Soendanese
afkerig
republikeins
bevolking
van
bewind.
Dr E O. Huese naar Afrika.
Bergen op Zoom.
Veertig jaar getrouwd
Radio-rede Minister-President
11 Mei
Moederdag-
bloemendag
Een sogiale voorvrouw.
LAATSTE BERICHTEN.
Liever samenwerking mei de Nederlanders
dan onder Javaanse overheersing.
De onafhankelijkheid van
Pasoendan uitgeroepen.
XIX.
Commissie-generaal en
Indonesische delegatie.
Zaterdagochtend hebben de
Commissie-Generaal en de Indo
nesische delegatie te Batavia ge-
durende^enige uren vergaderd.
Over de behandelde punten
konden nog geen mededelingen
worden gedaan.
Na veertien dagen was ons sie te Kyabé. Hij verstaat prac-
geduld ten einde: Om in Afrika tisch geen Frans en zegt °P a'~
eiken dag tweemaal erop uit te les: Oui, en lacht _dan met zéér /i I i
moeten en dan met veel moeite vooruitstekende lip'pen. Eindelijk 14 fa Sl Ut C n(fCl j
een antiloop te schieten is der- gaan we maar weer terug naar
mate abnormaal, dat er iets bij- j Kyabé, want hier in Koskobo is
zonders aan de gang moest zijn. niets te beleven. Dat gaat echter
De meeste emotie hadden we1 niet zo makkelijk, want wij zijn
's nachts door twee leeuwen. 1 nogal zwaar geladen en de brug
Deze hadden enige dagen tevo-gaf ons reeds zorgen. Thans
ren een negerheer, die in de
gchemer naar zijn dorp terug
keerde, opgepeuzeld; wat enige
opschudding had verwekt, of
schoon. minder dan men zou
komt de. climax, want als ik. er
bijna overheen ben en inwendig
al juich, zakken de achterwielen
erdoor en staat onze Dodge on
geveer op z'n staart. Gelukkig
verwachten. We beloofden ons gebeurde het bijna aan de over-
best te doen de ondieren te
schieten. Een stuk, heerlijk
stinkend antilopenvlees werd
achter de Camion gebonden en
twee kilometer over de weg ge
trokken. Toen 's avonds erbij
gaan zitten met een electrisehe
lantaarn in gereedheid. Maar
toen de muggen 's. nachts om
twaalf uur onze botten begon
nen te naderen hebben we het
opgegeven en ook de volgende
morgen was het vlees niet aan
geroerd. Reeds waren we de
hele leeuwenaffaire vergeten,
toen we 's nachts wakker wer
den door een hels spektakel.
Jlet waren onze man-eters, die
ons blijkbaar uitjouwden, want
ze verwijderden zich snel onder
aanhoudend gebrul Ons perso
neel zat in een goed gesloten
hut en wij sliepen als regel in
de vrachtwagen, diK veel te
vrezen was er niet, maar gelijk
huilende honden hieldeit ze ons
de hele nacht wakker, doch zij
hieven op, behoorlijke afstand.
Is Ochtends bleek uit de sporen,
dat ze eerst onze keuken had
den bezocht en toen schijnbaar
zo verontwaardigd waren ge
weest, dat onze provisiekamer zo
slecht was voorzien, dat ze dwars
door ons kamp waren weggewan
deld onder het uitstoten van af
grijselijke v"ervvei.t-,..ötn. De vol
gende nacht trachtte een Hyaena
er met de schedel van het Nijl
paard vandoor te gaan, die zeker
150 kü<> weegt Hij was er 40
meter mee weggestapt toen het
gedruis ons wakker maakte en
hij het zaakje in de steek liet.
Dok hier hebben we de volgende
nacht een lokaas neergelegd,
maar de heren lieten yteh niet
meer zien.
Op euu avond kwam ik na een
yermoeiende tocht, zonder veel.
«Vicces, weer thifis en werd door
tnljn vrouw verrast met de mede-
fleling, dat ze in een der hutten
een slang had aangetroffen van
anderhalve meter. Toen ze haar
geweer te pakken had, was het
flier reeds verdwenen. Met een
Sterke lamp zijn we nog gaan
kijken, maar er was niets meer
te vinden. Nauwelijks zaten we
echter aan tafël of we hoorden
Veer geschuifel, en toen we met
fle lang» de hut binnen gingen
verdween juist fle staart achter
een koffer. Het geweer grijpen
en met de lamp achter de koffers
Bchteo was het werk van een
Qgenhhk en ja toen kwam er be
weging in de zaak. Snél schoof
tój naar een andere koffer, en
Jk schoot juist in zijn staart; toen
EChoof hjj achter gen rieten pic
nic mandje, waar de stukken van
af vlogen toen ik weer zijn staart
trof, en toen werd het hem bin
nen wat te warm en sohoof hij
opder de wand door, naar buiten.
