Hoe lot gebruik van de atoom
bom besloten werd.
De herdenking slag om Arnhem.
Wat is er gaande met Sciiermerliorn
Negende Chr.-soeiale cursus van het C.N.V.
Clandestien bonden en
slachten van vee.
Toen Stalin op de hoogte werd
gebracht, gromde hij maar wat.
Roosevelt had aandeel in de
voorbereiding.
BINNENLANDS
7ÖURNAAL
Naar vrijzinnige concentratie?
Minister Mainsholt over de
teeltcontracten.
De archiefstukken van het besluit om de atoombom te gebruiken
zullen later een interessant voorwerp van historisch onderzoek vor
men. Intussen werd er reeds een en ander over de voorafgaande
discussie bekendgemaakt. In 1946 deed Stimson, gewezen minister
van oorlog onder Roosevelt, enige interessante onthullingen. Het
Franse blad „Le Monde" brengt nu een aanvullend artikel van
de hand van Nat. Finey, die in de wetenschappelijke kringen van
Los Alamos kennis kreeg van documenten van het grootste belang.
Het staat thans vast, aldus Nat. Finey, dat de beslissing van
President Truman de atoombom te gebruiken slechts de bevestiging
was van reeds door Roosevelt getroffen schikkingen.
sing betekende: Hiroshima of een
ander gelijksoortige Japanse stad,
duizenden doden onder de burger
lijke bevolking.
Deze beslissing werd aan de
groep geleerden medegedeeld om
„Het blijkt dat, in 1939 in de
Verenigde Staten, besloten werd
van de werken van Niels Bohr en
Liese Meltner over de atoomver
schijnselen der kettingreacties
gebruik te maken voor het zoe
ken naar een nieuw wapen. De
juiste datum waarop de atoom
bom zelf gevonden werd blijft in
tussen een oorlogsgehelm. Maar
het kan thans niet meer getwij
feld worden dat President Roose
velt, die op de hoogte was van de
practische verwezenlijking van
dit schrikwekkend wapen, voor
zyn dood besloten had er gebruik
van te maken om het einde van
de oorlog te bespoedigen".
Gewetensbezwaren.
Nat. Finey maakt er melding
van dat einde 1944 begin 1945,
toen alles klaar was in de labo
ratoria te Los Alamos, sommige
geleerden voor hun zware verant
woordelijkheid terugdeinsden en
een morele crisis doormaakten.
„Velen die aan de verwezenlijking
van de eerste phase van het ont
werp hadden medegewerkt, gaven
het op toen zij de zekerheid had
den dat de bom inderdaad kon
gefabriceerd worden". Om aan
deze crisis een einde te maken
liet men, volgens generaal Leslie
Groves, Dr Niels Bohr uit Groot-
Brittannië naar de Verenigde Sta
ten komen. Hij begaf zich naar
Los Alamos, waar hij als filosoof,
de geleerden over de „morele
waarde" van de vervaardiging en
het gebruik der atoombom onder
hield.
„Hij schreef toen een brief aan
President Roosevelt, waarin hij
zijn overtuiging uiteenzette. Deze
brief maakt deel uit van de col
lecties van President Roosevelt en
werd nimmer gepubliceerd. Wat
ik er hier over mededeel heb ik
uit de mond vernomen van perso
nen, die gedurende de oorlog, te
Los Alamos, Bohr zelf, met zijn
zachte stem, die een sterk vreemd
accent verried, de eerste redactie
van dit schrijven hebben horen
voorlezen en die, op grond van
lange nachtelijke gesprekken met
Bohr, weten wat hij dacht.
Hoe eer, hoe beter!....
Ik meen te mogen beweren dat
Niels Bohr tot definitieve beslui
ten kwam. Het hoofdthema van
zijn argumentatie was het volgen
de: „Daar de atoombom feitelijk
bestaat, zal zij onvermijdelijk
eens, vroeg of laat, gebruikt wor
den. De kansen dat zij niet verder
zal gebruikt worden hangen af
van haar schrikwekkend machts
vertoon. Hoe eer dus, hoe
beter
Een speciaal comité, door Roo
sevelt vóór zijn dood opgericht,
werd er mede belast de goedkeu
ring van het plan door Truman
voor te bereiden. Dit „speciaal
comité van de Staatssecretaris
voor oorlog" (ook genoemd „In
terim Comité) stond onder voor
zitterschap van Stimson. James
F. Byrnes, toen nog geen minister
van Buitenlandse Zaken, trad er
als de persoonlijke vertegenwoor
diger van Truman op, terwijl de
onderstaatssecretaris William
Clayton het Staatsdepartement
vertegenwoordigde. In zijn werk
werd het Comité bijgestaan door
specialisten als Dr Oppenheimer,
Dr E. O. Lawrence, Dr Fermt en
Dr A. H. Caupton. Aan de ver
gaderingen van het Comité na
men ook deel sommige industri
ëlen, die firma's vertegenwoordig
den welke betrokken waren bij
het uitvoeren van het plan, terwijl
de Generalen Marshall en Arnold
en de vlootadmiraal Ernest King
regelmatig om advies werden ge
vraagd.
