De nieuwe spelling.
De bioscoop.
Drankbestrijders demonstreerden
tegen alcoholisme.
Als eindelijk de dooi komt
Met 1 Mei verplicht voor onderwijs
en officieel gehrnik.
PROTESTANT5CH CHRISTELIJK BLAD VOOR ZEELAND
Middenstand - „misverstand".
Hoe het Indische puOilek
bedrogen wordt.
Vriend en vijand tevens.
Uitgave
Stichting „Zeeuwsch Dagblad"
Hoofdkantoor i Goes, L. Vorst-
atr. 70, Tel. 2438, Giro 274289
Kantoren! Vliaaingen, Walatr.
83, Tel. 168; Middelburg, Rou-
aanache Kaai 10, Tel. 2009;
Neuron VlooawycUatr, Tel. 2052
Prof. Eastman, hoogleeraar te
Chicago, teekende de film als het
machtigste opvoedingsmiddel dat
ooit werd uitgevonden.
„De gemiddelde Amerikaan
sche schooljongen gaat eens per
week naar de bioscoop. Gedurende
twee uur, als er één hoofdfilm is,
of meer dan drie uur, indien er,
zooals gewoonlijk, twee hoofd
films zijn, heeft het vertoonde
programma hem in zijn macht. Al
dien tijd zit hij onder de betoove-
ring van het machtigste opvoe
dingsmiddel, dat ooit werd uitge
vonden, en waardoor hij niet al
leen wordt beziggehouden, maar
dat bovendien zijn geest vormt,
zijn gevoelens prikkelt en zijn ide
aal van levensdrang en karakter
eigenschappen 'beïnvloedt".
Over de werking van dit opvoe
dingsmiddel schreef dezelfde pro
fessor:
„Het overgroote deel van de
films was van zoodanigen aard,
dat zij schadelijk inwerkten op het
zenuwstel van de kinderen, op hun
gevoelens, hun gezondheid en hun
geest".
En hij vervolgt:
„Het gevaar voor de kinderen
is niet alleen hierin gelegen, dat
de film verzadigd is met het sexu-
eele element, maar ook daarin,
dat zij een valsch bteld geeft van
het leven, sentimenteel is, de heb
zucht verheerlijkt en de deugd
met geld beloont. De film maakt
kinderen hierdoor nerveus en op
gewonden, belemmert het school
werk, verwekt verachting voor
■den band van het huwelijk, ver
mindert de gevoelens van afkeer
van de misdaad en geeft een ver
wrongen beeld van het leven.
Amerika's goeden naam wordt
gedeeltelijk door deze gevaren
voor de jeugd, gedeeltelijk door
de verkeerde voorstelling van het
Amerikaansohe leven en dat van
andere landen en volkeren be
dreigd. De Amerikaansche fnms
vertoonden in millioenen meters
aan de wereld een Amerika in de
sfeer van Hollywood-luxe, ver
spilling, sentimentaliteit en zede
lijke verwildering. En millioenen
meters film zetten daar naast an
dere volken in een ongunstig
licht".
Dit is het oordeel van een Ame
rikaansche professor, die van dit
•nderwerp veel studie maakte,
•ver de Amerikaansche film.
Wij geven het ter overdenking.
ZEEUWSCH DAGBLAD
Op
en onaeruang
Zon en Maan.
van
2e JAARGANG No. 985
Woensdag 5 Maart 1947
Abonnementsprijs 3.30 per kwartaal
Advertentieprijs 12' a cent per m.m.
Rubriek Kabouters 5 cent per woord.
Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA Directeur» JACQ. DE SMiT
Met vaste medewerking van: BARON Mr W, F E. v. d. FELTZ te Middelburg, Dr K. HUIZENGA te Middelburg,
D. i. KARELSE te Goes. D» R. SLOFSTRA te Vllsungen en Ds W. VROEGINDEWEY te Poortvliet
Donderdag. Zon op 7.17 u.,
onder 18,27 u. Maan op 17.88
u., onder 7.1Ö u.
Hoog water te Vlissingen
Geen opgave ontvangen,
GELDIGHEIDSDUUR
EI-BONNEN VERLENGD,
Het C.D.K. deelt mede, dat de
geldigheidsduur van de bonnen
61-2 en 62-2 algemeen voor 2
eieren ls verlengd t,m. 15 Maart.