Waardoor zijn lot natuurlijk be
regeld werd, omdat rondom de
kutten, een flinke vlakte kaal
Was gebrand. Mijn vrouw 'vloog
met de lamp naar buiten, rende
om de hut heen, terwijl ik snel
patronen greep. Onder het ge
schreeuw van: daar gaat ie,
kreeg hü de volle laag achter
de kop en was "t afgelopen.
Sindsdien gaan we nooit weer
een hut binnen zonder licht Het
dier waa geheel grijs-hlauw met
enkele gele vlekken aan de borst
en voor zover ik nog aan zijn
tanden kon zien, niet vergiftig.
Ondertussen maakte onze boy
het zo van eieren, dat we beslo
ten hem naar de stad terug te
«enden, wat ook gesehiedde.
Waarbij hij de brutaliteit had te
vragen of Ik hem niet even met
fle auto kon brengen. Zijn plaats
Werd Ingenomen door een knaap
leant, waar geen water meer on
der de houtconstructie stond.
Er zit na ampele overwegingen
niets op, dan de brug, achter de
Camion af te breken, deze terug
te laten zakken tot ze op de
grond staat, die 1% meter lager
ligt en dan zijdelings door het
terrein weg te scharrelen en
De vereniging „De Nederlan-
se Kunstkring" opende Zaterdag
een tentoonstelling van werken
der leden in de zaken van pano
rama Mesdag te Den Haag
Een dezer dagen zijn vijftig
Nederlandse bibliothecarissen
voor een studiereis in België, te
Antwerpen aangekomen. Na in
het museum van het Vlaamse
cultuurleven door voorzitter
Lode Baekelmans te zijn ontvan
gen, werd een bezoek gebraCirt
aan de verschillende Antwerpse
bibliotheken.
V
hoofdzaak aquarellen bevat, werd
ingeleid door de heer H. L. van
Poelvoorde uit Den Haag, die
ó.a. betoogde, dat, hoewel vroe
ger de aquarelkunst in ons land
in hoog aanzien heeft gestaan,
er op het ogenblik slechts enkele
uitgesproken aquarellisten zijn.
Een hunner is Herman Bogman,
Deze eeuwenoude kunst ouder
dan het schilderen met olieverf
is in "hoge mate een kunst van
de subtiliteit van het geval, aldus
spr. Het is onjuist, dat het aqua
rel bij het olieverfschilderij zou
ten achter staan.
Spr. noemde Bogman een der
beste aquarellisten van onze tijd.
Zachtheid en innigheid spreekt
uit al zijn werk en de vorm be
heerst hij volkomen.
De expositie is tot en met 24
Mei geopend.
In Agen in Z.W. Frankrijk
zijn relletjes' uitgebroken. Win
keliers hebben het kantoor van
de economische controledienst
bestormd en daar de grootst
Verder bezochten zij o.a. Leu- mogelijke ravage aangericht.
ven, Brussel en Gent.
In de kunstzaal Borzo te
's-Hertogenbosch is Zaterdag-
weer op de weg te komen. Dat - middag een expositie geopend
is echter geen klein karweitje en van.werken van de Haagse kunst-
ik stuur dan ook onze jager naar j s^del;
Kyabé met verzoek om hulp. Hij
arriveert daar de volgende och- i
tend en direct komen de twee1
blanken in actie. Hier geldt deze
regel: Denk je in, dat je zelf in
de positie raakt van degene die
je hulp inroept, wat zou je dan
wensen, dat men voor je deed?
Hier had het tot gevolg, dat
onze vriend Crapaud om half tien
reeds met 15 man bij ons was.
De tentoonstelling, welk in
In de V. S. zijn thans
14.800.000 personen lid van een
vakvereniging, dit is. 4.500.000
meer dan in 1941 en een mil-
lioen meer dan aan het einde
van de oorlog
(Ingez. med.)'
Tegenstrijdige belangen van
tuinders en vissers.
Het gemeentebestuur van Bergen op Zoom bereidt een plan voor
om 71 woningen, te bauwen aan da Plantaanstraat, maar dit plan
stuit op vele moeilijkheden.
De tuinders verzetten zich namelijk tegen het gebruiken van
deze prima tuingrond voor woningbouw. Reeds is in de onmiddel
lijke nabijheid van Bergen op Zoom veel geschikte tuinbouwgrond
verloren gegaan en wanneer de snelverkeersweg Wouwseweg-
Antwerpsestraatweg wordt aangelegd, gaat ook daarmee een grote
oppervlakte prima grond voor hen verloren.
