EJrovintigpwy
GEMEENTERADEN
Rumoer rondom de reis van Prins-Regent
Karei naar Parijs.
Dr H. Colijn in Juni 1940.
Belangwekkende rede van Prof. Dr C. Gerretsen.
Wordt Koning Leopold hierdoor smaadheid aangedaan?
p
Federatie van Zeeuwse
verenigingen gevorimd.
Naar wij vernemen is in prin
cipe een federatie van Zeeuwse
verenigingen in Nederland tot
stand gekomen. Tot de vorming
dezer federatie is besloten op
een bijeenkomst dier verenigin
gen, welke vorige maand werd
gehouden. In het voorlopige be
stuur hebben zitting de voor
zitters der verschillende ver
enigingen en de secretarissen
der Rotterdamse en Amsterdam
se verenigingen. Laatstgenoem
de, de heer T. J. Th. Papeveld,
Woestduinstraat 45/2 te Amster
dam (W.) is tevens met het
secretariaat belast.
SMOKKELAUTO AANGE
HOUDEN TE PERKPOLDER.
Te Perkpolder werd Zater
dagmiddag door de kommiezen
een auto aangehouden, die met
mest naar de overkant wilde
Bij onderzoek met een priem
meenden de kommiezen contra
bande te ontdekken. De wagen
werd naar Hontenisse gebracht
er ontladen. Voor niet minder
dan f 7000 gesmokkelde goede
ren werden gevonden en in be
slag genomen. De beide inzit
tenden van de auto werden aan
gehouden en in verzekerde be
waring gesteld. Het onderzoek
wordt voortgezet.
VACATURE IN DE PROV.
STATEN.
Naar wij vernemen heeft de
heer E. Ruymbeke te Nieuw-
Namen, ontslag genomen als
lid der Prov. Staten van Zee
land, in verband met zakelijke
bezwaren. De heer Ruymbeke
werd vorig jaar voor de Kath.
Volkspartij tot Statenlid geko
zen. Zijn opvolger is de heer
Th. Lannooye te Aardenburg.
OFFICIEEL BEZOEK COM
MISSARIS DER KONINGIN.
Op Woensdag 22 October a.s.
hoopt de Commissaris der Ko
ningin jhr mr J. W. Quarles van
Ufford officieel de gemeenten
Schocndijke, IJzendijke, Bier
vliet en Oostburg te bezoeken.
PASSAGIERSLIJSTEN.
Op onze kantoren te Goes,
Middelburg, Vlissingen, Terneu-
zen, Tholen en Zierikzee liggen
ter inzage de passagierslijsten
van de „Kota Inten" en de
,.Kota Gede".
25 NOVEMBER VERGADERING
PROV. STATEN.
De tweede gewone zitting in
1947 der Prov. Staten van Zee
land is vastgesteld op Dinsdag
25 November a.s. des voormid
dags om 10 uur in één der zalen
van het Schuttershof te Middel
burg.
Het ligt*in de bedoeling voor
te stellen om de verslagen der
afdelingen betreffende de inge
diende voorstellen te behandelen
in een vergadering op 22 Decem
ber a.s. des voormiddags om 10 u.
ROOKVERBOD OP VEER
BOTEN.
De K.N.A.C. deelt mede, dat
ep de stoompontveren op de
Westerschelde een absoluut
rookverbod zal worden uitge
vaardigd, daar aan het roken op
de veerboten grote gevaren zijn
verbonden. Op dit verbod zal
streng toezicht worden gehou
den.
MIDDELBURG.
Het bestuur der Middelburgse
V.V.V. heeft zich tot het ge
meentebestuur gewend met het
verzoek om in overweging te
nemen de nieuwe straten thans
niet naar zeehelden of bloemen
te noemen, maar ze de namen
te geven van de in Middelburg
gevallen slachtoffers van het
verzet, 't Bestuur meent, dat
daarmede een daad van piëteit
verricht zou worden, die de in
stemming zal wegdragen van
brede lagen der bevolking.
Jubilaris bij het Maatschappelijk
Hulpbetoon.
In de laatst gehouden vergade
ring van de Burgerlijke Instelling
voor Maatschappelijk Hulpbetoon
herdacht de voorzitter, Jhr Mr W.
C. Sandberg tot Essenburg het
feit, dat de heer A. D. Littooy
30 jaar geleden tot lid benoemd
werd.
Onafgebroken heeft de heer
Littooy zijn werkkracht gegeven
aan dit college waarvan hij ge
durende de bezettingsjaren te
vens voorzitter was.
Het belang van en de zorg voor
hen tot wier bemoeiingen M. H.
zich uitstrekt was bij hem steeds
verzekerd.
Mede namens het Gemeentebe
stuur dankte spr. de heer Littooy
voor al zijn arbeid en feliciteerde
hem met zijn jubileum.
VLISSINGEN.
Jubileum-avoud Vliss. Mannen
koor D. O. U.
Een der oudste zangverenigin
gen in Vlissingen vierde Zaterdag
avond in het Concertgebouw haar
gouden feest.
