant zette, met de er bij gezonden foto. Prompt meldden zich twee Austra lische soldaten, die deel uit gemaakt hadden van het troepje op Cavdos. Zij zullen de Duitser voedselpakketten zenden en trachten, hem naar Australië te laten emi greren. consuls-generaal gegeven wordt. Op het protest onzerzijds vindt de heef Undin het noodzakelijk te zeggen: „Maar vergeten jul lie vooral niet, dat jullie Ne derlanders zijn" Dom, heel dom deze ongalante houding van de heren-republi keinen, en dat zien zij nader hand ook wel in, want het ge meenschappelijke telegram, dat wij 's nachts met toestem ming uit Djocja verzenden en waarin natuurlijk het geval over de botte weigering van de twee Nederlandse journalisten vermeld staat, zal in Batavia nooit worden ontvangen! En dat ook dit weer niet slim tedacht is, is duidelijk. Men be grijpt toch zeker wel, dat W'j, onmiddellijk bij terugkomst in Batavia, elk afzonderlijk een te legram van dezelfde strekking zullen verzenden, waarbij de buitenlandse correspondenten ons ditmaal een handje helpen, door het hoe ongaarne overi gens ook, „maar nieuws :s nieuws" aan alle persbureaux over de gehele wereld door te seinen. En de republikeinse minister Gani te Batavia, is nog de ver standigste van al zijn collega's want die verklaart openlijk het ongepast te vinden, dat de Ne derlanders in de republikeinse hoofdstad op zó onhartelijke v/ijze ontvangen werden. Zijn verontschuldiging, „dat dit op een misverstand moet berusten", gelooft hij echter zelf ook niet. Geen moraalspeeches, maar opwekking tot vreugde. (Van onze correspondent.) In de grote kerk te Gorlnchem is aan het begin van de gezins- week een jeugdappèl gehouden. Daar heeft ds M. A. K r o p, Her vormd predikant te Geldermalsen, binnenkort studentenpredikant te Groningen, een rede uitgesproken over de omgang tussen jon gens en meisjes. Zonder het heilige te vertreden en zonder ge wichtigdoenerij stelde ds Krop de jongelui tegenover datgene wat de Bijbei over deze dingen zegt. Waarschuwingen helpen niets. Maar er kleven toch gevaren aan het liefdeleven? Natuurlijk, Hij herinnerde aan het probleem der voorlichting, waarmede zo- velen worstelen. Talloze ouders hebben hun plicht tot voorlich ting (het is een plicht krachtens de doopbelofte!) verzuimd. Er zijn kinderen, die hun hele leven een wrok tegen hun ouders hou den om dat verzuim. Ds Krop keurde dat af. Men kan de ouders er eigenlijk geen verwijt van ma ken; zij delen nog in het mis verstand, dat men „over zulke dingen niet spreekt". Dit mis verstand is door de Roomse kerk gewekt. Want bij Ro:me wordt immers ai het lichamelijke in een minder gunstig daglicht gesteld! De ongehuwde staat, zo oordeelt men daar, dat is het ware. Dat is eigenlijk iets heiligs, zie maar naar de priester. Hoe durft men dat uit; de Bijbel te verklaren? Deze zegt ons, dat God de mens geschapen heeft, lichaam en ziel beide! De Heilige Schrift is het ook, die ons op roept tot de vreugde van het liefdeleven. Zó hoog acht de Bij bel de liefde, dat hij telkens de menselijke liefde vergelijkt met de Goddelijke. Het Nieuwe Tes tament is daar een bewijs van. kelijke van Vlietdam. De nieuwe betrekking ont neemt haar deze herinnering aan thuis. Ze heeft daartegen over enkele andere, heel goede dingen. Haar domein is niet langer de keuken. Gedeeltelijk zorg voor de huishouding, en hulp aan de eveneens interne winkeljuf, vor men nu haar taak in de grote meubelzaak van de heer Ploe ger. De winkel ligt aan één van de hoofdstraten in Vlietdam. Haar eigen kamertje heeft, door een niet te groot raam, uitzicht op een van de smalle zijstraten, die het stadje rijk is. Na enige tijd van „inwerken", ontdekt Saremie een gezellige vriendin in de wat oudere win keljuf. 