Noorfl-Bevelanfl m fle vroegste tQden.
Nederlands pionierswerk in Canadese polder.
Dr J, F, 0. Huese naar Afrika.
Vroeger slikken en schorren,
no vruchtbare klei.
K.L.M. landt niet meer
in Cairo.
Curieuze noodlanding
op de Rijksweg
DelftRotterdam.
Wat Europa importeren moet, als het zich
herstellen wil.
Enkele cijfers en plan-Marshall.
N. S. B.-iustallateur sneed rails tot asperges.
Het tweede lid der N.S.B. in Zeeland stond terecht.
Prot. Chr. Bond van
Spoor-, Tram- en ander
vervoerspersoneel.
Hunrverhoging
noodzakelijk?
Een kwart eeuw lid van
de Tweede Kamer.
Kerk en Communisme.
„Wie zieii Biet met het coaimnnisme bemoeit,
verstaat de Bpel niet."
Weer druiven naar
Engeland.
Ds Niemiiller in crc
hersteld.
I Engels voorstel inzake
emigranten uit Europa.
Vlakebrug eind October
in gebruik.
Van moeras tot cultuurgrond.
Een reis vol afwisseling
Arbeidsprestaties in ons land zijn gedaald.
Bevolking nam met 10 pet. toe.
]£r is misschien geen enkel
eilar.d in onze provincie va*
welks oudste geschiedenis zo
weinig bekend is, als Noord-
Beveland. Wanneer wij in en
kele artikelen lets over Noord-Be
veland van vroeger en nu willen
vertellen, dan moeten wü in ons
eerste artikel uiterst sober zijn.
De oudste geschiedenis vertelt
van Pepijn van Landen, eerste
Hertog van Brabant, die op
een goede dag in de 7e eeuw aan
zijn dochter (de misschien niet
bijzonder gewaardeerde) slikken
er schorren gaf waaruit het he
dendaagse eiland is ontstaan.
Deze schonk de moctdermassa,
die zij naar Bavo, graaf van
Hesban in Luik, Bavoland ge
noemd had, aan zekere jonk-
vrouwe Riburgis, die het „tot
heil harer ziele" omstreeks 700
weer wegschonk aan de abdij
van St. Bavo te Gent.
Langzamerhand werden de
Na een gedeeltelijke overstro
ming in 1530 volgde een alge
hele in 1532. In de dorpen wer
den velen verrast door het aan
stormende water, dat in de hui
zen zijn slachtoffers maakte en
de vluchtenden verzwolg. Deze
grote overstroming betekende
het einde van het oude Noord-
Beveland.
Het nieuwe land.
Gedurende 66 jaren bleef het
eiland woest en haast onbe
woonbaar. Toen verhief het
zich a.h.w. uit de golven. Dijken
werden gelegd en dorpen verre
zen. In de dorpen stichtte men
kerken en predikanten kwamen
om het Woord te bedienen. Om
streeks 1681 werd door Willem
van Nassau aan de zware door
het water gespaarde toren van
Kortgene, de huidige kerk ge
bouwd. Zo groeide Noord-Beve
land tot een vruchtbaar en wel
De K.L.M. heeft in verband
met de choleraepidemie in Egyp
te moeten besluiten voorlopig niet
meer in Cairo te landen. In plaats
hiervan zullen de vliegtuigen
Lydda in Palestina aandoen.
«likpartijtjes bij elkaar gevoegd1 varend eiland, dat zijn plaats in
en reeds in de 13e eeuw waren mocht nemen in de rij der Zeeuw-
verscheidene dorpen waarvan
vele verdwenen zijn door de
overstromingen die oudtijds
Noord-Beveland teisterden.
ia de 13e eeuw lag op de
Noord-Oosthoek van het eiland,
de baronie van Kats, dat in te
genstelling tot nu een voornaam
dorp was.
Verder bestonden de dorpen:
Gerolfsdijk, SchotelingeKerke,
Kampen en Wissekerke, die al
len kerken en kapellen beza
ten. Ongeveer tussen Colijns-
piaat en Wissekerke lag toen
Emelisse, dat reeds een leen
bank bezat en een armenhuis,
later bekend als „het klooster
van de Noorddijk".
Van dit en andere dorpen
heeft men bij graafwerkzaam
heden nog resten van funderin
gen gevonden. In de meeste
dorpen, w.o. welvarende en
bloeiende plaatsen, woonden op
hun burchten de ambachtsheren
die over het wel en wee van de
inwoners beslisten. De ene
maakte zich in 's Lands geschie
denis beroemd, terwijl de ander
berucht werd om zijn heers
zucht.
Overstromingen.