In tegenwoordigheid van vele
plaatselijke muziek- en andere
verenigingen is deze avond waar
van de leiding berustte bij de
heer W. Fagel, een groot succes
geworden. De burgemeester, Mr
B. Kolff, die met de wethouders
van Oorschot en van Popering
het Gemeentebestuur vertegen
woordigde, onthulde een prach
tige in de Vlissingse rood-witte
kleuren ontworpen vlag, die dank
zij de offervaardigheid van de
burgerij, door een commissie was
aangeboden. Vele verenigingen
deden hun wensen vergezeld gaan
van prachtige bloemstukken, ten
bewijze dat het Mannenkoor een
ruime plaats in de harten der
ingezetenen inneemt.
De afgevaardigde van het Kon.
Ned. Zangers Verbond, bood na
mens deze organisatie een mu
ziekwerk aan van een Vlaamse
meester.
NW. EN ST. JOOSLAND.
Besloten werd een bliksemaf
leider te doen plaatsen op de O.
L. school ter vervanging van de
oude. In de vacature van mej.
M. E. Bakker werd als onder
wijzeres aan de O.L. school be
noemd mej. E. C. C. H. de Wilde
te Heinkenszand, met ingang van
1 Januari a.s. Adhaesie werd be
tuigd aan het adres van de ge
meente Diever inzake de op
heffing van het verschil in
loon tussen stad en plat
teland. Een voorstel van B. en
W. om op een verzoek tot de op
richting van een cursus land-
bouwhuishoudkunde uitgaande
van de Z. L. M., gezien de hoge
kosten, afwijzend te beschikken,
werd verworpen. Een voorstel
van de heer v. Nimwegen, aan
gevuld door een amendement van
de heer Jansen om een subsidie
te geven van f 20 per cursiste in
deze gemeente woonachtig, werd
aangenomen.
Naar aanleiding van de offerte
var. de fa. Hondius en Zoon be
treffende wettelijke aansprake
lijkheidsverzekering werd op
voorste] van"B. en W. daar niet
op ingegaan.
Een verzoek van de gemeente
werkman om een overall beschik
baar te willen stellen, werd ver
worpen. Wel werd besloten bij de
distributiedienst een vergunning
aan te vragen. Een voorstel van
B. en W. om de rondvraag af te
schaffen werd door de heer v.
Nimwegen (Arb.) op formele
gronden heftig bestreden. Spr.
achtte dit in strijd met art. 48a,
tweede lid en 59 der gemeente
wet en ook niet overeenkomstig
art. 29 reglement van orde. Met
4 tegen 2 stemmen werd ten
slotte besloten tot afschaffing
van de rondvraag, zulks met in
gang van de volgende vergade
ring van de Raad. De heer Joos-
se (C.H.) had inmiddels de ver
gadering verlaten. Een verzoek
van de heer v. Nimwegen, wiens
fractie hiertegen in beroep zal
gaan bij Ged. Staten, om op
schorting van het besluit werd in
gewilligd. De Instructie van de ge-
meentebouwkundige werd op ad
vies van Ged. Staten gewijzigd.
Een credietaanvrage werd ver
leend aan B. en W. tot plaatsing
van de sirene ter alarmering van
het brandweerpersoneel. Deze
sirene zal worden geplaatst op
het dak van de dokterswoning.
Bij de rondvraag verzocht de
heer v. Nimwegen (Arb.) bij be
grafenissen op het nieuwe kerk
hof te zorgen voor een hoeveel
heid zand, zodat de naaste be
trekkingen de laatste eer kunnen
bewijzen door zand op de kist
te strooien. Hiervoor zal wor
den gezorgd. Tevens vroeg
deze of het weer in de bedoeling
ligt gedurende de winter de put
ten in de straten in de kom der
gemeente door de stratenmaker
te doen ophalen. De heer. Janse
(Arb.) besprak de inning van de
haven- en kaaigelden en verzocht
borden en palen te doen plaatsen
aan het begin en het einde van
de Kruisweg. De heer De Lange
(C.H.) verzocht B. en W. een
plan te doen uitwerken tot ge
heel herstel van de kade aan de
haven, daar de tegenwoordige
losplaats niet meer aan de eisen
des tijds voldoet, zulks met het
oog op de bietenlevering in het
volgend jaar.
SCHOONDIJKE.
Dezer dagen nam de gemeen
teraad van Schoondijke een mo
tie van afkeuring aan tegen wet
houder J. Rissèeuw, omdat deze
in een vroegere raadsvergade
ring critische woorden over de
wijze, waarop de burgemeester,
de heer F. A. van Rosevelt, tij
dens de bezetting zijn functie
heeft vervuld, had laten horen
De heer Risseeuw heeft thans
medegedeeld, dat hij deze motie,
die werd aangenomen, zal wei
geren te aanvaarden. Als motief
hiervoor voerde hij aan, dat hem
kort voor de bewuste raadszit
ting een stuk ter tekening werd
voorgelegd, waarin verklaard
werd, dat de burgemeester in
de lente van 1944 om principiële
redenen was ondergedoken. De
wethouder weigerde dit stuk te
tekenen en motiveerde in de
raadsvergadering zijn houding.
