Nog altijd de Schoolstrijd.
De reclame is van pofe invloed op bet
Amerikaanse leven.
as sar
?"j i "ksszrai1 rwt»
Voor deze mensen geen
plaats meer.
„Rozenoord" te Sluis wordt berapend.
Het geeft Amerika vaart, maar waarheen...
Gevaarlijke ondeskundigheid.
Achtvoudige moordenaar krijgt gratie.
üusist ift 't kovt.
Politieke delinniienten
bü de gewapende macht
Finandêringsregeling
Nieuwbouw 1947.
Voor de financieringsregeling
nieuwbouw 1947 welke in Janu
ari van dit jaar in werking is ge-
Ook in Sneek worden pogingen bod? Zal men bü de lessen in treden en welke het ook voor
aangewend om te komen tot de staatsinrichting spreken over de* particuliere bouwers mogelijk
stichting van een Christelijk Ly- grondslag van het gezag, over de i rna.cikt bij de ^huidige exploitatie-
ceum.
Daartegen is de directeur van
de R.H.B.S. ter plaatse van leer
getrokken. Hij vindt hêt geldver
spilling en benadeling van het
onderwijs.
Natuurlek is hij zeer bezorgd
voor 's lands financiën. Deze be
zorgdheid, zegt Fr. D a g b 1.
Wij hebben er nog eens de aan-
openbaart zich in vele vrijzinnige ^ndig°SeSfur van"de RH
kringen uitsluitend, als er rechtS cle aireeteur van ae
Chr. roeping der overheid? [waarde en de sterk gestegen
We zouden verder kunnen gaan bouwkosten zonder financiële te-
in dezen trant, waartoe Zbu het i korten woningen te bouwen,
dienen Onze lezers weten het i bUkt een groeiende belangstel-
wel. Zij hebben het van jongsaf j ling te bestaan, zo deelt de afd.
geweten, en in -overgrote meer-1 voorlichting van het ministerie
derheid ook doorleefd, toen ze van Wederopbouw én Volkshuis-
zelf op school gingen. vesting mede.
Het aantal aanvragen voor het
verkrijgen van een Rijksbijdrage
op grond van deze regeling, dat
1 B.S.~te Sneek is, wat betreft het °P 1 Juli bÜ de centrale directie
wordt gevraagd op ondei wqsge-wezenji;pc karakter van het Chr. van de Volksluiisvesting was in-
bied. Wij hebhen overigens, juist 0nr,pru,Hs Want hii eeeft nns gediend, had betrekking op 170
woningen. Dit aantal hetreft de
finitieve plannen. Daarnaast
werd nog een aantal schetsplan-
nen ingezonden. Op genoemde da-
gcwidbt ziin. En daarmee wordt
woord hadden Hoor Minister Gie-
len, omdat hij een eind maakte
aan de royale nieuwigheden van
zijn voorganger.
De directeur van de R.H.B.S.
verklaart verder, dat hü ver-
wacht, dat het onderwijs aan het
Chr. Lyceum van inferieure kwa
liteit zal zijn, wegens de onbe
voegde leerkrachten. Hij waar
schuwt ambtshalve de ouders,
meteen duidelijk, tegen welk een
gevaarlijke mentaliteit onze
vrinden in Sneek hebben te-.strij-
De Dominee-
Landarbeider.
Een Hervormd predikant van
het eiland Texel, die zijn •ncantie
dat hij geen leerlingen, van dit in Overijssel doorbracht, meldde
turn waren de plannen voor 35
woningen goedgekeurd.
De voorlezer in ere
gehouden.
Menige Nederlandse kerk kent
nog haar voorlezer. Eeuwenlang
is de functie van voorzanger
voorlezer in ere geweest maar
gedurende' de laatste decenia
Lyceum in de overeenkomstige aan zijn gemeenteleden dat hij de verdwijnt het instituut van voor-
klasse van de R.H.B.S.. zal over- tijd met hooien vulde. „Gebrek lezer langzaam inaar zeker,
nemen, maar' ze eerst zal laten aan arbeidskrachten, zo schreef Toen de Nederlanders ih New
examineren. hij. maakt, dat dominees ook al •'York kwamen, zo meldt de Ame-
Verder voert hij als een be- 1 ingeschakeld worden. Heerlijkrikaanse „Wachter", brachten ze
zwaar aan, dat door de stichting werk zo te staan in de wijde.! het instituut van voorlezer mee.