't Geeft haar het genot van gezellige uurtjes op de stille avonden van gedwongen in huis zitten. Bovendien helpt de nieuwe vriendin haar ongewe ten verder op weg. Voorzichtig informeert Sare. mie naar alles wat er te krijgen is op het terrein van vitrages en stoffering, en hoe dat alles verder heten mag. En ze vordert .Ze leert de vele schakeringen in pluchette's en gobelins; de mogelijkheden van de meubelmakers-politoerkunst. Op dit terrein wordt ze haast concurrent van Kees. Ieder weekend, dat ze in Zuidveen doorbrengt, overlegt ze met hem wat ze nu verder nog weten moet. zei ds Krop. Daarom heeft Chris tus ons naast de vreugde ook de genade geschonken en gebiedt Hij ons de waakzaamheid. Daarom moeten wij elkaar altijd opwek ken tot vreugde. Want moraal speeches als van pater De Greeve helpen niets. Met een moraal- speech tegen de slechte wereld bereikt men die wereld toch niet en wordt niemand bekeerd. Wij moeten de mensen, die in het moeras zitten, niet gaan beper ken maar omhoog halen, wat Christus ook deed, b.v. met de overspelige vrouw. Als jongeren maken wij alle maal de moeilijkheden mee, die ons opgroeiend lichaam veroor zaakt. Sommige mensen komen daar nooit overheen; ik ken we! zulke mensen, zei ds Krop, welke om die reden nimmer aan het Avondmaal verschijnen. En er zijn jongeren uit de gemeente des Heren, die er zo mee piekeren, dat zij zich het eigendom van Christus niet durven noemen. Zjj vergeten, dat God hen ook over deze moeilijkheden, die we nu Van zijn kant zit Kees ook niet stil. Er kan geen boeldag gehouden worden, of Kees trekt er heen. Of het in de Wippolder in het Noorden is, of de Mathe- nesser in het Zuiden, Kees gaat. Is er wat in de Broekpolder in het Westen, of de Zevenbergse in het Oosten, Kegs vindt een gelegenheid er met de brik heen te gaan. Als er maar ergens wat te verhandelen valt duikt de Mank- poot op en neust rond. Een felre concurrent is hij niet. En Een- om-Blind, de alle verkopingen afgrazende tweedehands-hande laar uit Vlietdam, die hem een keer vroeg, of hij aan het neste len was, en z'n huis wilde vol zetten met oude rommel en on geloste lommerpanden, snapte er ook niet veel van. Nooit koopt Kees iets. Nog niet tenminste. Op de kijkdagen scharrelt hij tussen de boedels door met een boekje in de hand. noteert de nummers, zet er prijzen achter en vergelijkt op de dag van de verkoop zijn prijs met het hoog ste bod. 't Lijkt er soms niet veel op in het begin, maar hij houdt vol. Hij is een goed opmerker, en verstandelijk nu juist niet ach terlijk. Na verloop van enkele maan den beginnen zijn prijzen het werkelijke peil zeer dicht te he naderen. Kees doet meer De prijs voor pasfoto's. Voor pasfoto's is, zoals bekend, een maximumprijs vastgesteld van f 0.75 per 3 druks en voor elke 3 afdrukken meer f 0.25. Het directoraat-generaal van de prijzen vestigt er de aandacht op, dat voor z.g. spoedopnamen, wel ke bninen enkele uren klaar zijn, niets extra mag worden bedon gen. De sterfocht „Oorlogs monumenten" op 16 Nov. De Nationale sterrit van de K. N. M. V. die door haar, in ver band met de „vierkante centime ter