WEGENS KOLENGEBREK
MET VERLOF.
Ook de sonaten van de Gene
raal de Bondskazerr.e te Grave
zfjn wegens kolengebrek met ver
lof gegaan, voorlooplg tot Maan
dag 10 Maart,
Het betreft hier ongeveer 1000
recruten met opleidingskader.
DE IMMIGRATIE IN
ZUID-AFRIKA,
In antwoord op de crltiek, die
de oppositie tegen de regeerings-
politiek om Jaarlijks 18 000 Immi
granten toe te laten, die door re-
geeringsleeningen van 33.000 pond
zullen worden geholpen, heeft In
gebracht, verklaarde de Zuld-
Afrikaansohe premier, Smuts, in
het Huis van Afgevaardigden, dat
het land In de eerstkomende 5 a
10 Jaren een aanzienlijke veran
dering in de immigratie zal zien.
j ook Duitschers zullen worden toe-
gelaten, doch thans nog niet, al-
dus Smuts.
Generaal Smuts diende een
voorstel ln, waarin de regeering»-
I politiek van Immigratie uit Euro
pa op groote schaal wordt goed
gekeurd.
SPAAK NAAR
NEDERLAND.
Het comité van Belglsch-Neder-
landseh-Luxemburgsche samen
werking deelt mede, dat de Bel
gische minister van Buitenland-
i sche Zaken Spaak een uitnoodi-
ging heeft aangenomen om in het
voorjaar onder auspiciën van het
comité in Nederland te komen
■eken.
PHILIPS TE ROOSEN
DAAL GESTART.
Nadat men in korten tijd eenige
oude distributielokalen had her
schapen in ruime, lichte werkge
legenheden, is dezer dagen in Roo.
sendaal het Philips-montage-ate-
lier met de werkzaamheden begon
nen. Op het oogenblik zijn vijftien
meisjes bezig met het voorberei
dende werk, doch spoedig zullen
100 andere meisjes en 50 jongens
in het atelier werk vinden. Te
Roosendaal worden gloeilampen
voor huisverlichting en duplolam-
pen voor auto's gemonteerd.
I HANDHAVING
RIJKSEENHEID.
Opgericht ls een voorlooplg ka
tholiek comité van actie tot hand
having van de daadwerkelijke
rUkseenheid. Als voorzitter treedt
op Oh. J. I. M. Weiter, oud-mi
nister van Koloniën. Als vlce-
voorzltter M. L. P. Bajette, lult.-
generaal K.N.I.L. b. d-
Dit comité wenJbht met alle
wettige middelen bovengenoemd
doel te bereiken met Inachtne
ming van het verband der K.VJP.
Hoe moeten we straks schrijven?
Met ingang van 1 Mei a.s.
wördt de nieuwe spelling inge
voerd. Het heeft heel wat moei
te gekost «er het zoover was. Ja
ren is er over gestreden.
In 1804 dus ruim 140 jaar ge
leden, werd aan de anarchie die
op spellinggebied in ons land be
stond een einde gemaakt, door de
invoering van de eenheidsspelling-
Siegenbcek.
Een halve eeuw later kwam
daarvoor in de plaats de spelling
De Vries en Te Winkel. Dit
ging geleidelijk. Een wettelijk
voorschrift werd «iet afgekon-
digd.
Later zijn opnieuw pogingen ge
daan om tot wijziging te komen.
In 1931 kregen we, maar alleen
voor dé scholen, de vereenvoudi
ging van minister Terpstra en in
1934 die van minister Marchant.
De verwarring was toen vol
komen. De jeugd leerde de „ver- i
eenvoudigde", die echter bij offi-
cieele instellingen, in boeken en
kranten contrabande was, zoodat
na den schooltijd meestal een ze
kere herscholing noodig was.
Ieder gevoelde dat dit zoo niet
kon doorgaan.
En zoo hebben we dan nu ein
delijk van minister Gielen de nieu
we spelling gekregen, die met 1
Mei a-s. officieel wordt inge
voerd.
De kranten hebben hun stand
punt nog niet bepaald, maar het
is zeer waarschijnlijk dat ze hierin
hiet achter zullen blijven.
