Het antwoord van
Prof. Gerbrandy.
De Veiligheidsraad over
liet ontwapenings-
vraagstuk.
EERSTE BLAD
PROTESTANTSCH CHRISTELIJK 3LAD VOOR ZEELAND Zaterdag 11 Januari 1947
Deviezenbrengers.
Nederland
en DuiischSancL
Tabaksoogst
in Indië.
De militaire toestand
in
De Regeeringsverklaring was er naast.
Al dadelijk verschil van
meening.
Duitsche stroomleve-
ring aan Nederland.
KRUIMELTJES
Uitgav*
Hoofdkantoor: Goes, L. Vorst-
Btr. 70, Tel. 2438, Giro 274289
Stichting „Zeeuwsch Dagblad"
Kantoren: Vlissingen, Walstr.
33, Tel. 168; Middelburg, Bou-
aaneche Kaai 39, Tel. 2009;
Neuzen Vlooswijckstr. Tol. 2052
ZEEUWSCH DAGBLAD
2% JAARGANG No. 541
Directeur: JACQ. DE SMIT. Advortenticprqs 12% cent por m.m.
Abonnementsprijs ƒ3.30 per kwartaal. Hoofdredacteur: E. ZUIDÉMA
Op- en ondergang van
Zon en Maan.
Zondag. Zon cp 8.45 o., ondsr
16.52 u. Maan op 23.48 u,,
onder 11.48 u.
Hoog water te Vlisaingsrt
Zondag 12 Januari:
5,35 u. 1.92 m,, 18.09 u. 1.91 m.
Uit Amerika kwam het ver
blijdende bericht, dat aeer bin
nenkort Amerikaansche touris-
ten gelegenheid zullen krijgen
Europa, en ook ons land te be
zoeken. Dit bericht was te meer
verheugend, omdat er aan toe
gevoegd werd, dat deze tou
risten eventueel zooveel dol
lere mee kunnen nemen a!e zij
verkiezen.
Voor den opbloei van ons
economisch leven kan dit van
veel beteekenis zijn. Als we er
gens behoefte aan hebben, dan
is het zeker wel aan buiten-
landsch kapitaal. Vandaar dat
deze deviezenbrengers dan ook
met blijdschap worden begroet.
Deviezenbrengers.
Als zoodanig kunnen de Ne-
d'rianders in de omstandighe
den waaronder vrij thans leven,
niet fungeeren. Nederland is
door den oorlog verarmd en als
de Linggadjati-plannen wor
den uitgevoerd, dan zal die ar
moede zeker niet minder wer-
dea.
Door allerlei omstandigheden
o h ij n t het soms wel alsof
wij nog altijd een rijk volk
zijn, maar het is niet meer dan
schijn. De werkelijkheid is an
ders. Nederland is een arm land
gewerden.
Deviezenbrengers in den ge-
Wonen zijn, kunr.en wij dus ze
ker niet zijn.
Maar er is iets ander» en iets
beters.
V/ij denken aan het woord
vaa Petrus tot den ongelukki-
gen bedelaar aan de Schoon;
Poort te Jerusalem: „Zilver en
goud bezit ik niet, maar wat ik
heb geef ik uin den naam van
Jezus Christus den Nazorëer:
Wandel!"
Tijdens de bezetting ;s in
sommige kringen de gedachte
geopperd om maatregelen te
nemen om bij de bevrijding,
door middel van de bevrijd-nde
■troepen het buitenland in ken
nis te brengen met wat er in
ons laad op Christelijk erf leeft
Dat de brengers van de vrijheid
en hierbij was soeciaal ge
dacht aan de Russen, zoo deze
hier mochten komen in het
bezit zouden worden gesteld
van het Evangelie en wat met
het leven uit Gods Woord ia
verband staat.
Op dif wijze zouden de bren
gers van de vrijheid tevens
fungeeren als brengers van de
viezen yan de üoogste waarde.