In verband met een en ander willen de tuinders de gronden
rondom Bergen op Zoom op grote schaal laten onderzoeken, ten
einde Vast te stellen welke mogelijkheden zij er in de toekomst
hebben. Er bestaan ook plannen om een gedeelte van de Schelde
droog te leggen. Het Noordland en de slikken van Hildernisse zon
den dan te zijner tijd herschapen worden in bouwgrond en voor de
tuinders een aanwinst vormen.
Hoewel deze plannen nog geen vaste vorm hebben aangenomen,
maken de vissers er zich reeds zorgen over. Het is een algemeen
hekend feit, dat de Bergen op Zoomse vissers 'reeds gedupeerd
werdén door het droogleggen van de Zuiderzee.- In deOoster-
Schelde verschijnt de panharing zo goed als niet meet, omdat die
haar paaiplaats, de voormalige Zuiderzee, kwijt is. Drooglegging
van de Ooster-Schelde aan de Noordkant zal voor de visserij geen
nadelige gevolgen hebben, maar mocht men te ver naar het
Zuiden ga'an, dan zou dit tengevolge hebben dat de sterkte van de
stroom afnam en dit zou speciaal voor de weervisserij fataal zijn.
Tribunaal Middelburg
Beïnvloed door pensiongast?
Een' uitgebreide dagvaarding
werd voorgelezen aan de 44-ja-
rjge verkoopster B. N jj h o 11
te Middelburg, cfie vanaf 1942
sympathiserend en vanaf 1944 ge
woon lid der N.S.B. was geweest-
In 1943 had zij zich als begun
stigend lid bij de Germ. S.S. in
Nederland aangesloten en verder
Was zij lid van het N.A.F., de N.
S.V.O. en de N.V.D.
tn Tilburg was zij medewerk
ster van het N.A.F. en vervolgens
provinciaal vrouwenleidster N.A.
F. in Zeeland.
Zij had voorts omgang met le
den der Grüne Polizei en bezocht
feestavonden, o.a. ter gelegen
heid van Hitiers verjaardag; zij
breide voor soldaten aan het
Oostfront, bedreigde haar buur
man C. Vermeulen en de ver
koopster S. M". Dogge met aan
brengen vafi anti-D. uitlatingen
en handelingen bij D. instanties.
Zij- erkende-veel van wat haar
ten laste was geiegd. In de Germ.
S.S. zag zü geen goeds, maar zij
had er practisch niet bij nage
dacht. Een D. militair was nooit
trij haar binnen geweest. Zij
trachtte te bewijzen met het aan
brengen van haar buurman, chef
en verkoopster het beste met hen
te hebben voorgehad.
Mr Kuypers noemde het een
raadsel, dat deze besch. plotse
ling zo'n omzwaai heeft gemaakt.
De verklaring moet wel zijn, dat
zij door een Duitser, die in het
zelfde pension verbleef werd be
ïnvloed; deze sprak steeds weer
over de goede sociale toestanden
in Duitsland.
Hij verzocht clementie.
DB VOEDSELTOESTAND
TS HET RUHRGEBIED.
De geallieerde bestuurscom
missie heeft de voedselfunctiona-
rtssen tas het Ruhrgebied instruc
tie gegeven geen inlichtingen
Over de voedselsituatie te ver-
Etrekken, voordat zij hun gege
vens aan Berlijn hebben voorge
legd, aangezien de commissie
eerst haar politiek ten aanzien
van de voedselpositie wil bepa
len.
Gedurende de laatste veertien
dagen meldden bronnen, die in
nauw contact staan met leidende
functionarissen, dat het gemid
delde dagrantsoen voor de bevol
king van het Ruhrgebied onge
veer 800 calorieëit was. Het offi
ciële rantsoen van 1500 calorieën
per dag werd door medische au
toriteiten beschreven als „jufst
voldoende om normaal gezond te
blijven".
MINISTER MAT SIR OVER DE
„PASOEND AN"-BEWEGING.
De republikeinse mniister
van voorlichting, Mohammad
Hatsir, heeft tegenover een ver
tegenwoordiger van het Franse
Persbureau A. F. P. verklaard,
flat de separatistische beweging
"P West-Java door de Neder
landers wordt gesteund.