van een Lyceum het woningte- Broeklanden van Oldemarkt on-1 De voorlezer was gewoonlijk ook
kort nogal groter zal worden. der Hollands prachtige hemel, i onderwijzer. Nog staat in Rich-
Bovendien is eenChristelijke Beneden op de weidevlakte de mond (staat Island) een huis,
inrichting onnodig omdat ook op zwoegende boer, boven in debekend als „Voorlezer House",
de R.H.B.S. een uur perweek lucht de leeuwerik met z'n hoge j Onlangs werd dit huis, gebouwd
godsdienstonderwijs wordt gege- trillers, die het werk begeleidt en in 1696, opengesteld voor het pu-
ven, waarbij dan speciaal de or- j het uitheft boven zichzelf. Wat is bliek. In de oude tijd gebruikte
thodoxe leden der Ned. Herv. er gezegender werk dan dat vanmen het als kerk, school en
Kerk, die in die deel van Fries
land grote belangstelling voor een
Christelijk Lyceum blijken te
de landman? woonhuis van de voorlezer. Het
Dat er rst 'n hongersnood gebouw is het enige in zijn soort
nodig geweest is om 't werk op j in Amerika en wordt onderhou-
hebben, worden gewaarschuwd 1 het land weer op 2ijn juiste waar- i den door dr. Island Historical So-
om aan deze actie verder mee te de te schatten, is een teken van i ciety. Op de dag dat het gebouw
doen. de verdwazing dezer wereld. werd geopend, woonden vijftien
Naast het predikambt is het boe- kinderen, gekleed als scholieren
He.t Fr. D agb 1. merkt hierbij
o.m. op:
Er zou veel van dit verhaal te
vertellen zijn. Al te naïef is de
poging van de Directie van de
R.H.B.S. om de Hervormden te
gen de Gereformeerden uit te
spelen. Men is op de R.H.B.S. te
Sneek zó volstrekt onkundig van
motieven en wezen van de school
strijd, dat men niet weet, dat de
orthodoxe Ned. Hervormden op
dezelfde wijze en uit kracht van
dezelfde belijdenis hebben gestre
den voor Christelijk onderwijs als
de Gereformeerden. Misschien
kan een begin van inzicht in deze
materie komen, wanneer wij de
directeur der R.H.B.S. meedelen,
dat Mr Groen van Prinsterer, de
vader van de schoolstrijd, Ned.
Hervormd was, evenals Ds H.
Pierson van
kende en populaire Unie-spreker.
renwerk me het meest lief.
's Avonds vermoeide ledematen
en een rood verbrande kop
toch de beste remedie tegen gees
telijke moeheid!"
uit de zeventiende eeuw, de
„klassen" bij.
Zo leeft zelfs in een Engels
sprekende omgeving de voorlezer
voort!
„De moffen zomen! Kerels op daar is zal meenemen naar
je post. Naar de stukken. WijEngeland.
bewaken het IJsselmeer. Trouw Wat is het groepje blijde. De
aan Koningin en vaderland!" motor loopt prachtig. Die
Zo riep de 11e Mei 1940 de le Luyendijk is een fijne vent. De
luk. ter zee J*F. Goedhart. En zaak kan niet mislukken. Op de
nuliire Unie snreker hij en z'n mannen w a r e n j 21ste Maart 1942 zal de tocht ge-
s. i trouw. Niemand kwam over heti waagd worden. Luyendijk zal
He^ isTnaïl en te ^Sig «heimeer. De kleine boten van ieder f 1000 ontvangt. Hij
streden dapper. Stavoren, Enk-! rijdt het gehele troepje, dat
ven tussen Hervormden en Gere
formeerden.
Het erge, ja verbijsterende in
dit stuk is, dal de directeur van
de R.H.B.S. te Sneek niet weet,
wat het essentiële verschil is tus
buizen, Afsluitdijk. Twee wer-j alles wil wagen, door de Duitse
den door de vijand tot zinken*[-controle. O, als de moffen toch
eens wisten wat er in die wa
gen zat! Ze komen bij elkaar
op de boerderij van De Graaf.
Afgerekend met Luyendijk. De
chauffeur wenst heil behouden
gebracht. Twee anderen lieten
de matipzen zelf zinken toen het
capitulatiebevel kwam. De laat
ste torpedojager IH --liet de
sen een openbare en een Chr.luitenant in brand steken en als
school een brandende fakkel joeg hij
Hij meent, dat het zit in het j bem °P d® pier van Enkhuizen,
uur godsdienstonderwijs. de vlag m handen van de
Dat is een gevaariqke ondes- i vijand. Zo hadden de marine- Maar wat is dat? „Hande
kundigheid. Want vrie na bijna tradities (Reimer Klaassens hoch!" Aan alle kanten klinkt
hom mnlonrH nmrophiKf nor rimrnl Irn urnr ■zinn
vaart en goede wacht. De laat
ste bevelen deelt de luitenant
uit! En nu naar de boot.