Hieronder volgt een kort over
zicht van d« aangebrachte wijzi
gingen. f
Niet zoo, maar zo.
Siegenbeck leerde: schrijf op
het eind van een woord of letter
greep altijd één a en één u (ja,
vader; nu, muren). Voor de e en
de o gaf hij echter een andere^te-
geling, die berustte op een verschil
in uitspraak in vroeger tijden.
Voor de meeste menschen' betee-
kende dit dus dat ze op willekeu
rige gronden het eene woord met
één e of één o moesten spellen
(telen, boren), het andere met
twe» (kweelen, hoor en). Regel i
CONGRES TE
(Van onzen correspondent).
AMSTERDAM.
hiervoor waren bijna niet te ge
ven men moest het door oefening
en uit het woordenboek l'eeren.
De spelIing-1946 schaft dit ver
schil af. We schrijven dus
voortaan op het eind van een
woord of lettergreep altijd één o
(horen, boze, toneel). Uitzonde
ring: als de volgende lettergreep
met ch begint. Een enkele klinker
yóór ch wordt immers kort uit
gesproken (kachel, pochen)een
lange klank moet dus door een
dubbele klinker worden aangeduid
(goochem, verloochenen).
Geen beenen, maar
benen.
Op het eind van een lettergreep
schrijven we ook één e (benen,
scheve, tenen). Echter niet op 'het
eind van een woord (twee, zee,
mee), omdat spelling met een en
kele e hier aanleiding zou geven
tot verwarring. Om dezelfde reden
blijft die dubbele e staan ook als
zoo'n woord langer wordt (twee-
gevecht, zeeschilder, meedoen).
Dit geeft aanleiding tot een paar
schijnbare uitzonderingen, die ech
ter juist ontstaan doordat we ter
wille van de eenvoud alle woor
den op -ee volgens één regel
schrijven: zee overzeese; Goe-
ree Goereese (maar: Chinese,
Balinese)twee tweede.
Een moeilijkheid leveren voorts
enkele woorden op waarin een
woord op -ee voorkomt dat afzon
derlijk niet meer bestaat: eega
(van ee huwelijk) deemoed en
enkele andere.
Over de e-spelling is heel wat
te doen geweeslt. Met verweet de
vereenvoudigers, dat ze verwar
ring stichtten: hoe zou men
voortaan béteren van betéren kun
nen onderscheiden, négeren van
negéren, bédelen van bedélen?
Het antwoord is, dat zulke woor
den nooit los gebruikt worden,
altijd in een verband, waaruit
meestal de bedoeling wel blijkt.
In twijfelgevallen kan men zijn
toevlucht nemen tot ëen .accentje.
Hetzelfde doet zich immers voor
'met vérspringen en verspringen,
vóórkomen en voorkómen, dóór
dringen «n doordringen.
VERKLARING VAN
CHRISTENEN IN
HIROSHIMA.
Wij Hebben berouw over
ons leven
Ter gelegenheid van de Confe
rentie voor Uitwendige zending,
die in Januari 1947 in Noord-
Amerika werd gehouden is een
verklaring voorgelezen, die opge
steld was op een massa-betooging
van Christenen in Hiroshima vo
rige zomer en die nog niet gepu
bliceerd was. De verklaring luidt:
„Wij, Christenen, die de ramp
van Hiroshima overleefd hebben,
zijn hier bijeengekomen om onze
vrienden te gedenken, die een jaar
geleden zoo plotseling werden
weggeroepen. We staan hier te
midden van de ruïnes van een
kerk en leggen in Gods heilige
tegenwoordigheid voor de Christe
nen in Japan en in de geheele we
reld verklaring af:
Wij hebben berouw over ons
leven in de afgeloopcn jaren, dat
volkomen krachteloos was om den
oorlog en de verschrikkingen daar
aan verbonden te vermijden. Wij
belijden opnieuw, dat, zooals
Christus ons onderwezen heeft,
God onze Vader is en de menschen
Zijn kinderen zijn en dat wij allen
broeders zijn. Wij bidden van gan-
scher harte, dat óns geloof ver
sterkt moge worden en dat wij
getrouw mogen zijn tot ïn den
dood. Wij leven thans in een we
reld vol ellende en lijden, wij heb
ben gebrek aan voedsel, kleeding
en woning, doch v^ij gelooven, dat
d,e eenige manier 'om deze moei
lijke omstandigheden te boven te
kortten, gelegen is in de broeder
lijke liefde tegenover onze naaste.