Historische beslissing.
„Het duurde drie maanden
voordat het Comité een beslissing
trof. Tenslotte besloot het de bom
voor een „demonstratie" tegen de
Japanners objectief te gebruiken.
Iedereen begreep wat deze beslis-
Stalin op de hoogte was gebracht
van het bestaan van de bom en
van de bedoeling haar tegen Ja
pan te gebruiken.
Stalin vraagteken.
Eerst nadat er in het „Interim
Comité" fel over gediscussieerd
was, werd besloten Stalin in ver
trouwen te nemen. Stimson droeg
de Russen een kwaad hart toe
wegens hun gedrag tijdens de
eindphase van de oorlog in 1945
en hij drong er op aan dat men
handelen zou zonder de Russen
in te lichten. Maar de onder
staatssecretaris voor oorlog John
Mc. Cl cv en Geo Harrison, secre
taris van het Comité vreesden dat
deze eenzijdige handelwijze ge
vaarlijk zou zijn voor de toekomst
van de A merikaans-Russische
betrekkingen. Zij slaagden er in
Stimson te overtuigen.
Charles Schollen, hoog ambte
naar bij het Staatsdepartement,
die als tolk tussen Stalin en Tru
man te Potsdam optrad, vertelt
het argument van President Tru
man: dat het leven van 150.000
soldaten, Amerikaanse en Japan
se, zou gespaard blijven door het
gebruik van de atoombom, de
hun nog een gelegenheid te geven j dat s^talin z!ch er 'toe Uperkte
te protesteren. Het lijkt wel dat vaaf? te grommen en-dan zei: „Ja,
!k ken dit alles". Hii stelde geen
enkele vraag over de bom zelf
noch over de omstandigheden
waarin zij zou> gebruikt worden.
i In elk geval staat het vast, dat
doorslag gaf. President Truman j Amerikaanse beslissing niet
keurde in beginsel de beslissing j afkeurde
goed, nog vóór de proefnemingHet was na deze ontmoeting
m de woestijn van New-Mexico, I dat president Truman „met ge-
de doeltreffendheid van de bom sloten deuren" om zijn eigen
bewezen had.
uitdrukking te gebruiken de
De eindbeslissing viel eerst na ten uitvoerlegging van lang te
de Conferentie van Potsdam, toen voren voorbereide plannen beval.
Uitnodiging tot politiek gesprek.
Het door mr Oud gelanceerde
denkbeeld te komen tot de vor
ming van een vooruitstrevende
vrijzinnige partij, waarin de oud
vrijzinnig-democraten, die zich in
de Partij van de Arbeid niet thuis
voelen, alsmede dakloze of tot
andere groeperingen behorende
niet-socialistische democraten bij
eengebracht zouden kunnen wor
den, heeft een reactie uitgelokt
van de voorzitter der Partij van
de Vrijheid, mr D. U. Stikker.
In een beschouwing in het Alg.
Handelsblad wijst de heer Stik
ker er op, dat het bij de oprich
ting van de Partij van de Vrijheid
de bèdoeling was, dat 'n nieuwe
partij zou ontstaan van „politiek-
vrijzinnig denkende mensen, die
niet socialistisch, maar wel soci
aal voelend en vooruitstrevend
waren". De oprichting van de
Partij van de Vrijheid vond ech
ter plaats enkele weken voor de
verkiezingen, toen de vrijzinnig
democraten reeds hadden beslo
ten tot fusie met de Partij van
de Arbeid.
Mr Stikker betoogt verder, dat
er omtrent de twee voornaamste
vraagstukken van het ogenblik
(het Indische en het financieel-
economische probleem) tussen
mr Oud en de Partij van de Vrij
heid weinig verschil van inzicht
bestaat, waarna hij eindigt:
„Ongetwijfeld zullen er nuances
overblijven, maar niet voor elk
verschil moeten weer nieuwe po
litieke partijen worden opgericht.
Er moet gestreefd worden naar
eenheid, niet ten koste van ver
vanging van beginselen, maar
eenheid met als grondslag samen
werking van in wezen politiek
gelijkgezinden. Daarvoor moet
een politiek gesprek geopend wor
den met als einddoel een sterke
progressief gezinde partij, die al
len omvat voor wie de geestelijke
vrijheid primair is, de sociale ge
rechtigheid plicht en die het eco
nomisch leven niet willen zien
verstarren in het keurslijf van
een socialistische dogmatiek, die
uiteindelijk in staatsabsolutisme
moet eindigen.
Tot een zodanige koers zijn wij
bereid".