plotseling dpt bevel. En wat zien
de dapperen? De gehele boer
derij is omsingeld en overal
dreigen de Duitse karabijnen en
pistolen. „Gevangen!" kreunen
honderd jaren schoolstrijd, hetvan Spijk hem geleerd,
nög niet beter weet, er minder Zwemmend bereikte hij met de
van weet dan de meest eenvou- laatste mannen de kust. Verlo-
dige Chr. arbeider of huismoeder, iea- na'
die geeft blijk van een geestelijke Van meet af aan staat het
beperktheid, die een verontrus
tend karakter draagt bij een man,
die de leiding heeft van een Mid- grote strijd voor de vrijheid,
deibare schoot I Meehelpen ons volk te Redden
De directeur van de R.H.B.S. te m' de ^uwen van de Nazi-
Sneek weet nog niet, -wat Ds beulen en N.S.B.-varraders
Pierson van Zetten viiftic iaarAlles overweegt hij. Een boot dat hij van meet af alles aan de
geleden door héél het land de j wordt gevonden Een aantalj S. D. overbriefde
strijders voor Chr. onderwijs sl1 mskivers sluit zich bij hem &dn. j Ergens in Nederlsnd liëë®&
voor Icrit. Goedhart vast.-„Ik wil I ze. „Verraad!" sist Goedhart,
naar Engeland. Meestrijden de Inderdaad. Verraad van de
meest gemene soort.
De chauffeur Luyendijk kreeg
van elk der mannen f 1000, maar
ook f 3000 van de moffen, om
had duidelijk gemaakt. Het gai
niet alleen om het uur gods-
die .onderwijs, maar om de
gec .iijke grondslagen van het
gebêle onderwijs. Ds Pierson zei
altijd: wij geven de kinderen niet
een lepel zout na het eten; het
vol i moet met zout doortrok
ken zijn.
io zal men spreken over het
Chi.siendom inzde historie; over
Maar Zuid-Holland is „Sperrge-1 zes lijken. Twee in Duitsland,
bied". Hoe komt hij naar Spij-' Landgenoten, illegalen, neen,
kenisse waar de boot voor- helden waren het. Neerge
zien van een nieuwe motor j knald door een lage vijand,
ligt te wachten? Goedhart, Baum, Zeilemeijer,
Het groepje vindt een oplos-MeSer, Meijers, Rechters. Ge-
sing. Een chauffeur van de i vallen voor-het vaderland. Een
Wehrmacht Luyendijk eresaluut! Kameraden!
passeert geregeld de Duitse con-1 2 Maart 1947. De verrader
trölepost met z'n wagen. Hij is
bereid te helpen. En dap be
de kerstening van ons volk; over gint het. De chauffeur levert on-
de Hei-vorming; over het Huma- bruikbare benzine. De officieren
nisme: over dé Remonstranten; t merken het echter. O wat spijt
over Voltaire en Rousseau? Hoe dat de chauffeur. Dadelijk haast
zal men het realisme helichten inhij zich nieuwe voorraad te le
de literatuur; hoe spreken over i veren. Geregeld neemt hij en-
de icuze: „de kunst om dekele van de Engelandvaarders
kunst?" Zal men met Prinsen mee door de controle. Wat heeft
Bilderdijk verguizen en zich ver- hij schik dat die domme moffen
heugen in het meest „gedurfde" zo bedrogen worden. Luit. Goed-
realisme? Of zal men voor alle hart verzamelt allerlei gegevens
literatuur de maatstaf aanleggen over de Wehrmacht die hij
Luyendijk staat terecht! Onbe
wogen! Acht man mee bewust
de dood ingejaagd. De besten
onder ons. Lui die hun plicht
kenden. De moffen getuigen nu
tegen hem.
„Welke straf?"
„De doodstraf", zegt het Hof.
„De doodstraf', zegt ook de
raad van cassatie.
„De doodstraf", zegt heel Ne
derland.
Neen! Neen! Onze barmhartige
minister van Justitie zegt; „Hij
van het door God gegeven 'ge-straks, als de dag van vertrek zal leven! We zullen hem ver-
FEUILLETON
Z)e fvat* üoie*ifoa*t>du
door,
NEL VERSCHOOR—v. d. VLIS.
29) i
„Zo, zo, je bent ons nog niet
vergeten?"
I t hek draai piepend open,
hij komt langzaam naar haar
toe.
Haar mager lijf spant zich
aandachtig, ze staat recht en
strak in het donker, en ze doet
geen stap meer achteruit.
Er ligt een. kleine lach om
zijn lippen als hij ziel» naar haar
toebuigt
Je hoeft niet bang te zijn,
waar zou je dat voor wezen? Ik
zal je geen kwaad doen."
Hij strekt in het donker een
hand naar haar uit. Alsof ze
een adder van zich schudt zo
slingert zich haar arm.
„Afblijven van me, afblijven,
versta je?"
Hij lacht geluidloos en woe
dend en laat haar gaan.
Als ze langs hem heen loopt,
haar weerbaar lichaam fier
rechtop, maakt een vreemde
zwaarmoedigheid zich van haar
meester, een wonderlijk onge
kend verlangen. Ze gaat de deel
over, de stal door, de kamer in.
Neel zit met haar rug naar de
deur en kijkt niet op.
„Daar ben ik, Neel."
Met een* ruk draait Neel zich
om, een blijde verrassing gaat
over haar gezicht, ze steekt
spontaan een hand uit: „Jij?