Het is voor zoover ons be
kend bij plannen gebleven. Zoo
als er toen zooveel plannen en
verwachtingen zijn geweest die
niet werden uitgevoerd.
Maar dit ontlast hen die ge-
looven niet van hun taak alsnog
als deviezenbrengers op te tre
den en zoo de geestelijke ar
moede te helpen bestrijden.
Wij denken in dit veröand
aan Duitschland, dat thans door
den strengen winter, zoo hard
wordt geslagen, dat velen tot
wanhoop worden gebracht; aan
het Indische volk, dat thans
roept om vrijheid en dat het
moet weten, dat de ware vrij
heid is gebondenheid aan het
Woord Gods, het zich gevan
gen geven tot de gehoorzaam
heid aan Jezus Christus.
Deviezenbrengers hebben wij
t» zijn. Brengers van de blijde
boodschap die in het Kerstfeest
tot ons kwam, dat Jezus Chris
tus arm is geworden om allen
die in Hem gelooven, met Zijn
rijkdom te vervallen.
HANDELSVERKEER
NEDERLAND-DUITSCH.
LAND,
Op 23 Januari a.s. zal een
gemengde Engelsch-Ameri-
kaansche delegatie naar Den
Haag komen voor het voe
ren van besprekingen met
het directoraat voor de bui-
tenlandsche economische be
trekkingen. Het doel van de
ze besprekingen is een rege
ling te treffen voor het han
delsverkeer tusschen Neder
land en de Engelsch-Ameri-
kaansche zone in Duitsch
land.
AMERIKAANSCHE
DEVIEZENBRENGERS
OP KOMST.
Nog slechts eenige geringe
moeilijkheden moeten worden op
gelost, dan staat den Amerikaan
se hen touristen niets meer in den
weg om in grooten getale naar
Europa en dus ook naar ons land
te komen. Een van de grootste
Amerikaansche reisbureaus heeft
reeds een tweetal complete reis
schema's gereed. Voor Nederland
zijn drie dagen gereserveerd.
Zooals bekend kunnen de Ame
rikaansche touristen eventueel
zooveel dollars met zioh nemen
als zij verkiezen.
rodl, achtte geen reden aanwezig
waarom de raad de beide pro
blemen, van algemeene bewape
ning en de controle op de atoom
energie, niet tegelijk zal behan
delen.
HU achtte een tijdlimiet van 2
of 3 maanden voor het werk van
de commissie voor de ontwape
ning te kort ®n stelde voor, dat
de oommissie na verloop van dien
tijd rapport over de behaalde re
sultaten zal uitbrengen en nieu
we Instructies van den Veilig
heidsraad zal ontvangen.
Cadogan, de Britsche gedele
geerde deelde Frankrijk» opinie,
dat de Veiligheidsraad beide dee-
len van het ontwapeningsprobleem
te^èljjk moet behandelen. Tevens
verklaarde hfj zich voorstander
van het Sowjet-voorstel tot in
stelling van de commissie tot
studie van de ontwapening.
DE ONTWAPENiNG VAN
DUITSCHLAND.
Generaal Majoor Harper, hoofd
van de afdeeling gewapende
strijdkrachten van het Ameri
kaansche militair bestuur, heeft
medegedeeld, dat de physleke
ontwapening van Duitschland
practisch voltooid is. „Over het
algemeen", aldus Harper, „wordt
verwacht dat al het Duitsche oor
logsmateriaal tegen 1 Juli uit den
weg geruimd zal zijn."
Emigratie naar Canada
De Nederlandsche
eischen.
De Haagsche correspondent van
het A.FJP. schrijft, aat het Ne
derlandsche standpunt ten aan
zien van Duitschland, zooals dat
aan de conferentie van plaatsver
vangers van de ministers van
Buitenlandsche Zaten zal worden
voorgelegd, thans definitief be
paald is.