Hoe machtig deze heren
ook waren, ze konden niet ver
hinderen, dat het eiland van tyd
tot tijd overstroomde.
Voor 1340 moest ieder gelande
zelf zorg dragen voor het on
derhoud van het dijkgedeelte,
dat in zijn land lag. Nadien ver
anderde dit en moesten de kos
ten gezamenlijk gedragen wor
den, wat op het ene deel van
het eiland meer succes oplever
de dan op het andere. Doch ook
met deze regeling kwam men
er niet; steeds weer begaf een
dijk het en overstroomde het
kolkende water het land.
Einde van Oud Noord-
Beveland.
Gedurende de 14e eeuw was
Kats de meest bevoorrechte
plaats. Haar heren hadden het
recht om tol te vragen van de
voorbij varende schepen en van
de binnenkomende schepen ha-
ven- en bakengelden. Door hun
weinig democratische wijze van
optreden stonden de Katse heren
met direct gunstig bekend.
Kortgene groeide met de dag.
Het werd ommuurd en voorzien
van poorten en was zelfs ver
plicht om, evenals Vlissingen,
se eilanden.
Wanneer we spreken over de
vele watervloeden van vroeger,
dan denken we terug aan het
jaar 1944 toen Noord-Beveland
weer met overstroming werd
bedreigd, maar dan een opzet
telijke. Gelukkig is dit, dank zij
het optreden van enige inwo
ners niet doorgegaan.
Noord-Beveland is gedurende
de oorlog gespaard gebleven
voor grote rampen. Het heeft
een nijvere bevolking die met
de tjjd meegaat. Over hen en
hun bestaan in een volgend ar-
tikeL
„Ik had bgna geen prop benzine
meer, de radio was al uren lang
defect en ik kon Ypenburg niet
vinden", aldus de gezagvoerder P.
Micholson, die Vrijdagavond tegen
tien uur met zijn tweemotorige
„De Haviland Rapid" vliegtuig bij
lichte mist een noodlanding op de
grote betonweg tussen Delft en
Rotterdam maakte. Micholson
een piloot van 22 jaar ervaring,
heeft nimmer een dergelijke sen
satie, het lander op een zeev
drukke verkeersweg, meege
maakt. Hij vliegt voor „Air Char
ter Ltd" en was met vijf Belgi
sche zakenlieden uit Brussel van
Croydon op weg naar de Belgi
sche hoofdstad.
Na ruim twee uur ronddolen
raakte de benzine op. S.O.S.-sei
nen werden gegeven. De brede
verkeersweg bleek het enige red
middel. Micholson zette de grote
schijnwerper van zijn toestel aan.
Hierdoor werd het verkeer ge
waarschuwd. Met vijftig mijl snel
heid bracht bü de machine aan
de grond en remde zo snel moge
lijk.
In de morgenuren van Zaterdag
is Micholson van de weg afge-
start.
Hem werd ten laste gelegd, zijn
personeel met de Feldgendarme-
rie en met uitzending naar Duits
land te hebben bedreigd. Bij de
N.S.B.-er Wolders deed hij schrif
telijk zijn beklag over de kapper
Sanders, die zich anti-N.S.B. had
uitgelaten en gedragen. Hij was
lid van de transportcolonne van
de N.S.B., die naar het N.S.K.K.
is overgegaan; gekleed in uni
form doed hij daar dienst. Ten
slotte bleek, dat hij een gift van
f 25 .voor Jeugdstormkleding
gegeven had.
Besch. erkende in hoofdzaak.
Mr F. W. Adrtaanse was van me
ning, dat besch. zijn personeel
niet rechtstreeks met de Feld-
gendarmerie bedreigde.
Verslaggever Nat. Dagblad.
Volgens de verdediger, Mr J.
F. v. Deinse, was de 40-jarige
Middelburgse kantoorbediende
Cornelis Dekker het tweede lid
van de N.S.B. in Zeeland, die
zich na 1940 echter steeds ern-
stiger bi de beweging teleurge-
Goes, Reimerswaal e.a., een oor- steld voelde, doch toen niet meer
logsschip uit te rusten voor de j terug kon.
strijd tegen de Oosterlingen. In die „goede, oude, tijd was
Ook Wissekerke groeide en Dekker groepsleider, kringbeheer-
werd een van de belangrijkste der, kringorganisator en secreta-
plaatsen. ris van de Vierschaar van krmg
In zijn bekeode rede van 5 Juni van deze overweging ls een im-
in de Harvard Universiteit be-
toogde Min ster Marshall dat de
Verenigde Staten wel bereid wa
ren Europa In haar wederopbouw
ter zijde te staan, indien door de
gezamenlijke staten van Europa
plannen werden opgesteld, ten
aanzien van hetgeen van Amerika
verwacht werd. Op uitnodiging
van Frankrijk en Engeland begon
toen op 12 Juni de economische
conferentie van Parijs, waaraan
door 16 landen van Europa werd
deelgenomen, terwijl door de be
zettingsautoriteiten van West-
Duitsland de besprekingen werden
bijgewoond. Eind September is
hierop aan Min. Marshall een ge
detailleerd rapport overhandigd,
waarin de plannen voor de econo
mische wederopbouw van Europa
waren uitgewerkt en waarin de
bijdrage die Amerika moest leve
ren nauwkeurig was omschreven.