Eindelijk, dat heeft lang ge
duurd, Jannigje Gaat het goed
met jé?"
,,lk moet weg bij Dorjtersloot,
Neel, dat kwam ik je vertellen,
schrik er niet van, ik heb al wat
anders. In Waterwijk bij Van
Overveen. Een mooi huis en een
aardige mevrouw."
Neel kijkt naar haar, een hand
op het naaiwerk; ze zitten te
genover elkaar als vroeger, maar
zonder de rust van vroeger. On
der het praten luisteren ze toei-
cleli scherp naar elk geluid ach
ter de deur. Ze hopen beide,
dat de deur niet zal opengaan.
Zonder dat te willen wendt
Jannigje de blik af en kijkt naar
de bedstede, naar het felgeruit
gordijn. Neel slaat de ogen neer
en heft de naald op.
„Zouan ze daar goed voor je
wezen, bij Van Overveen? An
ders ga je d'r maar gauw van
daan." v
Jannigje knikt vaag.' „Waar
heen?", wil ze vragen, maar ze
vraagt het niet.
Hoe- komt het dat ze elkaar
niet vinden nu, hier in deze
kamer?
Is het Johannes de Ruyter?
„Je moet me gauw komen ver
tellen óf je het goed hebt, denk
er om Jannigje, niet zo lang
wachten als je nou hebt ge
daan."
„Nee."
Ze heeft geen rust in deze
kamer, hoe komt dat? Ze kan
hier niet langer blijven, ze moet
maar weer weggaan.
Ze staat aarzelend op. „Ik ga
maar, Neel, het is al zo laat."
„Ga je al weer? Ja, het is
laat. Ik loop een eindje met je
mee, is dat goed?"
Ze gaan de stal door, de deel
.over, de oprijlaan in en het hek
uit.
Jannigje haalt verlicht adem,
Johannes is nergens te zien. Sa
men lopen ze de weg op naar
hef stadje.
„Ik ben verleden week nog
naar huis geweest, Jannigje."
„Ja?"
„Ze vroegen nog'naar jou, ik*
heb gezegd, dat je diende."
„Ja
In dit donker keert de ver
trouwelijkheid van vroeger.
Neel legt een hand op Jan-
nigje's arm„Je mag me niet zo
lang laten wachten. Je moet
gauw laten weten, of het goed
is daar."
Jannigje haalt moeilijk adem;
Wanneer eens de geschiedenis van Amerika van deze tijd geschreven wordt, zal de ge
schiedschrijver zich#terdege rekenschap moeten geven van de invloed, die de reclame op het
Amerikaanse leven heeft, want hoewel de reclame in Europa ook niet van te onderschatten
betekenis is op het leven, ontmoet men in Amerika bij iedere stap, die men er doet de
een of andere luid rondgetoeterde reclame hetzij voor de radio, 'hetzij in opdringerige ad
vertenties, De practijk heeft reeds bewezen, dat deze reclames van wezenlijke invloed op
het Amerikaanse volk zijn.
In de schoolbibliotheken van de doodgewone Amerikaanse
jaren her kon men een boek vin-gezin naast de nieuwe wasmachi-
den: „De zielverkoper van Bris- ,ne of auto op een reclameprent.
tol
Later merk je, dat massa's
mensen hun ziel verkopen. Als
ze verkocht worden aan de mis
daad, verwekt dat weer sensa
ties en rillingen, vooral wanneer
het plastisch in de krant wordt
opgedist en wanneer lugubere
foto's het geheel „verluchten" is
de sensatie compleet.
Maar wie schenkt enige aan
dacht aan al die eerbare, vrien
delijke, geachte budgers, die hun
zielen verkochten aan geld of
aan vermaak, San zaken of aan
Hollywood? De algemeenheid
vari de verkoop van zielen heeft
er de sensatie aan ontnomen.
Niemand huivert meer. Wij heb
ben de slavernij afgeschaft, toen
wij het langzamerhand onzede
lijk oordeelden een mensen
lichaam te verkopen, maar wij
trekken er ons minder van aan,
wanneer het belangrijkste deel
van een menselijk wezen, zijn
onsterfelijk^ ziel, "wordt ver
sjacherd.
Reclame wijst de weg
naar geluk.
De hoog ontwikkelde maar in
wezen banaal Amerikaanse re-
clametechiuek draagt tot die ziel
verkoperij *het hare bij. De re
clames suggereren, dat het le
vensgeluk afhangt van materieel
bezit. Zie dat van geluk stralen-
De grote belangstelling die het
Bachfeest ter gelegenheid van
het 25-jarig bestaan der Ned.