De burgemeester wilde dit punt
echter niet aan de orde stellen,
daar het niet tot de competentie
van de raad behoorde. Hij advi
seerde de heer Risseeuw zich tot
andere instanties te wenden. Dat
heeft deze, naar hij mededeelt,
inmiddels gedaan. Het is hem
intussen bekend geworden, dat
reeds eerder een klacht werd
ingediend, die echter gesepo
neerd werd, aldus wethouder
Risseeuw.
Zijn bezwaren tegen het op
treden van de burgemeester in
bezettingstijd betreffen de te
werkstelling van Schoondijks;
burgers ten behoeve van de be
zetters en de aanwijzing van
zijn indertijd ondergedoken zoon
voor deze tewerkstelling.
Een tweetal ere-leden, de heren
H. Laport en C. Snoep, die tot
de oprichters behoorden, werden
door de voorzitter op humoris
tische wijze, waarop hij ook de
afgevaardigden beantwoordde,
gehuldigd en een kleine herin
nering aan dit jubileum aangebo
den.
Het programma dat daarna
door het koor onder de bezielen
de leiding van de heer Adr. Hol-
laers, werd uitgevoerd en waarbij
verschillende geestelijke liederen
voortreffelijk werden gezongen,
getuigde van ernstige wil en de
gelijke studie.
Ter afwisseling trad het Vlis-
sings Kamerorkest onder leiding
van de heer H. de Rooij met een
populair programma op, waarvan
de aanwezigen eveneens konden
genieten. D.O.U. kan op een ge
slaagde jubileumavond terugzien
KAPELLE.
Bazar Damclub.
Vrijdag en Zaterdag werd door
de Kapelse Damclub een bazar
gehouden. Over belangstelling
had men niet te klagen; deze
was vooral Zaterdag groot.
Er waren verschillende attrac
ties en vele prijzen waaronder
een fiets.
HEINKENSZAND.
De afd. Heinkenszand van het
„Groene Kruis" vergaderde in
café Knuit om te komen tot op
richting van een Moedercursus.
De voorzitter, dr P. Staverman,
opende de goed bezochte bijeen
komst en wees op het grote
belang van een dergelijke cur
sus. Een groot aantal dames ga
ven zich op voor de cursus, die
elke Donderdag zal worden g*
houden onder leiding van zuster
Fuykschot uit Vlissingen.
De collecte gehouden ten
bate van de N.I.W.I.N. is een
succes geworden. Alle etiketten
voor de Kerstpakketten zijn
verkocht en de gezamenlijke op
brengst bedroeg f 501.
De bouw van de nieuwe
huizen in de Westerstraat vor
dert goed. Verleden week stond
op een der huizen de vlag ten
teken, dat het onder de kap
was.
WOLPHAAKTSDIJK.
Schoolhoofd geïnstalleerd.
Onder grote belangstelling werd
Vrijdagavond in het kerkgebouw
der Geref. Gemeente, het nieu
we hoofd van de school der Ger.
Gemeente, de heer Slootweg van
Moercapelle, geïnstalleerd. Deze
bijzondere dienst stond onder lei
ding van Ds Stuijvenberg, die
sprak over de gelijkenis van de
zaaier, en opmerkte dat het
woord het zaad is en de ouders
en onderwijzers zaaiers zijn. Spr.
wees verder op de zware taak
van het hoofd der school'en vroeg
de gemeente hem veel te geden-
In
POORTVLIET.
de gemeenteraadsvergade
ring van Vrijdag werd de heer
Krijger, die hersteld is van een
ziekte, speciaal verwelkomd.
Van de gemeente Diever was
ingekomen een verzoek om ad
haesie te betuigen aan een ver
zoek om opheffing van het klas
senverschil tussen de gemeenten.
De raad nam dit voor kennisge
ving aan, evenals een schrijven
van G. Staten betreffende een
toelage voor het gemeenteperso-
neel.
Op een verzoek van de Ver.
van Brandweercommandanten
om een subsidie van f25, werd
afwijzend beschikt.
Besloten werd aan de lagere
gemeente-ambtenaren een duurte
toeslag van 2 pet. tot een max.
van f50 te verstrekken.
Het verzoek van Chr. Bevelan
der of de gemeente buizen be
schikbaar wilde stellen wanneer
hij de sloot achter zijn weide
dempt, werd ingewilligd.
Aan C. Uijl zal een vergoeding
gegeven worden voor het ver
voer van zijn schoolgaand kind.
Besloten werd in verband met
besmettelijke ziekten onder de
schoolkinderen, toezicht te hou
den op de scholen en deze kin
deren te weren.
Eervol ontslag werd toegekend
aan mej. M. v. Nieuwenhuizen,
die de lagere school gaat ver
laten, daar zij de pensioengerech
tigde leeftijd heeft bereikt.