Sprekend over de proclama
tie der onafhankelijkheid, wel
ke Zondag te Bandoeng heeft
Plaats gehad, zeide Natsir: „De
Nederlanders vergissen zich,
wanneer zij hopen voordeel te
trekken uit hun traditionele
verdeel- en heers-politiek. De
«"genaamde Soendanese onaf
hankelijkheid zou slechts een
bron van.wanorde zijn". Matsir
bevestigde verder, dat de vor
ming van een onafhankelijke
Soendanese staat formeel in
strijd is met de overeenkomst
van LinggadjatL
Hij herinnerde vervolgens
aan de vertegenwoordigers van
de Soendanezen op de laatste
parlementszitting te Malang en
verklaarde, dat geen enkele van
hen de kwestie van een onaf
hankelijk Soendaland had aan
geroerd en dat geen hunner van
enige vijandigheid tegenover
de regering Sjahrir had blijk
gegeven.
Wij erkennen het bestaan van
een „Pasoendan" niet, maar
willen toch tot elke prijs bur
geroorlog voorkomen. Daarom
hebben wij opdracht gegeven
het vraagstuk te onderzoeken".
Hij sprak de geruchten, als zou
den onlangs gevechten tussen
twee Soendanese divisies en
republikeinse troepen hebhen
plaats ghad, tegep.
Nagekomen Advertentie.
Heden overleed, zacht en
kr lm, na een kortstondig
lijden, nog onverwachts, onze
innig geliefde Vrouw en
zorgzame Moeder, Behuwd
en (I.ootmoeder,
Cornelia Wiskerke,
geb. Koster,
in do ouderdom van 62 jaar
en bijna 4 maanden.
Uit allor naam:
H. Wiskorlre.
Kapelle, 5 Mei 1947.
Wilhelminastraat 105.
De schrik voor de
dienstmeisjes.
Als tweede kwam voor de
groene tafel de 38-jarige Middel
burgse kantoorbediende L. J.
^finderhoud, die op de afd.
Vrouwenbemidfleling van het
Gew. Arbeidsbureau te Middel
burg de tewerkstelling van Ne-
derl. vrouwen en meisjes t.b.v. de
D. Wehrmacht heeft- bevorderd.
Als reden van haar aansluiting
bij de N.S.B. in 1941 gaf zij op:
angst voor het communisme. Zij
was ook lid van het N.A.F., de
N.V.D., de Nederl.-D. Kuituurge
meenschap en de N.J.S. geweest.
Voorts had zij omgang met Duit
sers gehad.
De beschuldiging te hebhen be
vorderd, dat een meisje de Buck
door de arb. contr.-politie werd
gearresteerd en aan Mittelsten-
scheid werd doorgegeven, terwijl
haar'vader eveneens werd gear
resteerd, nadat hij besch. bele
digd had werd door haar, wat de
opzet betreft ontkend. Zij had
het laatste wel tegen Mittelsten-
scheid gezegd maar. .niet om hem
te doen arresteren.
Wat de Buck betreft: deze
heeft in Amersfoort gezjten en
raakte zijn boerderij kwijt.
Terecht' merkte één der leden
'van het Tribunaal op: u was een
echte furie en de schrik voor alle
dienstmeisjes en mevrouwen.
Mr Anne Bolle verdedigde haar;
zij wees op de grote angst, die
besch. reeds jaren voor de oorlog
had gehad.
Het is wel eigenaardig, dat zij
hier terecht moet staan, terwijl
een dame, die tijdens de bezetting
de richtlijnen voor de arbeidsin
zet van meisjes gaf, thans een
prachtige positie aan het Dep.
van Oorlóg heeft!
Het geval-de Buck is het ge
volg van een noodlottige samen
loop van omstandigheden.
Communistisch» prop. leider
van het N.A.F.
Joh. Nic. Luijcx, 39 jaar,
bakker te Middelburg, was lid
van het N.A.F., sociale voorman
FEUILLETON
12)
door K. JONKHEID.
D.A.F. en R'dam en daarna van
Dec. '43 tot Oct. '44 provinciaal
propagandaleider N.A.F. in Zee
land. Bovendien bracht hij de nat.
soc. groet, hetgeen echter werd
ontkend. Dat was alles wel zo,
aldus besch., maar het diende
slechts, om zijn communistische
en anti-militairistische activiteit
te camoufleren.
Besch. wilde niet ontkennen,
misschien wel eens een foutje te
hebben, gemaakt, maar fout was'
hij niet geweest.. Het bleek ter
zitting niet duidelijk, waaruit zijn
illegale werk had bestaan. Besch.
is enige tijd. na de bevrijding re
dacteur van „De Waarheid" ge
weest'.
Mr Anne Bolle achtte niet be
wezen, wat hem ten laste is ge
legd.
Uitspraak over 14 dagen.
Vooraanstaande Soendanese figuren hebben onlangs verklaard,
dat indien de Soendalanden nog niet in staat zijn met een eigen
bestuur een zelfstandige positie in te nemen, zij de voorkenr geven
aan een voorlopige samenwerking met de Nederlanders, teneinde
de Soendanezen rijp te maken voor werkelijke zelfstandigheid Lp.v.
een schijnbare „onafhankelijkheid" onder Javaanse overheersing.