actie" van de Nationale Mo numentencommissie, op 16 Nov. a.s. zal worden gehouden, belooft een groot motor-evenement te worden. Uit alle delen van het land ko men toezeggingen binnen van clubs die met al haar leden zul len oprukken. De inschrijvers zulen vrijgesteld worden van mo torrijtuigen-belasting. Einde dezer week zullen twee jonge Franse journalisten, auteurs en verzetsfiguren, de he ren Jacques de Launay en Jean- Anet d'Astier de la Vigerie een bezoek brengen aan ons land. Beiden hebben ter bestudering van jongerenvraagstukken veel in en buiten Europa gereisd. Zij wensen zich nu ook op de hoog- De Franse gasten zullen Vrij dag 24 October worden ontvan gen door Prins Bernhard en door de Franse ambassadeur. De Launay, schrijver van „Le Monde en Guerre" en „Defense de 1' Occident", is medewerker geweest van Maurice Schuman (M.R.P.). „D'Astier de Lavige- rie, een vriend van Prins Bern- te te stellen van de toestand on- hard, is lid geweest der Assem der de jeugd in Nederland. eenmaal allemaal moeten door maken, wil heen helpen. Leef naar de toekomst- Als jongens en meisjes moeten wij leven naar de toekomst van Christus; als' verloofden en ge huwden dienen wij veel meer over de Here Jezus te spreken. Want als we dat met elkaar doen, dan zullen we het automatisch ook in de buitenwereld belijden. En wij moeten afkerig zijn van alles wat de liefde en het huwelijk in een schamper daglicht stellen wil Daar mocht op onze christelijke jaarfeestjes wel eens aan gedacht worden Want niets ls heerlijker dan het huwelijk, waarin man en vrouw elkaar liefhebben omdat ze Christus liefhebben en waar- In ze na dertig of veertig jaar kunnen zeggen: als ik nog eens kon beginnen, koos ik jou weer! Dat ls de goede voorbereiding voor het eeuwige leven. Daar ont moeten we elkaar niet meer als man en vrouw, want in de hemel kent men geen huwelijk. De hemel is niet de voortzet ting van de aarde. In de eeuwig heid gaan we ln Christus op; daarvan is het aardse huwelijk reeds een voorafschaduwing. Men lere het toch af, aldus ds Krop, om de liefde te beperken tot de jeugd en tot de eerste hu welijksjaren. Voor de liefde heeft men zijn hele leven nodig! En het moet ook eens uit zijn met dat onbijbels uithuwelijken. Het standsverschil (meestal bepaald door enkele guldens verschil ln salaris) mag geen reden zijn om een verloving of huwelijk te dwarsbomen. In dit verband hebben wij de overheid er op te wijzen, dat het huwelijk mogelijk moet zijn om streeks de vijfentwintigjarige leef tijd. Dat men niet door gebrek aan voldoende loon om te trou wen maar wachten moet. Hier heeft de overheid op toe te zien. Een tweede zaak is, dat wil len wij ook elkander opwekken tot de vreugde der liefde onze jeugdverenigingen toch Iets moe ten doen om de open, christe lijke omgang tussen jongens en meisjes onder elkaar te bevorde ren. Daar wordt veel te weinig aandacht aan besteed. Vóór de visite komt, scheer ik me gauw nog even glad met Philips „PHILlSHAVE", zegt Staalbaard. Al leen de steker in het stopcontact en, terwijl ik lekker in m'n luie stoel blijf zitten, vliegt mijn baard er af. Laat U door een demonstratie bij Uw handelaar eens persoonlijk over. tuigen, hoe gemakkelijk dtoogschereo N.V. PHILIPS" VERKOOP - MAATSCHAPPIJ VOOR NEDERLAND - EINDHOVEN (lngez. Med.) Neef Fop, die aan de Kande laar woont, heeft een flinke werkplaats, waarin buiten het ruwe timmerwerk, ook de meu beltjes van