Baehvereniging ju September
van het vorig jaar heeft getrok
ken, heeft het bestuur doen be^
sluiten te trachten ieder jaar1
in de maand September een se
rie concerten te geven, waarop
als, aanvulling van de traditio
nele uitvoering van cantates om
streeks Kerstmis, de Johannes
en Mattheus Passion in de lij-
denstijd en de .uitvoering van
de Hohe Messe in Juni. Vooral
de weinig gespeelde en minder
bekende werken van Bach zullen
worden uitgevoerd. Het ligt in
de bedoeling in deze ..Bach-
week" die van 21 t.m. 28 Sep
tember zal worden gehouden,
speciaal het licht te doen vallen
op „Das musicaliseher Opfer",
een werk dat in ons land nog
nimmer in zijn geheel werd uit
gevoerd.
Te lande is een Heinrich Hei-
ne-bond opgericht, een vereni
ging tot studie en verspreiding
van Heinrich Heine's werken.
Besprekingen worden gevoerd
om te komen tot uitgave van een
Heing biografie in de Neder
landse taal.
Secr. van de bond is de heer
H. Lanooy, Jan Luykenstraat 6,
Rotterdam.
Een internationale jury van
De figuren naast de auto schij
nen nog belangrijker dan de su-
per-de-luxe slee. Het geluk van
die mensen hangt zichtbaar af
van het bezit van de auto. De
Amerikaan wordt niet dergelijke
advertenties gebombardeerd. Zij
toveren hem net als de film een
wereld voor ogen, waarin hij zo
graag zou- leven en die wereld
is voor hem te bereiken. De re
clame speculeert op het onder
bewuste en schept ongeweten
normen voor het fatsoenlijke en
voor het „zo hoort het" in het
dagelijkse leven.
Reclames dag en nacht.
Er is in Amerika maarv èèn
middel aan de invloed van de
reclames te ontkomen, dat is een
diepe slaap.
Maar niet zodra is de slaap
geweken of de radio is het
niet je eigen, dan die van de bu
ren begint de gesproken en
gezongen advertenties af te
draaien. Babyvoedsel, luierservi-
ce, auto's, vulpennen, horloges,
cigaretten, wasmachines passe
ren de revue. Een tenor met een
vriendelijke stem vermorst zijn
talent door het zingen van een
ode op de glinsterende pracht
van zijn schoenen gepoetst met
schoensmeer van het merk zus
en zo; een koor met orkest be
zingt de duizenden glanzende
zeepbellen, ontstaan door het
gebruik van een zeker wasmid
del. De fabrikanten financieren
de radio en hebben dus veel te
vertellen. Een concert, 'n inter-
vieuw, een lezing, nieuws- en
weerberichten worden onderbro
ken om de Amerikanen op de
hoogte te brengen van de goede
hoedanigheden van een bepaald
artikel. Op straat is men ook niet
veilig voor de reclames, die
Kerkdiensten voor de radio zit
ten in de keurige omlijsting van
niet eens altijd toepasselijke re
clames.
Langs de autowegen staan
overal de opdringerige reclame
borden opgesteld en in de lucht
zijn vliegtuigen geregeld bezig
met reusachtige letters reclames
te maken. Over lichtreclames
schreef ik al.
De boer en zijn kippenfarm.
De reclame helpt mee het
Amrikaanse leven die geweldi
ge vaart te geven, die het ken
merkt, maar de (tol is zwaar.
Alleen met een vastberaden le
venshouding kan men aan de
invloed van de reclame ontko
men, en op de duur z'n eigen
leven leven. Maar ook in Ame
rika heeft het Christelijk geloof
op grote groepen vooral in de
steden gèen vat meer en wan
neer men overtuigd is, dat alleen
dat geloof in het leven van be
slissende richtinggevende kracht
is, weet men ook, dat zonder dat
geloof de mens een speelbal is
van allerlei toevallige omstan
digheden en in Amerika niet in
de la.atste plaats van de opdrin
gende reclames. .Maar de* levens
opvatting van 'n losgeslagen
groep heeft toch ook zijn invloed
op het leven, van de anderen en
deelt zich daaraan mee en ik
ben slechts één keer bij een boer
geweest, dat was in Ohio, die nu
niet een Amerikaan was van
het soort, dat er hij< duizenden
is. Die boer kon zonder het min
ste bezwaar met zijn kippen
farm naar ons land overgepoot
worden zonder uit de toon te
vallen. Alleen zijn weliswaar
wrakke auto zou hij in Ohio
moéten laten staan. Het ideaal
van de boeren is, dat zij niet te
onderscheiden zijn van de stads
bewoners en in de meeste ge
vallen behoeft het niet eens
Contributie vakgroepen.
Tijdens de bezetting heeft men
van „illegale" zijde niet nagela
ten de mensen te waarschuwen
zich niet in te laten met de z.g.
Vakgroepen.
Velen hebben dan ook gewei
gerd de opgelegde contributie te
betalen en hun getal is na de be
vrijding nog groter geworden.
Nog altijd wordt de strijd over
de contributiebetaling voortgezet.
De Hoge Raad heeft nu beslist
dat ondernemers verplicht zijn
aan hun respectieve vakgroepen
de contributie te betalen. Maar
nog is de strijd niet uit.