Wij bidden daarom God om hulp
om deze Christenplicht trouw te
vervullen. Wij gelooven van gan-
scher harte, dat het geloof in
Jezus' prediking en de toepassing
daarvan de eenige weg is om en
kelingen te redden en om ons va
derland op te bouwen en» daarom
belooven wij al onze krachten in te
spannen om in woord en daad het
Evangelie te verspreiden. Geliefde
geloofsgenooten in Japan en in de
geheele wereld, wij smeken U
allen voor ons te bidden".
Sch of s.
Een andere moeilijkheid van de
bestaande spelling is het schrijven
van sch op pladtsen waar men
slechts een s hóórt (mensch, visch,
tusschen). Ook dit berustte op een
oude, nu alleen nog maar dialec
tische wijze van uitspreken. De
speIling-1946 schaft die ch's af,
dus: school, schat, maar: .mens,
vis, tussen.
Naamvalsuitgangen.
Ook ten aanzien van de z.g.
naamvalsuitgangen zijn nieuwe re
gelen gesteld. Ze komen hierop
neer:
D e n wordt geschreven waar
men (in beschaafd Nederlandsch)
den hóórt, en d e waar men de
hoort. Wie, onder invloed van de
„oude spelling", meent dat bij
sommige woorden in de zooge
naamde derde en vierde naamval
die ennetjes bepaald hooren, die
mag ze gerust schrijvenmits
hij het góéd doet. Wie "dus en-
netjes gaat plakken bij woorden
die tot dusver als vrouwelijk gol
den, of in den eersten naamval,
handelt verkeerd.
Er is een commissie benoemd,
die wat deze kwestie betreft rege
lend zal optreden. Voorloopig
blijft hier eenige verwarring heer-
schen, vooral onder de ouderen,
die uit den aard der zaak toch al
een weinig onwennig staan tegen
over de nieuwe spelling en het
nieuwe woordbeeld.
Voor de aardrijkskundige namen
is nog geen definitieve regeling
gemaakt. Voorloopig blijft al
thans, voorzoover ze Nederland
en België betreffen, de oude spel
ling van kracht.
Dus Roosendaal en Heerenveen,
maar Wenen, Duitsland. Hier
doen zich ook weer enkele moei
lijkheden voor. B.v. Sneker jon
gens, maar Sneeker Meer (Aar-
drijksk. naam). Ook wat dit be
treft zullen nog nadere regelen
worden gesteld.
Voor oudere menschen zullen
deze wijzigingen ongetwijfeld
eenige moeilijkheden meebrengen.
Zij zijn aan de oude spelling en
het oude woordbeeld zoo gewoon,
dat het voor hen een vreemde ge
waarwording zal zijn als ze straks
hun krant en hun Bijbel in de
nieuwe spelling moeten lezen.
Dit is echter in hoofdzaak, of
misschien uitsluitend «en kwestie
van gevoel,
In een bomvolle zaal (zoo noem
de het een daar aanwezige Vlaam-
sche pater) te Amsterdam heeft
de nationale commissie tegen het
alcoholisme (N.C.A.) zich bezon
nen op de na-oorlogsche taak van
de drankbestrijding.
Ingeleid door den Maartricht-
aschen burgervader J h r M r W.
Michiels van Kesenich
hebben drie sprekers gehandeld
over het alcoholvraagstuk. Prof.
C. van D ij c k, hoogleeraar aan
de Keizer Karei Universiteit te
Nijmegen, Prof. D r A. H.
I Edelkoort hoogleeraar aan de
Rijksuniversiteit te Utrecht en
Mr Dr J. in 't Veld, burge
meester van Zaandam belichtten
dit vraagstuk respectievelijk ten
opzichte van individu, gemeen
schap en overheid.
Prof van Dijck betoogde, dat
de drankbestrijding meer op de
massa moet letten. Totnogtoe
heeft men zich teveel tot den en
keling gericht. Daarenboven zijn
er bij de propaganda fouten ge
maakt. Dat b.v. het Roomsche
volksdeel zoo moeilijk op list ter
rein van de nuchterheidsbeweging
te trekken is, kan geweten worden
aan het feit, dat men te dweeperig
het offer der geheele onthouding
heeft gevraagd en geëischt. Daar
door hebben velen zich afgekeerd.