De heren M. C. van Ast, B.
den Boer, M. L. Quist, Jac. Jan
sen Pzn. en M. W. Deurlo, wer
den benoemd tot leden van de
woningcommissie. De voorz. deel
de mede dat er 400 m. kabel
nodig is voor de electrische ver
lichting van de Hogeweg. Dit
kost f 328. Wordt er nog een
lantaarn geplaatst dan komt er
nog f 135 bij. De voorzitter zeide
dat dit ook voor andere plaatsen
in de gemeente in 't verschiet
ligt, zoals Malland, Oud Kerk
hof en Strienham. Hij zeide, dat
voor Malland reeds een tjinmis-
sie aan het werk was, terwijl voor
Strienham een halfjaar geleden
reeds een verzoek is ingediend.
Tevens ligt het in de bedoeling
om in de loop van de tijd, het
gehele electrische net onder
gronds te doen lopen. Als in de
ze gemeente het net ondergronds
wordt, zou dit f2300 kosten. Be
sloten werd dit punt nog aan te
houden. De voorzitter zeide dat
alle lichtpunten worden nage
zien.
Voor de bouw van woningen in
de Smidstraat was de laagste in
schrijving f 95600. Dit was echter
te hoog en er moest f 1000 wor
den bezuinigd, hetgeen de raad
goedkeurde.
De voorzitter deelde mede, dat
de overblijfselen van het huis van
wijlen mej. M. Reeders, zullen
moeten worden onteigend of ge
kocht.
B. en W. worden gemachtigd dit
uit te voeren. Daar er aan de
Smidstraat 9 woningen zullen
verrijzen, zal voor de andere 8
een plaats moeten worden be
paald, waarom B.- en W. voor
stellen deze in den Noord Ach
terweg te bouwen. De eigenaars
van de grond nemen genoegen
met de hun aangeboden prijs, n.l.
f 2.50 per vierk. meter, terwijl de
sloot tussen Murre en M. van
As Cz. zal worden gedempt. De
grond zal worden aangekocht. Er
zal een grasmaaimachine aange
kocht worden. Betreffende het
schilderwerk aan de O.L. school
deed de voorz. mededelingen. Dit
punt zal later nog eens aan de
orde worden gebracht.
Andere ver. dan gymnastiekver.
mogen geen gebruik meer maken
van het gymnastieklokaal der
school. De heer Van Houdt vroeg
of op het eind van de Dorpstraat
een brievenbus geplaatst kan
worden. De voorzitter zal dit on
derzoeken en een verzoek indie
nen. Ook vestigde Van Houdt de
aandacht op de afsluiting langs
de weg bij Hollebrandts. Ten
slotte vroeg de heer G. K. Krij
ger of de gemeente de nieuw te
bouwen woningen wil verkopen,
hetgeen de bedoeling is.
kem m het gebed. Hij sprak del spoorbrug, waardoor de lijn
wens uit dat de heer Slootweg! TerneuzenGent weer in ge-
onder Gods zegen mag arbeiden
en verzocht de gemeente de nieu
we onderwijzer toe te zingen Ps.
134 3.
Hierna kreeg dhr Slootweg het
woord, die de medewerking vroeg
van de ouders, lettende op de be
lofte bij de doop afgelegd.
Hierna wenste de voorzitter
van het schoolbestuur dhr Bos-
schaart, de heer en mevr. Sloot
weg Gods zegen toe.
Dhr Kattenberg, onderwijzer
te Goes, zei dat hij geruimen tijd
met dhr Slootweg had samenge
werkt, en de gemeente geluk kan
wensen met deze benoeming.
Dhr v. d. Vlis, oud hoofd der
school, hoopte dat het dhr Sloot
weg mocht gaan als hem. Hij
had goede jaren in Zeeland door
gemaakt en hij wenste deze ook
zijn opvolger toe.
Met het zingen van Ps. 66 4
werd deze dienst besloten.
KRABBENDIJKE.
Door het Niwin-eomité zal
deze week een inzameling plaats
hebben van artikelen en bon
nen, teneinde voor de a.s. feest
dagen een pakket te sturen naar
alle militairen uit deze gemeen
te, die in Indië vertoeven.
Onder leiding van dokter
S. M. A. C. Welleman is een
E.H.B.O.-cursus aangevangen
Het aantal deelnemers bedraagt
ruim 30. Deze cursus wordt ge
geven in de O.L. school.
HAAMSTEDE.
Vergadering afd. Schouwen der
N.F.O.
Voor een niet talrijk aantal
leden sprak de secr. der N.F.O.,
Ir H. J. M. Henkes, Vrijdag-»
avond over het onderwerp-
„Problemen in de Fruitteelt".
Op boeiende wijze zette spre
ker de stand van zaken wat be
treft mechanisatie, afzet in
't binnenland, exportmogelijk
heden, sprijding van de produc
ten uiteen.
Na de pauze behandelde spre
ker de voor vele fruitkwekers
belangrijke „Vermogensaanwas-
belasting".
Uit een en ander bleek, dat
een sterke organisatie van be
lang is voor de fruitteelt, wil
in de toekomst dit bedrijf renda
bel zijn.