Het is zo, dat voor elk lid van
de vakgroep de contributie jaar-
Ijjks wor'dt vastgesteld op grond
van.de omzet'in zijn bedrijf.
De vereniging van groothande
laren en agenten in chemicaliën
aangezocht de nodige opgaven te
verstrekken, heeft nu ecliter
vastgesteld dat zij daartoe niet
verplicht is en heeft, daartoe
door de leden gemachtigd, gewei
gerd ook maar enige opgave te
doen.
Men hoopt op deze wijze te ko
men' tot een proces welks uit
spraak yan groot belang kan zijn
voor de ontwikkeling van het be
drijfsleven.
Het is een gunstig teken, dat
tegen de vakgroepen met hun
dictatoriale allures verzet open
baar wordt.
Mits daarbij niet uit het oog
Wordt verloren de noodzakelijk
heid van een goed en op princi
piële grondslag, georganiseerd be
drijfsleven.
overal in het rond tetteren totmeer een ideaal te zijn ook.
uit draagbare radiotoestellen toe. Tiny Mulder.
Na veel belevenissen
zijn de ouden van dagen terug.
Een der eerste herrezen
gebouwen in W.Z. Vlaan
deren.
Sluis beleefde Maandag een
blijde dag. In dit ondenkbaar
gesehonden stadje in de uiter
ste hoek van het Ittest-Zeeuws-
Vlaamse land staat een groot
huis, dat „Rozenoord" heet en
dat tot het ogenblik, waarop de
grote ramp kwam, vele ouden
van dagen herbergde. Het leed,
dat m die Octoberdagen van 1944
door de oudjes geleden is, toen
zij naar Knocke moesten evacu
eren en hun huis zwaar bescha
digd móesten achterlaten, is
moeilijk te beschrijven.
Maar dat leed is nu geléden
en het was daarom een goede,
gedachte van het bestuur van
de Ver. „Protestants Tehuis" te
zeven bekende kunstenaars heeft--sluiS) de heroPening van „Ro
de winnaars aangeiyezen van de
prijsvraag voor de beste affiche
van de U.N.O. van het jaar. Een
Canadees kunstenaar he^ft de
eerste prijs gewonnen.
Deze eerste prijs (1500 dollar)
werd toegekend aan Henrv Eve-
leigh. Het winnende offtwerp,
dat over de gehele wereld ver
spreid zal worden, toont een
paar handen die een jonge boom
planten, waarvan de bladeren
gevormd Worden door de 55
Verenigde Volkeren.
De tweede prijs van 1000 dol
lar ging naar Jan Bons uit Ne
derland en de derde prijs van
500 dollar naar Rowan Prins uit
Zuid-Afrika.
zorgen". Straks misschien losla
ten wegens „goed gedrag". Hij,
de achtvoudige moordenaar'
Gratie!
1942. We zaten voor de radio.
Luisterden naar een Koninklijk
woord: „Voor deze mensen zal
geen plaats zijn in herrijzend
Nederland!"
(Nederl.)
„Jazegt ze, „ja.... na
tuurlijk
Als ze alleen doorloopt en nog
even omkijkt, ziet ze dat Neel is
blijven staan op dezelfde plaats,
maar zich plotseling omdraait
en de andere kant- opgaat.
Ze blijft daarover nadenken
en een vreemde zwaarmoedig
heid maakt zich van haar mees
ter. Het geeft niet of ze zich
verzet. Iets groeit in haar met
een machtige kracht, ondanks
het verzet, dat ze pleegt: een
vreemde eenzaamheid, een ver
langen/ naar iets anders, naar
wat?
Naar wie? Een man steekt een
hand naar haar uit in het don
ker. Ze haat Johannes de Ruy
ter en ze verlangt tegelijkertijd
naar een'hand die zich uitstrek
ken zal naar haar, naar een
hoofd dat zich buigen zal naar
haar, naaf een mond die woor
den spreken zal tot haar.
Niet het hoofd van Johannes
de Ruyter, niet zijn hand, niet
zijn mond, van een ander, een
vreemde, een gloed legt zich
achter het grijs van haar ogen.
Johannes de Ruyter heeft hier
schuld aap.
Hij heeft er schuld aan, dat ze
is weggegaan van de boerderij,
hij heeft er schuld_ aan, dat ze
hier loopt met dit nieuw en
wonderlijk verlangen, alleen.
Als een vreemde gaat ze het
huis van de Donkersloten bin
nen.
Er is daar niemand, die aan-
zenoord" enigszins officieel te
vieren.
Het door het puin en verniel
de woningen omgeven noodkerk-
je van de Herv. Gemeente was
met 3e oudjes en vele belang
stellenden gevuld, toen Maan
dagmiddag Ds 'Schrale, Ned.