Er werd immers overdreven door
ineens te veel van de menschen
te verlangen.
In denzelfden geest redeneerde
Prof. Edelkoort, die uiteenzette
hoe de korte weg van het alge-
heele verbod nooit naar het doel
kan voeren, dat de drankbestrij
ding 'beoogt. De eenige weg om
de Nederlandsche gemeenschap te
bereiken is de lange weg, de weg
van de overtuiging en van het be
roep op het geweten: de weg dus
van het geduld.
De drankbestrijding
eischt haar rechten.
Waarom, zoo vroeg Prof. Edel.
koort, is de stemming van een
congres als dit zoo geladen? Gaat
het tegen den dronkaard? Neen,
we weten dat hij tot op zekere
hoogte slachtoffer is. Gaat het
tegen den drankhandel? Neen, we
weten, dat die handel wel blijft
bestaan. Gaat het tegen de volks
massa, omdat al onze propaganda,
die toch haar behoud ten doel
heeft, niets uitwerkte? Neen, wij
keeren ons tegen de officieele in
stanties, die er verantwoordelijk
voor zijn, dat militairen een zekere
mate van alcoholica krijgen; tegen
de partijen, die in haar programs
wel voor de volksgezondheid zég
gen te strijden maar die zich niet
actief keeren tegen de drinkge-
Naar aanleiding van het debat
over het groenten-confliet in de
Tweede Kamer, merkt de „N. Pr.
Gr. Crt" op:
„We hopen één ding: dat de
minister uit dit onaangename con
flict toch ook iets geleerd heeft.
Regeermgsbemoeiïng met het
bedrijfsleven is thans meermalen
noodzakelijk. De Partij van den
Arbeid, waartoe ook minister
Mansholt, voor wiens bekwaam
heid we alle achting hebben, be
hoort, heeft op dit punt zelfs
verstrekkende plannen. Eén der
hooge ambtenaren van den mi
nister verklaarde dan ook, dat
de groentenhandel hier als proef
konijn /fungeerde. Straks zouden
andere branches aan de beurt
komen.
Nog eens: ingrijpen kan soms
noodig zijn. Maar voor den prin-
cipiëelen socialist is de midden
stand eigenlijk een soort „mis
verstand", een groep, die hij
niet goed plaatsen kan. Wel
wordt deze oude dogmatische op
vatting officieel niet door de
P. v. d. A. beleden, maar iets
van den ouden zuurdeesem is er
toch nog wel over. Het was op
merkelijk, dat in de Eerste Kamer
de communist Brandenburg bijna
juichend den minister bijviel,
toen deze als straf op de staking
de groentenhandel „buiten de wet
stelde". De communist riep toen
zegevierend uit, dat nu bewezen
was, dat de handel overbodig
j wasl
Zijn prjjsvoorschriften en regee-
ringsmaatregelen noodig, dan
moeten de bedrijven tijdig in het
overleg betrokken worden. Dit
maal was dit niet gebeurd. Dê
minister had de regeling op eigen
houtje ingevoerd. Toen zich daar-
bjj in de practpk groote moeilijk
heden openbaarden, heeft dit ge
leid tot een reactie bij de be
trokkenen, welke, al was ze aan
vechtbaar, te voorzien was.
In \'t vervolg zal het anders
moeten. Ook, en vooral, anders in
IDen Haag,"
woonten, tegen de kerken, die hier
niet openlijk getuigen.
Wij eischen ons aandeel in de
zen na-oorlogschen tijd. Artsen,
juristen, predikanten en priesters
dienen hier paraat te zijn, Wij,
drankbestrijders zijn geen dwazen,
wij hebben geen minderwaardig
heidscomplex. Wat wij vragen is
redelijk. Ons sociaal en econo
misch verarmde volk kan geld
missen voor verderfelijke genots
middelen. Onze tijd behoeft voor
de oplossing van brandende vragen
heldere hoofden, die vragen lost
men niet aan een bittertafel op.