In samenwerking met enige
commiezen heeft de Venlose
politie een inval gedaan in een
woning te Venlo, waar een
smokkelaarsbende kon worden
opgerold. Een grote partij koffie
en levensmiddelen, gereed voor
de smokkel naar Duitsland,
werden in beslag genomen. De
bewoner B. en twee Duitsers
H. R. en B. C. uit het Duitse
stadje Lobberich werden inge
sloten.
Tijdens een hevig onweer
sloeg de bliksem in de boer
derij van Reinders te Melderslo.
De kinderen konden slechts met
grote moeite uit het weldra in
lichterlaaie staande huis gered
worden. De boerderij ging ge
heel verloren en slechts een deel
van de inboedel werd gered.- De
grote schade de pas binnen
gehaalde oogst ging geheel ver
loren wordt slechts ten dele
door verzekering gedekt.
Om de tientallen slachtoffers
der brandrampen, welke de laat
ste maanden de provincie Noord-
Brabant geteisterd hebben, te
helpen zullen op initiatief van
Brabants Volksherstel de brand
weerlieden van alle plaatsen
der provincie binnenkort op één
dag een collecte houden.
Op 6 Januari 1897 kwamen
een aantal mannen bijeen die
het besluit namen over *e gaan
tot oprichting van het Drents
paardenstamboek. Het D.P.S.
telde bij de start 150 leden. Mo
menteel telt het ledenregister
rond 400 namen.
De viering van het gouden
jubileum zal op Woensdag 24
September te Assen plaats heb
ben. O.m. zal er een concours-
hippique worden gehouden.
Belangstelling voor het
Rijksmuseum.
De trek naar het Rijksmuseum
handhaaft zich op hetzefde
verbluffende peil. De belang
stelling voor de Weense kunst
schatten is daarbij voortdurend
iets groter dan die voor de
Nachtwacht, waar sedert 13 Juli
1946 in totaal 165.067 personen
hun opwachting maakten. Op de
Weense tentoonstelling, die op
26 Augustus haar 100.000ste be
zoeker noteerde, passeerde
Maandag de 150.000ste de tour
niquets.
Anke Servaes overleden.
Dinsdagavond Is ln het St. Eli
sabeth Ziekenhuis te Alkmaar
de bekende schrijfster, mevr.
A. G. ValkhoffWijdom (pseu
doniem Anke Servaes) op 49-
jarige leeftijd overleden.
Een lange lijst romans heeft
de schrijfster op haar naam
staan. Verscheidene van deze
boeken zijn in het Duits, Noors,
Zweeds en Deens vertaald, ter
wijl Franse en Engelse vertalin
gen in voorbereiding zijn.
Sir Philip Nichols
Brits ambassadeur in
Nederland.
Officieel wordt medegedeeld,
dat Sir Nevile Bland, de Britse
ambassadeur alhier, in verband
met de leeftijdsgrens aan het
einde van dit jaar de diploma
tieke dienst gaat verlaten en
uit dien hoofde ontheven wordt
van zijn functie in Den Haag.
Hij zal worden opgevolgd door
Sir Philip Nichols, de tegen
woordige ambassadeur in Tsje-
cho-Slowakije.
Een arts in Kaapstad heeft
met succes 24.422 spijkers uit de
maag van een jonge timmerman
operatief verwijderd. Het eten
van spijkers, eens tijdens een
aanval van neerslachtigheid ver
richt, had hij zich tot een ge
woonte gemaakt. Tenslotte kreeg
de man echter last van indiges
tie....
xvm.
De Middelburgse kerken. III.
De Oostmonsterkerk, zoals ze
vóór de Hervorming werd ge
noemd, heet nu de Nieuwe kerk.
Deze Abdijkerk was gewijd aan
Maria en maakte deel uit van
het complex Abdijgebouwen, in
1940 helaas zwaar beschadigd.
Werden de twee andere Mon-
sterkerken kort na de overgang
van Middelburg reeds gebruikt
door de Hervormden, met de Ab
dijkerk ging er ruim een jaar
overheen, voor dit het geval was;
vandaar waarschijnlijk de naam
„Nieuwe kerk".
Men moest ze eerst „reynigen
ende tot den dienste Godes be-
quaem maken" en dit schijnt niet
bijzonder vlug gegaan te zijn, zo
dat het 1 April 1575 werd eer
het gebouw dienst kon doen.
Toen men ruim 20 jaar later
(1597) gebrek aan kerkruimte
had, werd ook het koor van deze
kerk gebruikt voor de godsdienst
oefeningen: de Koorkerk en dit
is zo gebleven tot voor de laatste
oorlog. De twee gedeelten werden
door twee muren (waartussen de
consistoriekamer) van elkander
I gescheiden en deze afscheiding
was zo doelmatig, dat er ln bel
de gedeelten tegelijk gepredikt
kon worden, zonder dat men
enige hinder van elkander had.
In de Roomse tijd hing hier bo
ven het hoofdaltaar de door Jan
van Mabuse geschilderde triptiek,
die zo groot was, dat de zijstuk
ken bij het openslaan door schra
gen moesten worden gesteund.