1-Ierv. pred. te Sluis de samen
komst opende met het spreken
van enige woorden n.a.v. Psalm
89 1. Wij in W.-Z. Vlaanderen
geloven niet meer in vaste
gebouwen, aldus spr., maar Ps.
89 spreekt van esn ander ge
bouw, n.l. het vast gebouw van
Gods gunstbewijzen en wanneer
wij op het puin kijken, komt
God ons te hulp en Hij stelt
zich garant, dat het eeuwige ge
bouw blijft.
Monument van doorzet
tingsvermogen.
De voorzitter der ver., majoor
C. M. v. d. Broecke, richtte een
woord van welkom tot het gem.
bestuur van Sluis, enige leden
van Prov. Staten, de dir. Zee
land van Volksherstel, burge-
dacht voor haar heeft. Ze zitten
gebogen over papieren en cijfe
ren en rekenen. Ze krijgt opeens
een hekel aan papier en aan
potlood. Achteloos kijken ze
achterom naar haar en nïerken
nauwelijks dat ze de deur üit-
gaat naar boven.
In het kamertje ligt ze in bed
en denkt na. Ze is zichzelf niet
meer, er moet iemand komen,
want ze kan dit alleenzijn niet
langer dragen, vanavond niet en
morgen niet en nooit meer.
Ze vermant en vermaant zich
zelf, wat mankeert haar?
Moeder heeft het moeilijker
gehad dan zij. En daar gaat een
vraag haar kwellen, langzaam en
nadrukkelijk.
Waarom is moeder met vader
getrouwd, vader kan vroeger
niet veel anders geweest zijn dan
nu. Waarom is Neel met Johan
nes getrouwd? Johannes is nooit
anders gtfWeest dan nu. Wilden
ze ook iwet langer alleen zijri,
moeder en Neel? Hebben ze het
daarom gedaan?
Maar zij kan het niet, zó kan
ze het niet, nu niet en nooit. Ze
rilt van weerzin als ze denkt aan
het ogenblik dat Johannes zijn
hand naar haar uitstrekte.
Maar hoe kan het dat ze te
gelijkertijd trilt van verlangen
naar iets, naar iemand?
(Wordt vervolgd.)
meesters uit W. Z. Vlaanderen,
predikanten, ouderlingen enz:
O.m. was van de Comm. der
Koningin bericht van verhinde
ring alsmede een hartelijke ge
lukwens met de heropening ont
vangen.
„Rozénoord" is een der eer
ste gebouwen, die herrezen is,
'zo sprak de voorz. Het is echter
ook geheel gemoderniseerd en
een toonbeeld, dat de Z. Vlamin
gen met het oog op God gericht
de hand aan de ploeg slaan. Hij
bracht hulde en dank aan de
..vader en moeder van het Tehuis,
het echtpaar Wage, -Voor hun
hulp speciaal in de ooslefgsdagen
£an de schepen Rotsaert en het
echtpaar Tornay uit Knocke, die
de oudjes zo gastvrij ontvingen,
aan het bestuur van het tehuis
aan Groenendijk en aan andere
particulieren, die de verpleeg
den onderdak verschaften. Ook
is het bestuur grote dank ver
schuldigd aan Volksherstel voor
de gift van f 10.000, aan de Alg.
Diaconale Raad der Ned. Herv.
Kerk, die f 5000 en aan de Herv.
Diaconie van Loosdrecht, die
f 1000 schonk, aan dé St. Her
stel Zeeland 1945 voor de vele
hulp, aan het Streekbureau voor
de snelle beschikbaarstelling van
de rijksuitkering, aan de archi
tect Bruinooge, de aannemers,
enz. Het bestuur zal echter niet
op zijn laüweren rusten, maar
wil tot nieuwbouw overgaan.
Het systeem der zaalverpleging
zal steeds meer worden losgela
ten en de ouden van dagen zul
len in hun eigen sfeer kunnen
leven.
Spr. besloot zijn rede met het
inroepen van aller steun voor
dit blijvend monument van door
zettingsvermogen in Sluis en het
afsmeken van Gods hulp over
dit werk.
Vernieling en herstel.
Een historisch overzicht van
wat er in en na de oorlogsdagen
is gebeurd, werd gegeven dooi
de secr.-penn., de heer P. A. v.
Hal. Veertien voltreffers en
honderden scherfgaten kreeg 't
Tehuis. Na hard werken geluk
te het reeds kort daaraa enige
kamers in orde te brengen. De
gehele Inventaris was verhield
of gestolen. Er moesten enige
gezinnen en een schoolklas in
het gebouw worden onderge
bracht. In April konden weer 12
oudjes terug komen. De herstel
plannen werden 'in Dec. '45 op
gedragen aan architect Bruin-
ooge te Schoondijke. De Alg.
Diac. Raad bracht uitkomst in
de financiëele moeilijkheden
door het verstrekken van -een
kasvoorschot. „Rozenoord" was
de eerste instelling die geld van
Volksherstel kreeg uitgekeerd.