Aan de hand van dit rapport
geven wij in enkele afbeeldingen
en beschrijvingen een indruk van
het Europese economische weder-
opbouwplan, lopende over het
tijdvak 1948 t.m. 1951.
Het rapport betoogt, dat het
een eerste vereiste ls, dat de lan
den die het Europees economisch
blok vormen in de wederopbouw
periode 'n ononderbroken stroom
goederen ontvangen. Op grond
Tribunaal Middelburg.
De 39-jarige Middelburgse installateur Willem G. v. Neder-
veen, die Vrijdagmorgen zich had te verantwoorden, kon bogen
op een behoorlijke staat van dienst in alles, wat tijdens de be
zetting met de Nederlandse belangen in strijd was.
In December '40 was hij in de N.S.B. gestapt en later trad
hij toe tot het N.A.F. en het Economisch Front. De Duitsers
begroette hij met „Heil Hitier".
De barakken van de O.T. over geheel Walcheren waren door
hem gemastiekt; op het vliegveld Souburg had hij de verwar
ming afgebroken eti in het Franse Internaat te Sluis had hij die
in orde gemaakt. Voorts hield hij zich bezig met het snijden van
een partij rails tot asperges voor versperringen.
Walcheren geweest. Hij trad op
als verslaggever van de Zeeuwse
Stroom en het Nat. Dagblad en
was lid van de W.A., de N.V.D.
en het N.A.F., alsmede begun
stiger van de N.J.S.
Dat hij secretaris van de Vier
schaar was geweest kon hij niet
helpen; men had hem n.l. daarin
gehaald, omdat hij voorheen ook
secretaris van de z.g. raad van
beroep der N.S.B. was geweest.
Een vergadering van de Vier
schaar werd echter volgens hem
nooit gehouden.
Besch. erkende op 24 Juni 1940
een brief aan het Hoofdkwartier
van de N.S.B. te hebben geschre
ven, waarin hij de aandacht ves
tigde op een Joodse zaak en op
degene die deze zaak voerde, een
„N.S.B.-hater". Hij had veel spijt
dit te hebben gedaan en zei dat
het in een nerveuze bui was ge
beurd kort na zijn internering in
de Meidagen.
Met stelligheid ontkende hij de
oorzaak ervan te zijn geweest,
dat van de zoon van de hoofd
agent van politie Kortkamp de
vrijstelling van tewerkstelling in
Duitsland was ingetrokken. Dit
was volkomen de schuld van Mit-
telstenscheidt.
Mr v. Deinse beschouwde deze
laatste zaak als een kwestie tus
sen de Duitse autoriteiten en
wees er nog op, dat besch. onder
protest lid der W.A. is geworden.
Hij verzocht geen verdere inter
nering op te leggen.
Uitspraak over 14 dagen.
Naar wij vernemen heeft de
Prot. Chr. Bond van Spoor-,
Tram- en ander Vervoersperso
neel op 28 eij 29 October a.s. een
tweedaagse studieconferentie.
De voorzitter van het Chr. Nat.
Vakverbond, de heer M. Rup-
pert, zal 'tan spreken over
„Waarom een Christelijke Bond
van Spoor-, Tram- en ander
Vervoerspersoneel, ook nu''"
De Secretaris van de organisa
tie, de heer J. Eijkelboom, zal
de bezoekers bezig houden over
„Van niets tot iets en hoe het
groeide", terwijl de bondsvoor
zitter, de heer Meines, een in
leiding hoopt te houden over
het onderwerp „Sociaal-econo
mische vragen". De conferentie,
waaraan een groot aantal afge
vaardigden uit het gehele land
zal deelnemen, zal gehouden
worden in het vacantie-oordlangen, die in hem steeds een
van het Chr. Nat. Vakverbond warm en deskundig verdediger
te Putten. i
Vrijdag 17 Oct a& houdt de
Ned. Bond van Huis- en Grond
eigenaren in de grote zaal van de
Dierentuin een congresvergade
ring. Prof. Dr J. Tinbergen en
Drs A. W. Hermse, spreken resp.
over „De spanning tussen lonen
en prijzen en het huurpeil" en
„Waarom is huurverhoging op
korte termijn noodzakelijk?"