Toen de bekende Duitse schilder
Albrecht Dürer bij zijn bezoek
aan ons land ook dit kunstwerk
bewonderde, noemde hij het 't
schoonste schilderij der Christen
heid. Door een brand is het ver
loren gegaan. De kerkgebouwen
en de Abdijtoren zijn trouwens
door branden vaak geteisterd;
hetzij door blikseminslag" of door
onvoorzichtigheid van loodgieters
en zoals we uit eigen ervaring
weten enkele jaren terug door
de niets ontziende gruwelwerking
van modern oorlogstuig. Wat is
er nu nog over van deze middel
eeuwse pracht? De Lange Jan
is een kopte Jan geworden, van
de Nieuwe kerk zijn alleen de
In Regeringskringen raakt
men steeds meer verlegen met
de figuur van de heer Scher-
merhorn.
Het is bekend, aldus „Fr.
Dagbl.", dat hij zich in zijn func
tie als commissaris-generaal
zéér beslist heeft uitgelaten vóór
de politionele actie. Hij stond
beslist aan de zijde van Dr van
Mook. Maar zijn volgelingen
hebben bijna onmiddellijk het
verhaal verspreid, dat de heer
Schermerhorn tegen de politio
nele actie was. Deze verhalen
komen uit de kringen van „Het
Parool", het blad, dat zich zo
scherp keert tegen Dr Van Mook
en hem zijn koloniale mentali
teit verwijt. De heer Frans
Goethart is de auteur. Hij heeft
direct na zijn terugkeer uit In-
dië reeds verteld, dat Scher
merhorn tegen was. Om het ver
haal nog wat romantischer te
maken, voegde hij er aan toe,
dat mevr. Schermerhorn als de
monstratie de Zondagavond, dat
de actie begon, was gaan sla
pen ten huize van een der ge
arresteerde extremisten.
Het schijnt, dat de heer Scher
merhorn nu bezig is, te gaan ge
loven, wat de heer Goedhart
van hem heeft verteld. Hij dis-
tanieeert zich hoe langer hoe
meer van de door hem zelf
mede aanbevolen politiek. Hij
houdt allerlei besprekingen. Is
het feit, dat hij nu de mede
delingen van Frans Goedhart
gaat geloven, een gevolg van
zijn naiviteit of speelt hij een
politiek spel en leent hij zich
voor een actie van sommige
van zijn vereerders, om hem in
de plaats te stellen van Dr Van
Mook? Er zijn de laatste week
ook een ogenblik geruchten op
gedoken, dat hij Minister Jonk
man zou vervangen als minister
van Overzeese gebiedsdelen. De
P. v. d. A. is er slecht over te
spreken, dat Dr Beel die porte
feuille heeft voor een langdurig
muren en pilaren nog blijven
staan, de Koorkerk is, hoewel
zwaar beschadigd, er nog het
beste afgekomen. De plannen
voor de wederopbouw zijn echter
goedgekeurd en binnen een paar
jaar hoopt men de Abdijkerk met
de beide kerken te hebben opge
bouwd,. ongeveer in dezelfde vorm
als waarin ze in 1940 verkeerden.
Het grafmonument van de fami
lie Evertsen was door een muur
tje veilig gesteld en is daardoor
gespaard gebleven. Maar de mooi
gebeeldhouwde preekstoel uit
1727, rustend op een arend, is
verdwenen, evenals het mooie
orgel van 1600. Naast de
preekstoel hingen twee marmeren
platen als herinnering aan graaf
Willem II en zijn broer Floris,
de voogd van de latere Floris V.
Veel heeft Middelburg en het
kerkelijk leven in de 13e eeuw
aan hen te danken; beide zijn in
de Koorkerk begraven. Later zijn
hun beenderen opgegraven, heb
ben (met de grafzerk) verschei
dene jaren een plaats in het mu
seum gevonden, zijn in 't midden
der vorige eeuw onder de vloer
van de Nieuwe kerk begraven
tegenover de gedenkplaten
maar zijn tenslotte nog niet zo
veel jaren geleden (1928) weer
overgebracht naar hun oorspron
kelijke rustplaats in de Koorkerk.
In de Nieuwe kerk hing ook
een bord met de naam van de
eerste Hervormde predikant Ge-
lein Jansz. d'Hoorne, die enkele
jaren vóór de overgave van Mid-
interim. Het heet, dat het even
wicht daardoor verbroken wordt
in het kabinet. Maar in werke
lijkheid vreest men, dat Dr
Beel een richting zal inslaan,
die men in de P. v. d. A. niet
wenst. Het was toch al opgeval
len, dat hij het jongste debat
zoveel beslister sprak dan mi
nister Jonkman.
Maar deze geruchten over een
eventueel ministerschap van Ir
Schermerhorn zijn van alle
grond ontbloot. De K.V.P. wil
hem in géén geval als minister
terug. En Dr Beel is op dit punt
even gedecideerd als zijn partij.