Dit streven loopt parallel met hetgeen elders in de archipel valt
waar te nemen, bijv. 'in Zuid-Borneo, waar de groot-Dajak-raad
verklaarde bij gebreke van eigen mengen liever gesteund te wor
den door Nederlandse bestuursambtenaren -dan geregeerd door
Bandjarezen.
De onder Nederlands gezag beide zijden gaven tegenover
levende Soendanese bevolking Aneta als hun mening te kennen,
van de West-Javaanse gebieden,1 dat dit géval—Pasoendan zich
bedraagt naar schatting 2.600.000 kan ontwikkelen tot een testcase
waarnaast 263.000 Chinezen en voor de practische verwezenlij-
80-.000 Europeanen. De totale king van de bepalingen van
onder republikeins gezag staan- Linggadjati.
de bevolking van de Soenda- Tegenover Antara verklaarde
landen bedraagt circa 10 mil- Natsir, dat de' artikelen 3 en 4
lioen, waarin het aantal Euro- van Linggadjati uitsluitend die
peanen practisch te verwaarlo
zen is en. het aantal Chinezen
ten hoogste 200.000 bedraagt.
Door Nederlandse kenners van
de Soendalanden wordt aange
nomen, dat zich uit Bantam een
stijgende meerderheid van
Soendanezen zal aansluiten bij
gebieden raken, welke bui
ten het gezagsgebied van de
facto erkende republiek liggen.
Volgens hem is de Pasoendan-
actie dus een binnenlandse aan
gelegenheid.
De leiding van de Partai Rajat
Pasoendan heeft zich met efen
hen, die afkerig zijn van een schrijven tot de commissie-ge
verblijf onder republikeins, dus i noraal gewend, waarin er op ge-
overwegend Javaans bewind. wezen wordt, dat 12 millioen
Hiertegenover verklaarden uit Soendanezen prijs stellen op be-
Soenda afkomstige, nu bin-houd van eigen volksaard en
nen de republiek werkende po
litieke figuren thans aan Aneta,
dat talrijke Soendanezen niet
bereid waren zich door de pa
soendan als werktuig van de
Nederlandse „verdeel- en heers
politiek" te laten gebruiken
Linggadjati opent door de ar
tikelen 3 en 4 de mogelijkheid
voor bepaalde bevolkingsgroe
pen zich vrij uit te spreken over
de plaats, welke zij in de nieuwe
staatkundige structuur wensen.
De verplichting om deze vrije
democratische uitspraak toe te
staan geldt zowel voor Neder
land als voor de republiek. Het
feit, dat het gezag van de repu
bliek de facto erkend is, bete
karakter, adat en cultuur.
De Pasoendan wil geen Ja
vaanse overheersing. Zij wenst
een vrije Soendanese staat bin
nen de toekomstige federatie.
In gezaghebbende kringen
staat vast, dat indien de Pa-
soendangebieden het recht tot
zelfbeschikking zullen opeisen en
indien daartegenover de repu
bliek afscheiding of bijzondere
regeling zou trachten te belet
ten de Nederlands-Indische
régering volgens het accoord
van Linggadjati verplicht zou
zijn de aanspraken .op zelfbe
schikkingsrecht van Pasoendan
te erkennen en te ondersteunen.
kent niet, dat de bevolkings- De mogelijkheid, dat de Soen
groepen die thans binnen repu
blikeins gebied leven, geen recht
hebben op een dergelijke uit
spraak,
danezen op deze hun rech
tens toekomende Nederlandse
steun een beroep zouden doen,
is dezer dagen door dr Koestomo
Gezaghebbende kringen van onomwonden uitgesproken.
De Nederlandse souvereiniteit
voorlopig erkend.
van de voorlopige regering in
de bevrijde gebieden na een
succesvolle volksstemming.
7. Zij verzoekt voor deze
voorlopige regering dezelfde sta
tus als van de regering van
Oost-lndonesië.
8. Zij kiest tot leden van de
voorlopige regering van de Ne
gara Pasoendan raden Mahha-
med Soeria Lartalegawa als
president, en dr Kaden Koesto
mo als formateur van het ka
binet. De andere leden van het
kabinet zullen voor hun eigen
veiligheid nog niet bekend wor
den gemaakt.