De Nederlandsche eischen ten
aanzien van Duitschland, aldus
zegt de correspondent, liggen
voornamelijk cp economisch ge
bied. Het herstel van de vroe
gere handelsbetrekkingen met
Duitschland is onontbeerlijk voor
het economisch herstel van Ne
derland. De aanspraken op grens
wijzigingen komen op Tet twee
de plan.
1 De Nederlandsche regeering
verzoekt daarom een opleving van
de Duitsche economie te bevorde
ren, voorzoover die zich verdraagt
met de veiligheid van Europa. Die
vei'igheid zou volgens de Neder
landsche regeering gewaarborgd
moeten worden door een federa
tief statuut voor Duitschland met
een gecontroleerde centrale regee
ring.
De te voeren uniforme econo
mische politiek zou gebaseerd
moeten worden op herstel van
I een vrij goederenverkeer, instel
ling van een louter fiscaal tarief,
het tegengaan van dumping en
kartelvorming.
Nederland maakt voorts aan- i
spraak op exploitatie van pot- j
i asch-mijnen onder een exterrito-
rialiteitsregeling, waarbij de ge-
dolven producten als Nederland-
De Canadeesche minister van
Landbouw heeft in een red- te
Vancouver gepleit voor een wijde
,open deur". „Het )s voor ons ccit esa artillerie-duel plaats ge-
Van republikeinsche zijdie zijn
cijfers gepublioeerd teneinde een
schatting te geven voor den te
verwachten tabaksoogst ln 1947:
Gebied van Soerakarta (Vors-
terilandentabak) 23.000 kwintalen
(1 kwintaai is 50 kilogram), Dell
42.000 kwintalen en Besoekl 11.000
kwintalen. Deze 70,000 kwintalen
zullen voor export kunnen wor
den gebruikt. Afgezien nog van
een thans aanwezigen voorraad in
de Vorstenlanden van 17.00 kwin
talen.
VOOR DEN ZONDAG
Hier en daar kleine
gevechten.
Een Nederlandsch» militair»
woordvoerder te Batavia heeft het
volgende overzicht van den mili
tairen toestand gegeven: Tus
schen Medan en Belawan
heerschte nog activiteit van Ne
derlandsche troepen na den reeds
eerder gemelden aanval van
sluipschutters op «en Neder
landsch convooi. Veel munitie,
propagandamateriaal en een vlieg-
tüigmitrailleur werden in beslag
genomen. Onze troepen ondervon
den geen tegenstand.
In den sector van Bandoeng
werden republikeinsche troepen
concentraties binnen de demarca
tielijn uiteengejaagd.
In den sector Soerabaja
van dringend belang, dat mlllioe-
nen emigrantemiit Europa naar
Canada komen. Ook voor Europa
ls het zeer belangrijk millioenen
kwijt te raken. Er bestaat geen
betere weg ofn vriendschappelijke
betrekkingen met Europa tot
stand te brengen dan door mil
lioenen van zijn bevolking in het
Westefi. van Canada op te ne
men".
faus U ttafrif.
Zijt goedsmoeds, Ik ben het, vreest niet.
Matheus 14 97.
Dat is gemakkelijker gezegd
dan gedaan.
Is het niet goedkoop om de
mensohen op te wekken om
goedsmoeds te zijn en niet te
vreezenOok tegenwoordig,
ja, juist tegenwoordig? In
Amerika vervangt men den
hoog en mi/nister van buiten-
la/ndsohe zaken door een gene
raal, in Zuid-Afrika zijn nu
voor het eerst de levensmid
delen. op de bon en als Gene
raal Spoor in Indië zijn jon
gens toespreekt, worden zijn
woorden in Nederland niet ge
publiceerd en hoor je daarvan
langs omwegen.
Kun je wel goedsmoeds zijn
en niet vreezen?
Vervult groots bezorgdheid
met em aller hart.
V
Goedkoop zijn deze woorden
door Jezus niet gesproken.
Want Hij waagt er zijn leven
voor.