Gisteren was het 25 jaar ge
leden dat de heer Chr. van den
Heuvel voor de A.R.-partij zitting
nam* als lid van de Tweede Ka
mer.
De heer van den Heuvel, die
indertijd prof. Diepenhorst op
volgde als voorzitter van de Chr,
Boeren- en Tuindersbond, heeft
zich in de Tweede Kamer inzon
derheid bezig gehouden met de
behartiging van de agrarische be-
I vinden.
(Van onze correspondent).
Heeft de Kerk lets met het communisme te maken? Aldus vroeg
cle bekende Hengelose predikant Ds Kr. Strijd in een dezer dagen
te Amsterdam gehouden lezing.
Ds Strijd beantwoordde deze vraag bevestigend. Als kerk ont
komen wij aan het communisme niet; daar zorgt het communisme
zelf wel voor. Wie zich als Christen niet met het communisme be
moeit, die begrijpt de Bijbel niet.
port programma opgesteld, dat in
grote trekken is uitgebeeld in de
hierbij geplaatste schematische
voorstelling.
De alleerste vraag die naar vo
ren komt ls natuurlijk wat Ame
rika en de overige landen zullen
moeten leveren voor deze mllliar-
den dollars. Een antwoord op deze
vraag geeft de volgende tabel:
Import van het Amerikaanse
continent.
Cijfers resp. V. S., rest van
Am. Continent.
totaal 1948—1951.
Artikelen
V oedingsmiddelen
Brandstoffen
Olie producten
IJzer en Staal
Hout
Installaties
Andere exporten
5.4
0.7
2.2
1.2
0.4
3.3
7.2
8.3
0.1
0.6
0.1
5.7
Naast deze importen staat na
tuurlek de eigen productie van de
16 Europese landen, die eveneens
een belangrijke taak heeft gekre
gen in het wederopbouwplan. De
ze kwestie komt echter ter sprake
in volgende overzichten, waarin
de plannen worden omschreven
die ten aanzien van de verschil
lende ln bovengenoemde tabel
voorkomende artikelen zijn ont
worpen.
Over peren wordt nog
onderhandeld.
De Engelse regering heeft aan
de Engelse importeurs wederom
licenties afgegeven voor de invoer
van druiven. In verband met deze
maatregel is de export van drui
ven uit ons land naar Engeland,
die enige tijd heeft stilgestaan,
hervat. Ons land zal dit jaar nog
maximaal 3500 ton druiven naar
Engeland mogen uitvoeren welke
hoeveelheid ongeveer 25 pet. van
onze gehele druivenoogst uit
maakt.
EUROPEES IMPORT PROGRAMMA 1943H951
VOLGENS DE CONFERENTIE VAN PARIJS
EUROPEES
ECONOMISCH BLOK
D
!££3?a2732K®
Ds Martin Niemöller is door
de Duitse vereniging voor slacht
offers van het nazi-regiem in ere
hersteld, nadat hij in Juli door
de vereniging op grond van de
beschuldiging dat hij sinds 1924
anti-semiet" geweest zou zijn.
van zijn extra rantsoenen en het
predleaat „politiek vervolgde" be
roofd was. Het besluit moet nog
door de Hessische commissaris
voor nazi-slachtoffers bekrachtigd
worden. Er is geen reden opge
geven voor het eerherstel van Ds
Niemöller, die onlangs gekozen
werd tot president van de syno
de der Hessische Evangelische
kerk.
REST VAN
AMERIKA
1948 I9SO
1349 1951
VtÊEUUSTVIJtfJ,'—J
OVERIGE
LANDEN
1 1948 19SO
12 -
1949 1951
CIJFERS m OE PUIEN GEVEN GE IMPORT WAARDE MILLIARD DOLLARS AAN
VOLGENS DE PRIJZEN VAN I JULI 19*7
De Engelse delegatie heeft bij
de algemene vergadering der V.N.
een voorstel ingediend om er bij
alle leden-staten op aan te drin
gen, dat zij hun grenzen openen
voor Joodse en niet-Joodse emi
granten uit Europa.
Het voorstel heeft de vorm van
een aanbeveling, dat ieder lid
spoedmaatregelen neemt om een
billijk aandeel te hebben aan het
toelaten van Joodse en niet-
Joodse verplaatste personen en
dat alle leden-staten gezamenlijk
de op dit doel gerichte plannen
van de internationale vluchtelin
genorganisatie steunen.