De proclamatie bevat voorts
vijf punten voor een overeen
komst met de Nederlands-Indi
sche regering waarin o.m. het
volgende wordt bepaald
„a. In afwachting van de vol
tooiing'van de. nieuwe constitu
tionele ordening zal de bestaan
de constitutionele toestand van
het Koninkrijk der Nederlan
den en dientengevolge de Ne
derlandse souvereiniteit over
geheel Indonesië, zowel als de
voorziening ten aanzien vEtn de
betrekkingen met het buitenland
v/orden gehandhaafd.
b. De inkomsten uit alle wel
vaartsbronnen, zowel als van de
bodem van de Negara Pasoendan
zullen uitsluitend worden gebe
zigd ten behoeve- van de Neder
land-Indische Unie."
PERSCONFERENTIE
BIJ PASOENDAN.
Zaterdagmiddag heeft Dr Koe
stomo, secretaris van de Pasoen-
dan-partij, zijn eerder gedane me
dedeling dat de Soendanese
strijdkrachten in opstand waren
gekomen tegen de T.R.I. beves
tigd.
Dr Koestomo wenste hier
thans niet nader op in 'te gaan,
„omdat het gevaarlijk zou z®n
bijzonderheden over de gevechten
mede te delen".
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Bloemendaal, dr
E. L. S'melik te Amsterdam; te
Koudekerke, J. G. Panhuise te
Druten en Leeuwen; te Koude
kerke (2e pred.pl.), T. C. E. da
Costa te Oudenbosch; te Neder-
hemert, B. G. A. v. d. Wiel te
Linschoten; te Zelhem, J. CT v.
Nieukerken te Vuren en Dalem.
Bedankt voor Wezep, H. G.
Abma te IJsselstein.
Geref Kerken.
Beroepen te Eist en te Me-
demblik, W. Wiersinga, cand. te
Apeldoorn; te Vianen, A. C
Mooy, cand. te Almelo.
Aangenomen naar Nijega, H.
Hempel te Schouwerzijl.
Geref. Kerken (art. 31 K.O.)
Beroepen te Kornhorn, J
Poutsma te Deventer.
Gerief. Gemeenten.
Beroepen te Rjjssen, P. Hon-
koop te 's-Gravenhage.
Walter Jakobi, vroeger hoofd
van de Duitse sicherheitsdienst
en organisator van het spion-
nagenet van de Gestapo in
Tsjecho-Slowakije, is opgehan
gen.
Hpt gesprek begon over ge
wene dingen, het huis, de om-schaduw bedreigde. Ze zagen
CfATf Tri Cf 10 111F ff rt n 4* t~\ bi I, 4 r I—i ^,4 a4 i A ii i
Na een uur voegde mama zich
bij hen.
Hoe rus% zaten 'ze daar met
hun drieën in de zachtjes neer-
vleiende schemering van de late
zomeravond, alspf geen donder
wolk van naderend oorlogsge
weld de wereld met zijn zwarte
geving, de uitgestrekte bezittin
gen, waarover de gast zijn be
wondering uitte.
De dailies informeerden naar
zijn studie, zijn ouders, zijn te
huis. in een verre provincie.
Irene vroeg naar de kleeder-
drachten, de gewoonten, de
folkloristische bijzonderheden
van zijn streek, de geestesge
steldheid, het godsdienstig leven,
de maatschappelijke verhoudin
gen, de politieke kleur.
Het werd een openbaring Voet
beide partijen. Wat met de man
nen niet mogelijk was geweest,
bleek vanzelf te vlotten bij de
dames. Béiden waren in staat,
deel te nemen aan een verstan
dig gesprek over belangrijke
vraagstukken.
De student bleek een jonge
man met een schrander hoofd
en van ernstige levensopvatting.
Met mama kon hij spreken over
geestelijke dingen.
De laatste dag van zijn verblijf
wandelde hij met Irene door de
lanen van het parjc en 's avonds
zaten ze samen op een bank bij
het grote rozenpark.
het niet. Ze zagen alleen "de
lichte nevelsluiers, als voorbo
den van de naderende herfst,
zich uitspreiden over de velden.
„Wanneer denkt u klaar te zijn
inet uw studie, mijnheer Kloos-
terberg?" informeerde mevrouw.
„Volgend jaar, mevrouw. Ik
ben nu semi-arts."
„Volgend jaar al!" uitte Irene
onwillekeurig haar verrassing.
Ook mevrouw keek hem aan.
Hoe oud was deze jonge man?
„Mevrouw en freule", begon
de semi-arts, „het is de voor
avond van mijn vertrek, daar
om wil ik u hartelijk danken
voor de gastvrije ontvangst en
öe heerlijke dagen, die ik bij u
heb doorgebracht."
„Het was ook ons hijzonder
aangenaam", haastte mevrouw
zich te verklaren'. „Wanneer mo
gen wij het genoegen hebben, u
weer hier te- zien, mijnheer
Kïoosterberg?"