de boeren uit de om geving gerepareerd worden. Kees gaat er zo vaak hij kan heen. Is de vos niet vrij, zodat hij niet in de tilbury weg kan dan waagt hij het er op langs de weg een kennis op te wach ten die hem een eind meeneemt, of hem aan het adres afzet. Ja, hij weet Aay zover te krijgen, dat deze hem toestaat z'n boot te nemen, in geval van nood. Alleen echter óp conditie, dat hij 's avonds bijtijds terug is. - Zo bereiden deze twee zich voor op de grote stap, die ze weldra hopen te ondernemen. Maar er moeten nog meer we gen geëffend worden. Bij stukjes en beetjes brengt Kees z'n ouders van hun plan nen op de hoogte. Va haalt er de schouders over op, of schudt meewarig het hoofd. „Jonge, Kees, hoe kom je d r hij? Een boer mot boer blijve, anders loopt 'et mis. Begin een handeltje in klein vee, of pro beert 'et mit kippe alleen en mit c-iere. Zint dat je niet, zoek 'et dan in de kaas, of in de butter. Dat leit op jouw weg. Maar zoiets, neeë. Een boer buite z n doening, dat ken nooit goed gaan, wat ik je zeg." (Wordt vervolgd.) Door de mist van Londen naar Nijmegen. De vaandrig S. van 2 R.I. te Nijmegen, die een week verlof ln Engeland had doorgebracht, zat ln de penarie... Volgens afspraak zou hij met een vliegtuig van de Ned. Luchtstrijdkrachten terug keren. Maar helaas, hij had buiten de Londense mist gerekend! De piloot besloot de tocht uit te stel len tot de volgende dag, doch toen was de mist nog dikker en onze vaandrig zag de boze blikken van zijn compagnies-commandant al j voor zich... Toen S. echter hoorde dat Prins i Bernhard ln Engeland was en nog diezelfde dag naar Nederland zou vliegen, trok hij de stoute schoe nen aan en telefoneerde de Prins. En... het kwam in orde: hij werd zelfs per auto uit zijn hotel ge haald! Het toestel van de Prins dat ls uitgerust met radar landde veilig op Valkenburg, waar Z.K.H. uitstapte. Op de dankbetuigingen van de vaandrig antwoordde hij: „Niets te danken hoor; als mili tairen moeten we elkaar toch hel pen? Het vliegtuig gaat door naar Soesterberg, dus als je ver der mee wilt vliegen...?" Soester berg ligt dichter bij Nijmegen dan Valkenburg, dus S. accepteerde dit gulle aanbod met belde han den. En stel u zijn verbazing voor toen hij op het vliegveld aldaar een auto aantrof, die door de Prins telefonisch was besteld en blee Consultatieve. Zij zijn voornemens kennis te komen maken met de kring van het Nederlandse Jongerenre\ eil. Vele jeugdorganisaties zijn ver tegenwoordigd in deze groep, die reeds eerder contaet kreeg mei Belgische en andere buitenland se jongeren en waarvan in Juni enige leden door H. M. de Ko- ninging werden uitgenodigd om haar op de hoogte te stellen van hetgeen onder de Nederlandse jongeren van nu leeft. Het meisje van Marken naar Engeland. Sijtje Boes, het bekende meisje van Marken, dat een snuisterijen winkel heeft, is Zaterdag in Mar- kense klederdracht per K.L.M. naar Londen vertrokken. Sijtje die ln de afgelopen zomer ruim 3000 Engelse kinderen in haar woning heeft ontvangen, zal een week in Engeland blijven, waar zij o.a. een praatje zal houden voor de B.B.C. Tevens zal zij een week bij kennissen en vrienden ln Schotland doorbrengen. Jeneverstokerijen. Een eigenaardig bericht kwam uit Amerika. Fabrikanten van gedistilleerd kregen dezer dagen het verzoek voor enkele maanden hun zaken te sluiten en de fabricage stop te zetten, teneinde zodoende mee te heipen aan het besparen