Eet schip, waarop de disci
pelen waren, was midden op
het meer en in nood van de
baren. Toen kwam Jezus tot
hen af, ter vierde nachtwake,
wandelende op de zee. Dat vjos
een wonder en omdat we dit
als wonder altijd gehoord heb
ben en ook (soms gedachten-
loos) aanvaard, is hei wonder
geen wonder meer. Jezus
waagde echter zijn leven. Hij
moet menschen helpen en dan
komt Hij. 't Koste wat het wil.
Hij wil er Zijn leven voor ge
ven.
GEVECHTEN BIJ
TURKSCH-BULGAARSCHE
GRENS.
De correspondenten van Aneta
heeft Donderdag' een bezoek ge-
Volgens offideele berichten uit bracht aan dat gedeelte van de
Alexandreopolis is het Grieksche stad te Palembang, dat in de af-
bergdorpje KMaki ln Oost- geloopen dagen het zvvaartst ge-
Thracië, by gevechten tusschen leden heeft. De schade bleek ze,ir
Grieksche troepen en guerilla- plaatselijk te zijn en zich sped-
had.
De Nederlandsche artillerie
heeft verder een concentratie van
100 man binnen de demarcatielijn
verspreid.
Te Soerabaja zijn wederom
vluchtelingen uit Madoera aan
gekomen.
Uit Bali wordt gemeld, dat
in het Oosten van het eiland klei
ne groepen terroristen de bevol
king intimideerén, Een aantal ter
roristen heeft zich uit eigen be- -
weging bij de Nederlandschekliniek, waar velezieken zich
autoriteiten gemeld.
De Heer heeft op geheel bij
zondere wijze Z\jn heerlijkheid
lner willen openbaren.
Je hoort er met van, dat de
discipelen naar Hem hebben
uitgekeken of om Zijn hulp en
tegenwoordigheid hebben ge
beden.
Jezus komt uit zich zelf. Vit
volkomen vrije W eigener be
weging.
Men zou zelfs kwrmen zeg
gen, dat Jezus mei opzet 't
zoo heeft geschikt, dat dit ge
beuren kon. Zonder opdracht
zond Hij de discipelen het
meer op. Hij heeft daarvoor
een zekere dwang op hen moe
ten uitoefenen.
V
Nu beginnen we iets te be
grijpen van de goede moed, die
Jezus geeft aan allen, die vol
zitten met zorgen en angsten
van het gewone leven. De dis
cipelen hebben Hem niet ver
wacht. Ze denken Hem ver
weg, nog op den bergMaar
Hij is vlak nabij.
Het is nacht en ze dachten
aan verre afstanden. Maar al
is het nacht en al ligt het gol
vende water tusschen hen. Hij
komt.
Bovendien hebben de disci
pelen niet nahr Hem verlangd.
Nood leert bidden, zegt men
wel eens. Maar ze waren niet
in nood. 't Was veel erger: ze
hadden te kampen met het ge
wone risico van den visscher.
Het doodgewone leven legde
beslag op hen. En 9t is niet de
nood, maar juist *t doodge
wone leven, dat ons van Jezus
aftrekt en verwijderd houdt,
helaas I
Jezus segt: Ik ben het.
Vreest niet.
Welk een zegen ligt in deze
verzekering.
Midden in de zorgen van
het gewone leven, als we voort
moeten of als we de pas moe
ten markeeren: Jezus is vlak
bij.
Helaas zeer velen in ons
volk en in de wereld vinden
Hem eenspookbeeld, en de
eerste reactie op Zijn aanwe
zigheid is vreet. De kerken en
de christenen hebben daar
schuld aan. Als de christen
heid een betere getuige was
geweest van het heil, zou nie
mand aan een spookbeeld den
ken.
Gelukkig gaat het niet <rm
kerk en christenheid.
Het gaat om Jezut. En die
ie nabij.
Midden in onze noed en
angst en zorg. Midden in ons-
doodgewone leven. Zelfs als
we niet aan Hem denken of
naar Hem verlangen en bid
den.