TERNEUZEN.
Verleden week is de grote
draaibrug te Sluiskil geplaatst,
welke tevens dienst doet als
bruik kan worden genomen. De
stoompont die tot heden dienst
deed kon worden stilgelegd.
Ook de nieuwe draaibrug te
Sas van Gent kwam ter plaatse
en is direct geplaatst, zodat bin
nen enkele weken het verkeer
over deze brug kan plaats heb
ben.
De Baeleybrug, die te Ter-
neuzen als ponton voor de Pro
vinciale Stoomboot dienst doet,
is nu ook geplaatst en kan bin
nen worten tijd in gebruik wor
den gesteld.
De verkeersbrug te Sluiskil,
die 360 ton weegt, werd in tijd
van 2 uur geplaatst. Ook de pon
tonbrug, die 36 M. lang is, was
in enkele uren geplaatst, waar
voor 3 grote bokken wer
den gebruikt; de grootste, die
der Ned. Spoorwegen, bezit een
draagvermogen van 200 ton.
Thans moeten nog 2 grote brug
gen worden hersteld, de kolos
sale brug over de Westsluis en
de hefbrug over de middensluis.
ZAAMSLAG.
Dezer dagen kwam de afd.
Zaamslag van de N.C.L.B. in le
denvergadering bijeen ter be
spreking van voorstellen of wij
zigingen voor het nieuw af te
sluiten mantelcontract. Verschil
lende wijzigingen werden voor
gesteld. Er werd op gewezer
dat de positie van de landarbei
der in verband met de steeds
verder doorgevoerde mechanisa
tic in de landbouw geheel ver
anderen zal. Dit zal ook in de
lonen tot uiting moeten komen
Het accoordloon gaat er langza
merhand af. Medegedeeld we
dat de verkoop van zakagenda';
voor het T.B.C.-fonds een succes
is geworden.
RETRANCHEMENT.
Herstel O.L. School.
Het plan voor het definitief
herstel van de O.L. School
thans goedgekeurd door het col
lege van algemene commissaris
sen voor de wederopbouw, zodat
binnen afzienbare tijd tot aan
besteding van het werk kan wor
den overgegaan.
Collecte.
De collecte voor het Rode
Kruis bracht ruim f 46 op.
Adoptie.
De O.L. School ontving dezer
dagen weer een hoeveelheid kle
ren en schoenen uit Amerika.
(Van onze Utrechtse correspondent.)
„Onder al de verwarring van deze dagen klinkt één geluid met
steeds toenemende kracht: er moet iets gedaan worden!
Er moet meer saamhorigheid zijn! Ook wordt de stem van het
overweldigend grootste deel van het Nederlandse volk niet of
nauwelijks gehoord! Eén moet daarmee beginnen en in het hierbij
gepubliceerde kleine geschrift deed ik een poging de fouten van
het verleden te schetsen en enkele wenken te geven omtrent
hetgeen wij thans in het belang van ons volk zouden kunnen ver
richten."
Met deze woorden heeft Dr H. de grens van twee werelden" ont-
De beroering rondom de reis, die Prins-regent Karei binnenkort
aan Frankrijk zal brengen, teneinde hier de president van de
Franse republiek te ontmoeten, is nog steeds niet bedaard.
Zoals men weet zijn de Leopoldistisehe kringen van mening, dat
het niet tot de prerogatieven van Prins Karei zou behoren een
bezoek te brengen aan een buitenlands staatshoofd en zou hier
mede gewacht dienen te worden totdat de Koning is teruggekeerd
Deze kringen beschuldigen te- Straten-Waillet, die tijdens de
vens de regering ervan een psy
chologische sfeer te scheppen,
die het aftreden van Koning
Leopold voor een bepaald ge
deelte der bevolking aanneme
lijker zou maken.
De campagne tegen de reis
van de prins-regent en ook te
gen de prins-regent zelf nam op
zeker ogenblik zelfs zulk een
vorm aan, dat minister van dei-
de
bij
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Katwijk aan
Rijn, H. Harkema te Wijk
Heusden; te Wartepa-Warstiens,
L. A. F. Reddingius te Poortu-
gaal.
Bedankt voor Hoogeveen, A.
den Hartogh te Harderwijk;
voor Rotterdam-Hillegersberg,
D. v. d. Plas te Utrecht; voor
Bergschenhoek, H. Harkema te
Wijk bij Heusden.
Geref. Kerken.
Beroepen te 's-Gravenhage-
West (voor Curagao), D. Ring-
nalda te Amsterdam.
Bedankt voor Nijkerk, K.
Feenstra te Kralingscheveer.
Chr. Geref. Kerk.
Tweetal te Oud-Beijerland, B.
Nederlof te Eindhoven en J.
Rebel te Den Helder.
Beroepen te Scheveningen (2e
maal), N. de Jong te Middelhar-
nis.
Geref. Gemeenten.
Tweetal te Amsterdam-Cen
trum, A. van Stuyvenberg te
Yerseke en M. Blok te Zeist
Beroepen te Amsterdam-C., M.