Het communisme, zo oordeelde
Ds Strijd, is een wereld-aangele
genheid, dus de kerk heeft er
mee te maken. Maar al te vaak
hield de kerk zich uitsluitend be
zig met de dingen van het hier
namaals, hetgeen belangrijk is
doch niet voldoende. Men dient te
letten op de profeet Amos. Deze
profeet bemoeide zich zeer ern
stig met de sociale vragen van
zijn tijd! Ook de kerk moet dat
doen. Men geeft in deze dagen
niets meer om geestelijk chris
tendom, men wil een realistisch
christendom.
De roep om gerechtigheid.
Het wezen van het communis
me is: er moet komen een socia
listische maatschappij, waarin de
gerechtigheid heerst. De wereld
dient bevrijd te worden van de
kapitalistische dictatuur.
Als christelijk volk kunnen we
deze woorden overnemen, meende
Ds Strijd, al dienen we wel te
enderscheiden dat het gaat tegen
de geest van het kapitalisme en
niet tegen de kapitalisten zelf.
Ik ken, zo vertelde hij, fabrikan
ten in Twente, die minder be
smet zijn met de geest van het
kapitalisme dan menige „vooruit
strevende" arbeider.
Vragen wij nu waaruit de acti
viteit van het communisme ont
spruit, dan moeten we letten op
de geestelijke achtergrond, die
het proletariaat leidt en stuwt:
het dialectisch materialisme. Al
les wat op de- wereld gebeurt
wordt bepaald door datgene wat
materieel geschiedt en wat ma
terieel aanwezig is. Alles wordt
bepaald door de materie. Dialec
tisch wil zeggen: het gaat nietstrijd,
in een rechte lijn maar het gaat
door tegenstellingen heen. Zo
denkt men over de gerechtigheid.
Tegenover dit dialectisch mate
rialisme zegt Christus: Neen.
Het communisme onaan
vaardbaar.
Wanneer de kerk fraudeert, al
dus Ds Strijd, dan kan zij altijd
terugverwezen worden naar haar
beginselen. Bij het communisme
baat dat niet. Een doorbraak van
verkeerde practijken is bij het
christendom mogelijk, bij het
communisme niet. Wij zien dat
in de Russische dictatuur, die nog
millioenen mensen in concentra
tiekampen houdt en daar geen
geheim van maakt. Men beweert
immers dat concentratiekampen
geoorloofd zijn als ze in een be
hoefte voorzien! Burgerlijke vrij
heden bestaan in Rusland alleen
voor wie aan de communistische
partij trouw blijft. Georganiseer
de oppositie wordt binnen Rus
land niet geduld. En de kerk in
dat land? Zij wordt getolereerd,
daar ze uitsluitend liturgisch en
geheel onprofetisch is. Zo n kerk
kan wel blijven bestaan; daar
heeft het communisme geen last
maar wel gemak van. Zulk een
christendom is metterdaad opium
voor het volk, inplaats van dy
namiet.
Ds Strijd concludeerde, dat de
critiek der kerk op het commu
nisme geen burgerlijke critiek
mag zijn, alleen fundamenteel
christelijk.
Anders zal het christendom van
het communisme terecht
te horen krijgen: Doe gij het be
ter! Vogr een christen is de tota
litaire ideologie van het commu
nisme principieel onaanvaardbaar.
Maar laat ons toch als christenen
een open oor houden voor de
materiële vragen, naar het voor
beeld van Amos, besloot Ds
GOES.
Meisje weggelopen.
De politie heeft een 14-jarig
Iedereen wordt geoordeeld doormeisje uit Amsterdam, dat niet
datgene wat Gód zegt over ge-meer thuis durfde komen, om-
rechtigheid. Gerechtigheid is voor dat haar baas haar de dienst
een arbeider riiet iets anders dan opgezegd had en naar Goes
voor een fabrikant. j was gekomen, op transport ge-
De grote fout van Lenin was,
dat hij alles geoorloofd achtte
wat de klassenloze maatschappij
bevorderen kon. Als met moet,
oordeelde hij, dan mag het ook.
De Rijkswaterstaat heeft me
degedeeld, dat de nieuwe brug
bij Vlake nog voor het eind van
deze maand klaar zal kunnen
zijn voor het gebruik.
Hoewel de opening van de
brug waarschijnlijk zonder bij
zonder ceremonieel zal geschie
den, gaan er toch geruchten, dat
op 4 November Prinses Juliana
en Prins Bernhard de officiële
opening zullen verrichten. Er is
echter nog geen zekerheid om
trent een officiële of minder of
ficiële opening.
De algemene gedachte was, dat
ook dit werk wel langer zou mende vrachtwagen van de Ma-
steld naar het ouderlijk huis.
Op verzoek van de in
specteur van politie is J. J. v.