Hij komt uit aich zelf.
Hij staat vlak bij. Óm te
helpen, te troosten en te ster
ken.
Daarom: zijt goedsmoeds,
vreest niet.
Vlissingen.
J. S. H.
perkte hoeveelheid worden aange- getroffen, waarin zich Japansch bracht. Later vestigde zich een
boden. De bevolking is rustig, bankpapier bevond ter waarde kleine Noorsche groep, hoofdza-
vriendelijk en dankbaar voor de van drie en een halve ton. kelijk belast met meteorologische
rondgedeelde rijst. Een Roode j Het vat is vermoedelijk uitbeen werkzaamheden, op het eiland.
Kruis-arts en Nederlandsche ver- j gevangenkamp in de omgeving eiland,
pleegsters zijn werkzaam in een van Medan en. is tijdens het repu
blikeinsche beheer naar de ge
vangenis overgebracht.
melden.
Meer in de richting van de
Pasar-wijk is duidelijker te mer
ken, dat er gevochten is.
De beschietingen van deze
stadsdeelen geschiedden uit bittere
noodzaak, daar zich ter plaatse
vele Indonesischs stellingen en
strijders twee maal van bezitter aal tot het handelscentrum te be- tallooze sluipschutters bevonden.
kampongcomple* ten Zul- JAPANSCH BANKPAPIER
den van de beschermde wijk heeft uiv 1 uerv
een normaal aanzien. Er heerscht Bij de overneming van de ge-
een levendige handel in voedings- vangenis te Medan door de Ne-
artikeien, welke echter nog in be- derlanders heeft men een vat aan-
veranderd. Vier Grieksche officie
ren, 25 andere soldaten en 50
man guerilla-strijders zouden bij
de gevechten gesneuveld zijn.
Volgens de laatste berichten woe
den deze nog voort.
sche koopwaar beschouwd zouden
moeten worden
Donderdagavond heeft Prof. haar als dekmantel te gebruiken Koningin tot minister van Kolo-
Gerbrandy voor de radio geant- voor een beleid, dat met den door niën benoemd.
T« Doncaster in Engeland zijn
vijf kinderen omgekomen, toen
hun huis, bij afwezigheid van de
ouders, in brand raakte. D« oud
ste, een 13-jarig meisje, ver
brandde toen zij de andere kinde
ren wilde redden.
woord op de officieele verklaring,
welke de regeering deed volgen
op zijn redevoering van 2 Ja
nuari j.l.
Op Vrijdag 3 Januari werd van
„officieele" zijde een verklaring
per radio openbaar gemaakt naar
aanleiding van mijn radio-rede,
den dag tevoren uitgezonden over
beid® zenders.
Ik wensch thans in verband met
deze regeeringsverklaring iefcs te
zeggen.
De regeeringsverklaring treft
niet den zakelijken inhoud van
het door mij gesprokene. Zij
treft niet het machtige probleem,
dat ons allen beroert. Zij is, wat
haar aangewezen weg en met haar j Daarna kwam het verzoek van
inhoud vloekt. den- heer Tjarda te bevorderen,
ij i dat Dr van Mook zou worden
- j x j 1Q4.C; I luitenant-gouverneur-generaal. De
mij toevoegen, dat ik in 1945, i gouvcrneur.generaal mag n.l.
r»nd.!m iXeef "IHt krachtens de wet. zelf het gebied
randum schreef datiseen Nederlandsch-Indië niet ver
vol jaar voor de laatstgehou-een iujtemnt_gouverneur-
den kamerdebatten, een toe-
i laten
generaal mag dat wel en het was
Russische basis op
Spitsbergen.