En zedelijk-geestelijke waarden
kunnen in de walm van alcohol
niet tieren. Men zegge toch niet
dat er belangrijker vraagstukken
zijn. Want de menschen die zoo
spreken bewijzen heelemaal niet
dat zij zich zoo inspannen voor
die meer gewichtige vraagstukken.
Aan het eind van het congres,
waarin besloten werd bij de regee
ring aan te dringen op handhaven
van de rantsoeneering en op het
niet meer verstrekken van jenever
aan militairen, voerde de minister
van Justitie, Mr J. H. van:
Maarseveen het woord. Hij
sprak zijn waardeering uit voor
het werk van de N.C.A.
VERPLICHTE WACHT.
GELD- EN WERKLOOS
HEIDSVERZEKERING?
Naar het A.N.P. verneemt
wordt bU het departement van
Sociale Zaken met voortvarend
heid gewerkt aan de samenstel
ling van een ontwerp van wet
Op welke wijze de repoebliek
Indonesia de bevolking tegen de
Nederlander» opzet bl(jkt weer
eens, aldus de „Nederlan
der", uit het volgende offioi-
eele bericht van het republikein-
van
houdende een verpUchte wacht- h „Ministerie van "Voorlich-
geld- en werkloosheidsverzekering in afgedrukt
Dat een dergelijk ontwerp het ,t0«a> in de°KedauUt.«
departement reeds zou hebbenij
verlaten, zooals een blad meldde,1 J
is onjuist, omdat het nog niet ge- 1 „Er is gemeld, dat in het Me-
reeds is. Evenmin ls <Jus Juist, dansche 95 pCt van de soldaten
dat het aan de Stichting van den van de Lasjkar Rakjat aan schurft
lijden en dat ongeveer 30 per
sonen bloed hoesten. Een offici
eel onderzoek heeft uitgewezen,
dat de Nederlanders bij de uit
voering van hun concentratie*
nale bevrijding heeft een beroep (bamboehaar,
eedaan on den Veillehetriwa»A dat vademen en in het alge
meen bg aanraking ook Zeer ge
vaarlijk is) hebben rondgestrooid.
Alle Lasjkar Rakjats hebben een
gevaarlijken huiduitslag gekregen
en bovendien is het in de longen
van 30 personen gekomen, die
daarop bloed hebben opgehoest."
Aan dit „verslag van een offi-
Arbeid zou zijn voorgelegd.
JOODSCH BEROEP OP
VEILIGHEIDSRAAD.
Het Joodsch comité van patio-
gedaan op den Veiligheidsraad
van de V. N. om „stappen te
doen terzake van de daden van
militaire agressie door de Brltsche
regeering tegen de bevolking van
Palestina".
Boekeninzameling voort
getroffen gebieden.
Aan verschillende instanties bij
ciëel onderzoek" wordt dan nog
het onderwijs betrokken, heeft de i toegevoegd, dat de Nederlanders
minister van O., K. en W. een
circulaire verzonden, waarin hij
wijst op zijn bedoeling om de ge
troffen gebieden eenigermate te
helpen, door het beschikbaar stel
len van boeken, geschikt voor de
verschillende schoolbibliotheken,
te beginnen met die voor het la
ger onderwijs.
Uit een gehouden, enquête is ge
bleken, dat ruim 100.000 boeken
van ongeveer 600 schoolbibliothe
ken door den oorlog zijn verleren
gegaan.
De minister acht bet van groot
belang, dat dit verlies zoo goed
mogelijk wordt hersteld. Een der
gelijke aanvulling kan echter met
gevonden worden door aankoop
of aanmaak van kinderboeken op
groote schaal, gesteld al, dat de
papiersituatie dit zou toelaten.
De hulp zal daarom moeten
komen van gebieden, die niet door
het oorlogsgeweld zijn getroffen.
De minister ziet een bijzondere
taak hierin weggelegd voor de
jonge generatie, die hier daad
werkelijk steun kan verleenen door keiaars, op grond van het achter
van hun boekenschat iets af te houden van buitenlandsche banfc-
staan en denkt aan allen, die ouder i biljetten, in strijd met de bepalin-
geworden en geen behoefte meer £e2 omtrent de geldcirculatie.
voor hun euveldaad niet de ge
wone Atjehsehe „gandja" gebruikt
hebben, doch er een speciaal
soort voor hebben ingevoerd uit
Penang.