G„ afkomstig uit Vlissingen,
te Eindhoven aangehouden en
overgebracht naar Goes. Hij
wordt verdacht van diefstal
van een damesrijwiel en zal
ter beschikking van de officier
van Justitie gesteld worden.
WOLPHAARTSDIJK.
Ouderdomsvoorziening.
Door de plaatselijke Comm. van
onderzoek inzake de Noodwet
Ouderdomsvoorziening, werden
tot 1 Oct. j.l. 106 aanvragen voor
een uitkering in behandeling ge
nomen.
Voor de lichting 1949 zijn 19
personen ingeschreven.
VEERE.
Aanrijding.
Vrijdagmorgen werd het
zoontje van de heer A. M. H.
alhier bij het oversteken van de
Veerseweg bij de weg naar de
sluizen, gegrepen door een uit
de richting van Middelburg ko
Eens was de Holland Marsh, gelegen aan belde oevers van de
sterk kalkhoudende Holland River in Ontario, Canada een ver
raderlijk moeras te vergelijken met de Biesbosch, en de Oude
Venen in Friesland.
Thans is dit moeras geworden tot het Westland van Ontario.
In lange rijen staan de aardappelplanten, de selderij geurt de be
zoeker tegen. De Marsh is een uitgestrekte vruchtbare vlakte ge
worden, omzoomd door een heuvellandschap en hoezeer de polder
ook aan onze eigen polders doet denken, de heuvels, hier en daar
gestoffeerd met groepjes sparren, geven het Canadese aspect aan
het landschap.
Canadese irrigatie-autoriteiten
zijn dit projest begonnen. Ze sta
ken hun geld in dit plan, de uit
voering verslond hun kapitaal en
ze stierven arm en teleurgesteld.
Daar lag weliswaar het gewonnen
land, begrensd door de ringvaart;
daar lag de grond, niets dan zacht
en verend turfmolm, tulaarde, met
een hoog kalkgehalte,, die brand
de, zodra zij met vuur in aanra
king kwam.
Het projest was een strop ge
worden. De provincie Ontario had
er geld bjj verloren en niemand
toonde meer enige belangstelling
in de Marsh.
Nederlanders ontginnen de
polder.
In die tjjd waren de rond 1927
naar Hamilton, Canada, geëmi
greerde Nederlanders door de de
pressie hun geld kwyt geraakt.
Armoede klopte aan de deur en
dientengevolge klopten de ver
armde emigranten aan bij de ar
menzorg in Hamilton.
Maar tussen Hamilton en To
ronto woonde de heer John Snor,
die tussen 1920 en 1930 in de
bloembollenkwekerij niet slecht
geboerd had en dus een stootje
kon verdragen. Hg kende de
Marsh en wist, dat de polder een
toekomst had, wanneer ze goed
bewerkt werd.
Mr Snor opperde het plan, de
verarmde Nederlanders rond Ha
milton, die niets meer te verlie
zen hadden, maar een kans op
winst met beide handen wilden
aangrijpen, naar de Marsh te la
ten verhuizen.
En zo gebeurde het, dat in 1934
enkele tientallen emigranten-ge
zinnen met een paar honderd dol
lars van de Canadese en een paar
honderd dollars van de Neder
landse regering in de portefeuille,
naar de Holland Marsh vertrok
ken.
Inderhaast werden enkele wo
ningen opgetrokken en toen ging
men aan de slag: uien, kropsla,
wortels aardappels en selderij
deden het voortreffelijk. Vijf jaren
van hard werken en dreigende ar
moede volgden, doch langzaam
maar zeker kwam er welvaart.
V%n overhouden was in de aan
vang weinig sprake. De gezinnen,
bijna alle behorend tot de Chris
tian Reformed Church, wensten
een kerk en een Chr. school en
beide gebouwen kwamen er, even
als een predikant en een onder
wijzer.
De Marsh had gewacht op Ne
derlanders bekend met de land
bouw in een polder. Ze zijn ge
komen, hebben hun werkkracht
gegeven en een vruchtbaar stuk
grond productief gemaakt. De
polder wordt nog bij lange na
niet intensief bewerkt, maar de
nieuwe toevloed van emigranten,
komend uit het Westland en de
tuinbouwstreek in Het Bildt, is
een garantie, dat binnen weinig
jaren de Holland Marsh 'n zeer
productief en welvarende polder
zal worden.
De Marsh heeft een goede naam
en dus een goede markt.
Toen lk de Marsh bezocht, was
de oogst juist in volle gang. Lich
te tractoren de zachte verende
bodem draagt geen zware
reden af en aan. Jong en oud,
mannen en vrouwen, werkten van
af zonsopgang totdat de duister
nis hun gebood het werk te sta
ken. Dan laadden de mannen en
jongens de trucks ereden in de
nacht, hoe vermoeid en slaperip
ze ook waren, naar de markten,
50, 70 en 90 mijl verwijderd van
de Marsh, om pas in de volgende
namiddag terug te keren. Ze sla
pen maar drie nachten per week,
maar die scha halen ze in de win
ter wel weer in; nu moet er ge
werkt worden, want dit is de gou
den trjd.