Volgens den diplomatieken
correspondent van de Londensche
„Times" verluidt, dat de Russi
sche regeering de Noordsche re
geering verzocht heeft om faci
liteiten voor het aanleggen van
militaire bases op het eiland
Spitsbergen. De correspondent
releveert, dat tijdens den oorlog
door een geallieerde raid den
Duitschers het gebruik van de
Spitsbergensche steenkool werd
verhinderd. De geheele Noorsche
bevolking van het eiland werd na
De Nocrsch» „Aftenpostoa"
merkt bij dit „absurde" bericht
op: „Tenzij wij anders zullen
vernemen, moeten wij weigeren te
gcloovcn, dat dit bericht op waar
heid berust"..
Door de vorst stopgezet.
De BerUjnsche correspondent
van het a.N.P. seinde:
De stroomlevering van Duitsch
land naar Nederland wordt afge
sneden jen gevolge van de cri-
tieke situatie waarin de electrici-'
teitsvoorziening van W.-Duitsch
land door de vorst ls komen te
verkeeren. Officieel ls medege-
de raid naar Engeland overge- dffld f4 f1stopzetten rm de
s straomievering naar België en
Holland en ten deele ook aan de
Fransche zone, een onderdeel is
van de drastische inkrimping die
alle gebieden betreft, die door de
centrales in de Britsche zone wor
den verzorgd. Deze maatregel ls
getroffen daar de productie van
bruinkool door de bevriezing der
velden zoodanig verminderd is dat
de voorziening der centrales niet
meer gewaarborgd is.
Bij navraag bleek in Den Haag,
dat de Nederlandsche autoritei
ten officieel nog geen bericht
dienaangaande hebben ontvangen.
Men deelde mede, dat de maatre
gel, indien zij van kracht wordt,
moeilijkheden met zich mede kan
brengen. Van welken omvang
deze moeilijkheden zouden Eün,
was echter nog niet bekend.
In de Veiligheidsraad van de V.
N. is het debat over de ontwa
pening begonnen met een ver
klaring van den voorzitter, den
Australischen afgevaardigde M a -
kin, die er op wees, dat alle
leden van de V. N. zich zonder
uitzondering verplicht hebben bij
de oplossing van de ontwape
ningskwestie samen te werken,
Het ls niet de tijd voor het zoe
ken naar oneenigheid. Het oogen-
blik is gekomen om met het werk
te beginnen. Hij stelde voor dat
de Raad zal beginnen met het
debat over de resolutie van de
Algemeene Vergadering ten aan
zien van de beperking der bewa
pening.
Gromyko verklaarde zich tegen
een Amerikaansch voorstel de be
sprekingen over de controle van
de atoom-energie voor de debat
ten over de algemeene ontwape
ning te beginnen, daar dit leidt
tot vertraging van het uitwerken
der practische maatregelen inzake
cc ontwapening.
De Amerikaansche gedelegeerde
Johnson, zette opnieuw het
Amerikaansche standpunt uiteen,
dat n.l. een doeltreffende inter
nationale controle van de atoom
energie de sleutel is voor het ge
heele probleem der ontwapening
en dus het eerst moet worden
aangevat.
Hij eindigde met te zeggen dat,
als eenmaal overeenstemming ls
bereikt over de kwestie der atoom
energie, de andere fasen van het
ontwapeningsprobleem slechts een
moeilijkheid van de tweede orde
zullen worden. Hij achtte geen re
den aanwezig, waarom men thans
de kwestie uit den weg zal gaan
en voegde er aan toe, dat de V.
S. het volle pond zullen bijdra
gen om tot een oplossing van het
probleem der atoomenergie te
komen.
De Fransche afgevaardigde Pa-
welk* ligging t.o.v. allerlei pro
blemen ook. Samenwerken in den
meest doelmatigen vorm tot het
n e doelden oorlog winnen.
Natuurlijk is in den tijd van
samenwerking wel gebleken, dat
er verschil van ligging, verschil
ook van visie op bepaalde pro
blemen, bestond. Ik kende Dr van
Mook tevoren, niet, omgekeerd
hij mij niet. Wij leerden elkaar
kennen.