Blok te Zeist.
Bedankt voor Den Haag, G.
H. Kersten te Rotterdam-Cen
trum.
Bevestiging en intrede.
Zondag j.l. werd in de
Ned Herv. Kerk te Tho
len bevestigd door ds Vreug-
denhil van Gorkum ds v.
d. Wiel, gekomen van Linscho-
ten. Als bevestigingstekst had
ds Vreugdenhil gekozen Hebr.
4. 12. In de namiddagdienst
deed ds v. d. Wiel zijn intrede
in zijn nieuwe gemeente en
bracht het Woord naar aanlei
ding van Matth. 178.
De nieuwe herder en leraar
werd toegesproken door ds W.
Vroegindeweij van Poortvliet,
die de vacante gemeente als
consulent had gediend, namens-
de classis door ds Govers en na
mens kerkeraad en gemeente
door ouderling de Korte. Twee
ouderlingen uit Linschoten voer
den eveneens het woord. De
nieuwe predikant werd toege
zongen Ps. 68 10. Beide diensten
was het kerkgebouw geheel ge
vuld.
Dr M. M. den Hertog
In de ouderdam van 67 jaar
is te 's-Gravenhage overleden
Dr M. M. den Hertog, em.-pred.
der Ned. Herv. Kerk. De over
ledene diende de gemeenten te
Nieuwerkerk a. d. IJssel, Hille-
gom en van 1909 tot 1 Mei
1945 's-Gravenhage.
afwezigheid van Spaak optrad
als eerste minister, zich ge
dwongen zag, tijdens een con
gres van de Katholieke Volks
partij er op te wijzen hoe on
kies het is van sommige pers
organen de prins-regent aan te
vallen.
Peze reis naar Frankrijk, zo
verklaarde de minister verder,
dient er toe bepaalde misver
standen op te helderen en een
nauwere economische toenade
ring te verwezenlijken.
Deze kalmerende toespraak en
andere problemen in het Belgi
sche politieke leven, hadden de
reis van Prins Karei de laatste
tijd enigszins op de achtergrond
gedrongen, doch door een actie
van de Belgische Bond van Oud
strijders staat de reis plotseling
v/eer in het midden van de pu
blieke belangstelling. De bond
heeft namelijk in de nacht van
Vrijdag op Zaterdag aan de ge
vel van het Fr&nse consulaat en'
cok elders in de stad plakkaten
aangeslagen, waarin protest
wordt aangetekend tegen de
voorgenomen reis vdn de prins
regent naar Parijs.
In deze plakbrief wordt er op
gc-wezen, dat wat ook de poli
tieke en economische redenen
zijn, die deze reis kunnen recht
vaardigen, de eer van het Bel
gische leger en van zijn opper
bevelhebber, de Koning, voor ai
les dient te gaan.
Het manifest betoogt verder,
dat het als een smaad zal wor
den beschouwd, dat prins Karei
de hand zal drukken van man
nen als Reynaud en Daladier,
die voor het voetlicht van de
wereld hebben verklaard, dat
de overrompeling van het Fran
se leger te wijten is geweest
aan de nederlaag van het Bel
gische leger.
Tevens wijst het er op hoe be
ledigend het zal zijn voor het
Belgische volk, indien het
Groot-Kruis van het Legioen
van Eer, dat aan Koning Leo
pold werd ontnomen, thans de
prins-regent geschonken werd.
Het plakkaat eindigt met de
-woorden: „De toejuichingen van
de Parijse onwetende en ver
geetachtige menigte, de feeste
lijkheden en de redevoeringen,
zullen aan het karakter van deze
betreurenswaardige onderne
ming niets veranderen. Het eer
lijke en loyale België kan dit
niet aanvaarden."
wm Een Italiaans parlementaire
commissie hee'ft een decreet goed
gekeurd, waarbij het aan voorma
lige vorsten verboden wordt naar
Italië terug te keren.
Ds C. Kramp t.
Te Grafhorst is op 59-jarige
leeftijd overleden ds C. Kramp,
predikant bij de Oud-Geref. Ge
meente aldaar. Ds Kramp, die
eerst op gevorderde leeftijd pre
dikant werd, aanvaardde in
1937 het ambt te Enkhuizen en
verwisselde in 1939 deze plaats
voor Grafhorst.
Colijn in Juli 1940 een brochure
ingeleid, welke de naam droeg:
„Op de grens van twee werel
den". Voor velen in den lande
was dit geschrift een teleurstel
ling. Hoe moeten we thans deze
brochure zien?
Prof. Dr C. Gerretson, hoog
leraar aan de rijksuniversiteit te
Utrecht, sprak op de „dies nata-
lis" der Utrechtse afdeling van
de „Sociëtas Studiosorum Refor-
matorum" een rede uit over de
historische betekenis van Dr H.
Colijn. Daar de stof voor zulk
een rede zeer uitgebreid is, be
paalde prof. Gerretson zich uit
sluitend tot de houding van Co
lijn in het begin van de laatste
oorlog en wel in de maand Juli
1940, toen bovengenoemde bro
chure uitkwam.