De waas van pioniers-roman-
tiek hangt nog over de Marsh.
De ouderen vertellen van hun trek
naar de Marsh, van de eerste
moeilijke jaren en van hun trots
om het bouwen van een eigen
kerk en school. De jongens weten
ook te gewagen van hun eerste
kennismaking met de polder, het
zwoegen van hun ouders, van hun
trouwdag in de eigen kerk, het
zelf bouwen van een woning en
het beginnen van een eigen be
drijf.
Een nieuwe schooL
Met de komst van de nieuwe
emigranten in het aantal school
gaande kinderen ineens gestegen
vait 27 tot 52 en er komen bin
nenkort nog meer.
Het schoolgebouwtje was te
klein; er moest een nieuw gebouw
komen, en het kwam er. Toen ik
de school bezocht, legden de tim
merman en de schilder de laatste
hand aan het werk.
Tienduizend dollars, bijeenge
bracht door 60 gezinnen waren
besteed aan het bouwen van de
nieuwe school met drie lokalen
De heer Uitvlucht kan zich nu
met recht het hoofd der school
noemen, want hij kreeg met in
gang van 1 September een onder
wijzeres voor de lagere klassen.
De Nederlandse Canadezen in
Holland Marsh hebben zeker niet
alleen hun liefde gegeven aan do
grond en de opbrengst daarvan,
maar evenzeer aan de geestelijke
waarden van kerk en school.
Tuinders welkom.
De Marsh kan meer mensen ge
bruiken: ervaren tuinders en
groentenkwekers, mensen die
niet uitsluitend komen om iets te
leren, maar die ook komen met
nieuwe methoden, nieuwe ideeën
om de Marsh vooruit te brengen.
Er kwamen reeds grote tuin
dersgezinnen met de Waterman,
verleden Juni. Ze hebben hun
eigen bedrijven en hun geld ln Ne
derland moeten achterlaten en
dus moesten de oude bewoners
van de Holland M*rsh zorgen voor
het bouwen van nieuwe woningen.
Ze hebben dit voorjaar met eigen
handen enkele nieuwe huizen op
getrokken voor de emigranten,
die zeuden komen.
Jammer, zeggen ze, dat emi
granten hun geld hebben moeten
achterlaten, want er moeten nog
veel meer woningen komen, maar
voor huizen bouwen is geld nodig.
Wanneer men ee^ tocht maakt
door deze polder is het nauwe
lijks te geloven, dat het slechts
dertien jaar geleden ls, dat de
eerste bewoners hier arriveerden.
De polder is het bewijs wat noeste
arbeid en initiatief vermag.
duren dan de geschatte tijd,
maar dank zij de werkzaamheid
van de directie Bruggenbouw
van de Rijkswaterstaat komt
het werk nog binnen de gestel
de tijd klaar en kan Zeelands
hoofdweg "zonder onderbreken
bereden worden.
rine.
De fiets van betrokkene werd
vrijwel geheel vernield, doch
het kind bekwam zelf wonder
boven wonder slechts enkele
lichte schaaf- en snij wonden.
Door de politie werd terzake
een proces-verbaal opgemaakt
XXXI.
Nadat wij een volle maand gewerkt hadden ln Ft. Archambault,
omdat daar de gehele staf ziek of afwezig was, konden wij dan
eindelijk met een gerust medisch geweten aftrekken. Ons doel was
Fort Slbut, dat 400 K.M. Zuidwaarts ln de Oubangul-Charli ligt.
Een vriend had daar een Case, d ie niet bewoond was en stond ons
deze af om het regenseizoen door te brengen. Dit strookte ln zo
verre mét onze wensen, dat wij' wel eens enige tijd niet „ln koffers"
wilden leven. Het rondtrekken is alleraardigst maar uiterst ver
moeiend, óók doordat men er tegenop ziet telkens te moeten uit
en Inpakken. Als men op een gegeven moment Iets noodzakelijk
moet gebruiken en het zit in een koffer .vóór-onderin de vracht
wagen, dan heeft men al zijn blanke energie nodig om er aan te
beginnen, het tevoorschijn te toveren.