„De bevolking zij gewaar
schuwd"
De helft van het dorp Rnmi-
seta in Emilia is verwoest door
instorting, veroorzaakt door bin
nendringing van water, Tevoren
had er een aardverschuiving plaat»
gevonden. 28 huizen werden hier
door meegesleept. 132 personen
zijn dakloos. Er zijn geen slacht
offers te betreuren.
Ir Ne/her, directeur-generaal der
P.T.T., die benoemd ls tot minis
ter van Openbare Werken
Wederopbouw.
Nederlander in China j'
gearresteerd.
De Chineesche politie heeft eea
te Sjanghai welbekend Neder
landsch zakenman, Fredenk Mijs-
berg, gearresteerd, aldus meldt
Reuter, na een doorzoeking van
de gebouwen van Swan Culbert-
die" hier daad- 1 son 01 Fritz, Amerikaansche ma-
hebben aan lectuur van hun jon
gere jaren en daarvan iets be
hoorlijks voor het boven geschets-
te doel kunnen afstaan. De over-
endracht zal door de kinderettf'ge-
schieden.
Met bezorgdheid zien de
besturen van de waterschap
pen en de boeren in den
Gelderschen Achterhoek den
dooi tegemoet. Wanneer deze
plotseling intreedt en ge
paard gaat met regenval,
dar» is een overstromings
ramp als vorig jaar in Fe
bruari niet uitgesloten,
In 1946 was de grond niet eens
bevroren en alleen de aanhoudende
zware regen was oorzaak, dat de
beken jbuiten haar oevers traden.
Thans'is de grond diep bevroren,
zoodat hij geen water op kan ne
men. Alle sneeuw- en regenwater
zal dus naar de beken vloeien met
alle noodlottige gevolgen.
Dan is het mogelijk, dat groote
hoeveelheden water uit het Duit-
sche gebied aan de andere zijde
van de grens komen en bet ijs in
de riviertjes breken en opstuwen.
IJsdammen zullen ontstaan en
kaden, dijken, stuwen en bruggen
in gevaar brengen. Honderden
mannen staan dag en nadht gereed,
om dit gevaar te keeren. Reeds
eerder echter stonden zij machte
loos tegen het geweld vao ijs en
water. Veel graan is 'hier bqvroren
en als Straks groote oppervlakten
bouwland worden overstrpomd, de
ingekuilde aardappelen wegspoelen
en hooi- en roggebergen wegrot
ten, dan zal de bijdrage van de
zandgronden aan de komende
oogst niet groot kunnen zijn.
Groote hoeveelheden water uit
de Duitsche grensgebieden deden
in Februari 1946 de riviertjes «n
beken plotseling hevig wassen.
Vooral de ibewoners van den Gel
derschen Achterhoek en van
Twenthe ondervonden, wat het be-
teekent te wonen in een gebied
met natuurlijke afwatering van
groot verval. Er was haast geen
beekje dat niet buiten zijn oever»
trad. Het water brak de dijken
door, spoelde wegen weg, onder
mijnde bruggen en spoorwegen.
De massa's water, die deze ri
viertjes en beken te verwerken
krijgen, zijn nooit van te voren
ook maar bij benadering te bere
kenen. Vooral, omdat telkens
weer overrompelende hoeveelheden
over de grens komen, waar de
Duitschers niet, als in onze wa
terschappen de afwatering genor
maliseerd en gecorrigeerd hebben,
Zij raken het water zonder veel
moeite over de grens kwijt en
zelden namen zij de moeite hun
buren te waarschuwen, dat er
groote hoeveelheden op komst wa
ren. Van samenwerking op dit ge
bied is nooit veel sprake geweest
en daarom heeft de Nederlandsche
regeering in haar memoranda in
zake Duitschland vergaande
eischen gesteld voor een regeling
van de afwatering over de grens.
Zoo konden 9 Februari 1946 de
technici van de waterschappen in
den Achterhoek voor het onver
wachte feit staan, dat Regge,
Schipbeek, Berkel en Oude IJssel
snel stegen. De voorzorgsmaatre
gelen waren met berekend op wat
toenvolgde onder aanhoudenden
regenval.