„Is er toen, zoo vervolgde Prof.
Gerbrandy, in werkelijkheid een
machtsopeenhooping geschapen,
die allerbedenkelijkst is? Daar
is geen sprake van. Wat is n.l.
geschied? in het najaar 1944,
in September-October van dat
jaar hoopten wij op een snelle be
vrijding van Nederland.
Luisteraars, daarop hoopte u
toen ook, dat weet u nog wel.
Welnu, zoo is gezegd: de tijd
is aangebroken dat Dr van Mook
als luitenant-gouverneur-generaal
terugkeert naar het Verre Oosten.
Laat hij voor dien koeten tijd
lid van ons Kabinet blijven, ge
bonden. aan samenwerking met
ons. Hij moet dan weliswaar op
eigen gelegenheid ginds werken
maar hij moet dan ook naar Lon
den komen voor kabinetsbespre-
kmgen, en blijft dus gebonden.
Aldus is geschied. Dit is juridisch
inderdaad een monstrum, maar
een .practische noodmaatregel ia
oorlogstijd.
intusschen Nederlands be.
lichting had moeten geven -i^r^ ^e k^eit
op dit op zich zelf glashei- BAmerika eMers te 2en.
dere stuk, omdat verschillen-
de/rToLAn9?,a?jatitrrekerS Kroon en Kabinet voldeden,
einde 1946 dat is een jaar vaB2elfsprekend aan dit ver2oek
na de opstelling van mijn van den heer Tjarda van Starken-
memorandum, er uit Wilden borgh. Dr van Mook, die reeds in
halen wat er met in ligt? de Bonderhandelingen' met japall
Nu kom ik tot de eigenlijke de rechterhand van den gouver-
men noemt, er naast. Het is kwestie. Ik zou wel de laatste mo- neur-gen^aal was geweest, werd
daarom niet aangenaam over haar gen zijn om dr Van Mook op het °P d€ze ™ijze luitenant-gouver-
te handelen, vooral niet waar er punt van overschrijding der gren- neur-generaal.
een persoonlijke kant aan zit. zen van de Grondwet te kritisee- Toen m Maart 1942 Java stond
Toch wil ik niet zwijgen, nu van ren, want ik zou zelf hebben be- overweldigd te worden, moest een
officieele zijde is gereageerd. vorderd dat hij met ongekende ^eslissmg worden genomen, wat
Ik had eerder moeten komen, macht werd bekleed. de ambtenaren m Nederlandsch-
met mijn toelichting op de Konink- Het lijkt mij gewenscht de *nd}e behoorden te doen.
lijke verklaring van 7 December feiten te laten spreken. -^a ernstig beraad werd toen
1942, zoo luidt het verwijt. In October 1941 was er in m'n "J overleg met den Gouverneur-
De Koninklijke radiorede van Kabinet een vacature voor Ko- Generaal besloten, dat Dr van
7 December 1942 is helder als loniën. Na beraad in mijn Kabi- Mook naar Londen zou komen jjjin kwam niet Toon dit
kristal. Zij had heusch aan toe- net wenschte ik - de oorlog met het regeringsapparaat aktó&r vrgflmg Kwam n et. l oen mt
lichting geen behoefte. Waarom Japan kwam dreigend aanzetten 'e versterken, waarop later het Mook medeaedeeld da+
heb ik die op 3 Januari toch g«- - overleg te plegen met den gou- b^lm vo gde hem voor te dra-
geven? verneur-generaal van Neder- ais minister. w M
Het Nationaal Comité besloot, landsch-Indië, den heer Tjarda .■"c. werd door H. M. de Ko-
da» wij nauwkeurig zouden ken- van Starkenborgh Stachouwer. benoemd tot minister voor
nisnemen van den tekst van alle Dit leidde tot de beslissing om de Algemeene Oorlogvoering van
redevoeringen bij de jongste be- den heer van Mook te polsen het Koninkrijk,
handeling van Linggadjati in de voor Koloniën. Ik kon hem met Hoewel daarover toen niet da-