Colijn een collaborateur?
Colijn was jarenlang de leider
geweest van ons volk en eigenlijk
was hij het gebleven ten tijde dat
de oorlog over Nederland kwam.
Zo voelde hij zichzelf altijd nog,
temeer waar hij De Geer kende.
Het behoeft ons niet te verwon
deren, zeide prof. Gerretson, dat
zijn brochure begint met de woor
den: Er moet iets gedaan worden.
Want Coüjn was activist in hart
en nieren. Helaas, wanneer men
na 10 Mei 1940 iets wilde doen,
kon dat alleen maar binnen de
verhouding tot de bezetters. Wie
toen iets deed, pleegde gewild of
ongewild collaboratie. Wij achten
collaboratie diametraal tegen
over het verzet te staan. Ja, nu
wel! Maar toen nog niet. De col
laboratie van die dagen mogen
wij niet op één lijn stellen met
hetgeen later onder dat begrip
werd verstaan. Velen hebben in
oorlogstijd de weg naar het ver
zet gevonden via de collaboratie.
Niettemin stond Colijn met het
schrijven van zijn brochure aan
de verkeerde kant. Het heeft zijn
naam ontsierd. Wij moeten er
kennen dat zijn schone loopbaan
kort voor het eind is afgeknakt.
De strekking der brochure.
Wij moeten voor een juiste be
schouwing der brochure ver
volgde prof. Gerretson het
tijdperk van toen laten herleven
teneinde haar uit de omstandig
heden te kunnen verklaren.
Het vreselijke van Mei 1940
was niet de nederlaag maar het
onheroïsche van die nederlaag.
In tegenstelling met 1795 was in
1940 vrijwel heel ons volk bereid
om te vechten. Maar het kreeg
zelfs niet de kans om iets voor
het vaderland te doen. Voorts
betekende de vlucht der Regering
een klap en vooral voor hen, die
Oranje in hun hart droegen. Dit
manifesteerde zich in die boeren
jongen, welke als soldaat het be
richt opving, dat de Koningin ge
vlucht was. Dit benauwde hem
dusdanig, dat hij van het via
duct over de Rijksstraatweg bij
Wassenaar sprong en te pletter
viel. Colijn veroordeelde even
eens de vlucht der Regering.
Enerzijds omdat hij bang was,
dat ons volk "van Oranje vervreem
den zou, gelijk als na 1795; ander
zijds uit persoonlijke liefde tot
het Oranjehuis.
Toen prof. Gerretson na de
capitulatie Dr Colijn opzocht,
weende de staatsman over de
vlucht der Koningin. Hij had ge
wild dat alleen de Prinses zou
vertrekken en dat de Koningin
afstand zou doen van de rege
ring. Colijn liet toen aan prof.
Gerretson een door hem geschre
ven proclamatie lezen, waarin hij
de Koningin deze woorden in de
mond legde: „Uw Koningin blij
ven kan ik niet; maar Oranje en
Nederland scheiden kan nie
mand!"
Nadat dit anders was uitgeko
men, wilde Colijn een poging doen
om een regering te vormen. Het
was Colijn te doen om een volks
vertegenwoordiging tegenover de
bezetters. Iemand moest daar
mede beginnen en Colijn meende,
dat hij die iemand zou zijn.
De profetie ontbrak.
Wat Colijn in het geschrift „Op
brak, is de profetische blik. Maar
mag men hem zulks euvel duiden.
De Geer bezat evenmin een pro
fetische geest. Zijn laatste rede
voor 10 Mei kan men niet an
ders dan als onnozel kwalifice
ren. En nóg is de profetie ver te
zoeken. Men vergelijke de na
oorlogse proclamaties eens met
de meesterstukken van G. IC. van
Hogendorp in de vorige eeuw.
Men zoekc nu eens naar een pro
feet als Biiderdijk! Het leek en
lijkt op wat Datheen zong (Ps.
74):
Ach, wy sien geen teekenen
meer vóortaen
Uwer gunst; de propheten ons
ontbreken.
Niemant wil voor ons noch
strijden noch spreken,
Wanneer sal Uwe toorn doch
van ons gaen
De profetie ontbreekt dus in
Cojijns brochure. Maar wat heeft
hij wél gezegd? Hij achtte na
de Franse capitulatie een Duitse
nederlaag niet meer tot de mo
gelijkheden, althans voorlopig
niet. Hij aanvaardde volledig het
fait accompli. Daarin is Colijn
defaitist. Toch heeft hij aan een
Duitse eindoverwinning nooit
geloofd. Maar hij ging de lang
durige periode van bezetting ver
gelijken met de Franse tijd.
Colijn geloofde niet aan de mo
gelijkheid ener ondergrondse
guerilla en achtte die onnodig.