Bij Bredevoort verzakte de
spoorlijn. Reeds Maandag'11 Fe
bruari trad de „Baaksch Over
laat" bij Zutphen in werking met
het gevolg dat de buitenkwartie-
ren van Zutphen overstroomden.
De Schipbeek brak bij Colmschate
door, de Berkel en haar zijbeken
overstroomden Winterswijk, Rek
ken, Eibergen, Neede, Haarlo,
Borculo en een deel van Lochum.
In vele van deze plaatsen moes
ten de bewoners naar de boven
verdieping vluchten. Eenige dagen
later konden zij dikke lagen mod
der uit hun huiskamers scheppen.
Bij Eibergen werd een spoorbrug
vernield. Door een doorbraak van
de Vecht kreeg de Dinkel groote
massa's water te verwerken. De
dijken van dit beekje bezweken;
het water stroomde Almelo binnen
en isoleerde daar 20.000 menschen.
Het Roode Kruis moest er met
levensmiddelen te hulp komen. De
schade door deze overstroomingen
loopt in de millioenen. Alleen het
waterschap van Berkel bijvoor
beeld moest voor 350.000 gulden
herstelwerken laten uitvoeren en
komt daarenboven door de zand-
afzetting in de komende jaren nog
voor groote kosten te staan. Daar
bij komt de schade aan lcunst-
De doorzoeking maakte deel uit
van een algemeene campagne te
gen het in omloop brengen of ach-
terhonden van buitenlandsche
geldswaarden. Volgens mededeo-
ling van Chineesche zijde zou voor
groote bedragen aan Amerikaan
sche en Honkong-dollars in be
slag genomen zijn Mysberg is
overgebracht naar het hoofdbu
reau van den gendarmerie in
„Bridge house", waar de Japan-
neezen tijdens de bezetting poli
tieke verdachten plachten te ver-
hooren
Joop Westerweel geëerd.
Gisteren zou in Palestina in de
plaats Gal Ed een woud ingewijd
worden, bestaande uit 9000 hoo
rnen. Dit woud is door Nederland
sche Joden, door middel van het
Joodsch Nationaal Fonds, aange
boden ter nagedachtenis van den
illegalen werker Joop Westerweel.
Op deze wijze heeft het Neder
landsche Jodendom de nagedach
tenis van Westerweel en vele an
dere Nederlanders gemeend te
eeren.
De overdracht zou geschieden
in aanwezigheid van den Neder-
landschen consul en andere auto
riteiten.
hun macht liggen. De gemeente
besturen zijn gewaarschuwd, om
de bruggen waarvoor zij verant
woordelijk zijn, ijsvrij te houden.
Waneer men er namelijk in slaagt
het ijs vlot te houden, zoodat er
geen ijsdammen onstaan, is reeds
veel gewonnen. De waterschappen
zelf bewaken de stuwen, die van
lichtinstallaties zijn voorzien, zoo
dat men 's nachts kan doorwerken,
14 telefoonposten langs de Berkel
maken een snelle waarschuwings
dienst mogelijk.
Veel hangt er van af, hoe de
dooi za! zijn. De zon geeft al
veel warmte, zoodat het gebeurea
kan, dat het overdag dooit en 'a
nachts vriest, waardoor het water
niet in groote hoeveelheden komt
'In 1929 toen 't ook stevig gevro
ren had, verwachtte iedereen onge
lukken, toen half Maart de dooi
inviel. Deze dooi vorderde echter
langzaam, er viel geen regen en
de zon scheen, zoodat het water
rustig kon afvloeien. Van belang
is dan ook, dat de dooi uit het
Westen komt en geleidelijk naar
het Oosten opschuift, omdat ook
die de waterafvoer niet plotseling
maar geleidelijk laat verloopen en
voorkomt dat van boven reeds
werken van gemeenten, provincie veel water aangevoerd' wordt, ter
en rijk, nog ongeacht de verlie- Wijl stroomafwaarts de dooi pas
zen, die boer en burger hebben ge- kort of nog niet is begonnen,
leden. In andere waterschappen Maar zoo dik als het ijs nu is, is
stond en staat men voor dezelfde bij menschenheugenaa niet voor-
groote uitgaven. gekomen. Wanneer, voordat dit
De waterschappen hebben nu ijs los is, regenval komt, is een
alle maatregelen genomen, die In ram? r.itt te varmijdw,