De student aarzelde. Eeh lichte
blos kwam op zijn gezicht.
„De Kerstweek", opperde
Irene.
Mama dacht even na. „Ja, de
Zondag is te Bandoeng de vol
gende proclamatie voorgelezen
„1. De Partai Ra'ja Pasoendan
roept als de heilige wil van het
Soendanese volk de onafhanke
lijkheid uit van de Negara Pe-
soendan binnen de federatieve
unie als de enige oplossing voor
zijn politieke toekomst.
2. Zij verzet zich krachtig te
gen de inlijving van de bevrijde
gebieden in de republiek.
3. Met aandrang verzoekt zij
om de organisatie van een volks
stemming - als in de republi
keinse gebieden.
4. Zij verklaart Bandoeng tot
hoofdstad van Negara Pasoen
dan.
5. Loyale medewerking bij de
terugkeer van fabrieken en
plantages van niet-Indonesiërs
naar de wettige eigenaren.
6. Zij verzoekt de erkenning
De minister-president, Dr Beel, heeft gistermiddag te 1 uur door
middel van gramofoonplaten een radiorede gehouden ter gelegen
heid van de bevrijdingsdag, waarin hij herinnerde aan de vreugde
over de bevrijding en de teleurstelling die dé daarna volgende jaren
hebben gebracht, mede als gevolg van de grote en onvoldoende
doordachte verwachtingen.
De minister eindigde zijn toespraak aldus: „De regering weet,
dat het belang van het vaderland offers van u vraagt. Offers waar
aan gij twee jaren geleden nog niet dacht, welke gij althans niet
hebt kunnen peilen. Ik wil de vreugde van de herdenking onzer
bevrijding niet verstoren door u.aan die óffers te herinneren.
Ik moga die vreugde slechts de steun der rede geven door u te
herinneren aan de offers, die anderen in bewogen tijden brachten
voor onze vrijheid. Deze anderen hebben als fiere mannen én vrou
wen zich hun waardigheid en verantwoordelijkheid bewust, gedaan
wat zij meenden dat hun plicht was in het verzet tegen den ver
drukker. Zij hebben die fierheid gc-kocht-met het hoogste offer
het offer van hun leven Onze vrijheid danken wij 'aan hen. Eenmaal
zal het komende geslacht in Nederland ons de vraag stellen, hoe
wij deze herkregen vrijheid hebben benut. Of wij onze plicht hebben
verstaan. Of wij berèid zijn geweest ook tèrwille van onze kinderen,
ons de offers te getroosten die noodzakelijk moesten worden ge
bracht.
Kortom, of wij ons de bevrijding waardig hebben getoond.
Luisteraars, herdenken wij heden met grote vreugde en innige
dankbaarheid deze bevrijding. En putten wij uit de herinnering
aan die dagen de geestelijke kracht, om ondanks de stormen, die
over ons vaderland, over Europa, ja over de gehele wereld woeden,
gestadig voorwaarts te gaan op de weg, die ons voeren zal naar
de verwezenlijking der idealen, waarvoor zij stierven, die wij heb
ben herdacht.
Zegene God ons pogen".
Kerstweek is zeer geschikt Wij candidaat. En dan die N.S.B.!
Stille omgang te Kapelle.
Ondanks het slechte weer werd
hier Zaterdagavond door vele
personen deelgenomen aan „de
stille omgang" naar de graven
van de 75 Fransen die aldaar in
Mei 1940 zijn gesneuveld. Daarbij
waren van Franse zijde aanwe
zig de militaire attaché en een
Frans coqsul en van Nederlandse
zijde de Commissaris der Konin
gin, Jhr Mr Quarles van Ufford,
vertegenwoordigers van het dei£
partement van Oorlog alsmede
het College van B. en W. Door
velen werden bloemen gelegd op
de graven der gevallenen. Na de
stille omgang werd in de Ned.
Herv. kerk een korte dienst ge
houden, waarin voorgingen Ds
Jospin, Waals predikant: te Haar
lem en Ds Drost, Ned. Herv. pre
dikant te Kapelle.
P.R.A. te Sluiskil opgeheven.
De P.R.A. te Sluiskil is dezer
dagen opgeheven, welk feit met
een afscheidsreceptie is her
dacht. Onder de belangstellen
den bevond zich de officier-fis
caal voor Zeeland, Mr J. van
der Peijl. De P.R.A. heeft 2400
dossiers van politieke delinquen
ten afgewerkt.
MIDDELBURG.
3 Mei 1947.
Kil drenst dé regen uit de
loodgrijze lucht.
Somber is het en maar weini
gen hebben zich verzameld om
in stil gedenken langs de doden
akker te gaan.