Dat was zij in Juli 1940 ook! Pas
nadat de bezetter het bestand
schenden ging kon verzet ont
staan. Colijn achtte een politieke
vertegenwoordiging wenselijker
dan sabotage. En zulk een ver
tegenwoordiging ware wellicht
beter geweest, dan het optreden
der meestal ruggegraatloze secre
tarissen-generaal, die het volk
niet vertegenwoordigden. Aldus
prof. Gerretson.
Politicus en gelovige.
Was de aanvaarding van het
fait accompli in overeenstemming
met de A.R.-beginselen Ja,
meende prof. Gerretson. Precies
zoals de A.R.-partij momenteel
Linggadjati aanvaardt nadat zij
er eerst tegen gestreden heeft.
Zij Vindt Linggadjati onjuist,
maar nu het feit er ligt werkt
zij er loyaal aan mee. Colijn re
kende buiten het wonder, dat
Duitsland op korte termijn ver
liezen zou. Dat is hem niet kwa
lijk te nemen. De politicus bouwt
niet op wonderen, de gelovige
wel.
Het is een echte A.R.-gedachte
om het evenwicht te zoeken tus
sen overheid en onderdaan. Dat
wilde Colijn. Hij gruwde van
staatsalmacht; hij wenste een ge
zonde democratie. Daarom toon
de hij in zijn brochure twee fou
ten aan: het nationalisme en de
ongezonde democratie. Om het
laatste schoof men hem natio-
naal-socialistische sympathieën
in de schoenen. Hij zou autori
taire gevoelens hebben. Niets is
minder waar. Colijn was volbloed
democraat krachtens zijn af
komst. Maar hij was A.R. en dat
zegt alles. Slechts een gezonde
democratie bevordert het welzijn
van de staat, oordeelde hij.
In zijn brochure wees Colijn
de bezetter op het hoogste goed
in Nederland: de volksvrijheid.
En daarin zien we hem naast
politicus ook als gelovige. Zijn
hoogste vrijheid, aldus eindigde
prof. Gerretson, was zijn volledi
ge onderwerping aan God.
V eilingsberichten.
GOES. Veiling van 20 Oct.
Groenten: Bloemkool IA 51
56, idem I 2441, idem II 12
21, idem III 6.5012, Kropsla
613, alles per 100 stuks; An
dijvie 9.5012, Spinazie 4244,
Koolrapen 15, Stoofsla 89,
Uien 15, Tomaten 32, alles per
100 kg.; Radijs 6 per 100 bos.
Diversen: Blauwe Druiven
110—116 per 100 kg.; Hazen
4.906 per stuk.
Amsterdamsche Effectenbeurs.
Slotkoersen op 15 October '47
medegedeeld door:
Incasso Bank N.V. Goes.
Nederl. 1938
100%
1007,.
Scheepv. Unie
196%
1P7%'
Dito 1947
99
99(4
Rott. Lloyd
169%
4,
Dito 1937
99"7„
99"/»
Stv. Nederl.
175
j,.
Doilarlening
1017»
ïoi y8
H.V.A.
243(4
253
Ned. N.W.S.
82(4
Java Cult.
124%
129
Spaarcert.
101s/1,
101%
N.I.S.U.
124%
129
Indië 1937
977».
96%
Vorstenl.
64%
68%
Kol. Bank
10814
113
D. Bat. My
144%
149%
N.l. Hand. Bk.
109(4
112(4
Deli Mij
169(4
177
N. Hand. Mrj
143
146
Senembah
148
154(4
A.K.U.
179%
178%
Muller Ie
191
193(4
Bergh Jurg.
310
310(4
Dito He
171(4
172
Berkel Pat.
125%
126
A'dam Bank
163
159%
Calvé Delft
186
183
Holl. Bk. Unie
209%
209(4
Centr. Suiker.
236
235
Incasso Bk.
162
161
Fokker
206
Rott. Bank
159
156%
Gelder Zn.
178(4
178
Tw. Bank
174
171(4
Hoogovens
201(4
202(4
Anaconda
36(4
36%
Unilever
306(4
305%
Beth. Steel
93%
Ned. Ford
417
415
Chryles
Ned. Kabel.
312
312
Gen. Motors
62
63(4
Philips Gl.
392(4
396
Inter. Nick.
30(4
30 y8
Wilton F.
228(4
224
Kennecott.
48%
49%
Billiton Ie
490
490
Rep. Steel
29%
29%
Dito He
408
415
U.S. Steel
77%
78(4
Dord. Olie
460
449
Git. Service
40%
41%
Kon. Olie
481(4
476(4
N. American
24%
A'dam Rubber
165
173
Cont. OU
50(4
Band. Rubber
148
160(4
Midcont.
47(4
48%
D. Bat. Rubb.
124(4
133(4
Phil. OU
64%
64
O. Java Rubb.
88(4
93%
Shell Un.
31%
31(4
Serbadjadl
89
97(4
Tide Wat.
23%
25%
H. Am. Lijn
185
186(4
Baltimore
13
13(4
J. C. Japanl.
168(4
164
Miss. K. T.
4%
K. N. Stoomb.
182
183(4
Penns-lv.
18(4
18%
Kon. Paketv.
184(4
183(4
N. Y. Centr.
15(4