Tweede Kamer gehouden. Wij goed gevolg ter benoeming voor- d„9 ls beslist, was het natuur-
wenschten precies te weten wat de dragen aan H. M. de Koningin, ''jke vooruitzicht, dit, dat te zij-
motie-Romme, de regeeringkver- Kort daarna brak de oorlog met ner '9d van Mook als luite-
klaringen, de gedachtengang der Japan' los. In overleg met den nant-gouvemeur-generaal zou te- voegdheden hebben. Die verlang-
voor- en tegenstanders van Ling- gouverneur-generaal verzocht de rugkeeren naar Nederlandsch- de hij ook. Maar hij heeft niet
gadjati in da Tweede Kamer wa- heer Van Mook mij toea van zijn Indië. gekregen wat hij verlangde, bij
ren, alvorens ons eindoordeel te belofte te ontslaan. Ik veroorloof mij over het op- lange niet. Hij kreeg wat het Ka-
vormen. Daarop zou mijn radio- De heer Tjarda van Starken- nemen in ons midden van Dr van binet na langdurige beraadslaging
rede afgestemd worden. Aan dat borgh had nu dr Van Mook meer Mook, die door den Gouverneur- voor korten overgangstijd beslist n De Amerikaansche legerauto
consigne heb ik mij gehouden. noodig dan ik hem had. Het Generaal naar ons land was toege-
Bij het lezen van de Kamerver- spreekt vanzelf, dat dit verzoek, zonden, het volgende. In deze
slagen heb ik mij bitter geërgerd in dezen tijd van hoogsten nood voor het Koninkrijk benarde ja-
over het misbruik, dat gemaakt door den gouverneur-generaal ge- ren gold slechts één devies: alle
werd van de Koninklijke radio- daan, werd ingewilligd, Ik werd hens aan dek, allen samenwerken,
rede van 7 December 1942, door daarom zelf door H, M, de van welke politieke opvatting, van
samenkoppeling
ties beëindigd moest worden.
En ze is beëindigd.
Dat vertelt de regeerings
verklaring er niet bij.
Is dan misschien de macht, ge
geven aan den luitenant-gouver
neur-generaal, te groot geweest?
Natuurlijk moest hij bijzondere be-
«Te Kaatsheuvel werd een 15-
jarige jongen, die met zijn moeder
vanuit de richting Loon op Zand
naar 'Kaatsheuvel wandelde, door
'n vrachtwagen aangereden en op
slag gedood. De juista toedracht
van het ongeluk is moeilijk vast
te stellsn.
De Noorsche stuwadoors -aan
de haven van Oslo, die Maandag
in staking waren gegaan, hebben
het werk hervat.
«- Een personentrein is op de lijn
van Toulouse naar Marseille op
een goederentrein ingereden, die
op zijn beurt door vater chemi
caliën, die van een voriges trei»
waren afgevallen, was ontspoord.
50 personen werdea gewond, doch
niet ernstig.
Ter opening van den welcelijk-
schen Amerikaanschen luchtvaart
dienst van Washington naar Bom
bay heeft de Skymaster „Taj
Mahal" den afstand van 10.458
kilometer in 45 uur en 48 minuten
afgelegd.
Op 5 van de 18 „Liberty-
schepea", die volgens de door
Blum te Washington gesloten
overeenkomst aan Frankrijk zij a
toegewezen, is te San Francisco
voor het eerst de Fransche vlag
geheschen.
i De Am.
onvermijdelijk en nuttig vond. Ik riteiten in Duitschland zullen aan
heb in mijn memorandum de fee- 225 Amerikaansche burgers per
sluiten, waarop de bevoegdheden maand toestaan de Amerikaansche
rusten, vermeld. zóne te bezoeken, namelijk 125
(Vervolg eerste pagina tweede zakenlieden en voor het overige
blad), geleerden en technici.