Het officiële standpunt van de
P. v. d. A. is nog steeds, dat
Schermerhorn als commissaris-
generaal terug moet naar Indië.
Maar officieus wordt er telkens
iets anders bedacht.
Wij zijn zeer benieuwd, welk
lot hij tenslotte uit de bus zal
trekken.
Vergadering Tweede
Kamer.
Rijksbegroting aangeboden.
Te 3 uur Dinsdagmiddag is de
Tweede Kamer onder voorzitter
schap van de heer Mr van Schalk
bijeengekomen.
Zodra de voorzitter de vergade
ring opende kreeg de minister
van Financiën, de heer L i e f-
t i n c k het woord, voor het aan
bieden van de ontwerpen der
Rijksbegroting voor 1948, zomede
de nota omtrent de toestand van
's Rijks financiën aan.
Daarna was aan de orde het
opmaken van de nominatie voor
het voorzitterschap.
De voordracht, welke H. M. de
Koningin zal worden aangeboden
luidt: 1. Mr van Schaik, 2. Mr
Joekes, 3. C. Smeenk.
De Kamer zal Donderdag we
der bijeenkomen.
delburg aan de Geuzen al in 't
geheim predikte in pakhuizen en
schuren.
We kunnen van Middelburg
hetzelfde zeggen, wat Paulus bij
zijn tocht door Athene opmerkte:
dat de stad zeer godsdienstig was.
Had Middelburg in de Roomse
tijd 9 kloosters en 3 grote kathe
dralen, in de eerste eeuw van de
Hervorming stonden hier zelfs 12
predikanten. Toen werden b.v.
ook nog gebruikt de Vismarkt-
kerk (nu afgebroken) en de
Gasthuiskerk (1590), alleen voor
de morgendiensten. Deze laatste,
de kapel van het Barbaraklooster
(een gasthuis) werd kort daarop
in bruikleen afgestaan aan de
Engelse kooplieden, na een kwart
eeuw weer Ned. Hervormde kerk,
in de Franse tijd en daarna
Roomse kerk en in de vorige
eeuw gekocht door de Chr. Af
gescheidenen, waaruit later de
Gereformeerde kerken zijn ont
staan. Thans is het een Chr. Ge-
ref. bedehuis.
De Engelsen zijn verhuist naar
de kapel van het Cellebroers-
klooster, staande „nevens het
huis der simpelen", waar deze
kerk ook na de opheffing der En
gelse gemeente in 1921 nog steeds
de Engelse kerk in het Simpel-
huisstraatje heet. Dit kleine ge
bouwtje met ongeveer 100 zit
plaatsen behoort thans ook aan
de Ned. Hervormde gemeente en
momenteel wordt er bij gebrek
aan ruimte ook dienst gehouden.
L. v. W.
Het instituut historisch gegroeid.
Ongunstige beïnvloeding van het loonpeil.
Op vragen van de heer Mes, lid van de Tweede Kamer in ver
band met het sluiten van z.g. teeltcontracten heeft de miiüstet van
Landbouw het volgende geantwoord:
Het ls de minister bekend, dat
het instituut der z.g. teeltcon
tracten ln de laatste tfld meer
ingang heeft gevonden. Vanouds
werden deze contracten, vooral in
de provincie Zeeland, afgesloten
voor het telen van producten als
vlas, uien en wijnpeen. In de laat
ste tijd echter vond dit instituut
ook toepassing met betrekking
tot het telen van pootaardappelen
en ziiveruien, alsmede voor erw
ten en bonen voor de conserven-
fabrieken.
Bij deze teeltcontracten, die
meestal voor 1 jaar zijn aange
gaan, wordt door een landbouwer-
eigenaar of door een pachter aan
een handelaar of commissionnair
in landbouwproducten of aan een
conservenfabrikant land zaai-
klaar ter beschikking gesteld.
Daarnaast worden door de land
bouwers niet zelden nog verschil
lende werkzaamheden verricht,
zoals het inzaaien van het pro
duct, alsook het paardewerk.
Soms worden daarnevens nog en
kele diensten door de boer ver
richt, bijv. het verzorgen van het
vervoer der producten naar de le
veringsplaats. Tot de verplichtin
gen van de z.g. gebruikers van
het land kunnen o.m. worden ge
rekend het onderhoud (zoals het
land vrijhouden van onkruid) en
het beschikbaar stellen van zaal-
en pootgoed, soms ook de betaling
van kunstmest en ten slotte het
oogsten van het product.
Hiermede is in het algemeen
de inhoud van een z.g. teeltcon
tract geschetst zonder in bijzon
derheden af te dalen. Evenwel
schijnen allerlei mengvormen van
deze contracten nog in de prac-
tgk voor te komen, waarover de
minister echter geen gegevens ter
beschikking staan.
Na het roven van de oogst, 'die
als regel 4 a 5 maanden op het
land staat, wordt het land weder
aan de boer opgeleverd.