van 10.000.000 bushels graan, waar mee de export naar Europa ver hoogd zou kunnen worden. Zij verklaarden zich in principe be reid, aan het verzoek gevolg te geven, mits alle Europese jene verstokerijen eveneens hun za ken sluiten. Een billijke voorwaarde. Of echter de Nederlandse je neverstokers er voor zullen voe len hierop in te gaan Waar schijnlijk lijkt het niet. Maar we hebben nu geleide economie. Alles wordt van boven af geregeld. En dus zal het voor de regering een kleine kunst zijn de jeneverstokerij tijdelijk stop te zetten. Er is dan althans één aanwijsbaar voordeel van het regelen-van-boven-af. Gedenkteken voor vermoorde Joden te New-York. Burgemeester Odwyer van New-York heeft te New-York de eerste steen gelegd van een ge denkteken voor de 6 millioen door de nazi's vermoorde Joden. Tribunaal Middelburg. Helper der Duitsers of illegaal werker? Veerse chauffeur demonteerde mijnen. De 42-jarige militaire chauf feur Jacob Jan Geill te Veere werd tenlaste gelegd, die vaandrig S. op de snelste wijze j toen hij _Maandagmorgen j.l. naar zijn plaats van bestemming bracht. Als hij over twee weken naar Indlë vertrekt, zal hij onge- twijfel eenzeer aangename her innering bewaren aan zijn opper ste militaire chef, Ale op het juis te moment als een goede genius uit de mist opdook... (Historisch) F.B. voor het Tribunaal moest ver schijnen, dat hij vanaf zomer 1940 tot September 1943 chauf feur-monteur bij het Duitse mij- nendepöt te Veere was geweest, waarbij hij o.m. de Duitsers had geholpen bij het ruimen en de monteren van mijnen. Geill had inderdaad dit werk gedaan, Een „Seer aensienlijke plaets". De heer G. Stadermann, archi varis te Goes, die in verschillen de plaatsen in Zeeland de archie ven op orde stelt, heeft een in ventaris opgemaakt van het ar chief van de gemeente Kruinin- gen. In een inleiding op deze in ventaris geeft de heer Stader mann een kort overzicht van Kruiningens historie. Reeds in het jaar 1203 was er sprake van het Ambacht Krui- ningen, terwijl in 1386 Hertog Albrecht van Beieren Kruiningen een keur schonk, inhoudende strafbepalingen voor de ingezete nen die in overtreding waren. Het was waarschijnlijk naar aanleiding van bedreigde han delsbelangen, dat in 1422 de in- Een „Beer plaets". aenslenlyke Wanneer Smallegange in zijn Kroniek over Zeeland het dorp Kruiningen -beschrijft, doet hij dit als volgt: „Het dorp is een groote seer aensienlijke plaets daer ih ligt een swaer en magtig Kasteel, hebbende rontom seer wijde grachtenvan oude tflden de woonplaets der seer Hooge Edele Heeren van desen naem". Het is alleen het kerkgebouw dat nog herinnert aan deze his torische 'tijd. Voor de reformatie kwam, stond het ter begeving van de Deken en het Kapittel van St. Salvator te Utrecht. De torenspits brandde in 1623 af en gezetenen van Kruiningen en wer(j jater herbouwd. Kattendijke in hooglopende strijd met de stad Dordrecht raakten. De Kruiningers namen een vier tal Dordtenaren gevangen, die ze later op bevel van Hertog Jan van Beieren weer los moesten laten, waarbij ze tevens werden gesommeerd elkaar geen overlast meer aan te doen. Overstromingen. Herhaaldelijk hebben heerlijk heid en parochie tc-gen watervloe den en dijkbreuken moeten kam pen. Vooral in de jaren 1531 en 1570, in welk laatste jaar de z.g. Allerheiligenvloed enorme ver woestingen aanrichtte, had men ontzaglijk veel van het alles ver nielende water te lijden. Daar