Het leven is zo haastig en deze
tijd is nog zo. vol van proble
men.
Men vergeet zo gemakkelijk
Zwijgend gaan wij langs de
graven van hen, die gaven al
atzij hadden, opdat wij zou
den leven-
Eerbiedig en ontroerd, hu het
kerkhof ons weer zo dicht brengt
bij de tijd die achter ons ligt.
Een trompetsignaal verbreekt
even de stjlte en allen scharen
zich bijeen, ontroerd en dank
baar.
Stil is het, doodstil.
Alleen de 'wind ritselt door de
plaatsen altijd een kerstboom.
Houdt u daarvan?"
„Ja zeker, mevrouw. Waar
om zou ik* daar niet van hou
den?"
„Er zijn mensen...." aarzelde
mevrouw.
„Ik houd van alles wat huise
lijk, gezellig en vreedzaam is."
Mama glimlachte. En Irene
zei: „Dan bent u hier aan het
juiste adres."
Overal liep domme Bertje te
pronken met zijn wijsheid, al-
lerwege werden papa's explica
ties doorgegeven, hoewel onsa
menhangend en verminkt.
En toch vonden ze weerklank.
Een collega, niet heel jong meer,
in zijn naaste omgeving bekend
als: „De eeuwige candidaat",
klampte Egbert aan met de uit
nodiging, op zijn kamer een glas
wijn te komen drinken.
De wijn, die de candidaat
schonk, was uitmuntend. Van
de beginselen der N.S.B. wist
ook hij niet heel veeL Maar in
de „beweging" zag. hij iets.
JDaar zit wat in, collega, daar
zit wat in. Ik ben nu cahdidaat
in de rechten en jij wordt straks
dokter. Dat is zeker de bedoe
ling?"
„Hm.ja, zo ver is het nog
niet."
„Zo ver moet je 'tniet laten
komen. Je moet rechten gaan
studeren. Dan ben je heel gauw
Dat is een jonge beweging. Al
les wat jong is, heeft toekomst.
Wie bijtijds lid wordt, zal later
daarvan de voordelige vruchten
plukken. Je ziet toch, dat het
vastloopt! Die werkloosheid,, die
politieke herrie, de volslagen
machteloosheid van de macht
hebbers, man, het valt vroeg of
laat in elkaar als een brandende
hooischuur.
„Zou je dat....?"
„Wij moeten lid worden. En
als over een paar jaar de bewe
ging de macht in handen krijgt,
ligt er een prachtige baan voor
ons gereed. Jij, met je adellijke
naam, en ik met mijn afkomst
uit een oud geslacht van regen
ten en politieke oude rotten, wij
zullen met open armen ontvan
gen worden."
Het tweetal werd dikke vrien
den. Samen dronken ze wijn en
andere dranken, samen lagen ze
smoordronken te snorken, uitge
strekt op een divan of hangend
in één leuningstoel, samen lie
pen ze kroegen al en samen ver-
toopden ze zich op straat en in
•dé' schouwburg met een driehoe
kig N.S.B.-speldje op de revers
van hun jas.
Maar op een avond zei de can
didaat heel serieus: „Mijn stu
diejaren lopen at Het wordt tijd
dat ik er een eind aan maak.
Ik ga blokken voor mijn docto
raal."
Dat zou hem niet veel moeite,
kosten. Zijn hoofd was tienmaal
beter dan dat van zijn vriend
Egbert.
„En wat ga jij doen?"
„Ik volg jouw raad en ga over
naar rechten."
„Heel verstandig. En neem dan
een goede repetitor, die er slag
van heeft de boel er in te pom
pen. Dan kom je er wel. Zo'n
kerel is duim. Maar dat hindert
jou niet. Mij trouwens ook niet.
Ik heb maar één zuster en geen
broers en
„Ik ook!"
„Kijk eens aan. Ook hierin
zijn we collega's. Zeg, zou je lust
hebben omstreeks Kersttijd een
dag of wat bij ons te logeren?'
Je zult het goed hebben. Papa
wordt getaxeerd cp. twee mil
lioen. Daarom heb -k mezelf
nooit gejaagd met i .jn studie.
Mijn zuster en ik hebben ieder
een mjilioen te wachten.
„Hoe oud is je zuster?"
De ander grinnikte. „Stel je er
niet te^ veel van voor. Twee jaar
ouder dan ik. Ik meen er haar
laatst op betrapt te hebben, dat
ze bezig was een paar grijze ha
ren uit haar kapsel te. verwijde
ren."
„Is het met medeweten van je
ouders, dat je mij nodigt?"
„Dat hoeft niet. Wie ik mee
breng is welkom."
(Wordt vervolgd.)