Hoewel klachten over teeltcon
tracten de minister tot dusverre
nog niet hebben bereikt, staat wel
vast, dat hieruit een ongunstige
beïnvloeding van het loonpeil
voortvloeit, wanneer bjjv. hande
laren, die een teeltcontract met
een boer hebben afgesloten, ar
beidskrachten aannemen, aan wie
zij meer betalen dan voigens de
geldende loonstandaard voor de
landarbeiders is geoorloofd.
Dat de plaatselijk arbeidsmarkt
hierdoor wordt bedorven, ligt
voor de hand. Het aanbod van ar
beiders, die anders bij de boeren
werk vinden, neemt in sterke ma
te af, hetgeen vooral onder de te
genwoordige omstandigheden met
haar schaarste aan arbeidskrach
ten ongewenst moet worden ge
acht.
In sommige plaatsen verdwijnt
de - -beldsreserve van het nor
male boerenbedrijf zelfs geheel.
Het instituut der teelteontrac-
ten is historisch gegroeid. De boe
ren, die teeltcontracten afsluiten,
doen dit geheel vrijwillig, blijk
baar omdat zij het risico van de
teelt van speculatieve gewassen
niet zelf durven dragen. Daar
naast spelen ook het arbeidste
kort en een zekere gemakzucht
van de zijde van de boer een rol.
Het is de minister gebleken, dal
de teeltcontracten plaatselijk zo
danige omvang Kunnen aanne
men, dat zjj onereus voor de
landbouw worden.
Wel mag verwacht worden, dat,
wanneer de teelt van speculatieve
gewassen niet meer zulke hoge fi
nanciële opbrengst"" zal opleve
ren als de laatste tijd het geval
was, minder gecontracteerd zal
worden en daarmede ook de ar
beidsverhoudingen een normaler
karakter zullen gaan vertonen.
De pachters, die zonder schrif-
telijke toestemming hunner land
eigenaren land zaalklaar ter be
schikking stellen aan handel en
industrie, zijn naar de opvatting
van de minister nu reeds in over
treding en wel op grond van art.
25 van het Pachtbesluit. Van een
optreden van de zrjde van de eige
naren-verpachters tegen deze
overtredingen is echter tot nog
toe niets gebleken. Overigens
kunnen de Grondkamers ingevol
ge art. 58 van dit besluit bepa
len, dat telkenjare voor een zeker
tijdstip de contrachten, waarbtf
land zaaiklaar ter beschikking
wordt gesteld, ter goedkeuring
aan de Grondkamer worden voor
gelegd. In de provincie Noord-
Holland is een dergelijke regeling
reeds geruime tijd van kracht.
Een zodanige bepaling zal ech
ter niet kunnen strekken tot be
perking van de oppervlakte z.g.
zaaiklaar verhuurd land.
De minister acht het gewenst
te doen onderzoeken, in hoeverre
de oppervlakte z-g. zaaiklaar ver
huurd land doeltreffend binnen j
zekere perken kan worden gehou- I
den en of voor bepaalde gewassen 1
het Blniten van teeltcontracten
geheel of met enkele uitzonderin
gen kan worden verboden.
Voorts zal hij met zjjn ambt
genoot van Sociale Zaken overleg
plegen, ten einde na te gaan of
het mogelijk is, degenen, die teelt
contracten afsluiten, te dwingen
zicb aan de voor landarbeiders
geldende loonstandaard te hon
den.
Consequenties.
De leden van de Partij van
de Arbeid die vroeger tot een
der Christelijke partijen behoor
den, moeten wel over een uit
zonderlijk groot slikvermogen
beschikken.
Zij moeten veel over him
kant laten gaan.
Zo o.a. dat twee leden van
hun Kamerfractie het pas ge
houden congres van de commu
nistische partij bijwoonden.
Als gasten. Als vrien
den dus.
En op Zondag.
Met name voor de predikanten
die meehielpen hun geestver
wanten binnen de P. v. d. A.
te loodsen, moet het wel een
onaangename gewaarwording
zijn, als zij zien tot welke con
sequenties dit leidt.
Geen wonder, dat telkens
weer berichten opduiken over
een zekere onrust bij de rechtse
groep van de partij van Koos
Vorrink.
't Is ook waarlijk wel om on
rustig te worden.
Suikerfabriek
Zevenbergen.
Te Roosendaal werd Maandag
een ledenvergadering gehouden
van de coöperatieve suikerfa
briek Zevenbergen, welke door
ongeveer 200 leden werd bijge
woond. Met 941 tegen 6 stem
men werd het bestuursvoorstel
tot fusie van de coöperaties
Dinteloord, Roosendaal en Ze
venbergen aangenomen.
Meer zeeptoewijzingen.
Alhoewel in het algemeen
voor het jaar 1948 geen rant-
soenverhogir.gen zijn geprojec
teerd, zal zeep in dat jaar vol
gens de ter-lichting op de Rijks
begroting in iets ruimere mate
ter beschikking worden gesteld.