de toenmalige Oostenrijkse landhe ren er begrijpelijk veel aan gele gen lag dat de overstromingen niet vaker plaats vonden, onthie ven zij de ingezetenen dikwijls van lasten waardoor deze meer geld konden besteden aan het herstel van de dijken. Het gevaar week hiermede echter niet en mede door de zorgeloosheid van de dijkbesturen, bleek men niet in staat het overstromingsgevaar te weren. Dit kwam uit bij de dijkbreuk van 15 Januari 1808, die in het land van Kruiningen grote verwoestingen aanrichtte. Het geslacht van Kruiningen. De heerlijkheid Kruiningen was het eigendom van het ge slacht van Kruiningen. Een van hen, Jan van Kruiningen, moest als straf voor het feit, dat hij trouw was gebleven aan ,de on gelukkige landsvrouwe Jacoba, aan de Hertog van Beieren zijn goederen afstaan. Hoewel de goe deren in 1452 aan heer Otto van Reimerswaal werden verkocht, schijnen ze later toch weer in het bezit van de van Kruiningens te zijn gekomen. Twee der meest bekende vertegenwoordigers van deze familie waren wel Jan van Kruiningen, die in 1467 door Ka- rel de Stoute tot ridder werd ge slagen en Maximiliaan, een van de bevelhebbers van de vloot, welke in 1573 onder bevel van de graaf van Bossu tegen de Hollanders streed. In mannelijke lijn stief het geslacht van Krui ningen in 1615 uit. De heerlijkheid Kruiningen kwam daarna in handen van een dochter, die met een Vlaams edelman getrouwd was, terwijl zij na de vrede van Munster aan Geraert van Nisse ten deel viel. Na de families de Huybert en de Tavel oefende tenslotte een in Amsterdam wonende heer Prins de rechten uit. Toen de Fransen na 1795 de macht in handen kregen werden Kruiningen verschillende be stuursvormen opgelegd, hoewel de gemeente toen nog een be hoorlijke zelfstandigheid bezat. Deze ging onder de regering van Lodewijk Napoleon echter vrij wel verloren en toen deze afge zet werd bleef er van zelfstan digheid in het geheel niets over. Eerst na 1813 werd het beter. De gemeentebelangen werden toen opgedragen aan de schout (later burgemeester), terwijl een gemeenteraad werd ingesteld en een secretaris benoemd. Er werd geregeerd volgens bestuursregle menten die van kracht bleven tot 1851, toen de gemeentewet inge voerd werd. Met dit jaar is te vens de inventaris van het ar chief afgesloten.' Duitse fabriek voor Nederland. In aansluiting op de .berichten inzake de ontmanteling van' Duitse fabrieken kan nog mede gedeeld worden, dat een deel van de Westphaelisch Annalti- sche Springstoff A.G. te Allen- dorf werd toegewezen aan de N.Va chemische fabriek Rlds te Haarlem. Met de demontage is enige tijd geleden reeds be gonnen. Begin 1948 worden de eerste wagons te Haarlem ver vracht. Suiker in dameskousen. Twee arbeiders van een Am sterdamse suikerfabriek hebben de verleiding van het vele zoet niet kunnen weerstaan. Aange zien het niet mogelijk was het begeerde artikel langs de nor male weg naar buiten te bren gen, maakten zij gebruik van bruine dameskousen, waarin zij een bepaalde hoeveelheid ver pakten. Deze pakketten wierpen zij aan de achterzijde van de fabriek over de omheining bo ven op stapels turf, die daar la gen opgeslagen. De nu geheel niet opvallende suikerturven werden later weggehaald. Bij de arrestatie van de dieven werd 27 kilo suiker in beslag genomen. De Joego-Slavische autoriteiten zijn, gebruik makend van het lage peil van de Donau (tengevolge van de langdurige droogte), be gonnen met