Minister Vos hield Vrijdag
avond te Groningen op een ver
gadering van de P. v. d. A. een
redevoering over de economi
sche politiek in ons land. Spr.
begon met op te merken, dat
wie op dit ogenblik zijn ogen de
kost geeft, ongetwijfeld tot de
conclusie moet komen, dat* er
overal hard wordt gewerkt. De
economische situatie van ons
land is sedert de bevrijding aan
merkelijk verbeterd. De laatste
maanden echter is men op het
zelfde niveau blijven staan n.l.
80 pet. van de productie van
1938. Daar staat tegenover, dat
de bevolking van Nederland met
10 procent is toegenomen, het
geen betekent een grotere be
hoefte aan levensmiddelen en
bv. woonruimte.
De arbeidsprestatie is tege
lijkertijd gedaald. Gemiddeld
wordt momenteel 80 pet. van
de arbeid van 1938 verricht. De
oorzaken hiervan zijn de oor
logsjaren, de verwaarlozing van
de jeugd in deze jaren, gebrek
aan vakonderwijs en andere
scholing tussen 1940 en 1945.
Min. Vos betoogde, dat wan
neer ieder nog 10 pet. meer
arbeid zou verrichten, dit hon-
derdmillioen per jaar zou sche
len. Wij hebben het precies zo
moeilijk als Engeland een jaar
geleden. Wij kunnen niet steeds
opnieuw leningen aangaan.
Spr. pleitte voor een nauwe
economische samenwerking tus
sen de landen van West-Europa.
Vergeleken met andere landen
heeft Nederland het beste de
loon- en prijspolitiek in handen.
Wij zijn eerst tot Batangafo
dezelfde weg gevolgd, die we in
omgekeerde richting aflegden
om naar Archambault te ko
men. Met een zucht van ver
lichting passeerden we de brug
op de grens Tchad-Oubangui,
omdat daar de erbarmelijke
slechte piste verandert in een
mooie weg van rode aarde, die
snelheden van 60 en soms meer
kilometers toelaat. Er gebeur
de niets bizonders en bij aan
komst genoten we de gastvrij
heid van de agent der Coton-
franc en konden er als tegen
prestatie enige geneeskundige
hulp verlenen.
De volgende dag zou minder
vlot verlopen, door een kleinig
heid, die ons weer wat nieuws
geleerd heeft. We waren Fort
Crampel gepaseerd, toen we
tien K.M. vandaar een vracht
auto ontmoetten. Deze stelde
zich voor een kwart op de berm
op en de gekleurde begeleider
wenkte mijn vrouw, dat ze pas
seren kon. Dat ging goed en
toen ik riep: is de berm hard
genoeg voor mij, omdat deze na
de regens soms uiterst zacht
is, beduidde hij me, dat het wel
zou gaan. Het ging echter niet,
want mijn vrachtwagen kon
het niet bolwerken en het rech-
terachterwiel zakte weg. De
zwarte heer wipte met grote
snelheid in zijn vrachtwagen en
schreeuwde de chauffeur toe,
door te rijden. „Bandieten van
de weg" zijn hier niet spaar
zaam. Met dat al konden wij
met graven en „planken leggen"
ons amuseren, maar brj elke
poging zakte mijn Truck die
per weg en dreigde om te slaan.
Er zat niet andera op, dan ge
heel te ontladen, maar eerst
konden we deze wegrover een
lesje geven: van een der goed
Frans sprekende inboorlingen
hoorden we, dat de auto, die
ons dat koopje had geleverd,
aan de Cotonfranc behoorde te
Crampel. Hij dacht natuurlijk
buiten schot te zijn, maar had
niet op onze tweede wagen ge
rekend, die even door kon rijden
en daarna met volle kracht
achter hem aan joeg. Mijn
vrouw knapte dit zaakje op en
ziet, toen ze in Crampel bij het
Katoenbureau arriveerde, wa
ren de schuldigen nog ter plaat
se. Alhoewel de negerklerk
bezwaren maakte, de auto terug
te sturen, „dat kon morgen
wel", was de Chef der Subdivi
sie van een andere mening en
maakte er kort een einde aan:
Terug om de blanke te helpen.
Ondertussen had ik met behulp
van diverse dorpelingen de
Truck bijna geheel ontladen en
een sleuf laten graven met
planken er in en ziet: juist toen
de boetelingen in het zicht
kwamen, krabbelde onze Dodge
er op eigen krachten uit.
Toen heb ik me echter het
genoegen gegund, de twee
zwarte heren in een uiterst
krachtig betoog de oren te was
sen en hun te garanderen dat
zij de hulp zouden betalen, die
ik had moeten inroepen. Enfin,
hun Directeur, die ik persoon
lijk goed ken, zal dat varken
tje wel op zijn bekende ener
gieke manier gewassen hebben,
want verzwijgen kunnen ze het
niet, omdat hun kilometertel
lers steeds gecontroleerd wor
den.