Behalve deze 500 Britten, waar
van enige tientallen nog in uni
form waren en als een speciale
eredelegatie een bepaalde plaats
bij deze plechtigheid kreeg, woon
den de Commissaris der Koningin
in de provineie Gelderland. Jhr.
Dr C. G. C. Quarles van Ufford
en de burgemeesters van Arnhem
en Oosterbeek deze plechtigheid
bij. Burgemeester J. J. Talsma
van Oosterheek heeft daarna het
officiële - gezelschap en vooral de
Engelse gasten met in het bijzon
der hun leider, brigadier G. W.
Lathbury dso. mbe. een hartelijk
welkom toegeroepen.
Voor het nu geheel gereedge
komen monument, dat de sym
bolen draagt van vrede en vrij
heid en dat hier niet zou zijn op
gericht, ware het niet dat de dap
pere mannen van het Britse volk
hier met het brengen van het
hoogste offer aan de herrijzenis
van een vrij Nederland hadden
meegewerkt. Na herinnerd te
hebben aan de spannende dagen
van September 1944 wenste hij
de Engelse gasten nog een goede
In het vacantieoord van het
C.N.V. te Putten wordt deze week
de negende Christelijk-Sociale
cursus gehouden.
De voorzitter van het C.N.V.,
de heer M. Ruppert, opende deze
cursus met een rede, waarin hij
o.m. memoreerde dat de christe
lijke vakbeweging zich, na de be
vrijding "wonderlijk heeft ontwik
kelt. Nauwelijks twee jaren na
de bevrijding telt ze meer leden
dan in 1940. Dat danken we, al
dus spreker, niet aan de mede
werking van alle ambtsdragers
der Prot. Chr. Kerken. Het te
gendeel is het geval. Reeds voor
de oorlog heeft de christelijke ar
beidersbeweging in haar zware
sociale strijd betrekkelijk weinig
steun ontvangen van de Prot.
Chr. kerken.
Gelukkig waren er zeer lof
waardige uitzonderingen, doch
over het algemeen was de hou
ding der Prot. Chr. kerken tegen
over de christelijke arbeidersbe
weging negatief of onverschillig.
Tijdens de bezetting is de waar
dering voor de christelijke vak
beweging in belangrijke mate ge
stegen. Na de bevrijding viel men
in sommige kringen echter weer
terug op het vooroorlogse stand
punt.
Met nadruk wees spreker er op,
dat zich na de oorlog in de dis
cussie over het vraagstuk van
christelijke organisatie in zoverre
een wijziging heeft voltrokken,
dat thans meer dan vroeger het
aceent valt op de apostolische
roeping van de christen.
De vraag is echter, tot welk
practisch handelen dit moet lei-
den t.a.v. de vakbeweging.
Spr. verklaarde, blij te zijn, dat j
Dr J. C. C. Rupp, de secretaris
van de werkgroep Kerk en Sa
menleving van de Ned. Herv.
kerk, de heer J. Hofman, de voor
zitter van de Ned. Chr. Grafische
Bond, dit vraagstuk willen jnlei-
den. I
De christelijke vakbeweging
heeft, zo vervolgde spreker, naar
onze overtuiging ook een roeping
in de Overzeese Gebiedsdelen en
in het buitenland.
Het verblijdde hem zeer, te
kunnen mededelen, dat het be
stuur van het C.N.V. het besluit
genomen heeft een belangrijk be
drag voor dit doel te zullen re
serveren. Verder is aan het cur-
„Red Caps and Royal Air Force Dresswil Always be the best
introduction in Oosterbeek", zei de heer Maas, voorzitter van het
Oosterbeekse Airborne-comité, toen hij de 500 Britse leden van de
pelgrimage 1947 van de „Slag om Arnhem" welkom heette bij het
thans geheel gereed gekomen „Airborne monument, dat de Ooster
beekse. bevolking heeft gesticht in een plantsoen in de nabijheid
van hotel Hartenstein, waar in de rumoerige Septemberdagen 1944
het hoofdkwartier gevestigd was van de Britse luchtlandingsdivisie,
welke zo hevig heeft gestreden en geleden om in het bezit te komen
van de Rijnbrug bij Arnhem.
tijdspassering in Oosterbeek en
Arnhem. Brigadier Lathbury
daarna het woord nemend, richt
te zich het eerst tot zijn landge
noten om hun te zeggen hoe trots
hij was, dat hij deze pelgrimage
1947 mocht leiden en zijn oude
strijdgenoten en het Britse volk
in het openbaar in Nederland
mocht vertegenwoordigen op deze
historische plek. Hartelijk dankte
hij de burgemeester, het Airbor
ne Comité en de bevolking van
Oosterbeek voor dit monument,
dat zal zijn een altijd blijvend
symbool van de vriendschap tus
sen zijn Airbornes, de Poolse Air-
bornes en de Oosterbeekse be
volking en eveneens een symbool
voor de verbondenheid van het
Nederlandse en Engelse volk. In
eenvoudige woorden herdacht de
brigadier daarop de gevallen
helden van .de troepen, welke hij
mede heeft geleid en bracht ten
slotte dank voor het vriendelijk
welkom. Het is erg belangrijk
voor ons, die bleven leven na de
heldhaftige strijd van September
1944 om hier weer te zijn bij onze
vrienden, maar wij voelen, dat
het nog belangrijker ïs voor de
nabestaanden van de mannen, die
in de grond van Oosterbeek rus
ten.