de berging van de schepen en sleepboten, die tijdens de oorlog door de Duitsers tot zinken zijn gebracht. doch met m dienst der Duit sers; het bleek n.l. (o.m. uit ar- beiasovereenxomsLioimuiieren dat hij m dienst van de Rijks werf nact gesiaan, die dit werk ook na ae capitulatie "bieef ver richten. Bovendien verklaarde hij slechts aangespoelde mijnen te hebben gedemonteerd, wat voor ae mstandnoucung der dij- keu van zeer veel Deiang was. Hierdoor zou grote schaue zijn voorkomen. Geill werd ook ten laste ge legd, dat hij vanaf Septemuer lytó ais cnauileur van iviunzer was werkzaam geweest. Hij gaf dit toe, doch vei Klaarde, di t ge daan te heoben in overieg met de O.O. te veere. Verschillende malen kon hij mensen waar- scnuwen door net aiiuisteden van gesprekaen tussen Munzer, Stauo enz. Hij werd hier ont- siagen doordat nij naar het oor deel van Iviunzer te brutaal was, waarop hij moest onder duiken. in de zomer van 1940 zou hij een aantal op de zolder van de openbare scüool te Veere verborgen wapens aan de Duitsers hebben overgeleverd. Het bewijs hiertoe kon niet worden geleverd; wel stond vast, dat Geill wapens op bevel der Duitsers mee zijn wagen heeft moeten weghalen, doch niet dat hij de aanwezigheid aan hen had medegedeeld. Ontkend werd ook de vriend schappelijke omgang met Duit sers; hij nad steeds inkwartie ring en - de Duitsers kwaman henr altijd roepen, wanneer mij nen waren aangespoeld, lie laatste beschuldiging was zijn verzoek om vrijstelling van in levering van zijn radiotoestel, doch dit verzoek zou zijn inge diend door een familielid zonder enige voorkennis van besch. Mr F. W. Adriaanse noemde de zaak zeer opgeblazen. Geill is z.i. slachtoffer van de ongun stige gezindheid van enige V ee renaars. Het staat vast, dat G. in dienst van de Rijkswerf was, tegen de directie waarvan na de bevrijding nooit enige maat-" regel is getroffen. Hij kon enige gunstige verklaringen van pro minente ex-illegale figuren te Middelburg en Vlissingen over leggen en verzocht dringend de beschuldiging vervallen tc ver klaren. Uitspraak over 14 dagen. Uitspraken Tribunaal Middelburg van Maandag 20 Oct. 1947. Marinus Em. de Bree, banketbakker te Vlissingen:. besch. vervallen. Aaltje M. Start, hulp in de huishouding te Middelburg:, besch. vervallen. Cornelis Dekker, kan toorbediende te Middelburg: In tern. te bepalen op tijd reeds in bewaring doorgebracht; verb, verkl. radiotoestel en ontz. rechten. Willem G. v. Ne d er ve e n, installateur te Middel burg: 31/2 jaar intern., eindi gend 6 Mei 1948; verb, verkl, radiotoestel en ontz. rechten. Adriaan H. Brouwer, bakker te Middelburg: intern, te bepalen op tijd reeds in be waring doorgebracht; verb, verkl. f 3000 en ontz. rechten. Jantje v. der Leest de Vries, zonder beroep te Groningen; 1Y2 jaar voorw. in tern. met proeftijd van 3 jaar; ondertoezichtstelling S.T.P.D. ontz. rechten. Adriaan D ij k e, gepensi- onneerd te Arnemuiden; besch. vervallen. Franciseus Meeder, uitvoerder te Middelburg: verb, verkl. van f250 en radiotoestel. Commisie van onderzoek voor Italiaanse koloniën benoemd. Op de conferentie van de spe ciale afgevaardigden der vier-mi nisters van Buitenlandse Zaken voor de toekomst van de voor malige Italiaanse koloniën, is of ficieel een Commissie van Onder zoek ingesteld, die een bezoek zal brengen aan de betreffende koloniën.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1947 | | pagina 2