Thans is het gebouw op de
Te Pasto, de hoofdstad van het
departement Narino (Columbia),
zijn tengevolge van drie aard
schokken huizen verwoest, kerk
torens beschadigd en verbindings
middelen vernield. Drie personen
werden gewond, een hunër ern
stig.
Truman heeft erin toegestemd
op de Franse ambassade te Was
hington tegenwoordig te zijn bij
de overhandiging van de militaire
medaille aan mevrouw Roosevelt,
bij wijze van posthüme onder
scheiding door de Franse rege
ring aan wijlen president Roose
velt.
waterleiding aangesloten, er is
een nieuwe electrische verlich
ting en de moeilijkheden wat de
inventaris betreft (emaille, tex
tiel, etc.) zijn na veel hoofdbre
kens opgelost. Het Rode Kruis
werd dank gebracht voor de
zendingen levensmiddelen. Door
deze herstelkosten zijn de schul
den zeer hoog geworden. De
secr. sprak daarom de hoop uit,
dat de vereniging nog een twee
de uitkering van Volksherstel
mag krijgen, waartoe de moge
lijkheid bestaat i.v.m. adoptie
plannen dö&r Amerika.
.Moeilijkheid Volksherstel-
gelden te verdelen.
Namens de Prov. afd. van
Volksherstel sprak dhr J. S. Vis-
scher, dié1 erop wees, dat het
geld kon worden gegeven door
het offer .van niet-getroffenen
in het land. De moeilijkheden
van verdeling der gelden in een
provincie als Zeeland zijn zeer
groot. Er wJs een millioen te
verdelen, maar de nood die ge
lenigd moest worden, bedroeg
14 millioen. De streek helpt me-
debepalen, naar welke instelling
het geld gaat en'dus zal ook nu
het bestuur voor de tweede uit
kering een verzoek kunnen in
dienen.
Arch. W. J. Bruinooge sprak
over de chaos, die hij na de be
vrijding in „Rozenoord" aan
trof en loofde de goede samen
werking met bestuur en direc
teur. Hij bood een' electrische
klok het Tehuis aan.
Daarna vertolkte de directeur,
dhr J. Wage, de gevoelens van
vreugde der bewoners van „Ro
zenoord" en hij dankte allen,
die het mogelijk maakten, dat
het Tehuis weer kon worden
heropend.
De oudjes waren zo
rustig!
In een- humoristische toespraak
trachtte de schepen Rotsaert, die
evenals het echtpaar Tornay een
boekwerk was aangeboden, de'
dank voor zijn werk af' te wen
telen op de oudjes zelf, die o
zo rustig waren geweest in
Knocke, wat men daar niet ge
wend is. Hij wilde geen „bloem
pjes"' hebben, want hij was in
die tijd alleen maar dienstdoen
de schepen, toen er geen betere
voorhanden waren!
Zeer ontroerd sprak tenslotte
namens de verpleegden de heer
I. de Bruijne woorden van dank
aan het adres van de- vader en
de moeder en hij liet zijn wóór
den vergezeld gaan van een
fraai schilderij, dooi- de oudjes
zelf bekostigd. z-*.
Hierna heeft Ds Schrale de
samenkomst met dankgebed ge
sloten en is het gezelschap,
voorafgegaan door de oudjes,
naar „Rozenoord" gegaan, dat
bezichtigd werd en op allen een
zeer goede indruk maakte.
Gisteren maakten de 45 oud
jes, die er momenteel op „Ro
zenoord" zijn, een rijtoer door
W.-Z.-Vlaanderen ter ere van de
heropening.
Geluidstechnici van de N. C.
R. V. hebben de meeste rede-
vóeringen in de noodkerk vast
gelegd en dezer dagen zullen de
toespraken worden uitgezonden.
Op vragen van het Tweede Ka
merlid B. J. Stokvis betreffende
het dienen van politieke delin
quenten, welke bii de gewapende
macht zouden zün ingehjfd, on
danks rechterlijke uitspraken,
waarbij zü van het recht van die
nen ontzet werden, heeft de mi
nister van Oorlog geantwoord:
De ministers van Marine, van
Overzeese Gebiedsdelen en van
Justitie, alsook de minister van
Oorlog, achten de mogelijkheid
niet uitgesloten, dat bij uitzonde
ring politieke delinquenten, ont
zet van het rrcltt tot het dienen
by de gewapend macht, deson
danks onder de penen zUn.
Er is geen sn ake van het in
overeenstemming brengen van
een gedragslijn met gemelde ont
zettingen van recht, als omschre
ven, daar de boven bedoelde ge
vallen zich slechts voordoen, wan
neer de uitspraak niet tijdig ter
kennis van de betrokken minis
ters is gekomen. Zodra tydens
het verblijf onder de wapenen
ontzetting van recht, als om
schreven, op welke wqze dan ook,
ter kennis van de betrokken mi
nisters komt, wordt de politieke
delinquent onverwijld uit de
dienst verwijderd.