Daarna legde brigadier Lath
bury als eerste namens de Britse
landingstroepen een fraai bloem
stuk aan de voet van het monu
ment, dat op de verschillende
vleugelen de vlaggen'voerde van
Engeland, Polen en Nederland.
Een Britse onder-officier legde
daarna een bloemstuk, ook na
mens kameraden, terwijl daarna
achtereenvolgens de Commissaris
der Koningin en burgemeester
Talsma bloemen aandroegen,
waarna burgers uit het Engelse
gezelschap en Oosterbeekse cor
poraties bloemstukken neerleg
den. Speciaal voor het bijwonen
van de Airbornedagen in Arnhem
en Oosterbeek zijn uit Duitsland
overgekomen twaalf man van het
South Lancashire Regiment, die
ook in de Battle of Arnhem heb
ben gevochten en thans onderdeel
uitmaken van de bezettingstroe
pen in Duitsland. Een ereplaats
had gekregen de Airbornevlag
welke het vorig jaar door gene
raal Urquart aan de gemeente
Oosterbeek werd aangeboden. De
plechtigheid, welke door duizen
den werd bezocht, werd besloten
met het spelen van de volksliede
ren van Engeland, Polen en Ne
derland. Tenslotte kregen de le
den van de pelgrimage ieder af
zonderlijk nog gelegenheid om
hun bloemen te leggen op de plek
van hulde aan hen, die in 1944
de heldendood in Arnhem en
Oosterbeek stierven. Na afloop
waren alle Britse gasten invite's
van het Oosterb. s gemeente
bestuur, dat hun in erse res
taurants een uitgebrrij tea aan
bood.
susprogramma toegevoegd het on
derwerp: De interne toestand der
christelijke vakbeweging.
Behalve de sprekers verwel
komde de voorzitter een aantal
gasten, n.l. een achttal vertegen
woordigers van het Zwitserse
Chr. vakverbond en de heren:
Ds Mital, sozial pfarrer der Lu
therse kerken in Tsjecho-Slowa-
kije, Ds L. H. Ruitenberg namens
de generale synode der Ned. Herv
Kerk, R. Hofman namens de ge
nerale synode der Geref. kerken,
Prof. Mr W. P. de Gaay Fort
man en de heer Jorrit de Jong,
namens de Chr. Werkgeversver
eniging.
Ambtenaren van de C.C.D.
blijven voortdurend scherpe con
trole oefenen op het onrechtma
tig houden en slachten van vee.
Te Waalwijk liep een slager, die
geregeld iedere week een of
twee runderen slachtte, tegen de
lamp. In Enkhuizen wisten
enige slagers op gefingeerde na
men machtigingen tot het slach
ten van geiten en bokken te
verkrijgen. Op deze vergunnin
gen slachtten ze regelmatig ge
durende de laatste negen maan
den wekelijks enkele van deze
dieren, totdat de vervalsing ten
slotte ontdekt werd.
Een auto met 480 kg. vlees,
afkomstig van clandestiene
slachting, werd te Sprang-Ka-
pejle in beslag genomen. In En
schede werd een kellner gever
baliseerd, die 27% kg. rundvlees
vervoerde, welk vlees hij te
Haaksbergen voor f 5 per kg.
had gekocht.
In de omgeving van 's-Herto-
genbosch werden 22 clandestien
gehouden varkens in beslag ge
nomen. In Werkendam 14, in
Roosendaal en omgeving 20 en
in Waalwijk 5.
In Zeeuws-Vlaanderen zijn in
de afgelopen weken feiten aan
het licht gekomen, waaruit
blijkt, dat daar de laatste tijd
biggen door tussenkomst van en-
kende handelaren worden opge
kocht voor ongeoorloofde uit
voer naar België.
Te Port Said verzamelde zich
Donderdag een grote menigte de
monstranten, welke de Britse
„Brittannia club", het bureau
voor onderwijs van het Bijbelge
nootschap en het Amerikaanse
consulaat bekogelde. De menigte
kon tegengehouden worden, voor
dat zij het Britse consulaat be
reikte. De nacht daarvoor werden
de standbeelden van koningin
Victoria.en Ferdinant de Lesseps
en Britse en Amerikaanse gebou
wen met stenen beworpen.
Ex-Koning Carol van Roeme
nië zal zich met zijn echtgenote
naar Portugal begeven, waar hij
voor onbepaalde tijd zal blijven.
